3. Leon Borowski
Joachim Lelewel
Adam Mickiewicz urodził się 24 grudnia 1798 r. w Zaosiu na
dawnych ziemiach litewskich. Wychowywał się w pobliskim
Nowogródku, gdzie ojciec jego, Mikołaj, zdeklasowany
szlachcic herbu Poraj, pracował jako obrońca sądowy.
Po ukończeniu miejscowej, prowadzonej przez dominikanów,
szkoły (1815) udał się na studia filologiczno-historyczne do
Wilna. Utrzymywał się ze stypendium, które po ukończeniu
studiów (1819) musiał odpracować jako nauczyciel szkoły
powiatowej w Kownie (1819 - 1823). W czasie studiów wpływ
na kształtowanie się jego osobowości, poziomu wiedzy
i poetyckiego talentu wywarli zwłaszcza tacy profesorowie,
jak filolog klasyczny Ernest Groddeck, historyk i teoretyk
literatury Leon Borowski oraz historyk Joachim Lelewel.
5. Adam Mickiewicz przyszedł na świat jako syn
Mikołaja Mickiewicza herbu Poraj i Barbary
z Majewskich, w drobnoszlacheckiej rodzinie
o tradycyjnym stylu życia. Jego ojciec był
adwokatem sądowym w Nowogródku
i komornikiem mińskim, natomiast mama była
córką ekonoma. Miał dwóch braci: Aleksandra
i Franciszka Mickiewiczów
RODZINA, RODZICE, RODZEŃSTWO
6. WCZESNE LATA
.
W 1807 roku Adam Mickiewicz rozpoczął naukę wg programu Komisji Edukacji Narodowej, w powiatowej szkole
dominikańskiej w Nowogródku. W 1812 roku zmarł jego ojciec. Rok ten wiąże się ze spotkaniem czternastoletniego
chłopca z wielką historią: z przemarszem przez Nowogródek wojsk Napoleona, w tym legionów pod wodzą księcia Józefa
Poniatowskiego. Po ukończeniu szkoły we wrześniu 1815 r. opuścił rodzinne strony, udając się do Wilna, by tam studiować
na uniwersytecie. Uniwersytet Wileński reprezentował wówczas bardzo wysoki poziom intelektualny – wśród jego
profesorów byli najznakomitsi uczeni: Jan i Jędrzej Śniadeccy, historyk Joachim Lelewel, filolog klasyczny Ernest Godfryd
Groddek. Wykładali tam również Euzebiusz Słowacki, ojciec Juliusza oraz doktor August Bécu, jego ojczym. W samym
Wilnie, które było wówczas częścią cesarstwa rosyjskiego (nie weszło bowiem do utworzonego w 1815 r. Królestwa
Polskiego) kwitło nie tylko życie naukowe, ale i kulturalne: działał teatr, wydawano gazety, książki, czasopisma naukowe.
„Człowiek własną pracą i wysileniem do wszystkiego dojść
może”. Adam Mickiewicz
7. Portret Adama Mickiewicza w Księgarni
Gebethnera i R. Wolffa w Warszawie
Portret Adama Mickiewicza,
rysunek Henryka Piątkowskiego
Portret Adama Mickiewicza, rysunek
Karola Jaenischa z 1824 r.
Adam Mickiewicz - Stepy Akermańskie,
czyta Tadeusz Zięba
Portret Adama Mickiewicza", autor
Józef Oleszkiewicz, 1828 r.
8. .
W roku 1811 wspólnie z najbliższymi przyjaciółmi - Tomaszem Zanem, Janem Czeczotem, Józefem
Jeżowskim, Onufrym Pietraszkiewiczem, Franciszkiem Malewskim - Mickiewicz założył tajne
Towarzystwo Filomatów (Miłośników Nauki), a następnie Towarzystwo Filaretów (Miłośników Cnoty).
Stowarzyszenia te, prowadząc zróżnicowane formy pracy samokształceniowej, miały na celu
przygotowanie młodzieży do działalności w różnych dziedzinach życia narodu pozbawionego własnej
państwowości. W tle słychać „PIEŚŃ FILARETÓW” słowa Adam Mickiewicz, muz. L.Makowiecki .
