SlideShare a Scribd company logo
tµi liÖu tham kh¶o
bÊt ®¼ng thøc ®¹i sè
I.KiÕn thøc c¬n b¶n:
1.C¸c bÊt d¼ng thøc th«ng dông:
a) 0: 2
≥∀ AA , 002
=⇔= AA .
b)Cho 0>a , ta cã: aAaaA ≤≤−⇔≤ .



≥
−≤
⇔≥
aA
aA
aA .
c) babababa +≤+≤−∀ :, .
2.§¼ng thøc liªn quan:
a) [ ]222222
)()()(
2
1
accbbacabcabcba −+−+−=−−−++ .
b) ))((3 222333
cabcabcbacbaabccba −−−++++=−++ .
II.C¸c vÝ dô :
VÝ dô 1: Chøng minh r»ng 0, ≥∀ ba , ta cã : abba 2≥+ .
Vµ baabba =⇔=+ 2 .
(BÊt ®¼ng thøc C«-Si).
Chøng minh:
Ta cã 0)(2 2
≥−=−+ baabba . Suy ra 02 ≥−+ abba .
VËy abba 2≥+ .
Vµ bababaabbaabba =⇔=−⇔=−⇔=−+⇔=+ 00)(022 2
.
VÝ dô 2: Chøng minh r»ng 0,, ≥∀ cba , ta cã :
3
3 abccba ≥++ .
Vµ cbaabccba ==⇔=++ 3
3 .
(BÊt ®¼ng thøc C«-Si).
Chøng minh:
Ta cã ( ) ( ) ( ) 0)(
2
1
3
2
33
2
33
2
333333
≥



 −+−+−++=−++ accbbacbaabccba .
Suy ra 033
≥−++ abccba .
VËy 3
3 abccba ≥++ .
Vµ cbaabccba ==⇔=++ 3
3 .
VÝ dô 3: Chøng minh r»ng : dcbabdacdcba ,,,,)())(( 22222
∀+≥++ .
DÊu “=” x¶y ra khi nµo ?
(BÊt ®¼ng thøc Bunhiac«xki ).
Chøng minh:
Ta cã 0)(2)())(( 2222222222
≥−=−+=+−++ bcadacbdcbdabdacdcba .
Suy ra 0)())(( 22222
≥+−++ bdacdcba .
VËy 22222
)())(( bdacdcba +≥++ . DÊu “=” x¶y ra khi vµ chØ khi bcad = .
VÝ dô 4: Chøng minh r»ng :
2
212121
2
2
2
2
2
2
2
1
2
1
2
1 )())(( zzyyxxzyxzyx ++≥++++ , 212121 ,,,,, zzyyxx∀ .
DÊu “=” x¶y ra khi nµo ?
(BÊt ®¼ng thøc Bunhiac«xki ).
Chøng minh:
1
2
212121
2
2
2
2
2
2
2
1
2
1
2
1 )())(( zzyyxxzyxzyx ++≥++++
212121212121
2
2
2
1
2
2
2
1
2
2
2
1
2
2
2
1
2
2
2
1
2
2
2
1 222 zzyyzzxxyyxxyzzyxzzxxyyx ++≥+++++⇔ : lu«n ®óng.
VÝ dô 5: Cho a, b, c lµ c¸c sè thùc. Chøng minh r»ng :
a) ab
baba
≥




 +
≥
+
222
22
.
b)
333
22





 +
≥
+ baba
,víi 0≥+ ba .
c) 333
2222
cabcabcbacba ++
≥




 ++
≥
++
.
d)
3333
33





 ++
≥
++ cbacba
abc≥ .
DÊu “=” xÈy ra khi nµo ?
VÝ dô 6: Cho 122
=+ ba . Chøng minh r»ng : 22 ≤+≤− ba .
Chøng minh:
Ta cã 2)(2)( 222
=+≤+ baba . Suy ra 2)( 2
≤+ba 2≤+⇔ ba .
VËy 22 ≤+≤− ba .
VÝ dô 7:Chøng minh r»ng ba,∀ ta cã : 022
≥±+ abba .
DÊu “=” x¶y ra khi nµo ?
Chøng minh:
Ta cã 0
4
3
2
1
4
3
4
1 2
2
22222
≥+





±=++±=±+ bbabbabaabba .
Suy ra 022
≥±+ abba . DÊu “=” x¶y ra khi vµ chØ khi 0
0
0
2
1
==⇔




=
=±
ba
b
ba
.
III.C¸c bµi tËp:
Bµi 1. Cho x, y, z lµ c¸c sè thùc d¬ng. Chøng minh r»ng :
a) yxyx +
≥+
411
.
b) zyxzyx ++
≥++
9111
. DÊu “=” xÈy ra khi nµo ?
Bµi 2.Cho 2=+ ba . Chøng minh r»ng : 244
≥+ ba .
Bµi 3. Cho 0, >ba . Chøng minh r»ng: ba
a
b
b
a
+≥+ .
Bµi 4.Chøng minh r»ng víi 3 sè d¬ng a, b, c bÊt k×, ta lu«n cã
322
3
22
3
22
3
cba
acac
c
cbcb
b
baba
a ++
≥
++
+
++
+
++
.
(Híng dÉn: Ta cã
3
2
22
3
ba
baba
a −
≥
++
).
Bµi 5. Cho x, y, z tháa m·n ®iÒu kiÖn 1222
=++ zyx . Chøng minh r»ng :
1
2
1
≤++≤− zxyzxy .
Bµi 6. Cho 3 sè a, b, c bÊt k×, chøng minh r»ng :
a) )(3)( 2
cbaacbcabcab ++≥++ .
2
b) 2 2 2 2 2 2
( ) ( )a b c d a c b d+ + + ≥ + + + .
Híng dÉn: 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2
( ) ( ) .a b c d a c b d a b c d ac bd+ + + ≥ + + + ⇔ + + ≥ + ,
DÊu “=” xÈy ra khi 0ad bc− = .
c) 3 3 3
6 ( )( )a b c abc a b c ab bc ca+ + + ≥ + + + + ;
d) 3
( ) 9 4( )( )a b c abc a b c ab bc ca+ + + ≥ + + + + .
Bµi 7.Cho a, b,c > 0. Chøng minh r»ng :
)(3222222
cbaacaccbcbbaba ++≥++++++++ .
(Híng dÉn: Ta cã )(
2
322
bababa +≥++ ).
Bµi 8.a)Cho 1≥ab . Chøng minh r»ng :
abba +
≥
+
+
+ 1
2
1
1
1
1
22 .
b)Cho 1,, ≥cba . Chøng minh r»ng :
abccba +
≥
+
+
+
+
+ 1
3
1
1
1
1
1
1
333 .
Híng dÉn:
a) 0
)1)(1)(1(
)1()(
1
2
1
1
1
1
22
2
22
≥
+++
−−
⇔
+
≥
+
+
+ abba
abab
abba
.
b)¸p dông c©u a) cho biÓu thøc .
1
1
1
1
1
1
1
1
333
abccba +
+
+
+
+
+
+
¸p dông bÊt ®¼ng thøc C« si :
Bµi 9.Cho a, b, c lµ c¸c sè thùc d¬ng tháa m·n bca
211
=+ . Chøng minh r»ng
4
22
≥
−
+
+
−
+
bc
bc
ba
ba
. DÊu “=” xÈy ra khi nµo?
Híng dÉn:
Ta cã bca
211
=+ . Suy ra ca
ac
b
+
=
2
.
Vµ 4)(
2
3
1
2
3
2
3
22
≥++=
+
+
+
=
−
+
+
−
+
c
a
a
c
c
ca
a
ca
bc
bc
ba
ba
. DÊu “=” xÈy ra khi a=b=c.
Bµi 10.Cho x, y, z lµ c¸c sè thùc d¬ng tháa m·n xyz=1. Chøng minh r»ng
3
2
1
2
1
2
1
222
≥




 +
+




 +
+




 + zyx
vµ 3
2
1
2
1
2
1
333
≥




 +
+




 +
+




 + zyx
.
DÊu “=” xÈy ra khi nµo?
Bµi 11.Cho x, y, z thuéc ®o¹n [0; 1] . Chøng minh r»ng :
zyxz
z
y
y
x
x
+
+
+
+
+
≤≤
+
+
+
+
+ 1
1
1
1
1
1
2
3
111 222 .
Híng dÉn:
Ta cã
2
1
1 2
≤
+ x
x
.
vµ 2
3
3
9
1
1
1
1
1
1
≥
+++
≥
+
+
+
+
+ zyxzyx .
Bµi 12.Cho 3 sè d¬ng cba ,, . Chøng minh r»ng :
abc
cba
abccabbca 2
111
222
++
≤
+
+
+
+
+ .
Híng dÉn:
Ta cã bc
abc
bcabca
2
22
=≥+ . Suy ra
abc
cb
abc
bc
bca 42
1
2
+
≤≤
+
.
Bµi 13. Cho 0,, ≥cba vµ 2
1
1
1
1
1
1
≥
+
+
+
+
+ cba
. Chøng minh r»ng : 8
1
≤abc .
3
Híng dÉn:
2
1
1
1
1
1
1
≥
+
+
+
+
+ cba )1)(1(
2
111
1
cb
bc
c
c
b
b
a ++
≥
+
+
+
≥
+
⇒
Suy ra )1)(1)(1(
8
)1)(1)(1(
1
cba
abc
cba +++
≥
+++
.
Bµi 14. Cho cba ,, tháa m·n ®iÒu kiÖn 1=++ cba . Chøng minh r»ng :
64
1
1
1
1
1
1 ≥





+





+





+
cba
.
Híng dÉn:
a
bca
a
acab
a
caba
a
a
a
4 2
42211
1 ≥
+
≥
+++
=
+
=+ .
Bµi 15.Cho 1, ≥ba . Chøng minh r»ng : ababba ≤−+− 11 .
Híng dÉn:
ababba ≤−+− 11 1
11
≤
−
+
−
⇔
b
b
a
a
mµ
2
1
2
111
=
+−
≤
−
a
a
a
a
.
Bµi 16. Cho 0,, >cba . Chøng minh r»ng :






++≤
++
+
++
+
++ cbabacacbcba
111
4
1
2
1
2
1
2
1
.
Híng dÉn: ¸p dông yxyx +
≥+
411
(x, y >0 ).
Bµi 17. Cho 0,, >cba . Chøng minh r»ng :






++≤
+
+
+
+
+ cbaaccbba
111
2
1111
.
Híng dÉn: ¸p dông yxyx +
≥+
411
(x, y >0 ).
Bµi 18. Cho 0,, >cba . Chøng minh r»ng :
a) 2
3
≥
+
+
+
+
+ ba
c
ac
b
cb
a
;
b)
2
222
cba
ba
c
ac
b
cb
a ++
≥
+
+
+
+
+
.
c) 2
a b c d
b c c d d a a b
+ + + ≥
+ + + +
.
d) ba
c
ac
b
cb
a
+
+
+
+
+ 2
15
≥
+
+
+
+
+
+
c
ba
b
ac
a
cb
.
Híng dÉn:
a) 2
3
≥
+
+
+
+
+ ba
c
ac
b
cb
a
2
9
)
111
)(( ≥
+
+
+
+
+
++⇔
baaccb
cba .
9)
111
)(222( ≥
+
+
+
+
+
++⇔
baaccb
cba : lu«n ®óng.
b)
2
222
cba
ba
c
ac
b
cb
a ++
≥
+
+
+
+
+
)(
2
3
))(( cba
ba
c
ac
b
cb
a
cba ++≥
+
+
+
+
+
++⇔ .
c) cba
a
cba
a
cb
a
++
≥
+
=
+
2
)(
.
4
Bµi 19. Cho 0, >ba vµ 1=+ ba . Chøng minh r»ng :
a) 6
11
22
≥
+
+
baab
; b) 14
32
22
≥
+
+
baab
.
Híng dÉn:
a) 6
11
22
≥
+
+
baab
01712)(6 222222
≥+−⇔+≥++⇔ abbabaababba .
§Æt abt = , víi 4
1
≤t . Suy ra 01712)( 2
≥+−= tttf : lu«n ®óng.
Bµi 20.(§H2011A)Cho x, y, z lµ ba sè thùc thuéc ®o¹n [1; 4] vµ zxyx ≥≥ , .
T×m gi¸ trÞ nhá nhÊt cña biÓu thøc xz
z
zy
y
yx
x
P
+
+
+
+
+
=
32 .
Híng dÉn:
y
x
x
y
z
x
y
z
x
y
P
+
+
+
≥
+
+
+
+
+
=
1
2
32
1
1
1
1
1
32
1
.
(¸p dông bÊt ®¼ng thøc : abba +
≥
+
+
+ 1
2
1
1
1
1
( 1≥ab ). DÊu “=” xÈy ra khi vµ
chØ khi ba = hoÆc 1=ab ).
DÊu “=” xÈy ra khi vµ chØ khi yx = hoÆc zx = (1).
§Æt t
y
x
= , víi [ ]2;1∈t . Ta cã
tt
t
P
+
+
+
≥
1
2
32 2
2
.
XÐt hµm sè
tt
t
tf
+
+
+
=
1
2
32
)( 2
2
, víi [ ]2;1∈t . Ta cã 0)(' <tf .
Suy ra 33
34
)2()( =≥ ftf . DÊu “=” xÈy ra khi vµ chØ khi 1,442 ==⇔=⇔= yx
y
x
t
(2).
Suy ra 33
34
≥P . Tõ (1) vµ (2) suy ra dÊu “=” xÈy ra khi vµ chØ khi :
4,1,4 === zyx .
VËy 33
34
min =P , khi : 4,1,4 === zyx .
Bµi 21.(§H2011B)Cho a vµ b lµ c¸c sè thùc d¬ng tháa m·n
)2)(()(2 22
++=++ abbaabba . T×m gi¸ trÞ nhá nhÊt cña biÓu thøc






