SlideShare a Scribd company logo
1
2012
Ceylan Intercontinental
03 Mayıs 2012
LANSMAN TOPLANTISI
Araştırma sektörü,
araştırma kullanıcılarının istekleri doğrultusunda SES ölçeğini güncellemek için
kolları sıvadı!
2Tüad www.tuad.org.tr
Türkiye‟de Hanehalkı Sosyo-Ekonomik Statü gruplamasını, günümüz
ihtiyacını daha iyi karşılayacak şekilde güncellemek ve ortak kullanıma
sunmak.
Gelirle daha ilişkili Uygulamada pratik
Sektörde ortak kullanım
GİRİŞ: 2012 SES’in AMACI….
Tüad www.tuad.org.tr
GELİŞME: Yol Haritası…. Mayıs 2012
lansman
AraĢtırma kullanıcıları
güncelleme
toplantıları
21 Kasım 2011
Araştırma sektörü WORKSHOP
10 Şubat 2012
Tüm Paydaşlar GERİ BİLDİRİM
Mart 2012  Sektörde PİLOT
1. Durum Analizi ve “Go ahead”
2. Istanbul pilot çalıĢma (350 HH)
3.Taslak Model GeliĢimi
4.TR geneli Saha çalıĢması
01-06 2010
07-08 2010
09-12 2010
02-08 2011
5. SES Algı ÇalıĢması
08-10 2011
11 2011 – 03 2012
6 Analizler
ve Sonuçlandırma
Tüad www.tuad.org.tr
SONUÇ: 2012 SES’in getirdikleri….
 Meslek odaklılık
 Meslek gruplaması günlük hayatta karşılığı daha net bulunur ve gelirle ilişkisi daha net anlaşılır hale
getirilmiştir;
 SES atamasında mesleğin eğitimden daha ağırlıklı rol oynaması sağlanmıştır; bu da ekonomik faktörün
entegrasyonuna katkı sağlamıştır.
 Dinamik yapı
 Kişilerin kariyer ve ekonomik gelişimlerine paralel olarak farklı SES gruplarında bulunabilmesine olanak
sağlayan bir tanımlama getirilmiştir.
 Daha kristalize bir gruplama
 Özellikle alt ve üst SES grupları içinde önemli bir ayıraç teşkil eden C1‟in C2‟den farklılaştırılması sonucu,
gruplar arası ayrıştırma daha net bir çizgiye oturtulmuştur.
 Uygulamada pratiklik
 Saha uygulamasında pratik, daha anlaşılır, dolayısıyla zaman avantajı getiren bir yaklaşım getirilmiştir.
 Sektörde ortak dil oluşturma
 Süreç olarak çok katılımlı, yaygın iletişimli, araştırma kullanıcılarının ve uygulayıcıların geri bildirimlerine açık
bir yaklaşım izlenmiş, bu da ortak dil oluşması için uygun zemin yaratmıştır.
Tüad www.tuad.org.tr
Tüad www.tuad.org.tr
7
2012
OLUġUMU, YAPISI, GETĠRDĠKLERĠ...
Araştırma sektörü,
araştırma kullanıcılarının istekleri doğrultusunda SES ölçeğini güncellemek için
kolları sıvadı!
8Tüad www.tuad.org.tr
SES 2011 Gelişim Haritası
ÇOK PAYLAŞIMLI, BAYRAK
TESLİMİ USULÜ İLERLEYEN BİR
SÜREÇTİ….
Tüad www.tuad.org.tr
01-06 2010
07-08 2010
09-12 2010
02-08 2011
08-10 2011
11 2011
Pınar Trana
Kıvanç Bilgeman
Candan Schabio
Çiçekten Becel
Çağla BakıĢ
Veysel Kamçı
Semih Turan
Ümit Karaduman
Murat Kutlu
Uğur Ünal
Nur Uslu
Nimet Koçak
Hüseyin Kılıç
Burç Ülengin
Gülen Atakbek
Pervin Olgun
IĢılay Artut
Yeliz SavaĢ
Atilla Yardımcı
Zeynep El
Attila TaĢ
Handan Bilgiç
Bahadır Demir
AyĢegül Molu
Hilde
Vankeirsbilck
Selin Kahraman
SES 2012 Yol Haritası….
1. Durum Analizi ve “Go ahead”
Geri bildirimler, Sektör paylaĢımı, TÜAD SES Komite oluĢumu
2. Istanbul pilot çalıĢma (350 HH)
Soru formu test, gelir aralıkları, geliri etkileyen faktörler
3.Taslak Model GeliĢimi
2006 vs Mevcut adhoc uygulamalar
4.TR geneli Saha çalıĢması
Projelendirme, saha, veri giriĢi
01-06 2010
07-08 2010
09-12 2010
02-08 2011
5. SES Algı ÇalıĢması
ve TR Proje Analizleri
08-10 2011
11 2011 – 03 2012
Tüad www.tuad.org.tr
6 Analizler
ve Sonuçlandırma
Mayıs 2012
lansman
AraĢtırma kullanıcıları
güncelleme
toplantıları
21 Kasım 2011
Araştırma sektörü WORKSHOP
10 Şubat 2012
Tüm Paydaşlar GERİ BİLDİRİM
Mart 2012  Sektörde PİLOT
Tüad www.tuad.org.tr
Önce, bu coğrafyanın bazı gerçekleri...
Ġstihdam Oranları % (2011) - TÜĠKEğitim oranları % (2011) - TÜĠK
Hane Geliri Dağılımı % (2010) - TÜĠK
Ortaokul ve aĢağısı: %64 (Kadınlarda %71)
1. DURUM ANALĠZĠ
2. Istanbul pilot çalıĢma (350 HH)
Soru formu test, gelir aralıkları, geliri etkileyen faktörler
3.Taslak Model GeliĢimi
2006 vs Mevcut adhoc uygulamalar
4.TR geneli Saha çalıĢması
RVD projelendirme, saha, veri giriĢi
01-06 2010
07-08 2010
09-12 2010
02-08 2010
5. SES Algı ÇalıĢması
ve TR Proje Analizleri
08-10 2010
Tüad www.tuad.org.tr
11 2011 – 03 2012
6 Analizler
ve Sonuçlandırma
 2006 SES tanımlaması, eğitimden kaynaklı olarak sosyal yöne daha ağırlık
veren, statik bir yapıda olup, hanehalklarının ekonomik durumun değişimine
paralel SES gelişimini (değişimini) yansıtamamaktadır.
 İkinci kuşak bilgisi ve meslek gruplamalarında kullanılan tanımlamalar sahada
kullanım zorluğu yaratmaktadır…
 Bu iki faktörün etkisiyle sektörde birbirinden farklı SES ölçekleri
kullanılmakta olup paneller ve adhoc çalışmalarda ortak dil oluşamamıştır.
ÖNSÖZ: DURUM ANALİZİ
Tüad www.tuad.org.tr
ÖNSÖZ: DURUM ANALİZİ
Hanehalkı (HH) SES
Meslek
+
Eğitim
Reisin
ANNESĠ
Reisin
BABASI
%30
+
%70
%30
R. EĢinin
BABASI
R. Esinin
ANNESĠ
%30
+
%70
%30
AĠLE
REĠSĠ %70
AĠLE
REĠSĠ
%70
Reisin
EġĠ%70
Reisin
EġĠ
%30
2006 SES Nasıl Tanımlanıyordu?
DURUMANALĠZĠ-SES2006
Tüad www.tuad.org.tr
 Sosyo-Ekonomik-Statu‟nün gelirle %100 ilişkili olması beklenmemelidir;
nitekim: nasıl “gelir = yaşam tarzı” değilse, “gelir = SES” de olamaz.
 Yeni yaklaşımla amacımız SES ve Gelir Grupları arasında %100
korelasyonu sağlamak değil, bu anlamda meslek ve eğitimin açıklamakta
eksik kaldığı sapmaları minimize etmek.
 i.e. Hanehalkı paneli baz alınarak yapılan bir çalışmaya göre AB grubunun %12‟si en
alt iki gelir grubunda, DE grubunun %22‟si en üst gelir grubunda
gözükmektedir.(Kaynak: Gelir Dağılımları, Sosyal Statü ve Tüketim, Ipsos KMG, 2009)
“GELİRİN ENTEGRASYONU” derken…DURUMANALĠZĠ-SES2006
Tüad www.tuad.org.tr
DURUMANALĠZĠ SES – gelir açısından gruplar arası
farklılaĢma sorgulandığında…
 Mevcut uygulamalara bakıldığında,
 ESOMAR bazında standard bir yaklaşım olmadığı, yine meslek ve eğitim
bileşkesinin temel alındığı, bir ölçüde buna eşya sahipliğinin eklemlendiği
görülüyor
 Bazı batı Avrupa ülkelerinde sadece gelir aralıkları kullanılarak segmentasyon
yapılıyor, ama bu zaten SES (ya da SEC) olarak adlandırılmıyor
Tüad www.tuad.org.tr
1. Durum Analizi ve “Go ahead”
Geri bildirimler, Sektör paylaĢımı, TÜAD SES Komite oluĢumu
2. Ġstanbul pilot çalıĢma (350 HH)
3.Taslak Model GeliĢimi
2006 vs Mevcut adhoc uygulamalar
4.TR geneli Saha çalıĢması
RVD projelendirme, saha, veri giriĢi
01-06 2010
09-12 2010
02-08 2011
5. SES Algı ÇalıĢması
ve TR Proje Analizleri
08-10 2011
11 2011 – 03 2012
6 Analizler
ve Sonuçlandırma
07-08 2010
Tüad www.tuad.org.tr
18
 2006 SES bilgisi toplandı.
 Geliri etkileyeceği düşünülen sorular test edildi
 SES gruplarıyla anlamlı dağılım sergiliyor ama henüz tam bir ayrıştırıcı faktör
bulunamadı.
 Özellikle eşya sahipliği ayrıştırıcı olmaktan çok uzak bulundu.
 Gelir sorusu, gelir aralıkları halinde soruldu; cevap vermeme oranı: %13
 Hanelerin %87’sinde Aile Reisi ve Asıl Gelir Getiren kişinin aynı kişi olduğu saptandı.
(CATI çalışmasında da teyit edildi)
Istanbul Pilot Saha Çalışması:
(350 hane / Temmuz - Ağustos 2010)
Tüad www.tuad.org.tr
1. Durum Analizi ve “Go ahead”
Geri bildirimler, Sektör paylaĢımı, TÜAD SES Komite oluĢumu
2. Istanbul pilot çalıĢma (350 HH)
Soru formu test, gelir aralıkları, geliri etkileyen faktörler
3.Taslak Model GeliĢimi
4.TR geneli Saha çalıĢması
RVD projelendirme, saha, veri giriĢi
01-06 2010
07-08 2010
09-12 2010
02-08 2011
5. SES Algı ÇalıĢması
ve TR Proje Analizleri
08-10 2011
11 2011 – 03 2012
6 Analizler
ve Sonuçlandırma
Tüad www.tuad.org.tr
20
Taslak Model Gelişimi
(Paneller   Adhoc çalışmalar)
