Drie typen lange zinnen en de remedies om ze te vermijden.

2. Hoe lang mag een zin eigenlijk zijn?
 Hoe lang een zin mag zijn voor een optimaal leesgemak, is
afhankelijk van je publiek. Op de volgende dia vind je een overzicht
van de gemiddelde zinslengte voor diverse soorten lezers.
 Hoe weet je hoe lang je zinnen zijn? Dat is heel simpel uit te
rekenen. Activeer een alinea in Word en kijk onderaan hoeveel
woorden je alinea bevat. Er staat bijvoorbeeld 60/120. Tel nu ook
het aantal zinnen van je alinea.
 Deel het aantal woorden door het aantal zinnen, bijvoorbeeld:
60 woorden : 4 zinnen = 15 woorden
 Nu weet je je gemiddelde zinslengte!
2 Kluwer

3. Leesbaarheid en zinslengte
Leesbaarheid Maximale gemiddelde zinslengte
A. Zeer eenvoudige tekst, groot leesgemak 1 tot 10 woorden
B. Gemakkelijke tekst, normaal leesgemak 11-15 woorden
C. Vrij moeilijke tekst, weinig leesgemak 16-20 woorden
D. Moeilijke tekst, zeer weinig leesgemak 21-25 woorden, of langer
3 Kluwer

4. Er zijn drie soorten lange zinnen:
De meerstapszin: een zin die bestaat uit meerdere zinnen
De wollige zin: een zin met overbodige woorden
De complexe zin: een ingewikkelde zin
Ik ga in op alle drie de zinnen. Ze moeten namelijk alle drie
naar de dokter…
4 Kluwer

5. De meerstapszin
De meerstapszin is een zin
die bestaat uit twee of zelfs
nog meer zinnen en net
zoveel denkstappen.
De schrijver ervan lijdt aan
puntenangst!
Remedie voor deze ziekte:
een schaar!
5 Kluwer

6. Meerstapszin
Op de volgende dia zie je een demonstratie
van een meerstapszin…
De zin komt uit het Dagblad van het Noorden.
6 Kluwer

7. Voorbeeld van meerstapszin - pizza
Midden in de Gelkingestraat, gelegen tussen de Herestraat,
de Grote Markt en het Zuiderdiep, vind je pizzabakkerij Hans en
Sjonnie. Met koffie van Buscaglione en het feit dat er elke dag vers
deeg wordt gemaakt voor de ciabatta's en pizzabodems blijkt wel
dat kwaliteit hoog in het vaandel staat bij deze twee heren. De
pizzabodems worden bovendien met de hand gedraaid en niet met
een zogenaamde 'pizzapletter'. (68 woorden, GZL: 22,6)
7 Kluwer

8. Voorbeeld van meerstapszin – in stukjes geknipt
Midden in de Gelkingestraat, gelegen tussen de Herestraat,
de Grote Markt en het Zuiderdiep, vind je pizzabakkerij Hans en Sjonnie.
Ze serveren koffie van Buscaglione en maken elke dag vers deeg voor de
ciabatta's en pizzabodems. Kwaliteit staat dus hoog in het vaandel bij deze
twee heren. De pizzabodems worden bovendien met de hand gedraaid en
niet met een zogenaamde 'pizzapletter'. (63 woorden, GZL 15,7)
8 Kluwer

9. De wollige zin
De tweede ziekte die je zin
kan hebben is wolligheid.
Er staat dan te veel blabla
in je zin.
Wat is de ziekte waaraan je
zin lijdt?
worden (passieve stijl)
zullen (toekomende tijd)
onnodige woorden
neiging tot deftigheid
De remedie voor een wollige
zin: wegbranden met stikstof!
9 Kluwer

10. Wollige zin
Op de volgende dia zie je een demonstratie
van een wollige zin…
Deze wollige zin komt uit een b&w-voorstel
van een gemeente.
10 Kluwer

11. Voorbeeld van wollige zin
Het agendapunt zal betrekking hebben op de kwestie dat er
sprake is van vervuiling door jongeren die op het perceel hun
illegale activiteiten ontplooien. (24 woorden)
11 Kluwer

12. De wollige zin, met stikstof behandeld
Het agendapunt betreft de vervuiling van het perceel door
illegale activiteiten van jongeren. (14 woorden)
12 Kluwer

13. Complexe zin
Een complexe zin is:
Een zin die je meerdere
malen moet lezen
een hoofdzin met een
bijzin, met daarin weer
een bijzin…
Oorzaak
De schrijver:
is heel intelligent
maar vergeet de lezer
Wat te doen met een
complexe zin?
Die verwijzen we door
naar een chirurg!
13 Kluwer

14. Voorbeeld complexe zin
De gemeente Den Haag - die het toerisme wil stimuleren met
de openstelling van bezienswaardigheden als het
Vredespaleis - subsidieert de verwezenlijking van het
bezoekerscentrum.
14 Kluwer

15. Voorbeeld complexe zin - geopereerd
De gemeente Den Haag subsidieert de verwezenlijking van
het bezoekerscentrum van het Vredespaleis. Den Haag wil
namelijk het toerisme stimuleren met de openstelling van
zulke bezienswaardigheden.
15 Kluwer

16. Oké, ik snap dat ik beter geen lange zinnen kan schrijven
Oké, ik snap dat ik beter geen lange zinnen kan
schrijven, maar te korte zinnen zijn toch ook niet
goed?
Hoe zit het dan met de Jip en Janneke-stijl?
16 Kluwer

17. Maar te korte zinnen zijn toch ook niet goed?
Deze zinnen zijn vrij kort:
‘Snoep verstandig, eet een appel’. Deze slogan was vroeger in
de wachtkamer van bijna iedere tandarts te vinden. Maar
inmiddels is dit devies volledig achterhaald. Want in een
appel zit zuur. En daar kan het tandglazuur helemaal niet
goed tegen. Het zuur veroorzaakt namelijk erosie.
17 Kluwer

18. Appelzin, zinslengte
totaal aantal woorden: 45
aantal zinnen: 6
 gemiddelde zinslengte: 7,5 woorden per zin
18 Kluwer

19. Appelzin, variant met langere zinnen
Deze zinnen zijn wat langer. Dat leest prettiger:
‘Snoep verstandig, eet een appel’ is een slogan die vroeger in de
wachtkamer van bijna iedere tandarts hing. Maar inmiddels is dit
devies volledig achterhaald, want in een appel zit zuur. Het
tandglazuur kan helaas niet goed tegen het zuur van een appel: het
veroorzaakt erosie.
19 Kluwer

20. Appelzin, zinslengte
 totaal aantal woorden: 46
 aantal zinnen: 3
 gemiddelde zinslengte: 15,3 woorden per zin
20 Kluwer

21. Zoek de lange zin
Zoek naar een relatief
lange zin in een van je
teksten.
Wat is precies de ziekte?
Herschrijf deze lange zin.
21
Kluwer