Artikel over ontwikkelingen bij emissiearme stallen; Nieuwe Oogst, april 2011

1. STALLENBOUW
Per sector nog flinke verschillen
Emissiearme stallen in opmars
THEMA
Melkveehouders die wil-
len vernieuwen of uitbreiden,
beseffen mede door de druk vanuit het
ministerie van EL&I, steeds meer dat ze
moeten investeren in stallen die de ammo-
niakemissie fors terugdringen. Alleen voor
nieuwbouw is emissiearm nu verplicht.
V oor bestaande stallen geldt een ruime
overgangsregeling. De varkens- en
pluimveesector moet op 1 januari
2013 zijn omgeschakeld naar emissiearm;
drie jaar later dan eigenlijk was voorge-
schreven. Het algemene beeld is dat de sec-
tor dat wel gaat halen.
,,Veel melkveehouders die willen bou-
wen of uitbreiden, beseffen nog niet dat ze
met strengere emissie-eisen te maken heb- Bij melkveehouder Klaas Dingstee in Wanneperveen is HCI Betonindustrie dinsdag begonnen met de aanleg van de welzijnsvloer W4 voor een emissiearme stal.
ben,” zegt Gert-Jan Monteny van Monteny F o t o ’s R u u d P l o e g
Milieu Advies. ,,Zeker melkveehouderijen die
bij Natura 2000-gebieden liggen, moeten 30 kosten, de nieuwe vloeren vragen meer zo’n 80 tot 90 procent aan de normen, in min of meer standaard toegepast.”
tot 50 procent reductie realiseren.” beton, maar er komt ook wel wat naar de de overige gebieden ligt dat percentage iets Een luchtwasser werkt alleen goed bij
Bij traditionele roostervloeren dampt boer terug. De meeste nieuwe vloeren vol- lager. een stal met centrale luchtafvoer. Het venti-
veel ammoniak uit de urine. De afgelopen doen ook aan de eisen voor de subsidiere- In de pluimveesector gelden de nieuwe latiesysteem moet bovendien de extra tegen-
jaren zijn ongeveer 25 proefsystemen ont- geling voor integraal duurzame stallen. Je emissie-eisen in eerste instantie voor de druk van de luchtwasser aankunnen.
wikkeld waarbij de emissie wordt terugge- kunt dan subsidie krijgen. Nieuwe vloeren meest intensieve en grootschalige houderij- Varkenshouders die verwachten tus-
drongen tot onder de geldende norm van geven de koeien meer comfort, ze bewegen en: de leghennen en vleeskuikens. Volgens sen 2018 en 2020 te stoppen, hoeven geen
maximaal 9,5 kg ammoniakuitstoot per koe beter, hebben een betere klauwgezondheid, onderzoeker veehouderij en milieu Hilko kostbare luchtwassers te plaatsen. Zij kun-
per jaar bij jaarrond opstallen. Bovendien is ze leven langer en geven daardoor ook meer Ellen van Livestock Research van Wagenin- nen veelal toe met bijvoorbeeld een andere
bij de nieuwe systemen het dierenwelzijn in melk. Tegenover de hogere investeringen gen UR wisselt het beeld nogal per catego- voersamenstelling en het toepassen van
acht genomen. staan dus ook hogere opbrengsten, maar rie. ,,Bij de leghennensector zitten we in de balansballen, die de mest afdekken en daar-
Lang niet alle innovatieve oplossingen per saldo is de melkveehouder duurder uit.” omschakeling van legbatterijen naar alter- mee de ammoniakuitstoot beperken.
zijn al praktijkrijp, maar toch zijn begin dit Steeds meer stalvloerfabrikanten bieden natieven als scharrel en volière. Bedrijven Aarnink verwacht dat gespecialiseerde
die zijn omgeschakeld naar volière voldoen varkenshouders, zoals in Noord-Brabant,
aan de emissienorm van maximaal 125 doorgaan met hun bedrijf. De boeren zul-
7,5 miljoen vierkante meter nieuwe stalvloeren in 15 jaar gram per dierplaats per jaar. De tendens is len voor 2013 hun bedrijven binnen de
dat traditionele scharrelbedrijven omscha- emissienormen hebben. ,,In Gelderland en
jaar weer zeven nieuwe vloeren op de RAV- nieuwe typen emissiearme vloeren aan voor kelen naar volière. Je kunt dan namelijk Overijssel zie je meer gemengde bedrijven.
lijst gezet (zie kader). Het meest effectief melkvee. Dat is ook lucratief. In Nederland meer dierplaatsen realiseren en toch bin- Daar zullen meer varkenshouders stoppen,
blijkt een stal met een sleuvenvloer, waar- lopen immers 1,5 miljoen koeien rond die nen de emissienorm blijven.” omdat investeringen aan bestaande, vaak
bij de urine door smalle sleuven wegloopt gemiddeld vijf vierkante meter stalvloer Bij vleeskuikenbedrijven voorziet Ellen verouderde stallen niet lonen.”
