Op uitnodiging van Technische Unie is deze presentatie gegeven tijdens de themabijeenkomst voorafgaand aan de eerste beursdag Elektrobeurs 2011, Hardenberg

1. Aangenaam
H.J. (Henk) Hazeleger
Specialist Domotica
Bestuurslid KNX Associatie Nederland
Lid van Domotica Platform Nederland en Smart Homes
M. (Maarten) van der Boon
Communicatie & Marktontwikkeling
Voorzitter Uneto-VNI vakgroep Do-IT
Lid Algemeen Bestuur Uneto-VNI
Elektrotechniek Procesbesturing Telematica Beveiliging Domotica www.leertouwer.nl 1

2. Wie zijn wij
Leertouwer b.v. / Domutron® – Barneveld

3. Duurzaam verbinden
Systeemintegratie in oplossingen
Elektrotechniek
Procesbesturing
Telematica / ICT
Domotica
Beveiliging
Elektrotechniek Procesbesturing Telematica Beveiliging Domotica www.leertouwer.nl 3

4. Dé toeters en bellen
In domotica…
Elektrotechniek Procesbesturing Telematica Beveiliging Domotica www.leertouwer.nl 4

5. Domotica
Wikipedia zegt er dit over…
• Het domein van huiselijke elektronica
• Integratie van technologie en diensten
• Domotica houdt in dat sensoren instaan voor de
bediening van actuatoren door tussenkomst van een
processor of controller of computer
• Tweede generatie domotica  IP
• Derde generatie domotica  autonome
monitoring ‘’ambient intelligent’’technologie.
Elektrotechniek Procesbesturing Telematica Beveiliging Domotica www.leertouwer.nl 5

6. Domotica
Internet geeft nog meer verwarring…
• Winkeldeur die automatisch opent en sluit
• Voorprogrammeren van het koffiezetapparaat
• Thermostatische mengkraan
• Automatische waterkraan
• Sprinkler werkend op basis van rookmelders
• Inbraakalarm met melding naar politie
Elektrotechniek Procesbesturing Telematica Beveiliging Domotica www.leertouwer.nl 6

7. Domotica
Verwarring? Op naar de TIPS….Wikipedia…
• Voed iedere gebruiker met teleruptoren.
• Plaats op cruciale plaatsen een netwerkkabel en 230V-
voedingen (IP camera, aanraakscherm....)
• Zorg voor verbinding tussen cv-ketel en verdeelbord.
• Denk aan eventuele wachtleidingen voor
vochtsensoren en bewegingsdetectoren.
• Hou alternatieve systemen beschikbaar voor het geval
de techniek het laat afweten.
Elektrotechniek Procesbesturing Telematica Beveiliging Domotica www.leertouwer.nl 7

8. Autoriteiten in domotica
Gelukkig zijn deze er ook nog
• Uneto-VNI Vakgroep Do-IT
– Markt
– Techniek
• Smart Homes
– Kenniscentrum
– Leveranciersplatform
• Domotica Platform Nederland
– Wetenschappelijk
– Toekomstgericht
• KNX Professionals
• Fabrikanten
Elektrotechniek Procesbesturing Telematica Beveiliging Domotica www.leertouwer.nl 8

9. Domotica
Een duidelijk uitgangspunt
Optimale integratie
van technologie en
diensten.
Elektrotechniek Procesbesturing Telematica Beveiliging Domotica www.leertouwer.nl 9

10. Zicht op markten
Marktspecifieke vragen en uitdagingen
Wonen Werken Zorg
Domotica
Elektrotechniek Procesbesturing Telematica Beveiliging Domotica www.leertouwer.nl 10

11. Een nieuwe dimensie
van techniek naar functie
infrastructuur
Techniek
Functie
Mogelijkheden
PvE
Elektrotechniek Procesbesturing Telematica Beveiliging Domotica www.leertouwer.nl 11

12. Kwestie van kiezen
Technologie = generiek, functionaliteit = specifiek
Persoonlijk
Standaard
Comfort
Energiemanagement
Beeld & Geluid
Communicatie
….etc….
Klimaat
Elektrotechniek Procesbesturing Telematica Beveiliging Domotica www.leertouwer.nl 12

13. Systeemarchitectuur
Een goede basis is
toekomstvast.
Elektrotechniek Procesbesturing Telematica Beveiliging Domotica www.leertouwer.nl 13

14. Techniek / infrastructuur
Een greep uit mogelijkheden
AMX
Crestron
KNX
RTI - Control4
Functionaliteit
PHC - Niko Home Control
Niko Projects - TKH Realive
Funk - Zigbee - Z-wave - Moeller
KAKU - Logitech
Markt
Elektrotechniek Procesbesturing Telematica Beveiliging Domotica www.leertouwer.nl 14

15. Standaardisering
KNX dé standaard …
CENELEC heeft de standaard
vastgelegd als een norm voor gebouwen
automatiseringssystemen in Europa als:
EN50090
EN 50090-3-1, EN 50090-4-1, EN 50090-4-2,
EN 50090-5-2, EN 50090-7-1.
 december 2003!
Elektrotechniek Procesbesturing Telematica Beveiliging www.leertouwer.nl 15

