SlideShare a Scribd company logo
KONVANSYON LO DRWA ZANFAN

                 Adopte par Lasanble Zeneral Nasyon Ini le 20 Novanm 1989.

                           REZIMEN PROVIZYON PRENSIPAL

                                           PREFAS

Prefas i kouver bann prensip debaz Nasyon Ini ek provizyon spesifik serten trete ek
proklanmasyon drwa imen. I reafirm lefe ki zanfan, akoz zot vilnerabilite, zot bezwen swen
spesyal ek proteksyon e i met gran lanfaz lo swen primer e sa responsabilite lafanmiy koman
protekter. Sa prefas i osi reaffirm sa bezwen legal e lezot proteksyon ki en zanfan i bezwen avan
e apre son nesans, lenportans respe pour valer kiltirel kominote sa zanfan, e rol premordyal
korperasyon enternasyonal dan proteksyon drwa zanfan.


                                             TEKS

                           REZIMEN PROVIZYON PRENSIPAL


                                      PREMYE PARTI


                                          LARTIK 1

Definisyon en zanfan

En zanfan i ganny konsidere konman en zanfan letan i ankor anba laz 18 an, amwen ki lalwa
nasyonal i rekonnet laz mazorite pli boner ki 18 an.

                                          LARTIK 2

Non–diskriminasyon

Tou bann drwa i aplikab pour tou zanfan san leksepsyon. I devwar e lobligasyon Leta pour
protez zanfan kont nenport form diskriminasyon e pour pran aksyon pozitiv pour promouvwar zot
drwa.

                                          LARTIK 3

Byennet en zanfan

Tou aksyon konsernen en zanfan i pran antyerman an kont son byennet ek lentere. I devwar Leta
pour fourni sa zanfan swen adekwat letan paran, oubyen lezot dimoun ki annan responsibilite sa
zanfan pa arive fer li.
LARTIK 4

Lenplimantasyon bann drwa

I devwar Leta pour fer tou son mye pour enplimant bann drwa ki trouve dan sa Konvansyon.

                                            LARTIK 5

Gidans paran e kapasite devlopman en zanfan Leta i devret respekte drwa ek responsibilite paran
e fanmiy pour fourni gidans apropriye ki dan byennet devlopman en zanfan.

                                            LARTIK 6

Sirvivans ek devlopman

Sak zanfan i annan en drwa a lavi e Leta i annan en lobligasyon pour asir sirvivans ek devlopman
sak zanfan.

                                            LARTIK 7

Non ek nasyonalite

I drwa en zanfan pour li ganny en non ler i ne. I drwa sa zanfan pour ganny en nasyonalite e, i
son drwa otan ki posib, pour li konn son paran e i son drwa pour li ganny okipe par son paran.

                                            LARTIK 8

Prezervasyon lidantite

Leta i annan en lobligasyon pour li protez, e si neseser, re-etabli laspe debaz lidantite en zanfan.
Sa i enkli son non, nasyonalite e lyen familyal.

                                            LARTIK 9

Separasyon avek paran

I drwa en zanfan pour li viv e reste avek son paran, amwen ki sa i ganny trouve enkonpatib avek
byennet e lentere sa zanfan. I osi drwa sa zanfan pour reste e gard kontak avek tou le de paran si
i’n separe avek enn ouswa tou le de paran.

                                            LARTIK 10

Reinifikasyon familyal

Tou zanfan ek zot paran i annan drwa kit nenport pei pour retourn dan zot pei natal pour bann
rezon reinifikasyon, rankont ouswa pour gard sa relasyon zanfan – paran.
LARTIK 11

Transfer ilegal e non-retour

I devwar Leta pour anpes paran ouswa en lot dimoun kidnap e gard en zanfan a letranze..

                                          LARTIK 12

Lopinyon zanfan

I drwa en zanfan pour li eksprim son lopinyon libreman e ki son lopinyon i ganny pran an kont
dan nenport keksoz ouswa prosedir ki konsern li.

                                          LARTIK 13

Liberte lekspresyon

I drwa en zanfan pour eksprim son pwennvi, rod lenformasyon, propoz lide ouswa lenformasyon
ki i konnen, san pran kont bann frontier ouswa baryer.

                                          LARTIK 14

Liberte panse, konsyans e relizyon

Leta i devret annan respe pour liberte panse, konsyans e relizyon en zanfan , sou rezerv gidans
apropriye bann paran.

                                          LARTIK 15

Liberte lasosyasyon

Tou zanfan i annan en drwa pour rakontre lezot zanfan / dimoun, zwenn ouswa form bann
lasosyasyon.

                                          LARTIK 16

Proteksyon lavi prive

Zanfan i annan drwa ganny proteze kont lenterferans avek zot lavi prive, fanmiy, lakour e
korespondans e kont difarmasyon ek kalonmni.

