Com_11
- 1. แบบเสนอโครงร่างโครงงานคอมพิวเตอร์
รหัสวิชา ง33202 ชื่อวิชา เทคโนโลยีสารสนเทศและการสื่อสาร 6
ปีการศึกษา 2557
ชื่อโครงงาน... ไม้แกะสลักของไทย
ชื่อผู้ทาโครงงาน
1 นางสาวณัฐริกา อริวันนา เลขที่ 11 ชั้น ม.6ห้อง13
2 นายปิยรุจน์ ญาวิลาศ เลขที่ 21 ชั้น ม.6ห้อง13
ชื่ออาจารย์ที่ปรึกษาโครงงาน ครูเขื่อนทอง มูลวรรณ์
ระยะเวลาดาเนินงาน ภาคเรียนที่ 1-2 ปีการศึกษา 2557
โรงเรียนยุพราชวิทยาลัย จังหวัดเชียงใหม่
สานักงานเขตพื้นที่การศึกษามัธยมศึกษาเขต 34
- 6. หลักการและทฤษฎี
งานแกะสลักไม้ เป็นงานศิลปกรรมที่เก่าแก่ประเภทหนึ่งซึ่งมีการสรรค์สร้างอย่างสวยงาม
และประณีตบรรจง ปรากฏอยู่ทุกยุคทุกสมัย ในภูมิภาคต่างๆของประเทศไทยมีช่างแกะสลักที่มีฝีมือได้
สร้าง สรรค์ผลงานขึ้น มาเป็นจานวนมาก ช่างแกะสลักไม้ สามารถสืบทอด ศิลปะ วัฒนธรรม ที่สืบ
ทอดมาจากบรรพบุรุษ และภูมิปัญญาท้องถิ่น ของแต่ละชุมชนลงบนแผ่นไม้ อาทิ เช่น ศิลปะไม้
แกะสลักของล้านนา เป็นงานศิลปะที่เก่าแก่ มีเอกลักษณ์และมีคุณค่า จึงกลายเป็นส่วนหนึ่งของ
วัฒนธรรมล้านนาที่สะท้อนให้เห็นถึงความเชื่อ ค่านิยม ประเพณี การทามาหากิน ตลอดจนวิถีชีวิตของ
ชาวล้านนา ที่ผูกพันอยู่กับธรรมชาติ ทุ่งนา ป่าไม้ ซึ่งจะพบเห็นกันได้ทั่วไปในปัจจุบันในสถานที่สาคัญ
ทางศาสนา บ้านเรือนที่อยู่อาศัยหรือเครื่องใช้สอยในชีวิตประจาวัน
- 13. ประเภทของงานแกะสลัก
ลักษณะลวดลายงานไม้แกะสลักสมัยโบราณ มักจะออกแบบลวดลายต่าง ๆ เป็นลักษณะลวดลายอันอ่อน
ช้อยงดงาม ยึดแบบอุดมคติตามประเพณีนิยมแบบศิลปะไทยโบราณ ซึ่งเป็นแบบลวดลายและภาพทาง
จิตรกรรมไทย ซึ่งมีให้เห็นตามตัวอย่าง เช่น หน้าบันโบสถ์วัดหน้าพระเมรุ ซึ่งเป็นภาพนารายณ์ทรงครุฑและ
มีทวยเทพห้อมล้อมเป็นศิลปะสมัยอยุธยา และตู้พระธรรมไม้จาหลัก สมัยอยุธยาที่อาคารประพาสพิพิธภัณฑ์
พิพิธภัณฑสถานแห่งชาติ พระนคร เป็นที่น่าเสียดายที่ศิลปกรรมของงานไม้สมัยกรุงศรีอยุธยาที่ต้องเสียหาย
ไป เมื่อคราวเสียกรุงครั้งสุดท้ายเท่าที่พอยังมีเหลืออยู่ให้ศึกษากันในด้าน ฝีมือช่าง ในสมัยที่รุ่งโรจน์จนถึงขีด
สุดว่ามีความงดงามเพียงใด จากสิ่งที่ยังเหลืออยู่นี้ เองจึงเป็นเหมือนตาราที่ทรงคุณค่าต่อการศึกษาค้น คว้า
