SlideShare a Scribd company logo

5356

•
•
K
kotob arabia
Education
1 of 100
Download to read offline
    ‫א‬ -٢-
‫ﻃﺒﻘﺎ ﻟﻘﻮﺍﻧﲔ ﺍﳌﻠﻜﻴﺔ ﺍﻟﻔﻜﺮﻳﺔ‬ ‫א‬ ‫א‬ ‫א‬ ‫.‬ ‫אא‬ ‫א‬ ‫)ﻋـﱪ ﺍﻻﻧﱰﻧـﺖ ﺃﻭ‬ ‫א‬ ‫אא‬ ‫ﻟﻠﻤﻜﺘﺒــﺎﺕ ﺍﻻﻟﻜﱰﻭﻧﻴــﺔ ﺃﻭ ﺍﻷﻗــﺮﺍﺹ ﺍﳌﺪﳎــﺔ ﺃﻭ ﺍﻯ‬ ‫א‬ ‫ﻭﺳﻴﻠﺔ ﺃﺧﺮﻯ (‬ ‫א‬ ‫א‬ ‫.‬ ‫.‬ ‫א א‬
‫‪‬‬ ‫ﺍﻹﻫﺩﺍﺀ ........................................................ - ٦ -‬ ‫ﺠﻭﻟﺔ ﺸﻌﺭﻴﺔ ﺒﺴﻴﻁﺔ ........................................... - ٧ -‬ ‫ﻜﻼﺏ ﺍﻟﺴﺘﺎﺕ ............................................... - ٧١ -‬ ‫ﻜﺎﻥ ﻨﻔﺴﻲ ﺃﺒﻘﻰ ﺤﻤﺎﺭ........................................ - ٩١ -‬ ‫ﺃﻨﺎ ﻤﺵ ﺩﺍﻗﻕ ﻋﺼﺎﻓﻴﺭ ....................................... - ٠٣ -‬ ‫ﺇﻻ ﺩﻴﺎﻨﺎ ..................................................... - ١٣ -‬ ‫ﺒﻜﺵ ﻭﺃﻭﻨﻁﺔ ................................................ - ٣٣ -‬ ‫ﻜﻭﺴﺔ ﻭﺒﺎﻤﻴﺎ ﻭﻤﻠﻭﺨﻴﺔ ....................................... - ٤٣ -‬ ‫ﺍﻨﺘﺨﺎﺒﺘﻨﺎ ..................................................... - ٥٣ -‬ ‫ﺠﺯﺍﺭ ﺒﻴﻥ ﻜﻼﺏ ﻭﺤﻤﻴﺭ ..................................... - ٦٣ -‬ ‫ﺃﺒﻭﻴﻪ ﻭﺃﺒﻭﻙ ................................................. - ٧٣ -‬ ‫ﻫﻭ ﺩﻩ ﻋﻡ ﻋﻁﻴﺔ ............................................. - ٨٣ -‬ ‫ﺍﻟﺤﻤﺩ ﷲ - ﻋﺭﻓﺕ ﺃﺴﺭﻕ .................................... - ٩٣ -‬ ‫ﻭﺭﻕ ﻭﺭﻭﺘﻴﻥ ............................................... - ٠٤ -‬ ‫ﻋﺒﺙ ﺇﺫﺍﻋﻲ ................................................. - ١٤ -‬ ‫ﺤﻤﺎﺭ ﺒﻠﺩﻨﺎ .................................................. - ٢٤ -‬ ‫ﺭﺴﺎﻟﺔ ﻤﻭﺍﻁﻥ - ﺨﺎﻟﻲ ﺸﻐل ................................. - ٣٤ -‬ ‫ﺃﻨﺎ ﺤﻤﺎﺭ .................................................... - ٥٤ -‬ ‫ﺇﻟﻰ ﺍﻟﺸﻬﻴﺩﺓ ﻭﻓﺎﺀ ﺇﺩﺭﻴﺱ ..................................... - ٧٤ -‬ ‫ﻴﺎ ﻤﻐﺭﺒﺎﻨﺎ ................................................... - ٩٤ -‬ ‫-٣-‬
‫ﺍﻟﺭﺍﻋﻲ ﻭﺍﻟﺭﻋﻴﺔ ............................................. - ٠٥ -‬ ‫ﺍﻟﺩﻋﺎﺭﺓ ..................................................... - ٢٥ -‬ ‫ﻋﺴﻜﺭ ﻭﺤﺭﺍﻤﻴﺔ ............................................. - ٣٥ -‬ ‫ﻗﻡ ﻓﺄﻨﺫﺭ ..................................................... - ٤٥ -‬ ‫ﺃﻨﺎ.. ﻭﺍﻟﻜﻼﺏ ﺍﻟﻤﺩﻟﻠﺔ ........................................ - ٨٥ -‬ ‫ﻓﻲ ﻤﺼﺭ ................................................... - ٠٦ -‬ ‫ﺍﻟﻜﺫﺍﺏ ...................................................... - ١٦ -‬ ‫ﺍﻟﺭﺍﻗﺼﺔ ﻭﺍﻟﺴﻴﺎﺴﻲ .......................................... - ٢٦ -‬ ‫ﻋﺠﻴﺒﺔ ...................................................... - ٥٦ -‬ ‫ﻤﺠﻠﺱ ﻤﺤﻠﻲ ................................................ - ٥٦ -‬ ‫ﻤﻥ.......................................................... - ٦٦ -‬ ‫ﺒﺤﺒﻙ ﻭﻟﻜﻥ ................................................. - ٦٦ -‬ ‫ﺘﻌﺎﻟﻭ ........................................................ - ٧٦ -‬ ‫ﺯﻫﻘﺕ ...................................................... - ٧٧ -‬ ‫ﺍﻷﺘﻭﺒﻴﺱ ﻓﻲ ﺭﻤﻀﺎﻥ ....................................... - ٩٧ -‬ ‫ﺒﺎﻟﻘﺒل ....................................................... - ٩٧ -‬ ‫ﺍﻟﻨﺒﻴﻪ ........................................................ - ٠٨ -‬ ‫ﺭﺍﻜﺏ ﺍﻟﺯﻟﻤﻭﻜﻪ ............................................. - ٢٨ -‬ ‫ﻤﺵ ﻜﺩﺍﺏ .................................................. - ٤٨ -‬ ‫ﻋﺒﺎﺩﺓ ﺍﻟﺠﻨﻴﻪ ................................................. - ٤٨ -‬ ‫ﺍﻟﻤﻭﻟﺩ ﻭﺼﺎﺤﺒﻪ.............................................. - ٥٨ -‬ ‫ﺍﻟﺩﻴﺏ ﻓﻲ ﻀﻴﺎﻓﺘﻲ ........................................... - ٦٨ -‬ ‫-٤-‬
‫ﺃﻱ ﺤﺎﺠﻪ.................................................... - ٨٨ -‬ ‫ﺃﻭﻩ ﻟﻼﻩ ..................................................... - ٩٨ -‬ ‫ﺃﻏﻀﺏ ..................................................... - ٩٨ -‬ ‫ﺃﺤﻼﻡ ﺤﻤﺎﺭ ................................................. - ٠٩ -‬ ‫ﺇﻟﻰ ﺭﻏﻴﻑ ﺍﻟﻌﻴﺵ ........................................... - ٢٩ -‬ ‫ﺃﻁﻔﺎل ﺍﻟﺠﻠﻪ ................................................. - ٣٩ -‬ ‫ﻜﻼﺏ ﻭﻜﻼﺏ ............................................... - ٣٩ -‬ ‫ﺍﻟﺭﺍﻗﺼﺔ ﻭﺍﻟﻌﻠﻡ .............................................. - ٤٩ -‬ ‫ﺍﻟﻤﻭﺕ ﻫﻨﺎ .................................................. - ٥٩ -‬ ‫ﺸﺎﺭﻭﻥ ﺯﻋﻼﻥ ﻤﻥ ﺸﻌﺒﺎﻥ ................................... - ٦٩ -‬ ‫ﻜﻼﻡ ﻗﺭﺍﻗﻭﺵ ............................................... - ٧٩ -‬ ‫ﺒﻴﻘﻭﻟﻭﺍ ﺭﺍﺡ ﺍﻟﺸﺒﺎﺏ ......................................... - ٩٩ -‬ ‫-٥-‬
‫ﺍﻹﻫﺩﺍﺀ‬ ‫ﺇﻟﻰ ﺭﻭﺡ ﺍﻟﺸﺎﻋﺭ ﺍﻟﻭﻁﻨﻲ ﻨﺯﺍﺭ ﻗﺒﺎﻨﻲ ﺃﻤﻴﺭ ﺍﻟﺸﻌﺭﺍﺀ‬ ‫ﺍﻟﻌﺭﺏ.‬ ‫ﻭﺇﻟﻰ ﺭﻭﺡ ﺍﻟﺸﺎﻋﺭ ﺍﻟﻭﻁﻨﻲ ﻨﺠﻴﺏ ﺴﺭﻭﺭ.‬ ‫ﻭﺇﻟﻰ ﺭﻭﺡ ﺍﻟﺸﺎﻋﺭ ﺍﻟﺜﺎﺌﺭ ﺭﺯﻕ ﺤﺴﻥ.‬ ‫ﻭﺇﻟﻰ ﺭﻭﺡ ﺃﺩﻴﺏ ﺍﻟﺸﻌﺏ ﺍﻟﺯﺠـﺎل ﺍﻟﻜﺒﻴـﺭ ﻋﺒـﺩ ﺍﻟﻔﺘـﺎﺡ‬ ‫ﺍﻟﺒﺤﺭﺍﻭﻱ.‬ ‫ﻭﺇﻟﻰ ﻜل ﺍﻟﻔﻘﺭﺍﺀ ﻭﺍﻟﺒﺅﺴﺎﺀ ﻭﺍﻟﻤﺭﻀﻰ ﻭﺍﻟﻤﺤﺘﺎﺠﻴﻥ.. ﻓﻲ‬ ‫ﻋﺼﺭ ﺍﻟﺤﺎﺠﺔ ﻭﺍﻻﺴﺘﺠﺩﺍﺀ.‬ ‫ﺃﻫﺩﻱ ﺩﻴﻭﺍﻨﻲ ﻫﺫﺍ ﻭﺃﺼﺭﺥ‬ ‫ﻜﺎﻥ ﻨﻔﺴﻲ ﺃﺒﻘﻰ ﺤﻤﺎﺭ‬ ‫.... ﻭﻟﻜﻥ‬ ‫ﺍﻟﻤﺅﻟﻑ‬ ‫-٦-‬
‫ﺠﻭﻟﺔ ﺸﻌﺭﻴﺔ ﺒﺴﻴﻁﺔ‬ ‫ﻓﻲ ﺃﺭﺽ ﺃﻴﻤﻥ ﺇﺴﻤﺎﻋﻴل ﺍﻟﺸﻌﺭﻴﺔ‬ ‫ﺒﻘﻠﻡ ﺍﻟﺸﺎﻋﺭ/ ﺇﺒﺭﺍﻫﻴﻡ ﺭﻀﻭﺍﻥ‬ ‫ﺃﻴﻤﻥ... ﻨﺯﻓﻨﺎ..‬ ‫ﻋﺯﻓﻨﺎ.. ﻓﻭﻕ ﺼﺩﺭ ﺍﻟﻭﺭﻕ‬ ‫ﺍﻟﻠﻲ ﺴﺒﻕ.. ﺃﻜل ﺍﻟﻨﺒﻕ‬ ‫ﻭﺍﻟﻠﻲ ﻓﻀل.‬ ‫ﻭﻴﺎ ﺍﻟﻤﺒﺎﺩﺉ ﻭﺍﻟﻘﻴﻡ..‬ ‫ﻓﻲ ﺍﻟﻠﻴل ﻏﺭﻕ‬ ‫ﻭﻤﻔﻴﺵ ﻴﺎ ﺼﺎﺤﺒﻲ ﻜﺘﺎﺒﺔ ﻤﻥ ﻏﻴﺭ ﺍﻟﻌﺭﻕ‬ ‫ﻭﻤﻔﻴﺵ )ﻤﻠﻙ( ﺠﻭﺍﻨﺎ..‬ ‫ﻓﻴﻪ ﺠﻭﺍﻨﺎ ﺘﺎﺝ ﺍﻟﻤﻤﻠﻜﺔ.‬ ‫ﻭﻤﻔﻴﺵ "ﺨﻭﺍﺀ".. ﻭﻤﻔﻴﺵ " ﹸﻭﺍﺀ"‬ ‫ﻨ‬ ‫ﻭﻤﻔﻴﺵ "ﺭﻴﺎﺀ".. ﻭﻻ "ﻓﺒﺭﻜﺔ"‬ ‫ﻭﻻ "ﻟﻜﻠﻜﺔ"‬ ‫ﻭﺍﻟﻠﻲ ﺍﻨﺤﻜﻰ ﻉ )ﺍﻟﻔﺎﻀﻲ(..‬ ‫-٧-‬
‫ﻤﺨﺠل ﻴﺎ ﺼﺩﻴﻘﻲ‬ ‫ﻫﻭ ﺍﻟﻁﺭﻴﻕ.. ﻨﻔﺱ ﺍﻟﻁﺭﻴﻕ‬ ‫ﻫﻭ ﺍﻹﻟﻪ.. ﻨﻔﺱ ﺍﻟﺼﺩﻴﻕ‬ ‫ﺒﺱ ﺇﺤﻨﺎ ﻀﻌﻨﺎ ﻡ ﺍﻟﺒﺩﺍﻴﺔ ﺍﻟﻤﺨﺠﻠﺔ‬ ‫ﻗﻬﻘﻬﻨﺎ ﻓﻲ ﻨﺹ ﺍﻟﺼﻼ‬ ‫ﻭﻤﺎ ﻋﺎﺩﺵ ﻓﻴﻪ ﺠﻭﺍﻨﺎ ﺭﻴﺤﺔ ﺯﻟﺯﻟﻪ‬ ‫ﺩﺍﺴﺕ ﻋﻠﻴﻨﺎ "ﺍﻟﺨﻠﺨﻠﺔ"..‬ ‫ﻭ"ﺍﻟﺒﻬﺩﻟﺔ" ﻭ"ﺍﻟﻘﻨﺩﻟﺔ"‬ ‫ﻤﺎ ﺒﻘﺎﺵ ﻤﻌﺎﻨﺎ ﺤﺭﻭﻑ.. ﻭﻻ‬ ‫ﻭﺭﺠﻌﻨﺎ.. ﺯﻱ ﻤﺎ ﺭﻭﺤﻨﺎ..‬ ‫ﻀﻌﻨﺎ ﺒﻴﻥ ﺠﻤﻭﻉ ﺍﻟﺴﺭﺴﻌﺔ‬ ‫ﺍﻟﻠﻲ ﺼﺩﻕ ﻓﻴﻨﺎ.. ﻫﺎﻨﻭﻩ‬ ‫ﻭﺍﻟﻠﻲ ﻨﻁﻕ ﺤﺭﻑ ﺍﻏﺘﺎﻟﻭﻩ‬ ‫ﻭﺍﻟﻠﻲ ﻜﺩﺏ ﻤﻥ ﺒﺩﺭﻱ..‬ ‫ﺒﺎﻥ ﻓﻲ ﺍﻟﻔﺭﻗﻌﺔ‬ ‫ﻭﻤﻔﻴﺵ ﻫﻨﺎ ﺼﺎﺩﻕ..‬ ‫ﺒﻴﻌﻠﻰ ﺒﺎﻟﻤﺒﺎﺩﺉ ﻭﺍﻟﻘﻴﻡ..‬ ‫ﻭﺍﻟﺤﺏ.. ﻭﺍﻟﻀﻭﺀ.. ﺇﻨﻤﺎ‬ ‫-٨-‬
‫ﻉ ﺍﻟﻜﺭﺴﻲ ﻗﺎﻋﺩﺓ ﺍﻟﻀﻔﺩﻋﺔ‬ ‫ﻓﺒﻼﺵ ﺒﻘﻰ.. ﻨﺤﻠﻡ ﺒﻤﺎﺭﺩ..‬ ‫ﻴﺠﻲ ﻟﻴﻨﺎ ﺒﺎﻟﺨﻼﺹ‬ ‫ﻭﺒﻼﺵ ﺒﻘﻰ ﻨﺤﻠﻡ ﺒﺘﻐﻴﻴﺭ ﺍﻷﺴﺎﺱ‬ ‫ﻭﺒﻼﺵ ﺒﻘﻰ ﻨﺤﻠﻡ ﺨﻼﺹ‬ ‫ﺍﻷﻓﺎﻗﻴﻥ.. ﺴﺭﻗﻭﺍ ﺍﻟﻤﺩﺍﺱ‬ ‫ﺴﺎﻋﺔ ﺴﺠﻭﺩﻨﺎ ﻓﻲ ﺍﻟﺼﻼﺓ‬ ‫ﻴﺎ ﺭﺏ.. ﻴﺎ ﺭﺏ ﺍﻟﻌﺒﺎﺩ‬ ‫ﺍﻀﺭﺏ ﺒﺈﻴﺩﻨﺎ ﻓﻭﻕ ﻗﻔﺎ ﻜل ﺍﻟﻠﻲ ﺘﺎﻩ‬ ‫ﻭﺍﺠﻌﻠﻨﺎ ﺩﻋﻭﺓ ﺴﻨﺩﺴﻲ‬ ‫ﺒﺴﻤﺔ ﻋﻠﻰ ﺨﺩ ﺍﻟﺒﻨﺎﺕ..‬ ‫ﺴﺎﻋﺔ ﺭﺠﻭﻋﻬﻡ ﺒﺎﻟﻘﻤﻴﺹ ﺍﻟﻤﺩﺭﺴﻲ‬ ‫ﻨﺴﻤﺔ ﺘﻬﺯ ﺍﻟﻜﺭﺴﻲ ﻤﻥ ﺘﺤﺕ ﺍﻟﻠﺼﻭﺹ‬ ‫ﻴﻨﻌل ﺃﺒﻭ ﺃﻡ ﺍﻟﻔﻠﻭﺱ‬ ‫ﻟﻭ ﻴﻭﻡ ﺘﺫل ﺍﻟﻌﺒﺩ ﻟﻠﻌﺒﺩ ﺍﻟﺭﺨﻴﺹ‬ ‫ﻴﺎ ﺭﺏ ﻜﻭﻥ ﻟﻴﻨﺎ ﺍﻟﻭﻨﻴﺱ‬ ‫ﻴﺎ ﺭﺏ ﻜﻭﻥ ﻟﻴﻨﺎ ﺍﻟﺠﻠﻴﺱ‬ ‫-٩-‬
‫ﻟﻭ ﻤﺎﺘﺕ ﺍﻷﺼﺤﺎﺏ ﻫﻨﺎ‬ ‫ﺍﺠﻌل ﺤﺭﻭﻓﻨﺎ ﺴﻭﺴﻨﺔ‬ ‫ﻓﻭﻕ ﺴﻜﺔ ﺍﻟﺼﺒﺭ ﺍﻟﻁﻭﻴل‬ ‫"ﺍﻟﻠﻴل" ﻤﺎ ﺯﺍل ﻓﻭﻕ ﺍﻟﻬﺭﻡ‬ ‫ﻭﺍﻟﻠﻲ ﺍﻨﻬﺩﻡ.. ﻫﻭ ﺍﻟﺼﺭﻴﺢ‬ ‫ﻴﺎ )٠٠٧ ﻤﻠﻴﻭﻥ( ﻤﺴﻴﺢ ﻓﻭﻕ ﺍﻟﺼﻠﻴﺏ‬ ‫ﺍﻟﻁﻔل ﻤﺵ ﻻﻗﻲ ﺍﻟﺤﻠﻴﺏ‬ ‫ﻭﺍﻟ ِﻌﺭ ﻀﺎﻉ ﺒﻤﺴﻠﺴﻼﺕ‬ ‫ﺸ‬ ‫ﻭﻤﺎ ﺯﻟﺕ ﻴﺎ ﻜﻠﺏ ﺍﻟﻜﻼﺏ..‬ ‫ﻤﺎﻟﻙ ﻜﻨﻭﺯ ﺍﻟﺩﻨﻴﺎ ﺒﺎﻟﻌﺸﺭ ﺍﻟﻘﺩﻴﻡ‬ ‫ﻭﻤﺎ ﺯﻟﺕ "ﺃﺒﻠﻪ" ﻓﺎﻗﺩ ﺍﻹﺤﺴﺎﺱ..‬ ‫ﻋﻘﻴﻡ‬ ‫ﺒﺘﺩﻭﺱ ﻋﻠﻴﻨﺎ ﻓﻲ ﺍﻟﺯﺤﺎﻡ‬ ‫ﻴﺎ ﺩﻤﻌﺔ ﺍﻷﻴﺎﻡ ﻋﻠﻰ ﺍﻟﺼﺩﻕ ﺍﻟﻠﻲ ﺭﺍﺡ‬ ‫ﺃﻴﻤﻥ ﺇﺫﺍ ﺯﺍﺩﺕ ﺠﺭﺍﺡ..‬ ‫ﺃﻭ ﻋﺸﺸﹾﺕ‬ ‫‪ِ‬‬ ‫ﺍﺘﺩﺍﺭﻯ ﺤﺘﻰ ﻓﻲ ﺍﻟﺭﻴﺎﺡ‬ ‫ﺍﻟﺼﺩﻕ ﻴﺼﺒﺢ ﻟﻴﻙ ﺴﻼﺡ‬ ‫- ٠١ -‬
‫ﺍﺜﺒﺕ.. ﻤﺎ ﺘﺭﺠﻌﺸﻲ ﻭﺭﺍ‬ ‫ﺍﻟﻌﻥ ﻓﻲ ﺃﻡ ﺍﻟﺜﺭﺜﺭﺓ‬ ‫ﻭﺍﻟﻤﻨﻅﺭﺓ‬ ‫ﻭﺍﻜﺘﺏ ﻋﻠﻰ ﻜﻭﺯ ﺍﻟﺩﺭﺓ‬ ‫ﺤﺭﻓﻴﻥ ﻴﺨﻠﻭﺍ ﺍﻟﺒﺭﺩ ﻨﺎﺭ‬ ‫ﻭﻴﺩﻓﻭﺍ ﻓﻲ ﺭﻤﻭﺵ ﺍﻟﺼﻐﺎﺭ‬ ‫ﻭﻴﻜﻭﻨﻭﺍ ﺠﻭﻩ ﺍﻟﺼﻤﺕ ﺩﺍﺭ..‬ ‫ﻭﻨﻬﺎﺭ ﻋﻔﻴﻑ‬ ‫ﺍﻋﺠﻥ ﻓﻲ ﻗﻠﺒﻙ..‬ ‫ﻜل ﺩﻗﺔ ﺘﻜﻭﻥ ﻋﺸﺎﻥ ﺍﻟﻨﺎﺱ ﺭﻏﻴﻑ‬ ‫ﻭﺍﺘﻬﺠﻰ ﺃﻭل ﺤﺭﻑ ﻗﺎﹸﻪ ﺍﻷﻨﺒﻴﺎ‬ ‫ﻟ‬ ‫ﻤﺎ ﺘﺨﺎﻓﺸﻲ.. ﻜل ﺍﻷﻏﺒﻴﺎ..‬ ‫ﺁﻩ ﺃﻏﺒﻴﺎ‬ ‫ﻭﺍﺴﻬﺭ.. ﻋﺸﺎﻥ ﺍﻟﻨﺎﺱ ﺘﻨﺎﻡ‬ ‫ﻭﺃﻴﺘﺎﻡ ﺒﻠﺩﻨﺎ ﻤﺎ ﺯﺍﻟﻭﺍ ﻓﻲ ﺍﻟﺯﺤﻤﺔ ﻨﻴﺎﻡ‬ ‫ﻭﻤﺎ ﺩﺍﻡ ﻴﺎ ﺼﺎﺤﺒﻲ..‬ ‫ﻏﻴﺭ ﻋﻤﻠﻨﺎ.. ﻭﺍﻟﺤﺭﻭﻑ‬ ‫*****‬ ‫- ١١ -‬
‫ﻤﺎ ﺘﺨﺎﻓﺸﻲ.. ﺃﻴﻭﻩ ﺍﻟﺨﻭﻑ ﺼﻨﻡ‬ ‫ﺼﺒﺢ ﺍﻟﻨﺸﺎﺯ ﻟﻠﻨﺎﺱ ﻨﻐﻡ‬ ‫ﻭﺍﻟﻠﻲ ﺭﻓﺽ ﻴﻨﻁﻕ "ﻨﻌﻡ"‬ ‫ﺤﻜﻤﻭﺍ ﻋﻠﻴﻪ ﺒﺎﻟﻨﻔﻲ ﻭﺍﻟﻔﻘﺭ ﺍﻟﻠﻌﻴﻥ‬ ‫ﻭﺒﻬﻴﺔ ﻤﺵ ﻻﻗﻴﻪ ﻴﺎﺴﻴﻥ‬ ‫ﻭﻴﺎﺴﻴﻥ ﻤﺎ ﺯﺍل..‬ ‫ﺒﻴﻌﺩ ﻓﻲ ﻓﻠﻭﺱ ﺍﻟﻤﺠﺎﻋﺔ ﺍﻟﻤﻘﺭﻓﺔ‬ ‫ﻉ ﺍﻟﻘﻤﺔ.. ﻨﺎﺱ ﺍﻟﺘﻔﺘﻔﺔ‬ ‫ﻭﺍﻟﺘﻔﺘﻔﺔ.. ﻭﺍﻟﺨﻁﺭﻓﺔ‬ ‫ﺁﻩ ﻴﺎ ﺇﻟﻪ ﻜل ﺍﻟﺒﺸﺭ‬ ‫ﺁﻩ ﻴﺎ ﺤﺒﻴﺒﻨﺎ ﺍﻟﻤﺼﻁﻔﻰ‬ ‫ﻨﺨﻴﻨﺎ ﺒﺎﻟ ِﻤل ﺍﻟﺘﻘﻴل‬ ‫ﺤ‬ ‫ﻭﺒﻜﻴﻨﺎ ﻟﻤﺎ ﺒﺎل ﻗﺎﺒﻴل..‬ ‫ﻋﻠﻰ ﻜل ﺃﻭﺭﺍﻕ ﺍﻟﻐﻀﺏ‬ ‫ﻭﺍﻟﻠﻲ ﺍﻨﻜﺘﺏ ﻤﺎﻫﻭﺵ ﺫﻫﺏ‬ ‫ﺍﻟﻠﻲ ﺍﻨﻜﺘﺏ ﻤﻨﻬﻡ ﺒﻘﺎﻴﺎ ﻤﺯﻋﺠﺔ‬ ‫ﻭﻤﺎ ﺯﻟﺘﻲ ﻴﺎ ﺃﻡ ﺍﻷﻤﻡ‬ ‫- ٢١ -‬
‫ﺴﺎﻜﻨﺔ ﻓﻲ ﻜل ﺍﻷﻨﺴﺠﺔ‬ ‫ﻴﻬﻴﻨﻭﻨﺎ.. ﻴﻘﺴﻭﺍ ﻋﻠﻴﻨﺎ..‬ ‫ﻨﺼﺒﺢ ﻓﻭﻕ ﺠﻴﻭﺒﻙ ﻴﺎ ﺤﺒﻴﺒﺔ ﺒﻨﻔﺴﺠﺔ‬ ‫ﻗﺘﻠﻭﺍ ﻭﻟﻴﺩ ﺍﻟﺒﻬﺠﺔ..‬ ‫ﺩﺍﺴﻭﺍ ﻉ ﺍﻟﺠﻤﻭﻉ‬ ‫ِﻌﺒﻭﺍ ﻓﻲ ‪‬ﺦ ﺍﻟﺠﻴل.. ﺼﺒﺢ..‬ ‫ﻤ‬ ‫ﻟ‬ ‫ﻤﻥ ﻏﻴﺭ ﻀﻠﻭﻉ‬ ‫ﻤﻥ ﻏﻴﺭ ﻫﺩﻑ‬ ‫ﻭﺍﻟﻠﻲ ﻭﺼل‬ ‫ﻫﻭ ﺍﻟﺫﻟﻴل ﺍﻟﻠﻲ ﻫﺘﻑ‬ ‫ﺁﻩ ﻴﺎ ﺼﺩﻴﻘﻲ.. ﻭﻟﻸﺴﻑ‬ ‫ﺍﻟﺠﺯﻤﺔ ﺒﺘﺴﺠل ﻫﺩﻑ‬ ‫ﻨﺭﻗﺹ ﺒﻔﺭﺤﺔ ﻋﻠﻰ ﺍﻟﺤﺒﺎل‬ ‫ﻭﺒﻼل ﻤﺎ ﺯﺍل ﻋﻠﻰ ﺍﻟﻤﺩﻨﺔ..‬ ‫ﻤﺵ ﻻﻗﻲ ﺃﺩﺍﻥ‬ ‫ﻭﺍﻷﻭﻟﻌﺒﺎﻥ ﺍﻟﺤﺎﻓﻲ..‬ ‫ﺒﺎﻟﺸﻌﺭ ﺍﻟﺭﺨﻴﺹ ﺍﻟﺒﺎﻟﻲ..‬ ‫ﺴﻴﻁﺭ ﻉ ﺍﻟﻤﻜﺎﻥ‬ ‫- ٣١ -‬
‫ﻭ ﹶﻬﺏ ﺨﺯﺍﻴﻥ ﺃﺭﻀﻨﺎ‬ ‫ﻨ‬ ‫ﻟﻭ ﻴﻭﻡ ﻓﻘﺩﻨﺎ ﺍﻟﺼﺩﻕ..‬ ‫ﻨﻔﻘﺩ ﻋﺭﻀﻨﺎ‬ ‫ﻓﺒﻼﺵ ﻨﺒﻴﻊ ﺍﻟﺩﻨﻴﺎ ﺒﺎﻟﻘﺭﺵ ﺍﻟﺩﻨﻲﺀ‬ ‫ﻭﺒﻼﺵ ﻨﻜﻭﻥ ﻏﻴﺭ ﺍﻟﺼﺩﻴﻕ..‬ ‫ﻟﻠﻁﻔل ﻟﻭ ﻤﺤﺘﺎﺝ ﻤﺩﺍﺱ‬ ‫ﺘﻨﺩﺍﺱ.. ﻓﻨﺼﺤﻰ ﻤﻥ ﺠﺩﻴﺩ‬ ‫ﻨﻐﺯل ﺨﻴﻭﻁ ﺍﻟﻌﻴﺩ ﻋﺸﺎﻥ ﻜل ﺍﻟﻠﻲ ﺠﺎﻱ‬ ‫ﺍﻟﺸﺎﻱ ﻤﺎ ﺯﺍل ﺒﺎﺭﺩ..‬ ‫ﻓﻲ ﻓﻨﺠﺎﻥ ﺍﻟﻴﺘﺎﻤﻰ ﻤﻥ ﺯﻤﻥ‬ ‫ﻭﻨﺠﻴﺏ ﻤﻨﻴﻥ ﺘﺎﻨﻲ ﺍﻟﻭﻁﻥ‬ ‫ﻭﻨﺠﻴﺏ ﻤﻨﻴﻥ ﺍﻟﺭﻭﺡ..‬ ‫ﻤﻨﻴﻥ ﺤﺎﻨﺠﻴﺏ ﺴﻜﻥ‬ ‫ﺍﺤﻠﻡ ﻤﻌﺎﻴﺎ ﺒﺎﻟﺴﻼﻤﺔ..‬ ‫ﻭﺍﻟﻘﻴﺎﻤﺔ ﻋﺸﺎﻥ ﻨﺭﻭﺡ ﺠﻨﺔ ﻋﺩﻥ‬ ‫ﻭﺒﻼﺵ ﺘﻌﻴﺵ ﺍﻟﺤﻠﻡ ﺃﻜﺘﺭ ﻤﻥ ﻜﺩﻩ‬ ‫ﺤﺘﻰ ﺍﻟﺴﺭﻴﺭ.. ﺠﻭﺍﻩ ﻋﺩﻯ‬ ‫ﻭﻤﺎ ﻋﺎﺩﺵ ﻓﻴﻪ ﻭﺭﺩﺓ..‬ ‫- ٤١ -‬
‫ﻤﻔﻴﺵ ﻓﻲ ﺍﻟﻜﻭﻥ ﹶﺩﻯ‬ ‫ﻨ‬ ‫ﻟﻜﻥ ِﺩﺍ ﺍﻟﻘﻠﺏ ﺍﻟﺸﺠﻲ‬ ‫ﻨ‬ ‫ﺒﻴﻘﻭل: ﻴﺎ ﺜﻭﺭﺓ ﺍﺨﺭﺠﻲ‬ ‫ﻭﺍﺘﺯﺤﺯﺤﻲ.. ﻋﻠﻰ ﻨﻬﺭﻨﺎ‬ ‫ﻤﺎﺕ ﻴﺎ ﺤﺒﻴﺒﻲ ‪‬ﻬﺭﻨﺎ‬ ‫ﻤ‬ ‫ﻭﺍﻟﻤﻭﺕ ﺩﻓﻊ ﻓﻲ ‪‬ﻬﺭﻨﺎ‬ ‫ﻤ‬ ‫ﻭﺍﻟﺸﻬﺭ ﺩﻩ.. ﻤﺵ ﺸﻬﺭﻨﺎ‬ ‫ﻭﺍﻟﺨﻭﻑ.. ﻭ"ﺩﻡ ﺍﻟﺤﻴﺽ" ﻅﻬﺭ‬ ‫ﻋﻠﻰ ﻀﻬﺭﻨﺎ‬ ‫ﺍﺴﺘﺭﺨﻲ ﻓﻭﻕ ﺼﺩﺭ ﺍﻟﻘﻨﺎﻴﺔ ﺍﻟﻀﻴﻘﺔ‬ ‫ﻭﺍﺩﺨل ﺒﺤﺯﻨﻙ ﺠﻭﻩ ﺠﻭﻩ ﺍﻟﺸﺭﻨﻘﺔ‬ ‫ﻭﺍﻫﻤﺩ ﺒﻘﻰ - ﻗﻭل ﻴﺎ ﺼﺩﻴﻘﻲ ﺍﻟﻠﻲ ﺨﺎﻥ:‬ ‫ﻴﺎ ﻟﻌﻴﻥ ﻓﻲ ﻋﺎﻟﻡ ﺩﺍﺱ ﻋﻠﻴﻙ‬ ‫ﺃﻨﺕ ﺨﺴﺎﺭﺓ ﻓﻴﻙ ﻋﻨﻴﻙ‬ ‫ﺨﻠﻴﻙ )ﻤﺅﻨﺙ( ﺒﺎﻟﻀﻼﻡ ﺍﻟﻔﺯﺩﻗﻲ‬ ‫ﻴﺎ ﺸﻤﺴﻨﺎ.. ﻟﻭ ﺘﺸﺭﻗﻲ‬ ‫ﻫﺎ ﺘﺸﻭﻓﻲ ﺭﻭﺤﻨﺎ ﻤﺤﻨﻁﺔ‬ ‫ﺃﺠﺴﺎﺩ ‪‬ﺤﻭﺸﻲ ﻤﻴﺘﺔ‬ ‫ﺠ‬ ‫- ٥١ -‬
‫ﺘﺤﺕ ﺍﻟﻤﻁﺭ ﻤﺘﻠﻘﺤﻴﻥ‬ ‫ﻭﻻ ﻟﺤﻅﻪ ﻗﺎﻭﻤﻨﺎ ﺍﻟﺸﺘﺎ‬ ‫ﻴﺎ ﺼﺎﺤﺒﻲ.. ﻗﻭل ﻟﻠﺠﺎﺭ..‬ ‫ﻗﺼﺎﻴﺩﻙ ﺴﺭﺴﻌﺔ‬ ‫ﻭﻻ ﺤﺘﻰ ﻨﺹ ﺍﻟﻔﺎﺭ ﻴﺨﺎﻑ ﻡ ﺍﻟﺠﻌﺠﻌﺔ‬ ‫ﺠﺯﻤﺔ ﺠﻨﺎﺏ ﺍﻟﺒﻴﻪ..‬ ‫ﺒﺘﻭﺒﻙ ﻴﺎ ﻗﻤﺭ ﻤﺘﻠﻤﻌﺔ‬ ‫ﻫﺎﺕ ﻟﻠﻲ ﻴﻨﻁﻕ ﺇﺴﻭﺭﺓ‬ ‫ﻭﺍﻟﻠﻲ ﺍﻨﺨﺭﺱ‬ ‫ﻫﺎﺕ ﻻﺠل ِﻌﺭﻩ.. ﺒﺭﺩﻋﺔ‬ ‫ﺸ‬ ‫ﺇﺒﺭﺍﻫﻴﻡ ﺭﻀﻭﺍﻥ‬ ‫- ٦١ -‬
‫ﻗﺭﺃﺕ ﻓﻲ ﺍﻟﻭﻁﻥ ﺍﻟﻌﺭﺒﻲ ﺘﺤﻘﻴﻕ ﻟﻠﺼﺤﻔﻲ ﻋﺒﺩ ﺍﻟﻨﺒﻲ ﻋﺒﺩ‬ ‫ﺍﻟﺴﺘﺎﺭ ﺒﻌﻨﻭﺍﻥ )ﺍﻟﺴﺎﺩﺓ ﺍﻟﻜﻼﺏ ﻓﻲ ﻤﺼﺭ( ﺠﺎﺀ ﻓﻴﻪ )٠٥١‬ ‫ﻤﻠﻴﻭﻥ ﺩﻭﻻﺭ ﻻﺴﺘﻴﺭﺍﺩ ﻁﻌﺎﻡ ﻟﻠﻜﻼﺏ ﻭﺍﻟﻘﻁﻁ( )ﻫﺎﻟﺔ ﺼﺩﻗﻲ‬ ‫ﺘﻠﻘﺕ ﺍﻟﻌﺯﺍﺀ ﻓﻲ ﻜﻠﺒﻬﺎ(.. )ﻭﻜﻠﺏ ﻤﺭﻴﻡ ﻓﺨﺭ ﺍﻟﺩﻴﻥ ﻴﻌﺎﻨﻲ ﻤﻥ‬ ‫ﺍﻟﻜﻭﺍﺒﻴﺱ(: ﻤﺴﺘﺸﻔﻴﺎﺕ ﻭﻓﻨﺎﺩﻕ ﻭﻤﻘﺎﺒﺭ ﺨﺎﺼﺔ ﻟﻠﻜﻼﺏ...‬ ‫ﻓﺎﻨﻔﻌﻠﺕ ﻭﻜﺘﺒﺕ ﺴﺎﺨ ‪‬ﺍ.. ﻫﺫﻩ ﺍﻟﻘﺼﻴﺩﺓ ﺃﻫﺩﻴﻬﺎ ﺇﻟﻰ ﻋﺎﻤﺔ‬ ‫ﺭ‬ ‫ﺍﻟﺸﻌﺏ ﺍﻟﻤﺼﺭﻱ.. ﺒﻌﻨﻭﺍﻥ:‬ ‫ﻜﻼﺏ ﺍﻟﺴﺘﺎﺕ‬ ‫ﻜﺎﻥ ﻜﻠـﺏ ﻤﺴـﻜﻴﻥ ﻏﻠﺒـﺎﻥ‬ ‫ﻜﻠ ـﺏ ﺍﻟﺴ ـﺕ ﻗﺎﻟﻭﻫ ـﺎ ﺯﻤ ـﺎﻥ‬ ‫ـ‬ ‫ـ‬ ‫ـ‬ ‫ـ‬ ‫ﺒﺤﺘ ـﺔ ﻗﺸ ـﻁﺔ ﻭﺒ ـﺎﻜﻭ ﻟﺒ ـﺎﻥ‬ ‫ـ‬ ‫ـ‬ ‫ـ‬ ‫ـ‬ ‫ـﻪ‬‫ـﺕ ـﺕ ـﻥ ﻋﻠﻴـ‬ ‫ﻜﺎﻨـ ﺍﻟﺴـ ﺘﺤـ‬ ‫ـﺎﺕ‬‫ﻭﺨﺼﻭﺼ ـﺎ - ﺍﻟﻔﻨﺎﻨــ‬ ‫‪‬ــ‬ ‫ـﺘﺎﺕ‬‫ـﺎ ـﻭﻡ ـﺏ ﺍﻟﺴـ‬ ‫ﺃﻤـ ﺍﻟﻴـ ﻜﻠـ‬ ‫ﻭﻴﺸـﺭﺏ ﻋـﺭﻕ ﺍﻟﺭﻗﺎﺼـﺎﺕ‬ ‫ﻟﻭ ﻴﺠﻭﻉ ﻴﺎﻜـل ﻤـﻥ ﺨﻴـﺭﻫﻡ‬ ‫ﻭﻟﺤـﻡ ﻤﺸـﻭﻱ ﻓـﻭﻕ ﺍﻟﻨـﺎﺭ‬ ‫ـ‬ ‫ـ‬ ‫ـ‬ ‫ـ‬ ‫ﻟﺤــﻡ ﺒــﺎﺭﺩ ﻤــﻊ ﻜﻔﻴــﺎﺭ‬ ‫ﻭﻁﺒﻕ ﺴـﻠﻁﺔ ﻭﻜﻴﻠـﻭ ﺨﻴـﺎﺭ‬ ‫ﻴﺸـﺭﺏ ﻟـﺒﻥ ﺍﻟﺼـﺒﺢ ﺍﻟﻜﻠـﺏ‬ ‫ـ‬ ‫ـ‬ ‫ـ‬ ‫ـ‬ ‫ـﺘﻤﺭﺍﺭ‬ ‫ـﻭﻉ ﺩﺍﻴﻤ ـﺎ ﺒﺎﺴـ‬ ‫‪‬ـ‬ ‫ﻭﻨﺠـ‬ ‫ﻭﺍﺤﻨﺎ ﻨﺸﺭﺏ ﺩﻭﻏـﺭﻱ ﻤـﺭﺍﺭ‬ ‫ﻟﻭ ﻴﺘﻌـﺏ ﻋﺸـﺭﻴﻥ ﺩﻜﺘـﻭﺭ‬ ‫ـل ـﺎﻨﻲ ـﺎﻩ ـﻭﺭ‬ ‫ﻴﺎﻜـ ﻀـ ﻤﻌـ ﺒﺘﻔـ‬ ‫ﺍﺒﻘﻰ ﺴـﻌﻴﺩ ﺒﺠﻨـﺎﺡ ﺃﻭ ﺯﻭﺭ‬ ‫ﻭﺃﻨﺎ ﻓﻲ ﺍﻟﻌﻴﺩ ﻟﻭ ﺃﺠﻴﺏ ﺍﻟﻔﺭﺨـﺔ‬ ‫- ٧١ -‬
‫ـﺎ ـﻴﻥ ﻭﻻ ـﻴﻥ‬ ‫ﻤﻨـ‬ ‫ﻨﻼﻗﻴﻬـ ﻤﻨـ‬ ‫ﺃﻨﺎ ﻭﺃﻨﺕ ﻴﺎ ﺼـﺎﺤﺒﻲ ﺘـﺎﻴﻬﻴﻥ‬ ‫ﻋﻠﺸ ـﺎﻥ ﺍﺤﻨ ـﺎ ﺒﻨ ـﻲ ﺁﺩﻤ ـﻴﻥ‬ ‫ـ‬ ‫ـ ـ‬ ‫ـ‬ ‫ـﺎ‬‫ـﺔ ﻭﻴﺎﻨــ‬‫ـﺩﻨﻴﺎ ﻤﻠﻁﺸــ‬ ‫ﺍﻟــ‬ ‫ـﻲ ـﺕ‬ ‫ـﺎ ـﻲ ﻨﻼﻗـ ﺍﻟﻔـ‬‫ﻜﻨـ ﺘﻤﻠـ‬ ‫ـﺕ‬ ‫ﺁﻩ ـﻭ ـﺎ ـﻼﺏ ﻟﻠﺴـ‬ ‫ﻟـ ﻜﻨـ ﻜـ‬ ‫ﻭﻨﺘﻌﺎﻟﺞ ﻤﻥ ﻤـﺭﺽ ﺍﻟﻜﺒـﺕ‬ ‫ـﺎﺘﻭﻩ‬ ‫ـﻲ ﺩﺍﻴﻤ ـﺎ ﺒﺠــ‬ ‫‪‬ــ‬ ‫ﻭﻨﺤﻠــ‬ ‫ـﺎ‬‫ـﺽ ﺃﺒﻭﻨـ‬ ‫ـﻨﺎ ﻭﺘﻌـ‬ ‫ﻭﺘﻌﻀـ‬ ‫ﻟﻙ ﺤـﻕ ﻴـﺎ ﺴـﻴﺩﻱ ﺘﺘـﻨﻁﻁ‬ ‫ﻭﺍﺤﻨﺎ ﺒـﻨﻠﻌﻥ ﺍﻟﻠـﻲ ﺠﺎﺒﻭﻨـﺎ‬ ‫ـﺔ ـﺯﻗﻁﻁ‬ ‫ـﺎﻥ ﺒﺎﻟﻌﻴﺸـ ﻭﻤـ‬ ‫ﻓﺭﺤـ‬ ‫ـﺎﻥ ـﺏ‬ ‫ـﺏ - ﺍﻟﺘﻌﺒـ ﻏﻠـ‬ ‫ﺍﻟﺨﺎﻴـ‬ ‫ﻜﻠﻤ ـﺔ ﺒﺎﻗﻭﻟﻬ ـﺎ ﻟﻜ ـل ﺍﻟﺸ ـﻌﺏ‬ ‫ـ‬ ‫ـ ـ‬ ‫ـ‬ ‫ـل ـﻙ ـﺏ‬ ‫ـﺎﻭل ﺘﻌﻤـ ﺇﻨـ ﻜﻠـ‬ ‫ﺤـ‬ ‫ـﺔ‬ ‫ـﺔ ﻫﻨﻴـ‬‫ـﺘﺵ ﻟﻘﻤـ‬ ‫ـﻭ ﻤﻠﻘـ‬ ‫ﻟـ‬ ‫ـﻙ‬‫ﺃﻭ ـﺭﻴﻡ ـﺩﻙ ﺘﺭﺍﻋﻴـ‬ ‫ﺘﺨـ‬ ‫ﻤـ‬ ‫ـﻙ‬ ‫ـﻥ ـﺔ ـﻥ ﻋﻠﻴـ‬ ‫ﻴﻤﻜـ ﻫﺎﻟـ ﺘﺤـ‬ ‫ﺒﺈﻴــﺩﻴﻬﺎ ﺍﻟﺤﻠــﻭﺓ ﺘﻐــﺩﻴﻙ‬ ‫ﺃﻭ ﺤﺘﻰ ﺸﺭﻴﻥ ﺴـﻴﻑ ﺍﻟﻨﺼـﺭ‬ ‫ﺘﺘﺒﻨــﺎﻨﻲ ﻜﻠــﺏ ﺤﺭﺍﺴــﺔ‬ ‫ﺃﻨﺎ ﻨﻔﺴﻲ ﻓﻲ ﻭﺍﺤـﺩﺓ ﺭﻗﺎﺼـﺔ‬ ‫ﻭﺍﻟﻌـــﻥ ﺃﻡ ﺃﻱ ﺴﻴﺎﺴـــﺔ‬ ‫ﻫﺎﺴﻬﺭ ﻋﻠﻰ ﺭﺍﺤﺘﻙ ﻴـﺎ ﻤـﺩﺍﻡ‬ ‫ـﺏ‬ ‫ـﻼﻡ ﺍﻟﺤـ‬ ‫ـﻌﺭ ﻭﻜـ‬ ‫ﻡ ﺍﻟﺸـ‬ ‫ﺨﺩﻨﺎ ﺇﻴﻪ ﻏﻴـﺭ ﻭﺠـﻊ ﺍﻟﻘﻠـﺏ‬ ‫ﺃﻨﺎ ﻗـﺭﺭﺕ ﺃﻥ ﺃﺼـﺒﺢ ﻜﻠـﺏ‬ ‫ـﻡ‬‫ـﺔ ﺒﻜﻼﻤﻬـ‬‫ـﺩﻋﻭﻨﺎ ﺍﻟﺴﺎﺴـ‬ ‫ﻭﺨـ‬ ‫ـﺎ ﻭﻻ ﺩﺍﺭ‬‫ﻭﻻ ـﻑ ﻋﻠﻴﻨــ‬‫ﻟــ‬ ‫ـﺘﺎﺭ‬‫ـﺩ ـﻲ ـﺩ ﺍﻟﺴـ‬ ‫ﻋﺒـ ﺍﻟﻨﺒـ ﻋﺒـ‬ ‫ﺍﻟﺴــﺎﺩﺓ ﺍﻟﻜــﻼﺏ ﺃﺤــﺭﺍﺭ‬ ‫ﻗﺎﻟﻬـﺎ ﺒﻜـل ﺃﻤﺎﻨـﺔ ﻴـﺎ ﺨﻠـﻕ‬ ‫ـ ـ ـ‬ ‫ـ ـ‬ ‫ﻭﻻ ﻜﻨﺵ ﺴـﺎﻓل ﻭﻻ ﺴـﺨﻴﻑ‬ ‫ﻴﺠﻌل ﻜﻼﻤـﻲ ﻋﻠـﻴﻜﻡ ﺨﻔﻴـﻑ‬ ‫ﻭﻋﺫﺭﻱ ﺇﻥ ﻋﻘﻠﻲ ﺃﺼﺒﺢ ﺨﻔﻴﻑ‬ ‫ﺨﺎﻴﻑ ﻜﻼﻤﻲ ﻴﺠﺭﺡ ﺸـﻌﻭﺭﻜﻡ‬ ‫ﻭﺍﺤﻨﺎ ﻋﻴﺸﺘﻨﺎ ﻤﺠـﺭﺩ ﻫﺒـﺎﺏ‬ ‫ﻁﻴﺎﺭﺓ ﺨﺎﺼﺔ ﺘﺸـﻴل ﺍﻟﻜـﻼﺏ‬ ‫ﺤﻴﻭﺍ ﻤﻌﺎﻴـﺎ ﺠﻤﻴـﻊ ﺍﻟﻜـﻼﺏ‬ ‫ﻫﺎﺨﺭﺝ ﻭﺍﺼﺭﺥ ﻓﻲ ﺃﻜﺒﺭ ﻤﻴﺩﺍﻥ‬ ‫- ٨١ -‬
‫ﻜﺎﻥ ﻨﻔﺴﻲ ﺃﺒﻘﻰ ﺤﻤﺎﺭ‬ ‫ﻜﺎﻥ ﻨﻔﺴﻲ ﺃﺒﻘﻰ ﺤﻤﺎﺭ‬ ‫ﻤﺭﺘﺎﺡ ﻟﻴل ﻭﻨﻬﺎﺭ‬ ‫ﻭﻻ ﺃﺴﻬﺭ ﺒﺎﻟﻠﻴل ﻭﻻ ﺃﻓﻜﺭ‬ ‫ﻭﻻ ﻫﺎﻗﺩﺭ ﺃﺨﻠﻕ ﺃﻋﺫﺍﺭ‬ ‫ﻜﺎﻥ ﻨﻔﺴﻲ ﺃﺒﻘﻰ ﺤﻤﺎﺭ‬ ‫***‬ ‫ﻜﺎﻥ ﻨﻔﺴﻲ ﻜﻤﺎﻥ ﺁﻜل ﺒﺭﺴﻴﻡ‬ ‫ﻭﻴﺎ ﺴﻼﻡ ﻟﻭ ﻜﻨﺕ ﻁﻠﻌﺕ ﺒﻬﻴﻡ‬ ‫ﻜﻨﺕ ﺁﻜل ﻟﻤﺎ ﺃﺸﺒﻊ ﻭﺃﺸﺭﺏ‬ ‫ﻭﻻ ﻤﻥ ﺠﻴﺒﻲ ﺃﺩﻓﻊ ﻤﻠﻴﻡ‬ ‫ﻤﺎ ﺃﻨﺎ ﺒﺎﻜل ﻡ ﺍﻟﺩﺍﺭ ﺒﺭﺴﻴﻡ‬ ‫ﻤﺎ ﺃﻨﺎ ﺒﺎﻜل ﻡ ﺍﻟﺩﺍﺭ...‬ ‫ﻜﺎﻥ ﻨﻔﺴﻲ ﺃﺒﻘﻰ ﺤﻤﺎﺭ‬ ‫***‬ ‫ﻜﺎﻥ ﻨﻔﺴﻲ ﺃﺘﻠﻡ ﻟﻲ ﻋﻠﻰ ﺠﺤﺸﺔ‬ ‫ﺘﻬﻨﻴﻨﻲ ﻓﻲ ﺍﻟﺩﻨﻴﺎ ﺍﻟﻭﺤﺸﺔ‬ ‫- ٩١ -‬
‫ﺘﻤﻠﻲ ﻋﻠﻲ ﺍﻟﺒﻴﺕ ﺤﻨﻴﺔ‬ ‫‪‬‬ ‫ﻭﺃﺨﻠﻑ ﻤﻨﻬﺎ ﺠﺤﻭﺵ ﻜﺒﺎﺭ‬ ‫ﻜﺎﻥ ﻨﻔﺴﻲ ﺃﺒﻘﻰ ﺤﻤﺎﺭ‬ ‫***‬ ‫ﻜل ﺤﻤﺎﺭ ﻤﺭﺘﺎﺡ ﺍﻟﺒﺎل‬ ‫ﻭﺍﻜل ﺸﺎﺭﺏ - ﻋﺎل ﺍﻟﻌﺎل‬ ‫ﻭﻻ ﻴﺤﺴﺒﺸﻲ ﺃﺒ ‪‬ﺍ ﻋﻤﺭﻩ‬ ‫ﺩ‬ ‫ﻭﻻ ﺒﻴﺸﻠﺸﻲ ﻫﻡ ﻋﻴﺎل‬ ‫ﻜﺎﻥ ﻨﻔﺴﻲ ﺃﺒﻘﻰ ﺤﻤﺎﺭ ﺼﺩﻗﻨﻲ‬ ‫ﺃﺭﻜﺏ ﺼﺎﺤﺏ ﺍﻟﺒﻴﺕ ﻴﺭﻜﺒﻨﻲ‬ ‫ﻭﺁﺨﺫ ﺃﻭﻀﺔ ﻜﺒﻴﺭﺓ ﻟﻭﺤﺩﻱ‬ ‫ﻭﻻ ﺒﺩﻓﻌﺸﻲ ﻓﻴﻬﺎ ﺇﻴﺠﺎﺭ‬ ‫ﻜﺎﻥ ﻨﻔﺴﻲ ﺃﺒﻘﻰ ﺤﻤﺎﺭ‬ ‫***‬ ‫ﻜﺎﻥ ﻨﻔﺴﻲ ﺃﻨﻬﻕ ﻋﻠﻰ ﻁﻭل‬ ‫ﻭﺃﺯﻋﻕ ﻓﻲ ﺍﻟﻨﺎﺱ ﻭﺃﺃﻗﻭل‬ ‫ﻟﻴﻪ ﻋﺎﻴﺸﻴﻥ ﻋﻠﻰ ﻁﻭل ﻓﻲ ﺃﺴﻴﺔ‬ ‫ﻟﻴﻪ ﺭﺍﻀﻴﻴﻥ ﺒﺎﻟﺫل - ﻋﺯﻭل‬ ‫- ٠٢ -‬