+−





+= 2
2
2
2
3
3
3
3
94
a
b
b
a
a
b
b
a
P .
Híng dÉn:
§Æt a
b
b
a
t += , ta cã ( ) ( ) 1812942934 2323
+−−=−−−= ttttttP .
Víi )2(
11
12)2)(()(2 22
+





+=+





+⇔++=++ ab
aba
b
b
a
abbaabba
)2(
11
12 +





+=+





+⇔ ab
aba
b
b
a
)(22
22
12
a
b
b
a
ba
ba
a
b
b
a
+≥+++=+





+⇔
2
5
0154422212)(2212 2
≥⇔≥−−⇔+≥+⇔+≥+





+⇔ ttttt
a
b
b
a
a
b
b
a
.
Bµi 22.(§H2009D)Cho c¸c sè thùc kh«ng ©m x, y tháa m·n 1=+ yx . T×m
gi¸ trÞ nhá nhÊt cña biÓu thøc xyxyyxS 25)34)(34( 22
+++= .
Bµi 23.(§H2009B)Cho c¸c sè thùc x, y thay ®æi tháa m·n 24)( 3
≥++ xyyx
.T×m gi¸ trÞ nhá nhÊt cña biÓu thøc 1)(2)(3 222244
++−++= yxyxyxA .
5
Híng dÉn:
1)(2)(
4
9 22222
++−+≥ yxyxA . DÊu “=” xÈy ra khi vµ chØ khi 22
yx = .
§Æt 22
yxt += , víi 102)()(24)( 233
≥+⇒≥−+++⇒≥++ yxyxyxxyyx
Suy ra
2
1
2
)( 2
22
≥
+
≥+
yx
yx . DÊu “=” xÈy ra khi vµ chØ khi 2
1
== yx .
Suy ra 2
1
≥t . DÊu “=” xÈy ra khi vµ chØ khi 2
1
== yx .
Vµ 12
4
9 2
+−≥ ttA . XÐt hµm sè 12
4
9
)( 2
+−= tttf , ta cã 02
2
9
)(' >−= ttf .
Suy ra 16
9
)
2
1
()( =≥ ftf . DÊu “=” xÈy ra khi vµ chØ khi 2
1
2
1
==⇔= yxt .
Suy ra 16
9
≥A . DÊu “=” xÈy ra khi vµ chØ khi 2
1
== yx .
VËy gi¸ trÞ nhá nhÊt cña biÓu thøc A b»ng 16
9
; khi 2
1
== yx .
Bµi 24.(§H2009A)Chøng minh r»ng víi mäi sè thùc d¬ng x, y, z tháa m·n
yzzyxx 3)( =++ , ta cã 333
)(5))()((3)()( zyzyzxyxzxyx +≤+++++++ .
Híng dÉn:
Ta cã 222
)())(()()(4))((3)( zyzxyxzxyxyzzxyxyzzyxx +=++−+++⇔=++⇔=++ .
Suy ra 32
)(3).()(3).(4.3))()((3 zyzyzyzyyzzyzxyx +=++≤+=+++ .
vµ 3233
)(2))(2()()( zyzyzyxzxyx +≤+++=+++ (v× )(22 zyzyx +≤++ ).
Bµi 25.(§H2005D)Cho c¸c sè d¬ng x, y, z tháa m·n xyz=1. Chøng minh r»ng
33
111 333333
≥
++
+
++
+
++
zx
xz
yz
zy
xy
yx
.
Bµi 26.(§H2005A)Cho x, y, z lµ c¸c sè d¬ng tháa m·n 4
111
=++
zyx
. Chøng
minh r»ng 1
2
1
2
1
2
1
≤
++
+
++
+
++ zyxzyxzyx .
Híng dÉn:
Ta cã 





++≤





+
+
+
≤
++ zyxzxyxzyx
112
16
111
4
1
2
1
. DÊu “=” xÈy ra khi vµ chØ khi
x=y=z .
T¬ng tù ta cã : 





++≤
++ zyxzyx
121
16
1
2
1
,






++≤
++ zyxzyx
211
16
1
2
1
.
Suy ra 1
111
4
1
2
1
2
1
2
1
=





++≤
++
+
++
+
++ zyxzyxzyxzyx
.
Bµi 27.(§H2006A)Cho hai sè thùc 0,0 ≠≠ yx thay ®æi tháa m·n ®iÒu kiÖn
xyyxxyyx −+=+ 22
)( . T×m gi¸ trÞ lín nhÊt cña biÓu thøc 33
11
yx
A += .
Híng dÉn:
Ta cã xyyxyx
xyyxxyyx
31111
)(
2
22
−





+=+⇔−+=+
22
11
4
331111






+≤=





+−





+⇔
yxxyyxyx
.
DÊu “=” xÈy ra khi vµ chØ khi x=y .
Suy ra 4
11
0
11
4
11
2
≤+⇒≤





+−





+
yxyxyx
. DÊu “=” xÈy ra khi vµ chØ khi 2
1
== yx .
6
Vµ 64
1131111
32
≤





+=








−





+





+=
yxxyyxyx
A . DÊu “=” xÈy ra khi vµ chØ khi
2
1
== yx .
VËy gi¸ trÞ lín nhÊt cña A b»ng 64; khi 2
1
== yx .
Bµi 28.Cho a lµ sè cè ®Þnh, cßn x, y lµ c¸c sè thay ®æi. H·y t×m gi¸ trÞ nhá
nhÊt cña biÓu thøc 22
)52()12( ++++−= ayxyxA .
Híng dÉn:
a)



=++
=+−
⇔=
052
012
0min
ayx
yx
A cã nghiÖm 4−≠⇔ a .
b)Víi 4−=a . Khi ®ã 22
)542()12( +−++−= yxyxA .
§Æt 12 +−= yxt . Ta cã 5
9
5
9
5
6
59125)32(
2
222
≥+





+=++=++= tttttA .
Suy ra 5
9
≥A .DÊu “=” xÈy ra khi vµ chØ khi 5
6
−=t .
Suy ra 5
9
min =A khi 5
6
−=t .
VËy nÕu 4−≠a th× gi¸ trÞ nhá nhÊt cña A b»ng 0,
vµ nÕu 4−=a th× gi¸ trÞ nhá nhÊt cña A b»ng 5
9
.
Bµi t¬ng tù: Cho c¸c sè thùc x, y tháa m·n yx 22 ≤+ . T×m gi¸ trÞ lín nhÊt
cña biÓu thøc 26442220205 22
+−+−+= yxxyyxH .
Bµi 29. Cho c¸c sè thùc x, y tháa m·n xyyx +=+ 122
. T×m gi¸ trÞ lín nhÊt, gi¸
trÞ nhá nhÊt cña biÓu thøc 2244
yxyxT −+= .
Híng dÉn:
Ta cã xyxyyx 2122
≥+=+ vµ xyxyyx 2122
−≥+=+ . Suy ra 1
3
1
≤≤− xy .
vµ 1223)1(3)( 2222222222
++−=−+=−+= xyyxyxxyyxyxT .
§Æt xyt = . Suy ra 2
3
max =T ; 9
1
min =T .
Bµi 30.Cho c¸c sè thùc x, y tháa m·n 30 ≤≤ x , 40 ≤≤ y . T×m gi¸ trÞ lín nhÊt
cña biÓu thøc )32)(4)(3( yxyxA +−−= .
Híng dÉn:
Ta cã 36
3
3231226
6
1
)32)(312)(26(
6
1
3
=




 ++−+−
≤+−−=
yxyx
yxyxA .
DÊu “=” xÈy ra khi vµ chØ khi 6-2x=12-3y=2x+3y hay x=0, y=2.
VËy maxA=36; khi x=0, y=2.
Bµi 31.Cho c¸c sè thùc x, y, z tháa m·n 3≥x , 4≥y , 2≥z . T×m gi¸ trÞ lín
nhÊt cña biÓu thøc z
z
y
y
x
x
F
243 −
+
−
+
−
= .
Híng dÉn:
Ta cã:
32
13
3232
33
3
3).3(
3 ≤
−
⇔=
+−
≤
−
=−
x
xxxx
x . DÊu “=” xÈy ra khi vµ
chØ khi x-3=3 hay x=6.
7
T¬ng tù 4
14
≤
−
y
y
. DÊu “=” xÈy ra khi vµ chØ khi y=8.
22
12
≤
−
z
z
. DÊu “=” xÈy ra khi vµ chØ khi z=4.
Bµi 32.Cho c¸c sè thùc x, y, z tháa m·n 4=++ zxyzxy . T×m gi¸ trÞ nhá nhÊt
cña biÓu thøc 444
zyxF ++= .
Híng dÉn:
Ta cã 4222
=++≥++ zxyzxyzyx . DÊu “=” xÈy ra khi vµ chØ khi x=y=z= 2± .
3
16
3
)( 2222
444
≥
++
≥++=
zyx
zyxF .
Bµi 33.Cho x, y, z > 0 vµ x+y+z=1. T×m gi¸ trÞ lín nhÊt cña
111 +
+
+
+
+
=
z
z
y
y
x
x
P .
Híng dÉn:
Ta cã )
1
1
1
1
1
1
(3
+
+
+
+
+
−=
zyx
P .
Mµ 9)
1
1
1
1
1
1
)(3( ≥
+
+
+
+
+
+++
zyx
zyx
4
9
)
1
1
1
1
1
1
( ≥
+
+
+
+
+
⇔
zyx .
DÊu “=” xÈy ra khi vµ chØ khi x=y=z= 3
1
.
Suy ra 4
3
≤P . DÊu “=” xÈy ra khi vµ chØ khi x=y=z= 3
1
.
Bµi 34.Cho c¸c sè thùc d¬ng a, b, c tháa m·n abc=1. T×m gi¸ trÞ nhá nhÊt
cña biÓu thøc
bcac
ab
cbab
ac
caba
bc
P 222222
+
+
+
+
+
= .
Híng dÉn: §Æt a
x
1
= , b
y
1
= , c
z
1
= . Ta cã xyz=1 vµ
2
3
2
222
≥
++
≥
+
+
+
+
+
=
zyx
yx
z
xz
y
zy
x
P . DÊu “=” xÈy ra khi vµ chØ khi x=y=z=1.
Bµi 35.(HSG TØnh NA 2007)
a)Chøng minh r»ng : 





∈∀>





2
;0,cos
sin
3
π
xx
x
x
.
b)Cho hai sè thùc x, y tháa m·n 3,1,0 =+≥≥ yxyx . T×m gi¸ trÞ nhá nhÊt
, gi¸ trÞ lín nhÊt cña biÓu thøc xxyxyxP 5432 223
−+++= .
Bµi 36.(HSG TØnh NA 2006)Cho c¸c sè thùc x, y tháa m·n π<≤< yx0 .
Chøng minh r»ng xyyyxx sin)6(sin)6( 33
−≤− .
Bµi 37.(HSG TØnh NA 2000)Cho hai sè thùc x, y tháa m·n 1,0,0 =+>> yxyx
vµ m lµ sè d¬ng cho tríc. T×m gi¸ trÞ lín nhÊt cña tæng xy
m
yx
S +
+
= 22
1
.
Bµi 38.(HSG TØnh NA 2008)Cho c¸c sè thùc d¬ng a, b, c . T×m gi¸ trÞ lín
nhÊt cña biÓu thøc
abc
ab
cab
ca
bca
bc
P
333 +
+
+
+
+
= .
Híng dÉn:
Ta cã )
333
(33
abc
c
cab
b
bca
a
P
+
+
+
+
+
−= .
§Æt abc
c
cab
b
bca
a
Q
333 +
+
+
+
+
= . Ta cã
8
2
)()333)(
333
( cbaabccabbca
abc
c
cab
b
bca
a
++≥+++++
+
+
+
+
+
4
3
)(
)(
2
2
≥
+++++
++
≥⇔
cabcabcba
cba
Q . DÊu “=” xÈy ra khi vµ chØ khi cba == .
Suy ra 4
3
≤P . DÊu “=” xÈy ra khi vµ chØ khi cba == .
VËy gi¸ trÞ lín nhÊt cña P b»ng 4
3
; khi cba == .
Bµi 39.(HSG TØnh NA 2009)Cho c¸c sè thùc d¬ng x, y, z . Chøng minh
r»ng
222222
9
36111
zxzyyxzyx +++
≥++ .
Híng dÉn:
Ta cã 036)9)((
9
36111 222222
222222
≥−+++++⇔
+++
≥++ xyzxzzyyxzxyzxy
zxzyyxzyx
( ) ( ) ( ) 034036393 3
4
3
4
3
2
3 ≥+−⇔≥−



 +⇔ xyzxyzxyzxyzxyz .
DÊu “=” xÈy ra khi vµ chØ khi zyx == .
§Æt 3 xyzt = , víi t>0. Ta cã 0)32()1(034 224
≥++−⇔≥+− ttttt : lu«n ®óng.
Bµi 40.(HSG TØnh NA 2010B)
a)Cho x, y lµ c¸c sè thùc tháa m·n 1)2(log)2(log 44 =−++ yxyx . T×m gi¸ trÞ nhá
nhÊt cña biÓu thøc yxP −=2 .
b)Cho c¸c sè thùc d¬ng a, b, c tháa m·n 1=++ cba . Chøng minh r»ng
3
2
ab bc ca
ab c bc a ca b
+ + ≤
+ + +
.
Híng dÉn:
b)§Æt
aca
ca
abc
bc
cab
ab
A
+
+
+
+
+
= . Ta cã 





+
+
+
+
+
≤
bca
ca
abc
bc
cab
ab
A 32
. DÊu “=”
xÈy ra khi 3
1
=== cba . Suy ra 4
92
≤A .
Bµi 41.(HSG TØnh NA2010A)
a)Cho x, y lµ c¸c sè thùc tháa m·n 1)2(log)2(log 44 =−++ yxyx . Chøng minh
r»ng 152 ≥− yx .
b)Cho c¸c sè thùc a, b, c kh«ng ®ång thêi b¼ng 0, tháa m·n
)(2)( 2222
cbacba ++=++ . T×m gi¸ trÞ lín nhÊt vµ gi¸ trÞ nhá nhÊt cña biÓu thøc
))((
333
cabcabcba
cba
P
++++
++
= .
Híng dÉn:
b)Ta cã 22222
)(
4
1
)(2)( cbacabcabcbacba ++=++⇔++=++ . Suy ra