และยึดรูปแบบเป็นแนวทางปฏิบัติของช่างในคนรุ่นหลังสืบต่อไป
- 14. งานไม้แกะสลัก นับว่าเป็นงานศิลปกรรมที่ช่างไทยทากันมาแต่โบราณ ทั้งนี้ จะเห็นได้จากผลงานแกะสลัก
ลวดลายประดับอาคาร สถาปัตยกรรม เช่น ลวดลายหน้าบัน คันควย ช่อฟ้ า ใบระกา บานประตูแสดงให้เห็น
ถึงความสามารถของช่างไทยที่มีการเรียนรู้ การถ่ายทอด และวิวัฒนาการฝีมือในการประดิษฐ์ ศิลปกรรมอัน
เป็นมรดกทางวัฒนธรรมสืบทอดกันมาหลายร้อยปี ซึ่งลักษณะลวดลายแกะสลักมักจะสืบทอดประเพณีนิยม
โบราณ ซึ่งถือว่าเป็นศิลปะประจาชาติของไทย วัสดุงานไม้แกะสลัก วัสดุที่นิยมใช้ในการแกะสลักคือ ไม้สัก
เพราะไม้สักเป็นไม้ที่ไม้แข็งจนเกินไป สามารถใช้เครื่องมือแกะสลักได้ง่าย นอกจากนี้ ไม้สักยังเป็นไม้ที่
ค่อนข้างจะทนต่อสภาพดินฟ้ าอากาศ ไม่หดตัวมากนัก เมื่อแกะสลักจะไม่ทาให้เสียรูปทรงและยากแก่การ
ทาลายจากการกัดกินของปลวก
- 15. ประเภทของงานแกะสลัก
1. ภาพลายเส้น (Engraving) ได้แก่ ประติมากรรมการแกะสลักหรือเซาะร่อง ให้เป็นเส้นมีความหนักเบา
เท่ากันทุกเส้น ทั้งนี้ ยังรวมไปถึงลักษณะของ “การจาร” ด้วยการแกะสลักภาพลายเส้น เป็นการเซาะร่อง
ตามลวดลายของเส้นให้มีความหนักเบา เท่ากันตลอดทั้งแผ่น
- 16. 2. แบบภาพนูนต่า (Bas reliefe) หรือที่เรียกกันในหมู่ช่างว่า ภาพหน้าจันทร์ คือ ภาพที่มองเห็นเฉพาะ
หน้าตรงเท่านั้น เพราะภาพจะนูนขึ้นมาเพียงเล็กน้อย
ภาพนูนต่า (Bas reliefe) ได้แก่ ประติมากรรมการแกะสลักที่มีลักษณะนูนออกมาจากพื้นด้านหลังหรือ
พื้นผิวเดิม บ้างเล็กน้อย และอาจจะแกะสลักลึกลงไปในพื้นผิววัสดุ (บางท่านก็เรียกว่า
“ประติมากรรมร่องลึก”)ความงามของประติมากรรมชนิดนี้ จะสามารถมองเห็นเด่นชัด ส่วนร่องลึกที่
แกะสลักลงไปนั้นจะเน้นเส้นที่มั่นคงแน่นอนของฝีมือผู้สร้าง สรรค์ ซึ่งจะปรากฏในประติมากรรมนูนต่า
เช่นประติมากรรมนูนต่ารูปหงส์องค์ปรางวัดจุฬามณี จังหวัดพิษณุโลก เป็นต้น
(http://industry.co.th/dip/home.php?uid=37559)
- 17. 3. แบบภาพนูนสูง (Hight reliefe) หรือภาพครึ่งซีก เป็นภาพที่มองเห็นเพียงครึ่งเดียวจากภาพเต็มตัว
เช่น การแกะสลักลงบนแผ่นไม้แต่มีลักษณะนูนสูงเห็นเพียงสามด้าน
ภาพนูนสูง (Hight reliefe) ได้แก่ ประติมากรรมการแกะสลักที่มีภาพนูนออกมาจากพื้นด้านหลังของาาพ