Temel yaklaşım olarak Panellerde uygulanan 2006 SES ve Adhoc alanda mevcutta
uygulanan SES‟i birbirine yaklaştıran ve buna gelir etkisi katacak bir yol
izlenmesine karar verildi...
2006 SES
ADHOC
Uygulamadaki
SES
TASLAKMODELGELĠġĠMĠ
Tüad www.tuad.org.tr
SES 2012 Modelini oluştururken nelere dikkat edilmeli?
GÖRÜŞÜLEN KİŞİ boyutunda:
2. Kuşak bilgisinin alınmaması  çünkü bir katma değer yaratmıyor, sahada
zorluklara yol açıyor.
Peki o zaman: 1.kişi nasıl tanımlanacak? 2.kişiye gidilecek mi?
 1. kişi (asıl belirleyici): Haneye Asıl Gelir Getiren Kişi olmalı (AGG)
 2. kişi kim? (Eş mi? Eş yoksa nasıl ulaşılacak?)
MESLEK boyutunda:
Zihinsel / Bedensel ve Mesleki eğitimli/ eğitimsiz olarak kaydedilen meslek
gruplarını daha anlaşılır ve subjektif olmayan bir tanımlamaya dönüştürmeye
karar verildi.
GELİR boyutunda:
Gelir bilgisi nasıl tanımlamanın içine entegre edilecek? Doğrudan sorarak mı?
TASLAKMODELGELĠġĠMĠ
Tüad www.tuad.org.tr
1. Durum Analizi ve “Go ahead”
Geri bildirimler, Sektör paylaĢımı, TÜAD SES Komite oluĢumu
2. Istanbul pilot çalıĢma (350 HH)
Soru formu test, gelir aralıkları, geliri etkileyen faktörler
3.Taslak Model GeliĢimi
2006 vs Mevcut adhoc uygulamalar
4.TR geneli Saha çalıĢması
01-06 2010
07-08 2010
09-12 2010
02-08 2011
5. SES Algı ÇalıĢması
ve TR Proje Analizleri
08-10 2011
11 2011 – 03 2012
6 Analizler
ve Sonuçlandırma
Tüad www.tuad.org.tr
23
Amaç: Yeni yaklaşımı test etmek, 2006 SES ile ilişkisini analiz
etmek ve revize SES ölçeğini oluşturmak.
 TÜİK’ten 26 il Nuts bazında 500 blok alındı
 Her bloktan 10’ar adrese gidildi.
 Bir adrese görüşme sağlanıncaya kadar en az 3 kez ziyaret yapılması,
eğer bu çabalar sonunda görüşme yapmak mümkün olamadıysa yedek
adrese başvurulması gerekti.
 15 blok yazlık bölge, girilemeyen site alanı vs gibi sebeplerle ikame blok
istenerek tamamlandı.
 Saha “paylaşımlı” olarak 7 saha şirketi tarafından gerçekleştirildi.
TR Geneli Saha Çalışması (2011):
(5000 Hane) Şubat-Mart: Hazırlık
Nisan-Haziran: Saha
Temmuz: kodlama, veri girişi
Tüad www.tuad.org.tr
24
Nisan-Haziran: Paylaşımlı SahaTRGENELĠSAHAÇALIġMASI
Tüad www.tuad.org.tr
25
18 yaş üzeri, evde bulunan, HH üyesi
deneklerle görüşüldü…
HH - ÖZELLİKLER
 Askerde olan, veya eğitim, çalıĢma vs gibi sebeplerle geçici olarak Ģehir dıĢında olan kiĢiler
de hane üyesi olarak görülürler.
 Hane halkından olmak için en az 6 ay o hanede yaĢıyor olması gerek.
Görüşmeye uygunluk koşulları:
Gündelikçi, çocuk bakıcıları, misafirler (evlenip evden ayrılmıĢ olup ziyarete gelenler dahil)
hanede ikamet eden kiĢiler olarak sayılmaz, görüĢme kriterine uygun değildir.
Akrabalık derecesi olmasa bile o hanede yatılı olarak 6 ay ve daha uzun bir süredir kalan bir
kiĢi, o hanenin bir üyesi olarak sayılabilir ve görüĢme yapılabilir.
Askerde olan, veya eğitim, çalıĢma vs gibi sebeplerle geçici olarak Ģehir dıĢında olan kiĢiler
hane üyesi sayılmakla birlikte görüĢme kriterine uygun değildir.
DENEK ERİŞİMİTRGENELĠSAHAÇALIġMASI
Tüad www.tuad.org.tr
26
TRGENELĠSAHAÇALIġMASI
Hane Tablosu, HH Meslek-Eğitim bilgileri ve
HH Tüketim ve Gelir bilgilerine yönelik 3
kısımdan oluştu. Ortalama 20 dk sürdü
 Hanedeki tüm bireylerin yaĢ, cinsiyet, varsa meslek, eğitim bilgileri (açık
alınarak)
 AGG’nin ve Aile Reisinin kim oldukları (ve aynı olup olmadıkları) ve eĢ
bilgileri
 Bunların ve eĢlerinin anne ve babalarının meslek ve eğitim durumu
 HH gelir ve tüketimine iliĢkin sorular:
 Ev sahipliği, eĢya sahipliği, araba sahipliği, tatil ve ev dıĢı etkinlikler,
internet sahipliği ve kullanım alanı vs
 Gelir kaynakları, yapılıyorsa tasarruf alanları ve aylık toplam HH geliri
ve harcaması .
SORU FORMU - Kapsam
Tüad www.tuad.org.tr
1. Durum Analizi ve “Go ahead”
Geri bildirimler, Sektör paylaĢımı, TÜAD SES Komite oluĢumu
2. Istanbul pilot çalıĢma (350 HH)
Soru formu test, gelir aralıkları, geliri etkileyen faktörler
3.Taslak Model GeliĢimi
2006 vs Mevcut adhoc uygulamalar
4.TR geneli Saha çalıĢması
RVD projelendirme, saha, veri giriĢi
01-06 2010
07-08 2010
09-12 2010
02-08 2011
5. SES Algı ÇalıĢması
08-10 2011 11 2011 – 03 2012
6 Analizler
ve Sonuçlandırma
Tüad www.tuad.org.tr
28
SES ALGI ÇALIŞMASI - Conjoint
Sektör SES’i nasıl algılıyor?
AMAÇ:
 Sektörde farklı kullanıcı gruplarının farklı SES tanımları
olup olmadığını saptamak
 ve hangi değiĢkenlerin hangi oranda SES gruplarını
tanımlamada kullanıldığını netleĢtirmek…
Katılımcı TÜAD, RVD, RD, TİAK, BİAK, AÇİAK, RİAK üyeleri, tüm TÜAD zirve katılımcıları
Yöntem ve İçerik
Her katılımcı kendisine sunulan ve belirli kriterler çerçevesinde kurgulanmış 10
adet hane profilini değerlendirip o hanenin hangi SES’e ait olduğunu belirtir.
• İçlerinden her katıılımcı için rassal olarak 10’ar adet seçilen toplam 90 hane
profili yaratılmıştır,
• bunların içerisinde günlük hayatta çok karşılaşılmayan fakat kontrastı
arttıracak bazı prototip haneler de bulunmaktadır.
Tüad www.tuad.org.tr
29
Sektör SES’i nasıl algılıyor?
KATILIMCI PROFILĠ
 YaklaĢık 4000 kiĢiye online anket gönderilmiĢ, 415 kiĢi geçerli katılım göstermiĢtir..
AraĢtırma kullanım oranı
 %63 evet, yoğunluklu olarak:
 %27 nadiren de olsa evet
 %10 hayır, kullanmıyor
SES kullanımı yoğunluğu
 %72 evet, SES’I aktif kullanıyor:
 %23 hayır, pek kullanmıyor
 %5 SES nedir bilmiyor (19 kiĢi)
396 geçerli
SESALGIÇALIġMASI-Conjoint
Tüad www.tuad.org.tr
30
Hane Profil KartlarıSESALGIÇALIġMASI-Conjoint
A
B
C1
C2
D
E
SES ataması yapılan
toplam gözlem sayısı
3960’dır.
396 X 10 kart
Genelikle uç grupların (A ve E)
SES ataması görece daha kolay
olduğundan, bu gruba girecek
kartların sayısı daha az
tutulmuĢtur.
 GeçiĢkenliğin daha fazla
olduğu ara gruplar için kart
sayısı yüksek tutulmuĢtur.
Tüad www.tuad.org.tr
1. Durum Analizi ve “Go ahead”
Geri bildirimler, Sektör paylaĢımı, TÜAD SES Komite oluĢumu
2. Istanbul pilot çalıĢma (350 HH)
Soru formu test, gelir aralıkları, geliri etkileyen faktörler
3.Taslak Model GeliĢimi
2006 vs Mevcut adhoc uygulamalar
TR geneli Saha çalıĢması
RVD projelendirme, saha, veri giriĢi
01-06 2010
07-08 2010
09-12 2010
02-08 2011
SES
Algı ÇalıĢması
ve TR Proje Analizleri
08-10 2011
11 2011 – 03 2012
ANALĠZLER
ve SONUÇLANDIRMA
Tüad www.tuad.org.tr
32
Conjoint calışmasından elde edilen bulgular, 5000 örneklemli Türkiye geneli saha
çalışmasından çıkan sonuçların yorumlanıp SES yaklaşımının netleştirilmesinde
kullanıldı…
SES Algı
Conjoint
TR SAHA
Cluster
ANALİZ ve ÇIKARIMLARSESSAHAveALGIÇALIġMALARI
BULGULAR – Örnek kart 1
EĞİTİMİ YOK
TAŞ OCAĞI İŞÇİSİ
EĞİTİMİ YOK
İŞSİZ
Hanede yaşayan toplam kişi sayısı: 4
EK GELİR YOK
EV KİRADA OTURUYORLAR
ARABA SAHİPLİĞİ YOK
TATİL TATİL YAPMIYORLAR
PARALI TV KANALI ÜYELİK YOK
SMART PHONE
SMART PHONE
KULLANILMIYOR
DİZÜSTÜ BİLGİSAYAR LAPTOP YOK
EV İŞLERİNE YRD. HİÇ GELMİYOR
HHH aylık toplam geliri: 500-750 TL arası
S1 E D C2 C1 B A Total
Araştırma şirketi 9 2 11
Reklamveren 16 1 17
Reklam şirketi 8 1 9
Medya kuruluşu 1 1 2
Serbest 1 1
TOTAL 35 5 0 0 0 0 40
BAZI PROTOTĠP HANELER ĠÇĠN GÖRELĠ FĠKĠR
BĠRLĠĞĠ VARKEN……
SESALGIÇALIġMASI-Conjoint
İLKOKUL MEZUNU
TEKSTİL ATÖLYESİ SAHİBİ
İLKOKUL MEZUNU
EV HANIMI
Hanede yaşayan toplam kişi sayısı: 5
EK GELİR FAİZ VE KİRA GELİRİ VAR
EV KENDİSİNİN
ARABA SAHİPLİĞİ RENAULT FLUENCE
TATİL TATİL KÖYÜNE GİDİYORLAR
PARALI TV KANALI KABLOLU TV ÜYELİĞİ VAR
SMART PHONE BLACKBERRY KULLANILIYOR
DİZÜSTÜ
BİLGİSAYAR
ÇOCUK İÇİN LAPTOP VAR
EV İŞLERİNE YRD. HİÇ GELMİYOR
