Prezentacja multimedialna do konspektu lekcji nr 6 z biologii. Materiał dodatkowy do publikacji: Dobre Praktyki w konspektach lekcji przedmiotów matematyczno-przyrodniczych Biologia Chemia. Publikacja znajduje się na stronie internetowej Centrum Edukacji Obywatelskiej: http://www.ceo.org.pl/pl/au/dobre-praktyki Publikacja wydana w ramach Projektu Akademia uczniowska. Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego.

1. Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego
Jak zachować zdrowy szkielet ?
1

2.  poznasz zasady właściwego postępowania służące
zachowaniu zdrowia szkieletu,
 poznasz przyczyny powstawania i sposoby zapobiegania
chorobom układu szkieletowego.
2
CELE LEKCJI

3. Dowiesz się, jakie są choroby szkieletu i jak im zapobiegać.
3

4. 1. Wymienisz nazwy 3 – 4 chorób układu szkieletowego.
2. Wymienisz 3 czynniki sprzyjające prawidłowemu
rozwojowi kości i stawów.
3. Omówisz zagrożenia dla szkieletu wynikające
z nieprawidłowego postępowania człowieka.
4. Zaprezentujesz i uzasadnisz własną opinię na temat
korzyści wynikających z uprawiania aktywności ruchowej.
5. Scharakteryzujesz zmiany zachodzące w układzie
kostnym wraz z wiekiem oraz zagrożenia z tym związane.
4
Kryteria sukcesu dla ucznia

5. Co zrobić by nasz szkielet był jak najdłużej
sprawny i zdrowy?
5
PYTANIE KLUCZOWE

6. to choroba występująca u dzieci,
najczęściej pomiędzy 2 miesiącem
a 3 rokiem życia dziecka. Podstawową
przyczyną krzywicy jest niedobór
witaminy D. Najczęściej spowodowany
jest on niedostateczną ekspozycją
na światło słoneczne i niedoborami
pokarmowymi. Powoduje zmiany
w układzie kostnym, zaburzenia
gospodarki wapniowo-fosforowej.
6
KRZYWICA
Fot.1

7. łukowato wygięte kości nóg,
 zahamowanie wzrostu, zmniejszone napięcie mięśniowe,
 bardzo wolne zarastanie ciemiączka, spłaszczenie
i rozmiękanie kości potylicznej,
 utrata łaknienia, drażliwość, wzmożone pocenie się,
skłonność do zaparć, niepokój, czasami
charakterystyczny zapach moczu,
 powstawanie guzów czołowych, bransolety krzywicze na
przedramionach i podudziach, inne.
Diagnozę choroby na podstawie badań biochemicznych
i zdjęcia rentgenowskiego oraz leczenie ustala lekarz pediatra.
7
Objawy krzywicy :

8. karmieniu dziecka piersią,
 wychodzeniu na powietrze, by dziecko korzystało
z działania promieni słonecznych, które wpływają na
wytwarzanie w organizmie witaminy D3,
 podawaniu witaminy D3 – zwiększa ona wchłanianie
wapnia i fosforu w jelitach, a co za tym idzie, pełni ważną rolę
w budowaniu tkanki kostnej dzieci.
8
Zapobieganie krzywicy polega na:

9. objawia się:
 zmniejszoną wytrzymałością kości,
 postępującym ubytkiem masy kostnej, osłabieniem struktury
przestrzennej kości,
 zwiększoną podatnością na złamania.
Choroba ta dotyka najczęściej ludzi starszych. Jej przyczyną jest
zmniejszenie się zawartości białka, odwapnienie kości i zanik masy
kostnej – rozrzedzenie kości.
9
OSTEOPOROZA

10. 10
Prawidłowa tkanka
kostna zbita
gąbczasta
Tkanka kostna zbita
gąbczasta
rozrzedzona
Fot. 2

11.  przekwitanie (zwłaszcza wczesne),
 szczupła budowa ciała (mniejsze obciążenie),
 nieprawidłowa dieta (ubogobiałkowa, ubogowapniowa),
 długotrwałe unieruchomienie, które może spowodować zmiany
osteoporotyczne nawet u młodych osób,
 picie alkoholu, palenie papierosów, zwłaszcza w młodym wieku,
 przyjmowanie leków: kortykosterydów, nasennych, hormonów
tarczycy, heparyny,
 inne choroby: cukrzyca, reumatoidalne zapalenie stawów,
kamica nerkowa, mukowiscydoza,
 niedobór witaminy D3.
11
Na wystąpienie osteoporozy ma wpływ:

