1. www.SID.ir
Archive of SID
‫پ‬‫عربستان‬ ‫قبال‬ ‫در‬ ‫اوباما‬ ‫دولت‬ ‫پسابرجام‬ ‫سیاست‬
‫محدث‬ ‫علیرضا‬
‫سیاسی‬ ‫علوم‬ ‫رشته‬ ‫کارشناسی‬ ‫دانشجوی‬–‫مرکز‬ ‫تهران‬ ‫واحد‬ ‫اسالمی‬ ‫آزاد‬ ‫دانشگاه‬
Alireza.mohaddes@yahoo.com
:‫چکیده‬
‫همان‬ ‫از‬ ‫عربستان‬ ‫و‬ ‫آمریکا‬ ‫میان‬ ‫سیاسی‬ ‫روابط‬‫مستحکم‬ ‫و‬ ‫استراتژیک‬ ،‫معدود‬ ‫مواردی‬ ‫در‬ ‫جز‬ ،‫سعودی‬ ‫پادشاهی‬ ‫تاسیس‬ ‫ابتدای‬
‫عنوان‬ ‫تحت‬ ‫آن‬ ‫از‬ ‫بسیاری‬ ‫و‬ ‫گردید‬ ‫فراهم‬ ‫آن‬ ‫بیشتر‬ ‫هرچه‬ ‫تعمیق‬ ‫موجبات‬ ‫انرژی‬ ‫عرصه‬ ‫به‬ ‫نفت‬ ‫ورود‬ ‫و‬ ‫اکتشاف‬ ‫با‬ ‫که‬ ‫ارتباطی‬ .‫بود‬
.‫کنند‬ ‫می‬ ‫یاد‬ ‫امنیت‬ ‫برابر‬ ‫در‬ ‫نفت‬ ‫معادله‬‫گفت‬ ‫توان‬ ‫می‬‫یازد‬ ‫حوادث‬ ‫تا‬ ‫روابط‬ ‫این‬‫سپتامبر‬ ‫ه‬1002‫کم‬ ‫روندی‬ ‫با‬‫وبیش‬‫یکسان‬
‫تحوالت‬ ‫مجموعه‬ ‫اما‬ ،‫داشت‬ ‫ادامه‬‫پس‬‫تروریسم‬ ‫با‬ ‫مبارزه‬ ،‫بزرگ‬ ‫خاورمیانه‬ ‫طرح‬ ‫جمله‬ ‫از‬ ‫سپتامبر‬ ‫یازده‬ ‫از‬،‫عراق‬ ‫جنگ‬،‫ناآرامی‬
‫های‬،‫لبنان‬‫ایران‬ ‫با‬ ‫ای‬ ‫هسته‬ ‫توافق‬ ‫و‬ ‫یمن‬ ‫جنگ‬ ،‫اسالمی‬ ‫بیداری‬ ‫یا‬ ‫عربی‬ ‫بهار‬ ‫موج‬‫باعث‬‫بروز‬‫روابط‬ ‫در‬ ‫تغییراتی‬‫و‬ ‫آمریکا‬
.‫شد‬ ‫سعودی‬ ‫عربستان‬‫شنبه‬ ‫سه‬ ‫روز‬ ‫در‬12‫تیر‬2231(21‫ژوئیه‬1022‫یا‬ ‫برجام‬ )‫توافق‬ ‫راستای‬ ‫در‬ ‫مشترک‬ ‫اقدام‬ ‫جامع‬ ‫برنامه‬
‫هسته‬ ‫برنامه‬ ‫سر‬ ‫بر‬ ‫جامع‬‫ب‬ ‫و‬ ‫ایران‬ ‫ای‬‫ه‬‫هسته‬ ‫تفاهم‬ ‫دنبال‬‫گروه‬ ‫و‬ ‫اروپا‬ ‫اتحادیه‬ ،‫ایران‬ ‫بین‬ ‫اتریش‬ ‫وین‬ ‫در‬ ،‫لوزان‬ ‫ای‬2+2‫(شامل‬
،‫فرانسه‬ ،‫چین‬‫شد‬ ‫منعقد‬ )‫آلمان‬ ‫و‬ ‫آمریکا‬ ‫متحده‬ ‫ایاالت‬ ،‫بریتانیا‬ ‫متحد‬ ‫پادشاهی‬ ،‫روسیه‬‫و‬‫سیاست‬ ‫که‬ ‫است‬ ‫این‬ ‫تحقیق‬ ‫هدف‬
‫است‬ ‫مطرح‬ ‫فرض‬ ‫این‬ ‫اساس‬ ‫همین‬ ‫بر‬ ‫و‬ ‫دهد‬ ‫قرار‬ ‫بررسی‬ ‫مورد‬ ‫پسابرجام‬ ‫فضای‬ ‫بر‬ ‫تکیه‬ ‫با‬ ‫را‬ ‫عربستان‬ ‫قبال‬ ‫در‬ ‫اوباما‬ ‫دولت‬ ‫فعلی‬
‫که‬‫دو‬ ‫تمایل‬ ‫بر‬ ‫مبنی‬ ‫داللتی‬ ‫را‬ ‫برجام‬ ‫بتوان‬ ‫شاید‬‫اوباما‬ ‫لت‬،‫گرفت‬ ‫نظر‬ ‫در‬ ‫ایران‬ ‫با‬ ‫نزدیکی‬ ‫به‬‫د‬ ‫معنای‬ ‫به‬ ‫را‬ ‫آن‬ ‫توان‬ ‫نمی‬ ‫اما‬‫ور‬
‫است‬ ‫نیکسون‬ ‫ستونی‬ ‫دو‬ ‫سیاست‬ ‫مشابه‬ ‫سیستمی‬ ‫تعریف‬ ‫خواهان‬ ‫متحده‬ ‫ایاالت‬ ‫رسد‬ ‫می‬ ‫نظر‬ ‫به‬ .‫کرد‬ ‫قلمداد‬ ‫عربستان‬ ‫از‬ ‫شدن‬
‫ضمن‬ ‫تا‬‫و‬ ‫کنترل‬‫از‬ ،‫استراتژیک‬ ‫متحدی‬ ‫عنوان‬ ‫به‬ ‫سعودی‬ ‫پادشاهی‬ ‫با‬ ‫رابطه‬ ‫حسن‬ ‫تداوم‬‫اجتماعی‬ ،‫سیاسی‬ ،‫اقتصادی‬ ‫های‬ ‫ظرفیت‬
‫ایران‬.‫نماند‬ ‫بهره‬ ‫بی‬ ‫نیز‬
:‫کلیدی‬ ‫واژگان‬‫برجام‬ ،‫ایران‬ ،‫خارجی‬ ‫سیاست‬ ،‫عربستان‬ ،‫آمریکا‬

2. www.SID.ir
Archive of SID
‫مقدمه‬
‫فرد‬ ‫به‬ ‫منحصر‬ ‫های‬ ‫ویژگی‬ ‫واسطه‬ ‫به‬ ‫فارس‬ ‫خلیج‬‫منازعات‬ ‫شاهد‬ ‫همواره‬ ‫خود‬ ‫مهم‬ ‫و‬‫و‬ ‫ای‬ ‫منطقه‬ ‫بازیگران‬ ‫میان‬ ‫ها‬ ‫جنگ‬ ‫و‬
‫مسئله‬ ‫یک‬ ‫بلکه‬ ‫نیست‬ ‫ای‬ ‫منطقه‬ ‫پرستیژ‬ ‫یک‬ ‫تنها‬ ‫فارس‬ ‫خلیج‬ ‫بر‬ ‫تسلط‬ ‫محققان‬ ‫برخی‬ ‫نظر‬ ‫از‬ ‫چراکه‬ .‫است‬ ‫بوده‬ ‫ای‬ ‫فرامنطقه‬
(.‫است‬ ‫جهانی‬ ‫مهم‬Furtig, 2002)‫نیکسون‬ ‫ریچارد‬‫نیز‬‫و‬ ‫واقعی‬ ‫جنگ‬ ‫کتاب‬ ‫در‬:‫است‬ ‫نوشته‬ ‫واقعی‬ ‫صلح‬«‫صنعت‬ ‫خون‬ ‫نفت‬
‫و‬ ‫است‬ ‫مدرن‬‫و‬ ‫اندازد‬ ‫می‬ ‫جریان‬ ‫به‬ ‫تلمبه‬ ‫مانند‬ ‫را‬ ‫خون‬ ‫این‬ ‫که‬ ‫است‬ ‫قلبی‬ ‫فارس‬ ‫خلیج‬ ‫منطقه‬‫راه‬‫خلیج‬ ‫پیرامون‬ ‫دریایی‬ ‫های‬
‫شریان‬ ‫فارس‬‫از‬ ‫حیاتی‬ ‫خون‬ ‫این‬ ‫که‬ ‫هستند‬ ‫هایی‬‫آ‬‫ن‬.‫گذرد‬ ‫می‬ ‫ها‬»‫ج‬ ‫جنگ‬ ‫پایان‬ ‫از‬ ‫پس‬‫ه‬‫و‬ ‫دوم‬ ‫انی‬‫سرد‬ ‫جنگ‬ ‫طول‬ ‫در‬‫نیز‬،
‫نیکسون‬ ‫ستونی‬ ‫دو‬ ‫سیاست‬ ‫چارچوب‬ ‫در‬ ‫عربستان‬‫راستا‬ ‫در‬ ‫و‬‫فارس‬ ‫خلیج‬ ‫منطقه‬ ‫در‬ ‫آمریکا‬ ‫منافع‬ ‫تامین‬ ‫ی‬‫از‬ ‫یکی‬‫متحد‬‫ین‬
‫استراتژیک‬‫کشور‬ ‫این‬‫بود‬ ‫ایران‬ ‫شاهنشاهی‬ ‫کنار‬ ‫در‬‫و‬‫سیاست‬ ‫اتخاذ‬ ‫موجب‬ ‫آمریکا‬ ‫ای‬ ‫منطقه‬ ‫های‬ ‫سیاست‬ ‫از‬ ‫کشور‬ ‫دو‬ ‫تاثیر‬ ‫همین‬
.‫شد‬ ‫همکاری‬ ‫و‬ ‫همزیستی‬ ‫و‬ ‫مشترک‬ ‫های‬‫منط‬ ‫مهم‬ ‫کشور‬ ‫دو‬ ‫عنوان‬ ‫به‬ ‫عربستان‬ ‫و‬ ‫ایران‬ ،‫پهلوی‬ ‫دوران‬ ‫در‬‫غرب‬ ‫و‬ ‫فارس‬ ‫خلیج‬ ‫قه‬
‫دوستی‬ ‫به‬ ‫ناگزیر‬ ،‫باشد‬ ‫ها‬ ‫آن‬ ‫میان‬ ‫گسترده‬ ‫های‬ ‫تنش‬ ‫ساز‬ ‫زمینه‬ ‫توانست‬ ‫می‬ ‫که‬ ،‫گوناگون‬ ‫های‬ ‫اختالف‬ ‫داشتن‬ ‫وجود‬ ‫با‬ ‫آسیا‬
،‫شدند.(احمدی‬ ‫تبدیل‬ ‫استراتژیک‬ ‫و‬ ‫اصلی‬ ‫متحد‬ ‫دو‬ ‫به‬ ‫و‬ ‫شدند‬6831)‫اما‬‫سیاست‬ ‫این‬ ‫هفتاد‬ ‫دهه‬ ‫اواخر‬ ‫تحوالت‬ ‫با‬،‫سیاست‬ ‫به‬
«‫ستونی‬ ‫تک‬»‫این‬ ‫به‬ ‫منجر‬ ،‫ایران‬ ‫در‬ ‫سیاسی‬ ‫اسالم‬ ‫پاگیری‬ ‫و‬ ‫ای‬ ‫منطقه‬ ‫نفوذ‬ ‫حوزه‬ ‫توسعه‬ ‫برای‬ ‫حسین‬ ‫صدام‬ ‫نمود.تالش‬ ‫تغییر‬
‫یافت‬ ‫قوت‬ ‫ستونی‬ ‫تک‬ ‫سیاست‬ ‫رو‬ ‫این‬ ‫از‬ ،‫یابد‬ ‫محوریت‬ ‫آمریکا‬ ‫ای‬ ‫منطقه‬ ‫سیاست‬ ‫در‬ ‫تنهایی‬ ‫به‬ ‫عربستان‬ ‫که‬ ‫شد‬.‫(دهش‬،‫یار‬6831(
‫سال‬ ‫در‬6191‫ب‬ ‫زمان‬ ‫هم‬ ‫و‬ ‫م‬‫آمریکایی‬ ‫ضد‬ ‫سیاست‬ ‫گرفتن‬ ‫پیش‬ ‫در‬ ‫و‬ ‫ایران‬ ‫در‬ ‫اسالمی‬ ‫انقالب‬ ‫وقوع‬ ‫ا‬‫توسط‬‫جمهوری‬ ‫رهبران‬
‫اسالمی‬‫موجبات‬‫جدایی‬‫منطقه‬ ‫در‬ ‫آمریکا‬ ‫متحدین‬ ‫ترین‬ ‫اصلی‬ ‫از‬ ‫یکی‬‫و‬‫افزایش‬‫عربستان‬ ‫استراتژیک‬ ‫اهمیت‬‫گردید‬ ‫فراهم‬.‫از‬
‫دیگر‬ ‫طرف‬‫و‬ ‫ایران‬ ‫در‬ ‫شیعی‬ ‫حکومتی‬ ‫آمدن‬ ‫کار‬ ‫روی‬‫واگرایی‬ ‫و‬ ‫تنش‬ ‫ایجاد‬ ‫به‬ ‫انقالب‬ ‫صدور‬ ‫تئوری‬ ‫قبیل‬ ‫از‬ ‫گوناگون‬ ‫رخدادهای‬
