VALORES DE “SE”
En galego hai dúas formas homónimas de “se” que cómpre distinguir, como conxunción e como pronome persoal.
a) Como conxunción (nexo de subordinada)
Se collen o tren das doce chegarán a Vigo ás tres.
Este rapaz sempre fai como se non oíse.
Pregúntalle se vai ir á voda de Xurxo.
Non lle fagas caso se che di que vaias con el.
b) Como pronome persoal. Neste caso distinguimos:
1. Valor reflexivo.
Indicando a coincidencia entre o axente e o paciente da acción (REFLEXIVIDADE) , isto é, o suxeito realiza unha acción que recae sobre si mesmo. Admite o reforzo a si mesmo e alterna coas distintas persoas: me, te,se, nos vos.
Ex. (El) queimouse (a si mesmo) e tivo que ir ao médico.
Manolo peitéase con coidado.
Vístese de vagar.
Lavouse en media hora.
OLLO!! En galego é incorrecto o uso das formas reflexivas na función de CI cando na oración xa aparece un CD expreso.
Ex. Lavou os dentes (non, lavouse os dentes)
Peiteou os cabelos (non, peiteouse os cabelos)
2. Valor recíproco.
Indica a dous ou máis suxeitos executando e recibindo alternativamente a acción verbal. Neste caso pode desempeñar a función de CD ou CI.
Ex. Anxo e Antía quérense moito.
CD
Aloumiñábanse con tenrura.
CD
Aínda se seguían escribindo cartas de amor. CI
3. Valor pronominal.
O se acompaña a verbos que necesitan do pronome para manter o seu significado. Non teñen función nin de CD nin de CI, forman parte inseparable do verbo. Varía coa persoa verbal (lémbrome, lémbraste, lémbrase…) .
Verbos deste tipo son:
a) Verbos de emoción ou sentimento (verbos seudorreflexivos). Neste casos o verbo soe ir acompañado do Suplemento.
Ex. Sempre se queixa do mesmo.
Arrepentiuse do que dixo.
Lembrouse da súa infancia.
b) Tamén son construcións pronominais determinados verbos transitivos que se converten en intransitivos mediante o pronome se.
Ex. Botou auga / Botouse de cabeza.
Moveu varios quilos / Mouveuse de sitio.
Lanzou a pedra moi lonxe / Lanzouse ao baleiro.
OLLO!! En galego os verbos intransitivos de movemento non admiten a marca pronominal Ex. Marchou moi lonxe.
Caeu dunha árbore.
Veu de Madrid.
4. Valor impersoal.
Neste caso o se tampouco ten función sintáctica. Se é a marca de impersoalidade.
Son construcións que carecen de suxeito (pero se lle quitamos o se aparece tan suxeito).
Só se emprega co verbo en 3º persoa de sg. Non admite o plural.
Non varían coa persoa verbal.
Ex: Auxiliouse aos feridos
Estase ben aquí
Admírase ao heroe
En España lese pouco
Maltrátase ao contribuínte
VALORES DE “SE”
En galego hai dúas formas homónimas de “se” que cómpre distinguir, como conxunción e como pronome persoal.
a) Como conxunción (nexo de subordinada)
Se collen o tren das doce chegarán a Vigo ás tres.
Este rapaz sempre fai como se non oíse.
Pregúntalle se vai ir á voda de Xurxo.
Non lle fagas caso se che di que vaias con el.
b) Como pronome persoal. Neste caso distinguimos:
1. Valor reflexivo.
Indicando a coincidencia entre o axente e o paciente da acción (REFLEXIVIDADE) , isto é, o suxeito realiza unha acción que recae sobre si mesmo. Admite o reforzo a si mesmo e alterna coas distintas persoas: me, te,se, nos vos.
Ex. (El) queimouse (a si mesmo) e tivo que ir ao médico.
Manolo peitéase con coidado.
Vístese de vagar.
Lavouse en media hora.
OLLO!! En galego é incorrecto o uso das formas reflexivas na función de CI cando na oración xa aparece un CD expreso.
Ex. Lavou os dentes (non, lavouse os dentes)
Peiteou os cabelos (non, peiteouse os cabelos)
2. Valor recíproco.
Indica a dous ou máis suxeitos executando e recibindo alternativamente a acción verbal. Neste caso pode desempeñar a función de CD ou CI.
Ex. Anxo e Antía quérense moito.
CD
Aloumiñábanse con tenrura.
CD
Aínda se seguían escribindo cartas de amor. CI
3. Valor pronominal.
O se acompaña a verbos que necesitan do pronome para manter o seu significado. Non teñen función nin de CD nin de CI, forman parte inseparable do verbo. Varía coa persoa verbal (lémbrome, lémbraste, lémbrase…) .