‫ﻜﺎﻥ ﻨﻔﺴﻲ ﺃﺒﻘﻰ ﺤﻤﺎﺭ‬ ‫ﺃﻴﻭﺍ ﺒﺠﺩ - ﻤﺎ ﻗﻭﻟﺵ ﻫﺯﺍﺭ -‬ ‫ﺩﺍ ﺍﻟﺤﻤﺎﺭ - ﺒﻴﺤﺱ ﺒﺼﺎﺤﺒﻪ‬ ‫ﻭﻴﺴﺌل ﻋﻥ ﺼﺎﺤﺒﻪ ﺍﻟﺠﺎﺭ‬ ‫***‬ ‫ﻜﺎﻥ ﻨﻔﺴﻲ ﺃﺒﻘﻰ ﺤﻤﺎﺭ - ﻤﻥ ﺼﻐﺭﻱ -‬ ‫ﻭﺃﻓﺭﺡ - ﻭﺃﻤﺭﺡ - ﻭﺃﻟﻌﺏ - ﻭﺃﺠﺭﻱ‬ ‫ﻭﻟﻤﺎ ﻭﻟﻘﻴﺕ ﻨﻔﺴﻥ ﺇﻨﺴﺎﻥ‬ ‫ﺒﺩﻋﻲ ﻟﺭﺒﻲ - ﻋﺸﺎﻥ ﻴﺴﺨﻁﻨﻲ‬ ‫***‬ ‫ﺁﻩ ﻟﻭ ﻜل ﺍﻟﺩﻨﻴﺎ ﺤﻤﻴﺭ‬ ‫ﻭﻻ ﻜﺎﻥ ﺼﻐﻴﺭ ﻭﻻ ﻜﺎﻥ ﻜﺒﻴﺭ‬ ‫ﻜﻨﺎ ﻋﺸﻨﺎ ﻨﺴﺎﻋﺩ ﺒﻌﺽ‬ ‫ﻭﻜل ﺍﻟﻨﺎﺱ ﺘﺘﻌﺸﻰ ﺸﻌﻴﺭ‬ ‫ﻜل ﺍﻟﺒﻨﻲ ﺁﺩﻤﻴﻥ ﻤﺠﺎﻨﻴﻥ‬ ‫ﻋﻘل ﺼﻐﻴﺭ - ﻤﺵ ﺩﺍﺭﻴﻴﻥ‬ ‫ﻭﺍﻟﻠﻲ ﺒﻴﻔﻬﻡ ﻓﻴﻨﺎ ﺤﻤﺎﺭ‬ ‫ﻜﻠﻜﻭﺍ ﻁﺒ ‪‬ﺎ - ﻜﺩﻩ ﻓﺎﻫﻤﻴﻥ‬ ‫ﻌ‬ ‫- ١٢ -‬
‫ﺍﻤﺘﻰ ﻫﺎﻨﻭﺼل ﻟﻠﺤﻴﻭﺍﻥ‬ ‫ﻭﻻ ﺤﺼﻠﻨﺎ ﺤﺘﻰ ﻜﻤﺎﻥ‬ ‫ﺍﻹﻨﺴﺎﻥ ﻋﻠﻰ ﻁﻭل ﻜﺩﻩ ﻨﺎﻗﺹ‬ ‫ﺇﺒﻠﻴﺱ ﻴﺤﻠﻑ ﺇﻨﻪ ﺸﻴﻁﺎﻥ‬ ‫***‬ ‫ﺘﻘﺩﺭ ﺘﻘﻭﻟﻠﻲ - ﺍﻟﺤﻤﺎﺭ ﻤﺎﻟﻪ‬ ‫ﻁﻌﻡ ﻭﻤﺴﻜﺭ ﻴﺎ ﺠﻤﺎﻟﻪ‬ ‫ﻭﻻ ﻴﻐﻠﻁﺵ ﻓﻲ ﺤﺩ - ﻓﻲ ﺤﺎﻟﻪ‬ ‫***‬ ‫ﻜﺎﻥ ﻨﻔﺴﻲ ﺃﺒﻘﻰ ﺤﻤﺎﺭ - ﻴﺎ ﺤﺒﺎﻴﺒﻲ‬ ‫ﻭﺘﺒﻘﻭﺍ ﺤﻤﻴﺭ - ﻭﺘﻜﻭﻨﻭﺍ - ﻗﺭﺍﻴﺒﻲ‬ ‫ﻭﻜﻨﺎ ﻫﺎﻨﻌﻁﻑ ﻉ ﺍﻟﻐﻠﺒﺎﻥ‬ ‫ﻭﻨﺩﻱ ﻭﻨﺩﻱ ﻭﻨﺩﻱ - ﻭﻨﺩﻱ‬ ‫***‬ ‫ﺃﺼل ﺍﻟﺤﻤﺎﺭ ﻁﺒﻌﻪ ﺤﺴﺎﺱ‬ ‫ﺒﻴﺤﺱ ﺤﺘﻰ - ﻴﺘﻌﺏ ﺍﻟﻨﺎﺱ‬ ‫ﻭﺒﻴﺸﺎﺭﻙ ﺍﻟﻨﺎﺱ ﻤﺸﺎﻜﻠﻬﻡ‬ ‫ﻭﻴﻌﻴﺵ ﻤﻌﺎﻫﻡ ﻉ ﺍﻹﺨﻼﺹ‬ ‫- ٢٢ -‬
‫ﺍﻟﺤﻤﺎﺭ ﻋﻤﺭﻩ ﻤﺎ ﻴﺤﺘﺎﺝ‬ ‫ﺩﺍﻴ ‪‬ﺎ ﻴﺩﻱ ﻟﻠﻤﺤﺘﺎﺝ‬ ‫ﻤ‬ ‫ﻋﻤﺭﻩ ﻤﺎ ﺘﻨﺢ - ﻋﻤﺭﻩ ﻤﺎ ﻋﺎﺭﺽ‬ ‫ﻴﻤﺸﻲ ﻤﻌﺎﻙ ﺯﻱ ﺍﻷﻤﻭﺍﺝ‬ ‫***‬ ‫ﺍﻟﺤﻤﺎﺭ ﻤﺎ ﻴﻘﻭﻟﺵ ﺍﻵﻩ‬ ‫ﻗﻠﺏ ﻜﺒﻴﺭ - ﺴﺎﻜﻥ ﺠﻭﺍﻩ‬ ‫ﻤﺎ ﻟﻴﻪ ﺍﻟﺤﺯﻥ ﻭﻻ ﺒﻴﺘﻜﻠﻡ‬ ‫ﺭﺒﻲ ﻴﺼﺒﺭﻩ ﻋﻠﻰ ﻤﺎ ﺒﻼﻩ‬ ‫***‬ ‫ﺍﻟﺤﻤﺎﺭ.. ﺭﺍﺠل.. ﺃﺭﺍﺠل‬ ‫ﺒﻴﺩﻭﺱ ﻋﻠﻰ ﺍﻟﺯﻤﻥ ﺍﻟﺴﺎﻓل‬ ‫ﻭﻟﻤﺎ ﻴﻜﺭﻩ ﺒﻴﻌﺎﻨﺩ‬ ‫ﻭﺒﻴﺎﺨﺩ ﻗﺭﺍﺭﻩ ﻤﻥ ﺍﻟﺩﺍﺨل‬ ‫***‬ ‫ﺍﻟﺤﻤﺎﺭ ﻤﺎ ﻫﻭﺵ ﺩﺠﺎل‬ ‫ﻁﻭل ﻋﻤﺭﻩ ﺒﻁل ﺍﻷﺒﻁﺎل‬ ‫ﺸﺎﻴل ﻫﻡ ﻜﺒﻴﺭ ﻋﻠﻰ ﻅﻬﺭﻩ‬ ‫- ٣٢ -‬
‫ﺤﻤل ﺍﻟﻌﺎﻟﻡ ﻜﻠﻪ ﻤﺎ ﻤﺎل‬ ‫***‬ ‫ﻤﻴﻥ ﻴﻘﺩﺭ ﻴﻌﻤل ﺯﻴﻪ‬ ‫ﻤﻴﻥ ﻴﻘﺩﺭ ﻴﺘﺤﻤل ﺭﺒﻌﻪ‬ ‫ﺍﻹﻨﺴﺎﻥ ﻜﻠﻪ ﻟﺴﺎﻥ‬ ‫ﻭﺘﻼﻗﻲ ﻤﻴﺕ ﻭﺍﺤﺩ - ﺭﺍﻜﺒﻪ‬ ‫ﺍﻟﺤﻤﺎﺭ ﻤﺎﻟﻬﻭﺵ ﻏﻴﺭ ﻭﺍﺤﺩ‬ ‫ﺭﺍﻀﻲ ﻴﻨﺦ - ﺒﺱ ﻟﻭﺍﺤﺩ‬ ‫ﻋﻤﺭﻩ ﻤﺎ ﻨﺎﻡ ﻟﻸﻗﺯﺍﻡ‬ ‫ﻭﻤﺅﻤﻥ ﺒﺭﻀﻪ ﺒﺈﻟﻪ ﻭﺍﺤﺩ‬ ‫***‬ ‫ﻜﺎﻥ ﻨﻔﺴﻲ ﻓﻲ ﻟﻴﻠﺔ ﺃﺒﻘﻰ ﺤﻤﺎﺭ‬ ‫ﻭﺃﻤﺸﻲ ﻜﻤﺎﻥ ﺤﺴﺏ ﺍﻟﺘﻴﺎﺭ‬ ‫ﺒﺱ ﺍﻟﻘﺩﺭ ﻋﻤﺎل ﺒﻴﻘﻭﺩﻨﻲ‬ ‫ﻭﻻ ﻁﺎﻴل ﺠﻨﺔ - ﻭﻻ ﻨﺎﺭ‬ ‫***‬ ‫ﺍﻹﻨﺴﺎﻥ ﻁﻭل ﻋﻤﺭﻩ ﺒﺨﻴل‬ ‫ﺁﻩ ﻟﻭ ﺒﺹ ﻭﺸﺎﻑ ﺍﻟﺨﻴل‬ ‫- ٤٢ -‬
‫ﺇﺯﺍﻱ ﻴﺼﺭﻑ ﻤﺎ ﻓﻲ ﺍﻟﺠﻴﺏ‬ ‫ﺭﺒﻨﺎ ﺁﻜل - ﻜﺎﻡ ﻟﺠﺎﻡ ﺠﻴل‬ ‫***‬ ‫ﺃﺅﻤﻥ ﺒﺱ - ﺘﺸﻭﻑ ﺍﻟﺨﻁ‬ ‫ﻋﻤﺭ ﺍﻟﺩﻨﻴﺎ - ﻤﺎ ﺘﺩﻱ - ﻭﻁﻅ‬ ‫ﻴﺎﻤﻪ ﺠﺭﻴﺕ - ﻭﻴﺎﻤﻪ ﺍﺩﻴﺕ‬ ‫ﻭﻫﺎﻗﻭل ﺇﻴﻪ - ﻗﻠﺔ ﺒﺨﺕ - ﻭﻗﻠﺔ ﺤﻅ‬ ‫***‬ ‫ﺍﻟﺤﻤﺎﺭ ﺃﻁﻴﺏ ﻗﻠﺏ‬ ‫ﻤﺎﺸﻲ ﻴﻔﺭﻕ ﻉ ﺍﻟﻨﺎﺱ ﺤﺏ‬ ‫ﻤﺎﺸﻲ ﻴﺒﻌﺘﺭ ﺨﻴﺭ ﻉ ﺍﻟﺩﻨﻴﺎ‬ ‫ﻭﻴﻌﺭﻑ ﺃﻜﺜﺭ ﻤﻨﺎ ﺍﻟﺭﺏ‬ ‫***‬ ‫ﺍﻟﺤﻤﺎﺭ ﻗﻠﺒﻪ ﻁﻴﺏ‬ ‫ﻟﻭ ﺯﻋﻠﺘﻪ ﻴﺠﻲ ﻗﺭﻴﺏ‬ ‫ﻁﻭل ﻋﻤﺭﻙ ﺘﺨﺒﻁﻪ ﻋﻠﻰ ﻅﻬﺭﻩ‬ ‫ﻭﻜﻠﻤﺔ ﻤﻨﻙ ﻴﻀﺤﻙ ﻁﻴﺏ‬ ‫ﺍﻟﺤﻤﺎﺭ ﻋﻤﺭﻩ ﻤﺎ ﻴﻀﺤﻙ‬ ‫- ٥٢ -‬
‫ﺸﺎﻴﻑ ﺤﺯﻥ.. ﻭﻫﻡ ﻭﺸﺎﻴﻔﻙ‬ ‫ﻋﻤﺎل ﺘﻀﺤﻙ.. ﻋﻤﺎل ﺘﻀﺤﻙ‬ ‫ﺃﻨﺕ ﺃﻨﺎﻨﻲ - ﻭﻋﺎﺸﻕ ﻨﻔﺴﻙ‬ ‫***‬ ‫ﺍﻟﺤﻤﺎﺭ - ﻤﺴﻜﻴﻥ ﻏﻠﺒﺎﻥ‬ ‫ﺒﺱ ﺃﻨﺎ ﺸﺎﻴﻔﻪ - ﺃﻤﻴﺭ ﺴﻠﻁﺎﻥ‬ ‫ﻭﺒﻴﺘﺸﻜل ﺯﻱ ﻤﺎ ﻴﺭﻏﺏ‬ ‫ﻤﻤﻜﻥ ﻴﺒﻘﻰ ﺃﺴﺩ - ﺘﻌﺒﺎﻥ‬ ‫***‬ ‫ﺍﻟﺤﻤﺎﺭ - ﻤﺎﻟﻬﻭﺵ ﻅﻬﺭ -‬ ‫ﺍﻟﻴﻭﻡ ﺒﺘﺎﻋﻪ ﺒﺄﻟﻔﻴﻥ ﺸﻬﺭ‬ ‫ﻴﺘﺠﻭﺯ ﻜل ﻟﻴﻠﺔ ﺤﻤﺎﺭﺓ‬ ‫ﻭﻻ ﻴﺠﻴﺏ ﺸﺒﻜﺔ ﻭﻻ ﻴﺩﻓﻊ ﻤﻬﺭ‬ ‫***‬ ‫ﺍﻟﺤﻤﺎﺭ ﺒﺎﻟﻁﺒﻊ ﻤﻼﻙ‬ ‫ﻤﺎﺸﻲ ﻴﻭﻤﺎﺘﻲ ﻉ ﺍﻷﺸﻭﺍﻙ‬ ‫ﻜﻔﺎﻴﺔ ﻋﻠﻴﻪ ﻨﺎﺭ ﺍﻟﻜﺭﺒﺎﺝ‬ ‫ﻭﻋﻤﺭﻩ ﻤﺎ ﻓﻜﺭ ﻴﺘﺤﺩﺍﻙ‬ ‫- ٦٢ -‬
‫ﺃﻨﺕ ﺇﻴﻪ - ﻤﺎ ﺒﺘﺤﺴﺵ ﺒﻴﻪ‬ ‫ﻟﻴﻪ ﺘﻤﻠﻲ - ﺒﺘﺸﺨﻁ ﻓﻴﻪ‬ ‫ﺸﻴﻪ ﻭﺤﺎﻩ - ﺤﺎﻩ - ﻭﺸﻴﻪ‬ ‫ﻭﻟﻭ ﺩﺍﻴﺦ ﺃﻭ ﺘﻌﺒﺎﻥ ﺘﺭﻓﺼﻪ‬ ‫ﻟﻭ ﻋﻴﺎﻥ ﺠﺎﻨﺒﻙ ﺘﻼﻗﻴﻪ‬ ‫ﺍﻟﺤﻤﺎﺭ ﻤﺎ ﻫﻭﺵ ﻜﺩﺍﺏ‬ ‫ﻤﺎﻟﻲ ﺍﻟﺩﻨﻴﺎ ﺫﻫﺎﺏ ﻭﺇﻴﺎﺏ‬ ‫ﻭﻟﻭ ﺼﺎﺤﺒﻪ ﻏﺎﺏ ﻋﻨﻪ ﺸﻭﻴﻪ‬ ‫ﻭﻟﻭ ﻏﺎﺏ ﻋﻨﻪ ﺼﺎﺤﺒﻪ ﺸﻭﻴﺔ‬ ‫ﻴﻔﻀل ﻴﺴﺄل ﻉ ﺍﻷﺼﺤﺎﺏ‬ ‫ﻭﻴﻘﻠﻕ ﻋﻨﻪ ﺒﺩﻭﻥ ﺃﺴﺒﺎﺏ‬ ‫***‬ ‫ﺍﻟﺤﻤﺎﺭ ﻤﺨﻠﺹ ﻭﺃﻤﻴﻥ‬ ‫ﻴﻭﻓﻲ ﻜﻤﺎﻥ ﻟﻠﺒﻨﻲ ﺁﺩﻤﻴﻥ‬ ‫ﻭﺍﻟﺒﻨﻲ ﺁﺩﻤﻴﻥ ﺒﺘﻐﺩﺭ ﺒﻴﻪ‬ ‫ﻁﺒﻊ ﺍﻟﺒﻨﻲ ﺁﺩﻤﻴﻥ ﺨﺎﻴﻨﻴﻥ‬ ‫ﺍﻟﺤﻤﺎﺭ ﺒﻴﺤﺏ ﺍﻟﺼﺤﺒﺔ‬ ‫ﻭﻋﺎﻴﺵ ﻜل ﺤﻴﺎﺘﻪ ﻤﺤﺒﺔ‬ ‫- ٧٢ -‬
‫ﻟﻤﺎ ﻴﺒﺹ ﻴﺸﻭﻑ ﺍﻟﻔﺭﺤﺔ‬ ‫ﻤﺎﻟﻴﻪ ﻗﻠﻭﺒﻨﺎ - ﺒﻴﻨﺴﻰ ﺍﻟﺩﻨﻴﺎ‬ ‫***‬ ‫ﺍﻟﺤﻤﺎﺭ ﻤﺎ ﻫﻭﺵ ﺒﻜﺎﺵ‬ ‫ﻭﻻ ﺒﻴﺘﺴﻠﻕ ﻭﻻ ﺨﻔﺎﺵ‬ ‫ﺍﻟﺤﻤﺎﺭ ﻋﻨﺩﻩ ﻜﺭﺍﻤﺔ‬ ‫ﻭﻁﻭل ﻋﻤﺭﻩ ﻉ ﺍﻟﻤﺒﺩﺃ ﻋﺎﺵ‬ ‫***‬ ‫ﺍﻟﺤﻤﺎﺭ ﺒﻴﻘﻭل ﺃﺸﻌﺎﺭ‬ ‫ﻟﻭ ﻴﻜﺘﺏ ﺒﻴﺕ - ﺍﻟﻨﺎﺱ ﺘﺨﺘﺎﺭ -‬ ‫ﻓﻲ ﺍﻹﺒﺩﺍﻉ ﻟﻪ ﺭﺅﻴﺔ ﺠﺩﻴﺩﺓ‬ ‫ﻭﺍﻹﻨﺴﺎﻥ - ﻤﺎ ﻴﺤﺴﺵ ﻋﺎﺭ‬ ‫ﻴﺎ ﻟﻼ ﺍﻟﻐﺎﺭ - ﻜﺎﻥ ﻨﻔﺴﻲ ﺃﺒﻘﻰ ﺤﻤﺎﺭ‬ ‫***‬ ‫ﺍﻟﺤﻤﺎﺭ ﻤﺎ ﻫﻭﺵ ﺤﻤﺎﺭ‬ ‫ﺩﺍ ﺒﻴﻔﻬﻡ ﻭﻟﻪ ﺃﻓﻜﺎﺭ‬ ‫ﻤﻴﻥ ﻓﻲ ﺍﻟﺩﻨﻴﺎ ﻜﺩﻩ ﻴﺸﺒﻪ ﻟﻪ‬ ‫ﻴﺎ ﻤﻪ ﺤﻤﻴﺭ - ﺴﺎﻜﻨﻴﻥ ﻓﻲ ﺍﻟﺒﺎﺭ‬ ‫- ٨٢ -‬
‫ﺍﻟﺤﻤﺎﺭ ﺤﻠﻭ ﺍﻟﻁﺒﻊ‬ ‫ﺴﺒﻊ ﺤﻘﻴﻘﻲ - ﻭﺨﻤﺴﻴﻥ ﺴﺒﻊ‬ ‫ﺁﻩ ﻤﺎﺸﻲ ﻓﻲ ﺍﻟﺩﻨﻴﺎ ﻤﺎ ﻴﺴﺄل‬ ‫ﻭﺒﺭﺩﻩ ﺭﺍﻀﻲ ﺒﻌﻴﺸﺔ ﺍﻟﻘﻤﻊ‬ ‫ﻋﻠﺸﺎﻥ ﻜﺩﻩ ﺃﻨﺎ ﻫﺎﺒﻘﻰ ﺤﻤﺎﺭ‬ ‫ﺃﻴﻭﻩ ﺨﻼﺹ - ﺃﻨﺎ ﺨﺩﺕ ﻗﺭﺍﺭ‬ ‫ﻻﺯﻡ ﺃﺭﻴﺢ ﻨﻔﺴﻲ ﻴﺎ ﻋﺎﻟﻡ..‬ ‫ﺩﻨﻴﺎ ﺍﻟﺒﻨﻲ ﺁﺩﻤﻴﻥ ﺃﺸﺭﺍﺭ‬ ‫***‬ ‫ﺃﻨﺎ ﻤﺎﻟﻲ ﻭﻤﺎل ﺩﻨﻴﺘﻜﻡ‬ ‫ﺤﻜﺎﻴﺘﻲ ﺃﻏﺭﺏ... ﻤﻥ ﺤﻜﺎﻴﺘﻜﻡ‬ ‫ﺸﻠﺘﻲ ﻁﺒ ‪‬ﺎ - ﻏﻴﺭ ﺸﻠﺘﻜﻡ‬ ‫ﻌ‬ ‫ﺃﻨﺎ ﻤﺅﻤﻥ - ﻭﺍﻨﺘﻭﺍ ﺍﻟﻜﻔﺎﺭ‬ ‫ﻋﻠﺸﺎﻥ ﻜﺩﻩ - ﺃﻨﺎ ﻫﺎﺒﻘﻰ ﺤﻤﺎﺭ‬ ‫- ٩٢ -‬
‫ﺃﻨﺎ ﻤﺵ ﺩﺍﻗﻕ ﻋﺼﺎﻓﻴﺭ‬ ‫ﻤﺎ ﺘﻜﻭﻨﺵ ﻓﺎﻜﺭﻨﻲ ﺩﺍﻗﻕ ﻋﺼﺎﻓﻴﺭ‬ ‫ﻷ - ﻟﻤﺅﺍﺨﺫﺓ - ﺃﻨﺎ ﻋﻘﻠﻲ ﻜﺒﻴﺭ‬ ‫ﻭﻻ ﻋﻤﺭﻙ ﻋﻠﻰ ﻋﻘﻠﻲ ﻫﺎﺘﻀﺤﻙ‬ ‫ﺤﺘﻰ ﻟﻭ ﺃﻨﺕ - ﺍﺒﻥ ﻭﺯﻴﺭ‬ ‫***‬ ‫ﺃﻨﺎ ﺩﺍﻴ ‪‬ﺎ ﺒﻔﻬﻡ ﻡ ﺍﻟﻁﻴﺭ‬ ‫ﻤ‬ ‫ﻟﻴﻪ ﻤﺵ ﻓﺎﻫﻡ ﻴﺎ ﺃﻤﺸﻴﺭ‬ ‫ﻋﺎﻴﺯ ﺘﺴﺭﻕ ﺩﺍﻴ ‪‬ﺎ ﻗﻭﺘﻨﺎ‬ ‫ﻤ‬ ‫ﻭﻓﺎﻜﺭ ﻜل ﺍﻟﻨﺎﺱ ﺩﻱ ﺤﻤﻴﺭ‬ ‫***‬ ‫ﺭﺒﻙ ﻋﻨﺩﻙ ﻫﻨﺎ ﻤﻭﺠﻭﺩ‬ ‫ﺤﺱ ﺒﺫﺍﺘﻪ ﻴﺎ ﻋﺏ ﻤﻭﺠﻭﺩ‬ ‫ﻭﺒﺩﺍل ﻤﺎ ﺒﺘﺴﺭﻕ ﻤﻼﺒﺴﻨﺎ‬ ‫ﻭﺘﺴﻴﺒﻨﺎ ﻋﺭﺍﻴﺎ - ﺍﻋﻁﻑ ﺠﻭﺩ‬ ‫ﺭﺒﻨﺎ ﻗﺎﺩﺭ ﻉ ﺍﻟﺠﺒﺎﺭ‬ ‫ﺃﺼل ﺍﻟﻬﻨﺎ - ﻜﻤﺎﻥ ﺠﺒﺎﺭ‬ ‫ﺍﻟﺠﺒﺎﺭ ﺍﻟﻠﻲ ﺒﻴﺨﻠﻘﻨﺎ‬ ‫ﺨﻠﻕ ﺍﻟﺠﻨﺔ - ﻭﺨﻠﻕ ﺍﻟﻨﺎﺭ‬ ‫- ٠٣ -‬
‫ﺇﻻ ﺩﻴﺎﻨﺎ‬ ‫ﻜل ﺍﻟﻨﺎﺱ ﺒﺘﻤﻭﺕ ﻋﺭﻴﺎﻨﺔ‬ ‫ﻓﻲ ﺍﻟﻘﺩﺱ ﻭﺒﺘﻤﻭﺕ ﻋﻁﺸﺎﻨﺔ‬ ‫ﻭﻻ ﺤﺩ ﺒﻴﺠﻴﺏ ﻓﻲ ﺴﻴﺭﺘﻬﻡ‬ ‫ﻭﻻ ﺤﺩ ﺃﺒ ‪‬ﺍ ﻴﺫﻜﺭﻫﻡ‬ ‫ﺩ‬ ‫ﺇﻻ ﺩﻴﺎﻨﺎ‬ ‫ﻜﺄﻥ ﺩﻴﺎﻨﺎ ﻟﻬﺎ ﺩﻴﺎﻨﺔ‬ ‫ﻜل ﺍﻟﺠﺭﺍﻴﺩ ﻤﻠﻴﺎﻨﺔ‬ ‫ﺼﻭﺭﺓ ﻟﺩﻴﺎﻨﺎ ﺒﺘﺘﻭﻀﻰ‬ ‫ﻭﺼﻭﺭﺓ ﻟﺩﻴﺎﻨﺎ ﻋﺭﻴﺎﻨﺔ‬ ‫***‬ ‫ﺩﻴﺎﻨﺎ ﻗﺼﺘﻬﺎ ﻋﻠﻰ ﻟﺴﺎﻨﻲ‬ ‫ﻭﻋﻠﻰ ﻜل ﻟﺴﺎﻥ‬ ‫ﻁﻠﻘﺔ ﻭﺨﺭﺠﺕ ﺩﻱ ﺸﻔﺎﻴﻔﻬﺎ‬ ‫ﻭﻋﻴﻭﻨﻬﺎ ﺒﺘﻀﺭﺏ ﻓﻲ ﺍﻟﻤﻠﻴﺎﻥ‬ ‫ﺩﻭﺸﺔ ﻭﺯﻴﻁﺔ ﻋﻠﻰ ﺍﻟﻔﺎﻀﻲ‬ ‫ﺘﻁﻠﻊ ﺇﻴﻪ ﺩﻱ ﺩﻴﺎﻨﺎ - ﻜﻤﺎﻥ‬ ‫- ١٣ -‬
‫ﺇﻻ ﺩﻴﺎﻨﺎ‬ ‫ﺇﻻ ﺩﻴﺎﻨﺎ - ﺍﻟﻨﺎﺱ ﺘﺫﻜﺭﻫﺎ‬ ‫ﻉ ﺍﻟﺠﺩﺭﺍﻥ - ﻨﻘﺸﻴﻥ ﺘﺼﺎﻭﻴﺭﻫﺎ‬ ‫ﺩﻴﺎﻨﺎ - ﺤﺩﻴﺙ ﺍﻟﻌﺎﻟﻡ ﺃﺠﻤﻊ‬ ‫ﻭﻜل ﺍﻟﻨﺎﺱ ﻉ ﺍﻟﻘﺒﺭ - ﺘﺯﻭﺭﻫﺎ‬ ‫- ٢٣ -‬
‫ﺒﻜﺵ ﻭﺃﻭﻨﻁﺔ‬ ‫ﻜﻠﻪ ﺒﻜﺵ - ﻜﻠﻪ ﺃﻭﻨﻁﺔ‬ ‫ﻭﻻ ﻤﺼﺭ ﻨﺎﻓﻌﺔ ﻭﻻ ﻁﻨﻁﺎ‬ ‫ﻜل ﺍﻟﺒﻼﺩ ﻤﻠﻴﺎﻨﺔ ﺴﻭﺍﺩ‬ ‫ﺤﺘﻰ ﻗﻠﻭﺒﻨﺎ - ﺃﻨﺎ ﻭﺃﻨﺕ‬ ‫***‬ ‫ﻤﺎ ﻋﺩﺘﺵ ﻓﻲ ﺍﻟﻌﺼﺭ ﺩﺍ ﺇﻨﺴﺎﻥ‬ ‫ﻜل ﺍﻟﻠﻲ ﻋﺎﻴﺵ ﺒﻘﻰ ﺒﻜﺎﺵ‬ ‫ﺒﻬﻨﻲ ﻤﻥ ﻗﻠﺒﻲ ﺍﻟﺤﻴﻭﺍﻥ‬ ‫ﺇﺤﺴﺎﺴﻪ ﻤﺵ ﺯﻱ ﺍﻷﻭﺒﺎﺵ‬ ‫ﺍﻟﻨﺎﺱ ﻜﻠﻬﺎ - ﻉ ﺍﻟﺯﻴﻑ ﺩﺍﻴﺭﻴﻥ‬ ‫ﻜل ﺍﻟﺒﺸﺭ ﺃﺼﺒﺤﻭﺍ ﺸﻴﺎﻁﻴﻥ‬ ‫ﻭﻟﻤﺎ ﻨﻴﺠﻲ ﻨﻘﻭل ﺩﺍ ﺨﺩﺍﻉ‬ ‫ﺘﻠﻭﻡ ﻋﻠﻴﻨﺎ - ﺍﻟﺒﻨﻲ ﺁﺩﻤﻴﻥ‬ ‫ﻫﻤﺎ ﻜﺩﻩ ﻴﺎ ﻭﻻﺩ ﺍﻟﻨﺎﺱ‬ ‫ﻤﺎ ﻫﻡ ﺩﻭل ﺍﺴﻤﻬﻡ ﺍﻟﻨﺎﺱ‬ ‫ﺍﻟﻨﺎﺱ ﻋﻠﻰ ﺍﻟﺤﻘﺩ ﺍﻨﺘﺸﺭﻭﺍ‬ ‫ﻟﻜﻥ ﻨﻬﺎﻴﺔ ﻜل ﺩﺍ ﻜﺎﺱ‬ ‫- ٣٣ -‬
‫ﻜﻭﺴﺔ ﻭﺒﺎﻤﻴﺎ ﻭﻤﻠﻭﺨﻴﺔ‬ ‫ﻜﻭﺴﺔ ﻭﺒﺎﻤﻴﺎ ﻭﻤﻠﻭﺨﻴﺔ‬ ‫ﻓﺭﺍﺥ ﻭﻟﺤﻤﺔ ﻤﺸﻭﻴﺔ‬ ‫ﻟﻙ ﺤﻕ ﻴﺎ ﻭﺍﺩ ﺃﺼﻠﻙ ﺘﻨﺴﺎﻩ‬ ‫ﺘﻨﺴﻰ ﺍﻟﻔﻭل ﻭﺍﻟﻁﻌﻤﻴﺔ‬ ‫ﻭﻨﺴﻴﺕ ﻜﻤﺎﻥ ﺘﻌﺏ ﺭﺠﻠﻴﻙ‬ ‫ﻟﻤﺎ ﺒﻘﻰ ﻟﻙ ﻋﺭﺒﻴﺔ‬ ‫***‬ ‫ﻜﻭﺴﺔ ﻓﻲ ﺒﻠﺩﻨﺎ ﻭﻤﻠﻭﺨﻴﺔ‬ ‫ﻭﺍﻟﺤﻠﻭ ﻓﻴﻬﺎ ﻤﻬﻠﺒﻴﺔ‬ ‫ﺍﻟﺒﺩﻟﺔ ﺘﺸﺒﻪ ﻟﻘﻤﻴﺹ ﻨﻭﻡ‬ ‫ﻭﺍﻟﺒﻠﻁﻭ ﻴﺼﺒﺢ ﺠﻠﺒﻴﺔ‬ ‫ﻓﻲ ﺒﻠﺩﻨﺎ ﺒﻠﺩ ﺍﻟﺤﺭﻴﺔ‬ ‫ﺸﻭﻓﺕ ﺍﻟﻌﺼﻔﻭﺭﺓ ﻤﻌﺩﻴﺔ‬ ‫ﻤﺭﺒﻭﻁﺔ ﻓﻲ ﺸﺠﺭﺓ ﻤﺼﺩﻴﺔ‬ ‫ﻭﻤﻬﻤﺎ ﺃﻗﻭل ﻴﺎ ﻋﻨﻴﺔ‬ ‫ﺒﻨﻔﺦ ﻓﻲ ﺇﺭﺒﺔ ﻤﻘﻁﻭﻋﺔ‬ ‫ﻭﺍﻤﺴﺢ ﻓﻲ ﺇﺒﺭﺓ ﻤﺼﺩﻴﺔ‬ ‫ﻜﻭﺴﺔ ﻭﺒﺎﻤﻴﺎ ﻭﻤﻠﻭﺨﻴﺔ‬ ‫- ٤٣ -‬
‫ﺍﻨﺘﺨﺎﺒﺘﻨﺎ‬ ‫ﺍﻨﺘﺨﺎﺒﺘﻨﺎ - ﻤﺎ ﻟﻬﺎ ﻤﺜﻴل‬ ‫ﺍﻟﻨﻤﻠﺔ ﻓﻴﻬﺎ ﺒﺘﻐﻠﺏ ﻓﻴل‬ ‫ﻭﺍﻟﻜل ﻴﻨﺠﺢ ﺒﺎﻟﺼﺩﻓﺔ‬ ‫ﺒﺎﻟﺩﻋﻭﺓ ﻭﺒﻔﻀل ﺍﻟﺘﺄﻓﻴل‬ ‫ﻭﺒﻐل ﻴﻨﺠﺢ ﻓﻲ ﺍﻟﺸﻌﺏ‬ ‫ﻴﺴﻘﻁ ﻋﻁﻴﺔ ﻋﻤﺭ ﻁﻭﻴل‬ ‫ﻟﻭ ﺍﻟﻨﺠﺎﺡ ﺒﺎﻟﺸﻌﺒﻴﺔ‬ ‫ﻜﺎﻥ ﻋﻁﻴﺔ ﻤﺎ ﻟﻬﻭﺵ ﺒﺩﻴل‬ ‫ﺍﻨﺘﺨﺎﺒﺘﻨﺎ ﻤﺎ ﻟﻬﺎ ﻤﺜﻴل‬ ‫ﺍﻟﻨﻤﻠﺔ ﻓﻴﻬﺎ ﺒﺘﻐﻠﺏ ﻓﻴل‬ ‫- ٥٣ -‬
‫ﺠﺯﺍﺭ ﺒﻴﻥ ﻜﻼﺏ ﻭﺤﻤﻴﺭ‬ ‫ﻤﺭﺓ ﺒﻨﺎﻜل ﻟﺤﻡ ﻜﻼﺏ - ﻭﻤﺭﺓ ﺒﻨﺎﻜل ﻟﺤﻡ ﺤﻤﻴﺭ‬ ‫ﻭﺩﺍ ﺒﻔﺘﻴﻙ.. ﻭﺩﻩ ﻜﺒﺎﺏ - ﻁﺒﻕ ﺼﻐﻴﺭ ﻁﺒﻕ ﻜﺒﻴﺭ‬ ‫ﻋﻴﺸﺔ ﻜل ﺍﻟﺨﻠﻕ ﻫﺒﺎﺏ - ﻭﺒﻜﺭﻩ ﻫﻨﺎﻜل ﻑ ﺍﻟﺼﺭﺍﺼﻴﺭ‬ ‫ﻜل ﺍﻟﺸﻌﺏ ﺴﺭﻴﺭﻩ ﺘﺭﺍﺏ - ﺃﻤﺎ ﺍﻟﺤﺎﺘﻲ ﺴﺭﻴﺭﻩ ﺤﺭﻴﺭ‬ ‫ﺍﻟﻠﻲ ﺒﻴﻘﺘل ﻜل ﺍﻟﻨﺎﺱ - ﺠﺯﺍﺭ ﻭﻻ ﻓﻴﺵ ﻋﻨﺩﻩ ﻀﻤﻴﺭ‬ ‫ﻤﻥ ﺇﻤﺘﻰ ﻴﺎ ﻭﻟﺩﻱ ﺒﺘﺘﻐﺩﻯ - ﺃﻓﻁﺭ ﻭﺃﺘﻌﺸﻰ ﺠﺭﺠﻴﺭ‬ ‫ﺍﻭﻋﻰ ﺘﻘﻭل ﻨﻔﺴﻲ ﻓﻲ ﺍﻟﻜﺭﺸﺔ ﺃﻭ ﻓﻲ ﺍﻟﻔﺸﺔ ﺃﻭ ﺍﻟﺯﻨﺎﺒﻴﺭ‬ ‫ﺍﻭﻋﻰ ﺘﻘﻭل ﻫﻔﺎﻨﻲ ﺍﻟﺸﺭﺒﺔ - ﺍﻓﻁﺭ ﺠﺒﻨﺔ ﻭﺍﻋﻤل ﺨﻴﺭ‬ ‫ﺠﻭﺓ ﺍﻟﺤﻠﺔ - ﺃﻟﻔﻴﻥ ﻗﻁﺔ - ﺃﻟﻔﻴﻥ ﻓﺭﺨﺔ ﻑ ﺒﻕ ﻀﺭﻴﺭ‬ ‫ﻤﻥ ﺍﻤﺘﻰ ﻭﺃﻨﺕ ﺒﺘﺘﻌﺸﻰ ﺤﺘﻰ ﺍﻟﻔﻘﺭ ﻓﻲ ﺒﻴﺘﻨﺎ ﻓﻘﻴﺭ‬ ‫ﺍﺸﺭﺏ ﺨﻤﻴﺭ ﻜل ﺸﻌﻴﺭ - ﻭﻗﻑ ﻜل ﺍﻟﻨﺎﺱ ﻁﻭﺍﺒﻴﺭ‬ ‫ﹸ‬ ‫ﻤﺭﺓ ﺒﻴﺎﻜﻠﻭﺍ ﻟﺤﻡ ﻜﻼﺏ - ﻭﻤﺭﺓ ﺒﻴﺎﻜﻠﻭﺍ ﻟﺤﻡ ﺤﻤﻴﺭ‬ ‫ﺯﺭﻋﻭﺍ ﺍﻟﺩﻨﻴﺎ ﻜﻠﻬﺎ ﻏﺎﺏ - ﺨﻠﻭﺍ ﻜل ﺍﻟﻨﺎﺱ ﻁﺭﺍﻁﻴﺭ‬ ‫ﺒﻴﻘﺘﻠﻭﺍ ﺍﻟﻨﺎﺱ ﺒﺄﻤﺎﻨﺔ - ﻜﺎﻥ ﺠﺯﺍﺭ ﺒﺎﻟﺒﺩﻟﺔ ﺸﻤﻴﺭ.‬ ‫- ٦٣ -‬
‫ﺃﺒﻭﻴﻪ ﻭﺃﺒﻭﻙ‬ ‫ـﻲ ـﺭ‬ ‫ـﻙ ﺃﺭﺍﻀـ ﻜﺜﻴـ‬ ‫ـﻭﻙ ﺒﻴﻤﻠـ‬ ‫ﺃﺒـ‬ ‫ـﺭ‬ ‫ـﺩﺍﻜﻡ ﺃﺠﻴــ‬ ‫ـﺎ ﺤــ‬ ‫ـﺎ ﺃﺒﻭﻴــ‬ ‫ﺃﻤــ‬ ‫ـﺭ‬‫ـﺎ ﺍﻟﻜﺒﻴـ‬‫ـﺎﻥ ـﻥ ﺍﻟﺒﺎﺸـ‬ ‫ﻋﻠﺸـ ﺍﺒـ‬ ‫ـﻙ ـﺏ ـﺭ‬ ‫ـﺎ ـﻼﺵ ﻋﻨﻴـ ﻜﻠـ ﻓﻘﻴـ‬ ‫ﻤـ ﻴﻤـ‬ ‫ـﻥ ـﻴﺭﻫﺎ ـﺎﺕ ـﺏ‬ ‫ﺍﻵﻴـ ﺘﺘﻘﻠـ‬ ‫ﻟﻜـ ﻤﺴـ‬ ‫ـﻤﻴﺭ‬‫ـﺎﺩﺉ ـﻭﺩ ﺍﻟﻀـ‬ ‫ﻴﻌـ‬ ‫ـﻭﺩ ﺍﻟﻤﺒـ‬‫ﺘﻌـ‬ ‫ﻤﺴﻴﺭﻫﺎ ﻓﻲ ﻤﺭﺓ ﺘـﺭﻭﻕ ﻭﺘﺤﻠـﻰ‬ ‫ـﺭ‬‫ـﺒﺢ ﻜﺒﻴـ‬‫ـﻐﻴﺭ ﻴﺼـ‬‫ـﺭﻩ ﺍﻟﺼـ‬‫ﻭﺒﻜـ‬ ‫ﻤﺴﻴﺭﻜﻭﺍ ﺘﻭﻁﻭﺍ ﻭﻨﺭﻜـﺏ ﻋﻠﻴﻜـﻭﺍ‬ ‫ـﺭ‬ ‫ـﻭﺍ ﺍﻟﺤﻤﻴـ‬ ‫ـﺎ ﻋﻠﻴﻜـ‬ ‫ـﺩ ﺩﻭﺭﻫـ‬ ‫ﻭﺘﺎﺨـ‬ ‫- ٧٣ -‬
‫ﻫﻭ ﺩﻩ ﻋﻡ ﻋﻁﻴﺔ‬ ‫ﻤﻬﺩﺍﺓ ﺇﻟﻰ ﺍﻟﻤﻨﺎﻀل ﻋﻁﻴﺔ ﺍﻟﺼﻴﺭﻓﻲ‬ ‫ﻤﺎ ﻫﻭ ﺩﻩ ﻋﻡ ﻋﻁﻴﺔ‬ ‫ﻤﻥ ﻫﻡ ﻴﻁﻠﻊ ﻷﺴﻴﺔ‬ ‫ﺒﺠﺴﻡ ﺼﺎﻤﺩ - ﻋﺯﻡ ﺤﺩﻴﺩ‬ ‫ﻋﺫﺏ ﻭﺯﺍﺭﺓ ﺍﻟﺩﺍﺨﻠﻴﺔ‬ ‫ﺠﻠﺩ ﺒﺠﺴﻤﻪ ﻤﻴﺕ ﻜﺭﺒﺎﺝ‬ ‫ﺒﻬﺩل ﺒﺠﺴﻤﻪ ﺃﻟﻑ ﺸﺎﻭﻴﺵ‬ ‫ﺤﺒﺴﻪ ﺤﺞ ﻤﻊ ﺍﻟﺤﺠﺎﺝ‬ ‫ﻟﻭ ﻓﻴﻪ ﺯﻴﻪ ﻤﺎ ﺘﻠﻘﻴﺵ‬ ‫ﻋﻡ ﻋﻁﻴﺔ ﺍﻟﺼﻴﺭﻓﻲ ﺩﺍ ﻜﺎﻥ ﻓﺎﺭﺱ ﻋﻨﺩﻩ ﺃﻟﻑ ﺤﺼﺎﻥ‬ ‫ﻋﻡ ﻋﻁﻴﺔ ﺩﺍ ﺇﻨﺴﺎﻥ - ﻟﻤﺎ ﻨﻘﻭل ﻤﻭﺠﻭﺩ ﺇﻨﺴﺎﻥ‬ ‫ﺭﺍﺠل ﻭﺍﺤﺩ ﺒﺼﻤﻭﺩﻩ - ﻭﺤﺩ ﺃﻤﺔ ﻭﻏﻴﺭ ﺸﻌﺏ‬ ‫ﻋﺎﻤل ﻨﺎﻀل ﺒﺠﻬﻭﺩﻩ - ﺨﻠﻰ ﺍﻟﺭﻋﺏ ﻴﺸﻭﻑ ﺍﻟﺭﻋﺏ‬ ‫ﻭﺍﻟﺩ ﻓﺎﻀل ﺒﻭﺠﻭﺩﻩ - ﻋﺸﺎﻥ ﻨﻘﻭل ﻤﻭﺠﻭﺩ ﺍﻟﺤﺏ‬ ‫ﻭﻫﻭ ﺩﻩ ﻋﻡ ﻋﻁﻴﺔ‬ ‫- ٨٣ -‬
‫ﺍﻟﺤﻤﺩ ﷲ - ﻋﺭﻓﺕ ﺃﺴﺭﻕ‬ ‫ﺍﻟﺤﻤﺩ ﷲ ﻋﺭﻓﺕ ﺃﺴﺭﻕ - ﺒﻘﻴﺕ ﻨﺼﺎﺏ‬ ‫ﻭﺒﺸﻜﺭ ﺭﺒﻲ ﻉ ﺍﻟﻨﻌﻤﺔ - ﺃﻥ ﺃﻜﻭﻥ ﻜﺫﺍﺏ‬ ‫ﺒﻌﺩ ﻤﺎ ﺩﻭﺒﺕ ﻡ ﺍﻟﻭﺤﺩﺓ - ﻭﻤﺎ ﻟﻴﺵ ﺃﺼﺤﺎﺏ‬ ‫ﻭﻜﺎﻥ ﺍﻟﻜل ﺒﻴﺨﺎﻓﻨﻲ ﺒﺩﻭﻥ ﺃﺴﺒﺎﺏ‬ ‫ﻴﺨﺎﻓﻭﺍ ﻻ ﺃﻗﻭﻟﻬﻡ ﻟﻘﻤﺔ - ﻭﻤﺎ ﻟﻴﺵ ﺃﺤﺒﺎﺏ‬ ‫ﻴﻜﻠﻭﺍ ﻫﻤﺎ ﺒﺎﻟﺼﺤﺔ - ﻭﺃﻜﻠﻲ ﺘﺭﺍﺏ‬ ‫ﻭﻜﺎﻨﺕ ﺍﻟﺼﺤﺒﺔ ﻭﺍﻟﻠﻤﺔ - ﻗﻁﻁ ﻭﻜﻼﺏ‬ ‫ﺒﻌﺩ ﻤﺎ ﻜﻨﺕ ﻤﺵ ﻻﻗﻲ - ﻭﻋﻴﺸﺘﻲ ﻫﺒﺎﺏ‬ ‫ﺒﻘﻴﺕ ﺃﻓﻁﺭ ﻴﺎ ﻨﺎﺱ ﻜﻔﺘﺔ ﻤﻌﺎﻫﺎ ﻜﺒﺎﺏ‬ ‫ﻭﺒﻌﺩ ﻤﺎ ﻜﻨﺕ ﺃﻨﺎ ﺤﺎﻓﻲ - ﻭﻻ ﺃﻋﺭﻑ ﺇﻻ ﻓﻲ ﺸﺭﺍﺏ‬ ‫ﺒﻘﺕ ﺍﻟﺠﺯﻤﺔ ﻋﺭﺒﻴﺘﻲ - ﻭﻋﺠﻴﺒﺔ ﻭﻤﻶﻨﺔ ﻋﺠﺎﺏ‬ ‫ﻭﻜﺎﻨﺕ ﺍﻟﺸﻭﺍﺭﻉ ﺒﻴﺘﻲ - ﺒﺩﻭﻥ ﺃﺒﻭﺍﺏ‬ ‫ﺒﻘﻰ ﺍﻟﻘﺼﺭ ﻫﻨﺎ ﻋﻨﺩﻱ - ﻋﻠﻴﻪ ﺍﻟﺒﻭﺍﺏ‬ ‫ﻭﻓﻴﻼ ﻜﺒﻴﺭﺓ ﻓﻲ ﻤﺭﺍﻗﻴﺎ - ﻭﺤﺩﻴﻘﺔ ﻤﻥ ﺍﻟﻌﻨﺎﺏ‬ ‫ﻭﺒﻌﺩ ﻤﺎ ﺩﺒﺕ ﻡ ﺍﻟﻭﺤﺩﺓ - ﺫﻫﺎﺏ ﻭﺇﻴﺎﺏ‬ ‫ﻟﻘﻴﺕ ﺍﻟﺩﻨﻴﺎ ﺒﺘﻐﻨﻲ ﻭﻜﺜﻴﺭ ﺃﺤﺒﺎﺏ‬ ‫ﺃﺘﺎﺭﻱ ﺍﻟﻤﺎل ﻟﻭ ﻴﻜﺜﺭ - ﺘﻼﻗﻲ ﻤﻌﺎﻩ ﻜﺜﻴﺭ ﺃﺼﺤﺎﺏ‬ ‫ﺍﻟﻠﻲ ﻴﻜﻭﻥ ﺃﺴﺩ ﺃﻭ ﻓﻴل - ﻻﺯﻡ ﻴﺒﻘﻰ ﻟﻪ ﺃﺫﻨﺎﺏ‬ ‫ﻭﻤﺎﺸﻴﺔ ﺍﻟﺩﻨﻴﺎ ﺃﻭ ﻭﺍﻗﻔﺔ - ﺩﻱ ﺩﻨﻴﺎ ﺴﺭﺍﺏ‬ ‫- ٩٣ -‬
‫ﻭﺭﻕ ﻭﺭﻭﺘﻴﻥ‬ ‫ـﻲ ـﻥ ـﺏ ـﺩﻭﺨﻨﻲ - ﻭﺃﺭﻭﺡ ـﻪ ـﻴﻥ‬ ‫ﺒـ ﻓـ‬ ‫ﻭﺭﻗـ ﺃﻴـ ﺍﻟﻜﻠـ ﻤـ‬ ‫ـﻴﻥ ـﺵ ـﺎﺭﻑ - ـﺎﺘﻌﻴﻥ ـﻴﻥ‬ ‫ﻓـ‬ ‫ﻫـ‬ ‫ﻋـ‬ ‫ﻤـ‬ ‫ـﺎﻴﺯ ﺃﺘﻌـ‬‫ﻋـ‬ ‫ـﻴﻥ‬ ‫ـﻭﺍ ﺍﻟﺘﻌﻴـ‬ ‫ـﺔ - ﻭﻭﻗﻔـ‬ ‫ـﺔ ـﺵ ﻨﺎﻓﻌـ‬ ‫ـﻭﺍ ﺤﻜﻭﻤـ ﻤـ‬ ‫ﺒﻴﻘﻭﻟـ‬ ‫ـﺩﻭﺍﻭﻴﻥ‬ ‫ـﺔ ﺍﻟــ‬ ‫ـﻴﻥ - ﻤﺎﻟﻴــ‬ ‫ـﺘﺎﺕ ﺘﺘﻌــ‬ ‫ـﺎ ﺍﻟﺴــ‬ ‫ﺃﻤــ‬ ‫ـﺭ - ـﺘﺎﺕ ـﻥ ـﻭﻴﻥ‬ ‫ﻟﻜـ ﺤﻠـ‬ ‫ﺴـ‬ ‫ـﻲ ﻜﺜﻴـ‬‫ـﺒﺹ ﺘﻼﻗـ‬‫ﻭﺘـ‬ ‫ـﺔ - ـل ـﻲ ـﺭ ـﺩﻴﻥ‬ ‫ﻭﺘﺒـ ﻓـ ﻗﻤـ ﺍﻟـ‬ ‫ـﺩﺓ ـﻊ ﺒﺎﻤﻴـ‬ ‫ﻗﺎﻋـ ﺘﻘﻤـ‬ ‫ـﻴﻥ‬‫ـﺕ ـﺎ ﺤﻠﺘـ‬ ‫ـﺔ - ﻋﺠﻨـ ﻟﻬـ‬‫ـﺔ ـﺘﻌﺠﻥ ﻜﻔﺘـ‬ ‫ﻭﺍﻟﺜﺎﻨﻴـ ﺒـ‬ ‫ـﻌﺭ ـﻪ ـﺎﺯﻟﻴﻥ‬ ‫ـل ـﺒﻐﺔ - ﻭﺍﻟﺸـ ﻋﻠﻴـ ﻓـ‬ ‫ـﻲ ﺒﺘﻌﻤـ ﺼـ‬ ‫ﻭﺍﻟﻠـ‬ ‫ﻨ ـﺎﻗﺹ ﻭﺍﷲ ﺍﻟﺯﻓ ـﺔ - ﻴ ـﺎ ﺤﺴ ـﻴﻥ ﻴ ـﺎ ﺒﻬ ـﺎﺀ ﺍﻟ ـﺩﻴﻥ‬ ‫ـ ـ ـ ـ‬ ‫ـ‬ ‫ـ‬ ‫ـ‬ ‫ﺍﻟﻌﻠﻡ ﻓﻲ ﻋﻬـﺩﻙ ﻜﻔـﻪ - ﻴـﺎ ﻭﻻﺩ ﻴـﺎ ﺼـﻼﺓ ﺍﻟـﺯﻴﻥ‬ ‫ﺩﺍﺒ ـﺕ ﺭﺠﻠﻴ ـﻪ ﻴ ـﺎ ﻋ ـﺎﻟﻡ - ﻭﺯﻫﻘ ـﺕ ﻤ ـﻥ ﺍﻟﺘﻔ ـﺎﻨﻴﻥ‬ ‫ـ‬ ‫ـ ـ‬ ‫ـ ـ ـ‬ ‫ـ‬ ‫ﻤﻥ ﻫﻴﺌﺔ ﺒﺭﻭﺡ ﻋﻠﻰ ﻫﻴﺌﺔ - ﻋﻠﻰ ﺍﻟﺤﺎل ﺩﻩ ﺒﻘﺎﻟﻲ ﺴـﻨﻴﻥ‬ ‫ﻜﺒﺭﺕ ﻭﺸﺨﺕ ﻴـﺎ ﺨﻠـﻕ - ﻭﺩﺨﻠـﺕ ﻋﻠـﻰ ﺍﻟﺨﻤﺴـﻴﻥ‬ ‫ﻤﺵ ﻋﺎﺭﻑ ﺃﻜﻭﻥ ﺒـﻭﺍﺏ - ﻭﻻ ﺤﺘـﻰ ﻏـﺭﺍﺏ ﻟﻠﺒـﻴﻥ‬ ‫ﻭﺍﻟﻠﻲ ﻤﺩﻭﺨﻨﻲ ﺤﻘﻴﻘﻲ - ﺍﻟﺯﻓـﺕ ﺍﻟﻠـﻲ ﺍﺴـﻤﻪ ﺭﻭﺘـﻴﻥ‬ ‫ﻭﻨﻘﻭل ﻟﻤﻴﻥ ﻴـﺎ ﺼـﺩﻴﻘﻲ - ﻭﻨﺭﺠـﻊ ﻭﻨﻌﻴـﺩﻫﺎ ﻟﻤـﻴﻥ‬ ‫ـﺭﻴﻴﻥ‬ ‫ـﺎ ﺍﻟﻤﺼـ‬ ‫ـﻰ ـﻲ ـل ـﺩﻨﻴﺎ - ﺨﻠﻘﻭﻫـ‬ ‫ﺍﻟﻔﻭﻀـ ﻓـ ﻜـ ﺍﻟـ‬ ‫- ٠٤ -‬
‫ﻋﺒﺙ ﺇﺫﺍﻋﻲ‬ ‫ﺭﻏﻡ ﺍﻟﻌﺒﺙ ﺍﻟﺫﻱ ﻜﺎﻥ ﻴﺫﺍﻉ‬ ‫ﻟﻡ ﺃﻁﻔﺊ ﺍﻟﻤﺫﻴﺎﻉ‬ ‫ﻜﺎﻥ ﺨﻁﺎﺏ ﺭﺌﻴﺱ ﺍﻟﻭﺯﺭﺍ‬ ‫ﻴﻠﻘﻲ ﻋﻠﻴﻨﺎ ﺁﺨﺭ ﺒﺸﺭﻯ‬ ‫ﺒﺄﻥ ﻁﻭﺍﺒﻴﺭ ﺍﻟﺨﺒﺯ - ﺘﻭﺯﻉ ﻟﺤﻤﺔ‬ ‫ﻜﺎﻥ ﻴﻠﻘﻲ ﺘﻠﻙ ﺍﻟﺨﻁﺒﺔ‬ ‫ﻭﺍﻟﻨﺎﺱ ﺠﻤﻴﻊ ﺍﻟﻨﺎﺱ - ﺠﻴﺎﻉ -‬ ‫ﻜﺎﻥ ﻴﻘﻭل ﺍﻟﻤﺫﻴﺎﻉ‬ ‫ﻤﻥ ﻴﺄﺨﺫﻭﻥ ﺃﻜﺜﺭ ﻤﻥ ﺤﻘﻭﻗﻬﻡ ﺭﻋﺎﻉ‬ ‫ﻤﻥ ﻴﻁﻠﺏ ﺃﻜﺜﺭ ﻤﻥ ﺍﻟﻠﺤﻭﻡ ﻁﻤﺎﻉ‬ ‫ﻭﺒﺭﻏﻡ ﺃﻨﻨﺎ ﻻ ﻨﻭﺍﻓﻕ ﻋﻠﻰ ﻫﺫﺍ "ﺍﻟﺒﺘﺎﻉ"‬ ‫ﺒﻔﻀل ﺠﻬﻭﺩ ﻨﻭﺍﺒﻨﺎ ﻭﺍﻓﻘﻨﺎ ﻋﻠﻴﻪ ﺒﺎﻹﺠﻤﺎﻉ‬ ‫ﺭﻏﻡ ﺍﻟﻌﺒﺙ ﺍﻟﺫﻱ ﻴﺫﺍﻉ‬ ‫ﻟﻡ ﺃﻁﻔﺊ ﺍﻟﻤﺫﻴﺎﻉ‬ ‫- ١٤ -‬
‫ﺤﻤﺎﺭ ﺒﻠﺩﻨﺎ‬ ‫ﺍﻟﺤﻤﺎل ﺍﻟﻠﻲ ﻓﻲ ﺒﻠﺩﻨﺎ - ﻋﺠﺒﻪ ﺇﻨﻪ ﻴﻜﻭﻥ ﺤﻤﺎﺭ‬ ‫ﻜل ﻴﻭﻡ ﻏﺎﻭﻱ ﻴﻁﺎﻁﻲ - ﻴﺭﻜﺒﻭﺍ ﺍﻟﻨﺎﺱ ﺍﻟﻜﺒﺎﺭ‬ ‫ﻴﺒﻘﻰ ﻤﺒﺴﻭﻁ ﺍﻟﺤﻤﺎﺭ - ﻟﻭ ﺭﻜﺏ ﻓﻭﻗﻪ ﺤﻤﺎﺭ‬ ‫ﺍﻟﻠﻲ ﻜﺎﻥ ﺩﺍﻴ ‪‬ﺎ ﻴﻨﻬﻕ - ﻜﺎﻥ ﺒﻴﻨﻁﻕ ﻤﺵ ﺤﻤﺎﺭ‬ ‫ﻤ‬ ‫ﺍﻟﻨﻬﺎﺭﺩﺓ ﻋﺎﺩ ﺒﻴﺴﻜﺕ - ﻟﻤﺎ ﻋﺎﺩ ﺼﺎﺤﺏ ﻗﺭﺍﺭ‬ ‫ﻭﺍﻟﺤﻤﻴﺭ ﺒﺎﻟﻁﺒﻊ ﻏﺎﺭﺕ - ﻗﺎﻟﻭﺍ ﻭﺍﺸﻤﻌﻨﻰ ﺍﻟﺤﻤﺎﺭ‬ ‫ﺍﻟﺘﻘﻴﺕ ﺍﻟﻜل ﺴﺎﻜﺕ - ﺼﻐﻴﺭﻴﻥ ﻋﻠﻰ ﻜﺒﺎﺭ‬ ‫ﻨﻔﺴﻲ ﺃﻻﻗﻲ ﺤﻤﺎﺭ ﺨﻭﺍﺠﺔ - ﻴﻘﻭﻟﻲ ﺩﺍﻴ ‪‬ﺎ "ﺒﻨﺴﻭﺍﺭ"‬ ‫ﻤ‬ ‫ﺒﺱ ﺃﺤﻠﻰ ﻤﺎ ﻓﻲ ﺍﻟﺤﻤﺎﺭ - ﺇﻨﻪ ﺒﺱ ﻴﻜﻭﻥ ﺤﻤﺎﺭ‬ ‫- ٢٤ -‬
‫ﺭﺴﺎﻟﺔ ﻤﻭﺍﻁﻥ - ﺨﺎﻟﻲ ﺸﻐل‬ ‫ﻗﺭﺃﺕ ﻓﻲ ﺠﺭﻴـﺩﺓ "ﺍﻟﻤﺼـﺭﻴﻴﻥ"‬ ‫ﺘﺤﻘﻴ ﹰﺎ ﻤﺜﻴ ‪‬ﺍ - ﺒﻌﻨﻭﺍﻥ "ﺍﻟﺼﻴﻥ ﺘﻁﻠﺏ‬ ‫ﻘ ﺭ‬ ‫ﻤﻠﻴﻭﻥ ﺤﻤﺎﺭ ﻤﺼـﺭﻱ" - ﻓﺎﻨﻔﻌﻠـﺕ‬ ‫ﻭﻜﺎﻨﺕ ﻫﺫﻩ ﺍﻟﻘﺼﻴﺩﺓ:‬ ‫ﺒﺼﻔﺘﻲ ﻤﻭﺍﻁﻥ ﻭﺨﺎﻟﻲ ﺸﻐل.. ﻭﻟﻘﻴﺕ ﺤﺩﺍﻜﻡ ﺤل ﺴﻬل‬ ‫ﻗﺭﻴﺕ ﺍﻟﺼﻴﻥ ﻋﺎﻴﺯﻴﻥ ﺤﻤﻴﺭ - ﺃﻋﻠﻨﺕ ﺃﻨﻲ ﺤﻤﺎﺭ ﻭﺒﻐل‬ ‫***‬ ‫ﻟﻭ ﻴﺭﺒﻁﻭﻨﻲ ﻫﻨﺎﻙ ﻓﻲ ﻜﺎﺭﻭ.. ﺃﻭ ﺤﺘﻰ ﺃﺸﻴل ﺍﻟﻬﺭﻡ ﻭﺃﺠﺭﻭ‬ ‫ﻟﻭ ﻓﻲ ﺍﻟﺴﻭﺍﻗﻲ ﻴﻌﻠﻘﻭﻨﻲ.. ﺃﻭ ﺤﺘﻰ ﺃﺸﻴل ﺍﻟﺸﻌﺏ ﻜﻠﻪ‬ ‫***‬ ‫ﻤﺎ ﻴﻬﻤﻨﻴﺵ ﺃﻫﻲ ﻭﻅﻴﻔﺔ... ﻜﺎﻨﺕ ﺜﻘﻴﻠﺔ - ﻭﻻ ﺨﻔﻴﻔﺔ‬ ‫ﺤﻤﺎﺭ ﺤﻤﺎﺭ ﺒﺱ ﺃﻋﻴﺵ.. ﻭﺃﻻﻗﻲ ﻟﻘﻤﺔ ﻴﺎ ﻨﺎﺱ ﻨﻅﻴﻔﺔ‬ ‫***‬ ‫ﻟﻭ ﻴﺴﺄﻟﻭﻥ ﻫﺎ ﻗﻭل ﺤﻤﺎﺭ.. ﻭﺃﺤﺭﻕ ﺸﻬﺎﺩﺘﻲ ﻋﻠﻰ ﺍﻟﻤﻁﺎﺭ‬ ‫ﻭﺃﺴﺏ ﻭﺃﻟﻌﻥ ﻓﻲ ﺍﻟﻠﻲ ﺠﺎﺒﻭﻨﻲ.. ﻭﻋﻴﺸﻭﻨﻲ ﻋﻴﺸﺔ ﻤﺭﺍﺭ‬ ‫***‬ ‫- ٣٤ -‬
‫ﺤﻤﺎﺭ ﺃﻨﺎ - ﻟﻜﻥ ﺤﺼﺎﻭﻱ... ﺤﻤﺎﺭ ﺃﺼﻴل ﻭﻋﺭﺒﺎﻭﻱ‬ ‫ﺃﺸﻴل ﻭﺃﺠﺭ ﻟﻭ ﺃﻱ ﺸﻲﺀ.. ﻭﻓﻲ ﺍﻹﺫﺍﻋﺔ ﻟﻴﻪ ﻏﻨﺎﻭﻱ‬ ‫ﻭﻤﺘﺭﻭﻙ ﻟﺩﻯ ﺍﻟﺠﺭﻴﺩﺓ ﻋﻨﻭﺍﻨﻲ‬ ‫- ٤٤ -‬
‫ﺃﻨﺎ ﺤﻤﺎﺭ‬ ‫ﺃﻨﺎ ﺤﻤﺎﺭ‬ ‫ﻷﻨﻲ ﻋﺸﺕ ﺒﺩﻭﻥ ﺴﺘﺎﺭ‬ ‫ﻤﻥ ﻏﻴﺭ ﻗﻨﺎﻉ - ﺤﻤﺎﺭ‬ ‫ﻜﺎﻥ ﻨﻔﺴﻲ ﺃﺒﻘﻰ ﺍﺒﻥ ﻜﺎﺭ‬ ‫ﻭﺃﻋﻴﺵ ﺤﻴﺎﺘﻲ ﻉ ﺍﻟﻬﺯﺍﺭ‬ ‫ﻭﻤﺎ ﺴﻤﻌﺘﺵ ﻜﻼﻡ ﻨﺯﺍﺭ‬ ‫ﻟﻤﺎ ﻗﺎﻟﻠﻲ ﺨﺩ ﻗﺭﺍﺭ‬ ‫ﻟﻤﺎ ﻗﺎﻟﻠﻲ ﺍﻟﺤﺏ ﻋﺎﺭ‬ ‫ﻟﻤﺎ ﻗﺎﻟﻠﻲ ﺍﻟﺤﺏ ﻫﻭ ﺍﻻﻨﺘﺤﺎﺭ‬ ‫ﻤﺭﺓ ﺠﻨﺔ - ﻭﻤﺭﺓ ﻨﺎﺭ‬ ‫ﻤﺎ ﻜﻨﺘﺵ ﺃﻋﺭﻑ ﻴﻌﻨﻲ ﺇﻴﻪ - ﺁﺨﺫ ﻗﺭﺍﺭ‬ ‫ﻴﻌﻨﻲ ﺇﻴﻪ ﺍﻟﻨﺠﺎﺓ - ﻓﺭﺍﺭ‬ ‫ﻴﻌﻨﻲ ﺇﻴﻪ - ﺃﻋﺒﺭ ﺒﺤﺎﺭ‬ ‫ﻴﻌﻨﻲ ﺇﻴﻪ - ﻴﻁﻠﻊ ﻨﻬﺎﺭ‬ ‫ﻋﺸﺕ ﻋﻤﺭﻱ ﻜﻠﻪ ﺯﺍﺭ‬ ‫ﻋﺸﺕ ﻋﻤﺭﻱ ﻓﻲ ﺍﻻﻨﺘﻅﺎﺭ‬ ‫- ٥٤ -‬
‫ﺍﻟﺴﻜﻴﻨﺔ ﻓﻭﻕ ﺭﻗﺒﺘﻲ - ﺒﺱ ﻤﺵ ﻻﻗﻴﻪ ﺍﻟﺠﺯﺍﺭ‬ ‫ﺃﻨﺎ ﺤﻤﺎﺭ - ﺤﻤﺎﺭ ﻜﺒﻴﺭ - ﺤﻤﺎﺭ ﻓﻲ ﺩﺍﺭ‬ ‫ﻟﻑ ﻜل ﺍﻟﻌﺎﻟﻡ - ﻟﻑ ﻜل ﺍﻟﺩﻨﻴﺎ - ﺩﺍﺭ‬ ‫ﻭﺍﻷﻴﺎﻡ ﺒﺘﻠﻌﺒﻪ ﻗﻁﻪ - ﻭﻫﻭ ﺒﻴﻼﻋﺒﻬﺎ ﻓﺎﺭ‬ ‫ﺯﺍﺭ - ﻜل ﺤﺎﺠﻪ - ﺒﺱ ﻋﻤﺭﻩ ﻓﻲ ﻴﻭﻡ ﻤﺎ ﺯﺍﺭ‬ ‫ﻋﺎﺭﻓﻴﻥ ﻟﻴﻪ - ﻋﻠﺸﺎﻥ ﺤﻤﺎﺭ‬ ‫ﺤﻤﺎﺭ ﻜﺒﻴﺭ - ﻓﻲ ﻗﻠﺏ ﺩﺍﺭ‬ ‫- ٦٤ -‬
