1. Хичээлийн тодорхойлолт.
ВА 327: Олон улсын бизнесийн эрх зүй.
Кредит,улирал: 3.0, хавар
Өмнөх холбоо: ВА 204,
Хичээл заах багш: доктор Т.Халтар.
Өрөө: 403
Email: khaltar_t@csms.edu.mn
Долоо хоногт хичээлэх цаг: 2:2:5(лекц/семинар/бие даалт)
Хичээлийн зорилго: Олон улсын бизнес эрхэлдэг аж ахуйн нэгж байгууллагын
менежерүүд, бизнес эрхлэгчдийн заавал мэдэж байх, эзэмшвэл
зохих олон улсын хувийн болон бизнесийн эрх зүйн үндсэн
ойлголтууд, ОУБЭЗ-н эх сурвалж, зохицуулалтын арга, олон улсын
бизнесийн харилцааны объект субъект, ОУ худалдааны эрх зүй,
арилжааны санхүүжилттэй гэрээний эрх зүй, ОУ-ын банкны эрх зүй,
ОУ-ын арилжааны арбитрын ажиллагааны үндсэн ойлгол-туудыг
эзэмшүүлж олсон мэдлэгээ амьдралд хэрэглэх, хэрэгжүүлэх
дадал,чадвар эзэмшүүлэх.
Үндсэн сурах бичиг: 1.Богуславский М.М.“Международное частное право“.М.1994.
3. Т.Халтар. Эсгий эдлэлийн экспорт.УБ. 2007
2.Тынель А.”Курс международного торгового права”.Амалфей. Минск.2000.
3.“Международное частное право” (под ред Г.М.Дмитриева) СПб. 1999. 2-ое
издание
4.“Международное экономическое право“(под ред М.М.Богуславского).М.1986.
5.Goode R. Commercial law. 2d edition. Penguin Books. 1995.
6.Folsom R. Gordon M. International Business Transactions. West Publishing Co.
St.Paul,Minn.1995
Нэмэлт материал: 1.Лунц Л.А.“Международное частное право“.М.1970.
2.Т.Мэндсайхан.”Олон улсын хувийн эрх зүйн үндэс” УБ. 2002
3.Ж.Сувдням, М.Сувд. “Гадаад худалдаа” УБв 2002.
4.Б.Оюунцимэг.”Олон улсын иргэний эрх зүй” УБв 2000
5.Э.Гүргэмжав. “Олон улсын худалдаа” УБв 2000
6.Bianca C.M., Bonell M.J. Commentary on the International
Sales Law. Giuffre, Milan, 1987.
7.Cranston R. Banking Law, Clarendon Press. Oxford. 1997.
8.Монголын худалдаа аж үйлдвэрийн танхимаас гаргасан
цуврал.
Дүгнэх журам: Багш оюутнуудын мэдлэгийг үндсэн 3 хэлбэрээр
дүгнэж 70 хүртэлх оноог өгнө.
- ирц,идэвхи: 10 оноо
- семинар 6 оноо
- үндсэн мэдлэг шалгах билет,тест 2 удаа: 14 оноо
- бие даах ажлын гүйцэтгэл 40 оноо
Тайлбар: 1.Оюутан мэдлэгээ үндсэн сурах бичгүүдээс гадна
нэмэлт материалууд, интернетийн мэдээлэл ашиглан
гүнзгийрүүлнэ.
2.Үндсэн мэдлэгийг амаар болон тестээр улирлын явцад 2 удаа шалгана.
3.Бие даалтыг график төлөвлөгөөний дагуу товлогдсон хуга-цаанд шалгуулж 40
хүртэлх оноо авах ба хугацаа хожимдсон, дутуу хийсэн гүйцэтгэлийг тооцохгүй.
Агуулга: Олон улсын бизнесийн эрх зүйн ойлголт, эх сурвалж, субъект, объект, олон улсын
бизнесийн хэлцлүүд, ОУ-ын бараа худалдах, худалдан авах гэрээ, худалдааны
зуучлал, төлөөлөл, ОУ-ын төлбөр тооцоо, банкны баталгаа, ОУ-ын факторинг,
санхүүгийн лизинг, ажил гүйцэтгэх гэрээ, ОУ-ын тээвэр, лицензийн гэрээ,
франчайзинг, хөрөнгө оруулалт, худалдааны арбитр.