Verbos deste tipo son:
a) Verbos de emoción ou sentimento (verbos seudorreflexivos). Neste casos o verbo soe ir acompañado do Suplemento.
Ex. Sempre se queixa do mesmo.
Arrepentiuse do que dixo.
Lembrouse da súa infancia.
b) Tamén son construcións pronominais determinados verbos transitivos que se converten en intransitivos mediante o pronome se.
Ex. Botou auga / Botouse de cabeza.
Moveu varios quilos / Mouveuse de sitio.
Lanzou a pedra moi lonxe / Lanzouse ao baleiro.
OLLO!! En galego os verbos intransitivos de movemento non admiten a marca pronominal Ex. Marchou moi lonxe.
Caeu dunha árbore.
Veu de Madrid.
4. Valor impersoal.
Neste caso o se tampouco ten función sintáctica. Se é a marca de impersoalidade.
Son construcións que carecen de suxeito (pero se lle quitamos o se aparece tan suxeito).
Só se emprega co verbo en 3º persoa de sg. Non admite o plural.
Non varían coa persoa verbal.
Ex: Auxiliouse aos feridos
Estase ben aquí
Admírase ao heroe
En España lese pouco
Maltrátase ao contribuínte
Análisis completos de oraciones compuestas que contienen subordinadas sustantivas. Son análisis para 4º de ESO, que utilizan el sistema de representación en árbol.
PASOS PARA TRADUCIR LATÍN. 1ª DECLINACIONBelén Trobajo
Pasos para traducir las primeras frases en latín utilizando sólo palabras de la 1ª declinación. Al ppt debe seguile una práctica de traducción con oraciones sencillas.
Diferentes valores que puede tener la preposición "a".Antonio Salvadores
Distintos valores que puede tener la preposición "a". Espaciales y temporales.
Claves para el estudio de dicha preposición, para ESO, Bachillerato y Español como segunda lengua.
Análisis completos de oraciones compuestas que contienen subordinadas sustantivas. Son análisis para 4º de ESO, que utilizan el sistema de representación en árbol.
PASOS PARA TRADUCIR LATÍN. 1ª DECLINACIONBelén Trobajo
Pasos para traducir las primeras frases en latín utilizando sólo palabras de la 1ª declinación. Al ppt debe seguile una práctica de traducción con oraciones sencillas.
Diferentes valores que puede tener la preposición "a".Antonio Salvadores
Distintos valores que puede tener la preposición "a". Espaciales y temporales.
Claves para el estudio de dicha preposición, para ESO, Bachillerato y Español como segunda lengua.
Son aquellos adverbios que no tienen función sintáctica pero cuya presencia afecta a todo el enunciado.
En el análisis sintáctico, este adverbio terminado en -mente no realiza ninguna función, pero su presencia nos indica nuestro punto de vista; en este caso nos alegramos. Si cambiamos este adverbio por desgraciadamente, la oración cambia de significado y aunque las funciones sintácticas no cambian, sí lo hace el sentido. Es más incluso podría resultar incoherente porque ¿Quién se disgusta de que alguien se encuentre bien? La posición de dicho adverbio puede cambiar a lo largo de la oración (encontrarse en posición inicial, media o final).
Aunque no siempre son estos adverbios los que realizan esta función extraoracional; podemos encontrarnos otras estructuras que funcionan igual: por fortuna, se encuentra bien.
Hay que tener en cuenta que un mismo adverbio puede funcionar como modificador verbal, adjetival y oracional.
Distinguimos tres grupos:
1- Adverbios de la enunciación o acto verbal: aportan contenidos que aluden a algún componente del acto verbal.
2- Adverbios temáticos o de tópico: adelantan cierto contenido sobre el que se va a centrar el mensaje.
3- Adverbios del enunciado: se centran en el contenido informativo del mensaje.
Análisis sintáctico de dos oraciones que están muy de moda y tienen la misma estructura. De paso revisamos las figuras literarias que hay en este fragmento.
Esquema de los principales conceptos de métrica. Comenzamos por rima y seguimos con las variaciones del cómputo silábico a la hora de medir los versos: sinalefa, sinéresis, diéresis e hiato.
También hay que tener en cuenta que la métrica cambia si la última palabra es esdrújula o aguda.
La gradación del adjetivo en latín.
Grado positivo.
Grado comparativo: de inferioridad, de igualdad y de superioridad.
Grado superlativo: absoluto y relativo.
Recursos empregados nas cantigas de amor.
Dobre: repetición dunha mesma palabra ou grupo de palabras en lugares simétricos dentro da mesma estrofa.
Mordobre: repetición dun mesmo lexema con variación de sufixos.
Atáa-fiinda: o último verso dunha estrofa completa o seu sentido na seguinte.