‫تفسیر‬ ‫و‬ ‫تعبیر‬ ‫ایدئولوژیک‬ ‫نظام‬ ‫مختصات‬ ‫و‬ ‫ساختاری‬ ‫های‬ ‫ویژگی‬ ‫اساس‬ ‫بر‬ ‫ملی‬ ‫منافع‬ ‫آنجائیکه‬ ‫از‬ .‫انجامید‬ ‫کشور‬ ‫دو‬ ‫روابط‬ ‫در‬
‫شود(قوام‬ ‫می‬6898‫شیعه‬ ‫روحانیون‬ ‫رسیدن‬ ‫قدرت‬ ‫به‬ )‫ایران‬ ‫در‬‫و‬‫باز‬‫من‬ ‫و‬ ‫اهداف‬ ‫تعریف‬‫ایدئولوژی‬ ‫بر‬ ‫مبتنی‬ ‫ملی‬ ‫افع‬،‫باعث‬‫به‬
‫که‬ ‫شد‬ ‫سعودی‬ ‫عربستان‬ ‫پادشاهی‬ ‫با‬ ‫زا‬ ‫اختالف‬ ‫و‬ ‫متعارض‬ ‫منافع‬ ‫آمدن‬ ‫وجود‬.‫است‬ ‫وهابیت‬ ‫و‬ ‫گری‬ ‫سلفی‬ ‫مروجین‬ ‫از‬ ‫خود‬ ‫که‬
‫ک‬ ‫حاضر‬ ‫حال‬ ‫در‬‫جمهوری‬ ‫ریاست‬ ‫دوران‬ ‫(در‬ ‫ها‬ ‫سال‬ ‫از‬ ‫معدودی‬ ‫جز‬ ،‫گذرد‬ ‫می‬ ‫ایران‬ ‫اسالمی‬ ‫انقالب‬ ‫عمر‬ ‫از‬ ‫دهه‬ ‫چهار‬ ‫حدود‬ ‫ه‬
‫ا‬ ‫علی‬‫رفسنجان‬ ‫هاشمی‬ ‫کبر‬‫روابطی‬ ‫همواره‬ )‫خاتمی‬ ‫محمد‬ ‫سید‬ ‫و‬ ‫ی‬‫عربستان‬ ‫بین‬ ‫اعتمادی‬ ‫بی‬ ‫بر‬ ‫مبتنی‬ ‫و‬ ‫پرتنش‬‫و‬‫ایران‬‫حاکم‬
‫بوده‬‫این‬ ‫و‬‫شد‬ ‫منجر‬ ‫دیپلماتیک‬ ‫روابط‬ ‫قطع‬ ‫به‬ ‫امروز‬ ،‫تنش‬ ‫پر‬ ‫رابطه‬‫است‬ ‫ه‬.‫توا‬ ‫امضای‬ ‫از‬ ‫عربستان‬ ‫نارضایتی‬ ‫بهتر‬ ‫درک‬ ‫برای‬‫ف‬‫ق‬
‫گروه‬ ‫و‬ ‫ایران‬ ‫میان‬ ‫ای‬ ‫هسته‬2+2‫که‬‫رسد‬ ‫می‬ ‫نظر‬ ‫به‬‫معادالت‬ ‫در‬ ‫بیشتر‬ ‫تاثیرگزاری‬ ‫و‬ ‫المللی‬ ‫بین‬ ‫انزوای‬ ‫از‬ ‫ایران‬ ‫خروج‬ ‫موجبات‬
‫آورد‬ ‫فراهم‬ ‫را‬ ‫جهانی‬ ‫و‬ ‫ای‬ ‫منطقه‬‫حتی‬ ‫و‬«‫می‬‫تهران‬ ‫میان‬ ‫روابط‬ ‫سرگیری‬ ‫از‬ ‫برای‬ ‫را‬ ‫راه‬ ‫تواند‬-‫کند‬ ‫باز‬ ‫واشنگتن‬»(Philip
Gordon, 2014)،‫است‬ ‫الزم‬،‫الملل‬ ‫بین‬ ‫روابط‬ ‫در‬ ‫واگرایی‬ ‫مفهوم‬ ‫تعریف‬ ‫ضمن‬‫از‬ ‫مختصری‬‫عوامل‬‫بر‬ ‫موثر‬‫شدن‬ ‫بحرانی‬‫راب‬‫طه‬
‫برشماریم‬ ‫را‬ ‫عربستان‬ ‫و‬ ‫ایران‬‫و‬ ‫شواهد‬ ‫به‬ ‫توجه‬ ‫با‬ ‫و‬ ‫پرداخته‬ ‫متحده‬ ‫ایاالت‬ ‫با‬ ‫ها‬ ‫آن‬ ‫رابطه‬ ‫به‬ ‫ها‬ ‫سعودی‬ ‫نارضایتی‬ ‫اثبات‬ ‫از‬ ‫پس‬ ‫و‬
‫را‬ ‫عربستان‬ ‫قبال‬ ‫در‬ ‫اوباما‬ ‫پسابرجام‬ ‫های‬ ‫سیاست‬ ‫قرائن‬.‫کنیم‬ ‫بررسی‬

3. www.SID.ir
Archive of SID
‫بخش‬1-‫الملل‬ ‫بین‬ ‫روابط‬ ‫در‬ ‫واگرایی‬ ‫مفهوم‬
‫از‬ ‫یکی‬‫مسائل‬‫به‬ ‫دهنده‬ ‫شکل‬‫یک‬ ‫خارجی‬ ‫سیاست‬ ‫رویکرد‬‫کشور‬‫با‬ ‫مواجهه‬ ‫در‬‫متقابل‬ ‫اقدامات‬ ‫و‬ ‫ها‬ ‫سیاست‬ ،‫خود‬ ‫همسایگان‬
‫به‬ ‫که‬ ‫الف‬ ‫دولت‬ ‫سوی‬ ‫از‬ ‫اقدام‬ ‫یک‬ .‫هاست‬ ‫آن‬ ‫میان‬‫شکل‬‫آن‬ ‫پاسخ‬ ،‫دهد‬ ‫قرار‬ ‫تاثیر‬ ‫تحت‬ ‫را‬ ‫ب‬ ‫دولت‬ ‫مستقیم‬ ‫غیر‬ ‫یا‬ ‫مستقیم‬
‫را‬ ‫دولت‬‫داشت‬ ‫خواهد‬ ‫پی‬ ‫در‬‫زمان‬ .‫این‬ ‫که‬ ‫ی‬‫متق‬ ‫های‬ ‫واکنش‬‫و‬ ‫شده‬ ‫دگرگون‬ ‫روابط‬ ،‫بگیرند‬ ‫خود‬ ‫به‬ ‫طبیعی‬ ‫غیر‬ ‫شکل‬ ‫ابل‬‫م‬‫قدمات‬
‫ها‬ ‫آن‬ ‫میان‬ ‫خصمانه‬ ‫تعاملی‬‫فراهم‬‫نو‬ ‫واسطه‬ ‫به‬ ‫تواند‬ ‫می‬ ‫که‬ ‫دارد‬ ‫وجود‬ ‫متعددی‬ ‫عوامل‬ .‫شود‬ ‫می‬،‫اهداف‬ ‫ع‬‫یا‬ ‫و‬ ‫ها‬ ‫توانمندی‬
‫بیش‬ ‫موضوع‬ ‫این‬ .‫کند‬ ‫فراهم‬ ‫را‬ ‫ها‬ ‫آن‬ ‫میان‬ ‫واگرایی‬ ‫زمینه‬ ‫و‬ ‫کشانده‬ ‫بحران‬ ‫به‬ ‫را‬ ‫روابط‬ ،‫یکدیگر‬ ‫به‬ ‫نسبت‬ ‫کشورها‬ ‫های‬ ‫برداشت‬
‫یک‬ ‫در‬ ‫درگیری‬ ‫را‬ ‫عوامل‬ ‫این‬ ‫از‬ ‫برخی‬ ‫برچز‬ ‫مایکل‬ .‫است‬ ‫صادق‬ ‫منطقه‬ ‫یک‬ ‫کشورهای‬ ‫یا‬ ‫و‬ ‫همسایگان‬ ‫میان‬ ‫روابط‬ ‫در‬ ‫چیز‬ ‫هر‬ ‫از‬
‫اختالف‬،‫نظامی‬ ،‫سیاسی‬ ‫تجانس‬ ‫عدم‬ ‫و‬ ‫بزرک‬ ‫قدرت‬ ‫یک‬ ‫حمایت‬ ‫جلب‬ ،‫داخلی‬ ‫ثباتی‬ ‫بی‬ ،‫طرفین‬ ‫جغرافیایی‬ ‫نزدیکی‬ ،‫مدت‬ ‫طوالنی‬
‫اقتصاد‬،‫داند.(برچر‬ ‫می‬ ‫فرهنگی‬ ‫و‬ ‫ی‬6831):‫گیرد‬ ‫قرار‬ ‫مطالعه‬ ‫مورد‬ ‫تواند‬ ‫می‬ ‫زاویه‬ ‫سه‬ ‫از‬ ‫بیرونی‬ ‫محیط‬ ‫با‬ ‫کشورها‬ ‫ارتباط‬«‫روابط‬
‫آمیز‬ ‫اختالف‬»‫و‬ ‫ها‬ ‫برداشت‬ ‫در‬ ‫آن‬ ‫در‬ ‫که‬.‫است‬ ‫حل‬ ‫قابل‬ ‫اما‬ ‫دارد‬ ‫وجود‬ ‫اختالف‬ ،‫منافع‬«‫آمیز‬ ‫تناقض‬ ‫روابط‬»‫ناسازگاری‬ ‫با‬ ‫که‬
.‫است‬ ‫نیاز‬ ‫زمان‬ ‫گذشت‬ ‫به‬ ‫و‬ ‫نیست‬ ‫حل‬ ‫قابل‬ ‫راحتی‬ ‫به‬ ‫و‬ ‫است‬ ‫همراه‬ ‫بنیادین‬«‫تضادآمیز‬ ‫روابط‬»‫های‬ ‫دیدگاه‬ ‫و‬ ‫منافع‬ ‫آن‬ ‫در‬ ‫که‬
‫تض‬ ‫با‬ ‫که‬ ‫است‬ ‫آن‬ ‫از‬ ‫تر‬ ‫ای‬ ‫ریشه‬ ‫مسائل‬ ‫و‬ ‫دارد‬ ‫قرار‬ ‫کامل‬ ‫تقابل‬ ‫در‬ ‫طرفین‬‫ع‬ ‫رویارویی‬ ‫موارد‬ ‫این‬ ‫در‬ .‫شود‬ ‫حل‬ ‫آرا‬ ‫ارب‬‫وجود‬ ‫لنی‬
،‫القلم‬ ‫دارد.(سریع‬6891‫میان‬ ‫شد‬ ‫و‬ ‫آمد‬ ‫در‬ ‫را‬ ‫عربستان‬ ‫و‬ ‫ایران‬ ‫روابط‬ ‫توان‬ ‫می‬ ‫موجود‬ ‫قرائن‬ ‫و‬ ‫شواهد‬ ‫و‬ ‫مذکور‬ ‫مطالب‬ ‫اساس‬ ‫بر‬ )
.‫کرد‬ ‫تصور‬ ‫آمیز‬ ‫تضاد‬ ‫و‬ ‫آمیز‬ ‫تناقض‬ ‫روابط‬
‫بخش‬2–‫ایران‬ ‫روابط‬ ‫در‬ ‫زا‬ ‫تنش‬ ‫عوامل‬ ‫مجموعه‬ ‫از‬ ‫مختصری‬‫عربستان‬ ‫و‬
‫پژوهش‬ ‫این‬ ‫موضوع‬ ‫که‬ ‫عربستان‬ ‫قبال‬ ‫در‬ ‫اوباما‬ ‫دولت‬ ‫پسابرجام‬ ‫سیاست‬ ‫بررسی‬ ‫در‬ ‫توان‬ ‫نمی‬ ‫آنجاییکه‬ ‫از‬‫ا‬ ‫میان‬ ‫روابط‬ ،‫است‬‫یران‬
‫عربستان‬ ‫و‬،‫گرفت‬ ‫نادیده‬ ‫را‬‫اختصار‬ ‫به‬ ‫بخش‬ ‫این‬ ‫در‬‫و‬ ‫ایران‬ ‫دوجانبه‬ ‫روابط‬ ‫در‬ ‫واگرایی‬ ‫بر‬ ‫موثر‬ ‫عوامل‬ ‫و‬ ‫علل‬ ‫مجموعه‬ ‫از‬ ‫برخی‬
:‫کنیم‬ ‫می‬ ‫بررسی‬ ‫اختصار‬ ‫به‬ ‫را‬ ‫عربستان‬
‫ردیف‬‫موضوع‬‫ایران‬‫عربستان‬‫توضیح‬
1‫اسالم‬‫اسالم‬ ‫جهان‬ ‫مرکز‬ ‫و‬ ‫القرا‬ ‫ام‬
‫اماکن‬ ‫پاسدار‬ ‫و‬ ‫اسالم‬ ‫مهد‬
‫اسالمی‬ ‫مقدس‬)‫الحرمین‬ ‫(خادم‬
‫در‬ ‫اسالمی‬ ‫انقالب‬ ‫از‬ ‫پس‬
،‫ایران‬‫و‬ ‫سیاسی‬ ‫ایدئولوژی‬
‫مقابل‬ ‫در‬ ‫شیعه‬ ‫انقالبی‬
‫سنی‬ ‫ایدئولوژی‬-‫قرار‬ ‫وهابی‬
.‫گرفت‬
2‫سیاسی‬ ‫ساختار‬
‫حکومتی‬ ،‫اسالمی‬ ‫جمهوری‬
‫وضع‬ ‫تغییر‬ ‫خواهان‬ ‫و‬ ‫انقالبی‬
‫موجود‬
