original source: http://www.thailandfuturefoundation.org/th/events/detail.php?ID=156

1. Background Presentation สำหรับงำนสัมมนำ
“โครงกำร 2 ล้ำนล้ำน กับอนำคตประเทศไทย”
24 เมษำยน 2556
โดย : ดร. เศรษฐพุฒิ สุทธิวำทนฤพุฒิ | วรัณ ประดิษฐทัศนีย์ | ศิริกัญญำ ตันสกุล
โครงกำร 2 ล้ำนล้ำน กับอนำคตประเทศไทย :
ควำมเสี่ยงต่อภำระหนี้

2. 2THAILAND FUTURE FOUNDATION Engage Analyze Inform 

3. 3THAILAND FUTURE FOUNDATION Engage Analyze Inform 
หนี้สำธำรณะที่เห็นตำมข่ำวนั้นมีขอบเขตตำมที่กระทรวงกำรคลังรำยงำน แต่ก็ยัง
ไม่ได้รวมหนี้อีกหลำยรำยกำรที่อำจสร้ำงภำระต่องบประมำณ

4. 4THAILAND FUTURE FOUNDATION Engage Analyze Inform 
หนี้สำธำรณะอำจจะไม่เท่ำกับหนี้ที่มีโอกำสเป็นภำระต่องบประมำณ

5. 5THAILAND FUTURE FOUNDATION Engage Analyze Inform 

6. 6THAILAND FUTURE FOUNDATION Engage Analyze Inform 
ญี่ปุ่น กรีซ
สัดส่วนภำระกำรชำระดอกเบี้ยต่อ
รำยได้รัฐบำล ปี 2556
11%
31%
ญี่ปุ่น กรีซ
สัดส่วนหนี้รัฐบำลต่อ GDP
ปี 2556
224%
199%
ที่มา : OECD Economic Outlook, Ministry of Finance – Japan, Ministry of Finance – Greece, TFF Analysis
ถ้ำไม่ดูสัดส่วนหนี้สำธำรณะต่อ GDP แล้วจะดูอะไร
... เรำควรดูภำระหนี้ต่อรำยได้สุทธิของรัฐ
อัตรำดอกเบี้ย
พันธบัตรรัฐบำล
อำยุ 10 ปี
ญี่ปุ่น = 0.6%
กรีซ = 11.4%

7. 7THAILAND FUTURE FOUNDATION Engage Analyze Inform 
แต่หากปรับแต่งสมมติฐานให้เคราะห์ซ้ากรรมซัดเศรษฐกิจไทย
เราก็จะอยู่ในภาวะที่เสี่ยง ภาระหนี้ในอนาคตก็จะกลับสูงขึ้นอย่างต่อเนื่องจนน่า
ใจหาย ..... และหากเกิดเหตุการณ์ไม่คาดฝัน เราอาจจะไม่สามารถรับมือกับมันได้

8. 8THAILAND FUTURE FOUNDATION Engage Analyze Inform 
อ่านรายละเอียดฉบับสมบูรณ์ได้จากรายงาน
“เราจะเป็นกรีซในอนาคตหรือไม่ : 7 คาถามที่ควรรู้เกี่ยวกับหนี้สาธารณะ”

9. 9THAILAND FUTURE FOUNDATION Engage Analyze Inform 
สองคาถามที่ต้องตอบกับ “เงินกู้ 2 ล้านล้านบาท”
1ต้องลงทุนให้
“ถูกที่”
ต้องลงทุนให้
“ถูกวิธี”2
• ต้องลงทุนในด้านที่ประเทศ
ต้องการ
• ต้องลงทุนในโครงการที่คุ้มค่า
• วิเคราะห์เพื่อจัดสรรงบประมาณ
• ติดตาม
• ประเมินผล

10. 10THAILAND FUTURE FOUNDATION Engage Analyze Inform 
1ต้องลงทุนให้
“ถูกที่”
• ต้องลงทุนในด้านที่ประเทศ
ต้องการ
• ต้องลงทุนในโครงการที่คุ้มค่า
สองคาถามที่ต้องตอบกับ “เงินกู้ 2 ล้านล้านบาท”