16. Standaardisering
KNX dé standaard …
ISO/IEC heeft het protocol goedgekeurd als
internationale standaard ISO / IEC 14543
Daarmee is de wereldwijd enige OPEN
standaard voor huis- en gebouwautomatisering.
 november 2006!
Elektrotechniek Procesbesturing Telematica Beveiliging www.leertouwer.nl 16

17. KNX fabrikanten
In 2011 meer dan 230…
ABB SACE S.p.A. Italy Fagor Electrodomésticos, S. Coop. Spain S. Siedle & Söhne Stiftung & Co. Germany
ABB STOTZ-KONTAKT GmbH Germany Feller AG Switzerland Samsung Electronics Co. Ltd. South Korea
Agilent Technologies Singapore GE Grässlin GmbH & Co. KG Germany Schneider Electric b.v. Netherlands
Albrecht Jung GmbH & Co. KG Germany Gewiss S.p.A. Italy SCHNEIDER Electric S.A. France
Altenburger Electronic GmbH Germany GIRA Giersiepen GmbH & Co. KG Germany Schupa GmbH Germany
APT GmbH Germany Gorenje d.d. Slovenia SIEMENS AG Germany
AVE SpA Italy Grundig AG Germany Siemens Building Technologies Ltd. Switzerland
Berker GmbH & Co. KG Germany Gustav Hensel GmbH & Co. KG Germany Simon S.A. Spain
Bertelli & Partners S.r.l. Italy HAGER France SIPRO Srl Italy
Bertoldo & c srl Italy Heinrich Kopp AG Germany Somfy S.A. France
Bioingenieria Aragonesa S.L. Spain Honeywell AG Germany Stiebel Eltron GmbH & Co. KG Germany
Bischoff Eleketronik GmbH Germany HTS High Technology Systems AG Switzerland STMicroelectronics Germany
Bosch & Siemens Hausgeräte GmbH Germany Insta Elektro GmbH & Co. KG Germany Tapko Technologies GmbH Germany
Botech AG Sweden IPAS GmbH Germany Techem Development GmbH Germany
Brandt Industries France Jnet Systems Switzerland Theben AG Germany
Bticino SpA Italy JEPAZ Elektronika spol Theodor Heimeier Metallwerk GmbH & Co. KG Germany
Buderus Heiztechnik GmbH Germany Czeck Rep. Trialog France
Busch-Jaeger Elektro GmbH Germany Legrand S.A. France Trilogie France
CABA, Continental Automated Home & Building Assoc.n Canada Levy Fils AG Switzerland Viessmann Werke GmbH & Co. Germany
Dätwyler Kabel + Systeme GmbH Germany Lexel Finland Vimar S.p.A. Italy
Dehn & Söhne GmbH & Co. KG Germany LG Electronics South Korea V-Zug AG Switzerland
DELTA DORE S.A. France Lingg & Janke OHG Germany Walther Werke Ferdinand Walther GmbH Germany
Domologic Home Automation Technology Germany LUXMATE Controls GmbH Austria Weinzierl Engineering GmbH Germany
DORMA GmbH & Co. KG Germany MERTEN GmbH & Co. KG Germany Whirlpool Europe Italy
Easyplug France Miele & Cie GmbH & Co. Germany Wieland Electric GmbH Germany
Eberle Controls GmbH, an Invensys Company Germany Mingardi Magnetic Srl Italy WILA Leuchten GmbH Germany
Electrak International Ltd Untited Kingdom Moeller Gebäudeautomation KG Austria Wilhelm Huber + Söhne GmbH & CO. KG Germany
ELECTRICITE DE FRANCE France Motorola Ltd Untited Kingdom Wilhelm Rutenbeck GmbH & Co. Germany
ELECTROLUX Home products Italy S.p.A. Italy Multronic AG Switzerland WindowMaster A/S Denmark
Elero GmbH Antriebstechnik Germany OAO "Research & Production Association SEM" Russia Winkhaus Sicherheitssysteme GmbH & Co. KG Germany
Emness Technology AG Germany Ritto Werke Germany Woertz Switzerland
F. Schlaps & Partner GmbH Germany ROBERT BOSCH GmbH Germany Zumtobel AG Austria
Elektrotechniek Procesbesturing Telematica Beveiliging www.leertouwer.nl 17

18. KNX vormt projectbasis
Brug naar de toekomst
Content provider
Netwerk provider
Huis & gebouw netwerk
Ruimte Energie Home
verlichting zonwering temperatuur Beveiliging Ventilatie Huishoud entertain- Meten
Manage- Airco Apparatuur
regeling ment ment
Elektrotechniek Procesbesturing Telematica Beveiliging www.leertouwer.nl 18

19. KNX techniek
Toegankelijke infrastructuur
Voeding Etc.
Busdeelnemers Busleiding
• Actoren
• Sensoren
Elektrotechniek Procesbesturing Telematica Beveiliging www.leertouwer.nl 19