++
+





++
+





++
=
++
++
=
333
3
333
4
)(
)(4
cba
c
cba
b
cba
a
cba
cba
P .
§Æt cba
a
x
++
= , cba
b
y
++
= , cba
c
z
++
= . Ta cã
9




+−=
−=+
⇔




=++
=++
4
1
1
4
1
1
2
xxyz
xzy
zxyzxy
zyx
.
Vµ 3
2
00234)( 22
≤≤⇔≤−⇔≥+ xxxyzzy .
Suy ra 3744
4
1
)1()1(4)(4 23233333
+−+=











+−−−−+=++= xxxxxxxxzyxP .
XÐt hµm sè 3744)( 23
+−+= xxxxf , víi 





∈
3
2
;0x . Ta cã
4
1
07812)(' 2
=⇔=−+= xxxxf .
Bµi 42.Cho c¸c sè thùc d¬ng x, y, z tháa m·n 2
3
≤++ zyx . T×m gi¸ trÞ nhá
nhÊt cña biÓu thøc zyx
zyxP
111
+++++= .
Híng dÉn:
§Æt zyxt ++= . Ta cã 9)
111
)(( ≥++++
zyx
zyx
tzyx
9111
≥++⇒ .Víi 




∈
2
3
;0t .
Suy ra t
tP
9
+≥ . DÊu “=” xÈy ra khi vµ chØ khi x=y=z=1.
Bµi 43.Cho c¸c sè thùc d¬ng x, y tháa m·n 6
32
=+
yx
. T×m gi¸ trÞ nhá nhÊt
cña biÓu thøc yxS += .
Bµi 44.Cho c¸c sè thùc kh«ng ©m x, y tháa m·n 1=+ yx .T×m gi¸ trÞ nhá
nhÊt vµ gi¸ trÞ lín nhÊt cña biÓu thøc 11 +
+
+
=
x
y
y
x
P .
Bµi 45.Cho c¸c sè thùc d¬ng x, y, z tháa m·n 1222
=++ zyx . Chøng minh r»ng
2
33
222222
≥
+
+
+
+
+ yx
z
xz
y
zy
x
.
Híng dÉn:
Ta cã 2
33
222222
≥
+
+
+
+
+ yx
z
xz
y
zy
x
2
33
)1()1()1( 2
2
2
2
2
2
≥
−
+
−
+
−
⇔
zz
z
yy
y
xx
x
.
XÐt hµm sè )1()( 2
tttf −= , víi )1;0(∈t . Ta cã 33
2
)( ≤tf .
Bµi 46.Cho n lµ sè tù nhiªn lín h¬n 1. Chøng minh r»ng
nnn
baba





 +
≥
+
22
.
Híng dÉn:
XÐt hµm sè nn
xcxxf )()( −+= , víi c>0. Ta cã )
2
()(
c
fxf ≥ .
§Æt xa = , xcb −= . Suy ra 0>+ ba .
VËy
nnn
baba





 +
≥
+
22
.
10
Bµi 47.(HSG12A-NA:2011-2012)
Cho ba sè thùc , ,x y z tháa m·n x y z xyz+ + = và 1 1 1, ,x y z> > > . T×m gi¸ trÞ
nhá nhÊt cña biÓu thøc 2 2 2
11 1yx z
P
y z x
−− −
= + + .
Híng dÉn:
2 2 2
x 1 y 1 y 1 z 1 z 1 x 1
P
y z x
− + − − + − − + −
= + + 2 2 2
1 1 1 1 1 1
x y z x y z
   
− + + + + + ÷  ÷
   
(1).
Mà 2 2 2
x 1 y 1 y 1 z 1 z 1 x 1
y z x
− + − − + − − + −
+ +
( ) ( ) ( )2 2 2 2 2 2
1 1 1 1 1 1
x 1 y 1 z 1
x y y z x z
     
= − + + − + + − + ÷ ÷  ÷
    
( ) ( ) ( )
2 2 2
x 1 y 1 z 1
xy yz xz
≥ − + − + − (2).
Tõ (1) và (2) suy ra
2 2 2
1 1 1 1 1 1 1 1 1
P 2
x y z x y z xy yz zx
 
≥ + + + + + − + + ÷
 
(3).
Tõu gi¶ thiÕt ta cã
1 1 1
1
xy yz zx
+ + = (4).
Mà 2 2 2
1 1 1 1 1 1
1
x y z xy yz zx
+ + ≥ + + = (5).
2
1 1 1 1 1 1 1 1 1
3 3
x y z xy yz zx x y z
   
+ + ≥ + + ⇒ + + ≥ ÷  ÷
   
(6).
Tõ (3), (4), (5) và (6) suy ra P 3 1≥ − .
DÊu b»ng xÈy ra khi x y z 3= = = .
VËy gi¸ trÞ nhá nhÊt cña P là 3 1− .
Bµi 48.(HSG12B-NA:2011-2012)
Cho x,y,z lµ c¸c sè thùc d¬ng tháa m·n xyz=1. T×m gi¸ trÞ lín nhÊt cña biÓu
thøc
2 2 2
1 1 1
1 1 1
P
x y z
= + +
+ + +
.
____________________________________________________________
_______
khai th¸c mét sè bÊt ®¼ng thøc quen thuéc
i.Ph¬ng ph¸p biÕn ®æi t¬ng ®¬ng:
Bµi to¸n 1: Cho a, b lµ c¸c sè thùc d¬ng. Chøng minh r»ng: ba
a
b
b
a
+≥+
.
11
1.1)Cho a, b lµ c¸c sè thùc d¬ng . Chøng minh r»ng 2
1
≥
+
++
baa
b
b
a
.
Híng dÉn:
Ta cã ba
a
b
b
a
+≥+ . Suy ra 2
11
≥
+
++≥
+
++
ba
ba
baa
b
b
a
.
1.2)Cho a, b, c lµ c¸c sè thùc d¬ng. Chøng minh r»ng
2
2222
≥
++
+
+
+
+
+
+ cbaba
c
ac
b
cb
a
.
Híng dÉn:
Ta chøng minh
2
222
cba
ba
c
ac
b
cb
a ++
≥
+
+
+
+
+
. ThËt vËy:
)(
2
3
2
222222
cba
ba
c
c
ac
b
b
cb
a
a
cba
ba
c
ac
b
cb
a
++≥





+
++





+
++





+
+⇔
++
≥
+
+
+
+
+
)(
2
3
cba
ba
cba
c
ac
cba
b
cb
cba
a ++≥





+
++
+





+
++
+





+
++
⇔
2
3
≥
+
+
+
+
+
⇔
ba
c
ac
b
cb
a
2
9
111 ≥
+
++
+
++
+
+⇔
ba
c
ac
b
cb
a
.
Mµ 2
9111
)(111 ≥





+
+
+
+
+
++≥
+
++
+
++
+
+
accbba
cba
ba
c
ac
b
cb
a
: lu«n ®óng.
1.3)Cho x, y, z lµ nh÷ng sè thùc d¬ng . T×m gi¸ trÞ nhá nhÊt cña biÓu thøc
zyxyx
z
xz
y
zy
x
P
++
+
+
+
+
+
+
=
3
.
1.4)Cho c¸c sè thùc d¬ng x, y, z tháa m·n 2
3
≤++ zyx . T×m gi¸ trÞ nhá nhÊt
cña biÓu thøc zyx
zyxP
111
+++++= .
Híng dÉn:
§Æt zyxt ++= . Ta cã 9)
111
)(( ≥++++
zyx
zyx
tzyx
9111
≥++⇒ .Víi 




∈
2
3
;0t .
Suy ra t
tP
9
+≥ . DÊu “=” xÈy ra khi vµ chØ khi x=y=z=1.
Bµi to¸n 1.5:
a)Cho a, b, c lµ c¸c sè thùc tháa m·n 0≥++ cba . Chøng minh r»ng
9
)( 3
333 cba
cba
++
≥++ .
b)Cho a, b, c lµ c¸c sè thùc. Chøng minh r»ng
3
)( 2
222 cba
cba
++
≥++ .
1.6)Cho x, y, z lµ c¸c sè thùc d¬ng tháa m·n xyzxzyzxy =++ . Chøng minh
r»ng
81333
≥++ zyx .
Híng dÉn:
Ta cã
9
)( 3
333 zyx
zyx
++
≥++ . Mµ 1
111
=++⇔=++
zyx
xyzxzyzxy .
Suy ra 99)
111
)(( ≥++⇔≥++++ zyx
zyx
zyx .
VËy 81333
≥++ zyx .
12
1.7)Cho a, b, c lµ c¸c sè thùc d¬ng tháa m·n 1=++ cba . T×m gi¸ trÞ nhá nhÊt
cña biÓu thøc
333
1
1
1
1
1
1






+
+





+
+





+
=
cba
P .
Híng dÉn:
§Æt a
x
+
=
1
1
, b
y
+
=
1
1
, c
z
+
=
1
1
. Ta cã 4
111
=++
zyx . Suy ra 4
9
≥++ zyx .
DÊu “=” xÈy ra khi vµ chØ khi 4
3
=== zyx hay 3
1
=== cba .
Suy ra 64
81333
≥++= zyxP . DÊu “=” xÈy ra khi vµ chØ khi 4
3
=== zyx hay
3
1
=== cba .
VËy gi¸ trÞ nhá nhÊt cña P b»ng 64
81
, khi 3
1
=== cba .
1.8)Cho a, b, c lµ c¸c sè thùc d¬ng. T×m gi¸ trÞ nhá nhÊt cña biÓu thøc
333






+
+





+
+





+
=
ba
c
ac
b
cb
a
P .
Híng dÉn:
§Æt cb
a
x
+
= , ac
b
y
+
= , ba
c
z
+
= . Ta cã 6
111
≥++
zyx . Suy ra 2
3
≥++ zyx .
Bµi to¸n 1.9: Cho a, b, c lµ c¸c sè thùc d¬ng . Chøng minh r»ng
2
222
cba
ba
c
ac
b
cb
a ++
≥
+
+
+
+
+
.
Híng dÉn:
2
222
cba
ba
c
ac
b
cb
a ++
≥
+
+
+
+
+
)(
2
3
))(( cba
ba
c
ac
b
cb
a
cba ++≥
+
+
+
+
+
++⇔ .
2
3
≥
+
+
+
+
+
⇔
ba
c
ac
b
cb
a
2
9
)
111
)(( ≥
+
+
+
+
+
++⇔
baaccb
cba .
9)
111
)(222( ≥
+
+
+
+
+
++⇔
baaccb
cba : lu«n ®óng.
1.10)Cho a, b, c lµ c¸c sè thùc d¬ng tháa m·n 1=++ cabcab . Chøng minh
r»ng
2
3222
≥
+
+
+
+
+ ba
c
ac
b
cb
a
.
Híng dÉn:
3)(3)( 2
≥++⇒++≥++ cbacabcabcba .
1.11)Cho x, y, z lµ c¸c sè thùc d¬ng tháa m·n 1=++ zyx . T×m gi¸ trÞ nhá
nhÊt cña biÓu thøc y
xz
x
zy
z
yx
P
+
+
+
+
+
+
+
+
=
1
)(
1
)(
1
)( 222
.
Híng dÉn:
§Æt xzczybyxa +=+=+= ,, . Ta cã 2=++ cba vµ 1
2
222
=
++
≥
+
+
+
+
+
=
cba
ba
c
ac
b
cb
a
P .
Bµi to¸n 1.12:Cho x, y, z lµ c¸c sè thùc d¬ng tháa m·n xyz=1. Chøng minh
r»ng
3
2
1
2
1
2
1
222
≥




 +
+




 +
+




 + zyx
vµ 3
2
1
2
1
2
1
333
≥




 +
+




 +
+




 + zyx
.
DÊu “=” xÈy ra khi nµo?
1.13)Cho x, y, z lµ c¸c sè thùc d¬ng tháa m·n 1=xyz . Chøng minh r»ng
13
a)( ) ( ) ( ) 12
222
≥+++++ xzzyyx .
b)( ) ( ) ( ) 24
333
≥+++++ xzzyyx .
1.14)Cho x, y, z lµ c¸c sè thùc d¬ng tháa m·n 1=++ zyx . Chøng minh r»ng
3
1222
≥++ zyx vµ 9
1333
≥++ zyx .
1.15)Cho x, y, z lµ c¸c sè thùc tháa m·n 1222
=++ zyx . T×m gi¸ trÞ nhá nhÊt
cña biÓu thøc 333
zyxP ++= .
1.16)Cho x, y lµ c¸c sè thùc tháa m·n 122
=+ yx . T×m gi¸ trÞ nhá nhÊt cña
biÓu thøc 33
yxP += .
Bµi to¸n 1.17: Cho 0,, >cba . Chøng minh r»ng :