Fiinda: Últimos versos que serven de remate.
Diferencias entre la NGLE y la Gramática Tradicional en cuanto a los términos utilizados en sintaxis. Nos centramos en las funciones de atributo y complemento predicativo.
Lengua castellana y literatura.
Clasificación semántica de los sustantivos.
Nombres propios, comunes, concretos, abstractos, contables, incontables, individuales, colectivos.
Totalmente adaptable a cualquier nivel nivel educativo: Primaria, ESO, Bachillerato, acceso a la Universidad.
Clases a domicilio y por Skype. Correcciones. Traducciones.Antonio Salvadores
Doy clases a domicilio por Coruña ciudad y por Skype para el resto. Apoyo escolar hasta 4º de ESO y asignaturas de letras: Lengua, Lingua, Historia, Filosofía, Latín para Bachillerato y Selectividad.
Clases de español para extranjeros: conversación y gramática.
Traducciones español-gallego, gallego-español.
Correcciones.
Reseñas.
Talleres de escritura creativa.
Elaboración de materiales didácticos.
Clasificación de la oración simple atendiendo a la naturaleza del predicado. Con explicaciones y ejemplos. Copulativas, predicativas, activas, pasivas, transitivas, intransitivas, impersonales, pasivas, reflexivas.
El uso de la locución "en plan" se ha generalizado mucho, sobre todo en la lengua oral, durante estos últimos años. En el blog analizamos unos cuantos valores y aquí los mostramos en la siguiente presentación. Procedente de: https://molanlasletras.wordpress.com/2020/06/17/de-los-valores-de-en-plan/
Cuestionario con expresiones españolas en las que aparece la palabra "perro" (refranes, frases hechas). Español como lengua extranjera. Lengua española.
1. Dativo de solidariedade e
dativo de interese
https://molanlasletras.wordpress.com/2019/03/06/dativo-de-
solidariedade-e-dativo-de-interese/
https://molanlasletras.wordpress.com/
2. Dativo de solidariedade
• Designa un receptor que non participa nos feitos e que o emisor
quere involucralo neles para conseguir a súa complicidade.
• Empréganse as formas da segunda persoa do CI: che, vos e lle, lles;
estas dúas son as de cortesía.
• Non ten ningunha función sintáctica, pero si pragmática.
• Non ten ningunha equivalencia noutras linguas próximas (castelán,
francés…)
https://molanlasletras.wordpress.com/
3. Exemplos
• Éche o que hai.
• O “che” implica que se está a falar con alguén co que hai confianza, ou polo menos
que se quere gañar.
• Demóstrase que non hai equivalencia con castelán, por ser intraducible *Es lo que te
hay. Nesta lingua emprégase unha oración impersonal “Es lo que hay”.
• É compatible con todas as funcións que poden desempeñar os clíticos na
oración:
• Co CI: Xa che me parecía a min.
• Co CD: Deus che me libre.
• Co reflexivo en función de CD: Os rapaces lávanseche todos os días.
• Como formante léxico: Non che me queixei en toda a noite.
• Co impersonal: Falóuseche de política.
https://molanlasletras.wordpress.com/
4. Dativo de interese.
• Indica a persoa que ten un especial interese na acción ou que está
preocupada polo seu resultado, xa que pode obter proveito ou dano
dende o punto de vista emocional.
• Non cumpre ningunha función sintáctica.
• As formas son as mesmas que as de CI (me, che, lle, nos, vos, lles).
• Está presente nas linguas da contorna, como o castelán e o
portugués. En castelán (el niño no me come), aínda que non sexa
normativo é habitual na fala.
https://molanlasletras.wordpress.com/
5. Exemplos.
• O neno non me come nada (interésame que coma ben).
• Morreunos o can (prexudícanos o seu pasamento).
https://molanlasletras.wordpress.com/
6. Ambas formas poden aparecer na mesma
oración.
• A súa posición obedece as regras xerais de colocación do pronome.
• A orde é: en primeiro lugar o dativo de solidariedade, e en segundo, o
dativo ético.
• O neno non che me come nada.
• En primeiro lugar situamos (che) (solidariedade) e logo (me) interese.
https://molanlasletras.wordpress.com/
7. Comparativa.
Dativo de solidariedade.
• Involucrar a un receptor.
• Sen función sintáctica.
• As formas da segunda
persoa do CI: che, vos e lle, lles.
• Inexistente nas linguas máis
próximas ó galego.
Dativo ético ou de interese.
• Mostrar interese nunha acción
na que pode haber beneficio ou
prexuízo.
• Sen función sintáctica.
• Todas as formas do CI: me, che,
lle, nos, vos, lles.
• Existe, polo menos oralmente,
no portugués e no castelán.
https://molanlasletras.wordpress.com/