HH aylık toplam geliri: 10000 TL'nin üzerinde
S1 E D C2 C1 B A Total
Araştırma şirketi 1 1 3 2 7
Reklamveren 1 2 5 5 1 14
Reklam şirketi 1 2 2 2 7
Medya kuruluşu 1 1 2
Serbest 1 1 2
Diğer 1 2 3 6
TOTAL 2 1 7 12 14 2 38
SESALGIÇALIġMASI-Conjoint
BULGULAR – Örnek kart 2
BAZI HANE KARTLARINDA BÜYÜK
«DAĞILMALAR» GÖRÜLDÜ....
ANALĠZ - Çıkarım
Yapılan analizlere göre SES atamalarını
öncelikli olarak etkileyen faktörler
sırasıyla Ģöyledir:
Gelirin belirleyici rolü meslek bilgisi üzerinden iĢlemektedir…
GELĠR ĠġĠN ĠÇĠNE KATILDIĞINDA
 HANEHALKI TOPLAM GELĠR
 AGG’NĠN EĞĠTĠMĠ
 AGG’NĠN MESLEĞĠ
GELĠR ĠġĠN ĠÇĠNE KATILMADIĞINDA
 AGG’NĠN MESLEĞĠ
 AGG’NĠN EĞĠTĠMĠ
EĢin meslek – eğitim bileĢkesi belirleyici rol oynamamaktadır
SESSAHAveALGIÇALIġMALARI
36
REVİZE SES SKALASININ
BELİRLENMESİ
2012SESOLUġUMU
Analizler sonucu revize SES skalası yaklaĢımı   
SES Algı
Conjoint
TR SAHA
Cluster
Aile Reisinin
EŞİ
AİLE REİSİ
Eşin
BABASI
Eşin
ANNESİ
Aile Reisinin
ANNESİ
Aile Reisinin
BABASI
Meslek
Eğitim
+
2006 HH SES
?
2012 HH SES
Eskiden kendisi ve ailesi eğitimsiz olduğu için daha alt gruba atanan bir
züccaciyeci C1’e yükselebilmelidir.
AGG’nin
EŞİ
ASIL GELİRİ
GETİREN KİŞİ
Meslek
Eğitim
+
Meslek
Meslek Boyutunda:
 Bedensel / Zihinsel ve Eğitimli / Eğitimsiz
tanımlaması yerine “daha anlaşılır” meslek
gruplamalarına gidildi ve gelirle orantılı ölçeklere
oturtuldu.
2012SESOLUġUMU
 Test ve Rötuş alanları
 Emekli olup artık çalışmayanların önceki mesleklerine göre atanacağı SES‟den bir kademe
aşağıya çekilmesi (?)
 İşsizlerin irad / ek gelir sahipliğine göre farklı değerlendirilmeye alınması (?)
 Özellikle C1, C2 ve D için AGG‟nin eşinin çalışıp çalışmadığına bakılması ve eğer çalışıyorsa 1
kademe yukarıda SES‟e atanması..
Nisan 2012: Lansman öncesi son pilot uygulama ve
Alınan kararlar
 EVET.
 EVET.
 HAYIR - ÇalıĢan eĢ oranının düĢüklüğü + eĢin eğitiminin ortalama olarak AGG’den daha düĢük bir
seviyede olması = SES’i daha da aĢağıya çekme potansiyeli taĢıması nenediyle kapsam dıĢı bırakıldı.
Nihai SES Skalası
(+)
(+)
Baz: 5000 örneklemli Türkiye geneli saha çalışması – ağırlıklandırılmış olarak.
2012 SES Dağılımı
ABC1 Total A B C1 C2 D E
34% Base 4% 9% 22% 29% 28% 9%
39% KENT 5% 10% 24% 31% 22% 8%
14% KIR 1% 2% 11% 22% 52% 12%
AGG, Eşi - Eğitim & Çalışma Durumu
AGG - Asıl Geliri Getiren KiĢi
Tüad www.tuad.org.tr
AGG EĢi – ÇalıĢma oranı
AGG EĢi
Eğitim
%82
AGG - Meslek Dağılımı...
AGG - Asıl Geliri Getiren KiĢi
Tüad www.tuad.org.tr
MESLEK ODAKLILIK- Gelir endeksi...
Tüad www.tuad.org.tr
Gelir Dağılımı
Tüad www.tuad.org.tr
Kaynak: TR geneli SES çalıĢması (n=5000)Kaynak: TÜĠK, Hane Gelir Dağılımı
ÜST ORTA SINIF   ALT ORTA SINIF ....
Tüad www.tuad.org.tr
Ortalama gelir Endeksi (A=100) 
Not: 2006 SES ve 2012 SES örtüĢme oranı %75’dir.
SONSÖZ: 2012 SES’in getirdikleri….
 Meslek odaklılık
 Meslek gruplaması günlük hayatta karşılığı daha net bulunur ve gelirle ilişkisi daha net anlaşılır hale
getirilmiştir;
 SES atamasında mesleğin eğitimden daha ağırlıklı rol oynaması sağlanmıştır; bu da ekonomik faktörün
entegrasyonuna katkı sağlamıştır.
 Dinamik yapı
 Kişilerin kariyer ve ekonomik gelişimlerine paralel olarak farklı SES gruplarında bulunabilmesine olanak
sağlayan bir tanımlama getirilmiştir.
 Daha kristalize bir gruplama
 Özellikle alt ve üst SES grupları içinde önemli bir ayıraç teşkil eden C1‟in C2‟den farklılaştırılması sonucu,
gruplar arası ayrıştırma daha net bir çizgiye oturtulmuştur.
 Uygulamada pratiklik
 Saha uygulamasında pratik, daha anlaşılır, dolayısıyla zaman avantajı getiren bir yaklaşım getirilmiştir.
 Sektörde ortak dil oluşturma
 Süreç olarak çok katılımlı, yaygın iletişimli, araştırma kullanıcılarının ve uygulayıcıların geri bildirimlerine açık
bir yaklaşım izlenmiş, bu da ortak dil oluşması için uygun zemin yaratmıştır.
51
Peki
kim bu A, B, C..ler?
APPENDIX
A SES Grubu
 % Hemen hepsi Üniversite mezunu, %30 dolayında
lisansüstü...
 Yarıya yakın kısmı ücretli çalışan nitelikli uzman
(Avukat, Doktor, Mühendis vb).
 % 10„a yakın 20'den fazla çalışanı olan beyaz yakalı;
 ¼‟ü irili ufaklı İşyeri sahibi (bunların yarıya yakınının
yanında çalışanı yok)
 Eşi olanların AGG‟lerin %40‟a yakınının eşi çalışıyor.
 Hanelerin %20‟si para biriktiriyor.
 %30‟u tatillini tatil köyü/otele giderek değerlendiriyor.
 Hanelerin yarısına yakınında kitaplık/kütüphane var.
B SES Grubu
 Üniversite /lisansüstü oranı %60‟larda… %35
civarında 2 yıllık veya Lise mezunu.
 % 60‟ı memur, teknik personel, uzman (yönetici
olmayan)
 %15‟i irili ufaklı İşyeri sahibi (bunların çoğunun
yanında 1-5 arası çalışanı var)
 Eşi olanların AGG‟lerin %30‟unun eşi çalışıyor.
 Hanelerin %13‟ü para biriktiriyor.
 %20‟si tatillini tatil köyü/otele giderek değerlendiriyor.
 Hanelerin %30‟unda kitaplık/kütüphane var.
C1 SES Grubu
 %60‟ı Lise mezunu (bunun içinde %20 Meslek
Lisesi); %10‟u Yüksekokul ve üstü.
 %40‟ı esnaf, dükkan sahibi; %30‟u kalifiye işçi
(Lise eğitimli)
 %15‟e yakın memur, teknik eleman.
 %15‟e yakını emekli
 Eşi olanların AGG‟lerin %13‟ünün eşi çalışıyor.
 Hanelerin %5‟i para biriktiriyor.
 %20‟si tatillini tatil köyü/otele giderek, %40‟a
yakını yakınlarını ziyaret ederek
değerlendiriyor.
 Hanelerin %20‟ye yakınında kitaplık/kütüphane
var.
C2 SES Grubu
 %20‟ye yakını lise mezunu… Ortaokul ve daha
düşük eğitimli oranı %80..
 Çoğunlukla ilkokul mezunu, düzenli çalışan işçi
(%60‟lar dolayında)
 %10 kadarı tek başına seyyar olarak çalışıyor
 %20‟si emekli, çalışmıyor
 Eşi olanların AGG‟lerin eşinin çalışma oranı
%10‟un altında.
 %70‟i tatile çıkmıyor, çıkanlar yakınlarını ziyaret
etmek için memlekete gidiyorlar (%25)
 Hanelerin %10‟unda kitaplık/kütüphane var.
D SES Grubu
 %70‟in üzerinde ilkokul mezunu veya illkokul
terk, gerisi ortaokul.
 %30 kadar emekli, çalışmıyor
 %20‟nin üzerinde işçi (çoğunlukla parça-başı
çaışan),
 %30‟u küçük çaplı çiftçi
 %10‟a yakını ev kadını
 %80‟i tatile çıkmıyor, gerisi memlekete gidiyor.
E SES Grubu
 %95‟I ilkokul mezunu veya ilkokul terk
 %30‟a yakını işsiz (ve çoğu yardımla
geçiniyor)
 %40‟ı emekli, çalışmıyor; %30‟u
emekli, işçi olarak çalışıyor.
 Geri alan %20‟nin üzerinde hanede
AGG ev-kadını (düzenli geliri olmayan
yardımla geçinen)
BĠRAZ DAHA YAKINDAN TANIYALIM...
Ġngilizce Çevirmen Ali
Ġstanbul Üniversitesi
Ġngilizce ĠĢletme
Piyano öğretmeni Nilgün
Juliard
Piano Degree
Çiftçi, traktör kullanıcısı Hüsnü
UlukıĢla Ortaokulu
Organik tarım yapan çiftçi Burak
Ġstanbul Üniversitesi, Mühendislik Fakültesi
Ziraat Mühendisi
Ġrad sahibi Mehmet
Ġstanbul Üniversitesi,Ġktisat Fakültesi
Ekonometri
Ev hanımı Sibel
Nafaka ile geçiniyor
Açık Öğretim
MüĢteri Temsilcisi Nazlı
Ortadoğu Teknik Üniversitesi
ĠĢletme Fakültesi
MüĢteri Grup Müdürü Nazlı
Ortadoğu Teknik Üniversitesi
ĠĢletme Fakültesi
6 yıl ve 2
çocuk
sonra... 
Uzman ÇavuĢ Mehmet Albay Osman
Ortaokul Mezunu Harp Akademileri Mezunu
Muhasebeci Atilla
Rize Ticaret Meslek Lisesi
Yıldız Teknik Ünivesitesi
Ġktisadi ve Ticari Ġlimler Fakültesi
Ġktisat Bölümü
Serbest Mali MüĢavir Murat
BaĢkasının taksisinde Ģöförlük yapan Selami
Kendi arabasında taksi Ģöförü Arif
Kastamonu Merkez Ortaokulu
Sarıyer Lisesi
Emekli memur Hulki
ÇalıĢıyor
EskiĢehir Anadolu Üniversitesi
Açık Öğretim
Emekli memur Ahmet
ÇalıĢmıyor
EskiĢehir Anadolu Ünivesritesi
Açık Öğretim
DAHA DA YAKLAġALIM... DOKUNALIM!
SES 2012, TÜM ARAŞTIRMA
KULLANICILARINA VE
ARAŞTIRMACILARA HAYIRLI OLSUN...