++≤
+
+
+
+
+ cbaaccbba
111
2
1111
.
Híng dÉn: ¸p dông yxyx +
≥+
411
(x, y >0 ).
1.18)Cho a, b, c lµ c¸c sè thùc d¬ng tháa m·n 1
111
=++
cba . Chøng minh r»ng
2
1111
≤
+
+
+
+
+ accbba
.
1.19)Cho a, b, c lµ c¸c sè thùc d¬ng tháa m·n 1=++ cba . Chøng minh r»ng
2
1
≤
+
+
+
+
+ ac
ca
cb
bc
ba
ab
.
1.20)Cho a, b, c lµ c¸c sè thùc d¬ng tháa m·n 1=++ cba . T×m gi¸ trÞ lín nhÊt
cña biÓu thøc
ac
ca
cb
bc
ba
ab
A
+
+
+
+
+
= .
Híng dÉn:
)(
2
1
222
accbba
ac
ac
cb
cb
ba
ba
ac
ca
cb
bc
ba
ab
A +++++≤
+
+
+
+
+
+
+
+
≤
+
+
+
+
+
=
⇒=++≤+++++ 6)(6)( 2
cbaaccbba 6≤+++++ accbba
Suy ra
2
6
≤A . DÊu “=” xÈy ra khi 3
1
=== cba .
Bµi to¸n 1.21.Chøng minh r»ng víi 3 sè d¬ng a, b, c bÊt k×, ta lu«n cã
322
3
22
3
22
3
cba
acac
c
cbcb
b
baba
a ++
≥
++
+
++
+
++
.
(Híng dÉn: Ta cã
3
2
22
3
ba
baba
a −
≥
++
).
1.22)Cho a, b, c lµ c¸c sè thùc d¬ng tháa m·n 1=++ cba .Chøng minh r»ng
3
1
22
3
22
3
22
3
≥
++
+
++
+
++ acac
c
cbcb
b
baba
a
.
1.23)Cho a, b, c lµ c¸c sè thùc d¬ng tháa m·n 1=abc .Chøng minh r»ng
122
3
22
3
22
3
≥
++
+
++
+
++ acac
c
cbcb
b
baba
a
.
Bµi to¸n 1.24:Cho a, b,c > 0. Chøng minh r»ng :
)(3222222
cbaacaccbcbbaba ++≥++++++++ .
(Híng dÉn: Ta cã )(
2
322
bababa +≥++ ).
1.25)Cho a, b, c lµ c¸c sè thùc d¬ng tháa m·n 1=++ cba .Chøng minh r»ng :
3222222
≥++++++++ acaccbcbbaba .
1.26)Cho a, b, c lµ c¸c sè thùc d¬ng tháa m·n 1=abc .Chøng minh r»ng :
14
33222222
≥++++++++ acaccbcbbaba .
Bµi to¸n 1.27:Cho 0,, >cba . Chøng minh r»ng :
2
222
cba
ba
c
ac
b
cb
a ++
≥
+
+
+
+
+
.
Híng dÉn:
Ta cã 2
3
≥
+
+
+
+
+ ba
c
ac
b
cb
a
2
9
)
111
)(( ≥
+
+
+
+
+
++⇔
baaccb
cba .
9)
111
)(222( ≥
+
+
+
+
+
++⇔
baaccb
cba : lu«n ®óng.
vµ
2
222
cba
ba
c
ac
b
cb
a ++
≥
+
+
+
+
+
)(
2
3
))(( cba
ba
c
ac
b
cb
a
cba ++≥
+
+
+
+
+
++⇔ .
1.28)Cho a, b, c lµ c¸c sè thùc d¬ng tháa m·n 1=++ cba .Chøng minh r»ng :
2
1222
≥
+
+
+
+
+ ba
c
ac
b
cb
a
.
1.29)Cho a, b, c lµ c¸c sè thùc d¬ng tháa m·n 1=abc .Chøng minh r»ng :
2
3222
≥
+
+
+
+
+ ba
c
ac
b
cb
a
.
II.Ph¬ng ph¸p ®a vÒ hµm sè mét biÕn:
2.1)Cho x, y lµ c¸c sè thùc d¬ng tháa m·n 5
94
=+
yx
. T×m gi¸ trÞ nhá nhÊt
cña biÓu thøc yx
yxH
+
++=
4
.
Híng dÉn:
§Æt yxt += , víi 5
94
=+
yx .Ta cã : 5525)
94
)(( ≥⇒≥+⇒≥++ tyx
yx
yx .
Vµ t
tH
4
+= .
2.2)Cho c¸c sè thùc x, y, z tháa m·n 1=++ zxyzxy . T×m gi¸ trÞ nhá nhÊt cña
biÓu thøc 444
444 4
zyx
zyxP
++
+++= .
Híng dÉn:
§Æt 444
zyxt ++= , víi 1222
=++≥++ zxyzxyzyx . Suy ra
3
1
3
)( 2222
444
≥
++
≥++
zyx
zyx .
2.3)Cho c¸c sè thùc a, b tháa m·n 122
=+ ba . T×m gi¸ trÞ lín nhÊt vµ gi¸ trÞ
nhá nhÊt cña biÓu thøc )2)(( baabbaP +++= .
Híng dÉn:
Ta cã [ ] )()()(1)()()( 232
babababababaP +−+++=−++++= .
§Æt bat += , víi 122
=+ ba . Suy ra 222)(2)( 222
≤+≤−⇔≤+≤+ bababa
hay ]2;2[−∈t . Vµ tttP −+= 23
, víi ]2;2[−∈t .
2.4)Cho x, y lµ c¸c sè thùc d¬ng tháa m·n xyyx =+ . T×m gi¸ trÞ nhá nhÊt
cña biÓu
thøc xyyxP 933
−+= .
Híng dÉn:
Ta cã [ ] )(9)(3)(93)()( 232
yxyxyxxyxyyxyxP +−+−+=−−++= .
§Æt yxt += , víi 2
)(
4
1
yxxyyx +≤=+ 4≥+⇒ yx 4≥⇒ t .
Vµ tttP 93 23
−−= , víi 4≥t .
15
2.5)Cho x, y lµ c¸c sè thùc d¬ng tháa m·n 1
11
=+
yx
. T×m gi¸ trÞ nhá nhÊt
cña biÓu thøc yx
yxP
+
++=
422
.
Híng dÉn:
yx
yxyxP
+
++−+=
4
)(2)( 2
. §Æt yxt += . Víi 44)
11
)(( ≥+⇒≥++ yx
yx
yx .
2.6)Cho x, y, z lµ c¸c sè thùc d¬ng tháa m·n zyx
111
=+ . Chøng minh r»ng
4
33
2
22
≥
+
+
+
yx
z
z
yx
. DÊu “=” xÈy ra khi nµo ?
Híng dÉn:
yx
z
z
yx
yx
z
z
yx
+
+
+
≥
+
+
+
2
2
2
22
2
)(
. DÊu “=” xÈy ra khi yx =
§Æt z
yx
t
+
= . Víi 4
111
≥
+
⇒=+
z
yx
zyx hay 4≥t .DÊu “=” xÈy ra khi zyx 2== .
XÐt hµm sè
t
t
tf
1
2
)(
2
+= , víi 4≥t .
2.7)Cho x, y, z lµ c¸c sè thùc d¬ng. T×m gi¸ trÞ nhá nhÊt cña biÓu thøc
zyx
zyxP
++
+++=
2222
.
Híng dÉn:
zyx
zyx
P
++
+
++
≥
2
3
)( 2
. DÊu “=” xÈy ra khi zyx == .
§Æt zyxt ++= . Ta cã
t
t
tfP
2
3
)(
2
+=≥ víi 0>t .
2.8)Cho x, y, z lµ c¸c sè thùc d¬ng tháa m·n 1=xyz . T×m gi¸ trÞ nhá nhÊt
cña biÓu thøc zyx
zyxP
++
+++=
2222
.
Híng dÉn:
zyx
zyx
P
++
+
++
≥
2
3
)( 2
. DÊu “=” xÈy ra khi zyx == .
§Æt zyxt ++= . Ta cã 3333 ≥⇒=≥++ txyzzyx
vµ
t
t
tfP
2
3
)(
2
+=≥ víi 3≥t .
2.9)Cho x, y lµ c¸c sè thùc d¬ng. Chøng minh r»ng
xyyxyxxy 6)(4 22
≥+++ .
Híng dÉn:
xyyxyxxy 6)(4 22
≥+++ 6
11
)(4 22
≥+++⇔
yx
yx .
yx
yx
yx
yx
+
++≥+++
4
)(2
11
)(4 222
.
§Æt yxt += . XÐt hµm sè t
ttf
4
2)( 2
+= , víi 0>t .
2.10)Cho x, y lµ c¸c sè thùc d¬ng tháa m·n )(22
yxxyyx +=+ . T×m gi¸ trÞ nhá
nhÊt cña biÓu thøc xyyxP 633
−+= .
Híng dÉn:
23
)(3)( yxyxP +−+= .
16
§Æt yxt += . Víi )(22
yxxyyx +=+ . Ta cã
4
)(
)(
3
yx
yxxy
+
≤+ vµ 22
2
2
)(
yx
yx
+≤
+
Suy ra ≤
+
2
)( 2
yx
4
)( 3
yx +
hay 2≥+ yx . Vµ 23
3ttP −= , víi 2≥t .
2.11)Cho x, y lµ c¸c sè thùc d¬ng tháa m·n )(22
yxxyyx +=+ . T×m gi¸ trÞ nhá
nhÊt cña biÓu thøc xyyxyxP 6)(933
−+−+= .
2.12)Cho a, b, c lµ c¸c sè thùc d¬ng tháa m·n ))(()( 22
cbacbacba +++=++
T×m gi¸ trÞ nhá nhÊt cña biÓu thøc )(9))(2(3333
cbacbabccbaP ++−+−+++= .
Híng dÉn:
§Æt cbyax +== , .
2.13)Cho x, y, z lµ c¸c sè thùc tháa m·n 1222
=++ zyx . T×m gi¸ trÞ lín nhÊt vµ
gi¸ trÞ nhá nhÊt cña biÓu thøc 2
4
+++
+++=
zxyzxy
zxyzxyP .
Híng dÉn:
§Æt zxyzxyt ++= , víi 1
2
1
1222
≤++≤−⇒=++ zxyzxyzyx hay 





−∈ 1;
2
1
t .
Ta cã 2
4
)(
+
+==
t
ttfP , víi 





−∈ 1;
2
1
t .
00
)2(
4
)2(
4
1)(' 2
2
2
=⇔=
+
+
=
+
−= t
t
tt
t
tf .
6
13
)
2
1
(,2)0( =−= ff , 3
7
)1( =f .
Suy ra 3
7
)1(max == fP khi 1=t hay 3
1
±=== zyx .
vµ 2)0(min == fP khi 0=t hay 0=++ zxyzxy vµ 1222
=++ zyx .
2.14)Cho x, y, z lµ c¸c sè thùc d¬ng tháa m·n zyx
111
=+ .Chøng minh r»ng
4
17
≥
+
+
+
yx
z
z
yx
. DÊu “=” xÈy ra khi nµo ?
2.15)Cho x, y, z lµ c¸c sè thùc d¬ng tháa m·n zyx
111
=+ . T×m gi¸ trÞ nhá nhÊt
cña biÓu thøc
22






+
+




 +
=
yx
z
z
yx
P .
2.16)Cho x, y, z lµ c¸c sè thùc d¬ng tháa m·n zyx
111
=+ . T×m gi¸ trÞ nhá nhÊt
cña biÓu thøc
33






+
+




 +
=
yx
z
z
yx
P .
2.17)Cho x, y, z lµ c¸c sè thùc d¬ng tháa m·n zyx
111
=+ . T×m gi¸ trÞ nhá nhÊt
cña biÓu thøc
44






+
+




 +
=
yx
z
z
yx
P .
2.18)Cho x, y, z lµ c¸c sè thùc d¬ng tháa m·n zyx
111
=+ . T×m gi¸ trÞ nhá nhÊt
cña biÓu thøc yx
z
z
yx
P
+
+
+
= .
2.19)Cho x, y lµ c¸c sè thùc d¬ng tháa m·n xyyxyx ++=++ )(2222
. T×m gi¸
trÞ lín nhÊt vµ gi¸ trÞ nhá nhÊt cña biÓu thøc yx
xyxyA
+
−+=
4
2 .
17
Híng dÉn:
Ta cã )(52)(44)(24)( 222
yxxyyxyxyx +≤++=++≤++
4104)(5)( 2
≤+≤⇔≤++−+⇒ yxyxyx .
vµ 2)(2)(2 2
++−+=+ yxyxxyxy . Suy ra
yx
yxyxA
+
−++−+=
4
2)(2)( 2
. §Æt yxt += , víi [ ]4;1∈t .
Khi ®ã t
tttfA
4
22)( 2
−+−== ,víi [ ]4;1∈t .
0
)22)(1(24224
22)(' 2
2
2
23
2
>
+−+
=
+−
=+−=
t
ttt
t
tt
t
ttf .
Suy ra 8)4(max == fA khi x=y=2; vµ 5)1(min == fA khi 2
1
== yx .
2.20)Cho x, y lµ c¸c sè thùc tháa m·n xyyx 244
=+ . T×m gi¸ trÞ lín nhÊt vµ gi¸
trÞ nhá nhÊt cña biÓu thøc 22222
)()(23 yxyxxyyxxyA +−+++= .
Híng dÉn:
Ta cã
8
)(
2
)(
2
2
)( 4222
44
2
yxyx
yxxy
yx +
≥
+
≥+=≥
+
224)(00)()(4 242
≤+≤−⇔≤+≤⇔≥+−+⇒ yxyxyxyx .
Vµ 2 24
)(2)( yxyxA +−+= . §Æt yxt += , víi [ ]2;2−∈t .
Khi ®ã 24
2)(2 tttfA −== ,víi [ ]2;2−∈t
1,0044)(' 3
±==⇔=−= tttttf .
8)2(,1)1(,0)0( =±−=±= fff .
Suy ra 4max =A khi 1±== yx .
2
1
min −=A khi
2
5721
,
2
5721 −−
=
−+
= yx hoÆc
2
5721
,
2
5721 −+
=
−−
= yx hoÆc
2
1721
,
2
1721 −−−
=
−+−
= yx hoÆc
2
1721
,
2
1721 −+−
=
−−−
= yx .
2.21)Cho c¸c sè thùc 0,0 ≠≠ yx tháa m·n xyyxyx ++=++ )(22 2244
. T×m gi¸ trÞ
lín nhÊt vµ gi¸ trÞ nhá nhÊt cña biÓu thøc 22
22 4
2
yx
xyyxA
+
−+= .
Híng dÉn:
Ta cã )(
2
5
)(222)(
2
1 222244222
yxxyyxyxyx +≤++=++≤++
4104)(5)( 2222222
≤+≤⇔≤++−+⇔ yxyxyx .
vµ 22
22222 4
2)(2)(
yx
yxyxA
+
−++−+= . §Æt 22
yxt += , víi [ ]4;1∈t .
2.22)Cho x, y lµ c¸c sè thùc d¬ng tháa m·n 223333
6)(2 yxyxyx =++ . T×m gi¸ trÞ
lín nhÊt vµ gi¸ trÞ nhá nhÊt cña biÓu thøc xyyx
A
311
4 +





