1. BIYH 8103
(UNDANG-UNDANG KEHAKIMAN DAN KETERANGAN
ISLAM)

2. Soalan A:
HURAIKAN KAEDAH PENYAMPAIAN I QRAR
MENURUT EKMSS
2003
Kaedah penyampaian iqrar menurut EKMSS 2003 termaktub di
bawah seksyen 17, 18 dan 19. Di bawah seksyen 17
subseksyen(1) , (2), dan (3) menyatakan bahawa iqrar iaitu
pengakuan daripada seseorang secara bertulis,lisan atau isyarat.
Iqrar itu hendaklah dibuat di hadapan hakim iaitu di dalam
mahkamah dan jika dibuat di luar mahkamah, iqrar perlulah
dilakukan di hadapan dua orang saksi lelaki yang baligh, aqil
dan adil. Apa-apa sahaja fakta persoalan dan relevan,ianya
adalah qarinah.

3. Di bawah seksyen 18 pula menyatakan bahawa sesuatu iqrar yang tidak
boleh diterima adalah iqrar daripada seseorang yang tidak aqil baligh,
belum dewasa,orang gila atau terencat akal, penjaga atau wali yang
membuat iqrar bagi pihak seseorang yang di bawah tanggungjawabnya,
membuat iqrar bukan secara sukarela, dan iqrar yang dibuat oleh orang
yang dihalang oleh undang-undang bertulis untuk mentadbir hartanya
iaitu (Mahjur a’alaih). Di bawah subseksyen (2) juga dinyatakan bahawa
iqrar yang dibuat oleh orang yang belum dewasa tetapi telah dibenarkan
oleh walinya untuk menjalankan apa-apa perniagaan, maka iqrarnya
boleh diterima hanya setakat yang berkaitan dengan urusan perniagaan
itu sahaja. Di bawah subseksyen (3) pula menyatakan bahawa orang
yang mendapat faedah daripada sesuatu iqrar itu tidak semestinya orang
yang aqil baligh iaitu sesuatu iqrar yang dibuat untuk seseorang yang
belum aqil baligh,maka iqrar itu masih sah dan boleh diterima.
Di bawah seksyen 19 pula menyatakan bahawa sesuatu iqrar yang dibuat
oleh oleh seseorang yang marad-al-maut yang berkaitan dengan
tanggungan dan obligasinya terhadap orang lain boleh diterima.

4. Soalan B:
TERANGKAN SYARAT PENERIMAAN IQRAR DALAM KES JENAYAH
SYARIAH. SOKONG JAWAPAN ANDA DENGAN SATU CONTOH KES
BERKAITAN.
Syarat-syarat penerimaan iqrar di dalam kes jenayah syariah :
 Syarat orang yang beriqrar ialah berakal. Islam mensyaratkan
seseorang yang beriqrar mestilah berakal kerana orang yang tidak
berakal tidak dikenakan beban ke atasnya.
 Syarat seterusnya ialah baligh dan berakal. Baligh bererti cukup
umur dan seseorang yang cukup umur tidak menjdadi syarat pada
semua perkara secara mutlak. Seorang kanak-kanak tidak
dibenarkan member iqrar. Akan tetapi kanak-kanak yang mumaiyiz
boleh member iqrar setelah mendapat keizinan walinya. Namun ia
ahanya boleh diterima di dalam kes muamalah sahaja.
 Merdeka tidak menjad syarat mutlak dalam penerimaan iqrar. Iqrar
seorang yang merdeka dalam semua perkara sah diterima.
 Iqrar juga mestilah dibuat secara sukarela. Iqrar dengan paksaan
adalah tidak diterima

5.  Tiada toma dalam perkara yang diiqrarkan. Penerimaan iqrar
hendaklah memastikan bahawa tiada tohmahan. Jika iqrar
yang dibuat terdapat keraguan dan tohmah maka iqrar
tersebut tidak boleh diterima.
 Seterusnya, orang yang beriqrar mestilah bersungguh-
sungguh. Iqrar yang dibuat secara bergurau dan tidak
bersungguh-sungguh adalah tidak diterima.
 Dalam memastikan sesuatu iqrar itu sah dan boleh diterima,
orang yang membuat iqrar dan perkara yang diiqrarkan
tersebut mestilah dimaklumi dan diketahui. Contoh di dalam
kes berzina. Di dalam kes ini, penzina tidak dikenal pasti
sangat, maka dengan itu, iqrar tersebut tidak diterima.
 Iqrar mestilah dilakukan di hadapan hakim kerana sabitan
sesuatu kesalahan itu adalah mengikut iqrar bukan syahadah.