More Related Content

Featured

2024 State of Marketing Report – by Hubspot
2024 State of Marketing Report – by Hubspot2024 State of Marketing Report – by Hubspot
2024 State of Marketing Report – by Hubspot
Marius Sescu
 
Everything You Need To Know About ChatGPT
Everything You Need To Know About ChatGPTEverything You Need To Know About ChatGPT
Everything You Need To Know About ChatGPT
Expeed Software
 
Product Design Trends in 2024 | Teenage Engineerings
Product Design Trends in 2024 | Teenage EngineeringsProduct Design Trends in 2024 | Teenage Engineerings
Product Design Trends in 2024 | Teenage Engineerings
Pixeldarts
 
How Race, Age and Gender Shape Attitudes Towards Mental Health
How Race, Age and Gender Shape Attitudes Towards Mental HealthHow Race, Age and Gender Shape Attitudes Towards Mental Health
How Race, Age and Gender Shape Attitudes Towards Mental Health
ThinkNow
 
AI Trends in Creative Operations 2024 by Artwork Flow.pdf
AI Trends in Creative Operations 2024 by Artwork Flow.pdfAI Trends in Creative Operations 2024 by Artwork Flow.pdf
AI Trends in Creative Operations 2024 by Artwork Flow.pdf
marketingartwork
 
Skeleton Culture Code
Skeleton Culture CodeSkeleton Culture Code
Skeleton Culture Code
Skeleton Technologies
 
PEPSICO Presentation to CAGNY Conference Feb 2024
PEPSICO Presentation to CAGNY Conference Feb 2024PEPSICO Presentation to CAGNY Conference Feb 2024
PEPSICO Presentation to CAGNY Conference Feb 2024
Neil Kimberley
 
Content Methodology: A Best Practices Report (Webinar)
Content Methodology: A Best Practices Report (Webinar)Content Methodology: A Best Practices Report (Webinar)
Content Methodology: A Best Practices Report (Webinar)
contently
 
How to Prepare For a Successful Job Search for 2024
How to Prepare For a Successful Job Search for 2024How to Prepare For a Successful Job Search for 2024
How to Prepare For a Successful Job Search for 2024
Albert Qian
 
Social Media Marketing Trends 2024 // The Global Indie Insights
Social Media Marketing Trends 2024 // The Global Indie InsightsSocial Media Marketing Trends 2024 // The Global Indie Insights
Social Media Marketing Trends 2024 // The Global Indie Insights
Kurio // The Social Media Age(ncy)
 
Trends In Paid Search: Navigating The Digital Landscape In 2024
Trends In Paid Search: Navigating The Digital Landscape In 2024Trends In Paid Search: Navigating The Digital Landscape In 2024
Trends In Paid Search: Navigating The Digital Landscape In 2024
Search Engine Journal
 
5 Public speaking tips from TED - Visualized summary
5 Public speaking tips from TED - Visualized summary5 Public speaking tips from TED - Visualized summary
5 Public speaking tips from TED - Visualized summary
SpeakerHub
 
ChatGPT and the Future of Work - Clark Boyd
ChatGPT and the Future of Work - Clark Boyd ChatGPT and the Future of Work - Clark Boyd
ChatGPT and the Future of Work - Clark Boyd
Clark Boyd
 
Getting into the tech field. what next
Getting into the tech field. what next Getting into the tech field. what next
Getting into the tech field. what next
Tessa Mero
 
Google's Just Not That Into You: Understanding Core Updates & Search Intent
Google's Just Not That Into You: Understanding Core Updates & Search IntentGoogle's Just Not That Into You: Understanding Core Updates & Search Intent
Google's Just Not That Into You: Understanding Core Updates & Search Intent
Lily Ray
 
How to have difficult conversations
How to have difficult conversations How to have difficult conversations
How to have difficult conversations
Rajiv Jayarajah, MAppComm, ACC
 
Introduction to Data Science
Introduction to Data ScienceIntroduction to Data Science
Introduction to Data Science
Christy Abraham Joy
 
Time Management & Productivity - Best Practices
Time Management & Productivity -  Best PracticesTime Management & Productivity -  Best Practices
Time Management & Productivity - Best Practices
Vit Horky
 