+= .
Híng dÉn:
Ta cã xyyx
yxyxyx
12
2
11
46)(2 33
223333
=+





+⇔=++ vµ
2
33
3
11
3
12
2
11
42
11






+≤=+





+≤+





+
yxxyyxyx
.
18
Suy ra 31
11
1
11
32
11
23
+≤+≤⇔





+≤+





+
yxyxyx
.
§Æt yx
t
11
+= , víi [ ]31;1 +∈t .Ta cã 22
1
14 2
+
−+−+=
t
tttA = 22
1
132
+
−++
t
tt .
XÐt hµm sè )(tf = 22
1
132
+
−++
t
tt ,víi [ ]31;1 +∈t .
0
)22(
2
32)(' 2
>
+
++=
t
ttf .
Suy ra 4
19
)1(min == fA khi 2== yx ; )31(max += fA khi 13 −== yx .
19

More Related Content

What's hot (8)

Toan pt.de090.2010
Toan pt.de090.2010Toan pt.de090.2010
Toan pt.de090.2010
 
Luonggiac chuong2
Luonggiac chuong2Luonggiac chuong2
Luonggiac chuong2
 
Toan pt.de022.2011
Toan pt.de022.2011Toan pt.de022.2011
Toan pt.de022.2011
 
Toan pt.de021.2011
Toan pt.de021.2011Toan pt.de021.2011
Toan pt.de021.2011
 
Luong giac chuong 8
Luong giac chuong 8Luong giac chuong 8
Luong giac chuong 8
 
Smart solution limit fungsi
Smart solution limit fungsiSmart solution limit fungsi
Smart solution limit fungsi
 
Cân bằng hệ số trong bđt AM-GM
Cân bằng hệ số trong bđt AM-GMCân bằng hệ số trong bđt AM-GM
Cân bằng hệ số trong bđt AM-GM
 