                                          LARTIK 17

Akse avek lenformasyon apropriye

Leta pou asir akse bann zanfan avek lenformasyon ek resours materyel sorti kot bann sours divers
e i pou ankouraz lamas medya pour difiz lenformasyon ki pou benefis sa zanfan lo nivo sosyal e
kiltirel e osi pran mezir neseser pour protez zanfan kot resours materyel ki kapab koz danze.
LARTIK 18

Responsabilte paran

Paran i annan sa responsabilite primordyal pour elve e fer grandi son zanfan e zot ganny siport
Leta pour sa. Leta i fourni paran avek lasistans apropriye pour ed li elve e fer grandi son zanfan.

                                           LARTIK 19

Proteksyon kont labi e neglizans

Leta pour protez zanfan kont tou form move tretman par paran ek lezot dimoun ki annan
responsabilite sa zanfan e i pou met an plas bann progranm sosyal ki apropriye pour anpes labi e
move tretman lo bann viktim.

                                           LARTIK 20

Proteksyon en zanfan ki napa fanmiy

Leta i oblize fourni proteksyon spesyal pour bann zanfan ki napa sa lanvironnman familyal e i osi
son devwar pour asire ki lezot mwayen tel ki lezot swen familyal apropriye ouswa lenstitisyon i
disponib dan bann ka parey.

                                           LARTIK 21

Ladopsyon

Dan bann pei kot ladopsyon i legal ouswa ganny rekonnet, ladopsyon i ganny fer selman dan
lentere sa zanfan, e avek lotorizasyon lotorite konpetan e konsernen e an prenan kont sekirite sa
zanfan.

                                           LARTIK 22

Zanfan refizye

Proteksyon spesyal i ganny donnen pour en zanfan refizye oubyen en zanfan ki pe rod stati
refizye. I devwar Leta pour korpore avek bann lorganizasyon ki fourni bann tel proteksyon ek
lasistans.

                                           LARTIK 23

Zanfan avek dezabilite

En zanfan avek dezabilite i merit ganny swen spesyal, ledikasyon e formasyon pour ed li viv en
lavi ere, onnet e avek dinyite. Sa ava ed sa zanfan ganny sa konfidans dan limenm e entegre li
byen sosyalman.
LARTIK 24

Lasante ek servis lasante

I drwa en zanfan pour li ganny pli o standar lasante e swen medical posib. Leta i devret met plis
lanfaz lo bann provizyon primer ek prevansyon swen lasante, lo ledikasyon lasante piblik e lo
rediksyon tau mortalite anfanten. Zot bezwen ankouraz korperasyon enternasyonal lo sa nivo e
asire ki okenn zanfan pa ganny prive akse avek servis lasante ki efektif.

                                           LARTIK 25

Evalyasyon regilye bann landrwa plasman

Landrwa kot zanfan ki’n ganny plase par Leta pour rezon swen, proteksyon ouswa tretman, i
devret ganny evalye regilyerman.

                                           LARTIK 26

Sekirite Sosyal

I drwa en zanfan pour li benefisye anba sistenm sekirite sosyal, ki konpri lasirans sosyal.

                                           LARTIK 27

Standar lavi

I drwa en zanfan pour annan en standar lavi apropriye avek son devlopman fizik, mantal,
spirityel, moral e sosyal. Paran i annan sa responsabilite primordyal pour asire ki son zanfan i
annan en standar lavi adekwa. I devwar Leta pour fer sir ki sa i ganny realize e ki i le ka.
Responsabilite Leta i kapab enkli donn lasistans materyel paran ek zanfan.

                                           LARTIK 28

Ledikasyon

I drwa en zanfan pour li ganny ledikasyon, e i devwar leta pour asire ki ledikasyon primer i
gratwi e obligatwar, ki i ankouraz diferan form ledikasyon segonder aksesib pour sak zanfan e fer
ledikasyon pos segonder disponib ouswa alaporte tou zanfan ki annan sa kapasite kontinyen
etidye a bann nivo pli avanse. Disiplin skoler i devre konsistan avek drwa e dinyite en zanfan.
Leta i devret angaz li dan bann korperasyon enternasyonal pour enplimant sa drwa.

                                           LARTIK 29

Lobzektif Ledikasyon

Ledikasyon i devret annan pour lobzektif devlopman personnalite, talan, abilite mantal e fizik en
zanfan o maksimonm. Ledikasyon i devret pe prepar sa zanfan pour en lavi adilt aktif dan en
sosyete lib e devlop respe pour paran sa zanfan, son prop lidantite kiltirel, langaz e valer, e pour
valer kiltirel lezot.

                                            LARTIK 30

Zanfan popilasyon endizenn

Zanfan sorti dan kominote minoriter ouswa popilasyon endizenn, zot annan drwa apresye zot
prop kiltir e met an aplikasyon zot relizyon ek langaz.

                                            LARTIK 31

Aktivite Lwazir, rekreasyonnel e kiltirel

I drwa en zanfan pour li pour apresye lwazir, pour zwe e partisip dan bann aktivite kiltirel e
artistik.