11. 11THAILAND FUTURE FOUNDATION Engage Analyze Inform 
โครงสร้ำงพื้นฐำน
กำรศึกษำ และ
กำรฝึกอบรม
นวัตกรรม
พลังงำน
หมายเหตุ : * อันดับที่มากแสดงว่าประเทศนั้นๆ มีความอ่อนแอในเรื่องนั้นๆ ยกเว้นในเรื่องพลังงานที่อันดับมากแสดงให้เห็นว่าเป็นประเทศที่ฟุ่มเฟือยในการใช้พลังงานมาก
ที่มา : The Global Competitiveness Report, World Economic Forum (2012), EIA (2011)
อันดับของไทย *
46
จาก 144 ประเทศ
60
จาก 144 ประเทศ
84
จาก 144 ประเทศ
166
จาก 198 ประเทศ
โครงกำร 2 ล้ำนล้ำน
2 ล้านล้านบาท
0 บาท
0 บาท
0 บาท
งบประมำณของกระทรวง
96,072 ล้านบาท
กระทรวงคมนาคม
460,075 ล้านบาท
กระทรวงศึกษาธิการ
8,962 ล้านบาท
กระทรวงวิทยาศาสตร์และ
เทคโนโลยี
1,999 ล้านบาท
กระทรวงพลังงาน
ต้องลงทุนให้
“ถูกที่”
ต้องลงทุนในด้านที่ประเทศต้องการ: โครงสร้างพื้นฐานไทยไม่ได้แย่นัก
แต่ด้านที่ประเทศต้องการ คือ นวัตกรรมและพลังงาน

12. 12THAILAND FUTURE FOUNDATION Engage Analyze Inform 
ต้องลงทุนให้
“ถูกที่”
ต้องลงทุนในด้านที่ประเทศต้องการ:
ด้วยการเพิ่มนวัตกรรมและสร้ำงมูลค่ำเพิ่มให้กับสินค้ำ เช่น กำรสร้ำง Cluster ใหม่ๆ
ตัวอย่ำง Rubber Valley in Qingdao, China
วัตถุประสงค์
• เพิ่มมูลค่ำเพิ่มและนวัตกรรมให้กับผลิตภัณฑ์
• สร้ำงแบรนด์
• สร้ำงระบบ ECOSYSTEM ให้กับอุตสำหกรรมยำง
ผลที่ได้รับ
• Scientific research and education e.g., national lab, engineering technology center
• Pioneering incubation center
• Campus of Qingdao University of Science and Technology ซึ่งมีนักศึกษำเต็มเวลำ
28,000 คน บุคลำกรเต็มเวลำมำกกว่ำ 1,500 คน นักศึกษำจบด้ำนยำงโดยเฉพำะ
มำกกว่ำ 3,000 คนต่อปี
รำยละเอียด
โครงกำร
• บริหำรจัดกำรโดย Qingdao Rubber Valley Co., Ltd ด้วยทุนจดทะเบียน RMB 100
Million (500 ล้ำนบำท)
• งบลงทุนทั้งหมด RMB 10 Billion (50,000 ล้ำนบำท)
Source :Qingdao, Planning on the Construction of a Rubber Valley, Meeting Challenges through Industrial Agglomeration (2011); www.rubbervalley.com

13. 13THAILAND FUTURE FOUNDATION Engage Analyze Inform 
ต้องลงทุนให้
“ถูกที่”
ต้องลงทุนในด้านที่ประเทศต้องการ:
ถ้ำไทยเปลี่ยนจำกกำรส่งออกยำงธรรมชำติเป็นกำรส่งออกยำงรถกระบะ
ในปี 2555 มูลค่ำกำรส่งออกจะเพิ่มขึ้นจำก 131,000 เป็น 848,000 ล้ำนบำท
Note : * ราคาประมูล ตลาดกลางยางพาราสงขลา ณ วันที่ 22 เมษายน 2556 (ราคาน้ายาง 71 บาท, ยางแผ่นรมควันชั้น3 77 บาท)
** คานวณจาก ยางธรรมชาติ 5 กิโลกรัม สามารถผลิตยางรถยนต์ได้ 1 เส้น และราคายางรถยนต์ที่ใช้คานวณ 2,350 บาท ซึ่งเป็นราคายางรถกระบะที่ถูกที่สุดในหน้าเวปไซต์ Cockpit
Source : ศูนย์เทคโนโลยีสารสนเทศและการสื่อสาร สานักงานปลัดกระทรวงพาณิชย์ โดยความร่วมมือจากกรมศุลกากร; The Nation, Need to change focus from raw rubber to value added
product; สถาบันวิจัยยาง กรมวิชาการเกษตร; Cockpit
เปรียบมูลค่ำกำรส่งออกยำงธรรมชำติ และยำงรถกระบะตำมสมมติฐำน
หน่วย : พันล้ำนบำท
62
434
69
414
848
มูลค่ำส่งออก
หำกแปลงเป็นยำงรถยนต์
มูลค่ำส่งออกยำงพำรำ
ปี 2555
131
น้ายาง
ยางแผ่นรมควันชั้น 3 เพิ่มขึ้น 7 เท่า
เพิ่มขึ้น 6 เท่า