‫ﺇﻟﻰ ﺍﻟﺸﻬﻴﺩﺓ ﻭﻓﺎﺀ ﺇﺩﺭﻴﺱ‬ ‫ﻟﻡ ﺘـﺄﺘﻲ ﻤـﻥ ﺍﻟﻌﻤـﺭ ﻋﺘﻴـﺔ‬ ‫ـﺔ‬ ‫ـﺎﺀ ـﻲ ـﻰ ﻋﺭﺒﻴـ‬ ‫ﻭﻓـ ﻫـ ﺃﻨﺜـ‬ ‫ﻋﻠـــــﻰ ﺍﻷﻓـــــﻭﺍﻩ‬ ‫ﺼـــــﺎﺭﺕ ﺒﺴـــــﻤﺔ‬ ‫ﺼــﺎﺭﺕ ﻏﻨــﻭﺓ ﻋﺭﺒﻴــﺔ‬ ‫ﺼـــــﺎﺭﺕ ﺩﻤﻌـــــﺔ‬ ‫ﺨﺭﺠﺕ ﻟﺘﺤﺭﺭ ﺃﺭﺽ ﺍﻟﻘـﺩﺱ‬ ‫ـﺔ ـﺱ‬ ‫ـﻲ ـﻰ ﻤﺭﻫﻔـ ﺍﻟﺤـ‬ ‫ﻫـ ﺃﻨﺜـ‬ ‫ـﺱ‬ ‫ـﺯﺓ ﻨﻔــ‬ ‫ـﺎل ﺒﻌــ‬ ‫ﺘﺨﺘــ‬ ‫ﺘﺠــﺭﺡ ﻤﻌﺸــﺭ ﺍﻟﺭﺠــﺎل‬ ‫ـﻰ‬ ‫ـﻲ ﺃﻨﺜــ‬ ‫ـﺎﺀ ﻫــ‬ ‫ﺃﻥ ﻭﻓــ‬ ‫ﻴـﺎ ﻗ ـﺎﺭﺉ ﺸـﻌﺭﻱ ﻻ ﺘﻨﺴ ـﻰ‬ ‫ـ‬ ‫ـ‬ ‫ـ ـ‬ ‫ﻋﻠﻤﺕ ﺍﻟﺤﻜﻤـﺔ ﻤـﺎ ﺍﻟﺤﻜﻤـﺔ‬ ‫ـﻬﺎ‬ ‫ـﺕ ﻡ ـﻤﺱ ﻤﻼﺒﺴـ‬ ‫ﺍﻟﺸـ‬ ‫ﻏﺯﻟـ‬ ‫ـﺔ‬ ‫ـﻲ ـﺔ ـﻭﻕ ﺍﻟﻘﻤـ‬ ‫ﻭﻫـ ﻗﻤـ ﻓـ‬ ‫ـﺔ‬ ‫ـﺎﺀ ـﻲ ـﺒﺽ ﺍﻷﻤـ‬ ‫ﻭﻓـ ﻫـ ﻨـ‬ ‫ﻫﻲ ﺃﺤﻠـﻰ ﺒـل ﻫـﻲ ﺃﺤﻠـﻰ‬ ‫ﻫﻲ ﺤﺴـﻨﻪ ﺘﺤﻜـﻡ ﺒﺎﻟﺤﺴـﻨﻰ‬ ‫ـﺔ ـﺘﺎﺫ‬ ‫ـﻥ ـﻲ ﻜﻠﻤـ ﺃﺴـ‬ ‫ﻤـ ﻴﺒﻐـ‬ ‫ـﺎ‬‫ـﺘﻌﻠﻡ ﻤﻨﻬــ‬‫ـﺘﺎﺫﺓ ﻴــ‬‫ﺃﺴــ‬ ‫ﺇﻥ ﺼﺩﻕ ﻜﻼﻤﻲ - ﺇﻥ ﺠﺎﺯ -‬ ‫ﻗﻨﺒﻠـــﺔ ﻫـــﻲ ﺇﻨﺠـــﺎﺯ‬ ‫ﻭﺃﻫـــــل ﺍﻟﺠـــــﺎﺯ‬ ‫ـﻤﻌﺘﻡ ـﺎ ـل ـﻨﻔﻁ‬ ‫ﻴـ ﺃﻫـ ﺍﻟـ‬ ‫ﺃﺴـ‬ ‫ﺭﻓﻀﺕ ﻟﻠﻅـﺎﻟﻡ ﺃﻥ ﺘﺨﻀـﻊ‬ ‫ـﻊ‬ ‫ـﺕ ـﺎﻟﻌﺯﺓ ﺃﻥ ﺘﺭﻜـ‬ ‫ﺭﻓﻀـ ﺒـ‬ ‫ـﻭﺭ ـﺎ - ـﻡ ـﻊ‬ ‫ﻭﻟﻬـ ﺒﻌﺒـ‬ ‫ﺍﻟﻨـ ﻟﻨـ‬ ‫ﺴـ ـﺘﻅل ﻭﻓـ ـﺎﺀ ﻟﻸﺠﻴـ ـﺎل‬ ‫ـ‬ ‫ـ‬ ‫ـ‬ ‫ﻜﻲ ﺘﺼـﺒﺢ ﻨﺴـﺎﺀﻨﺎ ﺭﺠـﺎل‬ ‫ـﺎل‬ ‫ـل ـﺕ ـل ﺍﻷﺒﻁـ‬ ‫ﻫـ ﻤﺎﺘـ ﻜـ‬ ‫ﻴﻌﺒﺭﻭﻥ ﺍﻟﻘﻨﺎﺓ ﻴﺯﻟﺯﻟﻭﻥ ﺍﻟﺠﺒﺎل‬ ‫ـﻭﺒﺭ‬‫ـﺎل ﺃﻜﺘــ‬‫ـﻥ ﺃﺒﻁــ‬‫ﺃﻴــ‬ ‫- ٧٤ -‬
‫ﺘﺴﻜﺭ ﺘﺘﻤﺴـﺨﺭ ﻓـﻲ ﺍﻟﺨﺎﻨـﺔ‬ ‫ـﺎل ـﺭﺏ ـﺎ‬ ‫ﻫﻨـ‬ ‫ـل ﺭﺠـ ﺍﻟﻌـ‬ ‫ﻜـ‬ ‫ﻭﻴﻐﻨــﻲ ﻋﻠﻴﻬــﺎ ﺍﻟﺤﺎﻨــﺔ‬ ‫ـﻕ ـﻰ ﺃﻭ ـﻰ‬ ‫ﻤﻨـ‬ ‫ـﻥ ﻴﻌﺸـ ﻟﻴﻠـ‬ ‫ﻤـ‬ ‫ﻓﺎﻟﻌﺼــﺭ ﺍﻟﻔــﺎﺠﺭ ﺤﺎﻨــﺎ‬ ‫ـﻊ ـل ـﻑ ـﺭﻯ‬ ‫ﻴﺠﻤـ ﺍﻟﻠﻴـ ﺃﻟـ ﺜـ‬ ‫- ٨٤ -‬
‫ﻴﺎ ﻤﻐﺭﺒﺎﻨﺎ‬ ‫ـﺎﺀ ـﻙ ـﺎﺭﺒﻴﻥ‬ ‫ﻭﺍﻷﻭﻓﻴـ ﻤﻨـ ﻫـ‬ ‫ﻓﻲ ﺃﺤﻀﺎﻨﻙ ﻭﺍﺨـﺩﺓ ﺍﻟﺨـﺎﻴﻨﻴﻥ‬ ‫ﻗﺘﻠﺘـﻲ ﻜﺒـﺭ ﺼـﻼﺡ ﺍﻟـﺩﻴﻥ‬ ‫ـ‬ ‫ـ‬ ‫ـ‬ ‫ـ‬ ‫ﻋﻠﻰ ﺨﻁﺭﻱ ﺃﻨـﺎ ﻭﺍﺨـﺩ ﻤﻨـﻙ‬ ‫ـﻲ ﺃﻭ ـﺘﺭﻱ ـﻴﻬﻡ‬ ‫ﻓـ‬ ‫ﺘﺸـ‬ ‫ﺘﺒﻴﻌـ‬ ‫ـﻴﻌﻬﻡ‬ ‫ـﺔ ﺘﺒــ‬ ‫ـل ﺍﻷﺤﺒــ‬ ‫ﻜــ‬ ‫ـﺎﺩﻱ ـﺩﻴﻬﻡ‬ ‫ﺘﻐـ‬ ‫ـﺩﻱ ﺍﻷﻋـ‬ ‫ﺘﺎﺨـ‬ ‫ﻭﺒﺄﺤﻠﻰ ﻤﺎ ﻋﻨﺩﻙ ﻤـﻥ ﻓﺴـﺎﺘﻴﻥ‬ ‫ـﻴﻬﻡ‬ ‫ـﻲ ـﺭﻱ ﺘﻘﺒﻠـ‬ ‫ﺘﺭﻭﺤـ ﺘﺠـ‬ ‫ﻟــﻭ ﺘﺸــﻤﻲ ﺩﻭل ﺠــﺎﻴﻴﻥ‬ ‫ـ‬ ‫ﻤﻠﻬﻤﺵ ﺼـﻭﺕ ﻭﻻ ﻜﺭﺍﻤـﺔ‬ ‫ـﺔ‬ ‫ـﺎﻴﻬﻴﻥ ﻭﻻﺩﻙ ـﻲ ﺍﻟﻐﺭﺒـ‬ ‫ﻓـ‬ ‫ﺘـ‬ ‫ـﺄﻟﻭﺍ ـﻙ ـﺎ ـﻪ‬ ‫ﻋﻨـ ﻴـ ﻤـ‬ ‫ﺒﻴﺴـ‬ ‫ـﻌﺒﺔ‬ ‫ـﺘﻬﻡ ﺍﻟﺼـ‬ ‫ـﺭﻏﻡ ﻋﻴﺸـ‬ ‫ﻭﺒـ‬ ‫)١(‬ ‫"ﻫﺩﻴﺭ ﻭﻴﻭﺴـﻑ ﻭﺃﺴـﺎﻤﺔ"‬ ‫ﺃﻏﻠ ـﻰ ﻓ ـﻲ ﻋﻨ ـﻴﻬﻡ ﻡ ﺍﻟﻜﻌﺒ ـﺔ‬ ‫ـ‬ ‫ـ‬ ‫ـ ـ‬ ‫ـﺎﻨﻭﻜﻲ‬ ‫ﻭﻭﻻﺩ ﺫﻭﺍﺕ ﻭﺨــــ‬ ‫ـﻭﻜﻲ‬ ‫ـﺭﺓ ﺩﺨﻠـ‬ ‫ـﺎﺕ ﻜﺜﻴـ‬ ‫ﺨﻭﺍﺠـ‬ ‫ﻏﻼﺒــﺔ ﻟﻜــﻥ ﺭﺴــﻤﻭﻜﻲ‬ ‫ﻭﺍﺤﻨ ـﺎ ﺍﻟﺤﺒﺎﻴ ـﺏ ﻴ ـﺎ ﺤﺒﻴﺒﺘ ـﻲ‬ ‫ـ‬ ‫ـ ـ‬ ‫ـ‬ ‫ﻋﻠــﻲ ﺤﺒﺎﻴــﺏ ﻏﺸــﻭﻜﻲ‬ ‫ـﻙ‬ ‫ـﻭﻨﻙ ﻭﻨﻌﻴﻨـ‬ ‫ـﻴﻥ ﻨﺼـ‬ ‫ﻡ ﺍﻟﻁـ‬ ‫ـﻔﺎﻟﻨﺎ‬‫ـﻙ ﻴﺼــ‬ ‫ـﺎ ﻗﻠﺒــ‬‫ﻟﻤــ‬ ‫ـﻭﺫﺓ‬‫ـﺕ ﺍﻟﻌــ‬ ‫ـﺘﻨﻴﻥ ﻭﻗــ‬‫ﻤﺴــ‬ ‫ﻭﻨﻌﻭﺩ ﻭﺩﻴﻠﻨﺎ - ﻓـﻲ ﺴـﻨﺎﻨﻨﺎ‬ ‫ﻫ ـﺎﻨﺭﻤﻲ ﻤ ـﻥ ﺇﻴ ـﺩﻨﺎ ﺍﻟﺠ ـﻭﺫﺓ‬ ‫ـ‬ ‫ـ ـ‬ ‫ـ‬ ‫ـﻭ ـﻥ ـﻙ ـﺩﺍﻟﻨﺎ‬ ‫ﻟـ ﺤـ ﻗﻠﺒـ ﻭﻨـ‬ ‫ﻨﻀﺤﻙ ﻤﻌـﺎﻜﻲ ﻴـﺎ ﻋﺠـﻭﺯﺓ‬ ‫ﻭﻨﻘﺘــل ﺃﻨــﺩﺍﻟﻙ ﻭﺃﻨــﺩﺍﻟﻨﺎ‬ ‫ـﺎ‬‫ـﺎﻨﻲ ﻗﻨﺎﺩﻴﻠﻨــ‬ ‫ـﻊ ﺘــ‬ ‫ﻨﻭﻟــ‬ ‫ـﺩﻟﻨﺎ‬ ‫ـﺔ - ﺃﺘﺄﻨـ‬‫ـﻲ ﺍﻟﻐﺭﺒـ‬‫ﻭﻓـ‬ ‫ﺘﻌﺒ ـﺎ ﺤﻘﻴﻘــﻲ ـﺎ ﺒﻠــﺩﻨﺎ‬ ‫ﻴـ‬ ‫ﻨـ‬ ‫)١( ﻴﻭﺴﻑ ﻭﻫﺩﻴﺭ ﺃﺒﻨﺎﺀ ﺍﻟﺸﺎﻋﺭ ﻭﺃﺴﺎﻤﺔ ﺸﻘﻴﻘﻪ.‬ ‫- ٩٤ -‬
‫ﺍﻟﺭﺍﻋﻲ ﻭﺍﻟﺭﻋﻴﺔ‬ ‫ـﺎﺭﺓ‬‫ـﺒﺤﺕ ـﺎ ـﺎﺱ ﺘﺠـ‬ ‫ﻴـ ﻨـ‬ ‫ﺃﺼـ‬ ‫ﺍﻟﺭﺍﻋــﻲ ﺘــﺎﺠﺭ ﻭﺍﻟﺭﻋﻴــﺔ‬ ‫ـﺎﺭﺓ‬‫ـﺘﻨﻲ ﺍﻹﺸــ‬ ‫ـل ﻤﺴــ‬ ‫ﻭﺍﻟﻜــ‬ ‫ﺍﻟﺴــﻠﻌﺔ ﺠــﺎﻫﺯﺓ ﻟﻠﺯﺒــﻭﻥ‬ ‫ـﻁﺎﺭﺓ‬‫ـﻪ ﻉ ﺍﻟﺸــ‬ ‫ـﺭﻙ ﻜﻠــ‬ ‫ﻭﺍﻟــ‬ ‫ـﺕ ـﺎﻨﻭﻥ‬ ‫ـﺎﺭﺓ ﻤﻴــ ﻗــ‬ ‫ﻟﻠﺘﺠــ‬ ‫ـﺎﺭﺓ‬‫ـﻙ ﻡ ﺍﻟﺨﺴــ‬ ‫ـﻲ ﺒﺎﻟــ‬‫ﺨﻠــ‬ ‫ﺨﻠــﻲ ﺒﺎﻟــﻙ ﻴــﺎ ﻭﻟــﻪ‬ ‫ـ‬ ‫ـ‬ ‫ـ‬ ‫ـ‬ ‫ـﺎﺭﺓ‬ ‫ـﺎﻙ ﻡ ﺍﻟﺨﺴــ‬ ‫ـﻰ ﻭﻴــ‬ ‫ﺍﻭﻋــ‬ ‫ﺨﻠــﻲ ﺒﺎﻟــﻙ ﻴــﺎ ﻭﻟــﻪ‬ ‫ـ‬ ‫ـ‬ ‫ـ‬ ‫ـ‬ ‫ـﺎﺭﺓ‬ ‫ـﺭﻯ ﺴـــــ‬ ‫ﻭﺍﻟﺒﺸـــــ‬ ‫ﺩﻨﻴـ ـﺎ ﻓﺎﻨﻴـ ـﺔ ﻴـ ـﺎ ﻭﻟـ ـﻪ‬ ‫ـ‬ ‫ـ‬ ‫ـ‬ ‫ـ‬ ‫ـﺎﺭﺓ‬‫ـﻭﺍ ﺍﻟﻔﺠـــــ‬ ‫ﻭﻏﻨـــــ‬ ‫ﺩﻨﻴــﺎ ﺒﻭﻅــﺔ ﻴــﺎ ﻭﻟــﻪ‬ ‫ـ‬ ‫ـﺎﺭﺓ‬‫ـﺩﻨﻴﺎ ﻁــ‬‫ـﺭ ﻭﺍﻟــ‬ ‫ﻭﺍﻟﺒﺸــ‬ ‫ـﻤﻴﺭ‬‫ـﻊ ﺍﻟﻀــ‬ ‫ـﻲ ﺒﻴﺒﻴــ‬‫ﺍﻟﻠــ‬ ‫ـﺎﺭﺓ‬‫ـﻭﺓ ﻡ ﺍﻟﺤﺠــ‬ ‫ـﺏ ﺃﺒــ‬ ‫ﻭﻗﻠــ‬ ‫ـﺭ‬ ‫ـﻲ ـﻪ ـﻥ ﺤﺠـ‬ ‫ﻭﺍﻟﻠـ ﻗﻠﺒـ ﻤـ‬ ‫ﺒــﺱ ﻤﻨﻘــﻭﻉ ﻓــﻲ ﺍﻟﻘــﺫﺍﺭﺓ‬ ‫ـﻲ ﻋﺎﻤـ ﻟﻴﻨـ ﻭﺍﻟـ‬ ‫ـل ـﺎ ـﺩ‬ ‫ﻭﺍﻟﻠـ‬ ‫ﻋﺎﺸـ ـﻘﺔ ﺴـ ـﻬﺭﺍﺕ ﺍﻟـ ـﺩﻋﺎﺭﺓ‬ ‫ـ‬ ‫ـ‬ ‫ـ‬ ‫ﻭﺍﻟﻠـﻲ ﺴـﺎﺭﺤﺔ ﻓـﻲ ﺍﻟﻤﻭﺍﻟـﺩ‬ ‫ـ‬ ‫ـ‬ ‫ـ ـ‬ ‫ـﻴﺠﺎﺭﺓ‬ ‫ـﺯﻭﺭ ﺒﺎﻟﺴــ‬ ‫ـﻬﺩ ﺍﻟــ‬‫ﻴﺸــ‬ ‫ﻭﺍﻟﻠ ـﻲ ﻤ ـﺎ ﺸﺎﻓﺸ ـﻲ ﻭﺸ ـﺎﻫﺩ‬ ‫ـ‬ ‫ـ‬ ‫ـ ـ‬ ‫ﻟﻠﺴــــﺎﻗﻁﺎﺕ ﻭﺍﻟﻌــــﺫﺍﺭﻯ‬ ‫ﻭﺍﻟﻠﻲ ﺒﻴـﺩﻭﺏ ﻓـﻲ ﺍﻟﻤﺸـﺎﻫﺩ‬ ‫ﻷﻱ ﺠـــــــــــــﺎﺭﺓ‬ ‫ﻭﺍﻟﻠﻲ ﺒﻴﺤﺏ ﺍﻟﻤﻨﺎﻫﺩﺓ ﻭﺍﻟﻤﻌﺎﻜﺴﺔ‬ ‫ﺒﻌــﺩ ﻤــﺎ ﺼــﻠﻰ ﺍﺴــﺘﺨﺎﺭﺓ‬ ‫ﻭﺍﻟﻠــﻲ ﺒﻴﻤــﺎﺭﺱ ﺍﻟﻬــﻭﻯ‬ ‫ـﻴﺠﺎﺭﺓ‬‫ـﺭﻡ ﺴــ‬ ‫ـﻲ ﺒﻴﺤــ‬ ‫ﻭﺍﻟﻠــ‬ ‫ـﺭﺍﻡ‬‫ـل ﺤــ‬ ‫ـﻲ ﺒﻴﺤﻠــ‬‫ﻭﺍﻟﻠــ‬ ‫ـﺎﺭﺓ‬‫ـﻲ ـﻨﻌﻭﺍ ـﺎ ﺍﻟﺤﻀـ‬ ‫ﻟﻨـ‬ ‫ﺍﻟﻠـ ﺼـ‬ ‫ﺒﻨـ ـﺩﻋﻲ ﻟﻠﺴـ ـﺎﺩﺓ ﺍﻟﻜـ ـﺭﺍﻡ‬ ‫ـ‬ ‫ـ‬ ‫ـ‬ ‫ـﺭﺍﺭﺓ‬‫ـﺎ ﻭﺒﺤــ‬‫ـﻭﺍ ﻓﻘﻭﺘﻨــ‬‫ﻟﻬﻔﺘــ‬ ‫ـﺎ ﻭﺍﻟ ـﻼﻡ‬ ‫ﺴــ‬ ‫ـﻭﺍ ﻤﺎﻟﻨــ‬ ‫ﺃﻜﻠﺘــ‬ ‫- ٠٥ -‬
‫ـﺎﺭﺓ‬‫ـﻑ ﺒﺼـ‬ ‫ـﻨﺎ ـﻲ ﺭﻏﻴـ‬ ‫ﻨﻔﺴـ ﻓـ‬ ‫ـﺯﺍﻡ‬‫ﻭﺍﺤﻨـ ـﺎ ﺸـ ـﺎﺩﻴﻥ ﺍﻟﺤــ‬ ‫ـ‬ ‫ـ‬ ‫ـﺎﺭﺓ‬ ‫ـﻰ ﺃﻱ ﻏــ‬ ‫ـﺎﺭ ﻋﻠــ‬ ‫ﻭﺍﻟﻔﻁــ‬ ‫ـﻨﺔ ـﻰ ـﻭل ـﻴﺎﻡ‬ ‫ﺍﻟﺴـ ﻋﻠـ ﻁـ ﺼـ‬ ‫ﻭﺍﻟﺤـــﺞ ﻗـــﺩﺍﻡ ﺍﻟﺴـــﻔﺎﺭﺓ‬ ‫ﺍﻟﻜﻌﺒــﺔ ﻭﺍﻟﺒﻴــﺕ ﺍﻟﺤــﺭﺍﻡ‬ ‫ﻭﺍﻟﻜــﺩﺏ ﺯﻱ ﻟﺒــﺎﻥ ﺴــﻤﺎﺭﺓ‬ ‫ﺍﻟﻠـ ـﻲ ﻭﺭﺍ ﺃﺼـ ـﺒﺢ ﻗـ ـﺩﺍﻡ‬ ‫ـ‬ ‫ـ‬ ‫ـ‬ ‫ﻭﺍﻟﻠـــﻲ ﻤﺎﻟﻜﻨـــﺎ ﺸـــﺎﺭﺓ‬ ‫ـﺎﻡ‬‫ـﻔﺎﻴﻔﻨﺎ ﺍﻟﻠﺠــ‬ ‫ـﻭﻕ ﺸــ‬ ‫ﻓــ‬ ‫ـﺘﻴﻥ ﻤ ـﻭﻥ ـﺎﺭﺓ‬ ‫ﻠﻴـ ﺤﻤـ‬ ‫ـﺘﺔ ﻭﺴـ‬ ‫ﺴـ‬ ‫ﺴ ـﺘﻪ ﻭﺴ ـﺘﻴﻥ ﻤﻠﻴ ـﻭﻥ ﺤﻤ ـﺎﺭ‬ ‫ـ‬ ‫ـ‬ ‫ـ‬ ‫ـ‬ ‫ﺍﺒﻘـــﻰ ﺒﻠﻐﻨـــﻲ ﺍﻟﺒﺸـــﺎﺭﺓ‬ ‫ﻟﻤــﺎ ﻴﻁﻠــﻊ ﻟــﻙ ﻨﻬــﺎﺭ‬ ‫ـﻭﺹ ـﺏ ـﺎﺕ ـﺎﺭﺓ‬ ‫ﻁـ ﻫـ ﺃﻤـ‬ ‫ﺍﻟﻠﺼـ‬ ‫ﻫﻤـــﺎ ﻤـــﺎﻟﻴﻴﻥ ﺍﻟﺒﻠـــﺩ‬ ‫ﺩﻜﺘﻭﺭﺍﺓ ﻓﻲ ﺍﻟﻨﻬﺏ ﻭﺍﺨﺩﻴﻨﻬﺎ ﺒﺠﺩﺍﺭﺓ‬ ‫ﺩﺃﻴــﻭﻩ ﺩﻭﻟﻠــﻲ ﻴــﺎ ﻭﻟــﺩ‬ ‫ـﺩﺒﺎﺭﺓ‬ ‫ـﻭﻁ ﺒﺎﻟــ‬ ‫ـﻲ ﻤﺭﺒــ‬ ‫ﻭﺍﻟﻠــ‬ ‫ـﺘﻙ‬‫ـﺘﻙ ﺒﺄﺴــ‬ ‫ـﻲ ﻤﺘﺄﺴــ‬‫ﺍﻟﻠــ‬ ‫ـﻲ ـﺩﻓﻭﻥ ـﻲ ـﻴﻜﺎﺭﺓ‬ ‫ﻓـ ﺍﻟﺸـ‬ ‫ﻭﺇﻟﻠـ ﻤـ‬ ‫ﻭﺍﻟﻠ ـﻲ ﻓ ـﻲ ﺸ ـﻨﻁﺔ ﺒﻼﺴ ـﺘﻙ‬ ‫ـ‬ ‫ـ‬ ‫ـ ـ‬ ‫ﺒﻌــﺩ ﻤــﺎ ﺸــﻠﺕ ﺍﻟﻤــﺭﺍﺭﺓ‬ ‫ﻭﺃﻨ ـﺕ ﻴ ـﺎ ﺼ ـﺎﺤﺒﻲ ﻤﻔﺴ ـﺘﻙ‬ ‫ـ‬ ‫ـ ـ ـ‬ ‫ـﺎﺭﺓ‬‫ـﻙ ﻤﻌــ‬ ‫ـﺎﺓ ﺒﺘﺎﻋﺘــ‬‫ﺍﻟﺤﻴــ‬ ‫ﺘﺤﺴــﺏ ﺍﻟﺤﺴــﺒﺔ ﺘﻼﻗــﻲ‬ ‫ﻭﻜــل ﺤــﺎﺭﺓ ﻗــﻭل ﻤﻐــﺎﺭﺓ‬ ‫ـﻪ‬‫ـﻪ ﻫﻴــ‬ ‫ﻭﺍﻟ ـﻭﺍﺭﻉ ﻫﻴــ‬ ‫ﺸــ‬ ‫ـﺎﺭﺓ‬‫ـﺎﻋﻨﺎ ـﺎ ﺨﺴـ‬ ‫ﻴـ‬ ‫ـﺎ ﻀـ‬ ‫ﻭﺍﺤﻨـ‬ ‫ﻭﺍﻟﻠﺼـ ـﻭﺹ ﻫﻴـ ـﻪ ﻫﻴـ ـﻪ‬ ‫ـ‬ ‫ـ‬ ‫ـ‬ ‫ـﺎﺭﺓ‬‫ـﺎﺕ ﺍﻟﻁﻬــ‬ ‫ـﺕ ﺭﺍﻴــ‬ ‫ﺘﺤــ‬ ‫ﻏﻨﻴﻨـ ـﺎ ﻟـ ـﻙ ﻴـ ـﺎ ﺒﻬﻴـ ـﺔ‬ ‫ـ‬ ‫ـ‬ ‫ـ ـ‬ ‫ـﺎﺭﺓ‬‫ـﻴﺽ ﺍﻷﻤــ‬ ‫ـﺎ ﻟﻠﺒــ‬‫ﻏﻨﻴﻨــ‬ ‫ـﺔ‬ ‫ـﺎ ﺒﻬﻴــ‬‫ـﺎﺭﺩﺓ ﻴــ‬ ‫ﻭﺍﻟﻨﻬــ‬ ‫- ١٥ -‬
‫ﺍﻟﺩﻋﺎﺭﺓ‬ ‫ـﻲ ـل ـﻘﺔ ﺃﻭ ـﺎﺭﺓ‬ ‫ﻋﻤـ‬ ‫ﻓـ ﻜـ ﺸـ‬ ‫ـﺩﻋﺎﺭﺓ ـﻲ ـل ـﺎﺭﺓ‬ ‫ﻓـ ﻜـ ﺤـ‬ ‫ﺍﻟـ‬ ‫ﺒﻌــﺩﻤﺎ ﻓﻘــﺩﻨﺎ ﺍﻟﻁﻬــﺎﺭﺓ‬ ‫ـﺩﻨﺎ‬ ‫ـﻌﺎﺭ ﺒﻠــ‬ ‫ـﺩﻋﺎﺭﺓ ﺸــ‬ ‫ﺍﻟــ‬ ‫ـﺎﺭﺓ‬ ‫ـﻴﻥ ـﺩﺍﻓﻊ ﻉ ﺍﻟﺤﻀـ‬ ‫ﻤـ ﻴـ‬ ‫ـﻴﻥ ـﺎﻤﻲ ـﻥ ـﺩﻨﺎ‬ ‫ﻋـ ﺒﻠـ‬ ‫ﻤـ ﻴﺤـ‬ ‫ﺒﻨﻐﻨــﻲ ﻟﻠﺒــﻴﺽ ﺍﻷﻤــﺎﺭﺓ‬ ‫ـﺎل‬ ‫ـﺒﺎﻩ ﺍﻟﺭﺠــ‬ ‫ـﺎ ﺃﺸــ‬ ‫ﻭﺍﺤﻨــ‬ ‫ـﺎﺭﺓ‬‫ـﺕ ﺒﺎﻟﺤﺠـ‬‫ـﻲ ﺤﺎﺭﺒـ‬‫ﺍﻟﻠـ‬ ‫ﻭﻻ ﺤﺼــ ـﻠﻨﺎﺵ ﺍﻟﻌﻴــ ـﺎل‬ ‫ـ‬ ‫ـ‬ ‫ﻟﻠﻬــــﻭﻯ ﻭﻟﻠﻔﺠــــﺎﺭﺓ‬ ‫ـﺩ‬ ‫ـﺒﺤﻨﺎ ﻋﺒﻴــ‬ ‫ـﺎ ﺃﺼــ‬ ‫ﺇﺤﻨــ‬ ‫ﺍﻟﺤﻤــﺎﺭ ﻋــﺎﻴﺯ ﺤﻤــﺎﺭﺓ‬ ‫ـﻴﺩ‬ ‫ـﺎ ﺍﻟﻨﺸــ‬ ‫ـﻲ ﺠﻭﺍﻨــ‬ ‫ﺒﻨﻐﻨــ‬ ‫ﻭﺍﺤﻨ ـﺎ ﻀ ـﻌﻨﺎ ﻴ ـﺎ ﺨﺴ ـﺎﺭﺓ‬ ‫ـ‬ ‫ـ‬ ‫ـ ـ‬ ‫ـﻰ ـﻨﺎﻉ ـﺩﺱ ـﺎ‬ ‫ﻤﻨـ‬ ‫ﺍﻟﻘـ‬ ‫ﻴﺒﻘـ ﺼـ‬ ‫ـﺎﺭﺓ‬‫ـﻰ ﺍﻟﻌﻔـ‬‫ـﻨﺎ ﻭﺤﺘـ‬‫ﺃﺭﻀـ‬ ‫ﺇﺤﻨــﺎ ﺒﻌﻨــﺎ ﻜــل ﺤﺎﺠــﺔ‬ ‫ـﺎﻥ ـﺎﺭﺓ‬ ‫ﺯﻱ ـﺎﺭ ﺠﺭﺒـ ﻭﻓـ‬ ‫ﻓـ‬ ‫ﺒﻌﻨـ ـﺎ ﺭﻭﺤﻨـ ـﺎ ﻟﻠﺴـ ـﺤﺎﻟﻲ‬ ‫ـ‬ ‫ـ‬ ‫ـ‬ ‫- ٢٥ -‬
‫ﻋﺴﻜﺭ ﻭﺤﺭﺍﻤﻴﺔ‬ ‫ﻋﺴﻜﺭﻫﻴﺔ ﻭﺤﺭﺍﻤﻴﺔ‬ ‫ﻭﺸﺤﺎﺘﻴﻥ ﻤﻴﻪ ﻟﻤﻴﻪ‬ ‫ﺭﺠﺎﻟﻪ ﺘﻠﻘﺎﻫﻡ ﻨﺴﻭﺍﻥ‬ ‫ﻟﻜﻥ ﻨﺎﻗﺼﻬﻡ ﺠﻠﺒﻴﺔ‬ ‫ﻭﺩﻋﺎﺭﺓ ﻋﻤﺎل ﻋﻠﻰ ﺒﻁﺎل‬ ‫ﺒﺎﺴﻡ ﺍﻟﺴﻼﻡ ﻭﺍﻟﺤﺭﻴﺔ‬ ‫ﻋﺴﻜﺭ - ﻋﺴﻜﺭ - ﻭﺤﺭﺍﻤﻴﺔ‬ ‫ﻭﺍﻟﺴﺭﻗﺔ - ﻅﺎﻫﺭﺓ ﻭﻋﻼﻨﻴﺔ‬ ‫ﻟﺼﻭﺹ ﺘﻘﻠﺏ - ﻭﺘﻬﻠﺏ‬ ‫ﻤﺎﻟﻴﺔ ﺍﻟﺩﻭل ﺍﻟﻌﺭﺒﻴﺔ‬ ‫ﻭﻟﻭ ﻓﺘﺤﻨﺎ ﻓﻲ ﺃﻱ ﺘﺎﺭﻴﺦ‬ ‫ﺍﻟﺴﺭﻗﺔ ﺘﻁﻠﻊ ﻤﺼﺭﻴﺔ‬ ‫ﻋﺴﻜﺭ - ﻋﺴﻜﺭ - ﺤﺭﺍﻤﻴﺔ‬ ‫- ٣٥ -‬
‫ﻗﻡ ﻓﺄﻨﺫﺭ‬ ‫)١(‬ ‫ﻭﺍﻟﻴﻭﻡ ﻴﺴﺏ ﻭﻴﻜﻔﺭ‬ ‫ﻴﺎ ﺃﻴﻬﺎ ﺍﻟﻘﻠﺏ ﺍﻟﻤﺘﺤﺠﺭ‬ ‫ﻜﺎﻥ ﻤﻥ ﺍﻟﺤﻤﺎﺭ ﻴﺴﺨﺭ‬ ‫ﻜﻴﻑ ﺘﻘﺩﺭ‬ ‫ﻭﺍﻟﻴﻭﻡ ﺍﻟﺤﻤﺎﺭ ﻤﻨﻪ ﻴﺴﺨﺭ‬ ‫ﻴﺎ ﺃﻴﻬﺎ ﺍﻟﻌﻘل ﺍﻟﻤﺘﻜﺒﺭ‬ ‫ﻅل ﻴﺤﻠﻡ ﺒﺎﻟﻔﻨﺎﺀ..‬ ‫ﺩﻋﻙ ﻤﻥ ﺍﻟﺘﻜﺒﺭ‬ ‫ﻭﺤﻠﻤﻪ ﺍﻟﻴﻭﻡ ﺘﻔﺴﺭ‬ ‫ﻻ ﺘﻘﻭﻟﻲ ﺍﻵﻥ ﺍﻫﺩﺃ‬ ‫ﻅﻥ ﺃﻨﻪ ﺍﻟﺴﻤﺎﺀ..‬ ‫ﻜﻴﻑ ﺃﻫﺩﺃ - ﻜﻴﻑ ﺃﺼﺒﺭ‬ ‫ﻓﻭﻗﻊ ﻋﻠﻰ ﺍﻷﺭﺽ ﺘﻜﺴﺭ‬ ‫ﺴﺭﻗﻭﺍ ﺒﻴﺘﻲ ﺴﺭﻗﻭﺍ ﻋﺭﻀﻲ‬ ‫ﻻ ﺘﻘﻭﻟﻲ ﺍﻵﻥ ﺍﻫﺩﺃ‬ ‫ﻭﻗﺘﻠﻭﺍ ﻭﻟﺩﻱ ﺍﻷﺼﻐﺭ‬ ‫ﻻ ﺘﺘﺭﺠﺎﻨﻲ ﻜﻴﻑ ﺃﺼﺒﺭ‬ ‫ﻗﺘﻠﻭﺍ ﺍﻷﻁﻔﺎل ﻓﻲ ﺍﻟﺸﻴﺸﺎﻥ‬ ‫ﻭﻓﻲ ﻟﺒﻨﺎﻥ.. ﻗﺘﻠﻭﺍ ﺃﻜﺜﺭ‬ ‫ﻤﺴﺤﻭﺍ ﺍﻷﺭﺽ.. ﺒﺜﻭﺏ ﺃﻤﻲ "ﺍﻟﻌﺎﺭﻴﺔ"‬ ‫ـﻤﺭ‬ ‫ـﻌﺭﻫﺎ ﺍﻷﺴــ‬ ‫ـﻭﻫﺎ ﺒﺸــ‬ ‫ﻜﻨﺴــ‬ ‫ﻓﺘﺤـــﻭﺍ ﺒﻁـــﻭﻥ ﺍﻷﻤﻬـــﺎﺕ‬ ‫ﺃﺨﻲ ﻭﺃﺨﺎﻙ ﻤﺎﺕ - ﻤﻥ ﺴﻴﺜﺄﺭ..‬ ‫- ﻋﻼﻡ ﺍﻟﺴﻜﺎﺕ.. ﻋﻼﻡ ﺍﻟﺴﻜﺎﺕ‬ ‫- ٤٥ -‬
‫- ﻓﻲ ﺃﻱ ﺸﻲﺀ ﺘﻔﻜﺭ؟!‬ ‫ﻗﺘل ﻋﻤﺭ - ﻭﺤل ﻋﻤﺭﻭ..‬ ‫ﻭﻤﺎﺕ ﺒﺎﻷﻤﺱ ﻋﻨﺘﺭ..‬ ‫ﻭﺩﺍ ‪‬ﺎ ﺭﺃﺱ ﺍﻟﻌﺭﻭﺒﺔ‬ ‫ﻋ‬ ‫ﻤﺭﺤ ‪‬ﺎ ﻴﺎ ﻨﺼﺭ ﺨﻴﺒﺭ‬ ‫ﺒ‬ ‫ﺭﻏﻡ ﺃﻨﺎ ﺴﺭﻨﺎ ﺃﻜﺜﺭ‬ ‫ﻷﻨﻨﺎ ﺨﺎﻤﻠﻴﻥ ﻨﻨﺘﻅﺭ‬ ‫ﻟﻌل ﻨﺼ ‪‬ﺍ ﺴﻭﻑ ﻴﺤﺭﺽ..‬ ‫ﺭ‬ ‫ﻤﺤﺎل - ﺃﻥ ﺍﻟﺴﻤﺎﺀ - ﺒﺎﻟﻨﺼﺭ‬ ‫ﻴﻭ ‪‬ﺎ ﺴﻭﻑ ﺘﻤﻁﺭ‬ ‫ﻤ‬ ‫"ﻗﻡ ﻴﺎ ﻨﺒﻲ ﺍﷲ ﻗﻡ ﻓﺄﻨﺫﺭ"‬ ‫ﻭﺍﻟﺭﺠﺱ ﻓﺎﻫﺠﺭ - ﻭﺜﻴﺎﺒﻙ ﻓﻁﻬﺭ‬ ‫ﻓﺎﺭﺱ ﺍﻟﻔﺭﺴﺎﻥ.. ﻤﻊ ﺍﻟﻐﻭﺍﻨﻲ‬ ‫ﺍﻟﻠﻴل ﻴﺴﻬﺭ‬ ‫ﻭﻁﻨﺎﺒﻠﺔ ﺍﻟﺴﻠﻁﺎﻥ.. ﻓﻲ ﻜل ﻤﻜﺎﻥ‬ ‫ﻋﺩﺩﻫﻡ ﻗﺩ ﺼﺎﺭ ﺃﻜﺜﺭ..‬ ‫ﺍﻟﻜل ﻫﻨﺎ ﺠﺒﺎﻥ.. ﻭﺍﻟﻘﺎﻤﺔ..‬ ‫ﺃﺼﺒﺤﺕ ﺃﻗﺼﺭ‬ ‫- ٥٥ -‬
‫٢(‬ ‫ﺍﻟﻔﺎﺭﺱ ﺍﻟﻤﻐﻭﺍﺭ.. ﻟﻑ ﻭﺩﺍﺭ‬ ‫ﻋﻠﻰ ﺭﻜﺏ ﺍﻟﺭﺍﻗﺼﺎﺕ.. ﺃﺸﻌﺭ..‬ ‫ﺍﻟﻜل ﻤﺨﻤﻭ ‪‬ﺍ ﺒﻼ ﺨﻤﺭ..‬ ‫ﺭ‬ ‫ﺍﻟﻜل ﺴﺎﻜ ‪‬ﺍ - ﺒﻼ ﻤﺴﻜﺭ!!؟‬ ‫ﺭ‬ ‫ﺒﺎﻋﻭﺍ ﺍﻷﻭﻁﺎﻥ ﺒﺎﻟﻭﺭﻕ‬ ‫ﺨﺴﺭﻭﺍ ﺍﻷﻭﻁﺎﻥ ﻓﻲ ﺍﻟﻤﻴﺴﺭ‬ ‫ﻋﺒﺩﻭﺍ ﺍﻷﻭﺜﺎﻥ ﻫﻨﺎ.. ﺘﻌﺒﺩﻭﺍ‬ ‫ﻟﻠﻤﻨﻜﺭ‬ ‫ﻭﺍﻟﺘﺎﺭﻴﺦ ﺍﻟﻌﻅﻴﻡ ﻭﹼﻰ‬ ‫ﻟ‬ ‫ﻭﻤﺎ ﻋﺎﺩ ﺍﻵﻥ ﻴﺫﻜﺭ‬ ‫ﺠﺎﺀ ﺍﻟﻁﻐﺎﺓ ﻭﻨﺤﻥ "ﻭﻻﻴﺔ"‬ ‫ﺠﺎﺀ ﺍﻟﻘﻴﺼﺭ‬ ‫ﻫﺭﺏ ﺍﻟﺭﺠﺎل.. ﻭﺘﺭﻜﻭﺍ ﺍﻟﺼﻐﺎﺭ‬ ‫ﻭﻗﺎﻟﻭﺍ - ﺒﺄﻥ "ﺍﷲ ﺃﻜﺒﺭ"‬ ‫ﺍﷲ ﺃﻜﺒﺭ - ﻴﻌﻁﻲ ﺍﻟﻨﺼﺭ‬ ‫ﻟﻤﻥ ﻴﺸﺎﺀ ﻭﻴﻘﺩﺭ‬ ‫ﻟﻭ ﺩﺨل ﺍﷲ ﻤﻌﺭﻜﺔ ﺒﻜﻡ‬ ‫- ٦٥ -‬
‫ﻭﺃﻨﺘﻡ ﻀﻌﺎﻑ‬ ‫ﻓﻠﺴﻭﻑ ﻨﺨﺴﺭ..‬ ‫ﻏ ‪‬ﺍ ﺴﻨﻘﻭل - ﻜﺎﻥ ﺍﻟﻌﺭﺏ‬ ‫ﺩ‬ ‫ﻭﺴﻨﺤﻜﻲ ﺃﻜﺜﺭ‬ ‫ﻜﺎﻥ ﺍﻟﺫﻫﺏ ﻭﺍﻟﻤﺎﺱ ﻭﺍﻟﻠﺅﻟﺅ‬ ‫ﻭﻗﺩ ﺘﺒﻌﺜﺭ‬ ‫ﺨﺴﺭ ﺍﻟﺩﻨﻴﺎ ﺠﻤﻴﻌﻬﺎ..‬ ‫ﺍﻟﻨﻔﻁﻲ ﺍﻟﺤﺎﻓﻲ ﺍﻷﺴﻤﺭ‬ ‫ﺭﻗﺹ ﻋﺠﻴﻥ ﺍﻟﻔﻼﺤﺔ - ﻜﺎﻟﻘﺭﺩ -‬ ‫ﻜﺎﻥ ﺒل ﺃﻜﺜﺭ‬ ‫ﻀﺤﻜﻭﺍ ﻋﻠﻴﻪ ﺍﻷﻭﺭﻭﺒﻴﺎﺕ - ﻭﺍﻟﻐﺠﺭﻴﺎﺕ‬ ‫ﻭﺒﻨﺎﺕ ﺍﻟﻤﻬﺠﺭ‬ ‫ﻀﺤﻜﻭﺍ ﻋﻠﻴﻪ ﺍﻟﻐﻭﺍﻨﻲ‬ ‫- ٧٥ -‬
‫ﺃﻨﺎ.. ﻭﺍﻟﻜﻼﺏ ﺍﻟﻤﺩﻟﻠﺔ‬ ‫ﺍﻨﻅﺭ ﻟﻠﻜﻼﺏ ﺍﻟﻤﺩل-ﻟﻪ‬ ‫ﻓﻲ ﺤﺴﺭﻩ‬ ‫ﻷﻨﻨﻲ ﻜﻠﺏ ﻏﻴﺭ ﻤﺩﻟل‬ ‫ﻻ ﻴﺸﺭﺏ ﺍﻟﻠﺒﻥ‬ ‫ﻟﻴﺱ ﻟﻪ ﻤﺄﻭﻯ ﻭﻻ ﺴﻜﻥ‬ ‫ﺇﻥ ﻤﺎﺕ ﺘﻌﺭﻯ ﺠﺴﺩﻩ‬ ‫ﻭﺩﻓﻨﻭﻩ - ﺒﺩﻭﻥ ﺍﻟﻜﻔﻥ‬ ‫ﻷﻨﻨﻲ ﻜﻠﺏ ﻏﻴﺭ ﻤﺩﻟل‬ ‫ﻷﻨﻲ ﺭﺠﻼ - ﻤﻀﻠل‬ ‫ﹰ‬ ‫ﻴﺴﺌل ﻭﻴﻅل ﻴﺴﺌل‬ ‫ﻭﻻ ﺃﺤﺩ ﻓﻲ ﺍﻟﻜﻠﺏ ﻴﺴﺌل‬ ‫ﺁﻤﻨﺕ ﺒﻜل ﺍﻟﺨﺭﺍﻓﺎﺕ‬ ‫ﻭﺼﺩﻗﺕ ﺃﻜﺎﺫﻴﺏ ﺍﻟﻤﻨﺩل‬ ‫ﻷﻨﻨﻲ ﻜﻠﺏ.. ﻤﺠﺭﺩ ﻜﻠﺏ‬ ‫ﺃﺤﺏ ﻜل ﺍﻟﻜﻼﺏ‬ ‫- ٨٥ -‬
‫ﺍﻟﺘﻲ ﻻ ﺘﻌﺭﻑ ﺍﻟﺘﺩﻟﻴل‬ ‫ﻤﺜﻠﻲ.. ﻭﻻ ﺍﻷﻟﻌﺎﺏ‬ ‫‪‬‬ ‫ﻭﻻ ﺍﻷﺤﺴﺎﺏ ﻭﻻ ﺍﻷﻨﺴﺎﺏ‬ ‫ﻭﺘﻨﺘﻅﺭ ﻴﻭﻡ ﺍﻟﺤﺴﺎﺏ‬ ‫- ٩٥ -‬
‫ﻓﻲ ﻤﺼﺭ‬ ‫ـﻭﻓﻨﺎ ﺒـ ـﻼﻭﻱ ﻜﺘ ـﺭ‬ ‫ﻴــ‬ ‫ـ‬ ‫ﻓـ ـﻲ ﻤﺼـ ـﺭ ﺸــ‬ ‫ـ‬ ‫ـ‬ ‫ﻭﺸـــﻭﻓﻨﺎ ﺨﻠـــﻕ ﻜﺘﻴـــﺭ ﻁﺭﺍﻁﻴـــﺭ‬ ‫ـﺏ‬ ‫ـﻭ ﺭﺍﻜـــ‬ ‫ـﺎ ﺃﻫـــ‬ ‫ـﺏ ﻓﻴﻬـــ‬ ‫ﻭﺍﻟﺭﺍﻜـــ‬ ‫ـﺭ‬‫ـﻭﺍ ﺤﻤﻴـــ‬‫ـﻭﺒﻴﻥ ﺩﻭل ﻴﺒﻘـــ‬‫ﻭﺍﻟﻤﺭﻜـــ‬ ‫ـﻲ‬ ‫ـﺎ ﻴﻨﺯﻟﺸــ‬ ‫ـﻰ ﻤــ‬ ‫ـﻲ ﻴﻌﻠــ‬ ‫ـﺎ ﺍﻟﻠــ‬ ‫ﻓﻴﻬــ‬ ‫ـﻲ‬ ‫ـﺎ ﻴﻌﻼﺸــ‬ ‫ـﻲ ﻤــ‬ ‫ـﻲ ﻭﺍﻁــ‬ ‫ـﺎ ﺍﻟﻠــ‬ ‫ﻓﻴﻬــ‬ ‫ﻓـــــﻭﻕ ﻭﺘﺤـــــﺕ ﻭﻤﻘﺴـــــﻭﻤﺔ‬ ‫ـﻲ‬‫ـﺎ ﺒﺘﺄﺴﻤﺸــــ‬‫ـﺭ.. ﻤــــ‬‫ﻭﻟﻠﻔﻘﻴــــ‬ ‫ـﺩﻨﺎ‬ ‫ـﺭ ﺒﻠــ‬ ‫ـﻲ ﺩﻱ ﻤﺼــ‬ ‫ﻭﻫــ‬ ‫- ٠٦ -‬
‫ﺍﻟﻜﺫﺍﺏ‬ ‫ﺠﺌـــــﺕ ﻷﻜـــــﺫﺏ ﻋﻠـــــﻴﻜﻡ‬ ‫ـﻴﻜﻡ‬ ‫ـل ﺇﻟـــ‬ ‫ـﺄﻨﻲ ﻨﺒﻴ ـﺎ ﻤﺭﺴـــ‬ ‫‪‬ـــ‬ ‫ﺒـــ‬ ‫ﻭﺃﻨـــــﻲ ﺭﻤـــــﺯ ﺍﻟﺴـــــﻼﻡ‬ ‫ـ‬ ‫ـ‬ ‫ـ‬ ‫ـﺩﻴﻜﻡ‬ ‫ـﻭﻥ ﻟــــ‬ ‫ـﻥ ﺍﻟﺯﻴﺘــــ‬ ‫ﻭﻏﺼــــ‬ ‫ـﺫﺍﺏ‬ ‫ـﺎ ﺇﻻ ﻜـــــ‬ ‫ـﺎ ﺃﻨـــــ‬ ‫ﻭﻤـــــ‬ ‫ﻜـــــﺎﻥ ﺒـــــﺎﻷﻤﺱ ﺩﺍﻋـــــﺭ‬ ‫ﻭﻏـــــ ‪‬ﺍ ﺴـــــﺄﻜﻭﻥ ﻜـــــﺎﻓﺭ‬ ‫ﺩ‬ ‫- ١٦ -‬
‫ﺍﻟﺭﺍﻗﺼﺔ ﻭﺍﻟﺴﻴﺎﺴﻲ‬ ‫ﺯﻴ ـﺯﻱ ﻋﻠ ـﻰ ﻭﺯﻥ ﻓﻴﻔ ـﻲ - ﻭﻫ ـﻲ‬ ‫ـ‬ ‫ـ‬ ‫ـ‬ ‫ـ‬ ‫ﺍﻟﺭﺍﻗﺼﺔ ﺍﻟﺘﻲ ﻗﺎﻀﺕ ﻋﺒـﺩ ﺍﻟﻨﺒـﻲ ﻋﺒـﺩ‬ ‫ﺍﻟﺴﺘﺎﺭ ﺭﺌﻴﺱ ﺘﺤﺭﻴﺭ ﺼﻭﺕ ﺍﻷﻤﺔ ﺁﻥ ﺫﺍﻙ‬ ‫ﻤﻠﻜﺸﻲ ﺩﻋﻭﺓ ﻴﺎ ﻋﺒﺩ ﺍﻟﻨﺒﻲ‬ ‫"ﺯﻴﺯﻱ" ﻗﺎﺩﺭﺓ ﻭﺍﻟﻨﺒﻲ‬ ‫ﻟﻭ ﻗﻠﻤﻙ ﻓﻲ ﻤﺭﺓ ﺍﺘﻌﺭﺽ ﻟﻬﺎ‬ ‫ﻫﺘﺄﺠﺭ ﻜﺎﻡ ﺒﻠﻁﺠﻲ‬ ‫ﺩﺍ ﺯﻴﺯﻱ ﻗﺎﺩﺭﺓ ﻗﻭﻱ ﻗﻭﻱ ﻗﻭﻱ‬ ‫***‬ ‫ﺍﻟﻬﺯ ﺒﻴﻬﺯ ﺍﻟﺩﻨﻴﺎ‬ ‫ﻭﻴﻀﻴﻌﻙ ﻴﺎ ﺍﺒﻨﻲ ﻓﻲ ﺜﺎﻨﻴﺔ‬ ‫ﻭﻟﻭ ﺤﺎﻭﻟﺕ ﺘﻜﻭﻥ ﺜﻭﺭﻱ‬ ‫ﺍﻟﺩﻨﻴﺎ ﻤﺜﻭﺍﻙ ﺍﻟﻔﺎﻨﻴﺔ‬ ‫***‬ ‫ﻟﻭ ﻫﺯﺓ ﻭﺍﺤﺩﺓ ﻤﻨﻬﺎ‬ ‫ﺍﻟﺨﻠﻕ ﺘﺨﺭﺝ ﻜﻠﻬﺎ‬ ‫ﻭﺃﻨﺕ ﺘﺒﻘﻰ ﺒﻴﻥ ﻨﺎﺭﻴﻥ‬ ‫- ٢٦ -‬
‫ﻨﺎﺭ ﻭﺴﻁﻬﺎ.. ﻭﻨﺎﺭ ﺼﺩﺭﻫﺎ‬ ‫***‬ ‫ﺍﻭﻋﻰ ﻴﺎ ﻋﺒﺩ ﺍﻟﻨﺒﻲ ﺍﻭﻋﻰ‬ ‫ﺯﻴﺯﻱ ﺩﻱ ﺭﻗﺎﺼﺔ ﺤﻠﻭﺓ‬ ‫ﻟﻭ ﻏﻠﻁﺕ ﻓﻲ ﺤﻀﺭﺘﻬﺎ‬ ‫ﺭﺒﻙ ﻫﺎﻴﺭﻤﻴﻙ ﻓﻲ ﺍﻟﻭﻟﻌﺔ‬ ‫***‬ ‫ﻗﺸﻁﻪ ﻫﻴﻪ - ﺇﻨﻤﺎ ﻗﺸﻁﺔ‬ ‫ﺤﻼﻭﺘﻬﺎ ﺒﺎﻟﺠﻭﺯ ﻭﺍﻟﺒﺴﻁﺔ‬ ‫ﻭﺃﻨﺕ "ﺡ ﻴﺎ ل-ﻟﻪ ﺭﺌﻴﺱ ﺘﺤﺭﻴﺭ‬ ‫ﻭﺒﻜﺭﻩ ﺘﺤﺘﺎﺝ ﻟﻠﻭﺍﺴﻁﺔ‬ ‫ﺯﻴﺯﻱ ﺩﻱ ﻭﺴﺎﻴﻁﻬﺎ ﻜﺜﻴﺭ‬ ‫ﻤﺩﻴﺭ ﻓﻲ ﻤﺭﺓ - ﻭﻤﺭﺓ ﻭﺯﻴﺭ‬ ‫ﻭﺃﻨﺕ ﺍﻟﻠﻲ ﻫﺎﺘﻁﻠﻊ ﻏﻠﻁﺎﻥ‬ ‫ﻭﻓﻲ "ﺍﻟﻠﻭﻤﺎﻥ" ﻭﻴﺎ ﺍﻟﺼﺭﺍﺼﻴﺭ‬ ‫***‬ ‫ﺭﻭﺡ ﺍﺴﺘﺴﻤﺤﻬﺎ - ﻭﺒﻭﺱ ﺭﺍﺴﻬﺎ‬ ‫ﻴﺎ ﺘﻁﺒل ﻟﻬﺎ - ﻴﺎ ﺘﺭﻗﺼﻬﺎ‬ ‫- ٣٦ -‬
‫ﻭﻟﻤﺎ ﺯﻴﺯﻱ ﺘﺭﻀﻰ ﻋﻠﻴﻙ‬ ‫ﺍﻟﺩﻨﻴﺎ - ﺘﺭﻀﻰ ﻤﻊ ﻨﺎﺴﻬﺎ‬ ‫***‬ ‫ﺭﻭﺡ ﻴﺎ ل-ﻟﻪ ﻤﺎ ﺘﻜﻭﻨﺵ ﻤﻜﺎﺒﺭ‬ ‫ﻤﺎ ﺘﻘﻭﻟﺸﻲ ﺼﺤﻔﻲ - ﺃﻨﺎ ﻭﺸﺎﻋﺭ‬ ‫ﺩﺍ ﺯﻴﺯﻱ - ﺒﺘﻐﻴﺭ ﻗﻭﺍﻨﻴﻥ‬ ‫ﺭﻭﺡ ﻟﻬﺎ - ﻭﺨﻠﻴﻙ ﺼﺎﺒﺭ‬ ‫***‬ ‫ﻤﺎﻟﻬﺎ ﺯﻴﺯﻱ ﺩﺍ ﺯﻴﺯﻱ ﺇﻨﺴﺎﻨﺔ‬ ‫ﺩﺍ ﺤﺘﻰ ﺘﺸﺒﻪ ﺨﺎﻟﺘﻲ ﺩﻴﺎﻨﺎ‬ ‫ﺼﺩﻗﻨﻲ ﻟﻭ ﺘﺩﻴﻬﺎ ﺃﻤﺎﻥ‬ ‫ﻫﺘﺄﻤﻨﻙ ﻡ ﺍﻟﺯﻨﺯﺍﻨﺔ‬ ‫- ٤٦ -‬
‫ﻋﺠﻴﺒﺔ‬ ‫ﻟﻭ ﺤﺒﻴﻨﺎ ﻭﺸﺒﻜﻨﺎ ﺇﻴﺩﻴﻨﺎ‬ ‫ﻓﻲ ﺒﻌﻀﻴﻨﺎ‬ ‫ﺘﻼﻗﻲ ﻤﺒﺎﺤﺙ ﺍﻵﺩﺍﺏ‬ ‫ﻭﻟﻭ ﺼﻠﻴﻨﺎ ﺃﻭ ﺩﻜﻴﻨﺎ‬ ‫ﻴﻘﻭﻟﻭﺍ ﻋﻠﻴﻨﺎ ﺒﺘﻭﻉ ﺇﺭﻫﺎﺏ‬ ‫ﻴﺒﻘﻰ ﻨﺭﻭﺡ ﻨﺭﻗﺹ ﻭﻨﻐﻨﻲ‬ ‫ﻴﻤﻜﻥ ﻭﺍﷲ ﻴﻨﻭﺒﻨﺎ ﺜﻭﺍﺏ‬ ‫ﻤﺠﻠﺱ ﻤﺤﻠﻲ‬ ‫ﻴﺎ ﻋﺒﺩ ﺍﻟﻤﺘﺠﻠﻲ‬ ‫ﻗﺭﺏ ﻭﺤﻠﻲ‬ ‫ﻭﻜل ﻜﻤﺎﻥ‬ ‫ﻟﺤﻤﺔ ﻭﺭﺯ‬ ‫ﻭﺍﻟﻠﻲ ﻫﺎ ﻴﺩﻓﻊ‬ ‫ﻤﺠﻠﺱ ﻤﺤﻠﻲ‬ ‫- ٥٦ -‬
‫ﻤﻥ‬ ‫ﻤﻥ ﻤﻨﺎ ﻟﻡ ﻴﺭﻫﻥ ﻤﻼﺒﺴﻪ ﺍﻟﺩﺍﺨﻠﻴﺔ‬ ‫ﻋﻠﻰ ﺒﻭﺍﺒﺔ ﺇﺴﺭﺍﺌﻴل‬ ‫ﻤﻥ ﻤﻨﺎ ﻟﻡ ﻴﺘﺎﺠﺭ ﺒﺎﻟﻘﺭﺁﻥ ﻭﺍﻹﻨﺠﻴل‬ ‫ﻤﻥ ﻤﻨﺎ ﻟﻡ ﻴﺄﺨﺫ ﻤﻼﺒﺱ ﺯﻭﺠﺘﻪ‬ ‫)١(‬ ‫ﻭﺯﻭﺠﺘﻪ ﺇﻟﻰ ﺃﺭﻴﻴل‬ ‫ﺒﺤﺒﻙ ﻭﻟﻜﻥ‬ ‫ﺒﺤﺒﻙ ﻭﻟﻜﻥ - ﻤﺸﺎﻜﻠﻙ ﻜﺜﻴﺭ‬ ‫ﻴﺎ ﺴﺎﻴﻘﺔ ﺍﻟﺩﻻل - ﻋﻠﻴﻨﺎ ﻜﺜﻴﺭ‬ ‫ﻭﺘﺎﻜﻠﻲ ﺍﻟﺼﻐﻴﺭ - ﻭﺘﺤﻤﻲ ﺍﻟﻜﺒﻴﺭ‬ ‫ﻭﺃﺯﻤﺔ ﻤﺴﺎﻜﻥ - ﻭﺃﺯﻤﺔ ﺸﻌﻴﺭ‬ ‫ﻴﺎ ﺒﺎﻴﻌﺔ ﻭﻻﺩﻙ - ﻭﺒﺎﻴﻌﺔ ﺍﻟﻀﻤﻴﺭ‬ ‫ﻴﺎ ﻗﺎﻴﻤﺔ ﻭﻨﺎﻴﻤﺔ - ﻓﻲ ﺤﻀﻥ ﺍﻟﻭﺯﻴﺭ‬ ‫)١( ﺃﺭﻴﻴل - ﻜﻨﻴﺔ ﺸﺎﺭﻭﻥ.‬ ‫- ٦٦ -‬
‫ﺘﻌﺎﻟﻭ‬ ‫ﻴﺎ ﻟﻠﻲ ﺒﺘﺤﺒﻭﺍ ﺍﻟﺴﻴﺎﺤﺔ‬ ‫ﻭﻜل ﺸﻲﺀ ﻓﻲ ﺍﻟﻜﻭﻥ ﻏﺭﻴﺏ‬ ‫ﺘﻌﺎﻟﻭﺍ ﻤﺼﺭ ﺍﺘﻔﺭﺠﻭﺍ‬ ‫ﻋﻠﻰ ﻤﺭﻀﻰ ﻤﺵ ﻻﻗﻴﻥ ﻁﺒﻴﺏ‬ ‫ﻴﺎ ﻟﻠﻲ ﺒﺘﺤﺒﻭﺍ ﺍﻟﺴﻴﺎﺤﺔ‬ ‫ﻴﺎ ﻟﻠﻲ ﺒﺘﺤﺒﻭﺍ ﺍﻵﺜﺎﺭ‬ ‫ﺘﻌﺎﻟﻭﺍ ﻤﺼﺭ ﻭﺼﻭﺭﺍ - ﻟﻴل ﻨﻬﺎﺭ‬ ‫ﺍﻟﻠﻲ ﺭﺍﻜﺏ ﻓﻴﻬﺎ ﺭﺍﻜﺏ - ﻭﺍﻟﺤﻤﺎﺭ ﻓﻴﻬﺎ ﺤﻤﺎﺭ‬ ‫ﺒﻴﻨﺴﻰ ﺃﺼﻠﻪ - ﺍﻟﻠﻲ ﻤﺎ ﻟﻭﻫﺵ ﻓﻲ ﺍﻟﺩﻨﻴﺎ ﺃﺼل‬ ‫ﻭﻴﻨﺴﻰ ﺃﻫﻠﻪ - ﺍﻟﻠﻲ ﻤﺎ ﻜﻨﺵ ﻟﻪ ﻤﺭﺓ ﺃﻫل‬ ‫ﻭﺍﻟﻠﻲ ﻴﻨﺴﻰ ﺃﻫﻠﻪ ﺤﻤﺎﺭ‬ ‫ﻭﺍﻟﻠﻲ ﻴﻨﺴﻰ ﺃﺼﻠﻪ ﺒﻐل‬ ‫ﻤﻌﺎﻙ ﺒﻁﺎﻗﺔ ﻤﺎ ﻤﻤﻌﻴﺵ‬ ‫ﺨﺵ ﻭﺍﻗﻠﻊ ﻟﻠﺸﻭﻴﺵ‬ ‫ﺨﺩﻭﺍ ﺍﻟﺤﻤﺎﺭ ﺍﺒﻥ ﺍﻟﺤﻤﺎﺭ‬ ‫ﻭﺍﻋﻤﻠﻭﺍ ﻟﻪ ﺃﻟﻑ ﻓﻴﺵ‬ ‫- ٧٦ -‬
‫ﻟﻭ ﻜﻨﺕ ﻋﺎﻭﺯ ﺘﻌﺘﻤﺩ ﻴﻭﻡ ﻓﻲ ﺍﻹﺫﺍﻋﺔ‬ ‫ﺯﻋﻕ ﻭﻨﻬﻕ ﻓﻲ ﺍﻟﺸﻭﺍﺭﻉ - ﻜل ﺴﺎﻋﺔ‬ ‫ﻭﺃﻜﻠﻨﺎ ﻗﻁﻁ ﻭﻜﻼﺏ‬ ‫ﻭﺃﻜﻠﻨﺎ ﻓﺭﺍﺥ ﻓﺎﺴﺩﺓ‬ ‫ﻭﺭﻜﺏ ﺘﻭﻓﻴﻕ ﺍﻟﻤﺭﺴﻴﺩﺱ‬ ‫ﻭﺒﻨﺘﻪ ﻋﻨﺩﻫﺎ ﻤﺎﺴﺩﺓ‬ ‫ﺍﻀﺤﻙ ﻭﺍﻭﻋﻰ ﺘﺒﻁل ﻀﺤﻙ‬ ‫ﺩﺍ ﺍﻷﺤﺯﺍﻥ ﺒﺘﺠﻴﺏ ﺍﻟﻀﻐﻁ‬ ‫ﺴﻙ ﻋﻠﻰ ﺃﺤﺯﺍﻨﻙ ﺴﻙ‬ ‫ﺨﻠﻴﻙ ﻭﻴﺎﻴﻪ ﻉ ﺍﻟﺨﻁ‬ ‫ﻓﻙ ﺍﻟﺘﻜﺸﻴﺭﺓ ﺒﻘﻰ ﻓﻙ‬ ‫ﺘﺎﻜل ﻭﺯ ﻭﺘﺎﻜل ﺒﻁ‬ ‫ﺜﺭﻭﺍﺕ ﺒﻠﺩﻨﺎ ﻤﺘﻜﻔﻴﺵ‬ ‫ﻤﺤﺎﺴﻴﺏ ﺒﻠﺩﻨﺎ - ﻭﺍﻷﻟﺩﻴﺵ‬ ‫ﻭﺍﻟﺸﻌﺏ ﻜﻠﻪ ﺒﻴﻌﺎﻨﻲ‬ ‫- ٨٦ -‬
‫ﻜل ﺍﻷﻤﺎﻨﻲ - ﺭﻏﻴﻑ ﺍﻟﻌﻴﺵ‬ ‫ﻓﻼﻥ ﻨﻬﺏ - ﻭﻓﻼﻥ ﺴﺭﻕ‬ ‫ﻤﺼﻨﻊ ﺒﺘﺎﻉ ﻓﻼﻥ ﺍﺘﺤﺭﻕ‬ ‫ﻭﻨﺤﺎﻜﻡ ﺍﻟﺴﺎﺩﺓ ﺍﻟﻠﺼﻭﺹ‬ ‫ﻤﺤﺎﻜﻤﺔ ﻟﻜﻥ ﻉ ﺍﻟﻭﺭﻕ‬ ‫ﻟﺴﻪ ﺍﻟﻤﻠﻙ ﻫﻭ ﺍﻟﻤﻠﻙ‬ ‫ﻭﺍﻟﻭﺯﻴﺭ ﻫﻭ ﺍﻟﻭﺯﻴﺭ‬ ‫ﺍﻟﻠﻌﺒﺔ ﻟﻌﺒﺔ ﺒﺯﻤﺒﻠﻙ‬ ‫ﻭﺍﻟﻠﻌﺏ ﻓﻲ ﺒﻠﺩﻨﺎ ﻜﺜﻴﺭ‬ ‫ﺍﻟﻠﻌﺒﺔ ﻟﺴﻪ ﻫﻴﻪ ﻫﻴﻪ‬ ‫ﺸﻁﺭﻨﺞ ﻭﺍﻟﻠﻌﺏ ﻜﺒﻴﺭ‬ ‫ﻭﺍﻟﺨﻁ ﻤﻥ ﺨﻁﻨﺎ‬ ‫ﺤﻅﻪ ﻴﺎ ﺨﻠﻕ ﻋﺴﻴﺭ‬ ‫ﻜﻭﺘﺸﻴﻨﺔ ﻓﻴﻬﺎ ﺍﻟﺸﺎﻴﺏ‬ ‫ﺤﺎﻁﻁ ﻴﺎ ﻨﺎﺱ ﻤﻠﻭﻜﻴﺭ‬ ‫ﻴﺎﻟﻠﻲ ﺒﺘﺨﻭﻥ ﺍﻷﻤﺎﻨﺔ - ﻴﺎﻟﻠﻲ ﻤﻔﻁﻭﻡ ﻉ ﺍﻟﺨﻴﺎﻨﺔ‬ ‫ﺒﻴﻊ ﺒﻼﺩﻙ ﺤﺘﻰ ﺤﺘﺔ - ﻭﺍﺸﺘﺭﻱ ﻗﻤﻴﺹ ﺩﻴﺎﻨﺎ‬ ‫ﺒﻴﻊ ﺘﺭﺍﺏ ﺍﻷﺭﺽ ﺒﻴﻌﺔ - ﻭﺍﺸﺘﺭﻱ ﻟﻙ ﺴﻭﻨﺘﻴﺎﻨﺔ‬ ‫- ٩٦ -‬
5356
5356
5356
5356
5356
5356
5356
5356
5356
5356
5356
5356
5356
5356
5356
5356
5356
5356
5356
5356
5356
5356
5356
5356
5356
5356
5356
5356
5356
5356