                                            LARTIK 32

Travay anba laz

I drwa en zanfan pour li ganny proteze kont nenport travay ki poz en danze pour son lasante,
ledikasyon e devlopman. Leta i devret etabli laz minimonm pour lanplwa e regilariz kondisyon
travay.

                                            LARTIK 33

Labi drog

Tou zanfan i devret ganny proteze kont litilazasyon drog e zot devret osi ganny anpese pour
partisip dan prodiksyon ek distribisyon sa bann sibstans/drog.

                                            LARTIK 34

Leksplwatasyon seksyel

Leta i devret protez zanfan kont labi e leksplwatasyon seksyel, ki enkli prostitisyon e pornografi.

                                            LARTIK 35

Lavant, trafik e kidnaping zanfan

I devwar Leta pour fer tou sa ki dan son kapasite pour anpes lavant, trafik e kidnapping bann
zanfan.
LARTIK 36

Lezot form leksplwatasyon

I drwa en zanfan pour li ganny proteze kont nenport form leksplwatasyon ki kapab poz danze
pour okenn laspe son byennet ki pa kouver dan lartik 32, 33, 34 e 35.

                                          LARTIK 37

Tortir e privasyon liberte

Okenn zanfan pa devret ganny tortire, sibir move ouswa tretman kriyel, pinisyon, arestasyon
ilegal oubyen privasyon liberte. Pinisyon kapital e lanprizonnman a vi san posibilite ganny large,
i enterdi pour bann lofans ki’n ganny komet par zanfan anba 18 an. Nenport zanfan ki ganny
prive son liberte pou ganny separe avek bann adilt, amwen ki sa i ganny trouve pa dan lentere sa
zanfan. En zanfan ki pe ganny detenir pou ganny lasistans legal ouswa lezot mwayen lasistans
osi byen ki kontak avek son fanmiy.

                                          LARTIK 38

Konfli arme

Parti leta pou pran tou mezir posib pour asire ki zanfan anba 15 an pa enplike direkteman dan
konfli arme. Okenn zanfan anba 15 an pa devret angaz zot dan okenn lafors defans. Leta i
bezwen asir proteksyon ek swen bann zanfan ki ganny afekte par konfli arme parey in dekrir anba
lalwa enternasyonal.

                                          LARTIK 39

Swen reabilitasyon.

Leta i devret asire ki sa zanfan ki viktim konfli arme, tortir, neglizans, move tretman oubyen
leksplwatasyon, i resevwar tretman ouswa swen apropriye pour zot rekiperasyon ek re-
entegrasyon sosyal.

                                          LARTIK 40

Ladministrasyon lazistis pour zanfan

En zanfan ki an konfli avek lalwa, i annan drwa pour li ganny trete dan en fason ki promouvwar
son sans dinyite e valer imen, an prenan kont son laz e avek bi ed li re-entegre dan lasosyete. Sa
zanfan i bezwen annan serten garanti osi byen ki lasistans legal ouswa lezot lasistans, pour son
defans. Prose zidisyer osi byen ki plasman enstitisyonnel i devret ganny evite otan ki posib.
LARTIK 41

Respe pour standar eleve

Letan standar ki annan relevans avek drwa zanfan, ki aplikab dan lalwa lo nivo nasyonal e
enternasyonal, i pli eleve ki sa bann ki dan sa konvansyon, sa standar pli eleve i devret ganny
aplike.

                                     DEZYENM PARTI

                                      LARTIK 42 – 54

Lenplimatasyon

                             Provizyon lartik 42-54 i prevvwar:

    I. Lobligasyon Leta pour fer konnen adilt koman tou bann zanfa, tou sa bann drwa ki
       egziste dan sa konvansyon.
   II. Kreasyon en Komite lo drwa zanfan ki konpri dis (10) eksper, ki pou konsider rapor ki
       bann parti Leta pour sa Konvansyon ava soumet de an apre ratifikasyon e tou le senk an
       apre sa. Sa konvansyon ava antre an fors e sa Komite ava ganny etabli enn fwa ki 20 pei
       ava’n ratifye li.
  III. Bann parti Leta i bezwen fer zot rapor disponib pour tou manm piblik an zeneral.
  IV. Sa Komite ava propoze ki letid spesyal lo bann size spesifik an relasyon avek drwa zanfan
       i ganny fer, e met sak parti Leta osi byen ki Lasanble Zeneral Nasyon Ini okouran bann
       evalyasyon.
   V. Avek bi pour “ promouvwar lenplimantasyon efektif sa Konvansyon e osi pour ankouraz
       korperasyon enternasyonal’’, bann lazans spesyalize Nasyon Ini (tel ki ILO, WHO,
       UNESCO e UNICEF) i ava kapab asiste bann miting sa Komite. Ansanm avek bann lezot
       lorganizasyon ki ganny rekonnet konman “konpetan’, enkli lorganizasyon non-
       gouvernmantal (NGO) ki annan drwa konsiltatif avek Nasyonal Ini (UN) e bann lezot
       lazans Nasyon Ini tel ki UNHCR, i a kapab soumet lenformasyon pertinan avek sa Komite
       e zot ava ganny demande pour donn konsey lo lenplimantasyon optimal sa Konvansyon.

