2. ADLİ ENTOMOLOJİ NEDİR?
*Adli entomoloji ya da adli böcek bilimi adli tıbbın yetersiz
kaldığı durumlarda, ceset üzerinde bulunan böcek ve diğer
eklembacaklıların ergin ve larvalarından, maktülün ölümüne dair
bilgiler veren bilim dalıdır.
*Böceklerin farklı yaşam evrelerine sahip olması ve bu evrelerin
hepsini farklı zamanlarda ve cesedin farklı bölümlerinde görülmesi
adli entomolojinin yoğunlaştığı noktalardır.
4. *Başkalaşım geçiren böceklerin, özellikle de tam başkalaşımlı
(holometabol) böceklerin yumurta, bütün
evreleriyle larva ve nimfleri ile erginlerin her biri bulmacayı
çözmede birincil öneme sahiptir. Türü tespit edilen bir böceğin
erginlik öncesi dönemlerinin evre evre gelişim süresi entomolojik
olarak bilinir ve bu bilgi adlî tıbbın titizliğine uygulandığı zaman
ortaya esrarı çözebilecek derecede önemli olan kriminal bilgi
çıkar.
5. BİRİNCİL CESET BÖCEKLERİ
Hepsi tam başkalaşımlıdır ve yumurtasından erginine kadar her
devresi teşhiste önemlidir.
1. Karasinek
Cesedin vücut açıklıklarında
ve yaralı bölgelerinde bulunurlar.
6. 2. Gök Et Sineği
İnsan kadavrasında baskın
olan türdür. Baş ve göğüs
siyah, karın kısmı metalik
mavi renktedir. Cesedin
vücut açıklarında, burun,
boğaz ve açık yaralarda
bulunurlar.
7. 3. Boz Et Sineği
Gözleri kırmızıdır. Göğüste
gri çizgiler vardır. Cesedin
burun boşlukları ve yaralarda
bulunurlar.
8. İKİNCİL CESET BÖCEKLERİ
Bu evrede cesette albüminoid maddelerin tüketilmesinden sonra
ortaya yağ doku çıkmaktadır. Bu sırada yağlı maddelerden
hoşlanan böcekler, cesede hücum etmektedir. Larvaları yırtıcı,
lesçil, gübrecil olduklarından, çürümüş organik maddeler ve bitki
kalıntılarıyla beslenirler.
9. 1. Post Böceği (Deri Böceği)
Kuru et ve kuru besin maddelerine
gelirler. Larvası koyu renktedir ve
koyu kahverengi tüylerle kaplıdır.
Larva dönemi 35-80 gün pupa
dönemi 40-50 gün sürmektedir.
Eğer yeterli sayıda böcek cesede
hücum etmişse, cesedi 24 gün
içinde iskelete dönüştürebilirler.
Cesedin adipoz doku ve derisinde
bulunurlar.
10. 2. Yağ Kurdu
Genellikle evlerde bulunur. Tırtılları tereyağı ve iç yağları
içinde bulunur. Larvaları silindir seklinde ve halkalıdır.
Yumurtalarını temmuz ayında bırakırlar. Cesedin adipoz
dokusunda beslenir. Cesede geliş zamanı 6-9 ay sonra olur.
11. ÜÇÜNCÜL CESET BÖCEKLERİ
* Bu evrede cesette bâzı albüminoid maddelerin (kazein)
fermantasyonu sonucu çürümüş peynir kokusu çıkmaya başladığı
anda cesede üşüşürler.
* Larvaları çürümüş bitkisel maddelerle beslenir.
* Cesede yaklaşık 10 ay sonra gelir ve fermante dokularında
beslenirler.
13. DÖRDÜNCÜL CESET BÖCEKLERİ
* Birincil, ikincil ve üçüncül ceset böcekleri tarafından
tüketilemeyen dokular, ceset morluğu da denen siyahımsı bir mavi
renge dönüşür ve amonyak kokuları yaymaya başladığı zaman bu
grubun böcekleri işe koyulur. Çoğunlukla kın
kanatlılar (coleoptera) takımından böcekler olmakla
birlikte sinekler de gelir.
* Gündüz cesedin altına gizlenip akşamları aktif olarak cesedin
çürümesini hızlandırırlar.
* Cesede geliş zamanları 1-2 yıl sonradır.
15. BEŞİNCİL CESET BÖCEKLERİ
* Bu gruptakiler, böcekler (insecta) sınıfına
girmeyen eklembacaklılardır. Örümceğimsiler (arachnida)
sınıfının akarlar (acarina) alt sınıfına giren akar türleridir.
Genellikle cesedin altında bulunurlar.
* Daha önce gelen böcekler cesette kalış sürelerini tamamlamadan
cesede gelirler.
* Cesette kalan sıvı bütün organik maddeleri tüketerek cesedin
mumyalaşmasına sebep olurlar.
* Cesede geliş zamanı 2-3 yıl sonra olur.
16. ALTINCIL CESET BÖCEKLERİ
Daha akarlar işlerini bitirmeden kadavranın
bâzı kısımları kuruyup mumyalaşınca hemen
bâzı böcekler cesede üşüşüp tendonları,
saçları, kılları kemirirler. Bu böcekler aynı
zamanda yünlü kumaşlara, kürklere ve doğal
materyalli koleksiyonlarına musallat olurlar.
17. 1. Elbise Güvesi
Altın sarısı tüyleri vardır. Işıktan kaçar, iyi uçucu değildir. Tam
başkalaşımlıdır (yumurta, larva, pup, ergin) ve larvaları yünlü giysilerde
tahribat yapar. Cesede geliş zamanı 2-3 yıl sonra olur.
18. 2. Kürk Böceği
Ergini bitkilerin polen ve
nektarlarıyla beslenir. Larvaları
halı, müze materyalleri (böcek
koleksiyonu), saç, ipekli
madde ve benzerlerinde
tahribat yapar. Tam
başkalaşımlıdır. Cesede geliş
zamanı 2-3 yıl sonra olur.
19. YEDİNCİL CESET BÖCEKLERİ
Kendilerinden öncekilerin kalıntılarını
tüketirler.
Işıktan kaçarak karanlık yerlerde
yaşarlar.
Çürümüş odunla beslenirler.
Koyu renkli böcekler olup karanlık
yerlerde ağaç kabukları altında
bulunurlar.
Cesede geliş zamanı 3-4 yıl sonra olur.
20. KAYNAKÇALAR:
* Prof. Dr. Salih Cengiz (İstanbul Üniversitesi Adlî tıp Enstitüsü),
Bilim ve Teknik dergisi, Kasım 2011, Yıl 45, Sayı: 528
* Dr. H. Nihal Açıkgöz, Prof. Dr. İ. Hamit Hancı ve Prof. Dr.
Gürsel Çetin, Adlî Olaylarda Böceklerden Nasıl Yararlanırız?