Багшийн заах арга:Энэ хичээлийг онолын үндсэн ойлголтуудыг багш тойм лекцээр өгнө.Оюутан бие
даан мэдлэгээ өргөжүүлж, бататгах процессийг багш ерөнхийд нь хянана.
Доктор: Т.Халтар

2. ВА 327 хичээлийн лекцийн сэдэв
Лекцийн сэдэвчилсэн төлөвлөгөө.
7хоног Хичээлийн сэдэв Тэмдэглэл
I Олон улсын иргэний эрх зүйн ойлголт, хамаа- 1-р сэдэв.[Оногдох
дуулах үндсэн томъёолол цаг [2:2:5]
II Олон улсын бизнесийн эрх зүйн ойлголт, эх 2,-р сэдэв.
сурвалж [2:2:5]
III ОУ-ын бизнесийн эрх зүйн субъект, объект. 3-р сэдэв.[2:2:5]
IV ОУ-ын бизнесийн гэрээний ойлголт, гэрээний 4-р сэдэв. [2:2:5]
хариуцлага
V ОУ-ын бараа худалдах худалдан авах гэрээ. 5-р сэдэв. [2:2:5]
Венийн конвенци.
VI ОУ-ын худалдааны зуучлал, төлөөлөл 6-р сэдэв. [2:2:5]
VII Олон улсын төлбөр тооцоо. Мөнгөн шилжүүлэг 7-р сэдэв. [2:2:5]
VIII Аккредетив, инкассо, Банкны баталгаа 8-р сэдэв. [2:2:5]
IX ОУ-ын факторинг 9-р сэдэв. [2:2:5]
X ОУ-ын санхүүгийн лизинг 10-р сэдэв. [2:2:5]
XI ОУ-ын ажил гүйцэтгэх гэрээ 11-р сэдэв. [2:2:5]
XII ОУ-ын тээвэр 12-р сэдэв. [2:2:5]
XIII ОУ-ын лицензийн гэрээ. 13-р сэдэв. [2:2:5]
XIV Франчайзинг, ОУ-ын хөрөнгө оруулалт 14-р сэдэв. [2:2:5]
XV ОУ-ын худалдааны арбитр 15-р сэдэв. [2:2:5]
ВА 327 хичээлийн семинарын сэдэвчилсэн төлөвлөгөө.
7 явагдах хэлбэр
хоног Хичээлийн сэдэв. ярилцлага Бодлого,
илтгэл дасгал,
(цаг) загвар
(цаг)
I ОУ-ын иргэний/хувийн/эрх зүйн судлах зүйл,
зохицуулалтын арга, хэм хэмжээ, 2
II ОУ-ын бизнесийн эрх зүйн түүх, бусад эрх зүйтэй
хэрхэн холбогдох 2
III Олон улсын хууль тогтоомж, Lex mercatoria 2
IV ОУ-ын бизнесийн эрх зүйн субъектууд, түүний 2
ялгаа, төрөл. Объектууд
V Бизнесийн гэрээний ойлголт, нөхцөл, байгуулах 1 1
журам, тайлбарлах, гэрээний хариуцлага
VI ОУ-ын бараа худалдах, худалдан авах гэрээний 2
тухай 1980 оны Венийн конвенци,
Инкотермс 1990. 2000.
VII Худалдааны зуучлалын төрлүүд, худалдааны 2
төлөөллийн төрөл, хэлбэр
VIII ОУ-ын мөнгөн шилжүүлэг, аккредетив, инкассогийн 2

3. үе шатууд
IX Факторингийн зохицуулалт, төрөл, гэрээ байгуулах 2
X ОУ-ын санхүүгийн лизингийн зохицуулалт, төрөл, 1 1
гэрээ байгуулах, төлбөр
XI Аж үйлдвэрийн объект барьж байгуулах гэрээ, 2
техникийн үйлчилгээ үзүүлэх гэрээ
XII Олон улсын тээврийн төрөл, экспедици, 1 1
XIII ОУ-ын лицензийн гэрээний зохицуулалт, 1 1
нөхцөл
XIV Франчайзингийн ойлголт, объект, үүрэг, 1 1
хариуцлага
XV ОУ-ын хөрөнгө оруулалт, субъект, дэглэм, эрсдэл, 1 1
даатгал. Арбитраж
ВА 327 хичээлийн бие даах ажлын удирдамж.