en wordt verzameld. Hierdoor treedt veel nodig hebben. De komende pakweg 15 amper problemen. ,,De meeste bedrijven
minder verdamping van de ammoniak uit jaar moet dus 7,5 miljoen vierkante meter hebben nu heaters met ventilatoren of een E B
de urine op. nieuwe stalvloeren worden geproduceerd en warmtewisselaar die zorgen voor een goede
Probleem voor de melkveehouders is aangelegd. interne circulatie en droging van het strooi- Emissiearme regels
wel dat de investeringskosten voor nieuwe sel. Hiermee blijven ze binnen de emissie- Dierenverblijven waarvoor emissiearme huisvestingssyste-
vloersystemen veel hoger zijn dan bij tra- PLUIMVEE norm.” men beschikbaar zijn, moeten uiteindelijk emissiearm zijn
ditionele vloeren. Kost een gewone rooster- In de pluimveehouderij is de verwach- Voor opfokvleeskuikenouderdieren en uitgevoerd. Dat is de strekking van het Besluit ammoniake-
vloer rond de 35 euro per vierkante meter, ting dat vrijwel alle pluimveehouders op 1 opfokleghennen geldt nu nog geen grens- missie huisvesting veehouderij dat op 1 april 2008 in werking
de nieuwe systemen komen uit tussen de 80 januari 2013 voldoen aan de emissienor- waarde voor de ammoniakuitstoot, maar is getreden. Het besluit bevat maximale emissiewaarden. Op
en 160 euro. men. Bedrijven die dat niet redden, zullen die zal op den duur wel komen. Voor vlees- grond van het besluit mogen alleen nog huisvestingssyste-
Monteny: ,,Je hebt de ontwikkelings- stoppen. In Noord-Brabant voldoet nu al kuikenouderdieren zijn net twee nieuwe men toegepast worden met een emissiefactor die lager is
dan of gelijk is aan de maximale emissiewaarde. Bedrijven
beluchtingstechnieken beschikbaar die zon-
die bij Natura 2000-gebieden liggen, zijn daarbij aan stren-
der al te veel extra kosten de emissie behoor- gere regels gebonden.
lijk kunnen verlagen. De opfokleghennen De ammoniakuitstoot is een belangrijk aspect bij het ver-
zitten ook in de omschakeling van batterij lenen van een milieuvergunning aan een veehouderij. De
naar alternatief. Daar wordt de scharrelstal Regeling ammoniak en veehouderij (RAV) bevat een lijst met
met extra roostervloeren veel toegepast. per diercategorie de verschillende toegelaten huisvestings-
systemen en de bijbehorende emissiefactoren. De lijst wordt
VARKENS regelmatig geactualiseerd.
In de varkenshouderij leidt chemisch Omschakelen naar emissiearme stallen vergt voor veel
wassen van de lucht tot een daling van melkveehouderijen forse investeringen. Het gaat om nieuwe
de ammoniakemissie met 70 tot 95 pro- vloersystemen die in aanleg fors duurder zijn dan traditionele
roostervloeren. De sector heeft nog jaren de tijd om geleide-
cent. Onderzoeker veehouderij en milieu,
lijk om te schakelen.
André Aarnink van Livestock Research van Varkens- en pluimveehouderijen zouden oorspronkelijk al
Wageningen UR, ziet dat veel bedrijven dit per 1 januari 2010 moeten voldoen aan het Besluit huis-
systeem bij nieuwbouw toepassen. vesting. Veel veehouders konden voor die datum de nood-
,,Varkenshouders werken veelal voor de zakelijke stalaanpassingen niet realiseren. Daarom hebben
wereldmarkt en kijken vooral naar de totale zij uitstel gekregen tot uiterlijk 1 januari 2013. Tot die datum
kosten. Je kunt luchtwassers op een aan- wordt gedoogd dat veehouderijen in overtreding zijn van het
tal bestaande stallen plaatsen en daarmee Besluit huisvesting. In de varkenshouderij wordt steeds meer
onder je maximum emissiewaarde komen. het chemisch luchtwassen toegepast. In de pluimveesector
Dan hoef je niet in alle stallen te investeren schakelen houders van (opfok)leghennen om van legbatterij-
Vanwege de ligging dichtbij het Natura 2000-gebied, moet het bedrijf van Dingstee voldoen aan strenge eisen voor en dat scheelt, want de kosten zijn behoor- en naar volièrestallen of naar aangepaste ventilatiesystemen
(vleeskuikens/ouderdieren).
emissie van ammoniak. De provincie Overijssel verleende het bedrijf een bijdrage. lijk. Bij nieuwbouw worden luchtwassers
VEEHOUDERIJ Z AT E R DA G 2 3 A P R I L 2 0 1 1 15