‫کار‬ ‫محافظه‬ ‫حکومتی‬ ،‫پادشاهی‬
‫موجود‬ ‫وضع‬ ‫حفظ‬ ‫خواستار‬ ‫و‬
‫دو‬ ‫سیاسی‬ ‫ساختار‬ ‫ماهیت‬
‫با‬ ‫تضاد‬ ‫در‬ ‫کامال‬ ‫کشور‬
.‫دارد‬ ‫قرار‬ ‫یکدیگر‬

4. www.SID.ir
Archive of SID
3
‫اهداف‬ ‫عمده‬
‫خارجی‬ ‫سیاست‬
1-‫سلطه‬ ‫و‬ ‫پذیری‬ ‫سلطه‬ ‫نفی‬
‫جویی‬
2-‫و‬ ‫مستضعفین‬ ‫از‬ ‫حمایت‬
‫بخش‬ ‫آزادی‬ ‫های‬ ‫نهضت‬
3-‫برقراری‬ ‫برای‬ ‫تالش‬
‫اسالم‬ ‫جهانی‬ ‫حکومت‬
4-‫آن‬ ‫به‬ ‫دعوت‬ ‫و‬ ‫اسالم‬ ‫تبلیغ‬
‫تشیع‬ ‫مکتب‬ ‫به‬ ‫ویژه‬ ‫به‬
1-‫و‬ ‫عرب‬ ‫جهان‬ ‫وحدت‬
‫در‬ ‫ها‬ ‫آن‬ ‫های‬ ‫حمایت‬ ‫جلب‬
‫خود‬ ‫منافع‬ ‫جهت‬
2-‫جهان‬ ‫سیاسی‬ ‫رهبری‬
‫ویژه‬ ‫به‬ ‫اسالم‬‫اعراب‬
3-‫و‬ ‫وهابیت‬ ‫تبلیغ‬
‫آن‬ ‫به‬ ‫دعوت‬
4-‫و‬ ‫انتشار‬ ‫از‬ ‫جلوگیری‬
‫حفظ‬ ‫و‬ ‫اسالمی‬ ‫انقالب‬ ‫گسترش‬
‫م‬ ‫وضع‬( ‫منطقه‬ ‫در‬ ‫وجود‬‫ا‬‫خوان‬
،‫کاظمی‬1331)
‫اهداف‬ ‫در‬ ‫تضاد‬ ‫و‬ ‫تعارض‬
‫از‬ ‫طرفین‬ ‫خارجی‬ ‫سیاست‬
‫عمده‬ ‫و‬ ‫اساسی‬ ‫قانون‬ ‫طریق‬
‫دو‬ ‫خارجی‬ ‫سیاست‬ ‫اهداف‬
‫مشاهده‬ ‫قابل‬ ‫وضوح‬ ‫به‬ ‫کشور‬
.‫است‬‫در‬ ‫عربستان‬ ‫تالش‬ ‫با‬
‫ب‬‫ند‬33‫نشست‬ ‫سیزدهمین‬
‫همکاری‬ ‫سازمان‬ ‫سران‬
‫ایران‬ ‫از‬ ،‫اسالمی‬ ‫کشورهای‬
‫حسن‬ ‫شده‬ ‫خواسته‬
‫از‬ ‫و‬ ‫کرده‬ ‫رعایت‬ ‫را‬ ‫همجواری‬
‫دیگر‬ ‫امور‬ ‫در‬ ‫دخالت‬
‫خودداری‬ ‫اسالمی‬ ‫کشورهای‬
.‫کند‬
4‫تروریسم‬
‫اقدامات‬ ‫اسالمی‬ ‫جمهوری‬ ‫رهبر‬
‫کشتار‬ ‫و‬ ‫یمن‬ ‫در‬ ‫عربستان‬
‫مرد‬ ‫و‬ ‫زن‬ ‫هزاران‬ ،‫کودک‬ ‫هزاران‬
‫در‬ ‫غیرنظامی‬‫را‬ ‫ها‬ ‫خانه‬ ‫داخل‬
‫ترین‬ ‫رحمانه‬ ‫بی‬ ‫و‬ ‫ترین‬ ‫وقیح‬
‫دانست‬ ‫دولتی‬ ‫تروریسم‬ ‫شکل‬.
‫نمونه‬ ‫آخرین‬ ‫عنوان‬ ‫به‬‫تالش‬ ‫با‬
‫بند‬ ‫در‬ ‫عربستان‬33‫سیزدهمین‬
‫همکاری‬ ‫سازمان‬ ‫سران‬ ‫نشست‬
،‫اسالمی‬ ‫کشورهای‬‫به‬ ‫نسبت‬
‫ایران‬ ‫حمایت‬ ‫ادامه‬‫از‬‫تروریسم‬
‫ابراز‬.‫شد‬ ‫تاسف‬
‫بند‬ ‫در‬ ‫عربستان‬ ‫تالش‬ ‫با‬32
‫نشست‬ ‫سیزدهمین‬‫سران‬
‫کشورهای‬ ‫همکاری‬ ‫سازمان‬
‫در‬ ‫ایران‬ ‫مواضع‬ ،‫اسالمی‬
‫صورت‬ ‫های‬ ‫اعدام‬ ‫قبال‬
‫آن‬ ‫از‬ ‫که‬ ‫عربستان‬ ‫در‬ ‫گرفته‬
‫تروریست‬ ‫افراد‬ ‫عنوان‬ ‫به‬ ‫ها‬
‫شده‬ ‫محکوم‬ ،‫شده‬ ‫برده‬ ‫نام‬
.‫است‬‫کشور‬ ‫دو‬ ‫مقامات‬
‫به‬ ‫را‬ ‫یکدیگر‬ ‫بارها‬ ‫تاکنون‬
‫متهم‬ ‫تروریسم‬ ‫از‬ ‫حمایت‬
.‫اند‬ ‫کرده‬
5‫نفت‬
‫نف‬ ‫بهای‬ ‫افزایش‬ ‫برای‬ ‫تالش‬‫و‬ ‫ت‬
‫تولید‬ ‫کنترل‬
‫و‬ ‫نفت‬ ‫بهای‬ ‫کاهش‬ ‫برای‬ ‫تالش‬
‫تولید‬ ‫افزایش‬
‫تبع‬ ‫به‬ ‫و‬ ‫تولید‬ ‫افزایش‬
‫توسط‬ ‫نفت‬ ‫قیمت‬ ‫کاهش‬ ‫آن‬
‫اهرم‬ ‫عنوان‬ ‫به‬ ‫عربستان‬
‫با‬ ‫که‬ ‫ایران‬ ‫علیه‬ ‫فشاری‬
‫مواجه‬ ‫بودجه‬ ‫شدید‬ ‫کسری‬
.‫باشد‬ ‫می‬ ،‫است‬
6‫یمن‬
‫و‬ ‫یمن‬ ‫های‬ ‫حوثی‬ ‫از‬ ‫حمایت‬
‫عبداهلل‬ ‫علی‬ ‫طرفدار‬ ‫نیروهای‬
‫صالح‬
‫از‬ ‫حمایت‬‫سال‬ ‫که‬ ‫منصور‬ ‫هادی‬
‫کاخ‬ ‫تصرف‬ ‫از‬ ‫پس‬ ‫گذشته‬
‫ها‬ ‫حوثی‬ ‫توسط‬ ‫جمهوری‬ ‫ریاست‬
‫گریخته‬ ‫عربستان‬ ‫به‬ ‫صنعا‬ ‫در‬
.‫است‬
‫از‬ ‫امروز‬ ‫که‬ ‫نیز‬ ‫یمن‬ ‫جنگ‬
‫نیابتی‬ ‫جنگ‬ ‫عنوان‬ ‫به‬ ‫آن‬
‫منطقه‬ ‫در‬ ‫عربستان‬ ‫و‬ ‫ایران‬
‫عواملی‬ ‫از‬ ‫یکی‬ ‫شود‬ ‫می‬ ‫یاد‬
‫شدن‬ ‫بحرانی‬ ‫در‬ ‫که‬ ‫است‬
‫کشورها‬ ‫این‬ ‫دوجانبه‬ ‫روابط‬
.‫است‬ ‫بوده‬ ‫موثر‬

5. www.SID.ir
Archive of SID
3‫سوریه‬
‫استراتژیک‬ ‫متحدین‬ ‫از‬ ‫یکی‬
‫از‬ ‫بخشی‬ ‫که‬ ‫منطقه‬ ‫در‬ ‫ایران‬
‫و‬ ‫داده‬ ‫تشکیل‬ ‫را‬ ‫مقاومت‬ ‫محور‬
‫با‬ ‫ایران‬ ‫زمینی‬ ‫ارتباط‬ ‫راه‬
‫حمایت‬ .‫است‬ )‫اهلل‬ ‫لبنان(حزب‬
‫از‬ ‫یکی‬ ‫اسد‬ ‫بشار‬ ‫از‬ ‫جانبه‬ ‫همه‬
‫های‬ ‫سال‬ ‫در‬ ‫ایران‬ ‫قرمز‬ ‫خطوط‬
.‫است‬ ‫بوده‬ ‫اخیر‬
،‫سیاسی‬ ،‫نظامی‬ ‫حمایت‬
‫و‬ ‫معارض‬ ‫های‬ ‫گروه‬ ‫از‬ ‫اقتصادی‬
‫برای‬ ‫تالش‬ ‫و‬ ‫اسد‬ ‫بشار‬ ‫با‬ ‫مخالف‬
‫سوریه‬ ‫جذب‬‫اعراب‬ ‫جمع‬ ‫در‬
‫های‬ ‫سیاست‬ ‫با‬ ‫سو‬ ‫هم‬ ‫و‬ ‫رو‬ ‫میانه‬
‫ریاض‬
‫از‬ ‫یکی‬ ‫امروزه‬ ‫سوریه‬ ‫بحران‬
‫بر‬ ‫موثر‬ ‫عوامل‬ ‫ترین‬ ‫مهم‬
‫و‬ ‫ایران‬ ‫میان‬ ‫روابط‬ ‫واگرایی‬
‫که‬ ‫همانطور‬ ‫و‬ ‫است‬ ‫عربستان‬
‫این‬ ‫منافع‬ ‫است‬ ‫مشخص‬‫دو‬
‫تعارض‬ ‫و‬ ‫تضاد‬ ‫در‬ ‫کشور‬
.‫دارد‬ ‫قرار‬ ‫یکدیگر‬ ‫با‬ ‫آشکار‬
8‫عراق‬
‫و‬ ‫عربستان‬ ‫حمایت‬ ‫محکومیت‬
‫هشت‬ ‫جنگ‬ ‫در‬ ‫عراق‬ ‫از‬ ‫اعراب‬
‫نفوذ‬ ‫افزایش‬ ‫برای‬ ‫تالش‬ ‫و‬ ‫ساله‬
‫صدام‬ ‫از‬ ‫پس‬ ‫عراق‬ ‫در‬
‫جنک‬ ‫طول‬ ‫در‬ ‫صدام‬ ‫از‬ ‫حمایت‬
‫ارتقا‬ ‫برای‬ ‫تالش‬ ‫و‬ ‫ساله‬ ‫هشت‬
‫پس‬ ‫عراق‬ ‫در‬ ‫سنت‬ ‫اهل‬ ‫جایکاه‬
‫صدام‬ ‫از‬
‫شده‬ ‫زده‬ ‫تخمین‬‫که‬ ‫است‬
‫جنگ‬ ‫طی‬ ‫در‬ ‫عربستان‬
‫بر‬ ‫بالغ‬ ‫تحمیلی‬25‫میلیارد‬
‫بود‬ ‫کرده‬ ‫کمک‬ ‫عراق‬ ‫به‬ ‫دالر‬
(Heydarian, 2010‫پس‬ )
‫نیز‬ ‫حسین‬ ‫صدام‬ ‫سقوط‬ ‫از‬
‫در‬ ‫عراق‬ ‫و‬ ‫ایران‬ ‫رقابت‬
‫شدت‬ ‫پیش‬ ‫از‬ ‫بیش‬ ‫منطقه‬
.‫گرفت‬
1‫بحرین‬
‫به‬ ‫بحرین‬ ‫شیعیان‬ ‫از‬ ‫حمایت‬
‫کشور‬ ‫این‬ ‫جامعه‬ ‫اکثریت‬ ‫عنوان‬
‫یابی‬ ‫قدرت‬ ‫از‬ ‫ممانعت‬‫و‬ ‫شیعیان‬
‫حاکمیت‬ ‫شدن‬ ‫کشیده‬ ‫چالش‬ ‫به‬
‫سال‬ ‫طول‬ ‫در‬ ‫بحرین‬ ‫مسئله‬
‫در‬ ‫خصوص‬ ‫به‬ ‫اخیر‬ ‫های‬
‫قرن‬ ‫دهه‬ ‫دومین‬ ‫اوایل‬21‫و‬
‫بیداری‬ ‫موج‬ ‫با‬ ‫زمان‬ ‫هم‬
‫عوامل‬ ‫از‬ ‫یکی‬ ‫به‬ ‫اسالمی‬
‫در‬ ‫واگرایی‬ ‫بر‬ ‫موثر‬ ‫اصلی‬
.‫است‬ ‫شده‬ ‫بدل‬ ‫روابط‬
13‫لبنان‬
‫خود‬ ‫نقش‬ ‫ارتقاء‬ ‫دنبال‬ ‫به‬ ‫ایران‬
‫حمایت‬ ‫محوریت‬ ‫با‬ ‫لبنان‬ ‫در‬‫از‬
‫است‬ ‫شیعیان‬ ‫و‬ ‫اهلل‬ ‫حزب‬
‫توسعه‬ ‫و‬ ‫حفظ‬ ‫خواهان‬ ‫عربستان‬
