2. Нэгдэх төлөвлөгөө
 Малайзыг хөрш орнуудтай нь нэгтгэх санал хэд хэдэн
удаа гарч байсан.
 1955 онд Давид Маршал Сингапуртай нэгтгэх саналыг
дэвшүүлсэн боловч Тунку Абдул Рахман татгалзсан.
 Мөн 1959 онд Ли Куан Еев дахин энэ саналыг
дэвшүүлсэн ч эсрэг санал хүлээн авсан.

3. Нэгдэх төлөвлөгөө
 1961 оны 5 сар 27: Тунку Абдул Рахман Малаяаг
-Сингапур
-Хойд Борнео, Сабах
-Саравак
-Брунейтэй нэгтгэх санал дэвшүүлсэн.

4. “ Нэгдэх эрх чөлөөтэй байх” бол энэ саналын гол хүчин
зүйл юм.

5. Учир шалтгаан
Улс төрийн шалтгаан
 Коммунистуудын аюул заналд саад учруулах
 Бруней, Сингапур, Сабах, Саравакын тусгаар
тогтнолыг дэмжиж нэр хүнд олж авах
 Арьсны үзлийн зохицлыг бий болгох

6. Учир шалтгаан
Эдийн засаг
 Ард түмэн болон улс орныхоо төлөө бүс нутгийн
эдийн засгаа дэмжих
Нийгэм
Соѐлын үнэт өв уламжлалаа хамтын хэрэгцээн дээрээ
суурилуулж Малайзын ард түмний шинэ тэнцвэрт
төрх байдлыг үүсгэх

7. Малайз улс бие даасан тусгаар
тогтнол руу

8. 1. Сабах, Саравакыг тойрон
хүрээлэх зохицол 1961 он 6 сар
 Тунку ард түмнээ нэгдэх үзэл баримтлалыг ойлгохыг
хүсч байсан.
 Саравакын нэгдсэн ардын нам /SUPP/ Саравакын
ардын нам /SNAP/, болон Барисан, Ракят Жати
Саравак /Barjasa/ эсэргүүцэж байсан.

9. 1. Сабах, Саравакыг тойрон
хүрээлэх зохицол 1961 он 6 сар
 Нэгдсэн Үндэсний Кадазын байгууллагын
ерөнхийлөгч Доналд Стефенс энэ саналыг ил тодоор
эсэргүүцэж байсан.
 Тунку том хэмжээний удирдах эрх өгөхөө амалсан.

10. 2. Брунейн айлчлал 1961 он 7 сар
 А.М. Азахари болон түүний намынхан нэгдэх саналд
сонирхлоо хандуулаагүй.
 Султан ард түмнийхээ саналыг тогтоох ерөнхий хороо
байгуулсан.

11. 3.Сингапурын бага хурал
1961 он 8 сар
 Ард түмнийхээ саналаар шийдэх болно.
 Сингапур нь боловсрол болон ажиллах хүчний бие
даасан хүчин чадалтай.
 Төв засгийн газар нь батлан хамгаалах болон
дотоодын аюулгүй байдлаа хангах чадвартай.
 Санал хураалтаар ард түмнийй 70% нь нэгдэх саналыг
зөвшөөрсөн.

12. 4.Борнео мужуудын уулзалт
1961 он 11 сар
 Английн колони Борнеогийн статусыг хэлэлцэх уулзалт
 Нэгдэх саналд ард түмний хандах хандлагыг үнэлж дүгнэх
 Мөн Зүүн Өмнөд Азийг коммунизмын дарангуйллаас
хамгаалах Англи-Малаяагийн батлан хамгаалах гэрээг
дэлгэрүүлсэн.
 Султан Брунейн саналыг дахин авч үзэхэд анхаарах мөн
Сингапурт байрлах Английн цэргийн хүчийг дэмжихэд
санал төлөвлөгөө оруулсан.

13. 5. Малайзын цэргийн зөвлөх
хороо 1961 оны дунд үе
 Борнеогийн ихэнх удирдагчид үл итгэх үзлээ
илэрхийлж байсан.
 Уулзалт нь нэгдэх гол зорилт болон учир шалтгааныг
дамжуулах нөлөөтэй байсан.
 Хүчтэй дэмжлэг хүлээж авсан.