The six step guide to practical project management
The six step guide to practical project managementThe six step guide to practical project management
The six step guide to practical project management
MindGenius
 
Beginners Guide to TikTok for Search - Rachel Pearson - We are Tilt __ Bright...
Beginners Guide to TikTok for Search - Rachel Pearson - We are Tilt __ Bright...Beginners Guide to TikTok for Search - Rachel Pearson - We are Tilt __ Bright...
Beginners Guide to TikTok for Search - Rachel Pearson - We are Tilt __ Bright...
RachelPearson36
 

Featured (20)

2024 State of Marketing Report – by Hubspot
2024 State of Marketing Report – by Hubspot2024 State of Marketing Report – by Hubspot
2024 State of Marketing Report – by Hubspot
 
Everything You Need To Know About ChatGPT
Everything You Need To Know About ChatGPTEverything You Need To Know About ChatGPT
Everything You Need To Know About ChatGPT
 
Product Design Trends in 2024 | Teenage Engineerings
Product Design Trends in 2024 | Teenage EngineeringsProduct Design Trends in 2024 | Teenage Engineerings
Product Design Trends in 2024 | Teenage Engineerings
 
How Race, Age and Gender Shape Attitudes Towards Mental Health
How Race, Age and Gender Shape Attitudes Towards Mental HealthHow Race, Age and Gender Shape Attitudes Towards Mental Health
How Race, Age and Gender Shape Attitudes Towards Mental Health
 
AI Trends in Creative Operations 2024 by Artwork Flow.pdf
AI Trends in Creative Operations 2024 by Artwork Flow.pdfAI Trends in Creative Operations 2024 by Artwork Flow.pdf
AI Trends in Creative Operations 2024 by Artwork Flow.pdf
 
Skeleton Culture Code
Skeleton Culture CodeSkeleton Culture Code
Skeleton Culture Code
 
PEPSICO Presentation to CAGNY Conference Feb 2024
PEPSICO Presentation to CAGNY Conference Feb 2024PEPSICO Presentation to CAGNY Conference Feb 2024
PEPSICO Presentation to CAGNY Conference Feb 2024
 
Content Methodology: A Best Practices Report (Webinar)
Content Methodology: A Best Practices Report (Webinar)Content Methodology: A Best Practices Report (Webinar)
Content Methodology: A Best Practices Report (Webinar)
 
How to Prepare For a Successful Job Search for 2024
How to Prepare For a Successful Job Search for 2024How to Prepare For a Successful Job Search for 2024
How to Prepare For a Successful Job Search for 2024
 
Social Media Marketing Trends 2024 // The Global Indie Insights
Social Media Marketing Trends 2024 // The Global Indie InsightsSocial Media Marketing Trends 2024 // The Global Indie Insights
Social Media Marketing Trends 2024 // The Global Indie Insights
 
Trends In Paid Search: Navigating The Digital Landscape In 2024
Trends In Paid Search: Navigating The Digital Landscape In 2024Trends In Paid Search: Navigating The Digital Landscape In 2024
Trends In Paid Search: Navigating The Digital Landscape In 2024
 
5 Public speaking tips from TED - Visualized summary
5 Public speaking tips from TED - Visualized summary5 Public speaking tips from TED - Visualized summary
5 Public speaking tips from TED - Visualized summary
 
ChatGPT and the Future of Work - Clark Boyd
ChatGPT and the Future of Work - Clark Boyd ChatGPT and the Future of Work - Clark Boyd
ChatGPT and the Future of Work - Clark Boyd
 
Getting into the tech field. what next
Getting into the tech field. what next Getting into the tech field. what next
Getting into the tech field. what next
 
Google's Just Not That Into You: Understanding Core Updates & Search Intent
Google's Just Not That Into You: Understanding Core Updates & Search IntentGoogle's Just Not That Into You: Understanding Core Updates & Search Intent
Google's Just Not That Into You: Understanding Core Updates & Search Intent
 
How to have difficult conversations
How to have difficult conversations How to have difficult conversations
How to have difficult conversations
 
Introduction to Data Science
Introduction to Data ScienceIntroduction to Data Science
Introduction to Data Science
 
Time Management & Productivity - Best Practices
Time Management & Productivity -  Best PracticesTime Management & Productivity -  Best Practices
Time Management & Productivity - Best Practices
 
The six step guide to practical project management
The six step guide to practical project managementThe six step guide to practical project management
The six step guide to practical project management
 
Beginners Guide to TikTok for Search - Rachel Pearson - We are Tilt __ Bright...
Beginners Guide to TikTok for Search - Rachel Pearson - We are Tilt __ Bright...Beginners Guide to TikTok for Search - Rachel Pearson - We are Tilt __ Bright...
Beginners Guide to TikTok for Search - Rachel Pearson - We are Tilt __ Bright...
 