квадрат тэгшитгэл
квадрат тэгшитгэлквадрат тэгшитгэл
квадрат тэгшитгэл
 

Bat dang thuc trong de thi dai hoc

  • 1. tµi liÖu tham kh¶o bÊt ®¼ng thøc ®¹i sè I.KiÕn thøc c¬n b¶n: 1.C¸c bÊt d¼ng thøc th«ng dông: a) 0: 2 ≥∀ AA , 002 =⇔= AA . b)Cho 0>a , ta cã: aAaaA ≤≤−⇔≤ .    ≥ −≤ ⇔≥ aA aA aA . c) babababa +≤+≤−∀ :, . 2.§¼ng thøc liªn quan: a) [ ]222222 )()()( 2 1 accbbacabcabcba −+−+−=−−−++ . b) ))((3 222333 cabcabcbacbaabccba −−−++++=−++ . II.C¸c vÝ dô : VÝ dô 1: Chøng minh r»ng 0, ≥∀ ba , ta cã : abba 2≥+ . Vµ baabba =⇔=+ 2 . (BÊt ®¼ng thøc C«-Si). Chøng minh: Ta cã 0)(2 2 ≥−=−+ baabba . Suy ra 02 ≥−+ abba . VËy abba 2≥+ . Vµ bababaabbaabba =⇔=−⇔=−⇔=−+⇔=+ 00)(022 2 . VÝ dô 2: Chøng minh r»ng 0,, ≥∀ cba , ta cã : 3 3 abccba ≥++ . Vµ cbaabccba ==⇔=++ 3 3 . (BÊt ®¼ng thøc C«-Si). Chøng minh: Ta cã ( ) ( ) ( ) 0)( 2 1 3 2 33 2 33 2 333333 ≥     −+−+−++=−++ accbbacbaabccba . Suy ra 033 ≥−++ abccba . VËy 3 3 abccba ≥++ . Vµ cbaabccba ==⇔=++ 3 3 . VÝ dô 3: Chøng minh r»ng : dcbabdacdcba ,,,,)())(( 22222 ∀+≥++ . DÊu “=” x¶y ra khi nµo ? (BÊt ®¼ng thøc Bunhiac«xki ). Chøng minh: Ta cã 0)(2)())(( 2222222222 ≥−=−+=+−++ bcadacbdcbdabdacdcba . Suy ra 0)())(( 22222 ≥+−++ bdacdcba . VËy 22222 )())(( bdacdcba +≥++ . DÊu “=” x¶y ra khi vµ chØ khi bcad = . VÝ dô 4: Chøng minh r»ng : 2 212121 2 2 2 2 2 2 2 1 2 1 2 1 )())(( zzyyxxzyxzyx ++≥++++ , 212121 ,,,,, zzyyxx∀ . DÊu “=” x¶y ra khi nµo ? (BÊt ®¼ng thøc Bunhiac«xki ). Chøng minh: 1
  • 2. 2 212121 2 2 2 2 2 2 2 1 2 1 2 1 )())(( zzyyxxzyxzyx ++≥++++ 212121212121 2 2 2 1 2 2 2 1 2 2 2 1 2 2 2 1 2 2 2 1 2 2 2 1 222 zzyyzzxxyyxxyzzyxzzxxyyx ++≥+++++⇔ : lu«n ®óng. VÝ dô 5: Cho a, b, c lµ c¸c sè thùc. Chøng minh r»ng : a) ab baba ≥      + ≥ + 222 22 . b) 333 22       + ≥ + baba ,víi 0≥+ ba . c) 333 2222 cabcabcbacba ++ ≥      ++ ≥ ++ . d) 3333 33       ++ ≥ ++ cbacba abc≥ . DÊu “=” xÈy ra khi nµo ? VÝ dô 6: Cho 122 =+ ba . Chøng minh r»ng : 22 ≤+≤− ba . Chøng minh: Ta cã 2)(2)( 222 =+≤+ baba . Suy ra 2)( 2 ≤+ba 2≤+⇔ ba . VËy 22 ≤+≤− ba . VÝ dô 7:Chøng minh r»ng ba,∀ ta cã : 022 ≥±+ abba . DÊu “=” x¶y ra khi nµo ? Chøng minh: Ta cã 0 4 3 2 1 4 3 4 1 2 2 22222 ≥+      ±=++±=±+ bbabbabaabba . Suy ra 022 ≥±+ abba . DÊu “=” x¶y ra khi vµ chØ khi 0 0 0 2 1 ==⇔     = =± ba b ba . III.C¸c bµi tËp: Bµi 1. Cho x, y, z lµ c¸c sè thùc d¬ng. Chøng minh r»ng : a) yxyx + ≥+ 411 . b) zyxzyx ++ ≥++ 9111 . DÊu “=” xÈy ra khi nµo ? Bµi 2.Cho 2=+ ba . Chøng minh r»ng : 244 ≥+ ba . Bµi 3. Cho 0, >ba . Chøng minh r»ng: ba a b b a +≥+ . Bµi 4.Chøng minh r»ng víi 3 sè d¬ng a, b, c bÊt k×, ta lu«n cã 322 3 22 3 22 3 cba acac c cbcb b baba a ++ ≥ ++ + ++ + ++ . (Híng dÉn: Ta cã 3 2 22 3 ba baba a − ≥ ++ ). Bµi 5. Cho x, y, z tháa m·n ®iÒu kiÖn 1222 =++ zyx . Chøng minh r»ng : 1 2 1 ≤++≤− zxyzxy . Bµi 6. Cho 3 sè a, b, c bÊt k×, chøng minh r»ng : a) )(3)( 2 cbaacbcabcab ++≥++ . 2
  • 3. b) 2 2 2 2 2 2 ( ) ( )a b c d a c b d+ + + ≥ + + + . Híng dÉn: 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 ( ) ( ) .a b c d a c b d a b c d ac bd+ + + ≥ + + + ⇔ + + ≥ + , DÊu “=” xÈy ra khi 0ad bc− = . c) 3 3 3 6 ( )( )a b c abc a b c ab bc ca+ + + ≥ + + + + ; d) 3 ( ) 9 4( )( )a b c abc a b c ab bc ca+ + + ≥ + + + + . Bµi 7.Cho a, b,c > 0. Chøng minh r»ng : )(3222222 cbaacaccbcbbaba ++≥++++++++ . (Híng dÉn: Ta cã )( 2 322 bababa +≥++ ). Bµi 8.a)Cho 1≥ab . Chøng minh r»ng : abba + ≥ + + + 1 2 1 1 1 1 22 . b)Cho 1,, ≥cba . Chøng minh r»ng : abccba + ≥ + + + + + 1 3 1 1 1 1 1 1 333 . Híng dÉn: a) 0 )1)(1)(1( )1()( 1 2 1 1 1 1 22 2 22 ≥ +++ −− ⇔ + ≥ + + + abba abab abba . b)¸p dông c©u a) cho biÓu thøc . 1 1 1 1 1 1 1 1 333 abccba + + + + + + + ¸p dông bÊt ®¼ng thøc C« si : Bµi 9.Cho a, b, c lµ c¸c sè thùc d¬ng tháa m·n bca 211 =+ . Chøng minh r»ng 4 22 ≥ − + + − + bc bc ba ba . DÊu “=” xÈy ra khi nµo? Híng dÉn: Ta cã bca 211 =+ . Suy ra ca ac b + = 2 . Vµ 4)( 2 3 1 2 3 2 3 22 ≥++= + + + = − + + − + c a a c c ca a ca bc bc ba ba . DÊu “=” xÈy ra khi a=b=c. Bµi 10.Cho x, y, z lµ c¸c sè thùc d¬ng tháa m·n xyz=1. Chøng minh r»ng 3 2 1 2 1 2 1 222 ≥      + +      + +      + zyx vµ 3 2 1 2 1 2 1 333 ≥      + +      + +      + zyx . DÊu “=” xÈy ra khi nµo? Bµi 11.Cho x, y, z thuéc ®o¹n [0; 1] . Chøng minh r»ng : zyxz z y y x x + + + + + ≤≤ + + + + + 1 1 1 1 1 1 2 3 111 222 . Híng dÉn: Ta cã 2 1 1 2 ≤ + x x . vµ 2 3 3 9 1 1 1 1 1 1 ≥ +++ ≥ + + + + + zyxzyx . Bµi 12.Cho 3 sè d¬ng cba ,, . Chøng minh r»ng : abc cba abccabbca 2 111 222 ++ ≤ + + + + + . Híng dÉn: Ta cã bc abc bcabca 2 22 =≥+ . Suy ra abc cb abc bc bca 42 1 2 + ≤≤ + . Bµi 13. Cho 0,, ≥cba vµ 2 1 1 1 1 1 1 ≥ + + + + + cba . Chøng minh r»ng : 8 1 ≤abc . 3
  • 4. Híng dÉn: 2 1 1 1 1 1 1 ≥ + + + + + cba )1)(1( 2 111 1 cb bc c c b b a ++ ≥ + + + ≥ + ⇒ Suy ra )1)(1)(1( 8 )1)(1)(1( 1 cba abc cba +++ ≥ +++ . Bµi 14. Cho cba ,, tháa m·n ®iÒu kiÖn 1=++ cba . Chøng minh r»ng : 64 1 1 1 1 1 1 ≥      +      +      + cba . Híng dÉn: a bca a acab a caba a a a 4 2 42211 1 ≥ + ≥ +++ = + =+ . Bµi 15.Cho 1, ≥ba . Chøng minh r»ng : ababba ≤−+− 11 . Híng dÉn: ababba ≤−+− 11 1 11 ≤ − + − ⇔ b b a a mµ 2 1 2 111 = +− ≤ − a a a a . Bµi 16. Cho 0,, >cba . Chøng minh r»ng :       ++≤ ++ + ++ + ++ cbabacacbcba 111 4 1 2 1 2 1 2 1 . Híng dÉn: ¸p dông yxyx + ≥+ 411 (x, y >0 ). Bµi 17. Cho 0,, >cba . Chøng minh r»ng :       ++≤ + + + + + cbaaccbba 111 2 1111 . Híng dÉn: ¸p dông yxyx + ≥+ 411 (x, y >0 ). Bµi 18. Cho 0,, >cba . Chøng minh r»ng : a) 2 3 ≥ + + + + + ba c ac b cb a ; b) 2 222 cba ba c ac b cb a ++ ≥ + + + + + . c) 2 a b c d b c c d d a a b + + + ≥ + + + + . d) ba c ac b cb a + + + + + 2 15 ≥ + + + + + + c ba b ac a cb . Híng dÉn: a) 2 3 ≥ + + + + + ba c ac b cb a 2 9 ) 111 )(( ≥ + + + + + ++⇔ baaccb cba . 9) 111 )(222( ≥ + + + + + ++⇔ baaccb cba : lu«n ®óng. b) 2 222 cba ba c ac b cb a ++ ≥ + + + + + )( 2 3 ))(( cba ba c ac b cb a cba ++≥ + + + + + ++⇔ . c) cba a cba a cb a ++ ≥ + = + 2 )( . 4
  • 5. Bµi 19. Cho 0, >ba vµ 1=+ ba . Chøng minh r»ng : a) 6 11 22 ≥ + + baab ; b) 14 32 22 ≥ + + baab . Híng dÉn: a) 6 11 22 ≥ + + baab 01712)(6 222222 ≥+−⇔+≥++⇔ abbabaababba . §Æt abt = , víi 4 1 ≤t . Suy ra 01712)( 2 ≥+−= tttf : lu«n ®óng. Bµi 20.(§H2011A)Cho x, y, z lµ ba sè thùc thuéc ®o¹n [1; 4] vµ zxyx ≥≥ , . T×m gi¸ trÞ nhá nhÊt cña biÓu thøc xz z zy y yx x P + + + + + = 32 . Híng dÉn: y x x y z x y z x y P + + + ≥ + + + + + = 1 2 32 1 1 1 1 1 32 1 . (¸p dông bÊt ®¼ng thøc : abba + ≥ + + + 1 2 1 1 1 1 ( 1≥ab ). DÊu “=” xÈy ra khi vµ chØ khi ba = hoÆc 1=ab ). DÊu “=” xÈy ra khi vµ chØ khi yx = hoÆc zx = (1). §Æt t y x = , víi [ ]2;1∈t . Ta cã tt t P + + + ≥ 1 2 32 2 2 . XÐt hµm sè tt t tf + + + = 1 2 32 )( 2 2 , víi [ ]2;1∈t . Ta cã 0)(' <tf . Suy ra 33 34 )2()( =≥ ftf . DÊu “=” xÈy ra khi vµ chØ khi 1,442 ==⇔=⇔= yx y x t (2). Suy ra 33 34 ≥P . Tõ (1) vµ (2) suy ra dÊu “=” xÈy ra khi vµ chØ khi : 4,1,4 === zyx . VËy 33 34 min =P , khi : 4,1,4 === zyx . Bµi 21.(§H2011B)Cho a vµ b lµ c¸c sè thùc d¬ng tháa m·n )2)(()(2 22 ++=++ abbaabba . T×m gi¸ trÞ nhá nhÊt cña biÓu thøc       +−      += 2 2 2 2 3 3 3 3 94 a b b a a b b a P . Híng dÉn: §Æt a b b a t += , ta cã ( ) ( ) 1812942934 2323 +−−=−−−= ttttttP . Víi )2( 11 12)2)(()(2 22 +      +=+      +⇔++=++ ab aba b b a abbaabba )2( 11 12 +      +=+      +⇔ ab aba b b a )(22 22 12 a b b a ba ba a b b a +≥+++=+      +⇔ 2 5 0154422212)(2212 2 ≥⇔≥−−⇔+≥+⇔+≥+      +⇔ ttttt a b b a a b b a . Bµi 22.(§H2009D)Cho c¸c sè thùc kh«ng ©m x, y tháa m·n 1=+ yx . T×m gi¸ trÞ nhá nhÊt cña biÓu thøc xyxyyxS 25)34)(34( 22 +++= . Bµi 23.(§H2009B)Cho c¸c sè thùc x, y thay ®æi tháa m·n 24)( 3 ≥++ xyyx .T×m gi¸ trÞ nhá nhÊt cña biÓu thøc 1)(2)(3 222244 ++−++= yxyxyxA . 5
  • 6. Híng dÉn: 1)(2)( 4 9 22222 ++−+≥ yxyxA . DÊu “=” xÈy ra khi vµ chØ khi 22 yx = . §Æt 22 yxt += , víi 102)()(24)( 233 ≥+⇒≥−+++⇒≥++ yxyxyxxyyx Suy ra 2 1 2 )( 2 22 ≥ + ≥+ yx yx . DÊu “=” xÈy ra khi vµ chØ khi 2 1 == yx . Suy ra 2 1 ≥t . DÊu “=” xÈy ra khi vµ chØ khi 2 1 == yx . Vµ 12 4 9 2 +−≥ ttA . XÐt hµm sè 12 4 9 )( 2 +−= tttf , ta cã 02 2 9 )(' >−= ttf . Suy ra 16 9 ) 2 1 ()( =≥ ftf . DÊu “=” xÈy ra khi vµ chØ khi 2 1 2 1 ==⇔= yxt . Suy ra 16 9 ≥A . DÊu “=” xÈy ra khi vµ chØ khi 2 1 == yx . VËy gi¸ trÞ nhá nhÊt cña biÓu thøc A b»ng 16 9 ; khi 2 1 == yx . Bµi 24.(§H2009A)Chøng minh r»ng víi mäi sè thùc d¬ng x, y, z tháa m·n yzzyxx 3)( =++ , ta cã 333 )(5))()((3)()( zyzyzxyxzxyx +≤+++++++ . Híng dÉn: Ta cã 222 )())(()()(4))((3)( zyzxyxzxyxyzzxyxyzzyxx +=++−+++⇔=++⇔=++ . Suy ra 32 )(3).()(3).(4.3))()((3 zyzyzyzyyzzyzxyx +=++≤+=+++ . vµ 3233 )(2))(2()()( zyzyzyxzxyx +≤+++=+++ (v× )(22 zyzyx +≤++ ). Bµi 25.(§H2005D)Cho c¸c sè d¬ng x, y, z tháa m·n xyz=1. Chøng minh r»ng 33 111 333333 ≥ ++ + ++ + ++ zx xz yz zy xy yx . Bµi 26.(§H2005A)Cho x, y, z lµ c¸c sè d¬ng tháa m·n 4 111 =++ zyx . Chøng minh r»ng 1 2 1 2 1 2 1 ≤ ++ + ++ + ++ zyxzyxzyx . Híng dÉn: Ta cã       ++≤      + + + ≤ ++ zyxzxyxzyx 112 16 111 4 1 2 1 . DÊu “=” xÈy ra khi vµ chØ khi x=y=z . T¬ng tù ta cã :       ++≤ ++ zyxzyx 121 16 1 2 1 ,       ++≤ ++ zyxzyx 211 16 1 2 1 . Suy ra 1 111 4 1 2 1 2 1 2 1 =      ++≤ ++ + ++ + ++ zyxzyxzyxzyx . Bµi 27.(§H2006A)Cho hai sè thùc 0,0 ≠≠ yx thay ®æi tháa m·n ®iÒu kiÖn xyyxxyyx −+=+ 22 )( . T×m gi¸ trÞ lín nhÊt cña biÓu thøc 33 11 yx A += . Híng dÉn: Ta cã xyyxyx xyyxxyyx 31111 )( 2 22 −      +=+⇔−+=+ 22 11 4 331111       +≤=      +−      +⇔ yxxyyxyx . DÊu “=” xÈy ra khi vµ chØ khi x=y . Suy ra 4 11 0 11 4 11 2 ≤+⇒≤      +−      + yxyxyx . DÊu “=” xÈy ra khi vµ chØ khi 2 1 == yx . 6
