Uploaded byaldebaran36
20 views

Αντί Περιοδικό Πολιτικής ύλης τεύχος 1996

Περιοδικό πολιτικής ύλης

Embed presentation

Download to read offline
ζΚΑΠΕΝΘΗΜΕΡΗ Π Ο Λ ΙΤΙΚ Η Κ Α Μ Ο Λ ΙΤΙΣΤΙΚ Η ΕΠΙΘ ΕΩ ΡΗΣΗ Περίοδος Β' Τεύχος 620 Παρασκευή 8 Νοεμβρίου 1996 Δρχ. 500 Ο Ι Κ Ο Ν Ο Μ Ι Α Η Ελλάδα χάνει το τραίνο για την Ευρώπη «Πως νασυναντηθούν σεμια κοινή ηροσπάθεια όσοι αμείβονται γιατίδιαθέτουν κεψάλαιομε εκείνο που δεν αμείβονται γιατίδιαθέτουνμόνο τψ εργατική ήτη μοριρωτικήτους δύναμη;» • ΖΑΪΡ: Νέα γενοκτονία; • ΕΚΛΟΓΕΣ ΣΤΑ ΒΑΛΚΑΝΙΑ • Ν.Δ.: Η οργάνωση-φάντασμα • ΤΟ ΣΧΕΔΙΟ ΝΟΜΟΥ ΓΙΑ ΤΟ ΦΕΣΤΙΒΑΛ ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΑΦΟΥ • ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΗ ΠΡΩΤΕΥΟΥΣΑ: Και η πόλις αιμορραγεί και χάνεται
Ε Κ Δ Ο Σ Ε ΙΣ Α Π Ο Τ Ο 1979 CHARLES BAUDELAIRE Η ΦΑΝΦΑΡΛΟ Η ΜΑΥΡΗ ΝΤΑΛΙΑ ΑΓΡΑ AMES ELLROY PACO IGNACIO TAI BO II H ΣΚΙΑ ΤΗΣ ΣΚΙΑΣ ΑΓΡΑ ΘΩΜΑΣ ΚΟΡΟΒΙΝΗΣ ΚΑ Ν Α Λ ΝΤ'ΑΜ Ο ΥΡ Α φήγημα γιά το ερωτικό περιθώριο τής Θεσσαλονίκης τοΰ ’80 ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΑΓΡΑ Ia c o u k s Dl “ RIDA A D I F U FIIIK H U IO ' ' io n EMMANUEL l.f.VINAS ΜΚΟΣ ΓΑΒΡΙΗΛ ΠΕΝΤΖΙΚΗΣ ΨΙΛΗ H ΠΕΡΙΣΠΩΜΕΝΗ ΚΚΛΟΪΕΚ ΑΓΡΑ-ΑβΗΝΑ 1995 Γ ΙΑ Ν Ν Η Τ Σ Α Ρ Ο Y ΧΗ ΕΣ - ΕΣ - ΕΣ - ΕΡ ΠΟΙ ΗΜΑΤΑ Ρ Ω Σ Σ I A ïw oîfjôatv* irr, τμ·.: λΐ'Λ ^γιγι^ Ιίχ ιιν κ a syil'.z τής Üia; tis/.i; xai tî£Î; παντίμιμίς -μ.ταAtri του ΑΝΔΡΕΑ Ύ ΕΜΠΕΙΡΙΚΟΥ [ h E K lU lK li III· A EUGENIO M O N T A L E Φ ΙΝ ΙΣΤΕΡΕ ΚΑΙ ΑΛΛΑ ΠΟΙΗΜΑΤΑ ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ ΝΙΚΟΣ ΑΛΙΦΕΡΗΣ ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΑΓΡΑ PAUL CELAN ΤΟΥ ΚΑΝΕΝΟΣ ΤΟ ΡΟΔΟ DIE NIEMANDSROSE ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ ΧΡΗΣΤΟΣ Γ. ΛΑΖΟΣ ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΑΓΡΑ
l HOE. 1 9 ! H 4/V » αντί ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ L JL t * ^ Γ · ΣΕΛ. 12 ΝΑ ’ΜΑΣΤΕ ΠΑΛΙ ΕΑΩ ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟ Θα έχουμε και φέτος liiiiï / επεισόδια στην επέτειο του Πολυτεχνείου -του Σ.Σκουμπουρδή ΪΕΑ. 13 ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ: Η ΕΛΛΑΔΑ ΧΑΝΕΙ ΤΟ ΤΡΑΙΝΟ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΥΡίΙΠΗ Η «πάοη θυσία σύγκλιση» δεν είναι πανάκεια - ιδιαίτερα όταν δεν δημιουργούνται οι προϋποθέσεις για την οικονομική ανάπτυξη - του Κ. Τσαλόγλου ΙΕΛ. 16 ΝΑ: Η ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΦΑΝΤΑΣΜΑ Τι σημαίνουν οιτελευταίες εξελίξεις στη Ν.