More Related Content

More from UNICEF Europe & Central Asia

Achievements and lessons learnt in WASH
Achievements and lessons learnt in WASHAchievements and lessons learnt in WASH
Achievements and lessons learnt in WASH
UNICEF Europe & Central Asia
 
Immunization in Bosnia and Herzegovina (2015)
Immunization in Bosnia and Herzegovina (2015)Immunization in Bosnia and Herzegovina (2015)
Immunization in Bosnia and Herzegovina (2015)
UNICEF Europe & Central Asia
 
UNICEF Montenegro flyer - Rozaje
UNICEF Montenegro flyer - RozajeUNICEF Montenegro flyer - Rozaje
UNICEF Montenegro flyer - Rozaje
UNICEF Europe & Central Asia
 
UNICEF Montenegro flyer - Plav
UNICEF Montenegro flyer - PlavUNICEF Montenegro flyer - Plav
UNICEF Montenegro flyer - Plav
UNICEF Europe & Central Asia
 
UNICEF Montenegro flyer - Bijelo Polje
UNICEF Montenegro flyer - Bijelo PoljeUNICEF Montenegro flyer - Bijelo Polje
UNICEF Montenegro flyer - Bijelo Polje
UNICEF Europe & Central Asia
 
UNICEF Montenegro flyer - Berane
UNICEF Montenegro flyer - BeraneUNICEF Montenegro flyer - Berane
UNICEF Montenegro flyer - Berane
UNICEF Europe & Central Asia
 
UNICEF Montenegro flyer - Andrijevica
UNICEF Montenegro flyer - AndrijevicaUNICEF Montenegro flyer - Andrijevica
UNICEF Montenegro flyer - Andrijevica
UNICEF Europe & Central Asia
 
Istrazivanje predskolsko obrazovanje Crna Gora (2014)
Istrazivanje predskolsko obrazovanje Crna Gora (2014)Istrazivanje predskolsko obrazovanje Crna Gora (2014)
Istrazivanje predskolsko obrazovanje Crna Gora (2014)
UNICEF Europe & Central Asia
 
KAP study preschool education in Montenegro 2014
KAP study preschool education in Montenegro 2014KAP study preschool education in Montenegro 2014
KAP study preschool education in Montenegro 2014
UNICEF Europe & Central Asia
 
Inclusion indicators UNICEF Montenegro 2015
Inclusion indicators UNICEF Montenegro 2015Inclusion indicators UNICEF Montenegro 2015
Inclusion indicators UNICEF Montenegro 2015
UNICEF Europe & Central Asia
 
CRC@25 - Celebrating 25 years of the Convention on the Rights of the Child
CRC@25 - Celebrating 25 years of the Convention on the Rights of the ChildCRC@25 - Celebrating 25 years of the Convention on the Rights of the Child
CRC@25 - Celebrating 25 years of the Convention on the Rights of the Child
UNICEF Europe & Central Asia
 
Roma Early Childhood Inclusion+ Croatia Report
Roma Early Childhood Inclusion+ Croatia ReportRoma Early Childhood Inclusion+ Croatia Report
Roma Early Childhood Inclusion+ Croatia Report
UNICEF Europe & Central Asia
 
Serbia 2014 MICS National and Roma Settlements
Serbia 2014 MICS National and Roma SettlementsSerbia 2014 MICS National and Roma Settlements
Serbia 2014 MICS National and Roma Settlements
UNICEF Europe & Central Asia
 
A study on investing in early childhood education in Montenegro
A study on investing in early childhood education in MontenegroA study on investing in early childhood education in Montenegro
A study on investing in early childhood education in Montenegro
UNICEF Europe & Central Asia
 
Studija o ulaganju u rano obrazovanje djece u Crnoj Gori
Studija o ulaganju u rano obrazovanje djece u Crnoj GoriStudija o ulaganju u rano obrazovanje djece u Crnoj Gori
Studija o ulaganju u rano obrazovanje djece u Crnoj Gori
UNICEF Europe & Central Asia
 
Children's Rights festival 2014 (UNICEF Croatia)
Children's Rights festival 2014 (UNICEF Croatia)Children's Rights festival 2014 (UNICEF Croatia)
Children's Rights festival 2014 (UNICEF Croatia)
UNICEF Europe & Central Asia
 
Convention on the Rights of the Child - BiH child-friendly version
Convention on the Rights of the Child - BiH child-friendly versionConvention on the Rights of the Child - BiH child-friendly version
Convention on the Rights of the Child - BiH child-friendly version
UNICEF Europe & Central Asia
 