  • 7. Vµ 64 1131111 32 ≤      +=         −      +      += yxxyyxyx A . DÊu “=” xÈy ra khi vµ chØ khi 2 1 == yx . VËy gi¸ trÞ lín nhÊt cña A b»ng 64; khi 2 1 == yx . Bµi 28.Cho a lµ sè cè ®Þnh, cßn x, y lµ c¸c sè thay ®æi. H·y t×m gi¸ trÞ nhá nhÊt cña biÓu thøc 22 )52()12( ++++−= ayxyxA . Híng dÉn: a)    =++ =+− ⇔= 052 012 0min ayx yx A cã nghiÖm 4−≠⇔ a . b)Víi 4−=a . Khi ®ã 22 )542()12( +−++−= yxyxA . §Æt 12 +−= yxt . Ta cã 5 9 5 9 5 6 59125)32( 2 222 ≥+      +=++=++= tttttA . Suy ra 5 9 ≥A .DÊu “=” xÈy ra khi vµ chØ khi 5 6 −=t . Suy ra 5 9 min =A khi 5 6 −=t . VËy nÕu 4−≠a th× gi¸ trÞ nhá nhÊt cña A b»ng 0, vµ nÕu 4−=a th× gi¸ trÞ nhá nhÊt cña A b»ng 5 9 . Bµi t¬ng tù: Cho c¸c sè thùc x, y tháa m·n yx 22 ≤+ . T×m gi¸ trÞ lín nhÊt cña biÓu thøc 26442220205 22 +−+−+= yxxyyxH . Bµi 29. Cho c¸c sè thùc x, y tháa m·n xyyx +=+ 122 . T×m gi¸ trÞ lín nhÊt, gi¸ trÞ nhá nhÊt cña biÓu thøc 2244 yxyxT −+= . Híng dÉn: Ta cã xyxyyx 2122 ≥+=+ vµ xyxyyx 2122 −≥+=+ . Suy ra 1 3 1 ≤≤− xy . vµ 1223)1(3)( 2222222222 ++−=−+=−+= xyyxyxxyyxyxT . §Æt xyt = . Suy ra 2 3 max =T ; 9 1 min =T . Bµi 30.Cho c¸c sè thùc x, y tháa m·n 30 ≤≤ x , 40 ≤≤ y . T×m gi¸ trÞ lín nhÊt cña biÓu thøc )32)(4)(3( yxyxA +−−= . Híng dÉn: Ta cã 36 3 3231226 6 1 )32)(312)(26( 6 1 3 =      ++−+− ≤+−−= yxyx yxyxA . DÊu “=” xÈy ra khi vµ chØ khi 6-2x=12-3y=2x+3y hay x=0, y=2. VËy maxA=36; khi x=0, y=2. Bµi 31.Cho c¸c sè thùc x, y, z tháa m·n 3≥x , 4≥y , 2≥z . T×m gi¸ trÞ lín nhÊt cña biÓu thøc z z y y x x F 243 − + − + − = . Híng dÉn: Ta cã: 32 13 3232 33 3 3).3( 3 ≤ − ⇔= +− ≤ − =− x xxxx x . DÊu “=” xÈy ra khi vµ chØ khi x-3=3 hay x=6. 7
  • 8. T¬ng tù 4 14 ≤ − y y . DÊu “=” xÈy ra khi vµ chØ khi y=8. 22 12 ≤ − z z . DÊu “=” xÈy ra khi vµ chØ khi z=4. Bµi 32.Cho c¸c sè thùc x, y, z tháa m·n 4=++ zxyzxy . T×m gi¸ trÞ nhá nhÊt cña biÓu thøc 444 zyxF ++= . Híng dÉn: Ta cã 4222 =++≥++ zxyzxyzyx . DÊu “=” xÈy ra khi vµ chØ khi x=y=z= 2± . 3 16 3 )( 2222 444 ≥ ++ ≥++= zyx zyxF . Bµi 33.Cho x, y, z > 0 vµ x+y+z=1. T×m gi¸ trÞ lín nhÊt cña 111 + + + + + = z z y y x x P . Híng dÉn: Ta cã ) 1 1 1 1 1 1 (3 + + + + + −= zyx P . Mµ 9) 1 1 1 1 1 1 )(3( ≥ + + + + + +++ zyx zyx 4 9 ) 1 1 1 1 1 1 ( ≥ + + + + + ⇔ zyx . DÊu “=” xÈy ra khi vµ chØ khi x=y=z= 3 1 . Suy ra 4 3 ≤P . DÊu “=” xÈy ra khi vµ chØ khi x=y=z= 3 1 . Bµi 34.Cho c¸c sè thùc d¬ng a, b, c tháa m·n abc=1. T×m gi¸ trÞ nhá nhÊt cña biÓu thøc bcac ab cbab ac caba bc P 222222 + + + + + = . Híng dÉn: §Æt a x 1 = , b y 1 = , c z 1 = . Ta cã xyz=1 vµ 2 3 2 222 ≥ ++ ≥ + + + + + = zyx yx z xz y zy x P . DÊu “=” xÈy ra khi vµ chØ khi x=y=z=1. Bµi 35.(HSG TØnh NA 2007) a)Chøng minh r»ng :       ∈∀>      2 ;0,cos sin 3 π xx x x . b)Cho hai sè thùc x, y tháa m·n 3,1,0 =+≥≥ yxyx . T×m gi¸ trÞ nhá nhÊt , gi¸ trÞ lín nhÊt cña biÓu thøc xxyxyxP 5432 223 −+++= . Bµi 36.(HSG TØnh NA 2006)Cho c¸c sè thùc x, y tháa m·n π<≤< yx0 . Chøng minh r»ng xyyyxx sin)6(sin)6( 33 −≤− . Bµi 37.(HSG TØnh NA 2000)Cho hai sè thùc x, y tháa m·n 1,0,0 =+>> yxyx vµ m lµ sè d¬ng cho tríc. T×m gi¸ trÞ lín nhÊt cña tæng xy m yx S + + = 22 1 . Bµi 38.(HSG TØnh NA 2008)Cho c¸c sè thùc d¬ng a, b, c . T×m gi¸ trÞ lín nhÊt cña biÓu thøc abc ab cab ca bca bc P 333 + + + + + = . Híng dÉn: Ta cã ) 333 (33 abc c cab b bca a P + + + + + −= . §Æt abc c cab b bca a Q 333 + + + + + = . Ta cã 8
  • 9. 2 )()333)( 333 ( cbaabccabbca abc c cab b bca a ++≥+++++ + + + + + 4 3 )( )( 2 2 ≥ +++++ ++ ≥⇔ cabcabcba cba Q . DÊu “=” xÈy ra khi vµ chØ khi cba == . Suy ra 4 3 ≤P . DÊu “=” xÈy ra khi vµ chØ khi cba == . VËy gi¸ trÞ lín nhÊt cña P b»ng 4 3 ; khi cba == . Bµi 39.(HSG TØnh NA 2009)Cho c¸c sè thùc d¬ng x, y, z . Chøng minh r»ng 222222 9 36111 zxzyyxzyx +++ ≥++ . Híng dÉn: Ta cã 036)9)(( 9 36111 222222 222222 ≥−+++++⇔ +++ ≥++ xyzxzzyyxzxyzxy zxzyyxzyx ( ) ( ) ( ) 034036393 3 4 3 4 3 2 3 ≥+−⇔≥−     +⇔ xyzxyzxyzxyzxyz . DÊu “=” xÈy ra khi vµ chØ khi zyx == . §Æt 3 xyzt = , víi t>0. Ta cã 0)32()1(034 224 ≥++−⇔≥+− ttttt : lu«n ®óng. Bµi 40.(HSG TØnh NA 2010B) a)Cho x, y lµ c¸c sè thùc tháa m·n 1)2(log)2(log 44 =−++ yxyx . T×m gi¸ trÞ nhá nhÊt cña biÓu thøc yxP −=2 . b)Cho c¸c sè thùc d¬ng a, b, c tháa m·n 1=++ cba . Chøng minh r»ng 3 2 ab bc ca ab c bc a ca b + + ≤ + + + . Híng dÉn: b)§Æt aca ca abc bc cab ab A + + + + + = . Ta cã       + + + + + ≤ bca ca abc bc cab ab A 32 . DÊu “=” xÈy ra khi 3 1 === cba . Suy ra 4 92 ≤A . Bµi 41.(HSG TØnh NA2010A) a)Cho x, y lµ c¸c sè thùc tháa m·n 1)2(log)2(log 44 =−++ yxyx . Chøng minh r»ng 152 ≥− yx . b)Cho c¸c sè thùc a, b, c kh«ng ®ång thêi b¼ng 0, tháa m·n )(2)( 2222 cbacba ++=++ . T×m gi¸ trÞ lín nhÊt vµ gi¸ trÞ nhá nhÊt cña biÓu thøc ))(( 333 cabcabcba cba P ++++ ++ = . Híng dÉn: b)Ta cã 22222 )( 4 1 )(2)( cbacabcabcbacba ++=++⇔++=++ . Suy ra               ++ +      ++ +      ++ = ++ ++ = 333 3 333 4 )( )(4 cba c cba b cba a cba cba P . §Æt cba a x ++ = , cba b y ++ = , cba c z ++ = . Ta cã 9
  • 10.     +−= −=+ ⇔     =++ =++ 4 1 1 4 1 1 2 xxyz xzy zxyzxy zyx . Vµ 3 2 00234)( 22 ≤≤⇔≤−⇔≥+ xxxyzzy . Suy ra 3744 4 1 )1()1(4)(4 23233333 +−+=            +−−−−+=++= xxxxxxxxzyxP . XÐt hµm sè 3744)( 23 +−+= xxxxf , víi       ∈ 3 2 ;0x . Ta cã 4 1 07812)(' 2 =⇔=−+= xxxxf . Bµi 42.Cho c¸c sè thùc d¬ng x, y, z tháa m·n 2 3 ≤++ zyx . T×m gi¸ trÞ nhá nhÊt cña biÓu thøc zyx zyxP 111 +++++= . Híng dÉn: §Æt zyxt ++= . Ta cã 9) 111 )(( ≥++++ zyx zyx tzyx 9111 ≥++⇒ .Víi      ∈ 2 3 ;0t . Suy ra t tP 9 +≥ . DÊu “=” xÈy ra khi vµ chØ khi x=y=z=1. Bµi 43.Cho c¸c sè thùc d¬ng x, y tháa m·n 6 32 =+ yx . T×m gi¸ trÞ nhá nhÊt cña biÓu thøc yxS += . Bµi 44.Cho c¸c sè thùc kh«ng ©m x, y tháa m·n 1=+ yx .T×m gi¸ trÞ nhá nhÊt vµ gi¸ trÞ lín nhÊt cña biÓu thøc 11 + + + = x y y x P . Bµi 45.Cho c¸c sè thùc d¬ng x, y, z tháa m·n 1222 =++ zyx . Chøng minh r»ng 2 33 222222 ≥ + + + + + yx z xz y zy x . Híng dÉn: Ta cã 2 33 222222 ≥ + + + + + yx z xz y zy x 2 33 )1()1()1( 2 2 2 2 2 2 ≥ − + − + − ⇔ zz z yy y xx x . XÐt hµm sè )1()( 2 tttf −= , víi )1;0(∈t . Ta cã 33 2 )( ≤tf . Bµi 46.Cho n lµ sè tù nhiªn lín h¬n 1. Chøng minh r»ng nnn baba       + ≥ + 22 . Híng dÉn: XÐt hµm sè nn xcxxf )()( −+= , víi c>0. Ta cã ) 2 ()( c fxf ≥ . §Æt xa = , xcb −= . Suy ra 0>+ ba . VËy nnn baba       + ≥ + 22 . 10
  • 11. Bµi 47.(HSG12A-NA:2011-2012) Cho ba sè thùc , ,x y z tháa m·n x y z xyz+ + = và 1 1 1, ,x y z> > > . T×m gi¸ trÞ nhá nhÊt cña biÓu thøc 2 2 2 11 1yx z P y z x −− − = + + . Híng dÉn: 2 2 2 x 1 y 1 y 1 z 1 z 1 x 1 P y z x − + − − + − − + − = + + 2 2 2 1 1 1 1 1 1 x y z x y z     − + + + + + ÷  ÷     (1). Mà 2 2 2 x 1 y 1 y 1 z 1 z 1 x 1 y z x − + − − + − − + − + + ( ) ( ) ( )2 2 2 2 2 2 1 1 1 1 1 1 x 1 y 1 z 1 x y y z x z       = − + + − + + − + ÷ ÷  ÷      ( ) ( ) ( ) 2 2 2 x 1 y 1 z 1 xy yz xz ≥ − + − + − (2). Tõ (1) và (2) suy ra 2 2 2 1 1 1 1 1 1 1 1 1 P 2 x y z x y z xy yz zx   ≥ + + + + + − + + ÷   (3). Tõu gi¶ thiÕt ta cã 1 1 1 1 xy yz zx + + = (4). Mà 2 2 2 1 1 1 1 1 1 1 x y z xy yz zx + + ≥ + + = (5). 2 1 1 1 1 1 1 1 1 1 3 3 x y z xy yz zx x y z     + + ≥ + + ⇒ + + ≥ ÷  ÷     (6). Tõ (3), (4), (5) và (6) suy ra P 3 1≥ − . DÊu b»ng xÈy ra khi x y z 3= = = . VËy gi¸ trÞ nhá nhÊt cña P là 3 1− . Bµi 48.(HSG12B-NA:2011-2012) Cho x,y,z lµ c¸c sè thùc d¬ng tháa m·n xyz=1. T×m gi¸ trÞ lín nhÊt cña biÓu thøc 2 2 2 1 1 1 1 1 1 P x y z = + + + + + . ____________________________________________________________ _______ khai th¸c mét sè bÊt ®¼ng thøc quen thuéc i.Ph¬ng ph¸p biÕn ®æi t¬ng ®¬ng: Bµi to¸n 1: Cho a, b lµ c¸c sè thùc d¬ng. Chøng minh r»ng: ba a b b a +≥+ . 11
  • 12. 1.1)Cho a, b lµ c¸c sè thùc d¬ng . Chøng minh r»ng 2 1 ≥ + ++ baa b b a . Híng dÉn: Ta cã ba a b b a +≥+ . Suy ra 2 11 ≥ + ++≥ + ++ ba ba baa b b a . 1.2)Cho a, b, c lµ c¸c sè thùc d¬ng. Chøng minh r»ng 2 2222 ≥ ++ + + + + + + cbaba c ac b cb a . Híng dÉn: Ta chøng minh 2 222 cba ba c ac b cb a ++ ≥ + + + + + . ThËt vËy: )( 2 3 2 222222 cba ba c c ac b b cb a a cba ba c ac b cb a ++≥      + ++      + ++      + +⇔ ++ ≥ + + + + + )( 2 3 cba ba cba c ac cba b cb cba a ++≥      + ++ +      + ++ +      + ++ ⇔ 2 3 ≥ + + + + + ⇔ ba c ac b cb a 2 9 111 ≥ + ++ + ++ + +⇔ ba c ac b cb a . Mµ 2 9111 )(111 ≥      + + + + + ++≥ + ++ + ++ + + accbba cba ba c ac b cb a : lu«n ®óng. 1.3)Cho x, y, z lµ nh÷ng sè thùc d¬ng . T×m gi¸ trÞ nhá nhÊt cña biÓu thøc zyxyx z xz y zy x P ++ + + + + + + = 3 . 1.4)Cho c¸c sè thùc d¬ng x, y, z tháa m·n 2 3 ≤++ zyx . T×m gi¸ trÞ nhá nhÊt cña biÓu thøc zyx zyxP 111 +++++= . Híng dÉn: §Æt zyxt ++= . Ta cã 9) 111 )(( ≥++++ zyx zyx tzyx 9111 ≥++⇒ .Víi      ∈ 2 3 ;0t . Suy ra t tP 9 +≥ . DÊu “=” xÈy ra khi vµ chØ khi x=y=z=1. Bµi to¸n 1.5: a)Cho a, b, c lµ c¸c sè thùc tháa m·n 0≥++ cba . Chøng minh r»ng 9 )( 3 333 cba cba ++ ≥++ . b)Cho a, b, c lµ c¸c sè thùc. Chøng minh r»ng 3 )( 2 222 cba cba ++ ≥++ . 1.6)Cho x, y, z lµ c¸c sè thùc d¬ng tháa m·n xyzxzyzxy =++ . Chøng minh r»ng 81333 ≥++ zyx . Híng dÉn: Ta cã 9 )( 3 333 zyx zyx ++ ≥++ . Mµ 1 111 =++⇔=++ zyx xyzxzyzxy . Suy ra 99) 111 )(( ≥++⇔≥++++ zyx zyx zyx . VËy 81333 ≥++ zyx . 12
