De stad als biotoop
•
0 likes•1,266 views
presentatie voor de landelijke Zoogdierendag, op 17 april 2010
Recommended
Recommended
More Related Content
Featured
Featured (20)
De stad als biotoop
- 1. De stad als biotoop Landelijke Zoogdierdag 2010 Niels de Zwarte | 17 april 2010
- 2. bureau Stadsnatuur? Sinds 1997. Van Gemeente -> Natuurmuseum Rotterdam kenniscentrum natuur in de stad Onderzoek Opslag Overdracht
- 3. Opbouw 1. Ga toch weg met die stad! 2. Wat is een stad? 3. Wat is een biotoop? 4. Stadsecologie 5. Welke zoogdieren in de stad? 6. Van de stad moet je het hebben!
- 4. 1. Ga toch weg met die stad
- 7. Natuur: waar dan? Vossen in de stad
- 8. Natuur: waar dan? Scholekster broed op dak
- 9. Natuur in Rotterdam >160 soorten 22 soorten 38 soorten ± 25 soorten 5 soorten 2 soorten 105 soorten 32 soorten 34 soorten >700 soorten 679 soorten
- 10. 2. Wat is een stad? • Stede, staan op de plek • Juridisch, stadsrechten, aantal inwoners • 1x in Nederlandse Grondwet… • Shanghai 16 miljoen, Rotterdam 603.000 Rotier, 1980
- 11. Definitie stad • opeenhoping van mensen • menselijke activiteiten • relatief veel verhard oppervlak Reumer, 2000
- 13. Elementen van de stad • Plantsoenen, gazons en parken • Bermen • Braakliggende terreinen • Heemtuinen • Volkstuinen • Vijvers, singels • Begraafplaatsen
- 14. 3. Wat is een biotoop? • bios = leven, topos = plaats • Uniform landschapstype voor organisme • Biotisch en abiotisch samen • Meerdere habitats (‘het bewoont’) systeem biotoop habitat
- 15. Eisen aan (stedelijk) biotoop voedsel beschutting (weer en vijanden) nest-, paar- en slaapplaats Boerwinkel, 2010
- 16. 4. Stadsecologie ‘ecologie’ door Haeckel (1869) oikos=huishouding logos=kennis
- 17. Definitie • samenspel organismen onderling • relatie met omgeving biotisch1 a-biotisch1 a-biotisch2biotisch2 etc. patroon proces
- 18. Abiotische kenmerken stad • Steen/ gebouwen: rots • Warmer! • Verkeer (begeleiding, verstoring) • Licht & geluid, 24-7 • Luchtkwaliteit (fijnstof) • Waterpieken (snelle afvoer) • Geroerde grond • Vele biotopen bij elkaar wonen- werken- recreëren +verkeer
- 19. Abiotiek: gebouwen Verblijven, slapen, paren, nestelen, schuilen, foerageren enz. foto internetfoto internet
- 20. Abiotiek: temperatuur Heath island +1.5 (6) ºC
- 21. Abiotiek: water • Piekafvoer: overlast en kwaliteit • Relatie met temperatuur • Drager van voedingsstoffen foto internet
- 22. foto internet
- 23. Biotische factoren mens, huisdieren, bomen etc. en exoten… foto internet
- 24. Mens en dier 1. Mens creëert ruimte Dier bewoont holtes en richels (vleermuis) 2. Mens legt voedselvoorraden aan Dier komt er bij wonen (huismuis) 3. Mens schept warmer klimaat Dier overleeft beter in winter (veldmuis) 4. Mens laat afval achter Dier breekt dit af (vos, rat) 5. Mens plant bomen, bemest gras etc. Dier bewoont dit en eet er van (eekhoorn, egel) Van As, 1991
- 25. 5. Zoogdieren in een stad
- 27. Zoogdieren in de lucht
- 28. Vleermuizen
- 29. Vleermuizen
- 30. Zoogdieren aan de grond
- 31. Huiskat • Invloedrijk roofdier van de stad • Ruimte verspreiding in hoge dichtheid • Meer dan 3,6 miljoen in NL (160.000 R’dam) • Schatting NL prooidieren: 90 miljoen/jr • In GB 1997: gem. 37/kat ’All animals are equal, but some are more equal than others’. G. Orwell Trommelen, 2002/ Woords et al, 2003
- 32. Vossen
- 33. Steenmarter
- 34. Egels
- 36. Hazen
- 37. Zoogdieren in/onder de grond en het water
- 38. *** Zwart, 1920
- 39. Mol
- 40. 6. Van de stad moet je het hebben • Diverse voordelen voor zoogdieren • Diverse belemmeringen ook... • Diversiteit biotopen • Draagvlak mensen • Tuinen • Geld
- 44. Bedankt
Editor's Notes
- Gebouw uit 1852 Functie: huis familie Hoboken Volksuniversiteit 1924-1984 Natuurmuseum 1987 Land van Hoboken; museumpark Aanbouw 1995
- in stad is haast, geen rust, druk, licht, stand, kwaliteit laag Maar ook: 1 in stad geen jagen (is rustiger), dieren minder schuw, 2 stad is vele landschappen en types bij elkaar. Boerenland is eenzijdiger en bos ook 3 stad is warm en snackbar wat moet een dier of plant hier? Maar: biodiversiteit is hoog, en specifiek milieu. Eigen biotoop
- 4000 BC riviervaleien Egypte en Azie oa steden; samenleven, taken verdelen en techniek ontwikkelen Jaar 2000 v christus stad Ur al 30.000 inwoners bv Techniek moet wel want anders teweinig voedsel, mpoet je verspreid voor leven, mest nodig In europa romeinse rijk zoals nijmegen Middeleeuwen feodaal stelsel en kerkelijke macht, rondom stad ontstaan Handel leidend, daarna industrie Na wo 2 van urbanisatie naar suburbanisatie, zoetermeer Vóór de negentiende eeuw was een stad een plaats die stadsrechten toegekend had gekregen. Den Haag zou volgens deze definitie geen stad zijn, omdat het nooit stadsrechten heeft gekregen. In de praktijk wordt bij plaatsen zonder historische stadsrechten vanaf een inwoneraantal van ongeveer 25.000 door sommigen gesproken van een stad, zonder dat dit een algemeen aanvaard gebruik is. Volgens Van Dale is een stad een conglomeratie die onafhankelijk kan opereren zonder de rurale (plattelands-) omgeving. De enige keer dat de Nederlandse Grondwet het woord gebruikt is in relatie tot "de hoofdstad Amsterdam".[1]