6. Kes berkaitan : Nur Ashida binti Abu Hanipah lwn Ketua Pendakwa
Syarie Selangor
 Fak t a Kes : Perayu telah melakukan persediaan untuk melakukan
persetubuhan luar nikah yang disabitkan kesalahannya di bawah seksyen
26 Enakmen Jenayah Syariah (Negeri Selangor) 1995. Perayu telah
dijatuhkan hukuman oleh Hakim Bicara dengan hukuman RM2500.00
dan penjara selama lima hari. Perayu tidak berpuas hati dan telah
membuat rayuan ke Mahkamah Rayuan Syariah Selangor.
 Hakim Bicara telah berpuas hati dan menerima iqrar perayu yang dibuat
secara sukarela di hadapan Mahkamah tanpa syarat dan mahkamah telah
menerima sebagai pembuktian dan terus mensabitkan tuduhan yang
dkenakan ke atas perayu.
 Is u Ke s: Sama ada iqrar atau pengakuan boleh diterima dalam
pensabitan sesuatu kes atau tanggungan.
 Ke putusan: Mahkamah Rayuan mendengar hujah-hujah dar keterangan
wakil perayu. Dan setelah mendengar alasan-alasan, hakim perintahkan
hukuman penjara 5hari dibatalkan dan denda sebanyak RM2500.00
dipinda ke RM3000.00.

7. Soalan C:
SYARAT KESAKSIAN MENGIKUT HUKUM SYARAK DAN
PERUNTUKAN UNDANG-UNDANG
HUKUM SYARAK
 Terdapat 3 jenis kesaksian yang perlu dipenuhi oleh seseorang saksi
sebelum kesaksiannya dapat diterima.
 Pertama ialah syarat umum,
 kedua syarat penerimaan (syurut al-tahammul) semasa penyaksian dan
 ketiga syarat penyampaian atau semasa memberi kesaksian (syarat
al’ada’)..

8. Syarat Umum Kesaksian
1) Saksi hendaklah memenuhi syarat
2) Ada dakwaan terhadap sesuatu hak yang telah disaksikan
3) Ada permintaan daripada pihak yang mendakwa
4) Keizinan daripada hakim untuk memberi kesaksian
5) Saksi hendaklah menggunakan lafaz “aku naik saksi” apabila
memberi keterangan
6) Memberi kesaksian dalam perkara-perkara yang didakwa
7) Menyampaikan kesaksian dengan jelas
8) Menceritakan kepada hakim apa-apa yang didengar atau dilihat
olehnya sendiri
9) Tazkiah (penyiasatan terhadap saksi) jika perlu

9. Syarat penerimaan (syurut al-tahammul) semasa
menyaksikan
1) Seorang yang berakal semasa menerima kesaksian
2) Saksi hendaklah boleh melihat (tidak buta)
3) Baligh, merdeka, Islam dan lelaki tidak menjadi syarat penerimaan
tetapi hanyalah merupakan syarat penyampaian di mana apabila
semasa menerima kesaksian kanak-kanak itu berakal, hamba itu
merdeka, kafir itu Islam dan fasik itu bertaubat, lalu mereka
memberikan kesaksian di hadapan hakim, Maka kesaksian mereka
itu diterima.