FILOMACI I FILARECI
9. ARESZTOWANIE, ZESŁANIE I EMIGRACJA
W 1823 roku zostały zdemaskowane tajne związki młodzieży wileńskiej, wyrosłe
z pnia filomackiego. Żmudne śledztwo i proces skończyły się wyrokami
niejednokrotnie okrutnymi w swych konsekwencjach (złamały one życie Zanowi,
Czeczotowi, Pietraszkiewiczowi i wielu innym), niszczycielskimi dla kultury Wilna
i pełnymi groźby wobec kulturalnych i narodowościowych dążeń młodego pokoleni
a Polaków. Mickiewicz został po półrocznym uwięzieniu skazany na zesłanie
w głąb Rosji.
W Rosji Adam Mickiewicz przebywał wśród tamtejszych elit i wbrew intencjom
władz carskich, nawiązał przyjaźnie z dekabrystami oraz Puszkinem. Polskich
i rosyjskich arystokratów podbijał swoimi improwizacjami w jęz. francuskim,
a piękne kobiety – niezwykłym urokiem osobistym. W 1825 roku odbył wycieczkę
na Krym, która zaowocowała cyklem wspaniałych sonetów. W kolejnym roku
podczas podróży po kraju poznał rosyjską kulturę i ukończył m.in. pracę nad
„Konradem Wallenrodem”.
Adam Mickiewicz i Aleksander Puszkin
10. PODRÓŻE ADAMA MICKIEWICZA
Adam Mickiewicz w1829 roku uzyskał pozwolenie na opuszczenie
Rosji i popłynął do Hamburga. W Weimarze poznał Johanna
Wolfganga Goethe. Następnie udał się w podróż po Europie,
odwiedził kolejno: Pragę, Strasburg, Zurych, Mediolan, Wenecję
i Rzym. W Szwajcarii poeta poznał Zygmunta Krasińskiego,
natomiast w Wiecznym Mieście starał się o rękę młodej
arystokratki Ewy Ankwiczówny, lecz jej rodzice nie wyrazili
zgody na ślub z ubogim poetą. Imię ukochanej nadał później
idealnym, subtelnym bohaterkom swych dwóch największych dzieł
– Dziadów i Pana Tadeusza. Przybył z Włoch do Wielkopolski.
Gdy powstanie upadło, wyruszył z wielką falą uchodźców do
Drezna. Tam w bardzo krótkim czasie stworzył III część Dziadów
– mesjanistyczny dramat osadzony w realiach procesu Filomatów.
Henrietta Ewa Ankwiczówna
„Myśl wielka zwykle usta do milczenia zmusza.“
Adam Mickiewicz, Pan Tadeusz
11. Życie poety w Paryżu było trudne. Przez pewien czas Mickiewicz uczestniczył w życiu
publicznym, współpracował m.in. z Towarzystwem Literackim i Towarzystwem
Narodowym Polskim. W 1833 r. był redaktorem i publicystą "Pielgrzyma Polskiego".
Przyjaźnił się m.in. z ks. Hughes'em de Lamennais, Charles'em de Montalembertem,
George Sand. W 1834 r. ożenił się z Celiną Szymanowską, z którą miał sześcioro dzieci.
Mickiewicz odsunął się od działalności publicznej aż do roku 1840, kiedy to objął
nowopowstałą katedrę literatur słowiańskich w Collège de France.
OKRES PARYSKI
„Czucie i wiara silniej mówi do mnie,
Niż mędrca szkiełko i oko”. Adam Mickiewicz
12. ŻONA I DZIECI
Celina Mickiewicz z córkami,
Marią i Heleną, portret autorstwa
Zofii Szymanowskiej, 1851 r.
Józef, Władysław i Aleksander
Mickiewiczowie - synowie, fotografia
z 1860 r.
Aleksander i Jan Mickiewiczowie -
synowie portret pędzla Zofii Szymanow
skiej z 1851 roku
„Kto nie doznał goryczy ni razu, ten nie dozna słodyczy w niebie” .
Adam Mickiewicz
13. WSZYSTKIE KOBIETY ADAMA MICKIEWICZA
ILE SERC ZŁAMAŁ NASZ WIESZCZ NARODOWY?
Adam Mickiewicz ożenił się jedynie raz. Jego wybranką została Celina z domu Szymanowska. W życiu poety było obecnych jednak mnóstwo innych
kobiet. Z niektórymi kobietami jedynie niewinnie flirtował, z innymi natomiast miał poważne związki, które jednak prędzej czy później się rozpadły.