2012 S.E.S.

  • 2. Araştırma sektörü, araştırma kullanıcılarının istekleri doğrultusunda SES ölçeğini güncellemek için kolları sıvadı! 2Tüad www.tuad.org.tr
  • 3. Türkiye‟de Hanehalkı Sosyo-Ekonomik Statü gruplamasını, günümüz ihtiyacını daha iyi karşılayacak şekilde güncellemek ve ortak kullanıma sunmak. Gelirle daha ilişkili Uygulamada pratik Sektörde ortak kullanım GİRİŞ: 2012 SES’in AMACI…. Tüad www.tuad.org.tr
  • 4. GELİŞME: Yol Haritası…. Mayıs 2012 lansman AraĢtırma kullanıcıları güncelleme toplantıları 21 Kasım 2011 Araştırma sektörü WORKSHOP 10 Şubat 2012 Tüm Paydaşlar GERİ BİLDİRİM Mart 2012  Sektörde PİLOT 1. Durum Analizi ve “Go ahead” 2. Istanbul pilot çalıĢma (350 HH) 3.Taslak Model GeliĢimi 4.TR geneli Saha çalıĢması 01-06 2010 07-08 2010 09-12 2010 02-08 2011 5. SES Algı ÇalıĢması 08-10 2011 11 2011 – 03 2012 6 Analizler ve Sonuçlandırma Tüad www.tuad.org.tr
  • 5. SONUÇ: 2012 SES’in getirdikleri….  Meslek odaklılık  Meslek gruplaması günlük hayatta karşılığı daha net bulunur ve gelirle ilişkisi daha net anlaşılır hale getirilmiştir;  SES atamasında mesleğin eğitimden daha ağırlıklı rol oynaması sağlanmıştır; bu da ekonomik faktörün entegrasyonuna katkı sağlamıştır.  Dinamik yapı  Kişilerin kariyer ve ekonomik gelişimlerine paralel olarak farklı SES gruplarında bulunabilmesine olanak sağlayan bir tanımlama getirilmiştir.  Daha kristalize bir gruplama  Özellikle alt ve üst SES grupları içinde önemli bir ayıraç teşkil eden C1‟in C2‟den farklılaştırılması sonucu, gruplar arası ayrıştırma daha net bir çizgiye oturtulmuştur.  Uygulamada pratiklik  Saha uygulamasında pratik, daha anlaşılır, dolayısıyla zaman avantajı getiren bir yaklaşım getirilmiştir.  Sektörde ortak dil oluşturma  Süreç olarak çok katılımlı, yaygın iletişimli, araştırma kullanıcılarının ve uygulayıcıların geri bildirimlerine açık bir yaklaşım izlenmiş, bu da ortak dil oluşması için uygun zemin yaratmıştır. Tüad www.tuad.org.tr
  • 8. Araştırma sektörü, araştırma kullanıcılarının istekleri doğrultusunda SES ölçeğini güncellemek için kolları sıvadı! 8Tüad www.tuad.org.tr
  • 9. SES 2011 Gelişim Haritası ÇOK PAYLAŞIMLI, BAYRAK TESLİMİ USULÜ İLERLEYEN BİR SÜREÇTİ…. Tüad www.tuad.org.tr 01-06 2010 07-08 2010 09-12 2010 02-08 2011 08-10 2011 11 2011 Pınar Trana Kıvanç Bilgeman Candan Schabio Çiçekten Becel Çağla BakıĢ Veysel Kamçı Semih Turan Ümit Karaduman Murat Kutlu Uğur Ünal Nur Uslu Nimet Koçak Hüseyin Kılıç Burç Ülengin Gülen Atakbek Pervin Olgun IĢılay Artut Yeliz SavaĢ Atilla Yardımcı Zeynep El Attila TaĢ Handan Bilgiç Bahadır Demir AyĢegül Molu Hilde Vankeirsbilck Selin Kahraman
  • 10. SES 2012 Yol Haritası…. 1. Durum Analizi ve “Go ahead” Geri bildirimler, Sektör paylaĢımı, TÜAD SES Komite oluĢumu 2. Istanbul pilot çalıĢma (350 HH) Soru formu test, gelir aralıkları, geliri etkileyen faktörler 3.Taslak Model GeliĢimi 2006 vs Mevcut adhoc uygulamalar 4.TR geneli Saha çalıĢması Projelendirme, saha, veri giriĢi 01-06 2010 07-08 2010 09-12 2010 02-08 2011 5. SES Algı ÇalıĢması ve TR Proje Analizleri 08-10 2011 11 2011 – 03 2012 Tüad www.tuad.org.tr 6 Analizler ve Sonuçlandırma Mayıs 2012 lansman AraĢtırma kullanıcıları güncelleme toplantıları 21 Kasım 2011 Araştırma sektörü WORKSHOP 10 Şubat 2012 Tüm Paydaşlar GERİ BİLDİRİM Mart 2012  Sektörde PİLOT
  • 11. Tüad www.tuad.org.tr Önce, bu coğrafyanın bazı gerçekleri... Ġstihdam Oranları % (2011) - TÜĠKEğitim oranları % (2011) - TÜĠK Hane Geliri Dağılımı % (2010) - TÜĠK Ortaokul ve aĢağısı: %64 (Kadınlarda %71)
  • 12. 1. DURUM ANALĠZĠ 2. Istanbul pilot çalıĢma (350 HH) Soru formu test, gelir aralıkları, geliri etkileyen faktörler 3.Taslak Model GeliĢimi 2006 vs Mevcut adhoc uygulamalar 4.TR geneli Saha çalıĢması RVD projelendirme, saha, veri giriĢi 01-06 2010 07-08 2010 09-12 2010 02-08 2010 5. SES Algı ÇalıĢması ve TR Proje Analizleri 08-10 2010 Tüad www.tuad.org.tr 11 2011 – 03 2012 6 Analizler ve Sonuçlandırma
  • 13.  2006 SES tanımlaması, eğitimden kaynaklı olarak sosyal yöne daha ağırlık veren, statik bir yapıda olup, hanehalklarının ekonomik durumun değişimine paralel SES gelişimini (değişimini) yansıtamamaktadır.  İkinci kuşak bilgisi ve meslek gruplamalarında kullanılan tanımlamalar sahada kullanım zorluğu yaratmaktadır…  Bu iki faktörün etkisiyle sektörde birbirinden farklı SES ölçekleri kullanılmakta olup paneller ve adhoc çalışmalarda ortak dil oluşamamıştır. ÖNSÖZ: DURUM ANALİZİ Tüad www.tuad.org.tr
  • 14. ÖNSÖZ: DURUM ANALİZİ Hanehalkı (HH) SES Meslek + Eğitim Reisin ANNESĠ Reisin BABASI %30 + %70 %30 R. EĢinin BABASI R. Esinin ANNESĠ %30 + %70 %30 AĠLE REĠSĠ %70 AĠLE REĠSĠ %70 Reisin EġĠ%70 Reisin EġĠ %30 2006 SES Nasıl Tanımlanıyordu? DURUMANALĠZĠ-SES2006 Tüad www.tuad.org.tr
  • 15.  Sosyo-Ekonomik-Statu‟nün gelirle %100 ilişkili olması beklenmemelidir; nitekim: nasıl “gelir = yaşam tarzı” değilse, “gelir = SES” de olamaz.  Yeni yaklaşımla amacımız SES ve Gelir Grupları arasında %100 korelasyonu sağlamak değil, bu anlamda meslek ve eğitimin açıklamakta eksik kaldığı sapmaları minimize etmek.  i.e. Hanehalkı paneli baz alınarak yapılan bir çalışmaya göre AB grubunun %12‟si en alt iki gelir grubunda, DE grubunun %22‟si en üst gelir grubunda gözükmektedir.(Kaynak: Gelir Dağılımları, Sosyal Statü ve Tüketim, Ipsos KMG, 2009) “GELİRİN ENTEGRASYONU” derken…DURUMANALĠZĠ-SES2006 Tüad www.tuad.org.tr
  • 16. DURUMANALĠZĠ SES – gelir açısından gruplar arası farklılaĢma sorgulandığında…  Mevcut uygulamalara bakıldığında,  ESOMAR bazında standard bir yaklaşım olmadığı, yine meslek ve eğitim bileşkesinin temel alındığı, bir ölçüde buna eşya sahipliğinin eklemlendiği görülüyor  Bazı batı Avrupa ülkelerinde sadece gelir aralıkları kullanılarak segmentasyon yapılıyor, ama bu zaten SES (ya da SEC) olarak adlandırılmıyor Tüad www.tuad.org.tr
  • 17. 1. Durum Analizi ve “Go ahead” Geri bildirimler, Sektör paylaĢımı, TÜAD SES Komite oluĢumu 2. Ġstanbul pilot çalıĢma (350 HH) 3.Taslak Model GeliĢimi 2006 vs Mevcut adhoc uygulamalar 4.TR geneli Saha çalıĢması RVD projelendirme, saha, veri giriĢi 01-06 2010 09-12 2010 02-08 2011 5. SES Algı ÇalıĢması ve TR Proje Analizleri 08-10 2011 11 2011 – 03 2012 6 Analizler ve Sonuçlandırma 07-08 2010 Tüad www.tuad.org.tr
  • 18. 18  2006 SES bilgisi toplandı.  Geliri etkileyeceği düşünülen sorular test edildi  SES gruplarıyla anlamlı dağılım sergiliyor ama henüz tam bir ayrıştırıcı faktör bulunamadı.  Özellikle eşya sahipliği ayrıştırıcı olmaktan çok uzak bulundu.  Gelir sorusu, gelir aralıkları halinde soruldu; cevap vermeme oranı: %13  Hanelerin %87’sinde Aile Reisi ve Asıl Gelir Getiren kişinin aynı kişi olduğu saptandı. (CATI çalışmasında da teyit edildi) Istanbul Pilot Saha Çalışması: (350 hane / Temmuz - Ağustos 2010) Tüad www.tuad.org.tr
  • 19. 1. Durum Analizi ve “Go ahead” Geri bildirimler, Sektör paylaĢımı, TÜAD SES Komite oluĢumu 2. Istanbul pilot çalıĢma (350 HH) Soru formu test, gelir aralıkları, geliri etkileyen faktörler 3.Taslak Model GeliĢimi 4.TR geneli Saha çalıĢması RVD projelendirme, saha, veri giriĢi 01-06 2010 07-08 2010 09-12 2010 02-08 2011 5. SES Algı ÇalıĢması ve TR Proje Analizleri 08-10 2011 11 2011 – 03 2012 6 Analizler ve Sonuçlandırma Tüad www.tuad.org.tr
  • 20. 20 Taslak Model Gelişimi (Paneller   Adhoc çalışmalar) Temel yaklaşım olarak Panellerde uygulanan 2006 SES ve Adhoc alanda mevcutta uygulanan SES‟i birbirine yaklaştıran ve buna gelir etkisi katacak bir yol izlenmesine karar verildi... 2006 SES ADHOC Uygulamadaki SES TASLAKMODELGELĠġĠMĠ Tüad www.tuad.org.tr