14. 6. Кобболд хороо 1962 он 8 сар
 Сабаханчууд болон Саравакчуудын хандлагыг
дүгнэхээр байгуулагдсан.
 Хороо нь Англи 2 Малайз 2 иргэнээс бүрдэж байсан.
 70% нь саналыг зөвшөөрсөн.

15. 7. Дотоодын засгийн газрын
хороо 1962 он 8 сар
 Шинэ улсын хууль эрхийг төлөвлөхөөр байгуулагдсан.
 Лорд Ландсдаун удирдаж байсан.
 Хэлэлцсэн чухал зүйл нь- Малайзын суурин дээр
боловсруулсан мэдээлэл тайланг хороо хүлээн
зөвшөөрсөн.

16. 8. Сингапурын бүх нийтийн
санал хураалт
 Сөрөг хүчний намынхан ард түмний бага хурлыг дахин
зарлаж, дараах зүйлүүдийг тусгасан
-ард түмнийхээ иргэншлийн статусыг алдагдуулахгүй байх
- олон улс дахь эдийн засгийн ирээдүйн төлөвөө сайжруулах
- Коммунистуудын аюул заналд хялбараар саад учруулах
 Бүх нийтийн санал хураалтаар 70% нь нэгдэхийг хүлээн
зөвшөөрсөн.

17. 9. Нэгдсэн үндэсний байгууллагын байнгын
төлөөлөгчийн газар 1963 он 6 сар
 Сабаханчууд болон Сараваканчуудын хүлээн зөвшөөрөх




үйл явцыг дүгнэх
Тунку ерөнхийлөгч Сукарнотой уулзаж, ерөнхийлөгч
Масарадал энэ саналыг тайлбарласан.
Эдгээр хүмүүст итгэсэн ард түмэн энэ саналыг хүлээн авч
зөвшөөрсөн.
Бүх нийтийн санал хураалт ард түмнээс эерэг хандлага авч
Кобболдын тайланг баталгаажуулсан.
Индонези үүнийг үл харгалзан татгалзсан.

18. Сингапурын татгалзал
 Малайз Хятадуудын хоорондох туйлшрал хэтэрхий ил тод болсон.
 1964 он. Сонгууль, Ли Куан Еевийн шаардлага- МСА-н удирдагчдыг




үл тоож байсан.
МСА болон РАР, UMNO-н удирдагчид болон ард түмний хооронд
зөрчилдөөн үүссэн.
Үйл ажиллагааны санал: Бүх Хятадууд РАР-ыг дэмжин РАР-ын
шаардлагыг зөвшөөрч UMNO-г эрхшээлдээ авах.
Арьсны өнгөөр ялгаварлагчид удирдагчдын сөргөлдөөнийг үймээн
самуун болгосон.
1965 он 4 сар 27-нд Ли Куан Еев “Малайзчуудын төлөөх Малайз”
улсыг бий болгосон.

19. Сингапурын татгалзал
 “Мелаяу Берсати” санал дэвшүүлсэнд Малаячуудын
бухимдал үүссэн.
 Тан Сивю Син болон Т.Х. Тан Сингапур татгалзахад
нөлөөлсөн.
 1965 он 8 сар 7-нд татгалзлын гэрээнд гарын үсэг
зурсан.
 1965 он 8 сар 9-нд Сингапур албан ѐсоор татгалзаж
улсаа байгуулсан.

20. Эхний үед тулгарсан бэрхшээлтэй
зүйлүүд
 - Малаяа
 - Сингапур
 - Бруней
 - Саравак
 - Сабах

21. Малаяа
 Дээрх 2 параграфын эхний үгс нь огт харагдахгүй байгаа




учир орхив.
Сингапураас Хятадад орж ирсэн хүн амын дийлэнх нь
Малаяагийн бүрэн эрхт байдалд халдах вий гэж тэд айж
байлаа.
Мөн соѐл, хэл, нийгэм эдийн засгийн байдал цаашдаа
муудахаас айж байв.
Малайзчууд улсынхаа улс төрийн амьдралыг зонхилон
анхаарч байсан бол хятад болон энэтхэгчүүдийн хувьд
эдийн засгийн хүч илүү анхаарлыг нь татаж байв.
Дараа нь Малайчууд Малайзын тусгаар тогтнолыг дэмжих
үед Саравак, Саба болон Бруней нар ч мөн үүсчээ.