  • 13. 1.7)Cho a, b, c lµ c¸c sè thùc d¬ng tháa m·n 1=++ cba . T×m gi¸ trÞ nhá nhÊt cña biÓu thøc 333 1 1 1 1 1 1       + +      + +      + = cba P . Híng dÉn: §Æt a x + = 1 1 , b y + = 1 1 , c z + = 1 1 . Ta cã 4 111 =++ zyx . Suy ra 4 9 ≥++ zyx . DÊu “=” xÈy ra khi vµ chØ khi 4 3 === zyx hay 3 1 === cba . Suy ra 64 81333 ≥++= zyxP . DÊu “=” xÈy ra khi vµ chØ khi 4 3 === zyx hay 3 1 === cba . VËy gi¸ trÞ nhá nhÊt cña P b»ng 64 81 , khi 3 1 === cba . 1.8)Cho a, b, c lµ c¸c sè thùc d¬ng. T×m gi¸ trÞ nhá nhÊt cña biÓu thøc 333       + +      + +      + = ba c ac b cb a P . Híng dÉn: §Æt cb a x + = , ac b y + = , ba c z + = . Ta cã 6 111 ≥++ zyx . Suy ra 2 3 ≥++ zyx . Bµi to¸n 1.9: Cho a, b, c lµ c¸c sè thùc d¬ng . Chøng minh r»ng 2 222 cba ba c ac b cb a ++ ≥ + + + + + . Híng dÉn: 2 222 cba ba c ac b cb a ++ ≥ + + + + + )( 2 3 ))(( cba ba c ac b cb a cba ++≥ + + + + + ++⇔ . 2 3 ≥ + + + + + ⇔ ba c ac b cb a 2 9 ) 111 )(( ≥ + + + + + ++⇔ baaccb cba . 9) 111 )(222( ≥ + + + + + ++⇔ baaccb cba : lu«n ®óng. 1.10)Cho a, b, c lµ c¸c sè thùc d¬ng tháa m·n 1=++ cabcab . Chøng minh r»ng 2 3222 ≥ + + + + + ba c ac b cb a . Híng dÉn: 3)(3)( 2 ≥++⇒++≥++ cbacabcabcba . 1.11)Cho x, y, z lµ c¸c sè thùc d¬ng tháa m·n 1=++ zyx . T×m gi¸ trÞ nhá nhÊt cña biÓu thøc y xz x zy z yx P + + + + + + + + = 1 )( 1 )( 1 )( 222 . Híng dÉn: §Æt xzczybyxa +=+=+= ,, . Ta cã 2=++ cba vµ 1 2 222 = ++ ≥ + + + + + = cba ba c ac b cb a P . Bµi to¸n 1.12:Cho x, y, z lµ c¸c sè thùc d¬ng tháa m·n xyz=1. Chøng minh r»ng 3 2 1 2 1 2 1 222 ≥      + +      + +      + zyx vµ 3 2 1 2 1 2 1 333 ≥      + +      + +      + zyx . DÊu “=” xÈy ra khi nµo? 1.13)Cho x, y, z lµ c¸c sè thùc d¬ng tháa m·n 1=xyz . Chøng minh r»ng 13
  • 14. a)( ) ( ) ( ) 12 222 ≥+++++ xzzyyx . b)( ) ( ) ( ) 24 333 ≥+++++ xzzyyx . 1.14)Cho x, y, z lµ c¸c sè thùc d¬ng tháa m·n 1=++ zyx . Chøng minh r»ng 3 1222 ≥++ zyx vµ 9 1333 ≥++ zyx . 1.15)Cho x, y, z lµ c¸c sè thùc tháa m·n 1222 =++ zyx . T×m gi¸ trÞ nhá nhÊt cña biÓu thøc 333 zyxP ++= . 1.16)Cho x, y lµ c¸c sè thùc tháa m·n 122 =+ yx . T×m gi¸ trÞ nhá nhÊt cña biÓu thøc 33 yxP += . Bµi to¸n 1.17: Cho 0,, >cba . Chøng minh r»ng :       ++≤ + + + + + cbaaccbba 111 2 1111 . Híng dÉn: ¸p dông yxyx + ≥+ 411 (x, y >0 ). 1.18)Cho a, b, c lµ c¸c sè thùc d¬ng tháa m·n 1 111 =++ cba . Chøng minh r»ng 2 1111 ≤ + + + + + accbba . 1.19)Cho a, b, c lµ c¸c sè thùc d¬ng tháa m·n 1=++ cba . Chøng minh r»ng 2 1 ≤ + + + + + ac ca cb bc ba ab . 1.20)Cho a, b, c lµ c¸c sè thùc d¬ng tháa m·n 1=++ cba . T×m gi¸ trÞ lín nhÊt cña biÓu thøc ac ca cb bc ba ab A + + + + + = . Híng dÉn: )( 2 1 222 accbba ac ac cb cb ba ba ac ca cb bc ba ab A +++++≤ + + + + + + + + ≤ + + + + + = ⇒=++≤+++++ 6)(6)( 2 cbaaccbba 6≤+++++ accbba Suy ra 2 6 ≤A . DÊu “=” xÈy ra khi 3 1 === cba . Bµi to¸n 1.21.Chøng minh r»ng víi 3 sè d¬ng a, b, c bÊt k×, ta lu«n cã 322 3 22 3 22 3 cba acac c cbcb b baba a ++ ≥ ++ + ++ + ++ . (Híng dÉn: Ta cã 3 2 22 3 ba baba a − ≥ ++ ). 1.22)Cho a, b, c lµ c¸c sè thùc d¬ng tháa m·n 1=++ cba .Chøng minh r»ng 3 1 22 3 22 3 22 3 ≥ ++ + ++ + ++ acac c cbcb b baba a . 1.23)Cho a, b, c lµ c¸c sè thùc d¬ng tháa m·n 1=abc .Chøng minh r»ng 122 3 22 3 22 3 ≥ ++ + ++ + ++ acac c cbcb b baba a . Bµi to¸n 1.24:Cho a, b,c > 0. Chøng minh r»ng : )(3222222 cbaacaccbcbbaba ++≥++++++++ . (Híng dÉn: Ta cã )( 2 322 bababa +≥++ ). 1.25)Cho a, b, c lµ c¸c sè thùc d¬ng tháa m·n 1=++ cba .Chøng minh r»ng : 3222222 ≥++++++++ acaccbcbbaba . 1.26)Cho a, b, c lµ c¸c sè thùc d¬ng tháa m·n 1=abc .Chøng minh r»ng : 14
  • 15. 33222222 ≥++++++++ acaccbcbbaba . Bµi to¸n 1.27:Cho 0,, >cba . Chøng minh r»ng : 2 222 cba ba c ac b cb a ++ ≥ + + + + + . Híng dÉn: Ta cã 2 3 ≥ + + + + + ba c ac b cb a 2 9 ) 111 )(( ≥ + + + + + ++⇔ baaccb cba . 9) 111 )(222( ≥ + + + + + ++⇔ baaccb cba : lu«n ®óng. vµ 2 222 cba ba c ac b cb a ++ ≥ + + + + + )( 2 3 ))(( cba ba c ac b cb a cba ++≥ + + + + + ++⇔ . 1.28)Cho a, b, c lµ c¸c sè thùc d¬ng tháa m·n 1=++ cba .Chøng minh r»ng : 2 1222 ≥ + + + + + ba c ac b cb a . 1.29)Cho a, b, c lµ c¸c sè thùc d¬ng tháa m·n 1=abc .Chøng minh r»ng : 2 3222 ≥ + + + + + ba c ac b cb a . II.Ph¬ng ph¸p ®a vÒ hµm sè mét biÕn: 2.1)Cho x, y lµ c¸c sè thùc d¬ng tháa m·n 5 94 =+ yx . T×m gi¸ trÞ nhá nhÊt cña biÓu thøc yx yxH + ++= 4 . Híng dÉn: §Æt yxt += , víi 5 94 =+ yx .Ta cã : 5525) 94 )(( ≥⇒≥+⇒≥++ tyx yx yx . Vµ t tH 4 += . 2.2)Cho c¸c sè thùc x, y, z tháa m·n 1=++ zxyzxy . T×m gi¸ trÞ nhá nhÊt cña biÓu thøc 444 444 4 zyx zyxP ++ +++= . Híng dÉn: §Æt 444 zyxt ++= , víi 1222 =++≥++ zxyzxyzyx . Suy ra 3 1 3 )( 2222 444 ≥ ++ ≥++ zyx zyx . 2.3)Cho c¸c sè thùc a, b tháa m·n 122 =+ ba . T×m gi¸ trÞ lín nhÊt vµ gi¸ trÞ nhá nhÊt cña biÓu thøc )2)(( baabbaP +++= . Híng dÉn: Ta cã [ ] )()()(1)()()( 232 babababababaP +−+++=−++++= . §Æt bat += , víi 122 =+ ba . Suy ra 222)(2)( 222 ≤+≤−⇔≤+≤+ bababa hay ]2;2[−∈t . Vµ tttP −+= 23 , víi ]2;2[−∈t . 2.4)Cho x, y lµ c¸c sè thùc d¬ng tháa m·n xyyx =+ . T×m gi¸ trÞ nhá nhÊt cña biÓu thøc xyyxP 933 −+= . Híng dÉn: Ta cã [ ] )(9)(3)(93)()( 232 yxyxyxxyxyyxyxP +−+−+=−−++= . §Æt yxt += , víi 2 )( 4 1 yxxyyx +≤=+ 4≥+⇒ yx 4≥⇒ t . Vµ tttP 93 23 −−= , víi 4≥t . 15
  • 16. 2.5)Cho x, y lµ c¸c sè thùc d¬ng tháa m·n 1 11 =+ yx . T×m gi¸ trÞ nhá nhÊt cña biÓu thøc yx yxP + ++= 422 . Híng dÉn: yx yxyxP + ++−+= 4 )(2)( 2 . §Æt yxt += . Víi 44) 11 )(( ≥+⇒≥++ yx yx yx . 2.6)Cho x, y, z lµ c¸c sè thùc d¬ng tháa m·n zyx 111 =+ . Chøng minh r»ng 4 33 2 22 ≥ + + + yx z z yx . DÊu “=” xÈy ra khi nµo ? Híng dÉn: yx z z yx yx z z yx + + + ≥ + + + 2 2 2 22 2 )( . DÊu “=” xÈy ra khi yx = §Æt z yx t + = . Víi 4 111 ≥ + ⇒=+ z yx zyx hay 4≥t .DÊu “=” xÈy ra khi zyx 2== . XÐt hµm sè t t tf 1 2 )( 2 += , víi 4≥t . 2.7)Cho x, y, z lµ c¸c sè thùc d¬ng. T×m gi¸ trÞ nhá nhÊt cña biÓu thøc zyx zyxP ++ +++= 2222 . Híng dÉn: zyx zyx P ++ + ++ ≥ 2 3 )( 2 . DÊu “=” xÈy ra khi zyx == . §Æt zyxt ++= . Ta cã t t tfP 2 3 )( 2 +=≥ víi 0>t . 2.8)Cho x, y, z lµ c¸c sè thùc d¬ng tháa m·n 1=xyz . T×m gi¸ trÞ nhá nhÊt cña biÓu thøc zyx zyxP ++ +++= 2222 . Híng dÉn: zyx zyx P ++ + ++ ≥ 2 3 )( 2 . DÊu “=” xÈy ra khi zyx == . §Æt zyxt ++= . Ta cã 3333 ≥⇒=≥++ txyzzyx vµ t t tfP 2 3 )( 2 +=≥ víi 3≥t . 2.9)Cho x, y lµ c¸c sè thùc d¬ng. Chøng minh r»ng xyyxyxxy 6)(4 22 ≥+++ . Híng dÉn: xyyxyxxy 6)(4 22 ≥+++ 6 11 )(4 22 ≥+++⇔ yx yx . yx yx yx yx + ++≥+++ 4 )(2 11 )(4 222 . §Æt yxt += . XÐt hµm sè t ttf 4 2)( 2 += , víi 0>t . 2.10)Cho x, y lµ c¸c sè thùc d¬ng tháa m·n )(22 yxxyyx +=+ . T×m gi¸ trÞ nhá nhÊt cña biÓu thøc xyyxP 633 −+= . Híng dÉn: 23 )(3)( yxyxP +−+= . 16
  • 17. §Æt yxt += . Víi )(22 yxxyyx +=+ . Ta cã 4 )( )( 3 yx yxxy + ≤+ vµ 22 2 2 )( yx yx +≤ + Suy ra ≤ + 2 )( 2 yx 4 )( 3 yx + hay 2≥+ yx . Vµ 23 3ttP −= , víi 2≥t . 2.11)Cho x, y lµ c¸c sè thùc d¬ng tháa m·n )(22 yxxyyx +=+ . T×m gi¸ trÞ nhá nhÊt cña biÓu thøc xyyxyxP 6)(933 −+−+= . 2.12)Cho a, b, c lµ c¸c sè thùc d¬ng tháa m·n ))(()( 22 cbacbacba +++=++ T×m gi¸ trÞ nhá nhÊt cña biÓu thøc )(9))(2(3333 cbacbabccbaP ++−+−+++= . Híng dÉn: §Æt cbyax +== , . 2.13)Cho x, y, z lµ c¸c sè thùc tháa m·n 1222 =++ zyx . T×m gi¸ trÞ lín nhÊt vµ gi¸ trÞ nhá nhÊt cña biÓu thøc 2 4 +++ +++= zxyzxy zxyzxyP . Híng dÉn: §Æt zxyzxyt ++= , víi 1 2 1 1222 ≤++≤−⇒=++ zxyzxyzyx hay       −∈ 1; 2 1 t . Ta cã 2 4 )( + +== t ttfP , víi       −∈ 1; 2 1 t . 00 )2( 4 )2( 4 1)(' 2 2 2 =⇔= + + = + −= t t tt t tf . 6 13 ) 2 1 (,2)0( =−= ff , 3 7 )1( =f . Suy ra 3 7 )1(max == fP khi 1=t hay 3 1 ±=== zyx . vµ 2)0(min == fP khi 0=t hay 0=++ zxyzxy vµ 1222 =++ zyx . 2.14)Cho x, y, z lµ c¸c sè thùc d¬ng tháa m·n zyx 111 =+ .Chøng minh r»ng 4 17 ≥ + + + yx z z yx . DÊu “=” xÈy ra khi nµo ? 2.15)Cho x, y, z lµ c¸c sè thùc d¬ng tháa m·n zyx 111 =+ . T×m gi¸ trÞ nhá nhÊt cña biÓu thøc 22       + +      + = yx z z yx P . 2.16)Cho x, y, z lµ c¸c sè thùc d¬ng tháa m·n zyx 111 =+ . T×m gi¸ trÞ nhá nhÊt cña biÓu thøc 33       + +      + = yx z z yx P . 2.17)Cho x, y, z lµ c¸c sè thùc d¬ng tháa m·n zyx 111 =+ . T×m gi¸ trÞ nhá nhÊt cña biÓu thøc 44       + +      + = yx z z yx P . 2.18)Cho x, y, z lµ c¸c sè thùc d¬ng tháa m·n zyx 111 =+ . T×m gi¸ trÞ nhá nhÊt cña biÓu thøc yx z z yx P + + + = . 2.19)Cho x, y lµ c¸c sè thùc d¬ng tháa m·n xyyxyx ++=++ )(2222 . T×m gi¸ trÞ lín nhÊt vµ gi¸ trÞ nhá nhÊt cña biÓu thøc yx xyxyA + −+= 4 2 . 17
  • 18. Híng dÉn: Ta cã )(52)(44)(24)( 222 yxxyyxyxyx +≤++=++≤++ 4104)(5)( 2 ≤+≤⇔≤++−+⇒ yxyxyx . vµ 2)(2)(2 2 ++−+=+ yxyxxyxy . Suy ra yx yxyxA + −++−+= 4 2)(2)( 2 . §Æt yxt += , víi [ ]4;1∈t . Khi ®ã t tttfA 4 22)( 2 −+−== ,víi [ ]4;1∈t . 0 )22)(1(24224 22)(' 2 2 2 23 2 > +−+ = +− =+−= t ttt t tt t ttf . Suy ra 8)4(max == fA khi x=y=2; vµ 5)1(min == fA khi 2 1 == yx . 2.20)Cho x, y lµ c¸c sè thùc tháa m·n xyyx 244 =+ . T×m gi¸ trÞ lín nhÊt vµ gi¸ trÞ nhá nhÊt cña biÓu thøc 22222 )()(23 yxyxxyyxxyA +−+++= . Híng dÉn: Ta cã 8 )( 2 )( 2 2 )( 4222 44 2 yxyx yxxy yx + ≥ + ≥+=≥ + 224)(00)()(4 242 ≤+≤−⇔≤+≤⇔≥+−+⇒ yxyxyxyx . Vµ 2 24 )(2)( yxyxA +−+= . §Æt yxt += , víi [ ]2;2−∈t . Khi ®ã 24 2)(2 tttfA −== ,víi [ ]2;2−∈t 1,0044)(' 3 ±==⇔=−= tttttf . 8)2(,1)1(,0)0( =±−=±= fff . Suy ra 4max =A khi 1±== yx . 2 1 min −=A khi 2 5721 , 2 5721 −− = −+ = yx hoÆc 2 5721 , 2 5721 −+ = −− = yx hoÆc 2 1721 , 2 1721 −−− = −+− = yx hoÆc 2 1721 , 2 1721 −+− = −−− = yx . 2.21)Cho c¸c sè thùc 0,0 ≠≠ yx tháa m·n xyyxyx ++=++ )(22 2244 . T×m gi¸ trÞ lín nhÊt vµ gi¸ trÞ nhá nhÊt cña biÓu thøc 22 22 4 2 yx xyyxA + −+= . Híng dÉn: Ta cã )( 2 5 )(222)( 2 1 222244222 yxxyyxyxyx +≤++=++≤++ 4104)(5)( 2222222 ≤+≤⇔≤++−+⇔ yxyxyx . vµ 22 22222 4 2)(2)( yx yxyxA + −++−+= . §Æt 22 yxt += , víi [ ]4;1∈t . 2.22)Cho x, y lµ c¸c sè thùc d¬ng tháa m·n 223333 6)(2 yxyxyx =++ . T×m gi¸ trÞ lín nhÊt vµ gi¸ trÞ nhá nhÊt cña biÓu thøc xyyx A 311 4 +      += . Híng dÉn: Ta cã xyyx yxyxyx 12 2 11 46)(2 33 223333 =+      +⇔=++ vµ 2 33 3 11 3 12 2 11 42 11       +≤=+      +≤+      + yxxyyxyx . 18
  • 19. Suy ra 31 11 1 11 32 11 23 +≤+≤⇔      +≤+      + yxyxyx . §Æt yx t 11 += , víi [ ]31;1 +∈t .Ta cã 22 1 14 2 + −+−+= t tttA = 22 1 132 + −++ t tt . XÐt hµm sè )(tf = 22 1 132 + −++ t tt ,víi [ ]31;1 +∈t . 0 )22( 2 32)(' 2 > + ++= t ttf . Suy ra 4 19 )1(min == fA khi 2== yx ; )31(max += fA khi 13 −== yx . 19