- Let op: industriegebied heeft geen inwoners. En tuinsteden veel mensen maar relatief veel groen. Ecologie niet interessant stadsrechten enz. Stenig: veel ROTS soorten dan ook
- Systeem van de stad, belgische ecoloog Peter Duvigneaud. 1974 Energie, ketens en kringlopen Energie=zon, warmte, evaporatie Ketens=voedingsketen, doorgeven voedingsstoffen Kringlopen=water en voeding Begrip URBS. Daarbinnen weer subsystemen als centrum, industrie, park etc Verder niet bij stilstaan
- Ook tegeltuintjes, kades, muren enz
- Ecosysteem: de stad rotterdam Biotoop: het kralingse bos Habitat: leefgebied van de soort met voedsel, slapen en voortplanten niet alleen leven (paren en slapen), ook bezoeken (eten) [idee 3x S; seksen, slapen, ‘snoepen’] biotoop en ecosysteem uitleggen, verschil natuur en stad milieu=biotiek+abiotiek binnen biotopen habitats, wordt later voor soorten uitgelegd andere sprekers
- Net als in andere talen (Stadtökologie (Duits), urban ecology (Engels), écologie urbaine (Frans)) is het woord samengesteld uit twee delen: stad en ecologie Blijkt moeilijk definieerbaar, veel nogal arbitraire criteria: -meer dan 20.000 mensen MAAR: kleine Mediterrane dorpjes…, MAAR industrieterreinen hebben geen inwoners… -meer dan zoveel hectare groot -meer dan zoveel procent verhard oppervlak MAAR bij b.v. 50% vallen alle tuinsteden af als stad -en verder zijn er natuurlijk voor de stadsecologie oninteressante criteria als het hebben van stadsrechten of het hebben van één politiek-administratief systeem Deze definitie is een heel redelijke om stad op een voor ons zinnige manier te omschrijven. Op deze manier zijn bijvoorbeeld ook industrieterreinen, havengebieden en spooremplacementen meegenomen; het gaat dus om wat ook wel de bebouwde omgeving wordt genoemd.
- Relaties: feedback. Crashes van populaties. Mensingreep! Tarwe-onkruid, vee-wolf etc de verspreiding en wisselwerking van soorten; de opvolging van soorten op natuurlijke wijze (= successie); de handhaving en ontwikkeling van soorten (= populatiedynamiek). Patroon=verscheidenheid in levensgemeenschappen op 1 moment Proces=ontwikkeling van levensgemeenschappen in de tijd Eenvoudig patroon (pioniervegetatie) naar ontwikkeld complex patroon (cilimax)
- Bodem basis. Vaak in stad zand. Ook wel veen en klei in westen (met zand er op_) Rotterdam zand uit maarn; te zien aan soorten als brem en soorten kevers Ook bagger kralingse bos uit havens, nu veel zeezand met schelp en zout. Voedselriojkdom Water: hemelwater en grondwater Wind: 10-20% minder dan buiten stad. Voor zoogdieren niet zo interessant verder Temp; relatie stofkoepel, verdamping, langer groeien Bebouwing; leefplek, structuur, oppervlakte, ruwheid,
- Bodem basis. Vaak in stad zand. Ook wel veen en klei in westen (met zand er op_) Rotterdam zand uit maarn; te zien aan soorten als brem en soorten kevers Ook bagger kralingse bos uit havens, nu veel zeezand met schelp en zout. Voedselriojkdom Water: hemelwater en grondwater Wind: 10-20% minder dan buiten stad. Voor zoogdieren niet zo interessant verder Temp; relatie stofkoepel, verdamping, langer groeien Bebouwing; leefplek, structuur, oppervlakte, ruwheid,
- Straatdieren als paard weg ivm techniek auto en straatdier varken weg ivm hygiene. Nu hond en kat over Veel meer beesten te noemen, ijsvogels wegens niet bevriezen en vis, muggen, parasieren op planten
- Daarvan zal bijna de helft bestaan uit muizen, ruwweg eenderde uit vogels en de rest uit konijnen, kikkers en insecten. Alleen al het aantal vogels dat sneuvelt in de bek van de poes (dertig miljoen), is duizend keer groter dan in alle Nederlandse windmolens samen. kat bleek gevuld met kattenvoer, maar de anderen voedden zich wel degelijk met wilde prooi waaronder fazant, duif, eend, jonge zangvogels, bruine rat, haas, konijn en muis. De meeste onderzochte dieren waren vruchtbaar, weerbaar en 'moddervet' Most domesticated killer/ least domesticated domestic animal
- onderzoek nodig; inventarisaties. Voordeel redelijk wat vrijwilligers kortbij in stad In de stad is geld, onderzoek, sloop etc gebeurd veel en veel spanningsveld Kweken van goodwill/draagkracht burgers, uittesten procedures wetgeving Is de mogelijkheid voor biodiversiteit het grootst