Recommended

4417
44174417
4417
kotob arabia
 
874
874874
874
kotob arabia
 
3126
31263126
3126
kotob arabia
 
834
834834
834
kotob arabia
 
4342
43424342
4342
kotob arabia
 
5859
58595859
5859
kotob arabia
 
759
759759
759
kotob arabia
 
871
871871
871
kotob arabia
 

Recommended

4417
44174417
4417
kotob arabia
 
874
874874
874
kotob arabia
 
3126
31263126
3126
kotob arabia
 
834
834834
834
kotob arabia
 
4342
43424342
4342
kotob arabia
 
5859
58595859
5859
kotob arabia
 
759
759759
759
kotob arabia
 
871
871871
871
kotob arabia
 
5321
53215321
5321
kotob arabia
 
3185
31853185
3185
kotob arabia
 
5
55
5
kotob arabia
 
4539
45394539
4539
kotob arabia
 
726
726726
726
kotob arabia
 
5086
50865086
5086
kotob arabia
 
3711
37113711
3711
kotob arabia
 
837
837837
837
kotob arabia
 
3493
34933493
3493
kotob arabia
 
3127
31273127
3127
kotob arabia
 
292
292292
292
kotob arabia
 
819
819819
819
kotob arabia
 
3489
34893489
3489
kotob arabia
 
5964
59645964
5964
kotob arabia
 
653
653653
653
kotob arabia
 
1175
11751175
1175
kotob arabia
 
1020
10201020
1020
kotob arabia
 
447
447447
447
kotob arabia
 
5920
59205920
5920
kotob arabia
 
6092
60926092
6092
kotob arabia
 
1086
10861086
1086
kotob arabia
 
960
960960
960
kotob arabia
 

More Related Content

What's hot

What's hot (20)

