Presentation on behalf of CoreNet Benelux and Sybase with a viewpoint on sustainable redevelopment of existing real estate. Delivered at Het Vastgoedsymposium, November 25th. 2010 in Amsterdam

1. Jos Teunissen BBA MCR
Sybase Europe BV
CoreNet Global Benelux chapter
1

2. De lastige eindgebruiker

3. Wat is CoreNet
• Toonaangevende wereldwijde organisatie vastgoed- en aan
vastgoed gerelateerde professionals
• 7000 leden wereldwijd
• CoreNet Global Benelux Chapter meer dan 110 leden
3

4. De CoreNet Benelux Student Award 2011
• Stimuleringsprijs corporate real
estate management
• Periode van september 2009 tot
september 2010.
• Voltijds en parttime
• Prijs is deelname aan de CoreNet
European Summit in September
2011.
4

5. Veranderende eisen eindgebruiker
• De eisen van de eindgebruikers veranderen in snel tempo met
name ten aanzien van:
– Financieel
– Het Nieuwe Werken
– Duurzaamheid en CO2 uitstoot
– Her-ontwikkelen bestaande vastgoed
– Maatschappelijk Verantwoord ondernemen
5

6. Financieel
• Flexibiliteit van het vastgoed maar ook de contractvormen
• Flexibiliteit Portfolio
• IFRS/SOX
• Crisis
• Besef hoger management waarde vastgoed en ook
mogelijkheden besparingen
• Gebruik subsidies en belasting voordelen (EIA, MIA, VAMIL)
6

7. Het nieuwe werken
• Is geen doel op zich!
• Vertrouwen in medewerkers, veranderde stijl van
leidinggeven en beoordelen
• Kantoor als ontmoetingsplaats, werk any time, any place
anywhere
• Kantoor als middel voor het aantrekkenen behouden van
medewerkers
• IT voorzieningen als Cloud computing
• Flexibiliteit
• Work-life balance
– In de buurt van faciliteiten als winkels
– Geen kantoorruimte in bedrijven terrein aan rand van stad
7

8. Het nieuwe werken gevisualiseerd
8

9. Duurzaamheid
• Klimaatbeheersing in vastgoed, CO2 neutraal
• Duurzame oplossingen (niet meer bouwen dan noodzakelijk)
• Vraag naar duurzame toepassingen in kantoren meer
standaard dan uitzondering
• Initiatieven als Energielabel, Greencalc, Green Building
Council, LEED, BREEAM, AgentschapNL etc
• Green lease overeenkomsten
• Overheid alleen nog gebouwen met C-label
9

10. Duurzaamheid voorbeelden
• Binnen Sybase:
– Maidenhead UK, bestaand gebouw,
 HR verwarming en koelingssysteem;
 Nieuwe verlichting
 PIR’s
– Energie label veranderd van F naar C
– Belasting voordeel éénmalig van ca. £ 70K
– Kista Sweden, renewal met eerste Green
lease contract in Europa. Initiatief bij verhuurder!!
– Boulder CO, het eerste Leed Gold gecertificeerde gebouw
in Sybase
10

11. Herontwikkelen bestaand vastgoed
• Geen nieuwe panden als er nog voldoende voorraad is van
bestaande panden die herontwikkeld kunnen worden
• Nieuwe regels voor gemeenten ten aanzien van ontwikkelen
kantoorparken aan stadrand
• Past binnen concept nieuwe werken met combinatie werk-
privé als bestaande panden in binnensteden worden
herontwikkeld.
11

12. Voorbeeld duurzaam herontwikkeld pand
Kantoor AT Osborne in Baarn
• Eigenaar: Triodos Vastgoedfonds
• Na renovatie in 2009 gegaan van energielabel G naar C
• Diverse duurzaamheids-ingrepen
• Gebouw ingericht volgens principes van Het Nieuwe Werken
12 • Eerste duurzaam gerenoveerde Rijksmonument in Nederland

13. Voorbeeld duurzaam herontwikkeld pand
13

14. Voorbeeld duurzaam herontwikkeld pand
14

15. Voorbeeld duurzaam herontwikkeld pand
15

16. Maatschappelijk verantwoord
ondernemen
• Eindgebruikers willen zien dat ook service verleners MVO met
daden bedrijft
• Medewerkers willen trots zijn op hun bedrijf
• Binnen Sybase uit dit zich binnen FM o.a. door terug te geven
aan de samenleving: oud meubilair naar Leger des Heils of
andere instellingen. Voorbeeld UK: Modelspoor vereniging
16

17. Ten slotte
• Door diverse externe invloeden is vraag eindgebruikers
kantorenmarkt veranderd
• Om aan de veranderende vraag van eindgebruikers te
voldoen moeten marktpartijen samenwerken
• Overheid zal sturende en faciliterende rol moeten
intensiveren
• CoreNet Global wil bijdragen door professionals samen te
brengen, kennis te delen, discussies op gang te brengen en
stelling te nemen
• Antwoord op vraagstelling symposium:
Herdefinieren kantorenmarkt
is onontkoombaar
17