Бие даах ажлын зорилго,агуулга
Оюутны бие даан ажиллах чадварыг сайжруулах,онолын мэдлэгийн практик
ач холбогдлыг нэмэгдүүлэх зорилгоор удирдамжинд заасан ажлуудыг хийж
гүйцэтгэх ба энэ нь тэдний ирээдүйн ажилд нь тус нэмэр болно.
Бие даах ажлыг гүйцэтгэх зарчим
Оюутан тухай ажлыг гүйцэтгэхдээ удирдамжинд заагдсан сурах бичиг,
Интернет болон бусад эх сурвалжуудыг ашиглан онолын мэдлэгээ бататгаж,
бие даан ажиллана. Ингэхдээ багшаас зөвлөгөө авах бөгөөд бие даах ажлын
гүйцэтгэлд тавих шалгуурыг бүрэн хангах ёстой.
Бие даах ажилд тавих шалгуур
-Заагдсан хугацаанд биелүүлсэн байх.
-Бие даалтын ажилдаа өндөр ач холбогдол өгөх.
-Бие даалтын үр дүнд хангалттай мэдлэг эзэмших
Бие даалтын ажлын үнэлгээ
Тухайн оюутны гүйцэтгэсэн ажил үнэлгээний шаардлага, шалгуурт хэрхэн
нийцэж байгаагаар үнэлэгдэх болно. Бие даалтын ажлын эцсийн үнэлгээг
гаргахдаа нийт 8 ажил тус бүрийн 5 хүртэлх оноог нэгтгэн 40 хүртэл оноо
өгнө.
Оюутны бие даах ажил
7 Бие даах ажлын сэдэв,гүйцэтгэх Дүгнэх журам(даалгавар,тайлан
хоног хугацаа, шалгах
зарцуулах цаг хамгаалах),багшийн зарцуулах
хугацаа.
ОУ-ын бизнесийн эрх зүйн ойлголт, Цуврал лекц, номноос уншиж
III иргэний эрх зүйн ойлголтыг ялгаатай болон төсөөтэй талуудыг
харьцуулах. 4 цаг гаргаж бичих. 4цаг

4. IV Бизнесийн аль нэг байгууллагыг Тодорхой тайлан бичиж ирэх. 4
сонгон авч гадаад эдийн засгийн цаг
харилцаа, ОУ-ын бизнесийн гэрээ,
гадаад худалдаа г.м бүх талаас нь
судлах. 4 цаг
Судалгааныхаа үндсэн дээр уг Зөвлөмж боловсруулах. 4 цаг
V-VI байгууллагын бараа экспортлох,
импортлох гэрээний агуулга, нөхцлийг
судлах, зөвлөмж боловсруулах 4
цаг
VII- Тухайн байгууллагад худалдааны Загвар гаргаж дүгнүүлэх.
VIII зуучлал хэрэглэх загвар боловс- 4 цаг
руулах. 5 цаг
Уг байгууллагын гадаад төлбөр тооцоо Зөвлөмж гаргах.
IX хийдэг загварыг судалж аккредетив, 4 цаг
инкассо хэрэглэх талаар зөвлөмж
гаргах. 5 цаг
ОУ-ын факторинг хэрэглэх боломжийг Судалгааны тайлан, зөвлөмж
X тухайн байгууллагад судлах. 5 цаг гаргах.
XI ОУ-ын санхүүгийн лизинг хэрэглэх Судалгааны тайлан, зөвлөмж
боломжийг тухайн байгууллагад гаргах.
судлах. 5 цаг
Олон улсын тээврээ гүйцэтгүүлж буй Жишээ авсан байгуулагадаа
XII үйл явцыг судалж анхаарах, судалгаа хийн дэлгэрэнгүй санал
сайжруулах зүйлсийн талаар санал гаргах. 4 цаг
бичих 5 цаг
Тухайн байгууллага франчайзингийн Илтгэл, саналаа солилцож үндэс-
гэрээ байгуулж байсан эсэхийг судалж лэлээ батлах.
XIII нэвтрүүлэх боломжийн талаар илтгэл 4 цаг
бичих 5цаг
Олон улсын худалдааны арбитрын Загвар боловсруулж тайлагнана.
XIV маргаан хянан шийдвэрлэх
ажиллагааны процессийг загварчлах
Боловсруулсан: доктор Т.Халтар