5321
53215321
5321
 
3185
31853185
3185
 
5
55
5
 
4539
45394539
4539
 
726
726726
726
 
5086
50865086
5086
 
3711
37113711
3711
 
837
837837
837
 
3493
34933493
3493
 
3127
31273127
3127
 
292
292292
292
 
819
819819
819
 
3489
34893489
3489
 
5964
59645964
5964
 
653
653653
653
 
1175
11751175
1175
 
1020
10201020
1020
 
447
447447
447
 
5920
59205920
5920
 
6092
60926092
6092
 

More from kotob arabia

More from kotob arabia (20)

1086
10861086
1086
 
960
960960
960
 
764
764764
764
 
6487
64876487
6487
 
6205
62056205
6205
 
942
942942
942
 
96
9696
96
 
5962
59625962
5962
 
763
763763
763
 
6486
64866486
6486
 
745
745745
745
 
6204
62046204
6204
 
6435
64356435
6435
 
5961
59615961
5961
 
6182
61826182
6182
 
959
959959
959
 
941
941941
941
 
594
594594
594
 
762
762762
762
 
744
744744
744
 

5356

  • 1.
  • 2.     ‫א‬ -٢-
  • 3. ‫ﻃﺒﻘﺎ ﻟﻘﻮﺍﻧﲔ ﺍﳌﻠﻜﻴﺔ ﺍﻟﻔﻜﺮﻳﺔ‬ ‫א‬ ‫א‬ ‫א‬ ‫.‬ ‫אא‬ ‫א‬ ‫)ﻋـﱪ ﺍﻻﻧﱰﻧـﺖ ﺃﻭ‬ ‫א‬ ‫אא‬ ‫ﻟﻠﻤﻜﺘﺒــﺎﺕ ﺍﻻﻟﻜﱰﻭﻧﻴــﺔ ﺃﻭ ﺍﻷﻗــﺮﺍﺹ ﺍﳌﺪﳎــﺔ ﺃﻭ ﺍﻯ‬ ‫א‬ ‫ﻭﺳﻴﻠﺔ ﺃﺧﺮﻯ (‬ ‫א‬ ‫א‬ ‫.‬ ‫.‬ ‫א א‬
  • 4. ‫‪‬‬ ‫ﺍﻹﻫﺩﺍﺀ ........................................................ - ٦ -‬ ‫ﺠﻭﻟﺔ ﺸﻌﺭﻴﺔ ﺒﺴﻴﻁﺔ ........................................... - ٧ -‬ ‫ﻜﻼﺏ ﺍﻟﺴﺘﺎﺕ ............................................... - ٧١ -‬ ‫ﻜﺎﻥ ﻨﻔﺴﻲ ﺃﺒﻘﻰ ﺤﻤﺎﺭ........................................ - ٩١ -‬ ‫ﺃﻨﺎ ﻤﺵ ﺩﺍﻗﻕ ﻋﺼﺎﻓﻴﺭ ....................................... - ٠٣ -‬ ‫ﺇﻻ ﺩﻴﺎﻨﺎ ..................................................... - ١٣ -‬ ‫ﺒﻜﺵ ﻭﺃﻭﻨﻁﺔ ................................................ - ٣٣ -‬ ‫ﻜﻭﺴﺔ ﻭﺒﺎﻤﻴﺎ ﻭﻤﻠﻭﺨﻴﺔ ....................................... - ٤٣ -‬ ‫ﺍﻨﺘﺨﺎﺒﺘﻨﺎ ..................................................... - ٥٣ -‬ ‫ﺠﺯﺍﺭ ﺒﻴﻥ ﻜﻼﺏ ﻭﺤﻤﻴﺭ ..................................... - ٦٣ -‬ ‫ﺃﺒﻭﻴﻪ ﻭﺃﺒﻭﻙ ................................................. - ٧٣ -‬ ‫ﻫﻭ ﺩﻩ ﻋﻡ ﻋﻁﻴﺔ ............................................. - ٨٣ -‬ ‫ﺍﻟﺤﻤﺩ ﷲ - ﻋﺭﻓﺕ ﺃﺴﺭﻕ .................................... - ٩٣ -‬ ‫ﻭﺭﻕ ﻭﺭﻭﺘﻴﻥ ............................................... - ٠٤ -‬ ‫ﻋﺒﺙ ﺇﺫﺍﻋﻲ ................................................. - ١٤ -‬ ‫ﺤﻤﺎﺭ ﺒﻠﺩﻨﺎ .................................................. - ٢٤ -‬ ‫ﺭﺴﺎﻟﺔ ﻤﻭﺍﻁﻥ - ﺨﺎﻟﻲ ﺸﻐل ................................. - ٣٤ -‬ ‫ﺃﻨﺎ ﺤﻤﺎﺭ .................................................... - ٥٤ -‬ ‫ﺇﻟﻰ ﺍﻟﺸﻬﻴﺩﺓ ﻭﻓﺎﺀ ﺇﺩﺭﻴﺱ ..................................... - ٧٤ -‬ ‫ﻴﺎ ﻤﻐﺭﺒﺎﻨﺎ ................................................... - ٩٤ -‬ ‫-٣-‬
  • 5. ‫ﺍﻟﺭﺍﻋﻲ ﻭﺍﻟﺭﻋﻴﺔ ............................................. - ٠٥ -‬ ‫ﺍﻟﺩﻋﺎﺭﺓ ..................................................... - ٢٥ -‬ ‫ﻋﺴﻜﺭ ﻭﺤﺭﺍﻤﻴﺔ ............................................. - ٣٥ -‬ ‫ﻗﻡ ﻓﺄﻨﺫﺭ ..................................................... - ٤٥ -‬ ‫ﺃﻨﺎ.. ﻭﺍﻟﻜﻼﺏ ﺍﻟﻤﺩﻟﻠﺔ ........................................ - ٨٥ -‬ ‫ﻓﻲ ﻤﺼﺭ ................................................... - ٠٦ -‬ ‫ﺍﻟﻜﺫﺍﺏ ...................................................... - ١٦ -‬ ‫ﺍﻟﺭﺍﻗﺼﺔ ﻭﺍﻟﺴﻴﺎﺴﻲ .......................................... - ٢٦ -‬ ‫ﻋﺠﻴﺒﺔ ...................................................... - ٥٦ -‬ ‫ﻤﺠﻠﺱ ﻤﺤﻠﻲ ................................................ - ٥٦ -‬ ‫ﻤﻥ.......................................................... - ٦٦ -‬ ‫ﺒﺤﺒﻙ ﻭﻟﻜﻥ ................................................. - ٦٦ -‬ ‫ﺘﻌﺎﻟﻭ ........................................................ - ٧٦ -‬ ‫ﺯﻫﻘﺕ ...................................................... - ٧٧ -‬ ‫ﺍﻷﺘﻭﺒﻴﺱ ﻓﻲ ﺭﻤﻀﺎﻥ ....................................... - ٩٧ -‬ ‫ﺒﺎﻟﻘﺒل ....................................................... - ٩٧ -‬ ‫ﺍﻟﻨﺒﻴﻪ ........................................................ - ٠٨ -‬ ‫ﺭﺍﻜﺏ ﺍﻟﺯﻟﻤﻭﻜﻪ ............................................. - ٢٨ -‬ ‫ﻤﺵ ﻜﺩﺍﺏ .................................................. - ٤٨ -‬ ‫ﻋﺒﺎﺩﺓ ﺍﻟﺠﻨﻴﻪ ................................................. - ٤٨ -‬ ‫ﺍﻟﻤﻭﻟﺩ ﻭﺼﺎﺤﺒﻪ.............................................. - ٥٨ -‬ ‫ﺍﻟﺩﻴﺏ ﻓﻲ ﻀﻴﺎﻓﺘﻲ ........................................... - ٦٨ -‬ ‫-٤-‬
  • 6. ‫ﺃﻱ ﺤﺎﺠﻪ.................................................... - ٨٨ -‬ ‫ﺃﻭﻩ ﻟﻼﻩ ..................................................... - ٩٨ -‬ ‫ﺃﻏﻀﺏ ..................................................... - ٩٨ -‬ ‫ﺃﺤﻼﻡ ﺤﻤﺎﺭ ................................................. - ٠٩ -‬ ‫ﺇﻟﻰ ﺭﻏﻴﻑ ﺍﻟﻌﻴﺵ ........................................... - ٢٩ -‬ ‫ﺃﻁﻔﺎل ﺍﻟﺠﻠﻪ ................................................. - ٣٩ -‬ ‫ﻜﻼﺏ ﻭﻜﻼﺏ ............................................... - ٣٩ -‬ ‫ﺍﻟﺭﺍﻗﺼﺔ ﻭﺍﻟﻌﻠﻡ .............................................. - ٤٩ -‬ ‫ﺍﻟﻤﻭﺕ ﻫﻨﺎ .................................................. - ٥٩ -‬ ‫ﺸﺎﺭﻭﻥ ﺯﻋﻼﻥ ﻤﻥ ﺸﻌﺒﺎﻥ ................................... - ٦٩ -‬ ‫ﻜﻼﻡ ﻗﺭﺍﻗﻭﺵ ............................................... - ٧٩ -‬ ‫ﺒﻴﻘﻭﻟﻭﺍ ﺭﺍﺡ ﺍﻟﺸﺒﺎﺏ ......................................... - ٩٩ -‬ ‫-٥-‬
  • 7. ‫ﺍﻹﻫﺩﺍﺀ‬ ‫ﺇﻟﻰ ﺭﻭﺡ ﺍﻟﺸﺎﻋﺭ ﺍﻟﻭﻁﻨﻲ ﻨﺯﺍﺭ ﻗﺒﺎﻨﻲ ﺃﻤﻴﺭ ﺍﻟﺸﻌﺭﺍﺀ‬ ‫ﺍﻟﻌﺭﺏ.‬ ‫ﻭﺇﻟﻰ ﺭﻭﺡ ﺍﻟﺸﺎﻋﺭ ﺍﻟﻭﻁﻨﻲ ﻨﺠﻴﺏ ﺴﺭﻭﺭ.‬ ‫ﻭﺇﻟﻰ ﺭﻭﺡ ﺍﻟﺸﺎﻋﺭ ﺍﻟﺜﺎﺌﺭ ﺭﺯﻕ ﺤﺴﻥ.‬ ‫ﻭﺇﻟﻰ ﺭﻭﺡ ﺃﺩﻴﺏ ﺍﻟﺸﻌﺏ ﺍﻟﺯﺠـﺎل ﺍﻟﻜﺒﻴـﺭ ﻋﺒـﺩ ﺍﻟﻔﺘـﺎﺡ‬ ‫ﺍﻟﺒﺤﺭﺍﻭﻱ.‬ ‫ﻭﺇﻟﻰ ﻜل ﺍﻟﻔﻘﺭﺍﺀ ﻭﺍﻟﺒﺅﺴﺎﺀ ﻭﺍﻟﻤﺭﻀﻰ ﻭﺍﻟﻤﺤﺘﺎﺠﻴﻥ.. ﻓﻲ‬ ‫ﻋﺼﺭ ﺍﻟﺤﺎﺠﺔ ﻭﺍﻻﺴﺘﺠﺩﺍﺀ.‬ ‫ﺃﻫﺩﻱ ﺩﻴﻭﺍﻨﻲ ﻫﺫﺍ ﻭﺃﺼﺭﺥ‬ ‫ﻜﺎﻥ ﻨﻔﺴﻲ ﺃﺒﻘﻰ ﺤﻤﺎﺭ‬ ‫.... ﻭﻟﻜﻥ‬ ‫ﺍﻟﻤﺅﻟﻑ‬ ‫-٦-‬
  • 8. ‫ﺠﻭﻟﺔ ﺸﻌﺭﻴﺔ ﺒﺴﻴﻁﺔ‬ ‫ﻓﻲ ﺃﺭﺽ ﺃﻴﻤﻥ ﺇﺴﻤﺎﻋﻴل ﺍﻟﺸﻌﺭﻴﺔ‬ ‫ﺒﻘﻠﻡ ﺍﻟﺸﺎﻋﺭ/ ﺇﺒﺭﺍﻫﻴﻡ ﺭﻀﻭﺍﻥ‬ ‫ﺃﻴﻤﻥ... ﻨﺯﻓﻨﺎ..‬ ‫ﻋﺯﻓﻨﺎ.. ﻓﻭﻕ ﺼﺩﺭ ﺍﻟﻭﺭﻕ‬ ‫ﺍﻟﻠﻲ ﺴﺒﻕ.. ﺃﻜل ﺍﻟﻨﺒﻕ‬ ‫ﻭﺍﻟﻠﻲ ﻓﻀل.‬ ‫ﻭﻴﺎ ﺍﻟﻤﺒﺎﺩﺉ ﻭﺍﻟﻘﻴﻡ..‬ ‫ﻓﻲ ﺍﻟﻠﻴل ﻏﺭﻕ‬ ‫ﻭﻤﻔﻴﺵ ﻴﺎ ﺼﺎﺤﺒﻲ ﻜﺘﺎﺒﺔ ﻤﻥ ﻏﻴﺭ ﺍﻟﻌﺭﻕ‬ ‫ﻭﻤﻔﻴﺵ )ﻤﻠﻙ( ﺠﻭﺍﻨﺎ..‬ ‫ﻓﻴﻪ ﺠﻭﺍﻨﺎ ﺘﺎﺝ ﺍﻟﻤﻤﻠﻜﺔ.‬ ‫ﻭﻤﻔﻴﺵ "ﺨﻭﺍﺀ".. ﻭﻤﻔﻴﺵ " ﹸﻭﺍﺀ"‬ ‫ﻨ‬ ‫ﻭﻤﻔﻴﺵ "ﺭﻴﺎﺀ".. ﻭﻻ "ﻓﺒﺭﻜﺔ"‬ ‫ﻭﻻ "ﻟﻜﻠﻜﺔ"‬ ‫ﻭﺍﻟﻠﻲ ﺍﻨﺤﻜﻰ ﻉ )ﺍﻟﻔﺎﻀﻲ(..‬ ‫-٧-‬
  • 9. ‫ﻤﺨﺠل ﻴﺎ ﺼﺩﻴﻘﻲ‬ ‫ﻫﻭ ﺍﻟﻁﺭﻴﻕ.. ﻨﻔﺱ ﺍﻟﻁﺭﻴﻕ‬ ‫ﻫﻭ ﺍﻹﻟﻪ.. ﻨﻔﺱ ﺍﻟﺼﺩﻴﻕ‬ ‫ﺒﺱ ﺇﺤﻨﺎ ﻀﻌﻨﺎ ﻡ ﺍﻟﺒﺩﺍﻴﺔ ﺍﻟﻤﺨﺠﻠﺔ‬ ‫ﻗﻬﻘﻬﻨﺎ ﻓﻲ ﻨﺹ ﺍﻟﺼﻼ‬ ‫ﻭﻤﺎ ﻋﺎﺩﺵ ﻓﻴﻪ ﺠﻭﺍﻨﺎ ﺭﻴﺤﺔ ﺯﻟﺯﻟﻪ‬ ‫ﺩﺍﺴﺕ ﻋﻠﻴﻨﺎ "ﺍﻟﺨﻠﺨﻠﺔ"..‬ ‫ﻭ"ﺍﻟﺒﻬﺩﻟﺔ" ﻭ"ﺍﻟﻘﻨﺩﻟﺔ"‬ ‫ﻤﺎ ﺒﻘﺎﺵ ﻤﻌﺎﻨﺎ ﺤﺭﻭﻑ.. ﻭﻻ‬ ‫ﻭﺭﺠﻌﻨﺎ.. ﺯﻱ ﻤﺎ ﺭﻭﺤﻨﺎ..‬ ‫ﻀﻌﻨﺎ ﺒﻴﻥ ﺠﻤﻭﻉ ﺍﻟﺴﺭﺴﻌﺔ‬ ‫ﺍﻟﻠﻲ ﺼﺩﻕ ﻓﻴﻨﺎ.. ﻫﺎﻨﻭﻩ‬ ‫ﻭﺍﻟﻠﻲ ﻨﻁﻕ ﺤﺭﻑ ﺍﻏﺘﺎﻟﻭﻩ‬ ‫ﻭﺍﻟﻠﻲ ﻜﺩﺏ ﻤﻥ ﺒﺩﺭﻱ..‬ ‫ﺒﺎﻥ ﻓﻲ ﺍﻟﻔﺭﻗﻌﺔ‬ ‫ﻭﻤﻔﻴﺵ ﻫﻨﺎ ﺼﺎﺩﻕ..‬ ‫ﺒﻴﻌﻠﻰ ﺒﺎﻟﻤﺒﺎﺩﺉ ﻭﺍﻟﻘﻴﻡ..‬ ‫ﻭﺍﻟﺤﺏ.. ﻭﺍﻟﻀﻭﺀ.. ﺇﻨﻤﺎ‬ ‫-٨-‬
  • 10. ‫ﻉ ﺍﻟﻜﺭﺴﻲ ﻗﺎﻋﺩﺓ ﺍﻟﻀﻔﺩﻋﺔ‬ ‫ﻓﺒﻼﺵ ﺒﻘﻰ.. ﻨﺤﻠﻡ ﺒﻤﺎﺭﺩ..‬ ‫ﻴﺠﻲ ﻟﻴﻨﺎ ﺒﺎﻟﺨﻼﺹ‬ ‫ﻭﺒﻼﺵ ﺒﻘﻰ ﻨﺤﻠﻡ ﺒﺘﻐﻴﻴﺭ ﺍﻷﺴﺎﺱ‬ ‫ﻭﺒﻼﺵ ﺒﻘﻰ ﻨﺤﻠﻡ ﺨﻼﺹ‬ ‫ﺍﻷﻓﺎﻗﻴﻥ.. ﺴﺭﻗﻭﺍ ﺍﻟﻤﺩﺍﺱ‬ ‫ﺴﺎﻋﺔ ﺴﺠﻭﺩﻨﺎ ﻓﻲ ﺍﻟﺼﻼﺓ‬ ‫ﻴﺎ ﺭﺏ.. ﻴﺎ ﺭﺏ ﺍﻟﻌﺒﺎﺩ‬ ‫ﺍﻀﺭﺏ ﺒﺈﻴﺩﻨﺎ ﻓﻭﻕ ﻗﻔﺎ ﻜل ﺍﻟﻠﻲ ﺘﺎﻩ‬ ‫ﻭﺍﺠﻌﻠﻨﺎ ﺩﻋﻭﺓ ﺴﻨﺩﺴﻲ‬ ‫ﺒﺴﻤﺔ ﻋﻠﻰ ﺨﺩ ﺍﻟﺒﻨﺎﺕ..‬ ‫ﺴﺎﻋﺔ ﺭﺠﻭﻋﻬﻡ ﺒﺎﻟﻘﻤﻴﺹ ﺍﻟﻤﺩﺭﺴﻲ‬ ‫ﻨﺴﻤﺔ ﺘﻬﺯ ﺍﻟﻜﺭﺴﻲ ﻤﻥ ﺘﺤﺕ ﺍﻟﻠﺼﻭﺹ‬ ‫ﻴﻨﻌل ﺃﺒﻭ ﺃﻡ ﺍﻟﻔﻠﻭﺱ‬ ‫ﻟﻭ ﻴﻭﻡ ﺘﺫل ﺍﻟﻌﺒﺩ ﻟﻠﻌﺒﺩ ﺍﻟﺭﺨﻴﺹ‬ ‫ﻴﺎ ﺭﺏ ﻜﻭﻥ ﻟﻴﻨﺎ ﺍﻟﻭﻨﻴﺱ‬ ‫ﻴﺎ ﺭﺏ ﻜﻭﻥ ﻟﻴﻨﺎ ﺍﻟﺠﻠﻴﺱ‬ ‫-٩-‬
  • 11. ‫ﻟﻭ ﻤﺎﺘﺕ ﺍﻷﺼﺤﺎﺏ ﻫﻨﺎ‬ ‫ﺍﺠﻌل ﺤﺭﻭﻓﻨﺎ ﺴﻭﺴﻨﺔ‬ ‫ﻓﻭﻕ ﺴﻜﺔ ﺍﻟﺼﺒﺭ ﺍﻟﻁﻭﻴل‬ ‫"ﺍﻟﻠﻴل" ﻤﺎ ﺯﺍل ﻓﻭﻕ ﺍﻟﻬﺭﻡ‬ ‫ﻭﺍﻟﻠﻲ ﺍﻨﻬﺩﻡ.. ﻫﻭ ﺍﻟﺼﺭﻴﺢ‬ ‫ﻴﺎ )٠٠٧ ﻤﻠﻴﻭﻥ( ﻤﺴﻴﺢ ﻓﻭﻕ ﺍﻟﺼﻠﻴﺏ‬ ‫ﺍﻟﻁﻔل ﻤﺵ ﻻﻗﻲ ﺍﻟﺤﻠﻴﺏ‬ ‫ﻭﺍﻟ ِﻌﺭ ﻀﺎﻉ ﺒﻤﺴﻠﺴﻼﺕ‬ ‫ﺸ‬ ‫ﻭﻤﺎ ﺯﻟﺕ ﻴﺎ ﻜﻠﺏ ﺍﻟﻜﻼﺏ..‬ ‫ﻤﺎﻟﻙ ﻜﻨﻭﺯ ﺍﻟﺩﻨﻴﺎ ﺒﺎﻟﻌﺸﺭ ﺍﻟﻘﺩﻴﻡ‬ ‫ﻭﻤﺎ ﺯﻟﺕ "ﺃﺒﻠﻪ" ﻓﺎﻗﺩ ﺍﻹﺤﺴﺎﺱ..‬ ‫ﻋﻘﻴﻡ‬ ‫ﺒﺘﺩﻭﺱ ﻋﻠﻴﻨﺎ ﻓﻲ ﺍﻟﺯﺤﺎﻡ‬ ‫ﻴﺎ ﺩﻤﻌﺔ ﺍﻷﻴﺎﻡ ﻋﻠﻰ ﺍﻟﺼﺩﻕ ﺍﻟﻠﻲ ﺭﺍﺡ‬ ‫ﺃﻴﻤﻥ ﺇﺫﺍ ﺯﺍﺩﺕ ﺠﺭﺍﺡ..‬ ‫ﺃﻭ ﻋﺸﺸﹾﺕ‬ ‫‪ِ‬‬ ‫ﺍﺘﺩﺍﺭﻯ ﺤﺘﻰ ﻓﻲ ﺍﻟﺭﻴﺎﺡ‬ ‫ﺍﻟﺼﺩﻕ ﻴﺼﺒﺢ ﻟﻴﻙ ﺴﻼﺡ‬ ‫- ٠١ -‬
  • 12. ‫ﺍﺜﺒﺕ.. ﻤﺎ ﺘﺭﺠﻌﺸﻲ ﻭﺭﺍ‬ ‫ﺍﻟﻌﻥ ﻓﻲ ﺃﻡ ﺍﻟﺜﺭﺜﺭﺓ‬ ‫ﻭﺍﻟﻤﻨﻅﺭﺓ‬ ‫ﻭﺍﻜﺘﺏ ﻋﻠﻰ ﻜﻭﺯ ﺍﻟﺩﺭﺓ‬ ‫ﺤﺭﻓﻴﻥ ﻴﺨﻠﻭﺍ ﺍﻟﺒﺭﺩ ﻨﺎﺭ‬ ‫ﻭﻴﺩﻓﻭﺍ ﻓﻲ ﺭﻤﻭﺵ ﺍﻟﺼﻐﺎﺭ‬ ‫ﻭﻴﻜﻭﻨﻭﺍ ﺠﻭﻩ ﺍﻟﺼﻤﺕ ﺩﺍﺭ..‬ ‫ﻭﻨﻬﺎﺭ ﻋﻔﻴﻑ‬ ‫ﺍﻋﺠﻥ ﻓﻲ ﻗﻠﺒﻙ..‬ ‫ﻜل ﺩﻗﺔ ﺘﻜﻭﻥ ﻋﺸﺎﻥ ﺍﻟﻨﺎﺱ ﺭﻏﻴﻑ‬ ‫ﻭﺍﺘﻬﺠﻰ ﺃﻭل ﺤﺭﻑ ﻗﺎﹸﻪ ﺍﻷﻨﺒﻴﺎ‬ ‫ﻟ‬ ‫ﻤﺎ ﺘﺨﺎﻓﺸﻲ.. ﻜل ﺍﻷﻏﺒﻴﺎ..‬ ‫ﺁﻩ ﺃﻏﺒﻴﺎ‬ ‫ﻭﺍﺴﻬﺭ.. ﻋﺸﺎﻥ ﺍﻟﻨﺎﺱ ﺘﻨﺎﻡ‬ ‫ﻭﺃﻴﺘﺎﻡ ﺒﻠﺩﻨﺎ ﻤﺎ ﺯﺍﻟﻭﺍ ﻓﻲ ﺍﻟﺯﺤﻤﺔ ﻨﻴﺎﻡ‬ ‫ﻭﻤﺎ ﺩﺍﻡ ﻴﺎ ﺼﺎﺤﺒﻲ..‬ ‫ﻏﻴﺭ ﻋﻤﻠﻨﺎ.. ﻭﺍﻟﺤﺭﻭﻑ‬ ‫*****‬ ‫- ١١ -‬
  • 13. ‫ﻤﺎ ﺘﺨﺎﻓﺸﻲ.. ﺃﻴﻭﻩ ﺍﻟﺨﻭﻑ ﺼﻨﻡ‬ ‫ﺼﺒﺢ ﺍﻟﻨﺸﺎﺯ ﻟﻠﻨﺎﺱ ﻨﻐﻡ‬ ‫ﻭﺍﻟﻠﻲ ﺭﻓﺽ ﻴﻨﻁﻕ "ﻨﻌﻡ"‬ ‫ﺤﻜﻤﻭﺍ ﻋﻠﻴﻪ ﺒﺎﻟﻨﻔﻲ ﻭﺍﻟﻔﻘﺭ ﺍﻟﻠﻌﻴﻥ‬ ‫ﻭﺒﻬﻴﺔ ﻤﺵ ﻻﻗﻴﻪ ﻴﺎﺴﻴﻥ‬ ‫ﻭﻴﺎﺴﻴﻥ ﻤﺎ ﺯﺍل..‬ ‫ﺒﻴﻌﺩ ﻓﻲ ﻓﻠﻭﺱ ﺍﻟﻤﺠﺎﻋﺔ ﺍﻟﻤﻘﺭﻓﺔ‬ ‫ﻉ ﺍﻟﻘﻤﺔ.. ﻨﺎﺱ ﺍﻟﺘﻔﺘﻔﺔ‬ ‫ﻭﺍﻟﺘﻔﺘﻔﺔ.. ﻭﺍﻟﺨﻁﺭﻓﺔ‬ ‫ﺁﻩ ﻴﺎ ﺇﻟﻪ ﻜل ﺍﻟﺒﺸﺭ‬ ‫ﺁﻩ ﻴﺎ ﺤﺒﻴﺒﻨﺎ ﺍﻟﻤﺼﻁﻔﻰ‬ ‫ﻨﺨﻴﻨﺎ ﺒﺎﻟ ِﻤل ﺍﻟﺘﻘﻴل‬ ‫ﺤ‬ ‫ﻭﺒﻜﻴﻨﺎ ﻟﻤﺎ ﺒﺎل ﻗﺎﺒﻴل..‬ ‫ﻋﻠﻰ ﻜل ﺃﻭﺭﺍﻕ ﺍﻟﻐﻀﺏ‬ ‫ﻭﺍﻟﻠﻲ ﺍﻨﻜﺘﺏ ﻤﺎﻫﻭﺵ ﺫﻫﺏ‬ ‫ﺍﻟﻠﻲ ﺍﻨﻜﺘﺏ ﻤﻨﻬﻡ ﺒﻘﺎﻴﺎ ﻤﺯﻋﺠﺔ‬ ‫ﻭﻤﺎ ﺯﻟﺘﻲ ﻴﺎ ﺃﻡ ﺍﻷﻤﻡ‬ ‫- ٢١ -‬
  • 14. ‫ﺴﺎﻜﻨﺔ ﻓﻲ ﻜل ﺍﻷﻨﺴﺠﺔ‬ ‫ﻴﻬﻴﻨﻭﻨﺎ.. ﻴﻘﺴﻭﺍ ﻋﻠﻴﻨﺎ..‬ ‫ﻨﺼﺒﺢ ﻓﻭﻕ ﺠﻴﻭﺒﻙ ﻴﺎ ﺤﺒﻴﺒﺔ ﺒﻨﻔﺴﺠﺔ‬ ‫ﻗﺘﻠﻭﺍ ﻭﻟﻴﺩ ﺍﻟﺒﻬﺠﺔ..‬ ‫ﺩﺍﺴﻭﺍ ﻉ ﺍﻟﺠﻤﻭﻉ‬ ‫ِﻌﺒﻭﺍ ﻓﻲ ‪‬ﺦ ﺍﻟﺠﻴل.. ﺼﺒﺢ..‬ ‫ﻤ‬ ‫ﻟ‬ ‫ﻤﻥ ﻏﻴﺭ ﻀﻠﻭﻉ‬ ‫ﻤﻥ ﻏﻴﺭ ﻫﺩﻑ‬ ‫ﻭﺍﻟﻠﻲ ﻭﺼل‬ ‫ﻫﻭ ﺍﻟﺫﻟﻴل ﺍﻟﻠﻲ ﻫﺘﻑ‬ ‫ﺁﻩ ﻴﺎ ﺼﺩﻴﻘﻲ.. ﻭﻟﻸﺴﻑ‬ ‫ﺍﻟﺠﺯﻤﺔ ﺒﺘﺴﺠل ﻫﺩﻑ‬ ‫ﻨﺭﻗﺹ ﺒﻔﺭﺤﺔ ﻋﻠﻰ ﺍﻟﺤﺒﺎل‬ ‫ﻭﺒﻼل ﻤﺎ ﺯﺍل ﻋﻠﻰ ﺍﻟﻤﺩﻨﺔ..‬ ‫ﻤﺵ ﻻﻗﻲ ﺃﺩﺍﻥ‬ ‫ﻭﺍﻷﻭﻟﻌﺒﺎﻥ ﺍﻟﺤﺎﻓﻲ..‬ ‫ﺒﺎﻟﺸﻌﺭ ﺍﻟﺭﺨﻴﺹ ﺍﻟﺒﺎﻟﻲ..‬ ‫ﺴﻴﻁﺭ ﻉ ﺍﻟﻤﻜﺎﻥ‬ ‫- ٣١ -‬
  • 15. ‫ﻭ ﹶﻬﺏ ﺨﺯﺍﻴﻥ ﺃﺭﻀﻨﺎ‬ ‫ﻨ‬ ‫ﻟﻭ ﻴﻭﻡ ﻓﻘﺩﻨﺎ ﺍﻟﺼﺩﻕ..‬ ‫ﻨﻔﻘﺩ ﻋﺭﻀﻨﺎ‬ ‫ﻓﺒﻼﺵ ﻨﺒﻴﻊ ﺍﻟﺩﻨﻴﺎ ﺒﺎﻟﻘﺭﺵ ﺍﻟﺩﻨﻲﺀ‬ ‫ﻭﺒﻼﺵ ﻨﻜﻭﻥ ﻏﻴﺭ ﺍﻟﺼﺩﻴﻕ..‬ ‫ﻟﻠﻁﻔل ﻟﻭ ﻤﺤﺘﺎﺝ ﻤﺩﺍﺱ‬ ‫ﺘﻨﺩﺍﺱ.. ﻓﻨﺼﺤﻰ ﻤﻥ ﺠﺩﻴﺩ‬ ‫ﻨﻐﺯل ﺨﻴﻭﻁ ﺍﻟﻌﻴﺩ ﻋﺸﺎﻥ ﻜل ﺍﻟﻠﻲ ﺠﺎﻱ‬ ‫ﺍﻟﺸﺎﻱ ﻤﺎ ﺯﺍل ﺒﺎﺭﺩ..‬ ‫ﻓﻲ ﻓﻨﺠﺎﻥ ﺍﻟﻴﺘﺎﻤﻰ ﻤﻥ ﺯﻤﻥ‬ ‫ﻭﻨﺠﻴﺏ ﻤﻨﻴﻥ ﺘﺎﻨﻲ ﺍﻟﻭﻁﻥ‬ ‫ﻭﻨﺠﻴﺏ ﻤﻨﻴﻥ ﺍﻟﺭﻭﺡ..‬ ‫ﻤﻨﻴﻥ ﺤﺎﻨﺠﻴﺏ ﺴﻜﻥ‬ ‫ﺍﺤﻠﻡ ﻤﻌﺎﻴﺎ ﺒﺎﻟﺴﻼﻤﺔ..‬ ‫ﻭﺍﻟﻘﻴﺎﻤﺔ ﻋﺸﺎﻥ ﻨﺭﻭﺡ ﺠﻨﺔ ﻋﺩﻥ‬ ‫ﻭﺒﻼﺵ ﺘﻌﻴﺵ ﺍﻟﺤﻠﻡ ﺃﻜﺘﺭ ﻤﻥ ﻜﺩﻩ‬ ‫ﺤﺘﻰ ﺍﻟﺴﺭﻴﺭ.. ﺠﻭﺍﻩ ﻋﺩﻯ‬ ‫ﻭﻤﺎ ﻋﺎﺩﺵ ﻓﻴﻪ ﻭﺭﺩﺓ..‬ ‫- ٤١ -‬
  • 16. ‫ﻤﻔﻴﺵ ﻓﻲ ﺍﻟﻜﻭﻥ ﹶﺩﻯ‬ ‫ﻨ‬ ‫ﻟﻜﻥ ِﺩﺍ ﺍﻟﻘﻠﺏ ﺍﻟﺸﺠﻲ‬ ‫ﻨ‬ ‫ﺒﻴﻘﻭل: ﻴﺎ ﺜﻭﺭﺓ ﺍﺨﺭﺠﻲ‬ ‫ﻭﺍﺘﺯﺤﺯﺤﻲ.. ﻋﻠﻰ ﻨﻬﺭﻨﺎ‬ ‫ﻤﺎﺕ ﻴﺎ ﺤﺒﻴﺒﻲ ‪‬ﻬﺭﻨﺎ‬ ‫ﻤ‬ ‫ﻭﺍﻟﻤﻭﺕ ﺩﻓﻊ ﻓﻲ ‪‬ﻬﺭﻨﺎ‬ ‫ﻤ‬ ‫ﻭﺍﻟﺸﻬﺭ ﺩﻩ.. ﻤﺵ ﺸﻬﺭﻨﺎ‬ ‫ﻭﺍﻟﺨﻭﻑ.. ﻭ"ﺩﻡ ﺍﻟﺤﻴﺽ" ﻅﻬﺭ‬ ‫ﻋﻠﻰ ﻀﻬﺭﻨﺎ‬ ‫ﺍﺴﺘﺭﺨﻲ ﻓﻭﻕ ﺼﺩﺭ ﺍﻟﻘﻨﺎﻴﺔ ﺍﻟﻀﻴﻘﺔ‬ ‫ﻭﺍﺩﺨل ﺒﺤﺯﻨﻙ ﺠﻭﻩ ﺠﻭﻩ ﺍﻟﺸﺭﻨﻘﺔ‬ ‫ﻭﺍﻫﻤﺩ ﺒﻘﻰ - ﻗﻭل ﻴﺎ ﺼﺩﻴﻘﻲ ﺍﻟﻠﻲ ﺨﺎﻥ:‬ ‫ﻴﺎ ﻟﻌﻴﻥ ﻓﻲ ﻋﺎﻟﻡ ﺩﺍﺱ ﻋﻠﻴﻙ‬ ‫ﺃﻨﺕ ﺨﺴﺎﺭﺓ ﻓﻴﻙ ﻋﻨﻴﻙ‬ ‫ﺨﻠﻴﻙ )ﻤﺅﻨﺙ( ﺒﺎﻟﻀﻼﻡ ﺍﻟﻔﺯﺩﻗﻲ‬ ‫ﻴﺎ ﺸﻤﺴﻨﺎ.. ﻟﻭ ﺘﺸﺭﻗﻲ‬ ‫ﻫﺎ ﺘﺸﻭﻓﻲ ﺭﻭﺤﻨﺎ ﻤﺤﻨﻁﺔ‬ ‫ﺃﺠﺴﺎﺩ ‪‬ﺤﻭﺸﻲ ﻤﻴﺘﺔ‬ ‫ﺠ‬ ‫- ٥١ -‬