14. 14THAILAND FUTURE FOUNDATION Engage Analyze Inform 
ต้องลงทุนให้
“ถูกที่”
ต้องลงทุนในโครงการที่คุ้มค่า
ตัวอย่าง : โครงการรถไฟความเร็วสูงกรุงเทพ-หนองคาย
มูลค่าลงทุน : 170,450 ล้านบาท

15. 15THAILAND FUTURE FOUNDATION Engage Analyze Inform 
หมายเหตุ :ประมาณการงบประมาณก่อสร้างหมอชิตแห่งใหม่ที่รังสิต 1.8 พันล้านบาท
ที่มา: กระทรวงการคลัง และกระทรวงคมนาคม (2555), นโยบายการพัฒนา, การทดสอบความสนใจภาคเอกชนในการลงทุนโครงการรถไฟความเร็วสูง., เอกสารประกอบการ
พิจารณาร่างพระราชบัญญัติให้อานาจกระทรวงการคลังกู้เงินเพื่อพัฒนาโครงสร้างพื้นฐาน., กรมการขนส่งทางบก
ต้องลงทุนให้
“ถูกที่”
ต้องลงทุนในโครงการที่คุ้มค่า
งบประมาณ
(ล้านบาท)
ผู้โดยสาร
(คนต่อวัน)
รถไฟความเร็วสูง
กรุงเทพ-หนองคาย
สถานีขนส่ง
กรุงเทพฯ สายเหนือ/
ตะวันออกเฉียงเหนือ
1,800170,450
91,00041,000(คำดกำรณ์)
รถไฟ
ควำมเร็วสูงมี
ต้นทุนสูงกว่ำ
เกือบ 100 เท่ำ
แต่รองรับ
ผู้ใช้บริกำร
น้อยกว่ำ
ครึ่งหนึ่ง

16. 16THAILAND FUTURE FOUNDATION Engage Analyze Inform 
ผู้โดยสำรรถไฟความเร็วสูงกรุงเทพ-หนองคาย 41,000 คนต่อวันเป็นไปได้หรือไม่?
ที่มา : กระทรวงการคลัง และกระทรวงคมนาคม (2555), นโยบายการพัฒนา, การทดสอบความสนใจภาคเอกชนในการลงทุนโครงการรถไฟความเร็วสูง. www.railway.co.th
หมายเหตุ : * คานวณจากสัดส่วนจานวนผู้โดยสารของบริษัทขนส่ง จากัดต่อผู้ใช้บริการสถานีขนส่งหมอชิตทั้งหมด
คนต่อวัน คือประมาณการจานวนผู้โดยสารรถไฟความเร็วสูงสายกรุงเทพ-
หนองคาย ที่วิ่งผ่าน 7จังหวัดภาคอีสาน
คนต่อวัน คือจานวนผู้ใช้บริการสถานีขนส่งหมอชิตที่เดินทางไป 20จังหวัด
ภาคอีสาน *
คนต่อวัน คือจานวนผู้โดยสารสูงสุดต่อวันที่โดยสารเครื่องบินไป 8จังหวัด
ภาคอีสาน
เที่ยวต่อวัน คือจานวนเที่ยวรถไฟความเร็วสูงที่ต้องให้บริการ
(เพื่อให้ได้ผู้โดยสาร 41,000 คนต่อวันตามที่คาดการณ์ไว้)
ต้องลงทุนให้
“ถูกที่”
ต้องลงทุนในโครงการที่คุ้มค่า
41,000
49,500
4,957
41