Adam Mickiewicz w młodości poznał Karolinę Kowalską, z którą miał przelotny romans. Cały związek rozpadł się niczym domek z kart, po tym jak
poznał Marylę Wereszczakównę, która poważnie zawróciła mu w głowie. W 1827 roku kochliwy poeta, bawiąc w Moskwie, zadurzył się w pięknej
19-letniej dziewczynie Karolinie Jaenisch. Kobieta była bardzo inteligentna. Postanowił się nawet z nią ożenić. W ostatnim jednak momencie wycofał
się ze swych planów. Ponoć od ożenku odstręczały go charakterologiczne przywary Karoliny, która bardzo łatwo wpadała w histerię. W Moskwie
Adam Mickiewicz poznał Zinaidę Wołkońską, bardzo utalentowaną kobietę. Według biografów Mickiewicza, łączył z urodziwą Rosjanką co najmniej
flirt . Swój pobyt w Rosji Mickiewicz uwieńczył również romansem z pianistką Marią Szymanowską, matką późniejszej jego żony – Celiny. O wiele
poważniejszy związek łączył natomiast Mickiewicza z Karoliną Sobańską. Kolejną przygodę miłosną Adam Mickiewicz przeżył z Konstancją
Łubieńską, mężatką. Mickiewicz nie spuszczał wzroku z innych kobiet nawet po ożenku z Szymanowską. Według niektórych, chorobę psychiczną
żony Mickiewicza wywołała kolejna miłość w życiu kochliwego męża, który związał się z Ksawerą Deybel, mieszkającą z Mickiewiczami pod jednym
dachem przez kilka ładnych lat.
Maryla Wereszczkówna,
wielka miłość Adama
Mickiewicza
Karolina Jaenisch
Zinaida Wołkońska
Maria Szymanowska
Konstancja Łubieńska
Ksawera Deybel
14. OKRES TOWIAŃSZCZYZNY
1
2
3
W roku 1841 związał się z reprezentantem nurtu
polskiego mesjanizmu – Andrzejem Towiańskim
W 1844 r władze francuskie zawiesiły Mickiewicza
w czynnościach profesora z powodu politycznej
wymowy wykładów oraz propagowania towianizmu
W 1847r. Mickiewicz zerwał stosunki z Towiańskim
Adam Mickiewicz i Andrzej Towiański
15. LEGION POLSKI I ŚMIERĆ W STAMBULE
Podczas pobytu w Rzymie w 1848 r. Mickiewicz utworzył Legion Polski na służbie walczącej
Lombardii. Jego cele i pogram wyłożył w tekście "Skład zasad". Potem wraz z grupą Francuzów
i emigrantów założył pismo "La Tribune des Peuples" o radykalnym programie społecznym.
Wskutek interwencji ambasady rosyjskiej pismo zostało zawieszone, a Mickiewicz - po
zamachu stanu w 1851 r. - poddany nadzorowi policyjnemu. Ostatnią akcją patriotyczną poety
była próba sformowania Legionów Polskich do walki z Rosją po przystąpieniu Francji do wojny
krymskiej. W tym celu przybył do Stambułu we wrześniu 1855 r., gdzie niespodziewanie zmarł,
najprawdopodobniej na cholerę. Został pochowany we Francji na polskim cmentarzu
w Montmorency. W 1900 r. trumnę uroczyście przeniesiono do sarkofagu w katedrze
wawelskiej.
Antoni Oleszczyński, „Adam Mickiewicz
na łożu śmierci” - staloryt (1861)
Adam Mickiewicz z Sadykiem Paszą w Turcji,
akwarela Juliusza Kossaka
Miejsce czasowego spoczynku
Adam Mickiewicza
16. STAMBUŁ ŚLADAMI ADAMA MICKIEWICZA
Dom w Stambule, gdzie zmarł Adam Mickiewicz
– dzielnica Tarlabaşı
W domu, w którym Adam Mickiewicz mieszkał i zmarł, znajduje się obecnie muzeum poety założone
w setną rocznicę jego śmierci. W 1855r. ciało zostało przewiezione do Paryża, a w 1890r. na Wawel.
18. OKRES WILEŃSKO-KOWIEŃSKI
1818-1823
1818r.
1821r.
Grażyna
Dziady część IV
Zima miejska
Oda do młodości
Pieśń filaretów
Dziady część II
Ballady i romanse: Pierwiosnek, Romantyczność,
Świteź, Świtezianka, Rybka ,Powrót taty, Kurhanek Maryli, Do
przyjaciół, To lubię, Rękawiczka, Pani Twardowska, Tukaj albo
próby przyjaźni, Lilije, Dudarz.