22. Сингапур
 Ли Куан Ю болон түүний Иргэдийн Үйл ажиллагааны нам





Малайзын тусгаар тогтнолыг бүрэн дэмжиж байсан.
Гэвч Сингапурын социалист фронтынхон энэ нэгдлийг
эсэргүүцэж байжээ.
Тэд малайзыг бүрэлдүүлэн тогтоох нь энэ бүсэд Британи
хяналтаа үргэлжлүүлсээр байх гэсэн санаа гэж бодож байв.
Харин Дэвид Маршалын толгойлдог Хөдөлмөрийн нам
болон Онг Энг Гуаны толгойлдог Нэгдсэн ард түмний нам
дэмжиж байлаа.
Бүх нийтийн санал асуулгыг 1962 оны 9 сарын 1нд зохион
байгуулсан.
Энэ асуулгын зорилго нь олон нийтийн санаа бодлыг
мэдэхэд оршиж байв.

23. Малайзын газарын зураг
 Газрын зураг

24. Бруней
 Брунейгийн Малайзтай нэгдэх сонирхол харилцан




адилгүй байсан.
Султан Али Сайфудин Малайз шиг том орноос
хамгаалалт авч чадна гэж найдаж байжээ.
Гэвч Брунейн ард түмний намын дарга А.М.Азахари
энэ нэгдлийг эрс эсэргүүцэж байсан.
Малайзын тусгаар тогтнол бол неоколониализм юм
гэж үзсэн.
Тэрээр Бруней, Сабах, Саравакыг умард
Калимантантай нэгтгэх хүсэлтэй байсан.

25.  Тэр умард Калимантаны үндэсний армитай хамтран
Брунейн засгийн газрын эсрэг бослого зохион
байгуулсан.
 Мөн тэд Филипини, Индонез улсуудаас дэмжлэг авсан.
 Брунейн засгийн газрыг буулгаж авахыг хүссэн боловч
энэ нь бүтэлгүйтэж ялагдсан.
 Улмаар А.М.Азахари Индонез руу дүрвэжээ

26. Сабах болон Саравак
 Ихэнх газрууд Малайзын тусгаар тогтнолыг
эсэргүүцэж байсан. Учир нь:
I. Малайзын улс төрийн ноѐрхолд Малай биш хүмүүс
дургүй байсан.
II. Британийн захиргаанд үлдэхийг хүссэн.
III. Өөрсдийн шашнаа хүчээр ислам болгож өөрчлөх
вий гэхээс айсан.
IV. Засгийн газарт олж авсан эрх мэдлээ алдахаас айсан.
 Тэд Малайзаас 650 км зайтай оршдог учраас
холбооноос тусгаарлагдаж магадгүй гэж айсан.

27. Сабах болон Саравак
 Англиас Сабах болон Саравакын иргэд энэ нэгдлийг
хэрхэн үзэж байгааг судлах Кобболд хороог Лорд
Кобболдын удирдлаган доор байгуулсан.
 1/3 нь чин сэтгэлээсээ нэгдэхийг дэмжиж байсан.
 1/3 нь тусгаар тогтнолоо олсны дараа Малайзтай
нэгдэхийг хүсч байсан.
 1/3 нь хуучин хэвээр үлдэхийг дэмжиж байсан.

28. Төрийн тэргүүнүүд

29. Индонезийн мөргөлдөөн &
Филипиний нэхэмжлэл

30. Индонезийн мөргөлдөөн
 1962 онд болсон.
 Баруун Малайз болон Индонезийн хооронд
зарлагдаагүй дайн болсон.
 Тунку Абдул Рахман Лондоны хэлэлцээрт гарын үсэг
зуржээ.
 Өмнөх ерөнхийлөгч Сукарно “ганянг” Малайзыг
зарлан тунхаглажээ.

31. Индонезийн мөргөлдөөн
 Энэ мөргөлдөөнд явган цэрэг, агаарын тээвэр, усан
цэрэг оролцсон ч агаарын цэргийн хүч байгаагүй.
 Индонез зүүн малайз руу довтолсон ч шинээр
бүрэлдсэн малайзын ард Британи бат зогсч байлаа.
 1966 оны 8 сард Индонезийн ерөнхийлөгч Сухарто
хэлэлцээрт гарын үсэг зуржээ

32. Газар зүй

33. Филипиний нэхэмжлэл
 Умард Борноегийн маргаан гэж ч хэлдэг.
 Сабахыг сүүлд Умард Борное гэдэг байжээ.
 1878 онд Сулугийн захирагч султан Жамалул Алам
умард Борноегийн газар нутагт Австри Унгарын эзэнт
гүрний консул Густавус Вонтой хэлэлцээр хийжээ.