Analysis of TV programmes for children in Serbia (11/2014)
Analysis of TV programmes for children in Serbia (11/2014)Analysis of TV programmes for children in Serbia (11/2014)
Analysis of TV programmes for children in Serbia (11/2014)
UNICEF Europe & Central Asia
 
Convention on the Rights of the Child - Pocket book in Russian
Convention on the Rights of the Child - Pocket book in RussianConvention on the Rights of the Child - Pocket book in Russian
Convention on the Rights of the Child - Pocket book in Russian
UNICEF Europe & Central Asia
 
Convention on the Rights of the Child - Pocket book in Uzbek
Convention on the Rights of the Child - Pocket book in UzbekConvention on the Rights of the Child - Pocket book in Uzbek
Convention on the Rights of the Child - Pocket book in Uzbek
UNICEF Europe & Central Asia
 

More from UNICEF Europe & Central Asia (20)

Achievements and lessons learnt in WASH
Achievements and lessons learnt in WASHAchievements and lessons learnt in WASH
Achievements and lessons learnt in WASH
 
Immunization in Bosnia and Herzegovina (2015)
Immunization in Bosnia and Herzegovina (2015)Immunization in Bosnia and Herzegovina (2015)
Immunization in Bosnia and Herzegovina (2015)
 
UNICEF Montenegro flyer - Rozaje
UNICEF Montenegro flyer - RozajeUNICEF Montenegro flyer - Rozaje
UNICEF Montenegro flyer - Rozaje
 
UNICEF Montenegro flyer - Plav
UNICEF Montenegro flyer - PlavUNICEF Montenegro flyer - Plav
UNICEF Montenegro flyer - Plav
 
UNICEF Montenegro flyer - Bijelo Polje
UNICEF Montenegro flyer - Bijelo PoljeUNICEF Montenegro flyer - Bijelo Polje
UNICEF Montenegro flyer - Bijelo Polje
 
UNICEF Montenegro flyer - Berane
UNICEF Montenegro flyer - BeraneUNICEF Montenegro flyer - Berane
UNICEF Montenegro flyer - Berane
 
UNICEF Montenegro flyer - Andrijevica
UNICEF Montenegro flyer - AndrijevicaUNICEF Montenegro flyer - Andrijevica
UNICEF Montenegro flyer - Andrijevica
 
Istrazivanje predskolsko obrazovanje Crna Gora (2014)
Istrazivanje predskolsko obrazovanje Crna Gora (2014)Istrazivanje predskolsko obrazovanje Crna Gora (2014)
Istrazivanje predskolsko obrazovanje Crna Gora (2014)
 
KAP study preschool education in Montenegro 2014
KAP study preschool education in Montenegro 2014KAP study preschool education in Montenegro 2014
KAP study preschool education in Montenegro 2014
 
Inclusion indicators UNICEF Montenegro 2015
Inclusion indicators UNICEF Montenegro 2015Inclusion indicators UNICEF Montenegro 2015
Inclusion indicators UNICEF Montenegro 2015
 
CRC@25 - Celebrating 25 years of the Convention on the Rights of the Child
CRC@25 - Celebrating 25 years of the Convention on the Rights of the ChildCRC@25 - Celebrating 25 years of the Convention on the Rights of the Child
CRC@25 - Celebrating 25 years of the Convention on the Rights of the Child
 
Roma Early Childhood Inclusion+ Croatia Report
Roma Early Childhood Inclusion+ Croatia ReportRoma Early Childhood Inclusion+ Croatia Report
Roma Early Childhood Inclusion+ Croatia Report
 
Serbia 2014 MICS National and Roma Settlements
Serbia 2014 MICS National and Roma SettlementsSerbia 2014 MICS National and Roma Settlements
Serbia 2014 MICS National and Roma Settlements
 
A study on investing in early childhood education in Montenegro
A study on investing in early childhood education in MontenegroA study on investing in early childhood education in Montenegro
A study on investing in early childhood education in Montenegro
 
Studija o ulaganju u rano obrazovanje djece u Crnoj Gori
Studija o ulaganju u rano obrazovanje djece u Crnoj GoriStudija o ulaganju u rano obrazovanje djece u Crnoj Gori
Studija o ulaganju u rano obrazovanje djece u Crnoj Gori
 
Children's Rights festival 2014 (UNICEF Croatia)
Children's Rights festival 2014 (UNICEF Croatia)Children's Rights festival 2014 (UNICEF Croatia)
Children's Rights festival 2014 (UNICEF Croatia)
 
Convention on the Rights of the Child - BiH child-friendly version
Convention on the Rights of the Child - BiH child-friendly versionConvention on the Rights of the Child - BiH child-friendly version
Convention on the Rights of the Child - BiH child-friendly version
 
Analysis of TV programmes for children in Serbia (11/2014)
Analysis of TV programmes for children in Serbia (11/2014)Analysis of TV programmes for children in Serbia (11/2014)
Analysis of TV programmes for children in Serbia (11/2014)
 