1820r.
1822r.
19. OKRES ROSYJSKI
1826 1828
1823
-
1830
Sonety krymskie: Stepy
akermańskie, Cisza morska, Żegluga,
Burza, Widok gór ze stepów Kozłowa,
Bakczysaraj, Bakczysaraj w nocy, Grób
Potockiej, Mogiły haremu, Bajdary,
Ałuszta w dzień, Ałuszta w nocy,
Czatyrdah, Pielgrzym, Droga nad
przepaścią w Czufut-Kale, Góra Kikineis,
Ruiny zamku w Bałakławie, Ajudah.
Konrad Wallenrod
21. OKRES PARYSKI
1833-1855
(śmierć 26 listopada 1955r.)
Nad wodą wielką i czystą, słowa
Adam Mickiewicz, śpiew Beata
Pełczyńska
Liryki lozańskie: Snuć miło
ść, Nad wodą wielką i czystą,
Gdy tu mój trup, Polały się łzy
22. ADAM MICKIEWICZ NARODOWY WIESZCZ
Adam Mickiewicz to narodowy wieszcz, największy polski poeta, pierwszy romantyk, autor arcydzieł
kluczowych dla formowania się polskiej tożsamości, niemal symbol polskiej literatury - te i wiele innych
określeń uświadamiają znaczenie Mickiewicza dla polskiej kultury. Jeden z najwybitniejszych przedstawicieli
polskiego romantyzmu, uważany także za jedną z czołowych postaci literatury w Europie o czym świadczą
porównania do Goethego i Byrona. Wymieniany jest jednym tchem obok Juliusza Słowackiego i Zygmunta
Krasińskiego, ponieważ uważany jest za największego twórcę i poetę polskiego romantyzmu, jeden z Trzech
Wieszczów, którym przypadło w udziale prowadzić intelektualnie i duchowo Polaków. Walczył słowem, był to
jego wielki oręż. Natomiast był to też główny zarzut jego przeciwników, ponieważ nie brał on udziału
zbrojnego w powstaniu listopadowym. Litwini, Polacy, Białorusini – członkowie tych nacji przyznają się do
Adama Mickiewicza jako do swojego własnego wieszcza narodowego.
„Bo kto siedzi w Ojczyźnie i cierpi niewolę, aby zachować życie, ten straci Ojczyznę
i życie; a kto opuści Ojczyznę, aby bronił Wolności narażeniem życia swego, ten
obroni Ojczyznę i będzie żyć wiecznie”.
Adam Mickiewicz
23. CIEKAWOSTKI O ADAMIE MICKIEWICZU
W ciągu swego życia zmieniał miejsce zamieszkania przeszło czterdzieści
razy,
Wiele wskazuje na to, że był czynnym masonem. Według źródeł osiągnął
w strukturach tej organizacji stopień czeladnika,
Do legend przeszły jego romanse, szczególnie fakt odbywania takowych
w obecności jego partnerki życiowej,
Okazuje się dzięki studiom jego dzieł, że był pod szczególnym wpływem
twórczości Goethego,
Kiedy Mickiewicz miał pięć lat, spadł z dachu w wyniku czego stracił
przytomność. Matka od razu poleciła go Najświętszej Panience, po czym
odzyskał on przytomność. To zdarzenie zawarł w Inwokacji,
Mickiewicz wziął ślub w pożyczonym fraku, na skutek nieporozumienia.
Przyjaciele zostawili jego ślubny strój w mieszkaniu, ten jednak udał się
prosto do swojego wydawcy i świadka na ślubie – Eustachego
Januszkiewicza. Kiedy zobaczył on nieprzygotowanego Mickiewicza, oddał
mu swoją koszulę i frak. Z tego powodu sam nie wziął udziału w
uroczystości,
Wszystkie jego utwory powstawały tylko w języku polskim, a mimo to, był
uznawany za wieszcza również Litwy i Białorusi,
Mickiewicz brał udział w przedstawieniach, a jako mężczyzna o dość
drobnej budowie, wcielał się głównie w kobiece postaci,
Miał psa, który podobno znacznie utrudniał mu pisanie wierszy,
W 2014 roku, rękopis „Pana Tadeusza” został wpisany na Polską Listę
Krajową Programu UNESCO Pamięć Świata.