17. 17THAILAND FUTURE FOUNDATION Engage Analyze Inform 
Airport Link : บทเรียนสาหรับรถไฟฟ้ าความเร็วสูง
• City Line
• Express Line
หน่วย : คนต่อวัน
130,600
27,600
38,230
2,581
ที่มา : การรถไฟแห่งประเทศไทย กระทรวงคมนาคม. 2547. งานศึกษา วิเคราะห์ ทบทวน ปรับปรุง การศึกษาความเหมาะสมของโครงการระบบขนส่งทางรถไฟเชื่อมท่าอากาศยานสุวรรณภูมิ
บริษัท. รถไฟฟ้า รฟท. จากัด
จำนวนผู้โดยสำรที่วำด
ฝันไว้ในปี 2555
จำนวนผู้โดยสำรจริง
เฉลี่ยในปี 2555
รวม 158,200 40,811
ต้องลงทุนให้
“ถูกที่”
คำดกำรณ์
เกินจริง
10 เท่ำ

18. 18THAILAND FUTURE FOUNDATION Engage Analyze Inform 
สองคาถามที่ต้องตอบกับ “เงินกู้ 2 ล้านล้านบาท”
ต้องลงทุนให้
“ถูกวิธี”2 • วิเคราะห์เพื่อจัดสรรงบประมาณ
• ติดตาม
• ประเมินผล

19. 19THAILAND FUTURE FOUNDATION Engage Analyze Inform 
ต้องลงทุนให้
“ถูกวิธี”
วิเครำะห์
เพื่อจัดสรร
ติดตาม ประเมินผล
  

20. 20THAILAND FUTURE FOUNDATION Engage Analyze Inform 
ที่มา : http://www.cahighspeedrail.ca.gov/
ตัวอย่างจาก California High Speed Rail
ต้องลงทุนให้
“ถูกวิธี”
ต้องวิเคราะห์โครงการเพื่อจัดสรร:
ประสบการณ์จากต่างประเทศ โครงการขนาดใหญ่มีการวิเคราะห์โครงการที่ให้
รายละเอียดครบถ้วน
• มีกำรศึกษำประสบกำรณ์
ในอดีต
• มีกำรวิเครำะห์ทำงเลือก
(Alternatives)
• มีกำรทำ Sensitivity
Analysis
• มีกำรทำ Risk Analysis
• มีกำรวำงแผนOperations
และกำรบริหำรจัดกำร

21. ที่มา : สมุดปกขาว : รายละเอียดโครงการภายใต้แผนงานตามยุทธศาสตร์การพัฒนาโครงสร้างพื้นฐานด้านคมนาคมขนส่งของประเทศ กระทรวงการคลัง
ต้องลงทุนให้
“ถูกวิธี”
ต้องวิเคราะห์โครงการเพื่อจัดสรร:
แต่สาหรับโครงการขนาดใหญ่ในไทย แทบไม่มีรายละเอียดเปิ ดเผยต่อสาธารณะ
21THAILAND FUTURE FOUNDATION Engage Analyze Inform 
โครงการรถไฟความเร็วสูง 4 สาย : 16 หน้าโครงการรถไฟความเร็วสูงกรุงเทพ-หนองคาย : 2หน้า

22. 22THAILAND FUTURE FOUNDATION Engage Analyze Inform 
ที่มา : รายงานความก้าวหน้างานโยธา โครงการรถไฟฟ้า โดย รฟม.
ต้องลงทุนให้
“ถูกวิธี”
ต้องติดตาม :
ระบบ Monitoring ที่เราใช้เป็นเพียงสิ่งที่บอกแค่ความก้าวหน้าของโครงการ
ควำมก้ำวหน้ำงำนโยธำ โครงกำรรถไฟฟ้ ำ
ในควำมรับผิดชอบของ รฟม. ณ สิ้นเดือนมีนำคม 2556
โครงกำรรถไฟฟ้ ำสำยสีม่วงช่วงบำงใหญ่ – บำงซื่อ
แผนงำน
ผลกำร
ดำเนินงำน
+เร็วกว่ำ/
-ล่ำช้ำกว่ำแผน
สัญญำที่ 1 71.55% 67.46% -4.09%
สัญญำที่ 2 72.32% 62.07% -10.25%
สัญญำที่ 3 47.21% 32.88% -14.33%
สัญญำที่ 6 23.79% 18.89% -4.90%
ภำพรวม 63.96% 56.11% -7.85%
• ขำดรำยชื่อผู้รับผิดชอบ
โครงกำรชัดเจน
• ขำดสำเหตุของควำมล่ำช้ำ
• ขำดกำรทบทวนต้นทุนของ
โครงกำรว่ำเป็นไปตำม
แผนหรือไม่ รวมทั้งสำเหตุ
• ขำดกระบวนกำรติดตำม
ตรวจสอบโดยผู้เชี่ยวชำญ
จำกภำยนอก