‫محوریت‬ ‫با‬ ‫لبنان‬ ‫در‬ ‫خود‬ ‫نفوذ‬
‫اهلل‬ ‫حزب‬ ‫رقیب‬ ‫جریان‬ ‫از‬ ‫حمایت‬
.‫است‬
‫ائتالف‬ ‫از‬ ‫ایران‬ ‫حمایت‬8
‫از‬ ‫عربستان‬ ‫حمایت‬ ‫و‬ ‫مارس‬
‫ائتالف‬14‫مارس‬
11‫فلسطین‬ ‫مسئله‬
‫شرکت‬ ‫و‬ ‫سازش‬ ‫روند‬ ‫مخالف‬
‫صلح‬ ‫های‬ ‫کنفرانس‬ ‫در‬ ‫عربستان‬
‫بیشتر‬ ‫و‬ ‫بوده‬‫و‬ ‫حماس‬ ‫حامی‬
‫خودگردان‬ ‫تشکیالت‬ ‫منتقد‬
.‫است‬
‫شناسایی‬ ‫و‬ ‫صلح‬ ‫تحقق‬ ‫پی‬ ‫در‬
‫حامی‬ ‫بیشتر‬ ‫و‬ ‫است‬ ‫اسرائیل‬
‫فلسطین‬ ‫خودگردان‬ ‫تشکیالت‬
‫حماس‬ ‫تا‬ ‫است‬
‫علیرغم‬ ‫فلسطین‬ ‫مسئله‬
‫اینکه‬‫برای‬ ‫عاملی‬ ‫تواند‬ ‫می‬
‫امروز‬ ‫باشد‬ ‫کشور‬ ‫دو‬ ‫نزدیکی‬
‫یک‬ ‫به‬‫ی‬‫واگرایی‬ ‫عوامل‬ ‫از‬
.‫است‬ ‫گشته‬ ‫بدل‬
12
‫ای‬ ‫هسته‬ ‫پرونده‬
‫ایران‬
‫برنامه‬ ‫از‬ ‫هدف‬ ‫ایران‬ ‫مقامات‬ ‫همه‬
‫و‬ ‫غیرنظامی‬ ‫را‬ ‫ای‬ ‫هسته‬ ‫های‬
‫می‬ ‫تاکید‬ ‫و‬ ‫کردند‬ ‫ذکر‬ ‫آمیز‬ ‫صلح‬
‫فاقد‬ ‫ها‬ ‫فعالیت‬ ‫این‬ ‫که‬ ‫کنند‬
‫با‬ .‫است‬ ‫همسایگان‬ ‫برای‬ ‫خطر‬
‫و‬ ‫روحانی‬ ‫حسن‬ ‫آمدن‬ ‫کار‬ ‫روی‬
‫مذاکرات‬ ‫سرگیری‬ ‫از‬‫نهایتا‬ ‫نیز‬
‫در‬ ‫عربستان‬‫و‬ ‫حل‬ ‫خواهان‬ ‫ابتدا‬
‫مش‬ ‫این‬ ‫فصل‬‫ک‬‫طریق‬ ‫از‬ ‫ل‬
‫در‬ ‫اما‬ ‫بود‬ ‫مذاکره‬ ‫و‬ ‫دیپلماسی‬
‫از‬ ‫نگرانی‬ ‫ابراز‬ ‫ضمن‬ ‫ادامه‬
‫به‬ ‫ایران‬ ‫ای‬ ‫هسته‬ ‫های‬ ‫فعالیت‬
.‫آورد‬ ‫روی‬ ‫غرب‬ ‫با‬ ‫همسویی‬‫با‬
‫عربستان‬ ،‫مذاکرات‬ ‫مجدد‬ ‫شروع‬
‫در‬ ‫عربستان‬ ‫خارجه‬ ‫وزیر‬
‫فوریه‬2313‫توجه‬ ‫با‬‫به‬
‫خواستار‬ ،‫ها‬ ‫تحریم‬ ‫ناکارآیی‬
‫با‬ ‫مقابله‬ ‫برای‬ ‫فوری‬ ‫حلی‬ ‫راه‬
‫شد‬ ‫ایران‬ ‫اتمی‬ ‫های‬ ‫برنامه‬
(Aljazeera, 2010‫حتی‬ ‫و‬ )
‫لیکس‬ ‫ویکی‬ ‫اسناد‬ ‫اساس‬ ‫بر‬

6. www.SID.ir
Archive of SID
‫گروه‬ ‫و‬ ‫ایران‬ ‫میان‬ ‫توافقی‬5+1
.‫شود‬ ‫می‬ ‫حاصل‬
‫این‬ ‫سخت‬ ‫سر‬ ‫مخالفان‬ ‫از‬ ‫همواره‬
.‫بود‬ ‫جریان‬
‫به‬ ‫آمریکا‬ ‫حمله‬ ‫خواهان‬
( ‫بود‬ ‫ایران‬guardian,
2010‫کار‬ ‫روی‬ ‫زمان‬ ‫از‬ ‫و‬ )
‫سر‬ ‫از‬ ‫و‬ ‫روحانی‬ ‫حسن‬ ‫آمدن‬
‫مذاکرات‬ ‫گیری‬‫همراه‬ ‫به‬
‫توافق‬ ‫مخالفان‬ ‫از‬ ‫اسرائیل‬
‫که‬ ‫بود‬ ‫ایران‬ ‫با‬ ‫ای‬ ‫هسته‬
‫دولت‬ ‫با‬ ‫اشتراک‬ ‫وجه‬ ‫همین‬
‫اسرائیل‬
13‫حج‬ ‫مسئله‬
‫مدیریت‬ ‫نحوه‬ ‫از‬ ‫مکرر‬ ‫انتقاد‬
‫و‬ ‫زائران‬ ‫با‬ ‫برخورد‬ ‫و‬ ‫حج‬ ‫مناسک‬
‫سیاسی‬ ‫ماهیت‬ ‫بر‬ ‫تاکید‬-‫عبادی‬
‫برائت‬ ‫مراسم‬ ‫برگزاری‬ ‫لزوم‬ ‫و‬ ‫حج‬
‫مشرکین‬ ‫از‬
:‫کرد‬ ‫تاکید‬ ‫نیز‬ ‫روحانی‬ ‫حسن‬«‫ب‬‫ه‬
‫عزیزانمان‬ ‫خون‬ ‫از‬ ‫وجه‬ ‫هیچ‬
‫باشد‬ ‫الزم‬ ‫اگر‬ /‫گذشت‬ ‫نخواهیم‬
‫استفاده‬ ‫نیز‬ ‫اقتدار‬ ‫زبان‬ ‫از‬ ‫ابران‬
.‫کند‬ ‫می‬»
‫الحرمین‬ ‫خادم‬ ‫عبارت‬ ‫استعمال‬
‫بر‬ ‫تاکید‬ ‫و‬ ‫پادشاه‬ ‫برای‬ ‫الشریفین‬
‫و‬ ‫حج‬ ‫مناسک‬ ‫مذهبی‬ ‫ماهیت‬
‫بر‬ ‫مبنی‬ ‫ایران‬ ‫از‬ ‫مکرر‬ ‫درخواست‬
‫از‬ ‫سیاسی‬ ‫های‬ ‫برداری‬ ‫بهره‬ ‫عدم‬
‫مراسم‬ ‫این‬
‫حج‬ ‫مسئله‬‫می‬ ‫که‬ ‫حالی‬ ‫در‬
،‫باشد‬ ‫وحد‬ ‫ساز‬ ‫زمینه‬ ‫تواند‬
‫به‬ ‫که‬ ‫است‬ ‫درازی‬ ‫سالیان‬
‫دو‬ ‫روابط‬ ‫در‬ ‫تنش‬ ‫عامل‬
‫در‬ .‫است‬ ‫شده‬ ‫تبدیل‬ ‫جانبه‬
‫سال‬1366‫کشتار‬ ‫پی‬ ‫در‬ ‫نیز‬
‫توقف‬ ‫بر‬ ‫عالوه‬ ‫ایرانی‬ ‫حجاج‬
‫ایرانی‬ ‫زائران‬ ‫اعزام‬ ‫ساله‬ ‫سه‬
‫قطع‬ ‫نیز‬ ‫دیپلماتیک‬ ‫روابط‬
‫در‬ ‫منا‬ ‫فاجعه‬ ‫وقوع‬ .‫گردید‬
‫سال‬1314‫شدن‬ ‫کشته‬ ‫و‬
‫نیز‬ ‫ایرانی‬ ‫زائران‬ ‫از‬ ‫نفر‬ ‫صدها‬
‫جدی‬ ‫العمل‬ ‫عکس‬ ‫باعث‬
.‫شد‬ ‫ایرانی‬ ‫مقامات‬
‫بخش‬3–‫سعودی‬ ‫عربستان‬ ‫پادشاهی‬ ‫و‬ ‫آمریکا‬ ‫متحده‬ ‫ایاالت‬ ‫رابطه‬
‫از‬‫آشکار‬ ‫را‬ ‫سعودی‬ ‫عربستان‬ ‫امنیت‬ ‫آمریکا‬ ،‫بعد‬ ‫به‬ ‫دوم‬ ‫جهانی‬ ‫جنگ‬‫نهان‬ ‫و‬‫عرضه‬ ‫عوض‬ ‫در‬ )‫فارس‬ ‫خلیج‬ ‫جنگ‬ ‫از‬ ‫بعد‬ ‫و‬ ‫(قبل‬
‫مطمئن‬‫از‬ ‫نفت‬‫سوی‬‫پادشاهی‬ ‫این‬‫کرده‬ ‫تامین‬.‫است‬‫تحویل‬ ‫هم‬ ‫آن‬ ‫و‬ ‫دارد‬ ‫وجود‬ ‫هم‬ ‫مدتی‬ ‫کوتاه‬ ‫استثنای‬ ‫میان‬ ‫این‬ ‫در‬ ‫البته‬
‫سال‬ ‫دراواخر‬ ‫نفت‬ ‫تولیدکننده‬ ‫عرب‬ ‫کشورهای‬ ‫مدت‬ ‫کوتاه‬ ‫نفتی‬6198.‫است‬
‫جمهوری‬ ‫ریاست‬ ‫زمان‬ ‫در‬ ‫کارتر‬:‫کرد‬ ‫اعالم‬ ‫اش‬«‫هر‬ ‫سوی‬ ‫از‬ ‫فارس‬ ‫خلیج‬ ‫منطقه‬ ‫بر‬ ‫تسلط‬ ‫منظور‬ ‫به‬ ‫که‬ ‫تالش‬ ‫هرگونه‬‫کشور‬
‫به‬ ‫حمله‬ ‫مثابه‬ ‫به‬ ، ‫گیرد‬ ‫انجام‬ ‫خارجی‬«‫ملی‬ ‫امنیت‬»‫و‬«‫حیاتی‬ ‫منافع‬»‫وسایل‬ ‫همه‬ ‫با‬ ‫ما‬ ‫و‬ ، ‫آمد‬ ‫خواهد‬ ‫حساب‬ ‫به‬ ‫متحده‬ ‫ایاالت‬
.‫پرداخت‬ ‫خواهیم‬ ‫آن‬ ‫با‬ ‫مقابله‬ ‫به‬ ‫نظامی‬ ‫وسایل‬ ‫جمله‬ ‫از‬»،‫آقایی‬ ‫(داوود‬6813(
‫اخیر‬ ‫های‬ ‫دهه‬ ‫در‬ ‫و‬ ‫بیست‬ ‫قرن‬ ‫نیمه‬ ‫از‬ ‫عربستان‬ ‫و‬ ‫آمریکا‬ ‫روابط‬‫رو‬‫ابط‬‫ی‬‫استراتژیک‬ ‫و‬ ‫مستحکم‬‫در‬ ‫اسالمی‬ ‫انقالب‬ ‫وقوع‬ ‫با‬ ‫و‬ ‫بود‬
‫گردید‬ ‫نیز‬ ‫تر‬ ‫عمیق‬ ،‫آمریکا‬ ‫قوی‬ ‫متحد‬ ‫یک‬ ‫حذف‬ ‫و‬ ‫ایران‬.‫و‬ ‫سپتامبر‬ ‫یازده‬ ‫حادثه‬ ‫اما‬‫بعد‬ ‫تحوالت‬ ‫مجموعه‬،‫ی‬‫طرح‬ ‫جمله‬ ‫از‬
‫روابط‬ ‫در‬ ‫تغییراتی‬ ‫باعث‬ ‫آمریکا‬ ‫دولت‬ ‫سوی‬ ‫از‬ ‫عراق‬ ‫جنگ‬ ‫و‬ ‫تروریسم‬ ‫با‬ ‫مبارزه‬ ،‫بزرگ‬ ‫خاورمیانه‬.‫شد‬ ‫سعودی‬ ‫عربستان‬ ‫و‬ ‫آمریکا‬
‫لبنان‬ ‫و‬ ‫فلسطین‬ ‫تحوالت‬ ،‫آمریکا‬ ‫توسط‬ ‫عراق‬ ‫اشغال‬ ‫از‬ ‫بعد‬ ،‫ای‬ ‫منطقه‬ ‫تحوالت‬ ‫روند‬،‫اسالمی‬ ‫بیداری‬ ‫یا‬ ‫عربی‬ ‫بهار‬ ‫موج‬ ،‫ا‬‫فزایش‬

7. www.SID.ir
Archive of SID
‫ایران‬ ‫ای‬ ‫خاورمیانه‬ ‫نقش‬‫کشور‬ ‫این‬ ‫با‬ ‫ای‬ ‫هسته‬ ‫تفاهم‬ ‫انعقاد‬ ‫همچنین‬ ‫و‬‫باعث‬‫و‬ ‫تحول‬‫سوی‬ ‫از‬ ‫دوجانبه‬ ‫روابط‬ ‫به‬ ‫جدید‬ ‫نگرشی‬