ประมาณค่อนตัว ทาให้สามารถมองเห็นทั้งด้านหน้าและด้านข้าง ในการสร้างสรรค์งานประติมากรรมชนิด
นี้ จึงต้องทาให้เกิดความงามทั้งด้านหน้า และส่วนที่เป็นด้านข้าง เป็นภาพที่ค่อนข้าง เป็นภาพที่ค่อนข้างให้
ความละเอียดมากกว่าภาพนูนต่า ตัวอย่างเช่น หอไตร วัด พระสิงห์วรวิหาร อาเภอเมือง จังหวัดเชียงใหม่
- 18. 4. แบบภาพลอยตัว (Rounf reliefe) เช่น เกี่ยวกับงานปฏิมากรรม เช่น ภาพพระพุทธรูปทั้งองค์ ซึ่ง
สามารถมองได้ทุกด้าน
ภาพลอยตัว (Rounf reliefe) ได้แก่ ประติมากรรมการแกะสลักรูปทรงลอยตัว เป็นรูปสามมิติ หรือรูปที่
สามารถมองเห็นได้รอบด้านมีความละเอียดและสมบูรณ์ มีฐานรองรับอยู่ทางท่อนล่าง การสร้างสรรค์ของ
ช่างจึงต้องให้มีความงามทุกด้าน และจัดตั้งให้มีการทรงตัวที่ดี โดยการเฉลี่ยน้าหนักให้ลงสู่ฐานที่ตั้ง
พระพุทธรูปยืน พระพุทธรูปนั่ง รูปปั้นบุคคลสาคัญ รูปปั้นอนุสาวรีย์ต่างๆ รูปปั้นอนุสรณ์สถาน รูปปั้นคน
และสัตว์ต่างๆ เป็นต้น ถ้าเป็นรูปปั้นคนอาจจะลักษณะภาพเต็มตัว หรือครึ่งตัว
ที่มา http://www.siamwoodcarving.com/wood-carving/274/
- 21. เครื่องมือ
ค้อนไม้ เป็นค้อนที่มีลักษณะคล้ายตะลุมพุกเล็กๆ ทา
จากไม้เนื้ อแข็งเช่น ไม้แดง ไม้ชิงชัน ค้อนไม้จะเบา และ
ไม่กินแรงเวลาใช้งานและช่วยรักษาด้ามสิ่วให้ใช้งานได้
นานอีกด้วย
สิ่ว เป็นเครื่องมือที่สาคัญที่สุดในการแกะสลักมีหลาย
ชนิดได้แก่ สิ่วขุด สิ่วฉาก สิ่วขมวด
สิ่วเล็บมือ สิ่วทาจากเหล็กกล้าที่แข็งและเหนียว ที่
สาคัญคือจะต้องลับให้คมอยู่เสมอ
- 22. มีด เป็นมีดเล็กๆ ปลายแหลม ใช้แกะลายเล็กๆ หรือ
แกะร่อง
เลื่อย ใช้ในการเลื่อยไม้ส่วนที่ไม่ต้องการออกไป เพื่อ
ขึ้นรูปหรือขึ้นโครงของงาน
(http://www.weloveshopping.com/shop/showproduct.php
?pid=15800535&shopid=127369)
- 25. เครื่องมือประกอบอื่นๆ ได้แก่ ไม้บรรทัด ดินสอ กระดาษลอกลาย กระดาษแข็งทาแบบ แท่นยึดหรือปากกาจับไม้
วัสดุตกแต่ง ได้แก่ ดินสอพอง แลกเกอร์ แชลแลก น้ามันลินสีด ทินเนอร์ หรือสีทาไม้
(http://www.dincothailand.com/index.php?lay
=show&ac=article&Id=399412&Ntype=8)
แลกเกอร์
(http://www.meprompt.com/Html/Product
-Color-Carpenter.htm)
สีย้อมไม้