Convention on the Rights of the Child - Pocket book in Russian
Convention on the Rights of the Child - Pocket book in RussianConvention on the Rights of the Child - Pocket book in Russian
Convention on the Rights of the Child - Pocket book in Russian
 
Convention on the Rights of the Child - Pocket book in Uzbek
Convention on the Rights of the Child - Pocket book in UzbekConvention on the Rights of the Child - Pocket book in Uzbek
Convention on the Rights of the Child - Pocket book in Uzbek
 

Crc seychelles creole

  • 1. KONVANSYON LO DRWA ZANFAN Adopte par Lasanble Zeneral Nasyon Ini le 20 Novanm 1989. REZIMEN PROVIZYON PRENSIPAL PREFAS Prefas i kouver bann prensip debaz Nasyon Ini ek provizyon spesifik serten trete ek proklanmasyon drwa imen. I reafirm lefe ki zanfan, akoz zot vilnerabilite, zot bezwen swen spesyal ek proteksyon e i met gran lanfaz lo swen primer e sa responsabilite lafanmiy koman protekter. Sa prefas i osi reaffirm sa bezwen legal e lezot proteksyon ki en zanfan i bezwen avan e apre son nesans, lenportans respe pour valer kiltirel kominote sa zanfan, e rol premordyal korperasyon enternasyonal dan proteksyon drwa zanfan. TEKS REZIMEN PROVIZYON PRENSIPAL PREMYE PARTI LARTIK 1 Definisyon en zanfan En zanfan i ganny konsidere konman en zanfan letan i ankor anba laz 18 an, amwen ki lalwa nasyonal i rekonnet laz mazorite pli boner ki 18 an. LARTIK 2 Non–diskriminasyon Tou bann drwa i aplikab pour tou zanfan san leksepsyon. I devwar e lobligasyon Leta pour protez zanfan kont nenport form diskriminasyon e pour pran aksyon pozitiv pour promouvwar zot drwa. LARTIK 3 Byennet en zanfan Tou aksyon konsernen en zanfan i pran antyerman an kont son byennet ek lentere. I devwar Leta pour fourni sa zanfan swen adekwat letan paran, oubyen lezot dimoun ki annan responsibilite sa zanfan pa arive fer li.
  • 2. LARTIK 4 Lenplimantasyon bann drwa I devwar Leta pour fer tou son mye pour enplimant bann drwa ki trouve dan sa Konvansyon. LARTIK 5 Gidans paran e kapasite devlopman en zanfan Leta i devret respekte drwa ek responsibilite paran e fanmiy pour fourni gidans apropriye ki dan byennet devlopman en zanfan. LARTIK 6 Sirvivans ek devlopman Sak zanfan i annan en drwa a lavi e Leta i annan en lobligasyon pour asir sirvivans ek devlopman sak zanfan. LARTIK 7 Non ek nasyonalite I drwa en zanfan pour li ganny en non ler i ne. I drwa sa zanfan pour ganny en nasyonalite e, i son drwa otan ki posib, pour li konn son paran e i son drwa pour li ganny okipe par son paran. LARTIK 8 Prezervasyon lidantite Leta i annan en lobligasyon pour li protez, e si neseser, re-etabli laspe debaz lidantite en zanfan. Sa i enkli son non, nasyonalite e lyen familyal. LARTIK 9 Separasyon avek paran I drwa en zanfan pour li viv e reste avek son paran, amwen ki sa i ganny trouve enkonpatib avek byennet e lentere sa zanfan. I osi drwa sa zanfan pour reste e gard kontak avek tou le de paran si i’n separe avek enn ouswa tou le de paran. LARTIK 10 Reinifikasyon familyal Tou zanfan ek zot paran i annan drwa kit nenport pei pour retourn dan zot pei natal pour bann rezon reinifikasyon, rankont ouswa pour gard sa relasyon zanfan – paran.
  • 3. LARTIK 11 Transfer ilegal e non-retour I devwar Leta pour anpes paran ouswa en lot dimoun kidnap e gard en zanfan a letranze.. LARTIK 12 Lopinyon zanfan I drwa en zanfan pour li eksprim son lopinyon libreman e ki son lopinyon i ganny pran an kont dan nenport keksoz ouswa prosedir ki konsern li. LARTIK 13 Liberte lekspresyon I drwa en zanfan pour eksprim son pwennvi, rod lenformasyon, propoz lide ouswa lenformasyon ki i konnen, san pran kont bann frontier ouswa baryer. LARTIK 14 Liberte panse, konsyans e relizyon Leta i devret annan respe pour liberte panse, konsyans e relizyon en zanfan , sou rezerv gidans apropriye bann paran. LARTIK 15 Liberte lasosyasyon Tou zanfan i annan en drwa pour rakontre lezot zanfan / dimoun, zwenn ouswa form bann lasosyasyon. LARTIK 16 Proteksyon lavi prive Zanfan i annan drwa ganny proteze kont lenterferans avek zot lavi prive, fanmiy, lakour e korespondans e kont difarmasyon ek kalonmni. LARTIK 17 Akse avek lenformasyon apropriye Leta pou asir akse bann zanfan avek lenformasyon ek resours materyel sorti kot bann sours divers e i pou ankouraz lamas medya pour difiz lenformasyon ki pou benefis sa zanfan lo nivo sosyal e kiltirel e osi pran mezir neseser pour protez zanfan kot resours materyel ki kapab koz danze.