23. 23THAILAND FUTURE FOUNDATION Engage Analyze Inform 
สตง. ตรวจสอบในทางบัญชี และขั้นตอน
ตรวจสอบคอร์รัปชั่น
ประเมินความคุ้มค่าโครงการ
ปปช.
ใคร?
ต้องลงทุนให้
“ถูกวิธี”
ต้องมีการประเมินผล:
กลไกการประเมินโครงการหลังจากโครงการเสร็จสิ้น ยังไม่มีเจ้าภาพ
ควรมีหน่วยงำน
อย่ำง
Government
Accountability
Office ของ
อเมริกำ*
* Government Accountability Office (GAO) เป็นองค์กรอิสระที่ทำหน้ำที่ตรวจสอบ
(Audit) ประเมิน (Evaluate) และสอบสวน (Investigate) กำรใช้งบประมำณของรัฐบำล
ให้กับสภำคองเกรส ของสหรัฐอเมริกำ ในปี 2553 ผลงำนกำรตรวจสอบของ GAO ทำ ทำ
ให้รัฐบำลกลำงประหยัดไปได้กว่ำ 1 ล้ำนล้ำนบำท

24. 24THAILAND FUTURE FOUNDATION Engage Analyze Inform 
5ข้อที่รัฐควรทาเพื่อลดความเสี่ยงทางการคลัง
1. รัฐบาลควรเลิกนโยบายประชานิยมในแบบที่ไม่จากัดวงเงินงบประมาณ
2. ควรบริหารจัดการเงินลงทุนในโครงการพัฒนาโครงสร้างพื้นฐานขนาดใหญ่อย่างมี
ประสิทธิภาพ โดยรัฐควรจะลดขนาดการกู้ยืมลง (Phasing) และชาระเงินต้นให้มากขึ้น เพื่อ
ลดความเสี่ยงในการชาระหนี้ และทาให้รัฐต้องจัดลาดับความสาคัญว่าโครงการไหนสมควร
ได้รับการจัดสรรงบประมาณเป็นลาดับต้นๆ
3. ควรมีการบริหารจัดการที่ชัดเจน เริ่มตั้งแต่ว่าใครเป็นผู้ลงทุน รัฐหรือเอกชน หรือเป็นการ
ร่วมทุน โดยหน่วยงานใดจะทาหน้าที่บริหาร และมีวิธีการบริหารอย่างไร
4. โครงการภาครัฐต่างๆ ที่มีการลงทุนขนาดใหญ่ ต้องมีระบบตรวจสอบและประเมินผล โดย
วางระบบพร้อมๆ กับการออกแบบโครงการ มีการจัดเก็บข้อมูล และมีผู้ประเมินจาก
ภายนอก
5. ต้องสร้างกลไกความรับผิดรับชอบ (Accountability) ที่ชัดเจน จะต้องมีผู้รับผิดรับชอบที่
ชัดเจน และมีกลไกที่มีประสิทธิภาพในการนาผู้ที่เกี่ยวข้องมาลงโทษ เมื่อเกิดความเสียหาย
ไม่ว่าจะจากเจตนาทุจริตหรือความประมาทเลินเล่ออย่างร้ายแรง

25. 25THAILAND FUTURE FOUNDATION Engage Analyze Inform 
ท่านสามารถดาวน์โหลดเอกสารฉบับนี้ได้จากเว็บไซด์
www.thailandfuturefoundation.org