  • 17. ‫ﺘﺤﺕ ﺍﻟﻤﻁﺭ ﻤﺘﻠﻘﺤﻴﻥ‬ ‫ﻭﻻ ﻟﺤﻅﻪ ﻗﺎﻭﻤﻨﺎ ﺍﻟﺸﺘﺎ‬ ‫ﻴﺎ ﺼﺎﺤﺒﻲ.. ﻗﻭل ﻟﻠﺠﺎﺭ..‬ ‫ﻗﺼﺎﻴﺩﻙ ﺴﺭﺴﻌﺔ‬ ‫ﻭﻻ ﺤﺘﻰ ﻨﺹ ﺍﻟﻔﺎﺭ ﻴﺨﺎﻑ ﻡ ﺍﻟﺠﻌﺠﻌﺔ‬ ‫ﺠﺯﻤﺔ ﺠﻨﺎﺏ ﺍﻟﺒﻴﻪ..‬ ‫ﺒﺘﻭﺒﻙ ﻴﺎ ﻗﻤﺭ ﻤﺘﻠﻤﻌﺔ‬ ‫ﻫﺎﺕ ﻟﻠﻲ ﻴﻨﻁﻕ ﺇﺴﻭﺭﺓ‬ ‫ﻭﺍﻟﻠﻲ ﺍﻨﺨﺭﺱ‬ ‫ﻫﺎﺕ ﻻﺠل ِﻌﺭﻩ.. ﺒﺭﺩﻋﺔ‬ ‫ﺸ‬ ‫ﺇﺒﺭﺍﻫﻴﻡ ﺭﻀﻭﺍﻥ‬ ‫- ٦١ -‬
  • 18. ‫ﻗﺭﺃﺕ ﻓﻲ ﺍﻟﻭﻁﻥ ﺍﻟﻌﺭﺒﻲ ﺘﺤﻘﻴﻕ ﻟﻠﺼﺤﻔﻲ ﻋﺒﺩ ﺍﻟﻨﺒﻲ ﻋﺒﺩ‬ ‫ﺍﻟﺴﺘﺎﺭ ﺒﻌﻨﻭﺍﻥ )ﺍﻟﺴﺎﺩﺓ ﺍﻟﻜﻼﺏ ﻓﻲ ﻤﺼﺭ( ﺠﺎﺀ ﻓﻴﻪ )٠٥١‬ ‫ﻤﻠﻴﻭﻥ ﺩﻭﻻﺭ ﻻﺴﺘﻴﺭﺍﺩ ﻁﻌﺎﻡ ﻟﻠﻜﻼﺏ ﻭﺍﻟﻘﻁﻁ( )ﻫﺎﻟﺔ ﺼﺩﻗﻲ‬ ‫ﺘﻠﻘﺕ ﺍﻟﻌﺯﺍﺀ ﻓﻲ ﻜﻠﺒﻬﺎ(.. )ﻭﻜﻠﺏ ﻤﺭﻴﻡ ﻓﺨﺭ ﺍﻟﺩﻴﻥ ﻴﻌﺎﻨﻲ ﻤﻥ‬ ‫ﺍﻟﻜﻭﺍﺒﻴﺱ(: ﻤﺴﺘﺸﻔﻴﺎﺕ ﻭﻓﻨﺎﺩﻕ ﻭﻤﻘﺎﺒﺭ ﺨﺎﺼﺔ ﻟﻠﻜﻼﺏ...‬ ‫ﻓﺎﻨﻔﻌﻠﺕ ﻭﻜﺘﺒﺕ ﺴﺎﺨ ‪‬ﺍ.. ﻫﺫﻩ ﺍﻟﻘﺼﻴﺩﺓ ﺃﻫﺩﻴﻬﺎ ﺇﻟﻰ ﻋﺎﻤﺔ‬ ‫ﺭ‬ ‫ﺍﻟﺸﻌﺏ ﺍﻟﻤﺼﺭﻱ.. ﺒﻌﻨﻭﺍﻥ:‬ ‫ﻜﻼﺏ ﺍﻟﺴﺘﺎﺕ‬ ‫ﻜﺎﻥ ﻜﻠـﺏ ﻤﺴـﻜﻴﻥ ﻏﻠﺒـﺎﻥ‬ ‫ﻜﻠ ـﺏ ﺍﻟﺴ ـﺕ ﻗﺎﻟﻭﻫ ـﺎ ﺯﻤ ـﺎﻥ‬ ‫ـ‬ ‫ـ‬ ‫ـ‬ ‫ـ‬ ‫ﺒﺤﺘ ـﺔ ﻗﺸ ـﻁﺔ ﻭﺒ ـﺎﻜﻭ ﻟﺒ ـﺎﻥ‬ ‫ـ‬ ‫ـ‬ ‫ـ‬ ‫ـ‬ ‫ـﻪ‬‫ـﺕ ـﺕ ـﻥ ﻋﻠﻴـ‬ ‫ﻜﺎﻨـ ﺍﻟﺴـ ﺘﺤـ‬ ‫ـﺎﺕ‬‫ﻭﺨﺼﻭﺼ ـﺎ - ﺍﻟﻔﻨﺎﻨــ‬ ‫‪‬ــ‬ ‫ـﺘﺎﺕ‬‫ـﺎ ـﻭﻡ ـﺏ ﺍﻟﺴـ‬ ‫ﺃﻤـ ﺍﻟﻴـ ﻜﻠـ‬ ‫ﻭﻴﺸـﺭﺏ ﻋـﺭﻕ ﺍﻟﺭﻗﺎﺼـﺎﺕ‬ ‫ﻟﻭ ﻴﺠﻭﻉ ﻴﺎﻜـل ﻤـﻥ ﺨﻴـﺭﻫﻡ‬ ‫ﻭﻟﺤـﻡ ﻤﺸـﻭﻱ ﻓـﻭﻕ ﺍﻟﻨـﺎﺭ‬ ‫ـ‬ ‫ـ‬ ‫ـ‬ ‫ـ‬ ‫ﻟﺤــﻡ ﺒــﺎﺭﺩ ﻤــﻊ ﻜﻔﻴــﺎﺭ‬ ‫ﻭﻁﺒﻕ ﺴـﻠﻁﺔ ﻭﻜﻴﻠـﻭ ﺨﻴـﺎﺭ‬ ‫ﻴﺸـﺭﺏ ﻟـﺒﻥ ﺍﻟﺼـﺒﺢ ﺍﻟﻜﻠـﺏ‬ ‫ـ‬ ‫ـ‬ ‫ـ‬ ‫ـ‬ ‫ـﺘﻤﺭﺍﺭ‬ ‫ـﻭﻉ ﺩﺍﻴﻤ ـﺎ ﺒﺎﺴـ‬ ‫‪‬ـ‬ ‫ﻭﻨﺠـ‬ ‫ﻭﺍﺤﻨﺎ ﻨﺸﺭﺏ ﺩﻭﻏـﺭﻱ ﻤـﺭﺍﺭ‬ ‫ﻟﻭ ﻴﺘﻌـﺏ ﻋﺸـﺭﻴﻥ ﺩﻜﺘـﻭﺭ‬ ‫ـل ـﺎﻨﻲ ـﺎﻩ ـﻭﺭ‬ ‫ﻴﺎﻜـ ﻀـ ﻤﻌـ ﺒﺘﻔـ‬ ‫ﺍﺒﻘﻰ ﺴـﻌﻴﺩ ﺒﺠﻨـﺎﺡ ﺃﻭ ﺯﻭﺭ‬ ‫ﻭﺃﻨﺎ ﻓﻲ ﺍﻟﻌﻴﺩ ﻟﻭ ﺃﺠﻴﺏ ﺍﻟﻔﺭﺨـﺔ‬ ‫- ٧١ -‬
  • 19. ‫ـﺎ ـﻴﻥ ﻭﻻ ـﻴﻥ‬ ‫ﻤﻨـ‬ ‫ﻨﻼﻗﻴﻬـ ﻤﻨـ‬ ‫ﺃﻨﺎ ﻭﺃﻨﺕ ﻴﺎ ﺼـﺎﺤﺒﻲ ﺘـﺎﻴﻬﻴﻥ‬ ‫ﻋﻠﺸ ـﺎﻥ ﺍﺤﻨ ـﺎ ﺒﻨ ـﻲ ﺁﺩﻤ ـﻴﻥ‬ ‫ـ‬ ‫ـ ـ‬ ‫ـ‬ ‫ـﺎ‬‫ـﺔ ﻭﻴﺎﻨــ‬‫ـﺩﻨﻴﺎ ﻤﻠﻁﺸــ‬ ‫ﺍﻟــ‬ ‫ـﻲ ـﺕ‬ ‫ـﺎ ـﻲ ﻨﻼﻗـ ﺍﻟﻔـ‬‫ﻜﻨـ ﺘﻤﻠـ‬ ‫ـﺕ‬ ‫ﺁﻩ ـﻭ ـﺎ ـﻼﺏ ﻟﻠﺴـ‬ ‫ﻟـ ﻜﻨـ ﻜـ‬ ‫ﻭﻨﺘﻌﺎﻟﺞ ﻤﻥ ﻤـﺭﺽ ﺍﻟﻜﺒـﺕ‬ ‫ـﺎﺘﻭﻩ‬ ‫ـﻲ ﺩﺍﻴﻤ ـﺎ ﺒﺠــ‬ ‫‪‬ــ‬ ‫ﻭﻨﺤﻠــ‬ ‫ـﺎ‬‫ـﺽ ﺃﺒﻭﻨـ‬ ‫ـﻨﺎ ﻭﺘﻌـ‬ ‫ﻭﺘﻌﻀـ‬ ‫ﻟﻙ ﺤـﻕ ﻴـﺎ ﺴـﻴﺩﻱ ﺘﺘـﻨﻁﻁ‬ ‫ﻭﺍﺤﻨﺎ ﺒـﻨﻠﻌﻥ ﺍﻟﻠـﻲ ﺠﺎﺒﻭﻨـﺎ‬ ‫ـﺔ ـﺯﻗﻁﻁ‬ ‫ـﺎﻥ ﺒﺎﻟﻌﻴﺸـ ﻭﻤـ‬ ‫ﻓﺭﺤـ‬ ‫ـﺎﻥ ـﺏ‬ ‫ـﺏ - ﺍﻟﺘﻌﺒـ ﻏﻠـ‬ ‫ﺍﻟﺨﺎﻴـ‬ ‫ﻜﻠﻤ ـﺔ ﺒﺎﻗﻭﻟﻬ ـﺎ ﻟﻜ ـل ﺍﻟﺸ ـﻌﺏ‬ ‫ـ‬ ‫ـ ـ‬ ‫ـ‬ ‫ـل ـﻙ ـﺏ‬ ‫ـﺎﻭل ﺘﻌﻤـ ﺇﻨـ ﻜﻠـ‬ ‫ﺤـ‬ ‫ـﺔ‬ ‫ـﺔ ﻫﻨﻴـ‬‫ـﺘﺵ ﻟﻘﻤـ‬ ‫ـﻭ ﻤﻠﻘـ‬ ‫ﻟـ‬ ‫ـﻙ‬‫ﺃﻭ ـﺭﻴﻡ ـﺩﻙ ﺘﺭﺍﻋﻴـ‬ ‫ﺘﺨـ‬ ‫ﻤـ‬ ‫ـﻙ‬ ‫ـﻥ ـﺔ ـﻥ ﻋﻠﻴـ‬ ‫ﻴﻤﻜـ ﻫﺎﻟـ ﺘﺤـ‬ ‫ﺒﺈﻴــﺩﻴﻬﺎ ﺍﻟﺤﻠــﻭﺓ ﺘﻐــﺩﻴﻙ‬ ‫ﺃﻭ ﺤﺘﻰ ﺸﺭﻴﻥ ﺴـﻴﻑ ﺍﻟﻨﺼـﺭ‬ ‫ﺘﺘﺒﻨــﺎﻨﻲ ﻜﻠــﺏ ﺤﺭﺍﺴــﺔ‬ ‫ﺃﻨﺎ ﻨﻔﺴﻲ ﻓﻲ ﻭﺍﺤـﺩﺓ ﺭﻗﺎﺼـﺔ‬ ‫ﻭﺍﻟﻌـــﻥ ﺃﻡ ﺃﻱ ﺴﻴﺎﺴـــﺔ‬ ‫ﻫﺎﺴﻬﺭ ﻋﻠﻰ ﺭﺍﺤﺘﻙ ﻴـﺎ ﻤـﺩﺍﻡ‬ ‫ـﺏ‬ ‫ـﻼﻡ ﺍﻟﺤـ‬ ‫ـﻌﺭ ﻭﻜـ‬ ‫ﻡ ﺍﻟﺸـ‬ ‫ﺨﺩﻨﺎ ﺇﻴﻪ ﻏﻴـﺭ ﻭﺠـﻊ ﺍﻟﻘﻠـﺏ‬ ‫ﺃﻨﺎ ﻗـﺭﺭﺕ ﺃﻥ ﺃﺼـﺒﺢ ﻜﻠـﺏ‬ ‫ـﻡ‬‫ـﺔ ﺒﻜﻼﻤﻬـ‬‫ـﺩﻋﻭﻨﺎ ﺍﻟﺴﺎﺴـ‬ ‫ﻭﺨـ‬ ‫ـﺎ ﻭﻻ ﺩﺍﺭ‬‫ﻭﻻ ـﻑ ﻋﻠﻴﻨــ‬‫ﻟــ‬ ‫ـﺘﺎﺭ‬‫ـﺩ ـﻲ ـﺩ ﺍﻟﺴـ‬ ‫ﻋﺒـ ﺍﻟﻨﺒـ ﻋﺒـ‬ ‫ﺍﻟﺴــﺎﺩﺓ ﺍﻟﻜــﻼﺏ ﺃﺤــﺭﺍﺭ‬ ‫ﻗﺎﻟﻬـﺎ ﺒﻜـل ﺃﻤﺎﻨـﺔ ﻴـﺎ ﺨﻠـﻕ‬ ‫ـ ـ ـ‬ ‫ـ ـ‬ ‫ﻭﻻ ﻜﻨﺵ ﺴـﺎﻓل ﻭﻻ ﺴـﺨﻴﻑ‬ ‫ﻴﺠﻌل ﻜﻼﻤـﻲ ﻋﻠـﻴﻜﻡ ﺨﻔﻴـﻑ‬ ‫ﻭﻋﺫﺭﻱ ﺇﻥ ﻋﻘﻠﻲ ﺃﺼﺒﺢ ﺨﻔﻴﻑ‬ ‫ﺨﺎﻴﻑ ﻜﻼﻤﻲ ﻴﺠﺭﺡ ﺸـﻌﻭﺭﻜﻡ‬ ‫ﻭﺍﺤﻨﺎ ﻋﻴﺸﺘﻨﺎ ﻤﺠـﺭﺩ ﻫﺒـﺎﺏ‬ ‫ﻁﻴﺎﺭﺓ ﺨﺎﺼﺔ ﺘﺸـﻴل ﺍﻟﻜـﻼﺏ‬ ‫ﺤﻴﻭﺍ ﻤﻌﺎﻴـﺎ ﺠﻤﻴـﻊ ﺍﻟﻜـﻼﺏ‬ ‫ﻫﺎﺨﺭﺝ ﻭﺍﺼﺭﺥ ﻓﻲ ﺃﻜﺒﺭ ﻤﻴﺩﺍﻥ‬ ‫- ٨١ -‬
  • 20. ‫ﻜﺎﻥ ﻨﻔﺴﻲ ﺃﺒﻘﻰ ﺤﻤﺎﺭ‬ ‫ﻜﺎﻥ ﻨﻔﺴﻲ ﺃﺒﻘﻰ ﺤﻤﺎﺭ‬ ‫ﻤﺭﺘﺎﺡ ﻟﻴل ﻭﻨﻬﺎﺭ‬ ‫ﻭﻻ ﺃﺴﻬﺭ ﺒﺎﻟﻠﻴل ﻭﻻ ﺃﻓﻜﺭ‬ ‫ﻭﻻ ﻫﺎﻗﺩﺭ ﺃﺨﻠﻕ ﺃﻋﺫﺍﺭ‬ ‫ﻜﺎﻥ ﻨﻔﺴﻲ ﺃﺒﻘﻰ ﺤﻤﺎﺭ‬ ‫***‬ ‫ﻜﺎﻥ ﻨﻔﺴﻲ ﻜﻤﺎﻥ ﺁﻜل ﺒﺭﺴﻴﻡ‬ ‫ﻭﻴﺎ ﺴﻼﻡ ﻟﻭ ﻜﻨﺕ ﻁﻠﻌﺕ ﺒﻬﻴﻡ‬ ‫ﻜﻨﺕ ﺁﻜل ﻟﻤﺎ ﺃﺸﺒﻊ ﻭﺃﺸﺭﺏ‬ ‫ﻭﻻ ﻤﻥ ﺠﻴﺒﻲ ﺃﺩﻓﻊ ﻤﻠﻴﻡ‬ ‫ﻤﺎ ﺃﻨﺎ ﺒﺎﻜل ﻡ ﺍﻟﺩﺍﺭ ﺒﺭﺴﻴﻡ‬ ‫ﻤﺎ ﺃﻨﺎ ﺒﺎﻜل ﻡ ﺍﻟﺩﺍﺭ...‬ ‫ﻜﺎﻥ ﻨﻔﺴﻲ ﺃﺒﻘﻰ ﺤﻤﺎﺭ‬ ‫***‬ ‫ﻜﺎﻥ ﻨﻔﺴﻲ ﺃﺘﻠﻡ ﻟﻲ ﻋﻠﻰ ﺠﺤﺸﺔ‬ ‫ﺘﻬﻨﻴﻨﻲ ﻓﻲ ﺍﻟﺩﻨﻴﺎ ﺍﻟﻭﺤﺸﺔ‬ ‫- ٩١ -‬
  • 21. ‫ﺘﻤﻠﻲ ﻋﻠﻲ ﺍﻟﺒﻴﺕ ﺤﻨﻴﺔ‬ ‫‪‬‬ ‫ﻭﺃﺨﻠﻑ ﻤﻨﻬﺎ ﺠﺤﻭﺵ ﻜﺒﺎﺭ‬ ‫ﻜﺎﻥ ﻨﻔﺴﻲ ﺃﺒﻘﻰ ﺤﻤﺎﺭ‬ ‫***‬ ‫ﻜل ﺤﻤﺎﺭ ﻤﺭﺘﺎﺡ ﺍﻟﺒﺎل‬ ‫ﻭﺍﻜل ﺸﺎﺭﺏ - ﻋﺎل ﺍﻟﻌﺎل‬ ‫ﻭﻻ ﻴﺤﺴﺒﺸﻲ ﺃﺒ ‪‬ﺍ ﻋﻤﺭﻩ‬ ‫ﺩ‬ ‫ﻭﻻ ﺒﻴﺸﻠﺸﻲ ﻫﻡ ﻋﻴﺎل‬ ‫ﻜﺎﻥ ﻨﻔﺴﻲ ﺃﺒﻘﻰ ﺤﻤﺎﺭ ﺼﺩﻗﻨﻲ‬ ‫ﺃﺭﻜﺏ ﺼﺎﺤﺏ ﺍﻟﺒﻴﺕ ﻴﺭﻜﺒﻨﻲ‬ ‫ﻭﺁﺨﺫ ﺃﻭﻀﺔ ﻜﺒﻴﺭﺓ ﻟﻭﺤﺩﻱ‬ ‫ﻭﻻ ﺒﺩﻓﻌﺸﻲ ﻓﻴﻬﺎ ﺇﻴﺠﺎﺭ‬ ‫ﻜﺎﻥ ﻨﻔﺴﻲ ﺃﺒﻘﻰ ﺤﻤﺎﺭ‬ ‫***‬ ‫ﻜﺎﻥ ﻨﻔﺴﻲ ﺃﻨﻬﻕ ﻋﻠﻰ ﻁﻭل‬ ‫ﻭﺃﺯﻋﻕ ﻓﻲ ﺍﻟﻨﺎﺱ ﻭﺃﺃﻗﻭل‬ ‫ﻟﻴﻪ ﻋﺎﻴﺸﻴﻥ ﻋﻠﻰ ﻁﻭل ﻓﻲ ﺃﺴﻴﺔ‬ ‫ﻟﻴﻪ ﺭﺍﻀﻴﻴﻥ ﺒﺎﻟﺫل - ﻋﺯﻭل‬ ‫- ٠٢ -‬
  • 22. ‫ﻜﺎﻥ ﻨﻔﺴﻲ ﺃﺒﻘﻰ ﺤﻤﺎﺭ‬ ‫ﺃﻴﻭﺍ ﺒﺠﺩ - ﻤﺎ ﻗﻭﻟﺵ ﻫﺯﺍﺭ -‬ ‫ﺩﺍ ﺍﻟﺤﻤﺎﺭ - ﺒﻴﺤﺱ ﺒﺼﺎﺤﺒﻪ‬ ‫ﻭﻴﺴﺌل ﻋﻥ ﺼﺎﺤﺒﻪ ﺍﻟﺠﺎﺭ‬ ‫***‬ ‫ﻜﺎﻥ ﻨﻔﺴﻲ ﺃﺒﻘﻰ ﺤﻤﺎﺭ - ﻤﻥ ﺼﻐﺭﻱ -‬ ‫ﻭﺃﻓﺭﺡ - ﻭﺃﻤﺭﺡ - ﻭﺃﻟﻌﺏ - ﻭﺃﺠﺭﻱ‬ ‫ﻭﻟﻤﺎ ﻭﻟﻘﻴﺕ ﻨﻔﺴﻥ ﺇﻨﺴﺎﻥ‬ ‫ﺒﺩﻋﻲ ﻟﺭﺒﻲ - ﻋﺸﺎﻥ ﻴﺴﺨﻁﻨﻲ‬ ‫***‬ ‫ﺁﻩ ﻟﻭ ﻜل ﺍﻟﺩﻨﻴﺎ ﺤﻤﻴﺭ‬ ‫ﻭﻻ ﻜﺎﻥ ﺼﻐﻴﺭ ﻭﻻ ﻜﺎﻥ ﻜﺒﻴﺭ‬ ‫ﻜﻨﺎ ﻋﺸﻨﺎ ﻨﺴﺎﻋﺩ ﺒﻌﺽ‬ ‫ﻭﻜل ﺍﻟﻨﺎﺱ ﺘﺘﻌﺸﻰ ﺸﻌﻴﺭ‬ ‫ﻜل ﺍﻟﺒﻨﻲ ﺁﺩﻤﻴﻥ ﻤﺠﺎﻨﻴﻥ‬ ‫ﻋﻘل ﺼﻐﻴﺭ - ﻤﺵ ﺩﺍﺭﻴﻴﻥ‬ ‫ﻭﺍﻟﻠﻲ ﺒﻴﻔﻬﻡ ﻓﻴﻨﺎ ﺤﻤﺎﺭ‬ ‫ﻜﻠﻜﻭﺍ ﻁﺒ ‪‬ﺎ - ﻜﺩﻩ ﻓﺎﻫﻤﻴﻥ‬ ‫ﻌ‬ ‫- ١٢ -‬
  • 23. ‫ﺍﻤﺘﻰ ﻫﺎﻨﻭﺼل ﻟﻠﺤﻴﻭﺍﻥ‬ ‫ﻭﻻ ﺤﺼﻠﻨﺎ ﺤﺘﻰ ﻜﻤﺎﻥ‬ ‫ﺍﻹﻨﺴﺎﻥ ﻋﻠﻰ ﻁﻭل ﻜﺩﻩ ﻨﺎﻗﺹ‬ ‫ﺇﺒﻠﻴﺱ ﻴﺤﻠﻑ ﺇﻨﻪ ﺸﻴﻁﺎﻥ‬ ‫***‬ ‫ﺘﻘﺩﺭ ﺘﻘﻭﻟﻠﻲ - ﺍﻟﺤﻤﺎﺭ ﻤﺎﻟﻪ‬ ‫ﻁﻌﻡ ﻭﻤﺴﻜﺭ ﻴﺎ ﺠﻤﺎﻟﻪ‬ ‫ﻭﻻ ﻴﻐﻠﻁﺵ ﻓﻲ ﺤﺩ - ﻓﻲ ﺤﺎﻟﻪ‬ ‫***‬ ‫ﻜﺎﻥ ﻨﻔﺴﻲ ﺃﺒﻘﻰ ﺤﻤﺎﺭ - ﻴﺎ ﺤﺒﺎﻴﺒﻲ‬ ‫ﻭﺘﺒﻘﻭﺍ ﺤﻤﻴﺭ - ﻭﺘﻜﻭﻨﻭﺍ - ﻗﺭﺍﻴﺒﻲ‬ ‫ﻭﻜﻨﺎ ﻫﺎﻨﻌﻁﻑ ﻉ ﺍﻟﻐﻠﺒﺎﻥ‬ ‫ﻭﻨﺩﻱ ﻭﻨﺩﻱ ﻭﻨﺩﻱ - ﻭﻨﺩﻱ‬ ‫***‬ ‫ﺃﺼل ﺍﻟﺤﻤﺎﺭ ﻁﺒﻌﻪ ﺤﺴﺎﺱ‬ ‫ﺒﻴﺤﺱ ﺤﺘﻰ - ﻴﺘﻌﺏ ﺍﻟﻨﺎﺱ‬ ‫ﻭﺒﻴﺸﺎﺭﻙ ﺍﻟﻨﺎﺱ ﻤﺸﺎﻜﻠﻬﻡ‬ ‫ﻭﻴﻌﻴﺵ ﻤﻌﺎﻫﻡ ﻉ ﺍﻹﺨﻼﺹ‬ ‫- ٢٢ -‬
  • 24. ‫ﺍﻟﺤﻤﺎﺭ ﻋﻤﺭﻩ ﻤﺎ ﻴﺤﺘﺎﺝ‬ ‫ﺩﺍﻴ ‪‬ﺎ ﻴﺩﻱ ﻟﻠﻤﺤﺘﺎﺝ‬ ‫ﻤ‬ ‫ﻋﻤﺭﻩ ﻤﺎ ﺘﻨﺢ - ﻋﻤﺭﻩ ﻤﺎ ﻋﺎﺭﺽ‬ ‫ﻴﻤﺸﻲ ﻤﻌﺎﻙ ﺯﻱ ﺍﻷﻤﻭﺍﺝ‬ ‫***‬ ‫ﺍﻟﺤﻤﺎﺭ ﻤﺎ ﻴﻘﻭﻟﺵ ﺍﻵﻩ‬ ‫ﻗﻠﺏ ﻜﺒﻴﺭ - ﺴﺎﻜﻥ ﺠﻭﺍﻩ‬ ‫ﻤﺎ ﻟﻴﻪ ﺍﻟﺤﺯﻥ ﻭﻻ ﺒﻴﺘﻜﻠﻡ‬ ‫ﺭﺒﻲ ﻴﺼﺒﺭﻩ ﻋﻠﻰ ﻤﺎ ﺒﻼﻩ‬ ‫***‬ ‫ﺍﻟﺤﻤﺎﺭ.. ﺭﺍﺠل.. ﺃﺭﺍﺠل‬ ‫ﺒﻴﺩﻭﺱ ﻋﻠﻰ ﺍﻟﺯﻤﻥ ﺍﻟﺴﺎﻓل‬ ‫ﻭﻟﻤﺎ ﻴﻜﺭﻩ ﺒﻴﻌﺎﻨﺩ‬ ‫ﻭﺒﻴﺎﺨﺩ ﻗﺭﺍﺭﻩ ﻤﻥ ﺍﻟﺩﺍﺨل‬ ‫***‬ ‫ﺍﻟﺤﻤﺎﺭ ﻤﺎ ﻫﻭﺵ ﺩﺠﺎل‬ ‫ﻁﻭل ﻋﻤﺭﻩ ﺒﻁل ﺍﻷﺒﻁﺎل‬ ‫ﺸﺎﻴل ﻫﻡ ﻜﺒﻴﺭ ﻋﻠﻰ ﻅﻬﺭﻩ‬ ‫- ٣٢ -‬
  • 25. ‫ﺤﻤل ﺍﻟﻌﺎﻟﻡ ﻜﻠﻪ ﻤﺎ ﻤﺎل‬ ‫***‬ ‫ﻤﻴﻥ ﻴﻘﺩﺭ ﻴﻌﻤل ﺯﻴﻪ‬ ‫ﻤﻴﻥ ﻴﻘﺩﺭ ﻴﺘﺤﻤل ﺭﺒﻌﻪ‬ ‫ﺍﻹﻨﺴﺎﻥ ﻜﻠﻪ ﻟﺴﺎﻥ‬ ‫ﻭﺘﻼﻗﻲ ﻤﻴﺕ ﻭﺍﺤﺩ - ﺭﺍﻜﺒﻪ‬ ‫ﺍﻟﺤﻤﺎﺭ ﻤﺎﻟﻬﻭﺵ ﻏﻴﺭ ﻭﺍﺤﺩ‬ ‫ﺭﺍﻀﻲ ﻴﻨﺦ - ﺒﺱ ﻟﻭﺍﺤﺩ‬ ‫ﻋﻤﺭﻩ ﻤﺎ ﻨﺎﻡ ﻟﻸﻗﺯﺍﻡ‬ ‫ﻭﻤﺅﻤﻥ ﺒﺭﻀﻪ ﺒﺈﻟﻪ ﻭﺍﺤﺩ‬ ‫***‬ ‫ﻜﺎﻥ ﻨﻔﺴﻲ ﻓﻲ ﻟﻴﻠﺔ ﺃﺒﻘﻰ ﺤﻤﺎﺭ‬ ‫ﻭﺃﻤﺸﻲ ﻜﻤﺎﻥ ﺤﺴﺏ ﺍﻟﺘﻴﺎﺭ‬ ‫ﺒﺱ ﺍﻟﻘﺩﺭ ﻋﻤﺎل ﺒﻴﻘﻭﺩﻨﻲ‬ ‫ﻭﻻ ﻁﺎﻴل ﺠﻨﺔ - ﻭﻻ ﻨﺎﺭ‬ ‫***‬ ‫ﺍﻹﻨﺴﺎﻥ ﻁﻭل ﻋﻤﺭﻩ ﺒﺨﻴل‬ ‫ﺁﻩ ﻟﻭ ﺒﺹ ﻭﺸﺎﻑ ﺍﻟﺨﻴل‬ ‫- ٤٢ -‬
  • 26. ‫ﺇﺯﺍﻱ ﻴﺼﺭﻑ ﻤﺎ ﻓﻲ ﺍﻟﺠﻴﺏ‬ ‫ﺭﺒﻨﺎ ﺁﻜل - ﻜﺎﻡ ﻟﺠﺎﻡ ﺠﻴل‬ ‫***‬ ‫ﺃﺅﻤﻥ ﺒﺱ - ﺘﺸﻭﻑ ﺍﻟﺨﻁ‬ ‫ﻋﻤﺭ ﺍﻟﺩﻨﻴﺎ - ﻤﺎ ﺘﺩﻱ - ﻭﻁﻅ‬ ‫ﻴﺎﻤﻪ ﺠﺭﻴﺕ - ﻭﻴﺎﻤﻪ ﺍﺩﻴﺕ‬ ‫ﻭﻫﺎﻗﻭل ﺇﻴﻪ - ﻗﻠﺔ ﺒﺨﺕ - ﻭﻗﻠﺔ ﺤﻅ‬ ‫***‬ ‫ﺍﻟﺤﻤﺎﺭ ﺃﻁﻴﺏ ﻗﻠﺏ‬ ‫ﻤﺎﺸﻲ ﻴﻔﺭﻕ ﻉ ﺍﻟﻨﺎﺱ ﺤﺏ‬ ‫ﻤﺎﺸﻲ ﻴﺒﻌﺘﺭ ﺨﻴﺭ ﻉ ﺍﻟﺩﻨﻴﺎ‬ ‫ﻭﻴﻌﺭﻑ ﺃﻜﺜﺭ ﻤﻨﺎ ﺍﻟﺭﺏ‬ ‫***‬ ‫ﺍﻟﺤﻤﺎﺭ ﻗﻠﺒﻪ ﻁﻴﺏ‬ ‫ﻟﻭ ﺯﻋﻠﺘﻪ ﻴﺠﻲ ﻗﺭﻴﺏ‬ ‫ﻁﻭل ﻋﻤﺭﻙ ﺘﺨﺒﻁﻪ ﻋﻠﻰ ﻅﻬﺭﻩ‬ ‫ﻭﻜﻠﻤﺔ ﻤﻨﻙ ﻴﻀﺤﻙ ﻁﻴﺏ‬ ‫ﺍﻟﺤﻤﺎﺭ ﻋﻤﺭﻩ ﻤﺎ ﻴﻀﺤﻙ‬ ‫- ٥٢ -‬
  • 27. ‫ﺸﺎﻴﻑ ﺤﺯﻥ.. ﻭﻫﻡ ﻭﺸﺎﻴﻔﻙ‬ ‫ﻋﻤﺎل ﺘﻀﺤﻙ.. ﻋﻤﺎل ﺘﻀﺤﻙ‬ ‫ﺃﻨﺕ ﺃﻨﺎﻨﻲ - ﻭﻋﺎﺸﻕ ﻨﻔﺴﻙ‬ ‫***‬ ‫ﺍﻟﺤﻤﺎﺭ - ﻤﺴﻜﻴﻥ ﻏﻠﺒﺎﻥ‬ ‫ﺒﺱ ﺃﻨﺎ ﺸﺎﻴﻔﻪ - ﺃﻤﻴﺭ ﺴﻠﻁﺎﻥ‬ ‫ﻭﺒﻴﺘﺸﻜل ﺯﻱ ﻤﺎ ﻴﺭﻏﺏ‬ ‫ﻤﻤﻜﻥ ﻴﺒﻘﻰ ﺃﺴﺩ - ﺘﻌﺒﺎﻥ‬ ‫***‬ ‫ﺍﻟﺤﻤﺎﺭ - ﻤﺎﻟﻬﻭﺵ ﻅﻬﺭ -‬ ‫ﺍﻟﻴﻭﻡ ﺒﺘﺎﻋﻪ ﺒﺄﻟﻔﻴﻥ ﺸﻬﺭ‬ ‫ﻴﺘﺠﻭﺯ ﻜل ﻟﻴﻠﺔ ﺤﻤﺎﺭﺓ‬ ‫ﻭﻻ ﻴﺠﻴﺏ ﺸﺒﻜﺔ ﻭﻻ ﻴﺩﻓﻊ ﻤﻬﺭ‬ ‫***‬ ‫ﺍﻟﺤﻤﺎﺭ ﺒﺎﻟﻁﺒﻊ ﻤﻼﻙ‬ ‫ﻤﺎﺸﻲ ﻴﻭﻤﺎﺘﻲ ﻉ ﺍﻷﺸﻭﺍﻙ‬ ‫ﻜﻔﺎﻴﺔ ﻋﻠﻴﻪ ﻨﺎﺭ ﺍﻟﻜﺭﺒﺎﺝ‬ ‫ﻭﻋﻤﺭﻩ ﻤﺎ ﻓﻜﺭ ﻴﺘﺤﺩﺍﻙ‬ ‫- ٦٢ -‬
  • 28. ‫ﺃﻨﺕ ﺇﻴﻪ - ﻤﺎ ﺒﺘﺤﺴﺵ ﺒﻴﻪ‬ ‫ﻟﻴﻪ ﺘﻤﻠﻲ - ﺒﺘﺸﺨﻁ ﻓﻴﻪ‬ ‫ﺸﻴﻪ ﻭﺤﺎﻩ - ﺤﺎﻩ - ﻭﺸﻴﻪ‬ ‫ﻭﻟﻭ ﺩﺍﻴﺦ ﺃﻭ ﺘﻌﺒﺎﻥ ﺘﺭﻓﺼﻪ‬ ‫ﻟﻭ ﻋﻴﺎﻥ ﺠﺎﻨﺒﻙ ﺘﻼﻗﻴﻪ‬ ‫ﺍﻟﺤﻤﺎﺭ ﻤﺎ ﻫﻭﺵ ﻜﺩﺍﺏ‬ ‫ﻤﺎﻟﻲ ﺍﻟﺩﻨﻴﺎ ﺫﻫﺎﺏ ﻭﺇﻴﺎﺏ‬ ‫ﻭﻟﻭ ﺼﺎﺤﺒﻪ ﻏﺎﺏ ﻋﻨﻪ ﺸﻭﻴﻪ‬ ‫ﻭﻟﻭ ﻏﺎﺏ ﻋﻨﻪ ﺼﺎﺤﺒﻪ ﺸﻭﻴﺔ‬ ‫ﻴﻔﻀل ﻴﺴﺄل ﻉ ﺍﻷﺼﺤﺎﺏ‬ ‫ﻭﻴﻘﻠﻕ ﻋﻨﻪ ﺒﺩﻭﻥ ﺃﺴﺒﺎﺏ‬ ‫***‬ ‫ﺍﻟﺤﻤﺎﺭ ﻤﺨﻠﺹ ﻭﺃﻤﻴﻥ‬ ‫ﻴﻭﻓﻲ ﻜﻤﺎﻥ ﻟﻠﺒﻨﻲ ﺁﺩﻤﻴﻥ‬ ‫ﻭﺍﻟﺒﻨﻲ ﺁﺩﻤﻴﻥ ﺒﺘﻐﺩﺭ ﺒﻴﻪ‬ ‫ﻁﺒﻊ ﺍﻟﺒﻨﻲ ﺁﺩﻤﻴﻥ ﺨﺎﻴﻨﻴﻥ‬ ‫ﺍﻟﺤﻤﺎﺭ ﺒﻴﺤﺏ ﺍﻟﺼﺤﺒﺔ‬ ‫ﻭﻋﺎﻴﺵ ﻜل ﺤﻴﺎﺘﻪ ﻤﺤﺒﺔ‬ ‫- ٧٢ -‬
  • 29. ‫ﻟﻤﺎ ﻴﺒﺹ ﻴﺸﻭﻑ ﺍﻟﻔﺭﺤﺔ‬ ‫ﻤﺎﻟﻴﻪ ﻗﻠﻭﺒﻨﺎ - ﺒﻴﻨﺴﻰ ﺍﻟﺩﻨﻴﺎ‬ ‫***‬ ‫ﺍﻟﺤﻤﺎﺭ ﻤﺎ ﻫﻭﺵ ﺒﻜﺎﺵ‬ ‫ﻭﻻ ﺒﻴﺘﺴﻠﻕ ﻭﻻ ﺨﻔﺎﺵ‬ ‫ﺍﻟﺤﻤﺎﺭ ﻋﻨﺩﻩ ﻜﺭﺍﻤﺔ‬ ‫ﻭﻁﻭل ﻋﻤﺭﻩ ﻉ ﺍﻟﻤﺒﺩﺃ ﻋﺎﺵ‬ ‫***‬ ‫ﺍﻟﺤﻤﺎﺭ ﺒﻴﻘﻭل ﺃﺸﻌﺎﺭ‬ ‫ﻟﻭ ﻴﻜﺘﺏ ﺒﻴﺕ - ﺍﻟﻨﺎﺱ ﺘﺨﺘﺎﺭ -‬ ‫ﻓﻲ ﺍﻹﺒﺩﺍﻉ ﻟﻪ ﺭﺅﻴﺔ ﺠﺩﻴﺩﺓ‬ ‫ﻭﺍﻹﻨﺴﺎﻥ - ﻤﺎ ﻴﺤﺴﺵ ﻋﺎﺭ‬ ‫ﻴﺎ ﻟﻼ ﺍﻟﻐﺎﺭ - ﻜﺎﻥ ﻨﻔﺴﻲ ﺃﺒﻘﻰ ﺤﻤﺎﺭ‬ ‫***‬ ‫ﺍﻟﺤﻤﺎﺭ ﻤﺎ ﻫﻭﺵ ﺤﻤﺎﺭ‬ ‫ﺩﺍ ﺒﻴﻔﻬﻡ ﻭﻟﻪ ﺃﻓﻜﺎﺭ‬ ‫ﻤﻴﻥ ﻓﻲ ﺍﻟﺩﻨﻴﺎ ﻜﺩﻩ ﻴﺸﺒﻪ ﻟﻪ‬ ‫ﻴﺎ ﻤﻪ ﺤﻤﻴﺭ - ﺴﺎﻜﻨﻴﻥ ﻓﻲ ﺍﻟﺒﺎﺭ‬ ‫- ٨٢ -‬
  • 30. ‫ﺍﻟﺤﻤﺎﺭ ﺤﻠﻭ ﺍﻟﻁﺒﻊ‬ ‫ﺴﺒﻊ ﺤﻘﻴﻘﻲ - ﻭﺨﻤﺴﻴﻥ ﺴﺒﻊ‬ ‫ﺁﻩ ﻤﺎﺸﻲ ﻓﻲ ﺍﻟﺩﻨﻴﺎ ﻤﺎ ﻴﺴﺄل‬ ‫ﻭﺒﺭﺩﻩ ﺭﺍﻀﻲ ﺒﻌﻴﺸﺔ ﺍﻟﻘﻤﻊ‬ ‫ﻋﻠﺸﺎﻥ ﻜﺩﻩ ﺃﻨﺎ ﻫﺎﺒﻘﻰ ﺤﻤﺎﺭ‬ ‫ﺃﻴﻭﻩ ﺨﻼﺹ - ﺃﻨﺎ ﺨﺩﺕ ﻗﺭﺍﺭ‬ ‫ﻻﺯﻡ ﺃﺭﻴﺢ ﻨﻔﺴﻲ ﻴﺎ ﻋﺎﻟﻡ..‬ ‫ﺩﻨﻴﺎ ﺍﻟﺒﻨﻲ ﺁﺩﻤﻴﻥ ﺃﺸﺭﺍﺭ‬ ‫***‬ ‫ﺃﻨﺎ ﻤﺎﻟﻲ ﻭﻤﺎل ﺩﻨﻴﺘﻜﻡ‬ ‫ﺤﻜﺎﻴﺘﻲ ﺃﻏﺭﺏ... ﻤﻥ ﺤﻜﺎﻴﺘﻜﻡ‬ ‫ﺸﻠﺘﻲ ﻁﺒ ‪‬ﺎ - ﻏﻴﺭ ﺸﻠﺘﻜﻡ‬ ‫ﻌ‬ ‫ﺃﻨﺎ ﻤﺅﻤﻥ - ﻭﺍﻨﺘﻭﺍ ﺍﻟﻜﻔﺎﺭ‬ ‫ﻋﻠﺸﺎﻥ ﻜﺩﻩ - ﺃﻨﺎ ﻫﺎﺒﻘﻰ ﺤﻤﺎﺭ‬ ‫- ٩٢ -‬
  • 31. ‫ﺃﻨﺎ ﻤﺵ ﺩﺍﻗﻕ ﻋﺼﺎﻓﻴﺭ‬ ‫ﻤﺎ ﺘﻜﻭﻨﺵ ﻓﺎﻜﺭﻨﻲ ﺩﺍﻗﻕ ﻋﺼﺎﻓﻴﺭ‬ ‫ﻷ - ﻟﻤﺅﺍﺨﺫﺓ - ﺃﻨﺎ ﻋﻘﻠﻲ ﻜﺒﻴﺭ‬ ‫ﻭﻻ ﻋﻤﺭﻙ ﻋﻠﻰ ﻋﻘﻠﻲ ﻫﺎﺘﻀﺤﻙ‬ ‫ﺤﺘﻰ ﻟﻭ ﺃﻨﺕ - ﺍﺒﻥ ﻭﺯﻴﺭ‬ ‫***‬ ‫ﺃﻨﺎ ﺩﺍﻴ ‪‬ﺎ ﺒﻔﻬﻡ ﻡ ﺍﻟﻁﻴﺭ‬ ‫ﻤ‬ ‫ﻟﻴﻪ ﻤﺵ ﻓﺎﻫﻡ ﻴﺎ ﺃﻤﺸﻴﺭ‬ ‫ﻋﺎﻴﺯ ﺘﺴﺭﻕ ﺩﺍﻴ ‪‬ﺎ ﻗﻭﺘﻨﺎ‬ ‫ﻤ‬ ‫ﻭﻓﺎﻜﺭ ﻜل ﺍﻟﻨﺎﺱ ﺩﻱ ﺤﻤﻴﺭ‬ ‫***‬ ‫ﺭﺒﻙ ﻋﻨﺩﻙ ﻫﻨﺎ ﻤﻭﺠﻭﺩ‬ ‫ﺤﺱ ﺒﺫﺍﺘﻪ ﻴﺎ ﻋﺏ ﻤﻭﺠﻭﺩ‬ ‫ﻭﺒﺩﺍل ﻤﺎ ﺒﺘﺴﺭﻕ ﻤﻼﺒﺴﻨﺎ‬ ‫ﻭﺘﺴﻴﺒﻨﺎ ﻋﺭﺍﻴﺎ - ﺍﻋﻁﻑ ﺠﻭﺩ‬ ‫ﺭﺒﻨﺎ ﻗﺎﺩﺭ ﻉ ﺍﻟﺠﺒﺎﺭ‬ ‫ﺃﺼل ﺍﻟﻬﻨﺎ - ﻜﻤﺎﻥ ﺠﺒﺎﺭ‬ ‫ﺍﻟﺠﺒﺎﺭ ﺍﻟﻠﻲ ﺒﻴﺨﻠﻘﻨﺎ‬ ‫ﺨﻠﻕ ﺍﻟﺠﻨﺔ - ﻭﺨﻠﻕ ﺍﻟﻨﺎﺭ‬ ‫- ٠٣ -‬
  • 32. ‫ﺇﻻ ﺩﻴﺎﻨﺎ‬ ‫ﻜل ﺍﻟﻨﺎﺱ ﺒﺘﻤﻭﺕ ﻋﺭﻴﺎﻨﺔ‬ ‫ﻓﻲ ﺍﻟﻘﺩﺱ ﻭﺒﺘﻤﻭﺕ ﻋﻁﺸﺎﻨﺔ‬ ‫ﻭﻻ ﺤﺩ ﺒﻴﺠﻴﺏ ﻓﻲ ﺴﻴﺭﺘﻬﻡ‬ ‫ﻭﻻ ﺤﺩ ﺃﺒ ‪‬ﺍ ﻴﺫﻜﺭﻫﻡ‬ ‫ﺩ‬ ‫ﺇﻻ ﺩﻴﺎﻨﺎ‬ ‫ﻜﺄﻥ ﺩﻴﺎﻨﺎ ﻟﻬﺎ ﺩﻴﺎﻨﺔ‬ ‫ﻜل ﺍﻟﺠﺭﺍﻴﺩ ﻤﻠﻴﺎﻨﺔ‬ ‫ﺼﻭﺭﺓ ﻟﺩﻴﺎﻨﺎ ﺒﺘﺘﻭﻀﻰ‬ ‫ﻭﺼﻭﺭﺓ ﻟﺩﻴﺎﻨﺎ ﻋﺭﻴﺎﻨﺔ‬ ‫***‬ ‫ﺩﻴﺎﻨﺎ ﻗﺼﺘﻬﺎ ﻋﻠﻰ ﻟﺴﺎﻨﻲ‬ ‫ﻭﻋﻠﻰ ﻜل ﻟﺴﺎﻥ‬ ‫ﻁﻠﻘﺔ ﻭﺨﺭﺠﺕ ﺩﻱ ﺸﻔﺎﻴﻔﻬﺎ‬ ‫ﻭﻋﻴﻭﻨﻬﺎ ﺒﺘﻀﺭﺏ ﻓﻲ ﺍﻟﻤﻠﻴﺎﻥ‬ ‫ﺩﻭﺸﺔ ﻭﺯﻴﻁﺔ ﻋﻠﻰ ﺍﻟﻔﺎﻀﻲ‬ ‫ﺘﻁﻠﻊ ﺇﻴﻪ ﺩﻱ ﺩﻴﺎﻨﺎ - ﻜﻤﺎﻥ‬ ‫- ١٣ -‬
  • 33. ‫ﺇﻻ ﺩﻴﺎﻨﺎ‬ ‫ﺇﻻ ﺩﻴﺎﻨﺎ - ﺍﻟﻨﺎﺱ ﺘﺫﻜﺭﻫﺎ‬ ‫ﻉ ﺍﻟﺠﺩﺭﺍﻥ - ﻨﻘﺸﻴﻥ ﺘﺼﺎﻭﻴﺭﻫﺎ‬ ‫ﺩﻴﺎﻨﺎ - ﺤﺩﻴﺙ ﺍﻟﻌﺎﻟﻡ ﺃﺠﻤﻊ‬ ‫ﻭﻜل ﺍﻟﻨﺎﺱ ﻉ ﺍﻟﻘﺒﺭ - ﺘﺯﻭﺭﻫﺎ‬ ‫- ٢٣ -‬
  • 34. ‫ﺒﻜﺵ ﻭﺃﻭﻨﻁﺔ‬ ‫ﻜﻠﻪ ﺒﻜﺵ - ﻜﻠﻪ ﺃﻭﻨﻁﺔ‬ ‫ﻭﻻ ﻤﺼﺭ ﻨﺎﻓﻌﺔ ﻭﻻ ﻁﻨﻁﺎ‬ ‫ﻜل ﺍﻟﺒﻼﺩ ﻤﻠﻴﺎﻨﺔ ﺴﻭﺍﺩ‬ ‫ﺤﺘﻰ ﻗﻠﻭﺒﻨﺎ - ﺃﻨﺎ ﻭﺃﻨﺕ‬ ‫***‬ ‫ﻤﺎ ﻋﺩﺘﺵ ﻓﻲ ﺍﻟﻌﺼﺭ ﺩﺍ ﺇﻨﺴﺎﻥ‬ ‫ﻜل ﺍﻟﻠﻲ ﻋﺎﻴﺵ ﺒﻘﻰ ﺒﻜﺎﺵ‬ ‫ﺒﻬﻨﻲ ﻤﻥ ﻗﻠﺒﻲ ﺍﻟﺤﻴﻭﺍﻥ‬ ‫ﺇﺤﺴﺎﺴﻪ ﻤﺵ ﺯﻱ ﺍﻷﻭﺒﺎﺵ‬ ‫ﺍﻟﻨﺎﺱ ﻜﻠﻬﺎ - ﻉ ﺍﻟﺯﻴﻑ ﺩﺍﻴﺭﻴﻥ‬ ‫ﻜل ﺍﻟﺒﺸﺭ ﺃﺼﺒﺤﻭﺍ ﺸﻴﺎﻁﻴﻥ‬ ‫ﻭﻟﻤﺎ ﻨﻴﺠﻲ ﻨﻘﻭل ﺩﺍ ﺨﺩﺍﻉ‬ ‫ﺘﻠﻭﻡ ﻋﻠﻴﻨﺎ - ﺍﻟﺒﻨﻲ ﺁﺩﻤﻴﻥ‬ ‫ﻫﻤﺎ ﻜﺩﻩ ﻴﺎ ﻭﻻﺩ ﺍﻟﻨﺎﺱ‬ ‫ﻤﺎ ﻫﻡ ﺩﻭل ﺍﺴﻤﻬﻡ ﺍﻟﻨﺎﺱ‬ ‫ﺍﻟﻨﺎﺱ ﻋﻠﻰ ﺍﻟﺤﻘﺩ ﺍﻨﺘﺸﺭﻭﺍ‬ ‫ﻟﻜﻥ ﻨﻬﺎﻴﺔ ﻜل ﺩﺍ ﻜﺎﺱ‬ ‫- ٣٣ -‬
  • 35. ‫ﻜﻭﺴﺔ ﻭﺒﺎﻤﻴﺎ ﻭﻤﻠﻭﺨﻴﺔ‬ ‫ﻜﻭﺴﺔ ﻭﺒﺎﻤﻴﺎ ﻭﻤﻠﻭﺨﻴﺔ‬ ‫ﻓﺭﺍﺥ ﻭﻟﺤﻤﺔ ﻤﺸﻭﻴﺔ‬ ‫ﻟﻙ ﺤﻕ ﻴﺎ ﻭﺍﺩ ﺃﺼﻠﻙ ﺘﻨﺴﺎﻩ‬ ‫ﺘﻨﺴﻰ ﺍﻟﻔﻭل ﻭﺍﻟﻁﻌﻤﻴﺔ‬ ‫ﻭﻨﺴﻴﺕ ﻜﻤﺎﻥ ﺘﻌﺏ ﺭﺠﻠﻴﻙ‬ ‫ﻟﻤﺎ ﺒﻘﻰ ﻟﻙ ﻋﺭﺒﻴﺔ‬ ‫***‬ ‫ﻜﻭﺴﺔ ﻓﻲ ﺒﻠﺩﻨﺎ ﻭﻤﻠﻭﺨﻴﺔ‬ ‫ﻭﺍﻟﺤﻠﻭ ﻓﻴﻬﺎ ﻤﻬﻠﺒﻴﺔ‬ ‫ﺍﻟﺒﺩﻟﺔ ﺘﺸﺒﻪ ﻟﻘﻤﻴﺹ ﻨﻭﻡ‬ ‫ﻭﺍﻟﺒﻠﻁﻭ ﻴﺼﺒﺢ ﺠﻠﺒﻴﺔ‬ ‫ﻓﻲ ﺒﻠﺩﻨﺎ ﺒﻠﺩ ﺍﻟﺤﺭﻴﺔ‬ ‫ﺸﻭﻓﺕ ﺍﻟﻌﺼﻔﻭﺭﺓ ﻤﻌﺩﻴﺔ‬ ‫ﻤﺭﺒﻭﻁﺔ ﻓﻲ ﺸﺠﺭﺓ ﻤﺼﺩﻴﺔ‬ ‫ﻭﻤﻬﻤﺎ ﺃﻗﻭل ﻴﺎ ﻋﻨﻴﺔ‬ ‫ﺒﻨﻔﺦ ﻓﻲ ﺇﺭﺒﺔ ﻤﻘﻁﻭﻋﺔ‬ ‫ﻭﺍﻤﺴﺢ ﻓﻲ ﺇﺒﺭﺓ ﻤﺼﺩﻴﺔ‬ ‫ﻜﻭﺴﺔ ﻭﺒﺎﻤﻴﺎ ﻭﻤﻠﻭﺨﻴﺔ‬ ‫- ٤٣ -‬