  • 21. SES 2012 Modelini oluştururken nelere dikkat edilmeli? GÖRÜŞÜLEN KİŞİ boyutunda: 2. Kuşak bilgisinin alınmaması  çünkü bir katma değer yaratmıyor, sahada zorluklara yol açıyor. Peki o zaman: 1.kişi nasıl tanımlanacak? 2.kişiye gidilecek mi?  1. kişi (asıl belirleyici): Haneye Asıl Gelir Getiren Kişi olmalı (AGG)  2. kişi kim? (Eş mi? Eş yoksa nasıl ulaşılacak?) MESLEK boyutunda: Zihinsel / Bedensel ve Mesleki eğitimli/ eğitimsiz olarak kaydedilen meslek gruplarını daha anlaşılır ve subjektif olmayan bir tanımlamaya dönüştürmeye karar verildi. GELİR boyutunda: Gelir bilgisi nasıl tanımlamanın içine entegre edilecek? Doğrudan sorarak mı? TASLAKMODELGELĠġĠMĠ Tüad www.tuad.org.tr
  • 22. 1. Durum Analizi ve “Go ahead” Geri bildirimler, Sektör paylaĢımı, TÜAD SES Komite oluĢumu 2. Istanbul pilot çalıĢma (350 HH) Soru formu test, gelir aralıkları, geliri etkileyen faktörler 3.Taslak Model GeliĢimi 2006 vs Mevcut adhoc uygulamalar 4.TR geneli Saha çalıĢması 01-06 2010 07-08 2010 09-12 2010 02-08 2011 5. SES Algı ÇalıĢması ve TR Proje Analizleri 08-10 2011 11 2011 – 03 2012 6 Analizler ve Sonuçlandırma Tüad www.tuad.org.tr
  • 23. 23 Amaç: Yeni yaklaşımı test etmek, 2006 SES ile ilişkisini analiz etmek ve revize SES ölçeğini oluşturmak.  TÜİK’ten 26 il Nuts bazında 500 blok alındı  Her bloktan 10’ar adrese gidildi.  Bir adrese görüşme sağlanıncaya kadar en az 3 kez ziyaret yapılması, eğer bu çabalar sonunda görüşme yapmak mümkün olamadıysa yedek adrese başvurulması gerekti.  15 blok yazlık bölge, girilemeyen site alanı vs gibi sebeplerle ikame blok istenerek tamamlandı.  Saha “paylaşımlı” olarak 7 saha şirketi tarafından gerçekleştirildi. TR Geneli Saha Çalışması (2011): (5000 Hane) Şubat-Mart: Hazırlık Nisan-Haziran: Saha Temmuz: kodlama, veri girişi Tüad www.tuad.org.tr
  • 25. 25 18 yaş üzeri, evde bulunan, HH üyesi deneklerle görüşüldü… HH - ÖZELLİKLER  Askerde olan, veya eğitim, çalıĢma vs gibi sebeplerle geçici olarak Ģehir dıĢında olan kiĢiler de hane üyesi olarak görülürler.  Hane halkından olmak için en az 6 ay o hanede yaĢıyor olması gerek. Görüşmeye uygunluk koşulları: Gündelikçi, çocuk bakıcıları, misafirler (evlenip evden ayrılmıĢ olup ziyarete gelenler dahil) hanede ikamet eden kiĢiler olarak sayılmaz, görüĢme kriterine uygun değildir. Akrabalık derecesi olmasa bile o hanede yatılı olarak 6 ay ve daha uzun bir süredir kalan bir kiĢi, o hanenin bir üyesi olarak sayılabilir ve görüĢme yapılabilir. Askerde olan, veya eğitim, çalıĢma vs gibi sebeplerle geçici olarak Ģehir dıĢında olan kiĢiler hane üyesi sayılmakla birlikte görüĢme kriterine uygun değildir. DENEK ERİŞİMİTRGENELĠSAHAÇALIġMASI Tüad www.tuad.org.tr
  • 26. 26 TRGENELĠSAHAÇALIġMASI Hane Tablosu, HH Meslek-Eğitim bilgileri ve HH Tüketim ve Gelir bilgilerine yönelik 3 kısımdan oluştu. Ortalama 20 dk sürdü  Hanedeki tüm bireylerin yaĢ, cinsiyet, varsa meslek, eğitim bilgileri (açık alınarak)  AGG’nin ve Aile Reisinin kim oldukları (ve aynı olup olmadıkları) ve eĢ bilgileri  Bunların ve eĢlerinin anne ve babalarının meslek ve eğitim durumu  HH gelir ve tüketimine iliĢkin sorular:  Ev sahipliği, eĢya sahipliği, araba sahipliği, tatil ve ev dıĢı etkinlikler, internet sahipliği ve kullanım alanı vs  Gelir kaynakları, yapılıyorsa tasarruf alanları ve aylık toplam HH geliri ve harcaması . SORU FORMU - Kapsam Tüad www.tuad.org.tr
  • 27. 1. Durum Analizi ve “Go ahead” Geri bildirimler, Sektör paylaĢımı, TÜAD SES Komite oluĢumu 2. Istanbul pilot çalıĢma (350 HH) Soru formu test, gelir aralıkları, geliri etkileyen faktörler 3.Taslak Model GeliĢimi 2006 vs Mevcut adhoc uygulamalar 4.TR geneli Saha çalıĢması RVD projelendirme, saha, veri giriĢi 01-06 2010 07-08 2010 09-12 2010 02-08 2011 5. SES Algı ÇalıĢması 08-10 2011 11 2011 – 03 2012 6 Analizler ve Sonuçlandırma Tüad www.tuad.org.tr
  • 28. 28 SES ALGI ÇALIŞMASI - Conjoint Sektör SES’i nasıl algılıyor? AMAÇ:  Sektörde farklı kullanıcı gruplarının farklı SES tanımları olup olmadığını saptamak  ve hangi değiĢkenlerin hangi oranda SES gruplarını tanımlamada kullanıldığını netleĢtirmek… Katılımcı TÜAD, RVD, RD, TİAK, BİAK, AÇİAK, RİAK üyeleri, tüm TÜAD zirve katılımcıları Yöntem ve İçerik Her katılımcı kendisine sunulan ve belirli kriterler çerçevesinde kurgulanmış 10 adet hane profilini değerlendirip o hanenin hangi SES’e ait olduğunu belirtir. • İçlerinden her katıılımcı için rassal olarak 10’ar adet seçilen toplam 90 hane profili yaratılmıştır, • bunların içerisinde günlük hayatta çok karşılaşılmayan fakat kontrastı arttıracak bazı prototip haneler de bulunmaktadır. Tüad www.tuad.org.tr
  • 29. 29 Sektör SES’i nasıl algılıyor? KATILIMCI PROFILĠ  YaklaĢık 4000 kiĢiye online anket gönderilmiĢ, 415 kiĢi geçerli katılım göstermiĢtir.. AraĢtırma kullanım oranı  %63 evet, yoğunluklu olarak:  %27 nadiren de olsa evet  %10 hayır, kullanmıyor SES kullanımı yoğunluğu  %72 evet, SES’I aktif kullanıyor:  %23 hayır, pek kullanmıyor  %5 SES nedir bilmiyor (19 kiĢi) 396 geçerli SESALGIÇALIġMASI-Conjoint Tüad www.tuad.org.tr
  • 30. 30 Hane Profil KartlarıSESALGIÇALIġMASI-Conjoint A B C1 C2 D E SES ataması yapılan toplam gözlem sayısı 3960’dır. 396 X 10 kart Genelikle uç grupların (A ve E) SES ataması görece daha kolay olduğundan, bu gruba girecek kartların sayısı daha az tutulmuĢtur.  GeçiĢkenliğin daha fazla olduğu ara gruplar için kart sayısı yüksek tutulmuĢtur. Tüad www.tuad.org.tr
  • 31. 1. Durum Analizi ve “Go ahead” Geri bildirimler, Sektör paylaĢımı, TÜAD SES Komite oluĢumu 2. Istanbul pilot çalıĢma (350 HH) Soru formu test, gelir aralıkları, geliri etkileyen faktörler 3.Taslak Model GeliĢimi 2006 vs Mevcut adhoc uygulamalar TR geneli Saha çalıĢması RVD projelendirme, saha, veri giriĢi 01-06 2010 07-08 2010 09-12 2010 02-08 2011 SES Algı ÇalıĢması ve TR Proje Analizleri 08-10 2011 11 2011 – 03 2012 ANALĠZLER ve SONUÇLANDIRMA Tüad www.tuad.org.tr
  • 32. 32 Conjoint calışmasından elde edilen bulgular, 5000 örneklemli Türkiye geneli saha çalışmasından çıkan sonuçların yorumlanıp SES yaklaşımının netleştirilmesinde kullanıldı… SES Algı Conjoint TR SAHA Cluster ANALİZ ve ÇIKARIMLARSESSAHAveALGIÇALIġMALARI
  • 33. BULGULAR – Örnek kart 1 EĞİTİMİ YOK TAŞ OCAĞI İŞÇİSİ EĞİTİMİ YOK İŞSİZ Hanede yaşayan toplam kişi sayısı: 4 EK GELİR YOK EV KİRADA OTURUYORLAR ARABA SAHİPLİĞİ YOK TATİL TATİL YAPMIYORLAR PARALI TV KANALI ÜYELİK YOK SMART PHONE SMART PHONE KULLANILMIYOR DİZÜSTÜ BİLGİSAYAR LAPTOP YOK EV İŞLERİNE YRD. HİÇ GELMİYOR HHH aylık toplam geliri: 500-750 TL arası S1 E D C2 C1 B A Total Araştırma şirketi 9 2 11 Reklamveren 16 1 17 Reklam şirketi 8 1 9 Medya kuruluşu 1 1 2 Serbest 1 1 TOTAL 35 5 0 0 0 0 40 BAZI PROTOTĠP HANELER ĠÇĠN GÖRELĠ FĠKĠR BĠRLĠĞĠ VARKEN…… SESALGIÇALIġMASI-Conjoint
  • 34. İLKOKUL MEZUNU TEKSTİL ATÖLYESİ SAHİBİ İLKOKUL MEZUNU EV HANIMI Hanede yaşayan toplam kişi sayısı: 5 EK GELİR FAİZ VE KİRA GELİRİ VAR EV KENDİSİNİN ARABA SAHİPLİĞİ RENAULT FLUENCE TATİL TATİL KÖYÜNE GİDİYORLAR PARALI TV KANALI KABLOLU TV ÜYELİĞİ VAR SMART PHONE BLACKBERRY KULLANILIYOR DİZÜSTÜ BİLGİSAYAR ÇOCUK İÇİN LAPTOP VAR EV İŞLERİNE YRD. HİÇ GELMİYOR HH aylık toplam geliri: 10000 TL'nin üzerinde S1 E D C2 C1 B A Total Araştırma şirketi 1 1 3 2 7 Reklamveren 1 2 5 5 1 14 Reklam şirketi 1 2 2 2 7 Medya kuruluşu 1 1 2 Serbest 1 1 2 Diğer 1 2 3 6 TOTAL 2 1 7 12 14 2 38 SESALGIÇALIġMASI-Conjoint BULGULAR – Örnek kart 2 BAZI HANE KARTLARINDA BÜYÜK «DAĞILMALAR» GÖRÜLDÜ....