10. Syarat Penyampaian@semasa Memberi Kesaksian
1) Islam – tidak diterima kesaksian orang kafir terhadap orang Islam
2) Sempurna akal
3) Baligh – kanak-kanak tidak boleh menjadi saksi
4) Adil
5) Kuat Ingatan
6) Tiada tohmahan
7) Berakhlak mulia@bermaruah
8) Merdeka
9) Boleh berkata-kata
10) Melihat

11. UNDANG-UNDANG
 S.83(1) – saksi itu mestilah aqil, baligh dan adil.
 S.83(2) – Islam
 S.83(3) – Adil
 S.83(4) – Sempurna akal
 S.83(5) – mempunyai daya ingatan yang kuat
 S.83(6)(7) – tidak mempunyai hubungan buruk atau
hubungan baik dengan pihak menentang.
 S.84(1) – tidak bisu(boleh berkata-kata).

12. Soalan D:
MIAH YANG DITINGGALAKAN SUAMINYA SELAMA ENAM BULAN
TANPA NAFKAH ZAHIR DAN BATIN DATANG BERJUMPA ANDA,
SELAKU PEGUAM SYARIE BAGI KES TUNTUTAN PENGESAHAN
LAFAZ TAKLIK. BELIAU HANYA MAMPU MENGEMUKAKAN DUA
ORANG SAKSI IAITU TIRANA RAKAN SEKERJANYA DAB NUIN
ABANGNYA. SELESAIKAN KES DI ATAS.
 Nafkah zahir dan batin adalah pemberian wajib suami kepada isteri. Sekiranya
suami meninggalkan isteri selama empat bulan Hijrah berturut-turut atau lebih
dengan sengaja atau paksaan maka isteri boleh membuat lafaz taklik kepada pihak
mahkamah dan jika disabitkan maka gugurlah talaq terhadap isteri.
 Di dalam Enakmen Undang-Undang Keluarga Islam Negeri Selangor 2003 di
bawah seksyen 50 (1) memperuntukkan seseorang perempuan yang bersuami
boleh jika berhak mendapat penceraian menurut syarat-syarat surat perakuan ta’liq
yang dibuat selepas berkahwin memohon kepada Mahkamah untuk menetapkan
bahawa penceraian yang demikian telah berlaku dan di dalam seksyen 50 (2)
Mahkamah hendaklah memeriksa permohonan itu dan membuat suatu penyiasatan
mengenai sahnya penceraian itu dan jika berpuas hati bahawa penceraian itu
adalah sah mengikut Hukum Syarak. Hendaklah mengesahkan dan merekodkan
penceraian itu dan menghantar satu salinan rekod itu yang diperakui kepada
Pendaftar yang berkenaan dan kepada Ketua Pendaftar untuk didaftarkan.

13.  Di dalam kes di atas, Miah telah memohon pengesahan
lafaz ta’liq dan isu yang berkaitan dalam kes ini adalah
sama ada saksi-saksi yang dikemukakan boleh
menyokong dakwaan Miah terhadap suaminya.
 Miah perlu kemukakan saks-saksi yang kukuh bagi
menyokong permohonan beliau. Akan tetapi di dalam
kes ini, beliau telah kemukakan dua orang saksi iaitu
Tirana selaku rakan sekerja dan Nuin pula sebagai
abangnya.
 Nuin tidak boleh memberi kesaksian tetapi dia adalah
kompeten untuk memberikan bayyinah kerana Nuin
merupakan abang kepada Mia. Ini adalah berdasarkan
kepada seksyen 83(6) Enakmen Keterangan Mahkamah
Syariah (Negeri Selangor) 2003 seseorang yang
kebolehpercayaanya diragui kerana hubungan baiknya
dengan dan mempunyai kepentingan dengan pihak
menentang adalah kompeten untuk memberkan
Bayyinah tetapi tidak kompeten untuk memberikan
syahadah.

14.  Oleh yang demikian saksi daripada Nuin tidak dapat
menyokong tuntutan itu. Hakim memutuskan oleh kerana
tuntutan tidak dapat sokongan dari saksi, suami Mia dminta
bersumpah Syar’ie menafikan tuntutan itu dan selepas dia
bersumpah kes itu akan dibuang. Hukuman itu berdasarkan
sebuah hadis, ‘al-bayyinah ala al-Muda’I wal al-Yamin ala
Man Ankar’ dan telah diaplikasikan dalam kaedah Feqh.
 Manakala Tirana pula boleh memberikan kesaksian seperti
mana dalam seksyen 83(1) Enakmen Keterangan Mahkamah
Syariah (Negeri Selangor)2003 tertakluk kepada peruntukan
seksyen ini, semua orang Islam adalah kompeten untuk
memberikan syahadah atau Bayyinah sebagai saksi dengan
syarat bahawa mereka ‘aqil, baligh, adil mempunyai ingatan
yang baik dan tidak berprasangka. Di samping itu, Tirana
juga bukan merupakan saksi tohmah. Oleh yang demikian,
kesaksian Tirana boleh diterima di mahkamah.