‫هر‬‫مشترک‬ ‫های‬ ‫دیدگاه‬ ‫و‬ ‫اهداف‬ ‫براساس‬ ‫ای‬ ‫منطقه‬ ‫مسایل‬ ‫مدیریت‬ ‫به‬ ‫بتوانند‬ ‫تا‬ ‫است‬ ‫شده‬ ‫سعودی‬ ‫عربستان‬ ‫و‬ ‫آمریکا‬ ‫دولت‬ ‫دو‬
.‫بپردازند‬ ‫خود‬‫گران‬ ‫تحلیل‬ ‫از‬ ‫برخی‬ ‫اعتقاد‬ ‫به‬ ‫که‬ ‫رساند‬ ‫حدی‬ ‫به‬ ‫را‬ ‫روابط‬ ‫عمق‬ ‫فوق‬ ‫عوامل‬ ‫مجموعه‬«‫سال‬ ‫از‬6198‫زمان‬ ‫و‬
‫اعتمادی‬ ‫بی‬ ،‫غرب‬ ‫علیه‬ ‫ها‬ ‫عرب‬ ‫نفتی‬ ‫تحریم‬‫است‬ ‫نبوده‬ ‫کنونی‬ ‫اندازه‬ ‫به‬ ‫گاه‬ ‫هیچ‬ ‫آمریکا‬ ‫به‬ ‫عربستان‬ ‫دولت‬( »Michael
Rubin, 2015)‫از‬ ‫توان‬ ‫می‬ ‫را‬ ‫نکته‬ ‫این‬ ‫و‬‫سلمان‬ ‫ملک‬ ‫استقبال‬ ‫نحوه‬‫همکاری‬ ‫شورای‬ ‫رهبران‬ ‫از‬ ‫استقبال‬ ‫نسبت‬ ‫به‬ ‫اوباما‬ ‫باراک‬ ‫از‬
.‫فهمید‬ ‫ریاض‬ ‫در‬ ‫شورا‬ ‫این‬ ‫اخیر‬ ‫نشست‬ ‫حاشیه‬ ‫در‬ ‫فارس‬ ‫خلیج‬‫عمده‬ ‫رسد‬ ‫می‬ ‫نظر‬ ‫به‬‫ریاض‬ ‫روابط‬ ‫در‬ ‫برانگیز‬ ‫اختالف‬ ‫مسائل‬-
:‫کرد‬ ‫بندی‬ ‫دسته‬ ‫زیر‬ ‫صورت‬ ‫به‬ ‫بتوان‬ ‫را‬ ‫واشنگتن‬
‫ردیف‬‫موضوع‬‫توضیحات‬
1‫انرژی‬
‫ا‬‫از‬ ‫اعظمی‬ ‫بخش‬ ،‫شیل‬ ‫فناوری‬ ‫جمله‬ ‫از‬ ‫آمریکا‬ ‫داخلی‬ ‫تولید‬ ‫لطف‬ ‫به‬ ‫مروزه‬
‫وابستگی‬‫ای‬‫کشور‬ ‫ن‬‫به‬‫رفته‬ ‫بین‬ ‫از‬ ‫تقریبا‬ ‫عربستان‬ ‫نفت‬‫و‬‫ایاالت‬‫متحده‬
‫سال‬ ‫تا‬ ‫است‬ ‫آن‬ ‫بر‬2323‫صادرکننده‬ ‫ترین‬ ‫بزرگ‬ ‫به‬ ‫خود‬‫تبدیل‬ ‫گاز‬ ‫و‬ ‫نفت‬
‫تصمیم‬ ‫این‬ ‫و‬ ‫شود‬،.‫است‬ ‫داشته‬ ‫دنبال‬ ‫به‬ ‫را‬ ‫ریاض‬ ‫مقامات‬ ‫نگرانی‬‫چراکه‬
‫محسوب‬ ‫متحده‬ ‫ایاالت‬ ‫برای‬ ‫استراتژیک‬ ‫کاالیی‬ ‫سابق‬ ‫مانند‬ ‫عربستان‬ ‫نفت‬
.‫شود‬ ‫نمی‬
2‫بشر‬ ‫حقوق‬
‫بشر‬ ‫حقوق‬ ‫گسترده‬ ‫نقض‬ ‫از‬ ‫خود‬ ‫ساالنه‬ ‫گزارش‬ ‫در‬ ‫آمریکا‬ ‫خارجه‬ ‫وزارت‬
‫سال‬ ‫طل‬ ‫عربستان‬ ‫در‬2315‫گزارش‬ ‫این‬ ‫در‬ ‫مطروحه‬ ‫مسائل‬ ‫اهم‬ .‫داد‬ ‫خبر‬
‫برای‬ ‫شهروندان‬ ‫حقوقی‬ ‫قدرت‬ ‫عدم‬ :‫شود‬ ‫می‬ ‫قبیل‬ ‫این‬ ‫از‬ ‫مواردی‬ ‫شامل‬
‫حقوق‬ ‫زمینه‬ ‫در‬ ‫مختلف‬ ‫بندهای‬ ‫و‬ ‫قید‬ ‫اعمال‬ ‫و‬ ‫دولت‬ ‫انتخاب‬‫مانند‬ ‫جهانی‬
‫آزادی‬‫و‬ ‫مختلف‬ ‫تجمعات‬ ‫آزادی‬ ،‫اینترنت‬ ‫فضای‬ ‫در‬ ‫خصوص‬ ‫به‬ ‫بیان‬
‫بین‬ ‫گسترده‬ ‫تبعیض‬ ،‫دینی‬ ‫تحرکات‬ ‫آزادی‬ ‫و‬ ‫ها‬ ‫جمعیت‬ ‫و‬ ‫ها‬ ‫گروه‬ ‫تشکیل‬
‫حالی‬ ‫در‬ ‫این‬ ...‫و‬ ‫مختلف‬ ‫ابعاد‬ ‫در‬ ‫زنان‬ ‫حقوق‬ ‫در‬ ‫مساوات‬ ‫عدم‬ ‫و‬ ‫زن‬ ‫و‬ ‫مرد‬
‫سازما‬ ‫از‬ ‫بسیاری‬ ‫که‬ ‫است‬‫آم‬ ‫در‬ ‫غیردولتی‬ ‫و‬ ‫بشری‬ ‫حقوق‬ ‫های‬ ‫ن‬‫نیز‬ ‫ریکا‬
‫فشار‬ ‫خواهان‬‫این‬ ‫در‬ ‫بشر‬ ‫حقوق‬ ‫وضعیت‬ ‫بهبود‬ ‫برای‬ ‫عربستان‬ ‫به‬ ‫بیشتر‬
.‫باشند‬ ‫می‬ ‫کشور‬
3‫مصر‬
‫سیاست‬ ‫از‬ ‫جانبه‬ ‫همه‬ ‫حمایت‬ ‫بر‬ ‫مبنی‬ ‫آمریکا‬ ‫از‬ ‫ها‬ ‫سعودی‬ ‫انتظار‬ ‫علیرغم‬
‫برای‬ ‫تمایلی‬ ‫آمریکا‬ ‫رسد‬ ‫می‬ ‫نظر‬ ‫به‬ ،‫سیسی‬ ‫ژنرال‬ ‫قبال‬ ‫در‬ ‫خود‬ ‫های‬
‫د‬ ‫بر‬ ‫کند‬ ‫می‬ ‫سعی‬ ‫و‬ ‫نداشته‬ ‫را‬ ‫مصر‬ ‫تحوالت‬ ‫در‬ ‫فعال‬ ‫نقش‬ ‫ایفای‬‫ژنر‬ ‫یوار‬‫ال‬
.‫نگذارد‬ ‫جای‬ ‫بر‬ ‫خود‬ ‫از‬ ‫یادگاری‬
4‫عراق‬
‫و‬ ‫سیاسی‬ ‫عرصه‬ ‫از‬ ‫حسین‬ ‫صدام‬ ‫حذف‬ ‫موجب‬ ‫عراق‬ ‫به‬ ‫آمریکا‬ ‫حمله‬
‫این‬ ‫در‬ ‫ایران‬ ‫نفوذ‬ ‫افزایش‬ ‫آن‬ ‫تبع‬ ‫به‬ ‫و‬ ‫عراق‬ ‫در‬ ‫شیعیان‬ ‫گرفتان‬ ‫قدرت‬
‫دسترسی‬ ‫نباید‬ ‫البته‬ .‫شد‬ ‫عربستان‬ ‫نارضایتی‬ ‫موجب‬ ‫همین‬ ‫و‬ ‫شد‬ ‫کشور‬
‫پ‬ ‫عراق‬ ‫نفتی‬ ‫منابع‬ ‫به‬ ‫آمریکا‬‫کم‬ ‫باعث‬ ‫که‬ ‫گرفت‬ ‫نادیده‬ ‫نیز‬ ‫را‬ ‫ساصدام‬
‫نگرانی‬ ‫افزایش‬ ‫آمریکا‬ ‫انرژی‬ ‫معادالت‬ ‫در‬ ‫عربستان‬ ‫نقش‬ ‫شدن‬ ‫تر‬ ‫رنگ‬
.‫شد‬ ‫متحده‬ ‫ایاالت‬ ‫توسط‬ ‫شده‬ ‫اتخاذ‬ ‫های‬ ‫سیاست‬ ‫باره‬ ‫در‬ ‫ها‬ ‫سعودی‬
5‫سوریه‬
‫خود‬ ‫تسلیحاتی‬ ‫های‬ ‫کمک‬ ‫آمریکا‬ ‫که‬ ‫شد‬ ‫آغاز‬ ‫زمانی‬ ‫از‬ ‫سوریه‬ ‫در‬ ‫اختالف‬
‫مبنی‬ ‫خود‬ ‫تصمیم‬ ‫از‬ ‫و‬ ‫کرد‬ ‫محدود‬ ‫را‬ ‫اسد‬ ‫بشار‬ ‫مخالف‬ ‫مسلح‬ ‫های‬ ‫گروه‬ ‫به‬

8. www.SID.ir
Archive of SID
‫ها‬ ‫سعودی‬ ‫که‬ ‫بود‬ ‫حالی‬ ‫در‬ ‫این‬ .‫گشت‬ ‫منصرف‬ ‫سوریه‬ ‫به‬ ‫هوایی‬ ‫حمله‬ ‫بر‬
‫کن‬ ‫ایفا‬ ‫لیبی‬ ‫در‬ ‫فعالیت‬ ‫حد‬ ‫در‬ ‫را‬ ‫خود‬ ‫نقش‬ ‫ها‬ ‫آمریکایی‬ ‫داشتند‬ ‫انتظار‬‫ن‬‫د‬
.‫نشد‬ ‫برآورده‬ ‫که‬
6‫یمن‬
‫این‬ ‫در‬ .‫گذرد‬ ‫می‬ ‫یمن‬ ‫به‬ ‫ها‬ ‫سعودی‬ ‫حمالت‬ ‫شروع‬ ‫از‬ ‫سال‬ ‫یک‬ ‫از‬ ‫بیش‬
‫مدت‬‫بر‬ ‫بالغ‬6‫از‬ ‫بیش‬ ‫عربستان‬ ‫کنون‬ ‫تا‬ ‫و‬ ‫شدند‬ ‫کشته‬ ‫نفر‬ ‫هزار‬6‫میلیارد‬
‫مشاوره‬ ‫با‬ ‫نیز‬ ‫آمریکا‬ .‫است‬ ‫کرده‬ ‫پرداخت‬ ‫هزینه‬ ‫حمالت‬ ‫این‬ ‫بابت‬ ‫دالر‬
‫امکان‬ ‫و‬ ‫رسانی‬ ‫سوخت‬ ‫ایستگاه‬ ،‫نظامی‬ ‫های‬‫کمک‬ ‫به‬ ‫افزاری‬ ‫سخت‬ ‫ات‬
‫و‬ ‫بیشتر‬ ‫مداخله‬ ‫انتظار‬ ‫آمریکا‬ ‫از‬ ‫ها‬ ‫سعودی‬ ‫اما‬ ‫شتافت‬ ‫عربستان‬
‫که‬ ‫داشتند‬ ‫را‬ ‫خویش‬ ‫متبوع‬ ‫نیروهای‬ ‫و‬ ‫ها‬ ‫سیاست‬ ‫از‬ ‫تر‬ ‫عمیق‬ ‫پشتیبانی‬
‫نپذی‬ ‫صورت‬ ‫اتفاقی‬ ‫چنین‬ ‫عمل‬ ‫در‬‫فو‬ ‫های‬ ‫کمک‬ ‫به‬ ‫توجه‬ ‫با‬ ‫البته‬ .‫رفت‬‫ق‬
‫یمن‬ ‫ها‬ ‫آمریکایی‬ ‫طرف‬ ‫از‬ ‫الذکر‬،‫ای‬ ‫در‬ ‫را‬ ‫سزایی‬ ‫به‬ ‫نقش‬‫بین‬ ‫تنش‬ ‫جاد‬
.‫ندارد‬ ‫کشور‬ ‫دو‬ ‫روابط‬
311‫سپتامبر‬
‫حدود‬ ‫که‬ ‫است‬ ‫درست‬15‫خاک‬ ‫در‬ ‫تروریستی‬ ‫حادثه‬ ‫این‬ ‫وقوع‬ ‫از‬ ‫سال‬
‫گزارشی‬ ‫انتشار‬ ‫تازگی‬ ‫به‬ ‫اما‬ ‫گذرد‬ ‫می‬ ‫آمریکا‬28‫نقش‬ ‫مورد‬ ‫در‬ ‫ای‬ ‫صفحه‬
‫عادل‬ .‫شد‬ ‫دوجانبه‬ ‫رابطه‬ ‫در‬ ‫تنش‬ ‫بروز‬ ‫موجب‬ ،‫رخداد‬ ‫این‬ ‫در‬ ‫عربستان‬