34. Филипиний нэхэмжлэл
 Саравак хамгийн эхэлж байгуулагдсан. Сингапур,
Саравак 2 Борноегоос улс төр, эдийн засаг, соѐлын
нөхцөлөө өөрсдөө сонгох эрх чөлөө олгохыг хүссэн.
 Лорд Кобболд бол Малаяа, Британи 2-оос умард
Борное руу илгээсэн төлөөлөгч юм.
 Филиппин, Индонез 2 Кобболдын шийдвэрийг үл
тоож байлаа.

35. Кобболдын хороо
 Лорд Кобболд Англо-Малаяагийн судалгааны нэгдсэн
хорооны тэргүүн байв.
 1962 оны 2 сараас 4 сар хүртэл тэрээр Сабах болон
Саравакд айлчилж судалгааны тайланг гаргасан.
1/3-нь цаг хугацаа, нөхцөл байдлыг үл харгалзан
Малайзын тусгаар тогнолыг дэмжиж байв.
1/3-нь нөхцөл байдлыг харгалзан үзээд Малайзын
тусгаар тогнолыг дэмжиж байв.
1/3-нь Малайзаас түрүүлж тусгаар тогнолтой болохыг
илүүд үзэж Британийн захиргаанд үргэлжлүүлэн
байхыг хүсч байв.

36.  Кобболдын хорооны судалгааны үр дүнгээс Сабах,
Саравакын дийлэнх иргэд Малайзын тусгаар
тогтнолыг дэмжиж байгаа нь харагдсан.
 Гэвч Индонез, Филиппин улсууд Кобболдын хорооны
шийдвэрийг үл тоосоор л байв.
 Хэрэв шинэ хороо иргэдийн малайзтай нэгдэх саналыг
авч чадвал тэд бууж өгнө гэж уулзалтын үеэр
мэдэгдсэн.
 1963 оны 6 сард НҮБ-ын төлөөлөгчийн газар Борноед
байгуулагдсан бөгөөд иргэдийн 3/2 нь Малайзтай
нэгдэхийг зөвшөөрч байгаа дүн гарсан.

37. Сингапур
 РАР-ийн төлөөлөгч Ли Куан Ю иргэдийн дэмжлэг, үр




дүн эерэг байгааг тодорхойлохын тулд 1962 оны 9
сарын 1нд санал асуулга зохион байгуулсан.
1963 оны 9 сарын 16нд Сингапур Малайзтай нэгдсэн.
Ли Куан Ю бумипутра бодлогыг эсэргүүцэж байсан.
1964 онд үндэстэн доторх үймээн дэгдэж 23 хүн амь
насаа алдаж, хэдэн зуун хүн гэмтэж бэртсэн.
1965 оны 8 сарын 7нд Тунку Абдул Рахман болон Ли
Куан Ю нар тусгаарлах хэлэлцээрт гарын үсэг зурсан.

38. Бруней
1) Малайзын эрх баригчдын зөвлөл дэх Брунейн
султаны албан тушаал
2) Малайз дах Брунейн байр суурь
3) Газрын тосны баялаг
Малайзтай хэлэлцээр хийх үед эдгээр асуудлууд
хурцаар тавигдаж улмаар Бруней Малайзын нэгдэлд
оролцохгүй байхаар шийдсэн байна.

39. Британийн хариу үйлдэл
 Хэдийгээр Британи өөрийн удирдлаган доорх ард
иргэдийг буцаан авах ѐстой боловч Британи Малайзын
тусгаар тогтнолыг дэмжиж байсан.
 Учир нь энэ бол улсын хөрөнгө оруулалтыг авч үлдэх
арга зам байсан юм.

40.  1963 оны 7 сард Малайзын хэлэлцээрт 5 орон гарын
үсэг зурж баталгаажуулсан. Ийнхүү Малайз улс 1963
оны 9 сарын 16нд шинэ улс болон мэндэлжээ.