12.  bóle kości długich pod wpływem obciążenia,
 obniżenie wzrostu (złamania kompresyjne kręgów) i ból
kręgosłupa oraz powstanie nadmiernej kifozy piersiowej (garb
starczy),
 złamania kości przy niewielkich urazach (szczególnie
niebezpieczne są złamania szyjki kości udowej, ale często łamie się
kość ramienna – bliższy odcinek i dalszy kości promieniowej).
Profilaktyka polega na usunięciu lub minimalizacji czynników
prowadzących do osteoporozy, a także na uzupełnianiu
niedoborów żywieniowych wapnia, witaminy D3 oraz białka.
12
Objawy:

13. zniekształcenie stopy polegające na obniżeniu się jej
fizjologicznych sklepień, w wyniku czego staje się ona płaska.
Stopa o prawidłowej budowie nie dotyka podłoża całą
powierzchnią. Jej kości układają się w łuk. Przy płaskostopiu
prawie cała stopa przylega do podłoża. Kości w takiej stopie
ułożone są w linii prostej.
13
Płaskostopie

14.  nadmierne, długotrwałe obciążenie stóp przy jednoczesnym
osłabieniu mięśni i więzadeł,
 noszenie niewłaściwego obuwia,
 spadek kondycji fizycznej, np. po długotrwałym przebywaniu w
łóżku,
 nadwaga,
 ciągłe chodzenie po twardym i równym podłożu (jezdnia, beton,
twarda podłoga),
 wszelkie skoki, zeskoki na twardym podłożu (należy zwracać
uwagę na tak zwaną grę w gumę na betonie),
 długotrwała gra w piłkę nożną, ręczną, szczególnie na twardym
boisku.
14
Przyczyny płaskostopia:

15. bóle stóp i łydek nasilające się w miarę chodzenia,
 przewlekłe stany zapalne torebek i więzadeł stawowych
stopy,
 obrzęk i bolesność stopy utrudniające, niekiedy nawet
uniemożliwiające, stanie i chodzenie,
 nierówne ścieranie podeszew butów (szybsze od strony
palucha),
 odciski na podeszwach stóp. 15
Objawy:

16.  zapewnienie swobody ruchów niemowlętom – zakładanie nie
krępujących śpiochów i rajstop,
 nie przyspieszanie nauki chodzenia poprzez wkładanie dziecka
do chodzika, skraca się wówczas okres raczkowania,
 systematyczne ćwiczenia usprawniające mięśnie,
 noszenie prawidłowo dopasowanego obuwia,
 zapobieganie otyłości u dzieci.
16
Zapobieganie:

17. Aby nasz szkielet prawidłowo się rozwijał i funkcjonował należy
przestrzegać higienicznego trybu życia. Dlatego zaleca się:
 Stosowanie odpowiedniej diety bogatej w białko, wapń
i witaminę D3.
 Uprawianie ćwiczeń fizycznych przyczyniających się
do harmonijnego wzrostu organizmu.
 Unikanie ćwiczeń wysiłkowych mogących nadmiernie obciążyć
szkielet i doprowadzić do jego deformacji.
 Zachowywanie prawidłowej pozycji podczas siedzenia,
leżenia.
 Odpowiednio długi sen – od 9 do 11 godzin.
17

18. http
://senior-i-zdrowie.wieszjak.polki.pl/osteoporoza/316497,Jak-uniknac-osteoporozy.html#
http://www.poradnikzdrowie.pl/ciaza-i-macierzynstwo/zdrowie-dziecka/Plaskostopie-u-
dzieci--jak-nie-dopuscic-do-jego-rozwoju_35354.html
http://www.sciaga.pl/tekst/105968-106-plaskostopie
https://encrypted-tbn2.gstatic.com/images?
q=tbn:ANd9GcQzuzH1TCgBg8pmNvP3yjI4zB2jPsnpI7LBaKsKb8ytrfXwJ11_
J. Balerstet, L. Betleja, T. Falkowski, B. Jakubik, R. Kościelniak, K.Kulpiński, A. Tyc,
M. Zaleska-Szczygieł, Vademecum Matura 2011 Biologia, wyd. Operon, Gdynia 2010.
18
Źródła:

19. Nume
r
Autor Tytuł Źródło Licencja
Fot. 1
Mrich XrayRicketsLegssmall
http://commons.wikimedia.org/wiki/File:XrayRick
etsLegssmall.jpg CC BY 3.0 PL
Fot. 2
Gtirouflet
Bone normal and degraded
micro architecture
http://en.wikipedia.org/wiki/Trabecular_bone_score
#/media/File:Bone_normal_and_degraded_micro_st
ructure.jpg CC BY 3.0 PL
19
ŹRÓDŁA ILUSTRACJI

20. 20
Dziękujemy
Lidia Trabczys
Anna Karpa