‫احتما‬ ‫به‬ ‫واکنش‬ ‫در‬ ‫الجبیر‬‫قانون‬ ‫لغو‬ ‫بر‬ ‫مبنی‬ ‫کنگره‬ ‫در‬ ‫ای‬ ‫الیحه‬ ‫تصویب‬ ‫ل‬
‫صورت‬ ‫در‬ :‫کرد‬ ‫اعالم‬ ‫سپتامبر‬ ‫یازده‬ ‫حوادث‬ ‫در‬ ‫عربستان‬ ‫نقش‬ ‫بررسی‬ ‫منع‬
‫بهادار‬ ‫اوراق‬ ‫شد‬ ‫خواهد‬ ‫مجبور‬ ‫عربستان‬ ،‫کنگره‬ ‫در‬ ‫الیحه‬ ‫این‬ ‫تصویب‬
‫بر‬ ‫بالغ‬ ‫ارزشی‬ ‫با‬ ‫را‬ ‫آمریکا‬ ‫در‬ ‫خود‬ ‫های‬ ‫دارایی‬ ‫سایر‬ ‫و‬ ‫داری‬ ‫خزانه‬353
‫از‬ ‫پیش‬ ‫دالر‬ ‫میلیارد‬(.‫برساند‬ ‫فروش‬ ‫به‬ ‫شدن‬ ‫بلوکه‬Russiatoday,
2016:‫داشت‬ ‫اظهار‬ ‫آمریکا‬ ‫نمایندگان‬ ‫مجلس‬ ‫رئیس‬ ‫رایان‬ ‫پل‬ ‫نهایت‬ ‫در‬ ‫و‬ )
‫عربستان‬ ‫دولت‬ ‫قانون‬ ‫تعقیب‬ ‫قانون‬ ‫درباره‬ ‫باید‬ ‫کنگره‬ ‫کنم‬ ‫می‬ ‫فکر‬
( .‫کند‬ ‫نظر‬ ‫تجدید‬ ‫سپتامبر‬ ‫یازدهم‬ ‫ماجرای‬ ‫در‬ ‫سعودی‬Associated
press, 2016)
8‫گرایی‬ ‫افراط‬
‫غرب‬‫حمایت‬ ‫باید‬ ‫ریاض‬ ‫که‬ ‫اند‬ ‫رسیده‬ ‫نتیجه‬ ‫این‬ ‫به‬ ‫آمریکا‬ ‫خصوص‬ ‫به‬ ‫و‬
‫مانند‬ ‫تروریستی‬ ‫و‬ ‫تکفیری‬ ‫های‬ ‫گروه‬ ‫از‬ ‫را‬ ‫خود‬ ‫لجستیکی‬ ‫و‬ ‫مالی‬ ‫های‬
‫علمی‬ ‫مدارس‬ ‫اکنون‬ .‫کند‬ ‫قطع‬ ‫داعش‬-‫های‬ ‫پول‬ ‫با‬ ‫بسیاری‬ ‫مذهبی‬
‫پاکستان‬ ‫و‬ ‫افغانستان‬ ‫مانند‬ ‫کشورهایی‬ ‫در‬ ‫سعودی‬ ‫عربستان‬ ‫هنگفت‬
‫می‬ ‫فعالیت‬ ‫و‬ ‫شده‬ ‫تاسیس‬‫در‬ ‫گرایی‬ ‫افراط‬ ‫ترویج‬ ‫با‬ ‫مدارس‬ ‫این‬ ‫که‬ ‫کنند‬
‫راستای‬ ‫در‬ ‫واقع‬‫در‬ ‫ها‬ ‫رادیکالیست‬ ‫و‬ ‫تندروها‬ ‫برای‬ ‫نیرو‬ ‫جذب‬ ‫و‬ ‫یارگیری‬
‫حمایت‬ ‫دیگر‬ ‫که‬ ‫گفت‬ ‫توان‬ ‫می‬ ‫اساس‬ ‫همین‬ ‫بر‬ .‫کنند‬ ‫می‬ ‫فعالیت‬ ‫منطقه‬
‫نمی‬ ‫قطع‬ ‫روابط‬ ‫این‬ ‫اما‬ ‫بود‬ ‫خواهد‬ ‫مشروط‬ ‫سعودی‬ ‫عربستان‬ ‫از‬ ‫غرب‬
،‫هانتر‬ ‫شیرین‬ (.‫شود‬1315)
1‫ایران‬
‫عربستان‬ ‫های‬ ‫نگرانی‬ ‫ترین‬ ‫عمده‬ ‫از‬ ‫یکی‬ ‫حاضر‬ ‫حال‬ ‫در‬،‫و‬ ‫ایران‬ ‫نزدیکی‬
‫ای‬ ‫هسته‬ ‫توافقنامه‬ ‫سایه‬ ‫در‬ ‫یکدیگر‬ ‫به‬ ‫آمریکا‬‫ا‬.‫ست‬‫ها‬ ‫سعودی‬ ‫هرچند‬
‫اما‬ ‫دادند‬ ‫نشان‬ ‫خوش‬ ‫روی‬ ‫توافق‬ ‫این‬ ‫به‬ ‫نسبت‬ ‫خود‬ ‫رسمی‬ ‫های‬ ‫تریبون‬ ‫در‬
‫خرو‬ ‫عواقب‬ ‫از‬ ‫و‬ ‫بودند‬ ‫ایران‬ ‫علیه‬ ‫ها‬ ‫تحریم‬ ‫شدن‬ ‫برداشته‬ ‫مخالف‬‫ایران‬ ‫ج‬
‫تالش‬ .‫بودند‬ ‫هراسناک‬ ً‫ا‬‫شدید‬ ‫اقتصادی‬ ‫و‬ ‫سیاسی‬ ‫انزوای‬ ‫از‬‫آن‬ ‫های‬‫برای‬ ‫ها‬
‫هسته‬ ‫مذاکرات‬ ‫زدن‬ ‫هم‬ ‫بر‬‫آن‬ .‫شد‬ ‫مواجه‬ ‫شکست‬ ‫با‬ ‫نیز‬ ‫ای‬‫هم‬ ‫ها‬‫چنین‬
‫می‬‫روابط‬ ‫برقرار‬ ‫به‬ ‫منجر‬ ‫ایران‬ ‫با‬ ‫تعامل‬ ‫در‬ ‫اوباما‬ ‫رویکرد‬ ‫که‬ ‫ترسیدند‬

9. www.SID.ir
Archive of SID
‫پایان‬ ‫بر‬ ‫باشد‬ ‫آغازی‬ ‫این‬ ‫و‬ ‫بگردد‬ ‫ایران‬ ‫با‬ ‫دیپلماتیک‬‫خصمانه‬ ‫حالت‬‫ا‬‫ی‬
‫ایران‬ ‫روابط‬-‫سمت‬ ‫به‬ ‫آمریکا‬ ‫چرخش‬ ‫دکترین‬ ‫کنار‬ ‫در‬ ‫امر‬ ‫این‬ .‫آمریکا‬
‫دست‬ ‫درواقع‬ ‫آمریکا‬ ‫که‬ ‫کرد‬ ‫ایجاد‬ ‫سعود‬ ‫آل‬ ‫در‬ ‫را‬ ‫ذهنیت‬ ‫این‬ ‫آسیا‬ ‫شرق‬
‫منطقه‬ ‫معادالت‬ ‫در‬ ‫ایران‬ ‫برتر‬‫آل‬ ‫نحوی‬ ‫به‬ ‫و‬ ‫شناخته‬ ‫رسمیت‬ ‫به‬ ‫را‬ ‫ای‬
‫ب‬ ‫امر‬ ‫این‬ .‫است‬ ‫گذاشته‬ ‫تنها‬ ‫ایران‬ ‫با‬ ‫مواجه‬ ‫در‬ ‫را‬ ‫سعود‬‫تحلیلگران‬ ‫رخی‬
‫درحالی‬ ‫زدند‬ ‫آمریکا‬ ‫و‬ ‫ایران‬ ‫اتحاد‬ ‫از‬ ‫حرف‬ ‫که‬ ‫برد‬ ‫جایی‬ ‫تا‬ ‫را‬ ‫عرب‬‫عمق‬ ‫که‬
.‫است‬ ‫زیاد‬ ‫بسیار‬ ‫هنوز‬ ‫کشور‬ ‫دو‬ ‫اختالفات‬
‫حاصل‬ ‫نتیجه‬‫فوق‬ ‫عوامل‬ ‫مجموع‬ ‫از‬‫از‬ ‫ها‬ ‫سعودی‬ ‫نارضایتی‬ :‫کرد‬ ‫خالصه‬ ‫توان‬ ‫می‬ ‫را‬"‫و‬ ‫ای‬ ‫منطقه‬ ‫مسائل‬ ‫به‬ ‫اوباما‬ ‫نکردن‬ ‫ورود‬
‫ایران‬ ‫سوی‬ ‫به‬ ‫چرخش‬"‫سفر‬ ‫حتی‬ ‫که‬ ‫حالیست‬ ‫در‬ ‫این‬‫اوباما‬ ‫باراک‬‫عربستان‬ ‫به‬‫آوریل‬ ‫در‬1022‫از‬ ‫کاری‬ ‫نتوانست‬ ‫نظر‬ ‫به‬ ‫نیز‬
‫و‬ ‫ببرد‬ ‫پیش‬‫توصیف‬ ‫در‬ ‫خبری‬ ‫های‬ ‫خروجی‬‫نوشتند‬ ‫و‬ ‫کردند‬ ‫استفاده‬ ‫نامطلوب‬ ،‫تلخ‬ ،‫سرد‬ :‫همانند‬ ‫صفاتی‬ ‫از‬ ‫سفر‬ ‫این‬ ‫فضای‬«‫او‬
.‫کرد‬ ‫ترک‬ ‫را‬ ‫کشور‬ ‫این‬ ‫خالی‬ ‫دستی‬ ‫با‬»(Global Times, 2016):‫داشت‬ ‫اظهار‬ ‫سفر‬ ‫این‬ ‫از‬ ‫پس‬ ‫الفیصل‬ ‫ترکی‬ ‫همچنین‬
«.‫گردد‬ ‫بررسی‬ ‫کشور‬ ‫دو‬ ‫میان‬ ‫مشترک‬ ‫منافع‬ ‫تا‬ ‫است‬ ‫آن‬ ‫وقت‬ ‫اکنون‬ ‫و‬ ‫رسیده‬ ‫اتمام‬ ‫به‬ ‫آمریکا‬ ‫با‬ ‫رابطه‬ ‫در‬ ‫گذشته‬ ‫خوب‬ ‫روزهای‬»
(CNN, 2016‫ای‬ ‫دوری‬ ‫معنای‬ ‫به‬ ‫این‬ ‫اما‬ ‫عربستان‬ ‫و‬ ‫آمریکا‬ ‫رابطه‬ ‫در‬ ‫تحول‬ ‫از‬ ‫است‬ ‫هایی‬ ‫نشانه‬ ‫مسائل‬ ‫این‬ ‫همه‬ )‫از‬ ‫متحده‬ ‫االت‬
‫از‬ ‫آن‬ ‫از‬ ‫پس‬ ‫و‬ ‫پرداخت‬ ‫خواهیم‬ ‫سعودی‬ ‫پادشاهی‬ ‫مواضع‬ ‫و‬ ‫ایران‬ ‫با‬ ‫ای‬ ‫هسته‬ ‫توافق‬ ‫بیشتر‬ ‫بررسی‬ ‫به‬ ‫ادامه‬ ‫در‬ ‫هاست؟‬ ‫سعودی‬
‫مجموع‬‫از‬ ‫آمده‬ ‫دست‬ ‫به‬ ‫های‬ ‫داللت‬.‫گوییم‬ ‫می‬ ‫پاسخ‬ ‫فوق‬ ‫سوال‬ ‫به‬ ‫قرائن‬ ‫و‬ ‫شواهد‬
‫بخش‬4-‫عربستان‬ ‫موضع‬ ‫و‬ ‫ایران‬ ‫با‬ ‫ای‬ ‫هسته‬ ‫توافق‬
،‫(مطهرنیا‬ .‫است‬ ‫ایران‬ ‫ای‬ ‫هسته‬ ‫پرونده‬ ‫آمریکا‬ ‫متحده‬ ‫ایاالت‬ ‫و‬ ‫عربستان‬ ‫بین‬ ‫اختالف‬ ‫در‬ ‫مهم‬ ‫بسیار‬ ‫مقوالت‬ ‫از‬ ‫یکی‬2232)‫بدون‬
‫معتقد‬ ‫بسیاری‬ .‫بود‬ ‫ایران‬ ‫با‬ ‫ای‬ ‫هسته‬ ‫نامه‬ ‫تفاهم‬ ‫امضای‬ ‫اوباما‬ ‫دولت‬ ‫خارجی‬ ‫سیاست‬ ‫دستاوردهای‬ ‫ترین‬ ‫بزرک‬ ‫از‬ ‫یکی‬ ‫شک‬
:‫بودند‬«‫خارج‬ ‫سیاست‬ ‫برای‬ ‫پاداشی‬ ‫هیچ‬‫سال‬ ‫در‬ ‫آمریکا‬ ‫دولت‬ ‫ی‬1161‫بزرگ‬‫هسته‬ ‫جامع‬ ‫توافق‬ ‫یک‬ ‫به‬ ‫دستیابی‬ ‫پاداش‬ ‫از‬ ‫تر‬‫ای‬
.‫بود‬ ‫نخواهد‬ ‫ایران‬ ‫با‬(»Guardian, 2014):‫نوشتند‬ ‫نیز‬ ‫ها‬ ‫روزنامه‬ ‫از‬ ‫برخی‬«‫مصالحه‬ ‫به‬ ‫کنونی‬ ‫زمانی‬ ‫برهه‬ ‫در‬ ‫آمریکا‬ ‫و‬ ‫ایران‬