20. KNX communicatie
Voor iedere toepassing
• Twisted Pair (TP) via busleiding
• Power Line (PL) via elektriciteitnet
• Radio Frequent (RF) via radio signalen
• Infra Rood (IR) via infra rood signalen
• Internet Protocol (IP) via internet protocol
Elektrotechniek Procesbesturing Telematica Beveiliging www.leertouwer.nl 20

21. KNX in praktijk
Brengt herkenbare structuren
230V
TP (Twisted Pair)
Hoofd
verdelers communicatie
media
Wcd Verlichting Zonwering Klimaat Beveiliging
230V PL (Power-Line)
Was Oven
RF (Radio Frequent) of IR (Infrarood) machine
230V
Elektrotechniek Procesbesturing Telematica Beveiliging www.leertouwer.nl 21

22. KNX ontwerpen
Vraagt juiste benadering en kennis
Elektrotechniek Procesbesturing Telematica Beveiliging www.leertouwer.nl 22

23. KNX software
Functionaliteit op verschillend niveau
Complexiteit
S-mode
• Vrije programmaring
• Hoge functionaliteit
E-mode • Professionals
• Eenvoudige configuratie
• Beperktere functionaliteit
• Basis professionals
A-mode
• Automatische configuratie
• Huishoudelijke apparaten
• Voor consumenten
Functionaliteit
Elektrotechniek Procesbesturing Telematica Beveiliging www.leertouwer.nl 23

24. KNX: gewoon doen
Rechtstreeks uit de praktijk
“Echte mensen die échte
dingen aan de muur schroeven!”
Citaat van een medewerker
Nederlands kennisinstituut.
Elektrotechniek Procesbesturing Telematica Beveiliging Domotica www.leertouwer.nl 24

25. Domotica is een vak!
Elektrotechniek Procesbesturing Telematica Beveiliging Domotica www.leertouwer.nl 25

26. Domotica is een vak!
Elektrotechniek Procesbesturing Telematica Beveiliging Domotica www.leertouwer.nl 26

27. Kies een partij die het kan
Toets op gestelde kennis en kwaliteitseisen
Elektrotechniek Procesbesturing Telematica Beveiliging Domotica www.leertouwer.nl 27

28. Het resultaat
De klant wil uitzinnig tevreden zijn
Wow….
Mijn Domotica!
Elektrotechniek Procesbesturing Telematica Beveiliging Domotica www.leertouwer.nl 28

29. Flashback
Een nieuwe dimensie: van techniek naar functie
infrastructuur
Techniek
Functie
Mogelijkheden
PvE
Elektrotechniek Procesbesturing Telematica Beveiliging Domotica www.leertouwer.nl 29

30. Van idee naar boodschappenlijst
Bouwen aan vertrouwen
• Luisteren naar en praten met
de klant
• Het is een (vertrouwens)proces
• VRAAG:
Ideeën – behoefte – inrichting
• AANBOD:
Techniek – Fabrikanten – infrastructuur
• AFSTEMMING
Functionaliteit en techniek  PvE
Elektrotechniek Procesbesturing Telematica Beveiliging Domotica www.leertouwer.nl 30

31. De 5 W’s
In perspectief van opdrachtgever
• Opdrachtgever:
– Selecteer de partij die het kan
– Vraag referenties
– Welke disciplines beheerst de installateur
• E-, W en ICT-installaties
• Beveiliging, camerasystemen, toegangscontrole
• Domotica en ICT (toucreen, iPad, internet enz.)
• A/V installaties en besturing
– Kijk naar de (technische) know how en capaciteit
Elektrotechniek Procesbesturing Telematica Beveiliging Domotica www.leertouwer.nl 31

32. De 5W’s
In perspectief van installateur
• Installateur / systeemintegrator:
– Afstemming E-, W-installatie en bouwkundig deel
– Domotica, alleen of met een systeemintegrator
– Stem alles tijdig en goed af
– Installatietechnische ruimte
– Pas de goede installatiemethode toe
– Ruimte in de bouwplanning
– Blijf communiceren met de klant en adviseur
Elektrotechniek Procesbesturing Telematica Beveiliging Domotica www.leertouwer.nl 32

33. De praktijk
Hoe ver gaat de oplossing?
Winnaar KNX Award 2010
Elektrotechniek Procesbesturing Telematica Beveiliging Domotica www.leertouwer.nl 33

34. Domotica
Kwestie van kiezen
Elektrotechniek Procesbesturing Telematica Beveiliging Domotica www.leertouwer.nl 34

35. Samenwerken aan domotica
Wij wensen u een succesvolle toekomst!
Meer informatie?
•www.leertouwer.nl
•www.domutron.nl
Maarten van der Boon jr. H.J. (Henk) Hazeleger
mvdboonjr@leertouwer.nl E h.j.hazeleger@leertouwer.nl
© 2009 - Leertouwer b.v. /
www.leertouwer.nl
Barneveld