  • 36. ‫ﺍﻨﺘﺨﺎﺒﺘﻨﺎ‬ ‫ﺍﻨﺘﺨﺎﺒﺘﻨﺎ - ﻤﺎ ﻟﻬﺎ ﻤﺜﻴل‬ ‫ﺍﻟﻨﻤﻠﺔ ﻓﻴﻬﺎ ﺒﺘﻐﻠﺏ ﻓﻴل‬ ‫ﻭﺍﻟﻜل ﻴﻨﺠﺢ ﺒﺎﻟﺼﺩﻓﺔ‬ ‫ﺒﺎﻟﺩﻋﻭﺓ ﻭﺒﻔﻀل ﺍﻟﺘﺄﻓﻴل‬ ‫ﻭﺒﻐل ﻴﻨﺠﺢ ﻓﻲ ﺍﻟﺸﻌﺏ‬ ‫ﻴﺴﻘﻁ ﻋﻁﻴﺔ ﻋﻤﺭ ﻁﻭﻴل‬ ‫ﻟﻭ ﺍﻟﻨﺠﺎﺡ ﺒﺎﻟﺸﻌﺒﻴﺔ‬ ‫ﻜﺎﻥ ﻋﻁﻴﺔ ﻤﺎ ﻟﻬﻭﺵ ﺒﺩﻴل‬ ‫ﺍﻨﺘﺨﺎﺒﺘﻨﺎ ﻤﺎ ﻟﻬﺎ ﻤﺜﻴل‬ ‫ﺍﻟﻨﻤﻠﺔ ﻓﻴﻬﺎ ﺒﺘﻐﻠﺏ ﻓﻴل‬ ‫- ٥٣ -‬
  • 37. ‫ﺠﺯﺍﺭ ﺒﻴﻥ ﻜﻼﺏ ﻭﺤﻤﻴﺭ‬ ‫ﻤﺭﺓ ﺒﻨﺎﻜل ﻟﺤﻡ ﻜﻼﺏ - ﻭﻤﺭﺓ ﺒﻨﺎﻜل ﻟﺤﻡ ﺤﻤﻴﺭ‬ ‫ﻭﺩﺍ ﺒﻔﺘﻴﻙ.. ﻭﺩﻩ ﻜﺒﺎﺏ - ﻁﺒﻕ ﺼﻐﻴﺭ ﻁﺒﻕ ﻜﺒﻴﺭ‬ ‫ﻋﻴﺸﺔ ﻜل ﺍﻟﺨﻠﻕ ﻫﺒﺎﺏ - ﻭﺒﻜﺭﻩ ﻫﻨﺎﻜل ﻑ ﺍﻟﺼﺭﺍﺼﻴﺭ‬ ‫ﻜل ﺍﻟﺸﻌﺏ ﺴﺭﻴﺭﻩ ﺘﺭﺍﺏ - ﺃﻤﺎ ﺍﻟﺤﺎﺘﻲ ﺴﺭﻴﺭﻩ ﺤﺭﻴﺭ‬ ‫ﺍﻟﻠﻲ ﺒﻴﻘﺘل ﻜل ﺍﻟﻨﺎﺱ - ﺠﺯﺍﺭ ﻭﻻ ﻓﻴﺵ ﻋﻨﺩﻩ ﻀﻤﻴﺭ‬ ‫ﻤﻥ ﺇﻤﺘﻰ ﻴﺎ ﻭﻟﺩﻱ ﺒﺘﺘﻐﺩﻯ - ﺃﻓﻁﺭ ﻭﺃﺘﻌﺸﻰ ﺠﺭﺠﻴﺭ‬ ‫ﺍﻭﻋﻰ ﺘﻘﻭل ﻨﻔﺴﻲ ﻓﻲ ﺍﻟﻜﺭﺸﺔ ﺃﻭ ﻓﻲ ﺍﻟﻔﺸﺔ ﺃﻭ ﺍﻟﺯﻨﺎﺒﻴﺭ‬ ‫ﺍﻭﻋﻰ ﺘﻘﻭل ﻫﻔﺎﻨﻲ ﺍﻟﺸﺭﺒﺔ - ﺍﻓﻁﺭ ﺠﺒﻨﺔ ﻭﺍﻋﻤل ﺨﻴﺭ‬ ‫ﺠﻭﺓ ﺍﻟﺤﻠﺔ - ﺃﻟﻔﻴﻥ ﻗﻁﺔ - ﺃﻟﻔﻴﻥ ﻓﺭﺨﺔ ﻑ ﺒﻕ ﻀﺭﻴﺭ‬ ‫ﻤﻥ ﺍﻤﺘﻰ ﻭﺃﻨﺕ ﺒﺘﺘﻌﺸﻰ ﺤﺘﻰ ﺍﻟﻔﻘﺭ ﻓﻲ ﺒﻴﺘﻨﺎ ﻓﻘﻴﺭ‬ ‫ﺍﺸﺭﺏ ﺨﻤﻴﺭ ﻜل ﺸﻌﻴﺭ - ﻭﻗﻑ ﻜل ﺍﻟﻨﺎﺱ ﻁﻭﺍﺒﻴﺭ‬ ‫ﹸ‬ ‫ﻤﺭﺓ ﺒﻴﺎﻜﻠﻭﺍ ﻟﺤﻡ ﻜﻼﺏ - ﻭﻤﺭﺓ ﺒﻴﺎﻜﻠﻭﺍ ﻟﺤﻡ ﺤﻤﻴﺭ‬ ‫ﺯﺭﻋﻭﺍ ﺍﻟﺩﻨﻴﺎ ﻜﻠﻬﺎ ﻏﺎﺏ - ﺨﻠﻭﺍ ﻜل ﺍﻟﻨﺎﺱ ﻁﺭﺍﻁﻴﺭ‬ ‫ﺒﻴﻘﺘﻠﻭﺍ ﺍﻟﻨﺎﺱ ﺒﺄﻤﺎﻨﺔ - ﻜﺎﻥ ﺠﺯﺍﺭ ﺒﺎﻟﺒﺩﻟﺔ ﺸﻤﻴﺭ.‬ ‫- ٦٣ -‬
  • 38. ‫ﺃﺒﻭﻴﻪ ﻭﺃﺒﻭﻙ‬ ‫ـﻲ ـﺭ‬ ‫ـﻙ ﺃﺭﺍﻀـ ﻜﺜﻴـ‬ ‫ـﻭﻙ ﺒﻴﻤﻠـ‬ ‫ﺃﺒـ‬ ‫ـﺭ‬ ‫ـﺩﺍﻜﻡ ﺃﺠﻴــ‬ ‫ـﺎ ﺤــ‬ ‫ـﺎ ﺃﺒﻭﻴــ‬ ‫ﺃﻤــ‬ ‫ـﺭ‬‫ـﺎ ﺍﻟﻜﺒﻴـ‬‫ـﺎﻥ ـﻥ ﺍﻟﺒﺎﺸـ‬ ‫ﻋﻠﺸـ ﺍﺒـ‬ ‫ـﻙ ـﺏ ـﺭ‬ ‫ـﺎ ـﻼﺵ ﻋﻨﻴـ ﻜﻠـ ﻓﻘﻴـ‬ ‫ﻤـ ﻴﻤـ‬ ‫ـﻥ ـﻴﺭﻫﺎ ـﺎﺕ ـﺏ‬ ‫ﺍﻵﻴـ ﺘﺘﻘﻠـ‬ ‫ﻟﻜـ ﻤﺴـ‬ ‫ـﻤﻴﺭ‬‫ـﺎﺩﺉ ـﻭﺩ ﺍﻟﻀـ‬ ‫ﻴﻌـ‬ ‫ـﻭﺩ ﺍﻟﻤﺒـ‬‫ﺘﻌـ‬ ‫ﻤﺴﻴﺭﻫﺎ ﻓﻲ ﻤﺭﺓ ﺘـﺭﻭﻕ ﻭﺘﺤﻠـﻰ‬ ‫ـﺭ‬‫ـﺒﺢ ﻜﺒﻴـ‬‫ـﻐﻴﺭ ﻴﺼـ‬‫ـﺭﻩ ﺍﻟﺼـ‬‫ﻭﺒﻜـ‬ ‫ﻤﺴﻴﺭﻜﻭﺍ ﺘﻭﻁﻭﺍ ﻭﻨﺭﻜـﺏ ﻋﻠﻴﻜـﻭﺍ‬ ‫ـﺭ‬ ‫ـﻭﺍ ﺍﻟﺤﻤﻴـ‬ ‫ـﺎ ﻋﻠﻴﻜـ‬ ‫ـﺩ ﺩﻭﺭﻫـ‬ ‫ﻭﺘﺎﺨـ‬ ‫- ٧٣ -‬
  • 39. ‫ﻫﻭ ﺩﻩ ﻋﻡ ﻋﻁﻴﺔ‬ ‫ﻤﻬﺩﺍﺓ ﺇﻟﻰ ﺍﻟﻤﻨﺎﻀل ﻋﻁﻴﺔ ﺍﻟﺼﻴﺭﻓﻲ‬ ‫ﻤﺎ ﻫﻭ ﺩﻩ ﻋﻡ ﻋﻁﻴﺔ‬ ‫ﻤﻥ ﻫﻡ ﻴﻁﻠﻊ ﻷﺴﻴﺔ‬ ‫ﺒﺠﺴﻡ ﺼﺎﻤﺩ - ﻋﺯﻡ ﺤﺩﻴﺩ‬ ‫ﻋﺫﺏ ﻭﺯﺍﺭﺓ ﺍﻟﺩﺍﺨﻠﻴﺔ‬ ‫ﺠﻠﺩ ﺒﺠﺴﻤﻪ ﻤﻴﺕ ﻜﺭﺒﺎﺝ‬ ‫ﺒﻬﺩل ﺒﺠﺴﻤﻪ ﺃﻟﻑ ﺸﺎﻭﻴﺵ‬ ‫ﺤﺒﺴﻪ ﺤﺞ ﻤﻊ ﺍﻟﺤﺠﺎﺝ‬ ‫ﻟﻭ ﻓﻴﻪ ﺯﻴﻪ ﻤﺎ ﺘﻠﻘﻴﺵ‬ ‫ﻋﻡ ﻋﻁﻴﺔ ﺍﻟﺼﻴﺭﻓﻲ ﺩﺍ ﻜﺎﻥ ﻓﺎﺭﺱ ﻋﻨﺩﻩ ﺃﻟﻑ ﺤﺼﺎﻥ‬ ‫ﻋﻡ ﻋﻁﻴﺔ ﺩﺍ ﺇﻨﺴﺎﻥ - ﻟﻤﺎ ﻨﻘﻭل ﻤﻭﺠﻭﺩ ﺇﻨﺴﺎﻥ‬ ‫ﺭﺍﺠل ﻭﺍﺤﺩ ﺒﺼﻤﻭﺩﻩ - ﻭﺤﺩ ﺃﻤﺔ ﻭﻏﻴﺭ ﺸﻌﺏ‬ ‫ﻋﺎﻤل ﻨﺎﻀل ﺒﺠﻬﻭﺩﻩ - ﺨﻠﻰ ﺍﻟﺭﻋﺏ ﻴﺸﻭﻑ ﺍﻟﺭﻋﺏ‬ ‫ﻭﺍﻟﺩ ﻓﺎﻀل ﺒﻭﺠﻭﺩﻩ - ﻋﺸﺎﻥ ﻨﻘﻭل ﻤﻭﺠﻭﺩ ﺍﻟﺤﺏ‬ ‫ﻭﻫﻭ ﺩﻩ ﻋﻡ ﻋﻁﻴﺔ‬ ‫- ٨٣ -‬
  • 40. ‫ﺍﻟﺤﻤﺩ ﷲ - ﻋﺭﻓﺕ ﺃﺴﺭﻕ‬ ‫ﺍﻟﺤﻤﺩ ﷲ ﻋﺭﻓﺕ ﺃﺴﺭﻕ - ﺒﻘﻴﺕ ﻨﺼﺎﺏ‬ ‫ﻭﺒﺸﻜﺭ ﺭﺒﻲ ﻉ ﺍﻟﻨﻌﻤﺔ - ﺃﻥ ﺃﻜﻭﻥ ﻜﺫﺍﺏ‬ ‫ﺒﻌﺩ ﻤﺎ ﺩﻭﺒﺕ ﻡ ﺍﻟﻭﺤﺩﺓ - ﻭﻤﺎ ﻟﻴﺵ ﺃﺼﺤﺎﺏ‬ ‫ﻭﻜﺎﻥ ﺍﻟﻜل ﺒﻴﺨﺎﻓﻨﻲ ﺒﺩﻭﻥ ﺃﺴﺒﺎﺏ‬ ‫ﻴﺨﺎﻓﻭﺍ ﻻ ﺃﻗﻭﻟﻬﻡ ﻟﻘﻤﺔ - ﻭﻤﺎ ﻟﻴﺵ ﺃﺤﺒﺎﺏ‬ ‫ﻴﻜﻠﻭﺍ ﻫﻤﺎ ﺒﺎﻟﺼﺤﺔ - ﻭﺃﻜﻠﻲ ﺘﺭﺍﺏ‬ ‫ﻭﻜﺎﻨﺕ ﺍﻟﺼﺤﺒﺔ ﻭﺍﻟﻠﻤﺔ - ﻗﻁﻁ ﻭﻜﻼﺏ‬ ‫ﺒﻌﺩ ﻤﺎ ﻜﻨﺕ ﻤﺵ ﻻﻗﻲ - ﻭﻋﻴﺸﺘﻲ ﻫﺒﺎﺏ‬ ‫ﺒﻘﻴﺕ ﺃﻓﻁﺭ ﻴﺎ ﻨﺎﺱ ﻜﻔﺘﺔ ﻤﻌﺎﻫﺎ ﻜﺒﺎﺏ‬ ‫ﻭﺒﻌﺩ ﻤﺎ ﻜﻨﺕ ﺃﻨﺎ ﺤﺎﻓﻲ - ﻭﻻ ﺃﻋﺭﻑ ﺇﻻ ﻓﻲ ﺸﺭﺍﺏ‬ ‫ﺒﻘﺕ ﺍﻟﺠﺯﻤﺔ ﻋﺭﺒﻴﺘﻲ - ﻭﻋﺠﻴﺒﺔ ﻭﻤﻶﻨﺔ ﻋﺠﺎﺏ‬ ‫ﻭﻜﺎﻨﺕ ﺍﻟﺸﻭﺍﺭﻉ ﺒﻴﺘﻲ - ﺒﺩﻭﻥ ﺃﺒﻭﺍﺏ‬ ‫ﺒﻘﻰ ﺍﻟﻘﺼﺭ ﻫﻨﺎ ﻋﻨﺩﻱ - ﻋﻠﻴﻪ ﺍﻟﺒﻭﺍﺏ‬ ‫ﻭﻓﻴﻼ ﻜﺒﻴﺭﺓ ﻓﻲ ﻤﺭﺍﻗﻴﺎ - ﻭﺤﺩﻴﻘﺔ ﻤﻥ ﺍﻟﻌﻨﺎﺏ‬ ‫ﻭﺒﻌﺩ ﻤﺎ ﺩﺒﺕ ﻡ ﺍﻟﻭﺤﺩﺓ - ﺫﻫﺎﺏ ﻭﺇﻴﺎﺏ‬ ‫ﻟﻘﻴﺕ ﺍﻟﺩﻨﻴﺎ ﺒﺘﻐﻨﻲ ﻭﻜﺜﻴﺭ ﺃﺤﺒﺎﺏ‬ ‫ﺃﺘﺎﺭﻱ ﺍﻟﻤﺎل ﻟﻭ ﻴﻜﺜﺭ - ﺘﻼﻗﻲ ﻤﻌﺎﻩ ﻜﺜﻴﺭ ﺃﺼﺤﺎﺏ‬ ‫ﺍﻟﻠﻲ ﻴﻜﻭﻥ ﺃﺴﺩ ﺃﻭ ﻓﻴل - ﻻﺯﻡ ﻴﺒﻘﻰ ﻟﻪ ﺃﺫﻨﺎﺏ‬ ‫ﻭﻤﺎﺸﻴﺔ ﺍﻟﺩﻨﻴﺎ ﺃﻭ ﻭﺍﻗﻔﺔ - ﺩﻱ ﺩﻨﻴﺎ ﺴﺭﺍﺏ‬ ‫- ٩٣ -‬
  • 41. ‫ﻭﺭﻕ ﻭﺭﻭﺘﻴﻥ‬ ‫ـﻲ ـﻥ ـﺏ ـﺩﻭﺨﻨﻲ - ﻭﺃﺭﻭﺡ ـﻪ ـﻴﻥ‬ ‫ﺒـ ﻓـ‬ ‫ﻭﺭﻗـ ﺃﻴـ ﺍﻟﻜﻠـ ﻤـ‬ ‫ـﻴﻥ ـﺵ ـﺎﺭﻑ - ـﺎﺘﻌﻴﻥ ـﻴﻥ‬ ‫ﻓـ‬ ‫ﻫـ‬ ‫ﻋـ‬ ‫ﻤـ‬ ‫ـﺎﻴﺯ ﺃﺘﻌـ‬‫ﻋـ‬ ‫ـﻴﻥ‬ ‫ـﻭﺍ ﺍﻟﺘﻌﻴـ‬ ‫ـﺔ - ﻭﻭﻗﻔـ‬ ‫ـﺔ ـﺵ ﻨﺎﻓﻌـ‬ ‫ـﻭﺍ ﺤﻜﻭﻤـ ﻤـ‬ ‫ﺒﻴﻘﻭﻟـ‬ ‫ـﺩﻭﺍﻭﻴﻥ‬ ‫ـﺔ ﺍﻟــ‬ ‫ـﻴﻥ - ﻤﺎﻟﻴــ‬ ‫ـﺘﺎﺕ ﺘﺘﻌــ‬ ‫ـﺎ ﺍﻟﺴــ‬ ‫ﺃﻤــ‬ ‫ـﺭ - ـﺘﺎﺕ ـﻥ ـﻭﻴﻥ‬ ‫ﻟﻜـ ﺤﻠـ‬ ‫ﺴـ‬ ‫ـﻲ ﻜﺜﻴـ‬‫ـﺒﺹ ﺘﻼﻗـ‬‫ﻭﺘـ‬ ‫ـﺔ - ـل ـﻲ ـﺭ ـﺩﻴﻥ‬ ‫ﻭﺘﺒـ ﻓـ ﻗﻤـ ﺍﻟـ‬ ‫ـﺩﺓ ـﻊ ﺒﺎﻤﻴـ‬ ‫ﻗﺎﻋـ ﺘﻘﻤـ‬ ‫ـﻴﻥ‬‫ـﺕ ـﺎ ﺤﻠﺘـ‬ ‫ـﺔ - ﻋﺠﻨـ ﻟﻬـ‬‫ـﺔ ـﺘﻌﺠﻥ ﻜﻔﺘـ‬ ‫ﻭﺍﻟﺜﺎﻨﻴـ ﺒـ‬ ‫ـﻌﺭ ـﻪ ـﺎﺯﻟﻴﻥ‬ ‫ـل ـﺒﻐﺔ - ﻭﺍﻟﺸـ ﻋﻠﻴـ ﻓـ‬ ‫ـﻲ ﺒﺘﻌﻤـ ﺼـ‬ ‫ﻭﺍﻟﻠـ‬ ‫ﻨ ـﺎﻗﺹ ﻭﺍﷲ ﺍﻟﺯﻓ ـﺔ - ﻴ ـﺎ ﺤﺴ ـﻴﻥ ﻴ ـﺎ ﺒﻬ ـﺎﺀ ﺍﻟ ـﺩﻴﻥ‬ ‫ـ ـ ـ ـ‬ ‫ـ‬ ‫ـ‬ ‫ـ‬ ‫ﺍﻟﻌﻠﻡ ﻓﻲ ﻋﻬـﺩﻙ ﻜﻔـﻪ - ﻴـﺎ ﻭﻻﺩ ﻴـﺎ ﺼـﻼﺓ ﺍﻟـﺯﻴﻥ‬ ‫ﺩﺍﺒ ـﺕ ﺭﺠﻠﻴ ـﻪ ﻴ ـﺎ ﻋ ـﺎﻟﻡ - ﻭﺯﻫﻘ ـﺕ ﻤ ـﻥ ﺍﻟﺘﻔ ـﺎﻨﻴﻥ‬ ‫ـ‬ ‫ـ ـ‬ ‫ـ ـ ـ‬ ‫ـ‬ ‫ﻤﻥ ﻫﻴﺌﺔ ﺒﺭﻭﺡ ﻋﻠﻰ ﻫﻴﺌﺔ - ﻋﻠﻰ ﺍﻟﺤﺎل ﺩﻩ ﺒﻘﺎﻟﻲ ﺴـﻨﻴﻥ‬ ‫ﻜﺒﺭﺕ ﻭﺸﺨﺕ ﻴـﺎ ﺨﻠـﻕ - ﻭﺩﺨﻠـﺕ ﻋﻠـﻰ ﺍﻟﺨﻤﺴـﻴﻥ‬ ‫ﻤﺵ ﻋﺎﺭﻑ ﺃﻜﻭﻥ ﺒـﻭﺍﺏ - ﻭﻻ ﺤﺘـﻰ ﻏـﺭﺍﺏ ﻟﻠﺒـﻴﻥ‬ ‫ﻭﺍﻟﻠﻲ ﻤﺩﻭﺨﻨﻲ ﺤﻘﻴﻘﻲ - ﺍﻟﺯﻓـﺕ ﺍﻟﻠـﻲ ﺍﺴـﻤﻪ ﺭﻭﺘـﻴﻥ‬ ‫ﻭﻨﻘﻭل ﻟﻤﻴﻥ ﻴـﺎ ﺼـﺩﻴﻘﻲ - ﻭﻨﺭﺠـﻊ ﻭﻨﻌﻴـﺩﻫﺎ ﻟﻤـﻴﻥ‬ ‫ـﺭﻴﻴﻥ‬ ‫ـﺎ ﺍﻟﻤﺼـ‬ ‫ـﻰ ـﻲ ـل ـﺩﻨﻴﺎ - ﺨﻠﻘﻭﻫـ‬ ‫ﺍﻟﻔﻭﻀـ ﻓـ ﻜـ ﺍﻟـ‬ ‫- ٠٤ -‬
  • 42. ‫ﻋﺒﺙ ﺇﺫﺍﻋﻲ‬ ‫ﺭﻏﻡ ﺍﻟﻌﺒﺙ ﺍﻟﺫﻱ ﻜﺎﻥ ﻴﺫﺍﻉ‬ ‫ﻟﻡ ﺃﻁﻔﺊ ﺍﻟﻤﺫﻴﺎﻉ‬ ‫ﻜﺎﻥ ﺨﻁﺎﺏ ﺭﺌﻴﺱ ﺍﻟﻭﺯﺭﺍ‬ ‫ﻴﻠﻘﻲ ﻋﻠﻴﻨﺎ ﺁﺨﺭ ﺒﺸﺭﻯ‬ ‫ﺒﺄﻥ ﻁﻭﺍﺒﻴﺭ ﺍﻟﺨﺒﺯ - ﺘﻭﺯﻉ ﻟﺤﻤﺔ‬ ‫ﻜﺎﻥ ﻴﻠﻘﻲ ﺘﻠﻙ ﺍﻟﺨﻁﺒﺔ‬ ‫ﻭﺍﻟﻨﺎﺱ ﺠﻤﻴﻊ ﺍﻟﻨﺎﺱ - ﺠﻴﺎﻉ -‬ ‫ﻜﺎﻥ ﻴﻘﻭل ﺍﻟﻤﺫﻴﺎﻉ‬ ‫ﻤﻥ ﻴﺄﺨﺫﻭﻥ ﺃﻜﺜﺭ ﻤﻥ ﺤﻘﻭﻗﻬﻡ ﺭﻋﺎﻉ‬ ‫ﻤﻥ ﻴﻁﻠﺏ ﺃﻜﺜﺭ ﻤﻥ ﺍﻟﻠﺤﻭﻡ ﻁﻤﺎﻉ‬ ‫ﻭﺒﺭﻏﻡ ﺃﻨﻨﺎ ﻻ ﻨﻭﺍﻓﻕ ﻋﻠﻰ ﻫﺫﺍ "ﺍﻟﺒﺘﺎﻉ"‬ ‫ﺒﻔﻀل ﺠﻬﻭﺩ ﻨﻭﺍﺒﻨﺎ ﻭﺍﻓﻘﻨﺎ ﻋﻠﻴﻪ ﺒﺎﻹﺠﻤﺎﻉ‬ ‫ﺭﻏﻡ ﺍﻟﻌﺒﺙ ﺍﻟﺫﻱ ﻴﺫﺍﻉ‬ ‫ﻟﻡ ﺃﻁﻔﺊ ﺍﻟﻤﺫﻴﺎﻉ‬ ‫- ١٤ -‬
  • 43. ‫ﺤﻤﺎﺭ ﺒﻠﺩﻨﺎ‬ ‫ﺍﻟﺤﻤﺎل ﺍﻟﻠﻲ ﻓﻲ ﺒﻠﺩﻨﺎ - ﻋﺠﺒﻪ ﺇﻨﻪ ﻴﻜﻭﻥ ﺤﻤﺎﺭ‬ ‫ﻜل ﻴﻭﻡ ﻏﺎﻭﻱ ﻴﻁﺎﻁﻲ - ﻴﺭﻜﺒﻭﺍ ﺍﻟﻨﺎﺱ ﺍﻟﻜﺒﺎﺭ‬ ‫ﻴﺒﻘﻰ ﻤﺒﺴﻭﻁ ﺍﻟﺤﻤﺎﺭ - ﻟﻭ ﺭﻜﺏ ﻓﻭﻗﻪ ﺤﻤﺎﺭ‬ ‫ﺍﻟﻠﻲ ﻜﺎﻥ ﺩﺍﻴ ‪‬ﺎ ﻴﻨﻬﻕ - ﻜﺎﻥ ﺒﻴﻨﻁﻕ ﻤﺵ ﺤﻤﺎﺭ‬ ‫ﻤ‬ ‫ﺍﻟﻨﻬﺎﺭﺩﺓ ﻋﺎﺩ ﺒﻴﺴﻜﺕ - ﻟﻤﺎ ﻋﺎﺩ ﺼﺎﺤﺏ ﻗﺭﺍﺭ‬ ‫ﻭﺍﻟﺤﻤﻴﺭ ﺒﺎﻟﻁﺒﻊ ﻏﺎﺭﺕ - ﻗﺎﻟﻭﺍ ﻭﺍﺸﻤﻌﻨﻰ ﺍﻟﺤﻤﺎﺭ‬ ‫ﺍﻟﺘﻘﻴﺕ ﺍﻟﻜل ﺴﺎﻜﺕ - ﺼﻐﻴﺭﻴﻥ ﻋﻠﻰ ﻜﺒﺎﺭ‬ ‫ﻨﻔﺴﻲ ﺃﻻﻗﻲ ﺤﻤﺎﺭ ﺨﻭﺍﺠﺔ - ﻴﻘﻭﻟﻲ ﺩﺍﻴ ‪‬ﺎ "ﺒﻨﺴﻭﺍﺭ"‬ ‫ﻤ‬ ‫ﺒﺱ ﺃﺤﻠﻰ ﻤﺎ ﻓﻲ ﺍﻟﺤﻤﺎﺭ - ﺇﻨﻪ ﺒﺱ ﻴﻜﻭﻥ ﺤﻤﺎﺭ‬ ‫- ٢٤ -‬
  • 44. ‫ﺭﺴﺎﻟﺔ ﻤﻭﺍﻁﻥ - ﺨﺎﻟﻲ ﺸﻐل‬ ‫ﻗﺭﺃﺕ ﻓﻲ ﺠﺭﻴـﺩﺓ "ﺍﻟﻤﺼـﺭﻴﻴﻥ"‬ ‫ﺘﺤﻘﻴ ﹰﺎ ﻤﺜﻴ ‪‬ﺍ - ﺒﻌﻨﻭﺍﻥ "ﺍﻟﺼﻴﻥ ﺘﻁﻠﺏ‬ ‫ﻘ ﺭ‬ ‫ﻤﻠﻴﻭﻥ ﺤﻤﺎﺭ ﻤﺼـﺭﻱ" - ﻓﺎﻨﻔﻌﻠـﺕ‬ ‫ﻭﻜﺎﻨﺕ ﻫﺫﻩ ﺍﻟﻘﺼﻴﺩﺓ:‬ ‫ﺒﺼﻔﺘﻲ ﻤﻭﺍﻁﻥ ﻭﺨﺎﻟﻲ ﺸﻐل.. ﻭﻟﻘﻴﺕ ﺤﺩﺍﻜﻡ ﺤل ﺴﻬل‬ ‫ﻗﺭﻴﺕ ﺍﻟﺼﻴﻥ ﻋﺎﻴﺯﻴﻥ ﺤﻤﻴﺭ - ﺃﻋﻠﻨﺕ ﺃﻨﻲ ﺤﻤﺎﺭ ﻭﺒﻐل‬ ‫***‬ ‫ﻟﻭ ﻴﺭﺒﻁﻭﻨﻲ ﻫﻨﺎﻙ ﻓﻲ ﻜﺎﺭﻭ.. ﺃﻭ ﺤﺘﻰ ﺃﺸﻴل ﺍﻟﻬﺭﻡ ﻭﺃﺠﺭﻭ‬ ‫ﻟﻭ ﻓﻲ ﺍﻟﺴﻭﺍﻗﻲ ﻴﻌﻠﻘﻭﻨﻲ.. ﺃﻭ ﺤﺘﻰ ﺃﺸﻴل ﺍﻟﺸﻌﺏ ﻜﻠﻪ‬ ‫***‬ ‫ﻤﺎ ﻴﻬﻤﻨﻴﺵ ﺃﻫﻲ ﻭﻅﻴﻔﺔ... ﻜﺎﻨﺕ ﺜﻘﻴﻠﺔ - ﻭﻻ ﺨﻔﻴﻔﺔ‬ ‫ﺤﻤﺎﺭ ﺤﻤﺎﺭ ﺒﺱ ﺃﻋﻴﺵ.. ﻭﺃﻻﻗﻲ ﻟﻘﻤﺔ ﻴﺎ ﻨﺎﺱ ﻨﻅﻴﻔﺔ‬ ‫***‬ ‫ﻟﻭ ﻴﺴﺄﻟﻭﻥ ﻫﺎ ﻗﻭل ﺤﻤﺎﺭ.. ﻭﺃﺤﺭﻕ ﺸﻬﺎﺩﺘﻲ ﻋﻠﻰ ﺍﻟﻤﻁﺎﺭ‬ ‫ﻭﺃﺴﺏ ﻭﺃﻟﻌﻥ ﻓﻲ ﺍﻟﻠﻲ ﺠﺎﺒﻭﻨﻲ.. ﻭﻋﻴﺸﻭﻨﻲ ﻋﻴﺸﺔ ﻤﺭﺍﺭ‬ ‫***‬ ‫- ٣٤ -‬
  • 45. ‫ﺤﻤﺎﺭ ﺃﻨﺎ - ﻟﻜﻥ ﺤﺼﺎﻭﻱ... ﺤﻤﺎﺭ ﺃﺼﻴل ﻭﻋﺭﺒﺎﻭﻱ‬ ‫ﺃﺸﻴل ﻭﺃﺠﺭ ﻟﻭ ﺃﻱ ﺸﻲﺀ.. ﻭﻓﻲ ﺍﻹﺫﺍﻋﺔ ﻟﻴﻪ ﻏﻨﺎﻭﻱ‬ ‫ﻭﻤﺘﺭﻭﻙ ﻟﺩﻯ ﺍﻟﺠﺭﻴﺩﺓ ﻋﻨﻭﺍﻨﻲ‬ ‫- ٤٤ -‬
  • 46. ‫ﺃﻨﺎ ﺤﻤﺎﺭ‬ ‫ﺃﻨﺎ ﺤﻤﺎﺭ‬ ‫ﻷﻨﻲ ﻋﺸﺕ ﺒﺩﻭﻥ ﺴﺘﺎﺭ‬ ‫ﻤﻥ ﻏﻴﺭ ﻗﻨﺎﻉ - ﺤﻤﺎﺭ‬ ‫ﻜﺎﻥ ﻨﻔﺴﻲ ﺃﺒﻘﻰ ﺍﺒﻥ ﻜﺎﺭ‬ ‫ﻭﺃﻋﻴﺵ ﺤﻴﺎﺘﻲ ﻉ ﺍﻟﻬﺯﺍﺭ‬ ‫ﻭﻤﺎ ﺴﻤﻌﺘﺵ ﻜﻼﻡ ﻨﺯﺍﺭ‬ ‫ﻟﻤﺎ ﻗﺎﻟﻠﻲ ﺨﺩ ﻗﺭﺍﺭ‬ ‫ﻟﻤﺎ ﻗﺎﻟﻠﻲ ﺍﻟﺤﺏ ﻋﺎﺭ‬ ‫ﻟﻤﺎ ﻗﺎﻟﻠﻲ ﺍﻟﺤﺏ ﻫﻭ ﺍﻻﻨﺘﺤﺎﺭ‬ ‫ﻤﺭﺓ ﺠﻨﺔ - ﻭﻤﺭﺓ ﻨﺎﺭ‬ ‫ﻤﺎ ﻜﻨﺘﺵ ﺃﻋﺭﻑ ﻴﻌﻨﻲ ﺇﻴﻪ - ﺁﺨﺫ ﻗﺭﺍﺭ‬ ‫ﻴﻌﻨﻲ ﺇﻴﻪ ﺍﻟﻨﺠﺎﺓ - ﻓﺭﺍﺭ‬ ‫ﻴﻌﻨﻲ ﺇﻴﻪ - ﺃﻋﺒﺭ ﺒﺤﺎﺭ‬ ‫ﻴﻌﻨﻲ ﺇﻴﻪ - ﻴﻁﻠﻊ ﻨﻬﺎﺭ‬ ‫ﻋﺸﺕ ﻋﻤﺭﻱ ﻜﻠﻪ ﺯﺍﺭ‬ ‫ﻋﺸﺕ ﻋﻤﺭﻱ ﻓﻲ ﺍﻻﻨﺘﻅﺎﺭ‬ ‫- ٥٤ -‬
  • 47. ‫ﺍﻟﺴﻜﻴﻨﺔ ﻓﻭﻕ ﺭﻗﺒﺘﻲ - ﺒﺱ ﻤﺵ ﻻﻗﻴﻪ ﺍﻟﺠﺯﺍﺭ‬ ‫ﺃﻨﺎ ﺤﻤﺎﺭ - ﺤﻤﺎﺭ ﻜﺒﻴﺭ - ﺤﻤﺎﺭ ﻓﻲ ﺩﺍﺭ‬ ‫ﻟﻑ ﻜل ﺍﻟﻌﺎﻟﻡ - ﻟﻑ ﻜل ﺍﻟﺩﻨﻴﺎ - ﺩﺍﺭ‬ ‫ﻭﺍﻷﻴﺎﻡ ﺒﺘﻠﻌﺒﻪ ﻗﻁﻪ - ﻭﻫﻭ ﺒﻴﻼﻋﺒﻬﺎ ﻓﺎﺭ‬ ‫ﺯﺍﺭ - ﻜل ﺤﺎﺠﻪ - ﺒﺱ ﻋﻤﺭﻩ ﻓﻲ ﻴﻭﻡ ﻤﺎ ﺯﺍﺭ‬ ‫ﻋﺎﺭﻓﻴﻥ ﻟﻴﻪ - ﻋﻠﺸﺎﻥ ﺤﻤﺎﺭ‬ ‫ﺤﻤﺎﺭ ﻜﺒﻴﺭ - ﻓﻲ ﻗﻠﺏ ﺩﺍﺭ‬ ‫- ٦٤ -‬
  • 48. ‫ﺇﻟﻰ ﺍﻟﺸﻬﻴﺩﺓ ﻭﻓﺎﺀ ﺇﺩﺭﻴﺱ‬ ‫ﻟﻡ ﺘـﺄﺘﻲ ﻤـﻥ ﺍﻟﻌﻤـﺭ ﻋﺘﻴـﺔ‬ ‫ـﺔ‬ ‫ـﺎﺀ ـﻲ ـﻰ ﻋﺭﺒﻴـ‬ ‫ﻭﻓـ ﻫـ ﺃﻨﺜـ‬ ‫ﻋﻠـــــﻰ ﺍﻷﻓـــــﻭﺍﻩ‬ ‫ﺼـــــﺎﺭﺕ ﺒﺴـــــﻤﺔ‬ ‫ﺼــﺎﺭﺕ ﻏﻨــﻭﺓ ﻋﺭﺒﻴــﺔ‬ ‫ﺼـــــﺎﺭﺕ ﺩﻤﻌـــــﺔ‬ ‫ﺨﺭﺠﺕ ﻟﺘﺤﺭﺭ ﺃﺭﺽ ﺍﻟﻘـﺩﺱ‬ ‫ـﺔ ـﺱ‬ ‫ـﻲ ـﻰ ﻤﺭﻫﻔـ ﺍﻟﺤـ‬ ‫ﻫـ ﺃﻨﺜـ‬ ‫ـﺱ‬ ‫ـﺯﺓ ﻨﻔــ‬ ‫ـﺎل ﺒﻌــ‬ ‫ﺘﺨﺘــ‬ ‫ﺘﺠــﺭﺡ ﻤﻌﺸــﺭ ﺍﻟﺭﺠــﺎل‬ ‫ـﻰ‬ ‫ـﻲ ﺃﻨﺜــ‬ ‫ـﺎﺀ ﻫــ‬ ‫ﺃﻥ ﻭﻓــ‬ ‫ﻴـﺎ ﻗ ـﺎﺭﺉ ﺸـﻌﺭﻱ ﻻ ﺘﻨﺴ ـﻰ‬ ‫ـ‬ ‫ـ‬ ‫ـ ـ‬ ‫ﻋﻠﻤﺕ ﺍﻟﺤﻜﻤـﺔ ﻤـﺎ ﺍﻟﺤﻜﻤـﺔ‬ ‫ـﻬﺎ‬ ‫ـﺕ ﻡ ـﻤﺱ ﻤﻼﺒﺴـ‬ ‫ﺍﻟﺸـ‬ ‫ﻏﺯﻟـ‬ ‫ـﺔ‬ ‫ـﻲ ـﺔ ـﻭﻕ ﺍﻟﻘﻤـ‬ ‫ﻭﻫـ ﻗﻤـ ﻓـ‬ ‫ـﺔ‬ ‫ـﺎﺀ ـﻲ ـﺒﺽ ﺍﻷﻤـ‬ ‫ﻭﻓـ ﻫـ ﻨـ‬ ‫ﻫﻲ ﺃﺤﻠـﻰ ﺒـل ﻫـﻲ ﺃﺤﻠـﻰ‬ ‫ﻫﻲ ﺤﺴـﻨﻪ ﺘﺤﻜـﻡ ﺒﺎﻟﺤﺴـﻨﻰ‬ ‫ـﺔ ـﺘﺎﺫ‬ ‫ـﻥ ـﻲ ﻜﻠﻤـ ﺃﺴـ‬ ‫ﻤـ ﻴﺒﻐـ‬ ‫ـﺎ‬‫ـﺘﻌﻠﻡ ﻤﻨﻬــ‬‫ـﺘﺎﺫﺓ ﻴــ‬‫ﺃﺴــ‬ ‫ﺇﻥ ﺼﺩﻕ ﻜﻼﻤﻲ - ﺇﻥ ﺠﺎﺯ -‬ ‫ﻗﻨﺒﻠـــﺔ ﻫـــﻲ ﺇﻨﺠـــﺎﺯ‬ ‫ﻭﺃﻫـــــل ﺍﻟﺠـــــﺎﺯ‬ ‫ـﻤﻌﺘﻡ ـﺎ ـل ـﻨﻔﻁ‬ ‫ﻴـ ﺃﻫـ ﺍﻟـ‬ ‫ﺃﺴـ‬ ‫ﺭﻓﻀﺕ ﻟﻠﻅـﺎﻟﻡ ﺃﻥ ﺘﺨﻀـﻊ‬ ‫ـﻊ‬ ‫ـﺕ ـﺎﻟﻌﺯﺓ ﺃﻥ ﺘﺭﻜـ‬ ‫ﺭﻓﻀـ ﺒـ‬ ‫ـﻭﺭ ـﺎ - ـﻡ ـﻊ‬ ‫ﻭﻟﻬـ ﺒﻌﺒـ‬ ‫ﺍﻟﻨـ ﻟﻨـ‬ ‫ﺴـ ـﺘﻅل ﻭﻓـ ـﺎﺀ ﻟﻸﺠﻴـ ـﺎل‬ ‫ـ‬ ‫ـ‬ ‫ـ‬ ‫ﻜﻲ ﺘﺼـﺒﺢ ﻨﺴـﺎﺀﻨﺎ ﺭﺠـﺎل‬ ‫ـﺎل‬ ‫ـل ـﺕ ـل ﺍﻷﺒﻁـ‬ ‫ﻫـ ﻤﺎﺘـ ﻜـ‬ ‫ﻴﻌﺒﺭﻭﻥ ﺍﻟﻘﻨﺎﺓ ﻴﺯﻟﺯﻟﻭﻥ ﺍﻟﺠﺒﺎل‬ ‫ـﻭﺒﺭ‬‫ـﺎل ﺃﻜﺘــ‬‫ـﻥ ﺃﺒﻁــ‬‫ﺃﻴــ‬ ‫- ٧٤ -‬
  • 49. ‫ﺘﺴﻜﺭ ﺘﺘﻤﺴـﺨﺭ ﻓـﻲ ﺍﻟﺨﺎﻨـﺔ‬ ‫ـﺎل ـﺭﺏ ـﺎ‬ ‫ﻫﻨـ‬ ‫ـل ﺭﺠـ ﺍﻟﻌـ‬ ‫ﻜـ‬ ‫ﻭﻴﻐﻨــﻲ ﻋﻠﻴﻬــﺎ ﺍﻟﺤﺎﻨــﺔ‬ ‫ـﻕ ـﻰ ﺃﻭ ـﻰ‬ ‫ﻤﻨـ‬ ‫ـﻥ ﻴﻌﺸـ ﻟﻴﻠـ‬ ‫ﻤـ‬ ‫ﻓﺎﻟﻌﺼــﺭ ﺍﻟﻔــﺎﺠﺭ ﺤﺎﻨــﺎ‬ ‫ـﻊ ـل ـﻑ ـﺭﻯ‬ ‫ﻴﺠﻤـ ﺍﻟﻠﻴـ ﺃﻟـ ﺜـ‬ ‫- ٨٤ -‬
  • 50. ‫ﻴﺎ ﻤﻐﺭﺒﺎﻨﺎ‬ ‫ـﺎﺀ ـﻙ ـﺎﺭﺒﻴﻥ‬ ‫ﻭﺍﻷﻭﻓﻴـ ﻤﻨـ ﻫـ‬ ‫ﻓﻲ ﺃﺤﻀﺎﻨﻙ ﻭﺍﺨـﺩﺓ ﺍﻟﺨـﺎﻴﻨﻴﻥ‬ ‫ﻗﺘﻠﺘـﻲ ﻜﺒـﺭ ﺼـﻼﺡ ﺍﻟـﺩﻴﻥ‬ ‫ـ‬ ‫ـ‬ ‫ـ‬ ‫ـ‬ ‫ﻋﻠﻰ ﺨﻁﺭﻱ ﺃﻨـﺎ ﻭﺍﺨـﺩ ﻤﻨـﻙ‬ ‫ـﻲ ﺃﻭ ـﺘﺭﻱ ـﻴﻬﻡ‬ ‫ﻓـ‬ ‫ﺘﺸـ‬ ‫ﺘﺒﻴﻌـ‬ ‫ـﻴﻌﻬﻡ‬ ‫ـﺔ ﺘﺒــ‬ ‫ـل ﺍﻷﺤﺒــ‬ ‫ﻜــ‬ ‫ـﺎﺩﻱ ـﺩﻴﻬﻡ‬ ‫ﺘﻐـ‬ ‫ـﺩﻱ ﺍﻷﻋـ‬ ‫ﺘﺎﺨـ‬ ‫ﻭﺒﺄﺤﻠﻰ ﻤﺎ ﻋﻨﺩﻙ ﻤـﻥ ﻓﺴـﺎﺘﻴﻥ‬ ‫ـﻴﻬﻡ‬ ‫ـﻲ ـﺭﻱ ﺘﻘﺒﻠـ‬ ‫ﺘﺭﻭﺤـ ﺘﺠـ‬ ‫ﻟــﻭ ﺘﺸــﻤﻲ ﺩﻭل ﺠــﺎﻴﻴﻥ‬ ‫ـ‬ ‫ﻤﻠﻬﻤﺵ ﺼـﻭﺕ ﻭﻻ ﻜﺭﺍﻤـﺔ‬ ‫ـﺔ‬ ‫ـﺎﻴﻬﻴﻥ ﻭﻻﺩﻙ ـﻲ ﺍﻟﻐﺭﺒـ‬ ‫ﻓـ‬ ‫ﺘـ‬ ‫ـﺄﻟﻭﺍ ـﻙ ـﺎ ـﻪ‬ ‫ﻋﻨـ ﻴـ ﻤـ‬ ‫ﺒﻴﺴـ‬ ‫ـﻌﺒﺔ‬ ‫ـﺘﻬﻡ ﺍﻟﺼـ‬ ‫ـﺭﻏﻡ ﻋﻴﺸـ‬ ‫ﻭﺒـ‬ ‫)١(‬ ‫"ﻫﺩﻴﺭ ﻭﻴﻭﺴـﻑ ﻭﺃﺴـﺎﻤﺔ"‬ ‫ﺃﻏﻠ ـﻰ ﻓ ـﻲ ﻋﻨ ـﻴﻬﻡ ﻡ ﺍﻟﻜﻌﺒ ـﺔ‬ ‫ـ‬ ‫ـ‬ ‫ـ ـ‬ ‫ـﺎﻨﻭﻜﻲ‬ ‫ﻭﻭﻻﺩ ﺫﻭﺍﺕ ﻭﺨــــ‬ ‫ـﻭﻜﻲ‬ ‫ـﺭﺓ ﺩﺨﻠـ‬ ‫ـﺎﺕ ﻜﺜﻴـ‬ ‫ﺨﻭﺍﺠـ‬ ‫ﻏﻼﺒــﺔ ﻟﻜــﻥ ﺭﺴــﻤﻭﻜﻲ‬ ‫ﻭﺍﺤﻨ ـﺎ ﺍﻟﺤﺒﺎﻴ ـﺏ ﻴ ـﺎ ﺤﺒﻴﺒﺘ ـﻲ‬ ‫ـ‬ ‫ـ ـ‬ ‫ـ‬ ‫ﻋﻠــﻲ ﺤﺒﺎﻴــﺏ ﻏﺸــﻭﻜﻲ‬ ‫ـﻙ‬ ‫ـﻭﻨﻙ ﻭﻨﻌﻴﻨـ‬ ‫ـﻴﻥ ﻨﺼـ‬ ‫ﻡ ﺍﻟﻁـ‬ ‫ـﻔﺎﻟﻨﺎ‬‫ـﻙ ﻴﺼــ‬ ‫ـﺎ ﻗﻠﺒــ‬‫ﻟﻤــ‬ ‫ـﻭﺫﺓ‬‫ـﺕ ﺍﻟﻌــ‬ ‫ـﺘﻨﻴﻥ ﻭﻗــ‬‫ﻤﺴــ‬ ‫ﻭﻨﻌﻭﺩ ﻭﺩﻴﻠﻨﺎ - ﻓـﻲ ﺴـﻨﺎﻨﻨﺎ‬ ‫ﻫ ـﺎﻨﺭﻤﻲ ﻤ ـﻥ ﺇﻴ ـﺩﻨﺎ ﺍﻟﺠ ـﻭﺫﺓ‬ ‫ـ‬ ‫ـ ـ‬ ‫ـ‬ ‫ـﻭ ـﻥ ـﻙ ـﺩﺍﻟﻨﺎ‬ ‫ﻟـ ﺤـ ﻗﻠﺒـ ﻭﻨـ‬ ‫ﻨﻀﺤﻙ ﻤﻌـﺎﻜﻲ ﻴـﺎ ﻋﺠـﻭﺯﺓ‬ ‫ﻭﻨﻘﺘــل ﺃﻨــﺩﺍﻟﻙ ﻭﺃﻨــﺩﺍﻟﻨﺎ‬ ‫ـﺎ‬‫ـﺎﻨﻲ ﻗﻨﺎﺩﻴﻠﻨــ‬ ‫ـﻊ ﺘــ‬ ‫ﻨﻭﻟــ‬ ‫ـﺩﻟﻨﺎ‬ ‫ـﺔ - ﺃﺘﺄﻨـ‬‫ـﻲ ﺍﻟﻐﺭﺒـ‬‫ﻭﻓـ‬ ‫ﺘﻌﺒ ـﺎ ﺤﻘﻴﻘــﻲ ـﺎ ﺒﻠــﺩﻨﺎ‬ ‫ﻴـ‬ ‫ﻨـ‬ ‫)١( ﻴﻭﺴﻑ ﻭﻫﺩﻴﺭ ﺃﺒﻨﺎﺀ ﺍﻟﺸﺎﻋﺭ ﻭﺃﺴﺎﻤﺔ ﺸﻘﻴﻘﻪ.‬ ‫- ٩٤ -‬
  • 51. ‫ﺍﻟﺭﺍﻋﻲ ﻭﺍﻟﺭﻋﻴﺔ‬ ‫ـﺎﺭﺓ‬‫ـﺒﺤﺕ ـﺎ ـﺎﺱ ﺘﺠـ‬ ‫ﻴـ ﻨـ‬ ‫ﺃﺼـ‬ ‫ﺍﻟﺭﺍﻋــﻲ ﺘــﺎﺠﺭ ﻭﺍﻟﺭﻋﻴــﺔ‬ ‫ـﺎﺭﺓ‬‫ـﺘﻨﻲ ﺍﻹﺸــ‬ ‫ـل ﻤﺴــ‬ ‫ﻭﺍﻟﻜــ‬ ‫ﺍﻟﺴــﻠﻌﺔ ﺠــﺎﻫﺯﺓ ﻟﻠﺯﺒــﻭﻥ‬ ‫ـﻁﺎﺭﺓ‬‫ـﻪ ﻉ ﺍﻟﺸــ‬ ‫ـﺭﻙ ﻜﻠــ‬ ‫ﻭﺍﻟــ‬ ‫ـﺕ ـﺎﻨﻭﻥ‬ ‫ـﺎﺭﺓ ﻤﻴــ ﻗــ‬ ‫ﻟﻠﺘﺠــ‬ ‫ـﺎﺭﺓ‬‫ـﻙ ﻡ ﺍﻟﺨﺴــ‬ ‫ـﻲ ﺒﺎﻟــ‬‫ﺨﻠــ‬ ‫ﺨﻠــﻲ ﺒﺎﻟــﻙ ﻴــﺎ ﻭﻟــﻪ‬ ‫ـ‬ ‫ـ‬ ‫ـ‬ ‫ـ‬ ‫ـﺎﺭﺓ‬ ‫ـﺎﻙ ﻡ ﺍﻟﺨﺴــ‬ ‫ـﻰ ﻭﻴــ‬ ‫ﺍﻭﻋــ‬ ‫ﺨﻠــﻲ ﺒﺎﻟــﻙ ﻴــﺎ ﻭﻟــﻪ‬ ‫ـ‬ ‫ـ‬ ‫ـ‬ ‫ـ‬ ‫ـﺎﺭﺓ‬ ‫ـﺭﻯ ﺴـــــ‬ ‫ﻭﺍﻟﺒﺸـــــ‬ ‫ﺩﻨﻴـ ـﺎ ﻓﺎﻨﻴـ ـﺔ ﻴـ ـﺎ ﻭﻟـ ـﻪ‬ ‫ـ‬ ‫ـ‬ ‫ـ‬ ‫ـ‬ ‫ـﺎﺭﺓ‬‫ـﻭﺍ ﺍﻟﻔﺠـــــ‬ ‫ﻭﻏﻨـــــ‬ ‫ﺩﻨﻴــﺎ ﺒﻭﻅــﺔ ﻴــﺎ ﻭﻟــﻪ‬ ‫ـ‬ ‫ـﺎﺭﺓ‬‫ـﺩﻨﻴﺎ ﻁــ‬‫ـﺭ ﻭﺍﻟــ‬ ‫ﻭﺍﻟﺒﺸــ‬ ‫ـﻤﻴﺭ‬‫ـﻊ ﺍﻟﻀــ‬ ‫ـﻲ ﺒﻴﺒﻴــ‬‫ﺍﻟﻠــ‬ ‫ـﺎﺭﺓ‬‫ـﻭﺓ ﻡ ﺍﻟﺤﺠــ‬ ‫ـﺏ ﺃﺒــ‬ ‫ﻭﻗﻠــ‬ ‫ـﺭ‬ ‫ـﻲ ـﻪ ـﻥ ﺤﺠـ‬ ‫ﻭﺍﻟﻠـ ﻗﻠﺒـ ﻤـ‬ ‫ﺒــﺱ ﻤﻨﻘــﻭﻉ ﻓــﻲ ﺍﻟﻘــﺫﺍﺭﺓ‬ ‫ـﻲ ﻋﺎﻤـ ﻟﻴﻨـ ﻭﺍﻟـ‬ ‫ـل ـﺎ ـﺩ‬ ‫ﻭﺍﻟﻠـ‬ ‫ﻋﺎﺸـ ـﻘﺔ ﺴـ ـﻬﺭﺍﺕ ﺍﻟـ ـﺩﻋﺎﺭﺓ‬ ‫ـ‬ ‫ـ‬ ‫ـ‬ ‫ﻭﺍﻟﻠـﻲ ﺴـﺎﺭﺤﺔ ﻓـﻲ ﺍﻟﻤﻭﺍﻟـﺩ‬ ‫ـ‬ ‫ـ‬ ‫ـ ـ‬ ‫ـﻴﺠﺎﺭﺓ‬ ‫ـﺯﻭﺭ ﺒﺎﻟﺴــ‬ ‫ـﻬﺩ ﺍﻟــ‬‫ﻴﺸــ‬ ‫ﻭﺍﻟﻠ ـﻲ ﻤ ـﺎ ﺸﺎﻓﺸ ـﻲ ﻭﺸ ـﺎﻫﺩ‬ ‫ـ‬ ‫ـ‬ ‫ـ ـ‬ ‫ﻟﻠﺴــــﺎﻗﻁﺎﺕ ﻭﺍﻟﻌــــﺫﺍﺭﻯ‬ ‫ﻭﺍﻟﻠﻲ ﺒﻴـﺩﻭﺏ ﻓـﻲ ﺍﻟﻤﺸـﺎﻫﺩ‬ ‫ﻷﻱ ﺠـــــــــــــﺎﺭﺓ‬ ‫ﻭﺍﻟﻠﻲ ﺒﻴﺤﺏ ﺍﻟﻤﻨﺎﻫﺩﺓ ﻭﺍﻟﻤﻌﺎﻜﺴﺔ‬ ‫ﺒﻌــﺩ ﻤــﺎ ﺼــﻠﻰ ﺍﺴــﺘﺨﺎﺭﺓ‬ ‫ﻭﺍﻟﻠــﻲ ﺒﻴﻤــﺎﺭﺱ ﺍﻟﻬــﻭﻯ‬ ‫ـﻴﺠﺎﺭﺓ‬‫ـﺭﻡ ﺴــ‬ ‫ـﻲ ﺒﻴﺤــ‬ ‫ﻭﺍﻟﻠــ‬ ‫ـﺭﺍﻡ‬‫ـل ﺤــ‬ ‫ـﻲ ﺒﻴﺤﻠــ‬‫ﻭﺍﻟﻠــ‬ ‫ـﺎﺭﺓ‬‫ـﻲ ـﻨﻌﻭﺍ ـﺎ ﺍﻟﺤﻀـ‬ ‫ﻟﻨـ‬ ‫ﺍﻟﻠـ ﺼـ‬ ‫ﺒﻨـ ـﺩﻋﻲ ﻟﻠﺴـ ـﺎﺩﺓ ﺍﻟﻜـ ـﺭﺍﻡ‬ ‫ـ‬ ‫ـ‬ ‫ـ‬ ‫ـﺭﺍﺭﺓ‬‫ـﺎ ﻭﺒﺤــ‬‫ـﻭﺍ ﻓﻘﻭﺘﻨــ‬‫ﻟﻬﻔﺘــ‬ ‫ـﺎ ﻭﺍﻟ ـﻼﻡ‬ ‫ﺴــ‬ ‫ـﻭﺍ ﻤﺎﻟﻨــ‬ ‫ﺃﻜﻠﺘــ‬ ‫- ٠٥ -‬