  • 4. LARTIK 18 Responsabilte paran Paran i annan sa responsabilite primordyal pour elve e fer grandi son zanfan e zot ganny siport Leta pour sa. Leta i fourni paran avek lasistans apropriye pour ed li elve e fer grandi son zanfan. LARTIK 19 Proteksyon kont labi e neglizans Leta pour protez zanfan kont tou form move tretman par paran ek lezot dimoun ki annan responsabilite sa zanfan e i pou met an plas bann progranm sosyal ki apropriye pour anpes labi e move tretman lo bann viktim. LARTIK 20 Proteksyon en zanfan ki napa fanmiy Leta i oblize fourni proteksyon spesyal pour bann zanfan ki napa sa lanvironnman familyal e i osi son devwar pour asire ki lezot mwayen tel ki lezot swen familyal apropriye ouswa lenstitisyon i disponib dan bann ka parey. LARTIK 21 Ladopsyon Dan bann pei kot ladopsyon i legal ouswa ganny rekonnet, ladopsyon i ganny fer selman dan lentere sa zanfan, e avek lotorizasyon lotorite konpetan e konsernen e an prenan kont sekirite sa zanfan. LARTIK 22 Zanfan refizye Proteksyon spesyal i ganny donnen pour en zanfan refizye oubyen en zanfan ki pe rod stati refizye. I devwar Leta pour korpore avek bann lorganizasyon ki fourni bann tel proteksyon ek lasistans. LARTIK 23 Zanfan avek dezabilite En zanfan avek dezabilite i merit ganny swen spesyal, ledikasyon e formasyon pour ed li viv en lavi ere, onnet e avek dinyite. Sa ava ed sa zanfan ganny sa konfidans dan limenm e entegre li byen sosyalman.
  • 5. LARTIK 24 Lasante ek servis lasante I drwa en zanfan pour li ganny pli o standar lasante e swen medical posib. Leta i devret met plis lanfaz lo bann provizyon primer ek prevansyon swen lasante, lo ledikasyon lasante piblik e lo rediksyon tau mortalite anfanten. Zot bezwen ankouraz korperasyon enternasyonal lo sa nivo e asire ki okenn zanfan pa ganny prive akse avek servis lasante ki efektif. LARTIK 25 Evalyasyon regilye bann landrwa plasman Landrwa kot zanfan ki’n ganny plase par Leta pour rezon swen, proteksyon ouswa tretman, i devret ganny evalye regilyerman. LARTIK 26 Sekirite Sosyal I drwa en zanfan pour li benefisye anba sistenm sekirite sosyal, ki konpri lasirans sosyal. LARTIK 27 Standar lavi I drwa en zanfan pour annan en standar lavi apropriye avek son devlopman fizik, mantal, spirityel, moral e sosyal. Paran i annan sa responsabilite primordyal pour asire ki son zanfan i annan en standar lavi adekwa. I devwar Leta pour fer sir ki sa i ganny realize e ki i le ka. Responsabilite Leta i kapab enkli donn lasistans materyel paran ek zanfan. LARTIK 28 Ledikasyon I drwa en zanfan pour li ganny ledikasyon, e i devwar leta pour asire ki ledikasyon primer i gratwi e obligatwar, ki i ankouraz diferan form ledikasyon segonder aksesib pour sak zanfan e fer ledikasyon pos segonder disponib ouswa alaporte tou zanfan ki annan sa kapasite kontinyen etidye a bann nivo pli avanse. Disiplin skoler i devre konsistan avek drwa e dinyite en zanfan. Leta i devret angaz li dan bann korperasyon enternasyonal pour enplimant sa drwa. LARTIK 29 Lobzektif Ledikasyon Ledikasyon i devret annan pour lobzektif devlopman personnalite, talan, abilite mantal e fizik en zanfan o maksimonm. Ledikasyon i devret pe prepar sa zanfan pour en lavi adilt aktif dan en