15. Soalan E
TAZKIAH AL-SYUHUD, PEMERIKSAAN SAKSI DAN TESTIMONI
SAKSI MERUPAKAN TIGA ISTILAH YANG BERBEZA DARI
ASPEK PENTAFSIRAN DAN APLIKASINYA DI MAHKAMAH
SYARIAH.BINCANGKAN.
 Tazkiah al-syuhud ialah pemeriksaan saksi yang dipanggil untuk memberi
keterangan di mahkamah. Pemeriksaan ini biasanya dilakukannya secara
sendiri atau wakil mahkamah untuk memastkan sama ada saksi yang
memberikan keterangan yang berkaitan merupakan seorang yang adil atau
sebaliknya.
 Manakala pemeriksaan saksi merangkumi temuduga terhadap saksi.
Pemeriksaan ini merujuk kepada pemeriksaan saksi tentang fakta yang
disaksikan atau yang didengar atau diingati oleh para saksi yang berkaitan
melalui pemeriksaan utama, pemeriksaan balas dan pemeriksaan semula.
 Testimoni saksi pula merupakan pemeriksaan saksi untuk memilih saksi-
saksi yang adil untuk memberkan keterangan di mahkamah.

16.  Berdasarkan kepada ketiga-tiga istilah ini terdapat peruntukan
mengena pemeriksaan saksi iaitu seksyen 89 mengenai
pengemukaan dan pemeriksaan saksi, manakala seksyen 91
Enakmen Keterangan Mahkamah Syariah Negeri Selangor
2003 adalah berkenaan pemeriksaan utama, pemeriksaan
balas dan pemeriksaan semula. Pemeriksaan saksi
berdasarkan kepada ketiga-tiga peringkat ini berdasarkan
kepada peruntukan ini.
 Manakala seksyen 119 EKMSNS 2003 adalah berkenaan
peruntukan khas berhubung dengan testimony saksi. Di
bawah seksyen 119, EKMSS 2003 menyatakan bahawa saksi
boleh diperiksa untuk menentukan bahawa dia adalah seorang
yang adil. Seksyen 120 pula menyatakan bahawa seseorang
saksi itu mestilah diperiksa melaui orang yang mempunyai
hubungan dengannya sebagai contoh jika saksi itu adalah
seorang murid,maka dia hendaklah diperiksa melalui gurunya.

17.  Kebanyakan ulama’ berpendapat bahawa seseorang saksi itu
wajib diperiksa dan disiasat keadilannya dan pemeriksaan itu
dikenali di kalangan ulama’ sebagai “tazkiah syuhud”. Cara
melakukan penyiasatan saksi ini adalah selepas mendengar
kesaksian seseorang saksi dan hakim akan memerintahkan
pegawai mahkamah untuk mencatat nama,gelaran, keturunan,
pekerjaan, alamat,warna kulit,ketinggiannya dan juga nama
orang yang diberikan kesaksian untuknya serta hak yang
didakwa untuk digunakan dalam penyiasatan memastikan
keadilan saksi. Pemeriksaan saksi ini dilakukan oleh seorang
muzakki yang adil dan zahid. Cara pemeriksaan boleh
dibahagi kepada dua cara iaitu secara sulit (S.121) dan secara
terbuka (s.123).
 Di dalam konteks ini, ketiga-tiga istilah ini dilaksanakan di
mahkamah syariah yang mana ia di buat terhadap
pemeriksaan saksi dan dalam menentukan saksi tersebut adil.
Dalam konteks
 Mahkamah Syariah hanya melibatkan jenayah takzir dan kes
sivil dalam ruang tertentu sahaja.

18. SEKIAN TERIMA KASIH……