  • 52. ‫ـﺎﺭﺓ‬‫ـﻑ ﺒﺼـ‬ ‫ـﻨﺎ ـﻲ ﺭﻏﻴـ‬ ‫ﻨﻔﺴـ ﻓـ‬ ‫ـﺯﺍﻡ‬‫ﻭﺍﺤﻨـ ـﺎ ﺸـ ـﺎﺩﻴﻥ ﺍﻟﺤــ‬ ‫ـ‬ ‫ـ‬ ‫ـﺎﺭﺓ‬ ‫ـﻰ ﺃﻱ ﻏــ‬ ‫ـﺎﺭ ﻋﻠــ‬ ‫ﻭﺍﻟﻔﻁــ‬ ‫ـﻨﺔ ـﻰ ـﻭل ـﻴﺎﻡ‬ ‫ﺍﻟﺴـ ﻋﻠـ ﻁـ ﺼـ‬ ‫ﻭﺍﻟﺤـــﺞ ﻗـــﺩﺍﻡ ﺍﻟﺴـــﻔﺎﺭﺓ‬ ‫ﺍﻟﻜﻌﺒــﺔ ﻭﺍﻟﺒﻴــﺕ ﺍﻟﺤــﺭﺍﻡ‬ ‫ﻭﺍﻟﻜــﺩﺏ ﺯﻱ ﻟﺒــﺎﻥ ﺴــﻤﺎﺭﺓ‬ ‫ﺍﻟﻠـ ـﻲ ﻭﺭﺍ ﺃﺼـ ـﺒﺢ ﻗـ ـﺩﺍﻡ‬ ‫ـ‬ ‫ـ‬ ‫ـ‬ ‫ﻭﺍﻟﻠـــﻲ ﻤﺎﻟﻜﻨـــﺎ ﺸـــﺎﺭﺓ‬ ‫ـﺎﻡ‬‫ـﻔﺎﻴﻔﻨﺎ ﺍﻟﻠﺠــ‬ ‫ـﻭﻕ ﺸــ‬ ‫ﻓــ‬ ‫ـﺘﻴﻥ ﻤ ـﻭﻥ ـﺎﺭﺓ‬ ‫ﻠﻴـ ﺤﻤـ‬ ‫ـﺘﺔ ﻭﺴـ‬ ‫ﺴـ‬ ‫ﺴ ـﺘﻪ ﻭﺴ ـﺘﻴﻥ ﻤﻠﻴ ـﻭﻥ ﺤﻤ ـﺎﺭ‬ ‫ـ‬ ‫ـ‬ ‫ـ‬ ‫ـ‬ ‫ﺍﺒﻘـــﻰ ﺒﻠﻐﻨـــﻲ ﺍﻟﺒﺸـــﺎﺭﺓ‬ ‫ﻟﻤــﺎ ﻴﻁﻠــﻊ ﻟــﻙ ﻨﻬــﺎﺭ‬ ‫ـﻭﺹ ـﺏ ـﺎﺕ ـﺎﺭﺓ‬ ‫ﻁـ ﻫـ ﺃﻤـ‬ ‫ﺍﻟﻠﺼـ‬ ‫ﻫﻤـــﺎ ﻤـــﺎﻟﻴﻴﻥ ﺍﻟﺒﻠـــﺩ‬ ‫ﺩﻜﺘﻭﺭﺍﺓ ﻓﻲ ﺍﻟﻨﻬﺏ ﻭﺍﺨﺩﻴﻨﻬﺎ ﺒﺠﺩﺍﺭﺓ‬ ‫ﺩﺃﻴــﻭﻩ ﺩﻭﻟﻠــﻲ ﻴــﺎ ﻭﻟــﺩ‬ ‫ـﺩﺒﺎﺭﺓ‬ ‫ـﻭﻁ ﺒﺎﻟــ‬ ‫ـﻲ ﻤﺭﺒــ‬ ‫ﻭﺍﻟﻠــ‬ ‫ـﺘﻙ‬‫ـﺘﻙ ﺒﺄﺴــ‬ ‫ـﻲ ﻤﺘﺄﺴــ‬‫ﺍﻟﻠــ‬ ‫ـﻲ ـﺩﻓﻭﻥ ـﻲ ـﻴﻜﺎﺭﺓ‬ ‫ﻓـ ﺍﻟﺸـ‬ ‫ﻭﺇﻟﻠـ ﻤـ‬ ‫ﻭﺍﻟﻠ ـﻲ ﻓ ـﻲ ﺸ ـﻨﻁﺔ ﺒﻼﺴ ـﺘﻙ‬ ‫ـ‬ ‫ـ‬ ‫ـ ـ‬ ‫ﺒﻌــﺩ ﻤــﺎ ﺸــﻠﺕ ﺍﻟﻤــﺭﺍﺭﺓ‬ ‫ﻭﺃﻨ ـﺕ ﻴ ـﺎ ﺼ ـﺎﺤﺒﻲ ﻤﻔﺴ ـﺘﻙ‬ ‫ـ‬ ‫ـ ـ ـ‬ ‫ـﺎﺭﺓ‬‫ـﻙ ﻤﻌــ‬ ‫ـﺎﺓ ﺒﺘﺎﻋﺘــ‬‫ﺍﻟﺤﻴــ‬ ‫ﺘﺤﺴــﺏ ﺍﻟﺤﺴــﺒﺔ ﺘﻼﻗــﻲ‬ ‫ﻭﻜــل ﺤــﺎﺭﺓ ﻗــﻭل ﻤﻐــﺎﺭﺓ‬ ‫ـﻪ‬‫ـﻪ ﻫﻴــ‬ ‫ﻭﺍﻟ ـﻭﺍﺭﻉ ﻫﻴــ‬ ‫ﺸــ‬ ‫ـﺎﺭﺓ‬‫ـﺎﻋﻨﺎ ـﺎ ﺨﺴـ‬ ‫ﻴـ‬ ‫ـﺎ ﻀـ‬ ‫ﻭﺍﺤﻨـ‬ ‫ﻭﺍﻟﻠﺼـ ـﻭﺹ ﻫﻴـ ـﻪ ﻫﻴـ ـﻪ‬ ‫ـ‬ ‫ـ‬ ‫ـ‬ ‫ـﺎﺭﺓ‬‫ـﺎﺕ ﺍﻟﻁﻬــ‬ ‫ـﺕ ﺭﺍﻴــ‬ ‫ﺘﺤــ‬ ‫ﻏﻨﻴﻨـ ـﺎ ﻟـ ـﻙ ﻴـ ـﺎ ﺒﻬﻴـ ـﺔ‬ ‫ـ‬ ‫ـ‬ ‫ـ ـ‬ ‫ـﺎﺭﺓ‬‫ـﻴﺽ ﺍﻷﻤــ‬ ‫ـﺎ ﻟﻠﺒــ‬‫ﻏﻨﻴﻨــ‬ ‫ـﺔ‬ ‫ـﺎ ﺒﻬﻴــ‬‫ـﺎﺭﺩﺓ ﻴــ‬ ‫ﻭﺍﻟﻨﻬــ‬ ‫- ١٥ -‬
  • 53. ‫ﺍﻟﺩﻋﺎﺭﺓ‬ ‫ـﻲ ـل ـﻘﺔ ﺃﻭ ـﺎﺭﺓ‬ ‫ﻋﻤـ‬ ‫ﻓـ ﻜـ ﺸـ‬ ‫ـﺩﻋﺎﺭﺓ ـﻲ ـل ـﺎﺭﺓ‬ ‫ﻓـ ﻜـ ﺤـ‬ ‫ﺍﻟـ‬ ‫ﺒﻌــﺩﻤﺎ ﻓﻘــﺩﻨﺎ ﺍﻟﻁﻬــﺎﺭﺓ‬ ‫ـﺩﻨﺎ‬ ‫ـﻌﺎﺭ ﺒﻠــ‬ ‫ـﺩﻋﺎﺭﺓ ﺸــ‬ ‫ﺍﻟــ‬ ‫ـﺎﺭﺓ‬ ‫ـﻴﻥ ـﺩﺍﻓﻊ ﻉ ﺍﻟﺤﻀـ‬ ‫ﻤـ ﻴـ‬ ‫ـﻴﻥ ـﺎﻤﻲ ـﻥ ـﺩﻨﺎ‬ ‫ﻋـ ﺒﻠـ‬ ‫ﻤـ ﻴﺤـ‬ ‫ﺒﻨﻐﻨــﻲ ﻟﻠﺒــﻴﺽ ﺍﻷﻤــﺎﺭﺓ‬ ‫ـﺎل‬ ‫ـﺒﺎﻩ ﺍﻟﺭﺠــ‬ ‫ـﺎ ﺃﺸــ‬ ‫ﻭﺍﺤﻨــ‬ ‫ـﺎﺭﺓ‬‫ـﺕ ﺒﺎﻟﺤﺠـ‬‫ـﻲ ﺤﺎﺭﺒـ‬‫ﺍﻟﻠـ‬ ‫ﻭﻻ ﺤﺼــ ـﻠﻨﺎﺵ ﺍﻟﻌﻴــ ـﺎل‬ ‫ـ‬ ‫ـ‬ ‫ﻟﻠﻬــــﻭﻯ ﻭﻟﻠﻔﺠــــﺎﺭﺓ‬ ‫ـﺩ‬ ‫ـﺒﺤﻨﺎ ﻋﺒﻴــ‬ ‫ـﺎ ﺃﺼــ‬ ‫ﺇﺤﻨــ‬ ‫ﺍﻟﺤﻤــﺎﺭ ﻋــﺎﻴﺯ ﺤﻤــﺎﺭﺓ‬ ‫ـﻴﺩ‬ ‫ـﺎ ﺍﻟﻨﺸــ‬ ‫ـﻲ ﺠﻭﺍﻨــ‬ ‫ﺒﻨﻐﻨــ‬ ‫ﻭﺍﺤﻨ ـﺎ ﻀ ـﻌﻨﺎ ﻴ ـﺎ ﺨﺴ ـﺎﺭﺓ‬ ‫ـ‬ ‫ـ‬ ‫ـ ـ‬ ‫ـﻰ ـﻨﺎﻉ ـﺩﺱ ـﺎ‬ ‫ﻤﻨـ‬ ‫ﺍﻟﻘـ‬ ‫ﻴﺒﻘـ ﺼـ‬ ‫ـﺎﺭﺓ‬‫ـﻰ ﺍﻟﻌﻔـ‬‫ـﻨﺎ ﻭﺤﺘـ‬‫ﺃﺭﻀـ‬ ‫ﺇﺤﻨــﺎ ﺒﻌﻨــﺎ ﻜــل ﺤﺎﺠــﺔ‬ ‫ـﺎﻥ ـﺎﺭﺓ‬ ‫ﺯﻱ ـﺎﺭ ﺠﺭﺒـ ﻭﻓـ‬ ‫ﻓـ‬ ‫ﺒﻌﻨـ ـﺎ ﺭﻭﺤﻨـ ـﺎ ﻟﻠﺴـ ـﺤﺎﻟﻲ‬ ‫ـ‬ ‫ـ‬ ‫ـ‬ ‫- ٢٥ -‬
  • 54. ‫ﻋﺴﻜﺭ ﻭﺤﺭﺍﻤﻴﺔ‬ ‫ﻋﺴﻜﺭﻫﻴﺔ ﻭﺤﺭﺍﻤﻴﺔ‬ ‫ﻭﺸﺤﺎﺘﻴﻥ ﻤﻴﻪ ﻟﻤﻴﻪ‬ ‫ﺭﺠﺎﻟﻪ ﺘﻠﻘﺎﻫﻡ ﻨﺴﻭﺍﻥ‬ ‫ﻟﻜﻥ ﻨﺎﻗﺼﻬﻡ ﺠﻠﺒﻴﺔ‬ ‫ﻭﺩﻋﺎﺭﺓ ﻋﻤﺎل ﻋﻠﻰ ﺒﻁﺎل‬ ‫ﺒﺎﺴﻡ ﺍﻟﺴﻼﻡ ﻭﺍﻟﺤﺭﻴﺔ‬ ‫ﻋﺴﻜﺭ - ﻋﺴﻜﺭ - ﻭﺤﺭﺍﻤﻴﺔ‬ ‫ﻭﺍﻟﺴﺭﻗﺔ - ﻅﺎﻫﺭﺓ ﻭﻋﻼﻨﻴﺔ‬ ‫ﻟﺼﻭﺹ ﺘﻘﻠﺏ - ﻭﺘﻬﻠﺏ‬ ‫ﻤﺎﻟﻴﺔ ﺍﻟﺩﻭل ﺍﻟﻌﺭﺒﻴﺔ‬ ‫ﻭﻟﻭ ﻓﺘﺤﻨﺎ ﻓﻲ ﺃﻱ ﺘﺎﺭﻴﺦ‬ ‫ﺍﻟﺴﺭﻗﺔ ﺘﻁﻠﻊ ﻤﺼﺭﻴﺔ‬ ‫ﻋﺴﻜﺭ - ﻋﺴﻜﺭ - ﺤﺭﺍﻤﻴﺔ‬ ‫- ٣٥ -‬
  • 55. ‫ﻗﻡ ﻓﺄﻨﺫﺭ‬ ‫)١(‬ ‫ﻭﺍﻟﻴﻭﻡ ﻴﺴﺏ ﻭﻴﻜﻔﺭ‬ ‫ﻴﺎ ﺃﻴﻬﺎ ﺍﻟﻘﻠﺏ ﺍﻟﻤﺘﺤﺠﺭ‬ ‫ﻜﺎﻥ ﻤﻥ ﺍﻟﺤﻤﺎﺭ ﻴﺴﺨﺭ‬ ‫ﻜﻴﻑ ﺘﻘﺩﺭ‬ ‫ﻭﺍﻟﻴﻭﻡ ﺍﻟﺤﻤﺎﺭ ﻤﻨﻪ ﻴﺴﺨﺭ‬ ‫ﻴﺎ ﺃﻴﻬﺎ ﺍﻟﻌﻘل ﺍﻟﻤﺘﻜﺒﺭ‬ ‫ﻅل ﻴﺤﻠﻡ ﺒﺎﻟﻔﻨﺎﺀ..‬ ‫ﺩﻋﻙ ﻤﻥ ﺍﻟﺘﻜﺒﺭ‬ ‫ﻭﺤﻠﻤﻪ ﺍﻟﻴﻭﻡ ﺘﻔﺴﺭ‬ ‫ﻻ ﺘﻘﻭﻟﻲ ﺍﻵﻥ ﺍﻫﺩﺃ‬ ‫ﻅﻥ ﺃﻨﻪ ﺍﻟﺴﻤﺎﺀ..‬ ‫ﻜﻴﻑ ﺃﻫﺩﺃ - ﻜﻴﻑ ﺃﺼﺒﺭ‬ ‫ﻓﻭﻗﻊ ﻋﻠﻰ ﺍﻷﺭﺽ ﺘﻜﺴﺭ‬ ‫ﺴﺭﻗﻭﺍ ﺒﻴﺘﻲ ﺴﺭﻗﻭﺍ ﻋﺭﻀﻲ‬ ‫ﻻ ﺘﻘﻭﻟﻲ ﺍﻵﻥ ﺍﻫﺩﺃ‬ ‫ﻭﻗﺘﻠﻭﺍ ﻭﻟﺩﻱ ﺍﻷﺼﻐﺭ‬ ‫ﻻ ﺘﺘﺭﺠﺎﻨﻲ ﻜﻴﻑ ﺃﺼﺒﺭ‬ ‫ﻗﺘﻠﻭﺍ ﺍﻷﻁﻔﺎل ﻓﻲ ﺍﻟﺸﻴﺸﺎﻥ‬ ‫ﻭﻓﻲ ﻟﺒﻨﺎﻥ.. ﻗﺘﻠﻭﺍ ﺃﻜﺜﺭ‬ ‫ﻤﺴﺤﻭﺍ ﺍﻷﺭﺽ.. ﺒﺜﻭﺏ ﺃﻤﻲ "ﺍﻟﻌﺎﺭﻴﺔ"‬ ‫ـﻤﺭ‬ ‫ـﻌﺭﻫﺎ ﺍﻷﺴــ‬ ‫ـﻭﻫﺎ ﺒﺸــ‬ ‫ﻜﻨﺴــ‬ ‫ﻓﺘﺤـــﻭﺍ ﺒﻁـــﻭﻥ ﺍﻷﻤﻬـــﺎﺕ‬ ‫ﺃﺨﻲ ﻭﺃﺨﺎﻙ ﻤﺎﺕ - ﻤﻥ ﺴﻴﺜﺄﺭ..‬ ‫- ﻋﻼﻡ ﺍﻟﺴﻜﺎﺕ.. ﻋﻼﻡ ﺍﻟﺴﻜﺎﺕ‬ ‫- ٤٥ -‬
  • 56. ‫- ﻓﻲ ﺃﻱ ﺸﻲﺀ ﺘﻔﻜﺭ؟!‬ ‫ﻗﺘل ﻋﻤﺭ - ﻭﺤل ﻋﻤﺭﻭ..‬ ‫ﻭﻤﺎﺕ ﺒﺎﻷﻤﺱ ﻋﻨﺘﺭ..‬ ‫ﻭﺩﺍ ‪‬ﺎ ﺭﺃﺱ ﺍﻟﻌﺭﻭﺒﺔ‬ ‫ﻋ‬ ‫ﻤﺭﺤ ‪‬ﺎ ﻴﺎ ﻨﺼﺭ ﺨﻴﺒﺭ‬ ‫ﺒ‬ ‫ﺭﻏﻡ ﺃﻨﺎ ﺴﺭﻨﺎ ﺃﻜﺜﺭ‬ ‫ﻷﻨﻨﺎ ﺨﺎﻤﻠﻴﻥ ﻨﻨﺘﻅﺭ‬ ‫ﻟﻌل ﻨﺼ ‪‬ﺍ ﺴﻭﻑ ﻴﺤﺭﺽ..‬ ‫ﺭ‬ ‫ﻤﺤﺎل - ﺃﻥ ﺍﻟﺴﻤﺎﺀ - ﺒﺎﻟﻨﺼﺭ‬ ‫ﻴﻭ ‪‬ﺎ ﺴﻭﻑ ﺘﻤﻁﺭ‬ ‫ﻤ‬ ‫"ﻗﻡ ﻴﺎ ﻨﺒﻲ ﺍﷲ ﻗﻡ ﻓﺄﻨﺫﺭ"‬ ‫ﻭﺍﻟﺭﺠﺱ ﻓﺎﻫﺠﺭ - ﻭﺜﻴﺎﺒﻙ ﻓﻁﻬﺭ‬ ‫ﻓﺎﺭﺱ ﺍﻟﻔﺭﺴﺎﻥ.. ﻤﻊ ﺍﻟﻐﻭﺍﻨﻲ‬ ‫ﺍﻟﻠﻴل ﻴﺴﻬﺭ‬ ‫ﻭﻁﻨﺎﺒﻠﺔ ﺍﻟﺴﻠﻁﺎﻥ.. ﻓﻲ ﻜل ﻤﻜﺎﻥ‬ ‫ﻋﺩﺩﻫﻡ ﻗﺩ ﺼﺎﺭ ﺃﻜﺜﺭ..‬ ‫ﺍﻟﻜل ﻫﻨﺎ ﺠﺒﺎﻥ.. ﻭﺍﻟﻘﺎﻤﺔ..‬ ‫ﺃﺼﺒﺤﺕ ﺃﻗﺼﺭ‬ ‫- ٥٥ -‬
  • 57. ‫٢(‬ ‫ﺍﻟﻔﺎﺭﺱ ﺍﻟﻤﻐﻭﺍﺭ.. ﻟﻑ ﻭﺩﺍﺭ‬ ‫ﻋﻠﻰ ﺭﻜﺏ ﺍﻟﺭﺍﻗﺼﺎﺕ.. ﺃﺸﻌﺭ..‬ ‫ﺍﻟﻜل ﻤﺨﻤﻭ ‪‬ﺍ ﺒﻼ ﺨﻤﺭ..‬ ‫ﺭ‬ ‫ﺍﻟﻜل ﺴﺎﻜ ‪‬ﺍ - ﺒﻼ ﻤﺴﻜﺭ!!؟‬ ‫ﺭ‬ ‫ﺒﺎﻋﻭﺍ ﺍﻷﻭﻁﺎﻥ ﺒﺎﻟﻭﺭﻕ‬ ‫ﺨﺴﺭﻭﺍ ﺍﻷﻭﻁﺎﻥ ﻓﻲ ﺍﻟﻤﻴﺴﺭ‬ ‫ﻋﺒﺩﻭﺍ ﺍﻷﻭﺜﺎﻥ ﻫﻨﺎ.. ﺘﻌﺒﺩﻭﺍ‬ ‫ﻟﻠﻤﻨﻜﺭ‬ ‫ﻭﺍﻟﺘﺎﺭﻴﺦ ﺍﻟﻌﻅﻴﻡ ﻭﹼﻰ‬ ‫ﻟ‬ ‫ﻭﻤﺎ ﻋﺎﺩ ﺍﻵﻥ ﻴﺫﻜﺭ‬ ‫ﺠﺎﺀ ﺍﻟﻁﻐﺎﺓ ﻭﻨﺤﻥ "ﻭﻻﻴﺔ"‬ ‫ﺠﺎﺀ ﺍﻟﻘﻴﺼﺭ‬ ‫ﻫﺭﺏ ﺍﻟﺭﺠﺎل.. ﻭﺘﺭﻜﻭﺍ ﺍﻟﺼﻐﺎﺭ‬ ‫ﻭﻗﺎﻟﻭﺍ - ﺒﺄﻥ "ﺍﷲ ﺃﻜﺒﺭ"‬ ‫ﺍﷲ ﺃﻜﺒﺭ - ﻴﻌﻁﻲ ﺍﻟﻨﺼﺭ‬ ‫ﻟﻤﻥ ﻴﺸﺎﺀ ﻭﻴﻘﺩﺭ‬ ‫ﻟﻭ ﺩﺨل ﺍﷲ ﻤﻌﺭﻜﺔ ﺒﻜﻡ‬ ‫- ٦٥ -‬
  • 58. ‫ﻭﺃﻨﺘﻡ ﻀﻌﺎﻑ‬ ‫ﻓﻠﺴﻭﻑ ﻨﺨﺴﺭ..‬ ‫ﻏ ‪‬ﺍ ﺴﻨﻘﻭل - ﻜﺎﻥ ﺍﻟﻌﺭﺏ‬ ‫ﺩ‬ ‫ﻭﺴﻨﺤﻜﻲ ﺃﻜﺜﺭ‬ ‫ﻜﺎﻥ ﺍﻟﺫﻫﺏ ﻭﺍﻟﻤﺎﺱ ﻭﺍﻟﻠﺅﻟﺅ‬ ‫ﻭﻗﺩ ﺘﺒﻌﺜﺭ‬ ‫ﺨﺴﺭ ﺍﻟﺩﻨﻴﺎ ﺠﻤﻴﻌﻬﺎ..‬ ‫ﺍﻟﻨﻔﻁﻲ ﺍﻟﺤﺎﻓﻲ ﺍﻷﺴﻤﺭ‬ ‫ﺭﻗﺹ ﻋﺠﻴﻥ ﺍﻟﻔﻼﺤﺔ - ﻜﺎﻟﻘﺭﺩ -‬ ‫ﻜﺎﻥ ﺒل ﺃﻜﺜﺭ‬ ‫ﻀﺤﻜﻭﺍ ﻋﻠﻴﻪ ﺍﻷﻭﺭﻭﺒﻴﺎﺕ - ﻭﺍﻟﻐﺠﺭﻴﺎﺕ‬ ‫ﻭﺒﻨﺎﺕ ﺍﻟﻤﻬﺠﺭ‬ ‫ﻀﺤﻜﻭﺍ ﻋﻠﻴﻪ ﺍﻟﻐﻭﺍﻨﻲ‬ ‫- ٧٥ -‬
  • 59. ‫ﺃﻨﺎ.. ﻭﺍﻟﻜﻼﺏ ﺍﻟﻤﺩﻟﻠﺔ‬ ‫ﺍﻨﻅﺭ ﻟﻠﻜﻼﺏ ﺍﻟﻤﺩل-ﻟﻪ‬ ‫ﻓﻲ ﺤﺴﺭﻩ‬ ‫ﻷﻨﻨﻲ ﻜﻠﺏ ﻏﻴﺭ ﻤﺩﻟل‬ ‫ﻻ ﻴﺸﺭﺏ ﺍﻟﻠﺒﻥ‬ ‫ﻟﻴﺱ ﻟﻪ ﻤﺄﻭﻯ ﻭﻻ ﺴﻜﻥ‬ ‫ﺇﻥ ﻤﺎﺕ ﺘﻌﺭﻯ ﺠﺴﺩﻩ‬ ‫ﻭﺩﻓﻨﻭﻩ - ﺒﺩﻭﻥ ﺍﻟﻜﻔﻥ‬ ‫ﻷﻨﻨﻲ ﻜﻠﺏ ﻏﻴﺭ ﻤﺩﻟل‬ ‫ﻷﻨﻲ ﺭﺠﻼ - ﻤﻀﻠل‬ ‫ﹰ‬ ‫ﻴﺴﺌل ﻭﻴﻅل ﻴﺴﺌل‬ ‫ﻭﻻ ﺃﺤﺩ ﻓﻲ ﺍﻟﻜﻠﺏ ﻴﺴﺌل‬ ‫ﺁﻤﻨﺕ ﺒﻜل ﺍﻟﺨﺭﺍﻓﺎﺕ‬ ‫ﻭﺼﺩﻗﺕ ﺃﻜﺎﺫﻴﺏ ﺍﻟﻤﻨﺩل‬ ‫ﻷﻨﻨﻲ ﻜﻠﺏ.. ﻤﺠﺭﺩ ﻜﻠﺏ‬ ‫ﺃﺤﺏ ﻜل ﺍﻟﻜﻼﺏ‬ ‫- ٨٥ -‬
  • 60. ‫ﺍﻟﺘﻲ ﻻ ﺘﻌﺭﻑ ﺍﻟﺘﺩﻟﻴل‬ ‫ﻤﺜﻠﻲ.. ﻭﻻ ﺍﻷﻟﻌﺎﺏ‬ ‫‪‬‬ ‫ﻭﻻ ﺍﻷﺤﺴﺎﺏ ﻭﻻ ﺍﻷﻨﺴﺎﺏ‬ ‫ﻭﺘﻨﺘﻅﺭ ﻴﻭﻡ ﺍﻟﺤﺴﺎﺏ‬ ‫- ٩٥ -‬
  • 61. ‫ﻓﻲ ﻤﺼﺭ‬ ‫ـﻭﻓﻨﺎ ﺒـ ـﻼﻭﻱ ﻜﺘ ـﺭ‬ ‫ﻴــ‬ ‫ـ‬ ‫ﻓـ ـﻲ ﻤﺼـ ـﺭ ﺸــ‬ ‫ـ‬ ‫ـ‬ ‫ﻭﺸـــﻭﻓﻨﺎ ﺨﻠـــﻕ ﻜﺘﻴـــﺭ ﻁﺭﺍﻁﻴـــﺭ‬ ‫ـﺏ‬ ‫ـﻭ ﺭﺍﻜـــ‬ ‫ـﺎ ﺃﻫـــ‬ ‫ـﺏ ﻓﻴﻬـــ‬ ‫ﻭﺍﻟﺭﺍﻜـــ‬ ‫ـﺭ‬‫ـﻭﺍ ﺤﻤﻴـــ‬‫ـﻭﺒﻴﻥ ﺩﻭل ﻴﺒﻘـــ‬‫ﻭﺍﻟﻤﺭﻜـــ‬ ‫ـﻲ‬ ‫ـﺎ ﻴﻨﺯﻟﺸــ‬ ‫ـﻰ ﻤــ‬ ‫ـﻲ ﻴﻌﻠــ‬ ‫ـﺎ ﺍﻟﻠــ‬ ‫ﻓﻴﻬــ‬ ‫ـﻲ‬ ‫ـﺎ ﻴﻌﻼﺸــ‬ ‫ـﻲ ﻤــ‬ ‫ـﻲ ﻭﺍﻁــ‬ ‫ـﺎ ﺍﻟﻠــ‬ ‫ﻓﻴﻬــ‬ ‫ﻓـــــﻭﻕ ﻭﺘﺤـــــﺕ ﻭﻤﻘﺴـــــﻭﻤﺔ‬ ‫ـﻲ‬‫ـﺎ ﺒﺘﺄﺴﻤﺸــــ‬‫ـﺭ.. ﻤــــ‬‫ﻭﻟﻠﻔﻘﻴــــ‬ ‫ـﺩﻨﺎ‬ ‫ـﺭ ﺒﻠــ‬ ‫ـﻲ ﺩﻱ ﻤﺼــ‬ ‫ﻭﻫــ‬ ‫- ٠٦ -‬
  • 62. ‫ﺍﻟﻜﺫﺍﺏ‬ ‫ﺠﺌـــــﺕ ﻷﻜـــــﺫﺏ ﻋﻠـــــﻴﻜﻡ‬ ‫ـﻴﻜﻡ‬ ‫ـل ﺇﻟـــ‬ ‫ـﺄﻨﻲ ﻨﺒﻴ ـﺎ ﻤﺭﺴـــ‬ ‫‪‬ـــ‬ ‫ﺒـــ‬ ‫ﻭﺃﻨـــــﻲ ﺭﻤـــــﺯ ﺍﻟﺴـــــﻼﻡ‬ ‫ـ‬ ‫ـ‬ ‫ـ‬ ‫ـﺩﻴﻜﻡ‬ ‫ـﻭﻥ ﻟــــ‬ ‫ـﻥ ﺍﻟﺯﻴﺘــــ‬ ‫ﻭﻏﺼــــ‬ ‫ـﺫﺍﺏ‬ ‫ـﺎ ﺇﻻ ﻜـــــ‬ ‫ـﺎ ﺃﻨـــــ‬ ‫ﻭﻤـــــ‬ ‫ﻜـــــﺎﻥ ﺒـــــﺎﻷﻤﺱ ﺩﺍﻋـــــﺭ‬ ‫ﻭﻏـــــ ‪‬ﺍ ﺴـــــﺄﻜﻭﻥ ﻜـــــﺎﻓﺭ‬ ‫ﺩ‬ ‫- ١٦ -‬
  • 63. ‫ﺍﻟﺭﺍﻗﺼﺔ ﻭﺍﻟﺴﻴﺎﺴﻲ‬ ‫ﺯﻴ ـﺯﻱ ﻋﻠ ـﻰ ﻭﺯﻥ ﻓﻴﻔ ـﻲ - ﻭﻫ ـﻲ‬ ‫ـ‬ ‫ـ‬ ‫ـ‬ ‫ـ‬ ‫ﺍﻟﺭﺍﻗﺼﺔ ﺍﻟﺘﻲ ﻗﺎﻀﺕ ﻋﺒـﺩ ﺍﻟﻨﺒـﻲ ﻋﺒـﺩ‬ ‫ﺍﻟﺴﺘﺎﺭ ﺭﺌﻴﺱ ﺘﺤﺭﻴﺭ ﺼﻭﺕ ﺍﻷﻤﺔ ﺁﻥ ﺫﺍﻙ‬ ‫ﻤﻠﻜﺸﻲ ﺩﻋﻭﺓ ﻴﺎ ﻋﺒﺩ ﺍﻟﻨﺒﻲ‬ ‫"ﺯﻴﺯﻱ" ﻗﺎﺩﺭﺓ ﻭﺍﻟﻨﺒﻲ‬ ‫ﻟﻭ ﻗﻠﻤﻙ ﻓﻲ ﻤﺭﺓ ﺍﺘﻌﺭﺽ ﻟﻬﺎ‬ ‫ﻫﺘﺄﺠﺭ ﻜﺎﻡ ﺒﻠﻁﺠﻲ‬ ‫ﺩﺍ ﺯﻴﺯﻱ ﻗﺎﺩﺭﺓ ﻗﻭﻱ ﻗﻭﻱ ﻗﻭﻱ‬ ‫***‬ ‫ﺍﻟﻬﺯ ﺒﻴﻬﺯ ﺍﻟﺩﻨﻴﺎ‬ ‫ﻭﻴﻀﻴﻌﻙ ﻴﺎ ﺍﺒﻨﻲ ﻓﻲ ﺜﺎﻨﻴﺔ‬ ‫ﻭﻟﻭ ﺤﺎﻭﻟﺕ ﺘﻜﻭﻥ ﺜﻭﺭﻱ‬ ‫ﺍﻟﺩﻨﻴﺎ ﻤﺜﻭﺍﻙ ﺍﻟﻔﺎﻨﻴﺔ‬ ‫***‬ ‫ﻟﻭ ﻫﺯﺓ ﻭﺍﺤﺩﺓ ﻤﻨﻬﺎ‬ ‫ﺍﻟﺨﻠﻕ ﺘﺨﺭﺝ ﻜﻠﻬﺎ‬ ‫ﻭﺃﻨﺕ ﺘﺒﻘﻰ ﺒﻴﻥ ﻨﺎﺭﻴﻥ‬ ‫- ٢٦ -‬
  • 64. ‫ﻨﺎﺭ ﻭﺴﻁﻬﺎ.. ﻭﻨﺎﺭ ﺼﺩﺭﻫﺎ‬ ‫***‬ ‫ﺍﻭﻋﻰ ﻴﺎ ﻋﺒﺩ ﺍﻟﻨﺒﻲ ﺍﻭﻋﻰ‬ ‫ﺯﻴﺯﻱ ﺩﻱ ﺭﻗﺎﺼﺔ ﺤﻠﻭﺓ‬ ‫ﻟﻭ ﻏﻠﻁﺕ ﻓﻲ ﺤﻀﺭﺘﻬﺎ‬ ‫ﺭﺒﻙ ﻫﺎﻴﺭﻤﻴﻙ ﻓﻲ ﺍﻟﻭﻟﻌﺔ‬ ‫***‬ ‫ﻗﺸﻁﻪ ﻫﻴﻪ - ﺇﻨﻤﺎ ﻗﺸﻁﺔ‬ ‫ﺤﻼﻭﺘﻬﺎ ﺒﺎﻟﺠﻭﺯ ﻭﺍﻟﺒﺴﻁﺔ‬ ‫ﻭﺃﻨﺕ "ﺡ ﻴﺎ ل-ﻟﻪ ﺭﺌﻴﺱ ﺘﺤﺭﻴﺭ‬ ‫ﻭﺒﻜﺭﻩ ﺘﺤﺘﺎﺝ ﻟﻠﻭﺍﺴﻁﺔ‬ ‫ﺯﻴﺯﻱ ﺩﻱ ﻭﺴﺎﻴﻁﻬﺎ ﻜﺜﻴﺭ‬ ‫ﻤﺩﻴﺭ ﻓﻲ ﻤﺭﺓ - ﻭﻤﺭﺓ ﻭﺯﻴﺭ‬ ‫ﻭﺃﻨﺕ ﺍﻟﻠﻲ ﻫﺎﺘﻁﻠﻊ ﻏﻠﻁﺎﻥ‬ ‫ﻭﻓﻲ "ﺍﻟﻠﻭﻤﺎﻥ" ﻭﻴﺎ ﺍﻟﺼﺭﺍﺼﻴﺭ‬ ‫***‬ ‫ﺭﻭﺡ ﺍﺴﺘﺴﻤﺤﻬﺎ - ﻭﺒﻭﺱ ﺭﺍﺴﻬﺎ‬ ‫ﻴﺎ ﺘﻁﺒل ﻟﻬﺎ - ﻴﺎ ﺘﺭﻗﺼﻬﺎ‬ ‫- ٣٦ -‬
  • 65. ‫ﻭﻟﻤﺎ ﺯﻴﺯﻱ ﺘﺭﻀﻰ ﻋﻠﻴﻙ‬ ‫ﺍﻟﺩﻨﻴﺎ - ﺘﺭﻀﻰ ﻤﻊ ﻨﺎﺴﻬﺎ‬ ‫***‬ ‫ﺭﻭﺡ ﻴﺎ ل-ﻟﻪ ﻤﺎ ﺘﻜﻭﻨﺵ ﻤﻜﺎﺒﺭ‬ ‫ﻤﺎ ﺘﻘﻭﻟﺸﻲ ﺼﺤﻔﻲ - ﺃﻨﺎ ﻭﺸﺎﻋﺭ‬ ‫ﺩﺍ ﺯﻴﺯﻱ - ﺒﺘﻐﻴﺭ ﻗﻭﺍﻨﻴﻥ‬ ‫ﺭﻭﺡ ﻟﻬﺎ - ﻭﺨﻠﻴﻙ ﺼﺎﺒﺭ‬ ‫***‬ ‫ﻤﺎﻟﻬﺎ ﺯﻴﺯﻱ ﺩﺍ ﺯﻴﺯﻱ ﺇﻨﺴﺎﻨﺔ‬ ‫ﺩﺍ ﺤﺘﻰ ﺘﺸﺒﻪ ﺨﺎﻟﺘﻲ ﺩﻴﺎﻨﺎ‬ ‫ﺼﺩﻗﻨﻲ ﻟﻭ ﺘﺩﻴﻬﺎ ﺃﻤﺎﻥ‬ ‫ﻫﺘﺄﻤﻨﻙ ﻡ ﺍﻟﺯﻨﺯﺍﻨﺔ‬ ‫- ٤٦ -‬
  • 66. ‫ﻋﺠﻴﺒﺔ‬ ‫ﻟﻭ ﺤﺒﻴﻨﺎ ﻭﺸﺒﻜﻨﺎ ﺇﻴﺩﻴﻨﺎ‬ ‫ﻓﻲ ﺒﻌﻀﻴﻨﺎ‬ ‫ﺘﻼﻗﻲ ﻤﺒﺎﺤﺙ ﺍﻵﺩﺍﺏ‬ ‫ﻭﻟﻭ ﺼﻠﻴﻨﺎ ﺃﻭ ﺩﻜﻴﻨﺎ‬ ‫ﻴﻘﻭﻟﻭﺍ ﻋﻠﻴﻨﺎ ﺒﺘﻭﻉ ﺇﺭﻫﺎﺏ‬ ‫ﻴﺒﻘﻰ ﻨﺭﻭﺡ ﻨﺭﻗﺹ ﻭﻨﻐﻨﻲ‬ ‫ﻴﻤﻜﻥ ﻭﺍﷲ ﻴﻨﻭﺒﻨﺎ ﺜﻭﺍﺏ‬ ‫ﻤﺠﻠﺱ ﻤﺤﻠﻲ‬ ‫ﻴﺎ ﻋﺒﺩ ﺍﻟﻤﺘﺠﻠﻲ‬ ‫ﻗﺭﺏ ﻭﺤﻠﻲ‬ ‫ﻭﻜل ﻜﻤﺎﻥ‬ ‫ﻟﺤﻤﺔ ﻭﺭﺯ‬ ‫ﻭﺍﻟﻠﻲ ﻫﺎ ﻴﺩﻓﻊ‬ ‫ﻤﺠﻠﺱ ﻤﺤﻠﻲ‬ ‫- ٥٦ -‬
  • 67. ‫ﻤﻥ‬ ‫ﻤﻥ ﻤﻨﺎ ﻟﻡ ﻴﺭﻫﻥ ﻤﻼﺒﺴﻪ ﺍﻟﺩﺍﺨﻠﻴﺔ‬ ‫ﻋﻠﻰ ﺒﻭﺍﺒﺔ ﺇﺴﺭﺍﺌﻴل‬ ‫ﻤﻥ ﻤﻨﺎ ﻟﻡ ﻴﺘﺎﺠﺭ ﺒﺎﻟﻘﺭﺁﻥ ﻭﺍﻹﻨﺠﻴل‬ ‫ﻤﻥ ﻤﻨﺎ ﻟﻡ ﻴﺄﺨﺫ ﻤﻼﺒﺱ ﺯﻭﺠﺘﻪ‬ ‫)١(‬ ‫ﻭﺯﻭﺠﺘﻪ ﺇﻟﻰ ﺃﺭﻴﻴل‬ ‫ﺒﺤﺒﻙ ﻭﻟﻜﻥ‬ ‫ﺒﺤﺒﻙ ﻭﻟﻜﻥ - ﻤﺸﺎﻜﻠﻙ ﻜﺜﻴﺭ‬ ‫ﻴﺎ ﺴﺎﻴﻘﺔ ﺍﻟﺩﻻل - ﻋﻠﻴﻨﺎ ﻜﺜﻴﺭ‬ ‫ﻭﺘﺎﻜﻠﻲ ﺍﻟﺼﻐﻴﺭ - ﻭﺘﺤﻤﻲ ﺍﻟﻜﺒﻴﺭ‬ ‫ﻭﺃﺯﻤﺔ ﻤﺴﺎﻜﻥ - ﻭﺃﺯﻤﺔ ﺸﻌﻴﺭ‬ ‫ﻴﺎ ﺒﺎﻴﻌﺔ ﻭﻻﺩﻙ - ﻭﺒﺎﻴﻌﺔ ﺍﻟﻀﻤﻴﺭ‬ ‫ﻴﺎ ﻗﺎﻴﻤﺔ ﻭﻨﺎﻴﻤﺔ - ﻓﻲ ﺤﻀﻥ ﺍﻟﻭﺯﻴﺭ‬ ‫)١( ﺃﺭﻴﻴل - ﻜﻨﻴﺔ ﺸﺎﺭﻭﻥ.‬ ‫- ٦٦ -‬
  • 68. ‫ﺘﻌﺎﻟﻭ‬ ‫ﻴﺎ ﻟﻠﻲ ﺒﺘﺤﺒﻭﺍ ﺍﻟﺴﻴﺎﺤﺔ‬ ‫ﻭﻜل ﺸﻲﺀ ﻓﻲ ﺍﻟﻜﻭﻥ ﻏﺭﻴﺏ‬ ‫ﺘﻌﺎﻟﻭﺍ ﻤﺼﺭ ﺍﺘﻔﺭﺠﻭﺍ‬ ‫ﻋﻠﻰ ﻤﺭﻀﻰ ﻤﺵ ﻻﻗﻴﻥ ﻁﺒﻴﺏ‬ ‫ﻴﺎ ﻟﻠﻲ ﺒﺘﺤﺒﻭﺍ ﺍﻟﺴﻴﺎﺤﺔ‬ ‫ﻴﺎ ﻟﻠﻲ ﺒﺘﺤﺒﻭﺍ ﺍﻵﺜﺎﺭ‬ ‫ﺘﻌﺎﻟﻭﺍ ﻤﺼﺭ ﻭﺼﻭﺭﺍ - ﻟﻴل ﻨﻬﺎﺭ‬ ‫ﺍﻟﻠﻲ ﺭﺍﻜﺏ ﻓﻴﻬﺎ ﺭﺍﻜﺏ - ﻭﺍﻟﺤﻤﺎﺭ ﻓﻴﻬﺎ ﺤﻤﺎﺭ‬ ‫ﺒﻴﻨﺴﻰ ﺃﺼﻠﻪ - ﺍﻟﻠﻲ ﻤﺎ ﻟﻭﻫﺵ ﻓﻲ ﺍﻟﺩﻨﻴﺎ ﺃﺼل‬ ‫ﻭﻴﻨﺴﻰ ﺃﻫﻠﻪ - ﺍﻟﻠﻲ ﻤﺎ ﻜﻨﺵ ﻟﻪ ﻤﺭﺓ ﺃﻫل‬ ‫ﻭﺍﻟﻠﻲ ﻴﻨﺴﻰ ﺃﻫﻠﻪ ﺤﻤﺎﺭ‬ ‫ﻭﺍﻟﻠﻲ ﻴﻨﺴﻰ ﺃﺼﻠﻪ ﺒﻐل‬ ‫ﻤﻌﺎﻙ ﺒﻁﺎﻗﺔ ﻤﺎ ﻤﻤﻌﻴﺵ‬ ‫ﺨﺵ ﻭﺍﻗﻠﻊ ﻟﻠﺸﻭﻴﺵ‬ ‫ﺨﺩﻭﺍ ﺍﻟﺤﻤﺎﺭ ﺍﺒﻥ ﺍﻟﺤﻤﺎﺭ‬ ‫ﻭﺍﻋﻤﻠﻭﺍ ﻟﻪ ﺃﻟﻑ ﻓﻴﺵ‬ ‫- ٧٦ -‬
  • 69. ‫ﻟﻭ ﻜﻨﺕ ﻋﺎﻭﺯ ﺘﻌﺘﻤﺩ ﻴﻭﻡ ﻓﻲ ﺍﻹﺫﺍﻋﺔ‬ ‫ﺯﻋﻕ ﻭﻨﻬﻕ ﻓﻲ ﺍﻟﺸﻭﺍﺭﻉ - ﻜل ﺴﺎﻋﺔ‬ ‫ﻭﺃﻜﻠﻨﺎ ﻗﻁﻁ ﻭﻜﻼﺏ‬ ‫ﻭﺃﻜﻠﻨﺎ ﻓﺭﺍﺥ ﻓﺎﺴﺩﺓ‬ ‫ﻭﺭﻜﺏ ﺘﻭﻓﻴﻕ ﺍﻟﻤﺭﺴﻴﺩﺱ‬ ‫ﻭﺒﻨﺘﻪ ﻋﻨﺩﻫﺎ ﻤﺎﺴﺩﺓ‬ ‫ﺍﻀﺤﻙ ﻭﺍﻭﻋﻰ ﺘﺒﻁل ﻀﺤﻙ‬ ‫ﺩﺍ ﺍﻷﺤﺯﺍﻥ ﺒﺘﺠﻴﺏ ﺍﻟﻀﻐﻁ‬ ‫ﺴﻙ ﻋﻠﻰ ﺃﺤﺯﺍﻨﻙ ﺴﻙ‬ ‫ﺨﻠﻴﻙ ﻭﻴﺎﻴﻪ ﻉ ﺍﻟﺨﻁ‬ ‫ﻓﻙ ﺍﻟﺘﻜﺸﻴﺭﺓ ﺒﻘﻰ ﻓﻙ‬ ‫ﺘﺎﻜل ﻭﺯ ﻭﺘﺎﻜل ﺒﻁ‬ ‫ﺜﺭﻭﺍﺕ ﺒﻠﺩﻨﺎ ﻤﺘﻜﻔﻴﺵ‬ ‫ﻤﺤﺎﺴﻴﺏ ﺒﻠﺩﻨﺎ - ﻭﺍﻷﻟﺩﻴﺵ‬ ‫ﻭﺍﻟﺸﻌﺏ ﻜﻠﻪ ﺒﻴﻌﺎﻨﻲ‬ ‫- ٨٦ -‬
  • 70. ‫ﻜل ﺍﻷﻤﺎﻨﻲ - ﺭﻏﻴﻑ ﺍﻟﻌﻴﺵ‬ ‫ﻓﻼﻥ ﻨﻬﺏ - ﻭﻓﻼﻥ ﺴﺭﻕ‬ ‫ﻤﺼﻨﻊ ﺒﺘﺎﻉ ﻓﻼﻥ ﺍﺘﺤﺭﻕ‬ ‫ﻭﻨﺤﺎﻜﻡ ﺍﻟﺴﺎﺩﺓ ﺍﻟﻠﺼﻭﺹ‬ ‫ﻤﺤﺎﻜﻤﺔ ﻟﻜﻥ ﻉ ﺍﻟﻭﺭﻕ‬ ‫ﻟﺴﻪ ﺍﻟﻤﻠﻙ ﻫﻭ ﺍﻟﻤﻠﻙ‬ ‫ﻭﺍﻟﻭﺯﻴﺭ ﻫﻭ ﺍﻟﻭﺯﻴﺭ‬ ‫ﺍﻟﻠﻌﺒﺔ ﻟﻌﺒﺔ ﺒﺯﻤﺒﻠﻙ‬ ‫ﻭﺍﻟﻠﻌﺏ ﻓﻲ ﺒﻠﺩﻨﺎ ﻜﺜﻴﺭ‬ ‫ﺍﻟﻠﻌﺒﺔ ﻟﺴﻪ ﻫﻴﻪ ﻫﻴﻪ‬ ‫ﺸﻁﺭﻨﺞ ﻭﺍﻟﻠﻌﺏ ﻜﺒﻴﺭ‬ ‫ﻭﺍﻟﺨﻁ ﻤﻥ ﺨﻁﻨﺎ‬ ‫ﺤﻅﻪ ﻴﺎ ﺨﻠﻕ ﻋﺴﻴﺭ‬ ‫ﻜﻭﺘﺸﻴﻨﺔ ﻓﻴﻬﺎ ﺍﻟﺸﺎﻴﺏ‬ ‫ﺤﺎﻁﻁ ﻴﺎ ﻨﺎﺱ ﻤﻠﻭﻜﻴﺭ‬ ‫ﻴﺎﻟﻠﻲ ﺒﺘﺨﻭﻥ ﺍﻷﻤﺎﻨﺔ - ﻴﺎﻟﻠﻲ ﻤﻔﻁﻭﻡ ﻉ ﺍﻟﺨﻴﺎﻨﺔ‬ ‫ﺒﻴﻊ ﺒﻼﺩﻙ ﺤﺘﻰ ﺤﺘﺔ - ﻭﺍﺸﺘﺭﻱ ﻗﻤﻴﺹ ﺩﻴﺎﻨﺎ‬ ‫ﺒﻴﻊ ﺘﺭﺍﺏ ﺍﻷﺭﺽ ﺒﻴﻌﺔ - ﻭﺍﺸﺘﺭﻱ ﻟﻙ ﺴﻭﻨﺘﻴﺎﻨﺔ‬ ‫- ٩٦ -‬