  • 6. sosyete lib e devlop respe pour paran sa zanfan, son prop lidantite kiltirel, langaz e valer, e pour valer kiltirel lezot. LARTIK 30 Zanfan popilasyon endizenn Zanfan sorti dan kominote minoriter ouswa popilasyon endizenn, zot annan drwa apresye zot prop kiltir e met an aplikasyon zot relizyon ek langaz. LARTIK 31 Aktivite Lwazir, rekreasyonnel e kiltirel I drwa en zanfan pour li pour apresye lwazir, pour zwe e partisip dan bann aktivite kiltirel e artistik. LARTIK 32 Travay anba laz I drwa en zanfan pour li ganny proteze kont nenport travay ki poz en danze pour son lasante, ledikasyon e devlopman. Leta i devret etabli laz minimonm pour lanplwa e regilariz kondisyon travay. LARTIK 33 Labi drog Tou zanfan i devret ganny proteze kont litilazasyon drog e zot devret osi ganny anpese pour partisip dan prodiksyon ek distribisyon sa bann sibstans/drog. LARTIK 34 Leksplwatasyon seksyel Leta i devret protez zanfan kont labi e leksplwatasyon seksyel, ki enkli prostitisyon e pornografi. LARTIK 35 Lavant, trafik e kidnaping zanfan I devwar Leta pour fer tou sa ki dan son kapasite pour anpes lavant, trafik e kidnapping bann zanfan.
  • 7. LARTIK 36 Lezot form leksplwatasyon I drwa en zanfan pour li ganny proteze kont nenport form leksplwatasyon ki kapab poz danze pour okenn laspe son byennet ki pa kouver dan lartik 32, 33, 34 e 35. LARTIK 37 Tortir e privasyon liberte Okenn zanfan pa devret ganny tortire, sibir move ouswa tretman kriyel, pinisyon, arestasyon ilegal oubyen privasyon liberte. Pinisyon kapital e lanprizonnman a vi san posibilite ganny large, i enterdi pour bann lofans ki’n ganny komet par zanfan anba 18 an. Nenport zanfan ki ganny prive son liberte pou ganny separe avek bann adilt, amwen ki sa i ganny trouve pa dan lentere sa zanfan. En zanfan ki pe ganny detenir pou ganny lasistans legal ouswa lezot mwayen lasistans osi byen ki kontak avek son fanmiy. LARTIK 38 Konfli arme Parti leta pou pran tou mezir posib pour asire ki zanfan anba 15 an pa enplike direkteman dan konfli arme. Okenn zanfan anba 15 an pa devret angaz zot dan okenn lafors defans. Leta i bezwen asir proteksyon ek swen bann zanfan ki ganny afekte par konfli arme parey in dekrir anba lalwa enternasyonal. LARTIK 39 Swen reabilitasyon. Leta i devret asire ki sa zanfan ki viktim konfli arme, tortir, neglizans, move tretman oubyen leksplwatasyon, i resevwar tretman ouswa swen apropriye pour zot rekiperasyon ek re- entegrasyon sosyal. LARTIK 40 Ladministrasyon lazistis pour zanfan En zanfan ki an konfli avek lalwa, i annan drwa pour li ganny trete dan en fason ki promouvwar son sans dinyite e valer imen, an prenan kont son laz e avek bi ed li re-entegre dan lasosyete. Sa zanfan i bezwen annan serten garanti osi byen ki lasistans legal ouswa lezot lasistans, pour son defans. Prose zidisyer osi byen ki plasman enstitisyonnel i devret ganny evite otan ki posib.
  • 8. LARTIK 41 Respe pour standar eleve Letan standar ki annan relevans avek drwa zanfan, ki aplikab dan lalwa lo nivo nasyonal e enternasyonal, i pli eleve ki sa bann ki dan sa konvansyon, sa standar pli eleve i devret ganny aplike. DEZYENM PARTI LARTIK 42 – 54 Lenplimatasyon Provizyon lartik 42-54 i prevvwar: I. Lobligasyon Leta pour fer konnen adilt koman tou bann zanfa, tou sa bann drwa ki egziste dan sa konvansyon. II. Kreasyon en Komite lo drwa zanfan ki konpri dis (10) eksper, ki pou konsider rapor ki bann parti Leta pour sa Konvansyon ava soumet de an apre ratifikasyon e tou le senk an apre sa. Sa konvansyon ava antre an fors e sa Komite ava ganny etabli enn fwa ki 20 pei ava’n ratifye li. III. Bann parti Leta i bezwen fer zot rapor disponib pour tou manm piblik an zeneral. IV. Sa Komite ava propoze ki letid spesyal lo bann size spesifik an relasyon avek drwa zanfan i ganny fer, e met sak parti Leta osi byen ki Lasanble Zeneral Nasyon Ini okouran bann evalyasyon. V. Avek bi pour “ promouvwar lenplimantasyon efektif sa Konvansyon e osi pour ankouraz korperasyon enternasyonal’’, bann lazans spesyalize Nasyon Ini (tel ki ILO, WHO, UNESCO e UNICEF) i ava kapab asiste bann miting sa Komite. Ansanm avek bann lezot lorganizasyon ki ganny rekonnet konman “konpetan’, enkli lorganizasyon non- gouvernmantal (NGO) ki annan drwa konsiltatif avek Nasyonal Ini (UN) e bann lezot lazans Nasyon Ini tel ki UNHCR, i a kapab soumet lenformasyon pertinan avek sa Komite e zot ava ganny demande pour donn konsey lo lenplimantasyon optimal sa Konvansyon.