‫اندیشند‬ ‫می‬ ‫بیشتر‬»،‫األوسط‬ ‫الشرق‬ (1162)‫طی‬ ‫در‬،‫مذاکرات‬ ‫برگزاری‬‫های‬ ‫نشست‬‫متعدد‬‫دوجانبه‬‫آمریکا‬ ‫و‬ ‫ایران‬ ‫خارجه‬ ‫وزرای‬
‫شد‬ ‫یکدیگر‬ ‫با‬ ‫کشورها‬ ‫این‬ ‫دوجانبه‬ ‫روابط‬ ‫در‬ ‫نوین‬ ‫فصلی‬ ‫گشایش‬ ‫باعث‬‫خود‬ ‫نیت‬ ‫حسن‬ ‫دادن‬ ‫نشان‬ ‫برای‬ ‫رقابتی‬ ‫طرفین‬ ‫بین‬ ‫و‬
‫گرفت‬ ‫در‬ ‫رقابتی‬ ‫مقابل‬ ‫طرق‬ ‫به‬‫به‬ ‫ایران‬ ‫از‬ ‫هیئتی‬ ‫زودی‬ ‫به‬ ‫اگر‬ :‫کردند‬ ‫اعالم‬ ‫وود‬ ‫تاد‬ ‫جمله‬ ‫از‬ ‫برخی‬ ‫حتی‬ ‫و‬‫تع‬ ‫آمد‬ ‫سفید‬ ‫کاخ‬‫جب‬
(.‫نکنید‬western journalism, 2015)‫اوباما‬‫نیز‬‫در‬‫خود‬ ‫میالدی‬ ‫نوی‬ ‫سال‬ ‫پایان‬ ‫مصاحبه‬‫آمریکا‬ ‫ملی‬ ‫رادیو‬ ‫با‬(NPR:‫گفت‬ )
«‫تواند‬ ‫می‬ ‫ایران‬ ، ‫ای‬ ‫هسته‬ ‫توافق‬ ‫صورت‬ ‫در‬‫مو‬ ‫بسیار‬ ‫ای‬ ‫منطقه‬ ‫قدرت‬ ‫یک‬ ‫به‬‫ف‬‫ق‬‫شود‬ ‫تبدیل‬.»(Weekly Standard, 2014)
‫سفر‬ ‫در‬ ‫همچنین‬ ‫وی‬:‫کرد‬ ‫اعالم‬ ‫لندن‬ ‫به‬ ‫خود‬«‫آن‬ ‫به‬ ‫ما‬ ‫که‬ ‫است‬ ‫چیزی‬ ‫جنگ‬ ‫در‬ ‫شدن‬ ‫وارد‬ ‫بدون‬ ‫توافقی‬ ‫چنین‬ ‫به‬ ‫رسیدن‬
‫کنبم‬ ‫می‬ ‫افتخار‬( »ABC News, 2016)‫مواضعی‬ ‫چنین‬ ‫اتخاذ‬ ‫شاید‬ ‫و‬‫نگرانی‬ ‫که‬ ‫بود‬‫قدرت‬ ‫از‬ ‫را‬ ‫ها‬ ‫سعودی‬ ‫خصوص‬ ‫به‬ ‫اعراب‬
.‫داشت‬ ‫پی‬ ‫در‬ ‫منطقه‬ ‫در‬ ‫آن‬ ‫نفوذ‬ ‫افزایش‬ ‫و‬ ‫ایران‬ ‫گرفتن‬‫پس‬‫شاید‬‫نظر‬ ‫به‬ ‫منطقی‬‫بر‬‫سد‬‫که‬«‫توافق‬‫و‬ ‫آمریکا‬ ‫نهایی‬ ‫ای‬ ‫هسته‬،‫ایران‬

10. www.SID.ir
Archive of SID
.‫آورد‬ ‫خواهد‬ ‫در‬ ‫حرکت‬ ‫به‬ ‫ای‬ ‫هسته‬ ‫موضوع‬ ‫در‬ ‫ایران‬ ‫با‬ ‫موازنه‬ ‫برقراری‬ ‫برای‬ ‫را‬ ‫سعودی‬ ‫عربستان‬»(Wall street journal,
2015)
‫راستا‬ ‫همین‬ ‫در‬‫دیگر‬‫کشورهای‬:‫قبیل‬ ‫از‬ ‫منطقه‬‫عربی‬ ‫متحده‬ ‫امارات‬ ‫و‬ ‫قطر‬ ،‫مصر‬‫نیز‬‫در‬ ‫نهایی‬ ‫توافق‬ ‫شانس‬ ‫رفتن‬ ‫باال‬ ‫با‬ ‫همزمان‬
‫گروه‬ ‫و‬ ‫ایران‬ ‫بین‬ ‫ای‬ ‫هسته‬ ‫مذاکرات‬6+1‫پی‬ ‫واشنگتن‬ ‫به‬‫غ‬‫منطقه‬ ‫بر‬ ‫را‬ ‫خود‬ ‫سلطه‬ ‫و‬ ‫نفوذ‬ ،‫توافق‬ ‫این‬ ‫اثر‬ ‫در‬ ‫ایران‬ ‫که‬ ‫اند‬ ‫داده‬ ‫ام‬
.‫داد‬ ‫خواهد‬ ‫افزایش‬‫ای‬‫کشورها‬ ‫ن‬‫همچنین‬‫کرده‬ ‫نگرانی‬ ‫ابراز‬ ‫خاورمیانه‬ ‫در‬ ‫ای‬ ‫هسته‬ ‫مسابقه‬ ‫افتادن‬ ‫راه‬ ‫به‬ ‫از‬‫در‬ ‫هایی‬ ‫بحث‬ ‫و‬ ‫اند‬
‫عربی‬ ‫کشورهای‬ ‫نگرانی‬ ‫کاهش‬ ‫برای‬ ‫راهکاری‬ ‫عنوان‬ ‫به‬ ‫کشورها‬ ‫این‬ ‫از‬ ‫آمریکا‬ ‫ای‬ ‫هسته‬ ‫حمایت‬ ‫چتر‬ ‫مورد‬‫را‬‫آ‬ ‫میان‬ ‫به‬‫اند‬ ‫ورده‬.(
Wall street journal, 2015)‫تعدادی‬ ‫و‬ ‫عربستان‬ ‫نگرانی‬ ‫ابراز‬‫اعتمادی‬ ‫بی‬ ‫فضای‬ ‫آمدن‬ ‫وجود‬ ‫به‬ ‫و‬ ‫منطقه‬ ‫کشورهای‬ ‫از‬ ‫دیگر‬
‫تا‬ ‫شد‬ ‫سبب‬ ‫آمریکا‬ ‫و‬ ‫ها‬ ‫آن‬ ‫میان‬‫برخی‬‫تحلیلگران‬ ‫از‬‫منطقه‬ ‫در‬ ‫آمریکا‬ ‫متحد‬ ‫کشورهای‬ ‫رهبران‬ ‫اعتماد‬ ‫دادن‬ ‫دست‬ ‫از‬ ‫به‬ ‫نسبت‬
‫همکاری‬ ‫از‬ ‫طوالنی‬ ‫ای‬ ‫تاریخچه‬ ‫کردن‬ ‫گوشزد‬ ‫ضمن‬ ‫و‬ ‫داده‬ ‫هشدار‬‫ها‬ ‫سعودی‬ ‫با‬ ‫خصوص‬ ‫به‬:‫بنویسند‬«‫م‬ ‫وقتی‬‫عربی‬ ‫کشور‬ ‫هر‬ ‫در‬ ‫ا‬
‫گیریم‬ ‫می‬ ‫تماس‬ ‫ریاض‬ ‫با‬ ‫اول‬ ‫شویم‬ ‫می‬ ‫روبرو‬ ‫مشکل‬ ‫با‬( »Michael Rubin, 2015)‫مجبور‬ ‫آمریکایی‬ ‫مقامات‬ ‫شرایط‬ ‫این‬ ‫در‬
‫در‬ ‫شدند‬‫مذاکرات‬ ‫بحبوحه‬ ‫همان‬‫ب‬‫ا‬‫رها‬‫به‬‫خا‬‫کردن‬ ‫آگاه‬ ‫ضمن‬ ‫و‬ ‫کرده‬ ‫سفر‬ ‫ورمیانه‬‫منطقه‬ ‫کشورهای‬ ‫دیگر‬ ‫و‬ ‫عربستان‬‫تحوالت‬ ‫از‬
‫هسته‬ ‫مذاکرات‬ ‫به‬ ‫مربوط‬‫ده‬ ‫اطمینان‬ ‫ها‬ ‫آن‬ ‫به‬ ،‫ایران‬ ‫ای‬‫ن‬‫که‬ ‫د‬‫ای‬ ‫هسته‬ ‫توافق‬ ‫هرگونه‬‫ایران‬ ‫با‬(.‫زند‬ ‫نمی‬ ‫آسیب‬ ‫ها‬ ‫آن‬ ‫منافع‬ ‫به‬
Reuters, 2015)‫شده‬ ‫یادآور‬ ‫همچنین‬ ‫وی‬:"‫است‬ ‫ساخته‬ ‫تر‬ ‫امن‬ ‫را‬ ‫جهان‬ ‫ایران‬ ‫با‬ ‫ای‬ ‫هسته‬ ‫توافق‬"(Dailytargum,
2016)
‫پادشاهی‬ ‫مقامات‬ ‫که‬ ‫کرد‬ ‫فراموش‬ ‫نباید‬ ‫فوق‬ ‫مسائل‬ ‫کنار‬ ‫در‬‫به‬ ‫علنی‬ ‫طور‬ ‫به‬ ‫اسرائیل‬ ‫وزیر‬ ‫نخست‬ ‫نتانیاهو‬ ‫مانند‬ ‫هرگز‬ ‫سعودی‬
‫نپرداخت‬ ‫ایران‬ ‫با‬ ‫ای‬ ‫هسته‬ ‫توافق‬ ‫با‬ ‫مخالفت‬‫ند‬‫حداکثر‬ ‫یا‬ ‫و‬ ‫خوب‬ ‫توافقی‬ ‫به‬ ‫دستیابی‬ ‫آرزوی‬ ‫به‬ ‫صرفا‬ ‫رسمی‬ ‫های‬ ‫تریبون‬ ‫طریق‬ ‫از‬ ‫و‬
‫توافقی‬ ‫به‬ ‫رسیدن‬ ‫برای‬ ‫هشدار‬‫بد‬‫بر‬ ‫را‬ ‫خود‬ ‫تالش‬ ‫تمام‬ ‫عمل‬ ‫در‬ ‫که‬ ‫هرچند‬ ‫کردند‬ ‫می‬ ‫بسنده‬.‫بردند‬ ‫کار‬ ‫به‬ ‫توافق‬ ‫حصول‬ ‫عدم‬ ‫ای‬
‫پنجم‬ ‫بخش‬-‫برآمد‬
‫به‬ ‫توجه‬ ‫با‬،‫شد‬ ‫ذکر‬ ‫که‬ ‫قرائنی‬ ‫و‬ ‫شواهد‬‫رابطه‬ ‫در‬ ‫تحول‬ ‫نوعی‬ ‫بروز‬ ‫به‬ ‫معتقد‬ ‫حداقل‬ ‫متفکران‬ ‫غالب‬‫عربستان‬ ‫و‬ ‫متحده‬ ‫ایاالت‬
‫باشند‬ ‫می‬ ‫سعودی‬‫تنها‬ ‫نظر‬ ‫اختالف‬ ‫و‬.‫دارد‬ ‫وجود‬ ‫تحول‬ ‫این‬ ‫ماهیت‬ ‫در‬‫کالن‬ ‫دید‬ ‫در‬ ‫آمریکا‬ ‫معتقدند‬ ‫ای‬ ‫عده‬‫دکترین‬‫چرخش‬‫ب‬‫ه‬
‫خواستار‬ ‫و‬ ‫کند‬ ‫می‬ ‫دنبال‬ ‫را‬ ‫آسیا‬ ‫شرق‬‫حداقلی‬ ‫دخالت‬‫مدیریت‬ ‫سیاست‬ ‫طبق‬ ‫رو‬ ‫این‬ ‫از‬ .‫است‬ ‫خاورمیانه‬ ‫معادالت‬ ‫از‬ ‫خروج‬ ‫حتی‬ ‫و‬
‫قد‬ ‫دو‬ ‫عنوان‬ ‫به‬ ‫وعربستان‬ ‫ایران‬ ‫بین‬ ‫قوا‬ ‫توازن‬ ‫دنبال‬ ‫به‬ ‫تنش‬‫متفاوت‬ ‫ای‬ ‫مقدمه‬ ‫از‬ ‫را‬ ‫نتیجه‬ ‫همین‬ ‫دیگر‬ ‫برخی‬ .‫ایست‬ ‫منطقه‬ ‫رت‬
‫م‬‫آن‬ .‫گیرند‬ ‫ی‬‫معتقدند‬ ‫ها‬‫خروج‬ ‫قصد‬ ‫متحده‬ ‫ایاالت‬ ‫و‬ ‫شده‬ ‫محسوب‬ ‫استراتژیک‬ ‫فوق‬ ‫ای‬ ‫منطقه‬ ‫است‬ ‫هنوز‬ ‫که‬ ‫هنوز‬ ‫فارس‬ ‫خلیج‬
‫ندارد‬ ‫را‬ ‫آن‬ ‫معادالت‬ ‫از‬‫که‬ ‫عربستان‬ ‫و‬ ‫ایران‬ ‫میان‬ ‫خصوص‬ ‫به‬ ‫تنش‬ ‫بروز‬ ‫از‬ ‫جلوگیری‬ ‫جهت‬ ‫اما‬،‫کند‬ ‫می‬ ‫دخالت‬ ‫به‬ ‫مجبور‬ ‫را‬ ‫آمریکا‬