  • 35. ANALĠZ - Çıkarım Yapılan analizlere göre SES atamalarını öncelikli olarak etkileyen faktörler sırasıyla Ģöyledir: Gelirin belirleyici rolü meslek bilgisi üzerinden iĢlemektedir… GELĠR ĠġĠN ĠÇĠNE KATILDIĞINDA  HANEHALKI TOPLAM GELĠR  AGG’NĠN EĞĠTĠMĠ  AGG’NĠN MESLEĞĠ GELĠR ĠġĠN ĠÇĠNE KATILMADIĞINDA  AGG’NĠN MESLEĞĠ  AGG’NĠN EĞĠTĠMĠ EĢin meslek – eğitim bileĢkesi belirleyici rol oynamamaktadır SESSAHAveALGIÇALIġMALARI
  • 36. 36 REVİZE SES SKALASININ BELİRLENMESİ 2012SESOLUġUMU Analizler sonucu revize SES skalası yaklaĢımı    SES Algı Conjoint TR SAHA Cluster
  • 37. Aile Reisinin EŞİ AİLE REİSİ Eşin BABASI Eşin ANNESİ Aile Reisinin ANNESİ Aile Reisinin BABASI Meslek Eğitim + 2006 HH SES
  • 38. ? 2012 HH SES Eskiden kendisi ve ailesi eğitimsiz olduğu için daha alt gruba atanan bir züccaciyeci C1’e yükselebilmelidir. AGG’nin EŞİ ASIL GELİRİ GETİREN KİŞİ Meslek Eğitim + Meslek
  • 39. Meslek Boyutunda:  Bedensel / Zihinsel ve Eğitimli / Eğitimsiz tanımlaması yerine “daha anlaşılır” meslek gruplamalarına gidildi ve gelirle orantılı ölçeklere oturtuldu. 2012SESOLUġUMU
  • 40.  Test ve Rötuş alanları  Emekli olup artık çalışmayanların önceki mesleklerine göre atanacağı SES‟den bir kademe aşağıya çekilmesi (?)  İşsizlerin irad / ek gelir sahipliğine göre farklı değerlendirilmeye alınması (?)  Özellikle C1, C2 ve D için AGG‟nin eşinin çalışıp çalışmadığına bakılması ve eğer çalışıyorsa 1 kademe yukarıda SES‟e atanması.. Nisan 2012: Lansman öncesi son pilot uygulama ve Alınan kararlar  EVET.  EVET.  HAYIR - ÇalıĢan eĢ oranının düĢüklüğü + eĢin eğitiminin ortalama olarak AGG’den daha düĢük bir seviyede olması = SES’i daha da aĢağıya çekme potansiyeli taĢıması nenediyle kapsam dıĢı bırakıldı. Nihai SES Skalası
  • 41.
  • 42. (+)
  • 43. (+)
  • 44. Baz: 5000 örneklemli Türkiye geneli saha çalışması – ağırlıklandırılmış olarak. 2012 SES Dağılımı ABC1 Total A B C1 C2 D E 34% Base 4% 9% 22% 29% 28% 9% 39% KENT 5% 10% 24% 31% 22% 8% 14% KIR 1% 2% 11% 22% 52% 12%
  • 45. AGG, Eşi - Eğitim & Çalışma Durumu AGG - Asıl Geliri Getiren KiĢi Tüad www.tuad.org.tr AGG EĢi – ÇalıĢma oranı AGG EĢi Eğitim %82
  • 46. AGG - Meslek Dağılımı... AGG - Asıl Geliri Getiren KiĢi Tüad www.tuad.org.tr
  • 47. MESLEK ODAKLILIK- Gelir endeksi... Tüad www.tuad.org.tr
  • 48. Gelir Dağılımı Tüad www.tuad.org.tr Kaynak: TR geneli SES çalıĢması (n=5000)Kaynak: TÜĠK, Hane Gelir Dağılımı
  • 49. ÜST ORTA SINIF   ALT ORTA SINIF .... Tüad www.tuad.org.tr Ortalama gelir Endeksi (A=100)  Not: 2006 SES ve 2012 SES örtüĢme oranı %75’dir.
  • 50. SONSÖZ: 2012 SES’in getirdikleri….  Meslek odaklılık  Meslek gruplaması günlük hayatta karşılığı daha net bulunur ve gelirle ilişkisi daha net anlaşılır hale getirilmiştir;  SES atamasında mesleğin eğitimden daha ağırlıklı rol oynaması sağlanmıştır; bu da ekonomik faktörün entegrasyonuna katkı sağlamıştır.  Dinamik yapı  Kişilerin kariyer ve ekonomik gelişimlerine paralel olarak farklı SES gruplarında bulunabilmesine olanak sağlayan bir tanımlama getirilmiştir.  Daha kristalize bir gruplama  Özellikle alt ve üst SES grupları içinde önemli bir ayıraç teşkil eden C1‟in C2‟den farklılaştırılması sonucu, gruplar arası ayrıştırma daha net bir çizgiye oturtulmuştur.  Uygulamada pratiklik  Saha uygulamasında pratik, daha anlaşılır, dolayısıyla zaman avantajı getiren bir yaklaşım getirilmiştir.  Sektörde ortak dil oluşturma  Süreç olarak çok katılımlı, yaygın iletişimli, araştırma kullanıcılarının ve uygulayıcıların geri bildirimlerine açık bir yaklaşım izlenmiş, bu da ortak dil oluşması için uygun zemin yaratmıştır.
  • 51. 51 Peki kim bu A, B, C..ler? APPENDIX
  • 52. A SES Grubu  % Hemen hepsi Üniversite mezunu, %30 dolayında lisansüstü...  Yarıya yakın kısmı ücretli çalışan nitelikli uzman (Avukat, Doktor, Mühendis vb).  % 10„a yakın 20'den fazla çalışanı olan beyaz yakalı;  ¼‟ü irili ufaklı İşyeri sahibi (bunların yarıya yakınının yanında çalışanı yok)  Eşi olanların AGG‟lerin %40‟a yakınının eşi çalışıyor.  Hanelerin %20‟si para biriktiriyor.  %30‟u tatillini tatil köyü/otele giderek değerlendiriyor.  Hanelerin yarısına yakınında kitaplık/kütüphane var.
  • 53. B SES Grubu  Üniversite /lisansüstü oranı %60‟larda… %35 civarında 2 yıllık veya Lise mezunu.  % 60‟ı memur, teknik personel, uzman (yönetici olmayan)  %15‟i irili ufaklı İşyeri sahibi (bunların çoğunun yanında 1-5 arası çalışanı var)  Eşi olanların AGG‟lerin %30‟unun eşi çalışıyor.  Hanelerin %13‟ü para biriktiriyor.  %20‟si tatillini tatil köyü/otele giderek değerlendiriyor.  Hanelerin %30‟unda kitaplık/kütüphane var.
  • 54. C1 SES Grubu  %60‟ı Lise mezunu (bunun içinde %20 Meslek Lisesi); %10‟u Yüksekokul ve üstü.  %40‟ı esnaf, dükkan sahibi; %30‟u kalifiye işçi (Lise eğitimli)  %15‟e yakın memur, teknik eleman.  %15‟e yakını emekli  Eşi olanların AGG‟lerin %13‟ünün eşi çalışıyor.  Hanelerin %5‟i para biriktiriyor.  %20‟si tatillini tatil köyü/otele giderek, %40‟a yakını yakınlarını ziyaret ederek değerlendiriyor.  Hanelerin %20‟ye yakınında kitaplık/kütüphane var.
  • 55. C2 SES Grubu  %20‟ye yakını lise mezunu… Ortaokul ve daha düşük eğitimli oranı %80..  Çoğunlukla ilkokul mezunu, düzenli çalışan işçi (%60‟lar dolayında)  %10 kadarı tek başına seyyar olarak çalışıyor  %20‟si emekli, çalışmıyor  Eşi olanların AGG‟lerin eşinin çalışma oranı %10‟un altında.  %70‟i tatile çıkmıyor, çıkanlar yakınlarını ziyaret etmek için memlekete gidiyorlar (%25)  Hanelerin %10‟unda kitaplık/kütüphane var.
  • 56. D SES Grubu  %70‟in üzerinde ilkokul mezunu veya illkokul terk, gerisi ortaokul.  %30 kadar emekli, çalışmıyor  %20‟nin üzerinde işçi (çoğunlukla parça-başı çaışan),  %30‟u küçük çaplı çiftçi  %10‟a yakını ev kadını  %80‟i tatile çıkmıyor, gerisi memlekete gidiyor.
  • 57. E SES Grubu  %95‟I ilkokul mezunu veya ilkokul terk  %30‟a yakını işsiz (ve çoğu yardımla geçiniyor)  %40‟ı emekli, çalışmıyor; %30‟u emekli, işçi olarak çalışıyor.  Geri alan %20‟nin üzerinde hanede AGG ev-kadını (düzenli geliri olmayan yardımla geçinen)
  • 58. BĠRAZ DAHA YAKINDAN TANIYALIM...
  • 59. Ġngilizce Çevirmen Ali Ġstanbul Üniversitesi Ġngilizce ĠĢletme Piyano öğretmeni Nilgün Juliard Piano Degree
  • 60. Çiftçi, traktör kullanıcısı Hüsnü UlukıĢla Ortaokulu Organik tarım yapan çiftçi Burak Ġstanbul Üniversitesi, Mühendislik Fakültesi Ziraat Mühendisi
  • 61. Ġrad sahibi Mehmet Ġstanbul Üniversitesi,Ġktisat Fakültesi Ekonometri Ev hanımı Sibel Nafaka ile geçiniyor Açık Öğretim
  • 62. MüĢteri Temsilcisi Nazlı Ortadoğu Teknik Üniversitesi ĠĢletme Fakültesi MüĢteri Grup Müdürü Nazlı Ortadoğu Teknik Üniversitesi ĠĢletme Fakültesi 6 yıl ve 2 çocuk sonra... 
  • 63. Uzman ÇavuĢ Mehmet Albay Osman Ortaokul Mezunu Harp Akademileri Mezunu
  • 64. Muhasebeci Atilla Rize Ticaret Meslek Lisesi Yıldız Teknik Ünivesitesi Ġktisadi ve Ticari Ġlimler Fakültesi Ġktisat Bölümü Serbest Mali MüĢavir Murat
  • 65. BaĢkasının taksisinde Ģöförlük yapan Selami Kendi arabasında taksi Ģöförü Arif Kastamonu Merkez Ortaokulu Sarıyer Lisesi
  • 66. Emekli memur Hulki ÇalıĢıyor EskiĢehir Anadolu Üniversitesi Açık Öğretim Emekli memur Ahmet ÇalıĢmıyor EskiĢehir Anadolu Ünivesritesi Açık Öğretim
  • 68. SES 2012, TÜM ARAŞTIRMA KULLANICILARINA VE ARAŞTIRMACILARA HAYIRLI OLSUN...

Editor's Notes

  1. Eşlerinfarklılaşmagetirememesiyleilgiliolarak:%80’i evkadınıveyaişsizstatüsünde% 80’I ortaokulvedahadüşükeğitimseviyesinde