‫یعن‬ ‫این‬ .‫است‬ ‫گرفته‬ ‫پیش‬ ‫در‬ ‫را‬ ‫تنش‬ ‫مدیریت‬ ‫سیاست‬‫یعنی‬ ‫خود‬ ‫استراتژیک‬ ‫متحد‬ ‫از‬ ‫ایران‬ ‫به‬ ‫نزدیکی‬ ‫عین‬ ‫در‬ ‫متحده‬ ‫ایاالت‬ ‫ی‬
‫معتقد‬ ‫ای‬ ‫عده‬ ‫نیز‬ ‫آخر‬ ‫در‬ .‫شود‬ ‫نمی‬ ‫دور‬ ‫عربستان‬‫با‬ ‫ند‬،‫داعش‬ ‫خصوص‬ ‫به‬ ‫تروریسم‬ ‫و‬ ‫گرایی‬ ‫افراط‬ ‫از‬ ‫عربستان‬ ‫حمایت‬ ‫به‬ ‫توجه‬
‫دوری‬ ‫و‬ ‫ایران‬ ‫به‬ ‫نزدیکی‬ ‫دنبال‬ ‫به‬ ‫آمریکا‬ ،‫شده‬ ‫نیز‬ ‫غرب‬ ‫دامنگیر‬ ‫آن‬ ‫تبعات‬ ‫امروزه‬ ‫که‬:‫است‬ ‫معتقد‬ ‫نویسنده‬ .‫است‬ ‫عربستان‬ ‫از‬‫د‬‫ر‬
‫حاضر‬ ‫برهه‬‫تنیدگی‬ ‫درهم‬ ‫و‬ ‫پیچیدگی‬ ‫به‬ ‫توجه‬ ‫با‬‫واشنگتن‬ ‫رابطه‬-،‫ریاض‬‫که‬ ‫رسد‬ ‫می‬ ‫نظر‬ ‫به‬ ‫بعید‬ ‫بسیار‬‫متحده‬ ‫ایاالت‬‫پی‬ ‫در‬
‫ا‬ ‫اختالفات‬ ‫آنکه‬ ‫حال‬ ‫باشد‬ ‫عربستان‬ ‫از‬ ‫دوری‬ ‫دنبال‬ ‫به‬ ‫ایران‬ ‫به‬ ‫نزدیکی‬‫پابرجاست‬ ‫هنوز‬ ‫نیز‬ ‫تهران‬ ‫با‬ ‫ساسی‬.‫در‬ ‫اوباما‬‫طو‬‫دوره‬ ‫دو‬ ‫ل‬
‫خود‬ ‫جمهوری‬ ‫ریاست‬‫سفر‬ ‫تا‬ ‫گرفته‬ ‫ایران‬ ‫با‬ ‫ای‬ ‫هسته‬ ‫مذاکره‬ ‫از‬ .‫داد‬ ‫قرار‬ ‫کار‬ ‫دستور‬ ‫در‬ ‫را‬ ‫خارجی‬ ‫روابط‬ ‫در‬ ‫زدایی‬ ‫تنش‬ ‫نوعی‬

11. www.SID.ir
Archive of SID
‫می‬ ‫تاثیرگذار‬ ‫عنصری‬ ‫ای‬ ‫منطقه‬ ‫معادالت‬ ‫در‬ ‫ایران‬ ‫که‬ ‫پذیرفت‬ ‫متحده‬ ‫ایاالت‬ .‫ژاپن‬ ‫در‬ ‫هیروشیما‬ ‫و‬ ‫ویتنام‬ ‫اخیرا‬ ‫و‬ ‫کوبا‬ ‫به‬ ‫تاریخی‬
‫بس‬ ‫در‬ ‫که‬ ‫باشد‬‫از‬ ‫بسیاری‬ ‫فصل‬ ‫و‬ ‫حل‬ ‫در‬ ‫که‬ ‫اند‬ ‫رسیده‬ ‫نتیجه‬ ‫این‬ ‫به‬ ‫ها‬ ‫آن‬ .‫است‬ ‫دستیافته‬ ‫نیز‬ ‫اهدافی‬ ‫به‬ ‫ها‬ ‫عرصه‬ ‫از‬ ‫یاری‬
‫هسته‬ ‫مذاکرات‬ ‫طریق‬ ‫از‬ ‫فلذا‬ .‫است‬ ‫ممکن‬ ‫ایران‬ ‫جمله‬ ‫از‬ ‫موثر‬ ‫های‬ ‫مهره‬ ‫همه‬ ‫کمک‬ ‫به‬ ‫سوریه‬ ‫بحران‬ ‫مانند‬ ‫ای‬ ‫منطقه‬ ‫معضالت‬
‫رسد‬ ‫می‬ ‫نظر‬ ‫به‬ ‫و‬ ‫است‬ ‫ایران‬ ‫به‬ ‫نزدیکی‬ ‫دنبال‬ ‫به‬ ‫ای‬‫د‬‫است‬ ‫نیکسون‬ ‫ستونی‬ ‫دو‬ ‫سیاست‬ ‫مشابه‬ ‫سیستمی‬ ‫اعمال‬ ‫دنبال‬ ‫به‬ ‫نهایت‬ ‫ر‬
.‫بپذیرد‬ ‫ای‬ ‫منطقه‬ ‫معادالت‬ ‫در‬ ‫تاثیرگذار‬ ‫ای‬ ‫مهره‬ ‫عنوان‬ ‫به‬ ‫را‬ ‫ایران‬ ‫باید‬ ‫نیز‬ ‫عربستان‬ ‫آن‬ ‫تبع‬ ‫به‬ ‫و‬‫بین‬ ‫این‬ ‫در‬ ‫مهم‬ ‫نکته‬ ‫اما‬،‫مقابله‬
‫ایران‬ ‫اگر‬ .‫است‬ ‫ایران‬ ‫در‬ ‫ها‬ ‫جناح‬ ‫آتی‬ ‫های‬ ‫سال‬ ‫ایدئولوژیک‬ ‫موازنه‬ ‫و‬‫سیاست‬‫یعنی‬ ‫فعلی‬ ‫جمهور‬ ‫رئیس‬ ‫تعامل‬ ‫و‬ ‫زدایی‬ ‫تنش‬
‫به‬ ‫واشنگتن‬ ‫پیش‬ ‫از‬ ‫بیش‬ ‫نزدیکی‬ ‫موجبات‬ ،‫دهد‬ ‫ادامه‬ ...‫و‬ ‫تجاری‬ ،‫اقتصادی‬ ،‫سیاسی‬ ‫مختلف‬ ‫های‬ ‫حوزه‬ ‫در‬ ‫را‬ ‫روحانی‬ ‫حسن‬
‫بالطب‬ ‫گیرند‬ ‫پیش‬ ‫در‬ ‫را‬ ‫آمریکا‬ ‫با‬ ‫تخاصم‬ ‫سیاست‬ ‫و‬ ‫برسند‬ ‫قدرت‬ ‫به‬ ‫روحانی‬ ‫رویکرد‬ ‫مخالفان‬ ‫اگر‬ ‫اما‬ ‫گردد‬ ‫می‬ ‫فراهم‬ ‫تهران‬‫ع‬‫ایاالت‬
.‫گردد‬ ‫می‬ ‫باز‬ ‫خود‬ ‫قبلی‬ ‫های‬ ‫سیاست‬ ‫به‬ ‫ایران‬ ‫از‬ ‫دوری‬ ‫ضمن‬ ‫نیز‬ ‫متحده‬
،‫نیست‬ ‫حاضر‬ ‫قطعا‬ ‫واشنگتن‬ :‫همینجاست‬ ‫نیز‬ ‫عربستان‬ ‫با‬ ‫مواجهه‬ ‫در‬ ‫اوباما‬ ‫دولت‬ ‫پسابرجام‬ ‫سیاست‬ ‫در‬ ‫توجه‬ ‫قابل‬ ‫نکته‬‫ب‬‫امید‬ ‫ه‬
‫تهران‬ ‫تعامل‬ ‫سیاست‬ ‫تداوم‬ ‫و‬ ‫همکاری‬‫ریسک‬ ،‫بعد‬ ‫های‬ ‫سال‬ ‫در‬‫ریاض‬ ‫دادن‬ ‫دست‬ ‫از‬‫منطقه‬ ‫در‬‫بخرد‬ ‫جان‬ ‫به‬ ‫را‬.‫برهه‬ ‫در‬ ‫فلذا‬
‫پایانی‬ ‫نکته‬ .‫بندد‬ ‫می‬ ‫کار‬ ‫به‬ ‫عربستان‬ ‫خصوص‬ ‫به‬ ‫منطقه‬ ‫در‬ ‫خود‬ ‫عرب‬ ‫متحدان‬ ‫نگهداشتن‬ ‫راضی‬ ‫برای‬ ‫را‬ ‫خود‬ ‫تالش‬ ‫نهایت‬ ‫فعلی‬
‫و‬ ‫منطقه‬ ‫اعراب‬ ‫تشابه‬ ‫وجه‬ ‫ایران‬ ‫ای‬ ‫هسته‬ ‫توافق‬ ‫با‬ ‫مخالفت‬ :‫دارد‬ ‫موازی‬ ‫منافع‬ ‫تعریف‬ ‫در‬ ‫زدنی‬ ‫مثال‬ ‫تبهر‬ ‫آمریکا‬ ‫اینکه‬‫اس‬‫رائیل‬
‫ب‬ ‫همین‬ ‫که‬ ‫گردید‬‫عبری‬ ‫اتحاد‬ ‫تشکیل‬ ‫اعث‬-.‫شد‬ ‫عربی‬‫شاید‬‫جلویی‬ ‫به‬ ‫رو‬ ‫بزرگ‬ ‫گام‬ ‫بتوان‬ ‫نیز‬ ‫را‬ ‫این‬‫من‬ ‫های‬ ‫سیاست‬ ‫برای‬‫طقه‬
‫شنا‬ ‫رسمیت‬ ‫به‬ ‫و‬ ‫اسرائیل‬ ‫دولت‬ ‫جایگاه‬ ‫تثبیت‬ ‫جهت‬ ‫آمریکا‬ ‫ای‬.‫دانست‬ ‫منطقه‬ ‫اعراب‬ ‫به‬ ‫آن‬ ‫ساندن‬
‫منابع‬
‫معا‬ ‫ابرار‬ ‫المللی‬ ‫بین‬ ‫تحقیقات‬ ‫و‬ ‫مطالعات‬ ‫موسسه‬‫سعودی؛‬ ‫عربستان‬ ‫در‬ ‫سیاسی‬ ‫صر،اصالحات‬‫عربستا‬ ‫سیاسی‬ ‫تحوالت‬ ‫بر‬ ‫عراق‬ ‫بحران‬ ‫تأثیر‬‫ن‬
‫تحقیقا‬ ‫و‬ ‫مطالعات‬ ‫موسسه‬ :‫یوسفی،(تهران‬ ‫محسن‬ ‫ی‬ ‫ترجمه‬ ،‫سعودی‬،‫معاصر‬ ‫ابرار‬ ‫المللی‬ ‫بین‬ ‫ت‬2232)
(‫عربستان‬ ‫و‬ ‫ایران‬ ‫روابط‬ ‫در‬ ‫واگرایی‬ ‫ای‬ ‫منطقه‬ ‫عوامل‬ ‫بررسی‬2231‫تا‬2230‫آقا‬ ‫مهدی‬ ،‫ازغندی‬ ‫علیرضا‬ ‫)؛‬‫مجله‬ ،‫سیاست‬ ‫علیخانی(فصلنامه‬
‫دوره‬ ،‫سیاسی‬ ‫علوم‬ ‫و‬ ‫حقوق‬ ‫دانشکده‬12‫شماره‬ ،1‫تابستان‬ ،2231)
‫صلح‬ ‫مطالعات‬ ‫المللی‬ ‫بین‬ ‫مرکز‬–IPSC‫تحقیقات‬ ‫مرکز‬ :‫(تهران‬ ‫اسدی‬ ‫اکبر‬ ‫علی‬ ‫دکتر‬ ‫با‬ ‫گفتگو‬ ‫عربستان؛‬ ‫و‬ ‫آمریکا‬ ‫اختالفات‬ ‫ترین‬ ‫مهم‬ ،
،‫استراتژیک‬2‫اردیبهشت‬2232)
،‫فارس‬ ‫خلیج‬ ‫مطالعات‬ ‫گروه‬ ‫نشست‬ ‫موضوع‬ ‫اخیر؛‬ ‫تحوالت‬ ‫از‬ ‫پس‬ ،‫عربستان‬ ‫و‬ ‫آمریکا‬ ‫روابط‬ ‫بررسی‬‫استراتژیک‬ ‫مطالعات‬ ‫پژوهشکده‬‫خ‬‫اورمیانه‬،
20‫ماه‬ ‫ابان‬2231.

12. www.SID.ir
Archive of SID
www.bbc.co.uk/news/world-middle-east-36083990
www.bloomberg.com/politics/articles/2016-04-20/obama-stands-by-words-for-saudis-during-meeting-with-king
https://oic2016istanbulsummit.org/wp-content/uploads/2016/04/Final_Communique.pdf