Δ.; -των Απ. Διαμαντή, Δ.Ζώνιου ΙΕΛ. 18 ΓΑΒΓΙΣΜΑΤΑ ΚΑΙ ΑΠΟΔΙΟΠΟΜΠΑΙΟΓΟταν η δημοσιογραφία εκπίπτει - του ΤάσουΠαππά ΙΕΛ. 19 ΠΑΝΑΦΟΝ: ΚΟΚΚΑΛΗΣ, ΨΥΧΑΡΗΣ (ΚΑΙ 0 ΛΙΑΚΟΥΝΑΚΟΣ;) 0 Άγιος του Αγίου Όρους, ο πρόεδρος του Ολυμπιακού, κάποια επιτηδεύματα - και, κερασάκι στην τούρτα, ο πιο πρόσφατος μεγαλομέτοχος του Ελεύθερου Τύπου. Ιστορίες με διαπλεκόμενα και πολιτιστικά επιτεύγματα από τον Ρεπόρτερ ΙΕΛ. 24 ο ΑΡΧΙΕΠΙΣΚΟΠΟΣ ΑΛΒΑΝΙΑΣ... Γιατίπολεμούν τηνηγεσία της ορθόδοξης αλβανικής Εκκλησίας; -του Ν. Παπαδημητρίου Περίοδος Β1 · Έτος 23ο · Τεύχος 620 ρασκευή 8 Ν ο εμ β ρ ίο υ 1996 · Δ ρχ. 5 0 0 ΝΤΙ - ΔΕΚΑΠΕΝΘΗΜΕΡΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΗ ΕΠΙΘΕΩΡΗΣΗ „ 'Δημοχάρους 60, 115 21 Αθήνα ηλ. 72.32.713-72.32.819 FAX: 72.26.107 ΙΕΛ. 46 τ ο ΦΕΣΤΙΒΑΛ ΤΟΥ ΚΥΡΙΟΥ ΠΡΟΕΔΡΟΥ Ο νομικός σύμβουλος του Φεστιβάλ κριτικάρει τον νέο νόμο -του Ηλία Κανέλλη ΙΕΛ, 50 «ΤΟ ΘΕΜΑ ΕΙΝΑΙ ΑΓΚΥΡΑ» Συνέντευξη στοΑντίτου ΤΙ ON-LINE: h ttp ://w w w .co m p u lin k.g r/a n li Ε mail: anti@compulink.gr ΕΚΔΟΤΗΣ: Χρηστός Παπουτσάκης ΦΗΜΙΣΕΙΣ-ΓΡΑΜΜΑΤΕΙΑ: Τασία Ρούμπου ιΛΙΤΕΧΝΙΚΗ ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: Δημήτρης Γκέκας ΜΟΝΤΑΖ: Τασία Λ εΒ όν ΤΠΩΣΗ: ΛΙΘΟΤΥΠ Α.Ε. Ιασίου 5, Περιστέρι Τηλ. 57.22.201 ΣΥΝΔΡΟΜΕΣ: ια συνδρομή: 26 τεύχη,. Εξάμηνη: 13 τεύχη ΡΙΚΟΥ: Εξαμ. 5.000 δρχ., Ετήσια 10.000 δρχ., I Οργανισμών, Τραπεζών, κ.λπ.: 4 0 .0 0 0 δρχ. Φοιτητική ετήσια: 8.000 δρχ. χΞΩΤΕΡΙΚΟΥ: ΕΥΡΩΠΗ - Μ Ε ΙΟ Γ . ΧΩΡΕΣ: Εζαμ.: 38 δολ., Ετήσια: 75 δολ., ^ΗΠΑ - ΚΑΝΑΔΑΣ - Α ΣΙΑ - ΑΥΣΤΡΑΛΙΑ: Εξαμ. 44 δολ., ετήσια 88 δολ. ΑΣΜΑΤΑ - ΕΠΙΤΑΓΕΣ: Χρήστος Παπουτσάκης Δημοχάρους 60, 115 21 Αθήνα ν: ΤΙΜΗ ΤΕΥΧΟΥΣ: ΔΡΧ. 500, ΠΑΛΙΑ ΤΕΥΧΗ: ΔΡΧ. 1.000 ΕΝΤΡΙΚΗ ΔΙΑΘΕΣΗ: Για τα βιβλιοπωλεία της Αθήνας: Π εριοδικό ΑΝΤΙ, για τα βιβλιοπωλεία της Β. Ελλάδας: ρο του βιβλίου - A Πουλουκτσή και Σία Ε.Ε. 3σάνη 3, Θεσσαλονίκη, τηλ. (031) 285.857 ελληνοαμερικανού ζωγράφου Philip Tsiaras. ............... INI II ΚΥΡΙΟΑΡΘΡΟ ΔΙΑΛΟΓΟΣ Α δια φ ορία και α π ά θ εια , σελ. 4 Επιστολές, σελ. 33 ΛΟΓΙΚΗΚΑΙΕΥΑΙΣΘΗΣΙΑ ΕΠΙΣΗΜΑΙΝΟΥΜΕ Γιώργος Φ ιλδισάκος, σελ. 5 Πολιτισμός, σελ. 42 ΠΟΛΙΤΙΚΟΔΕΚΑΠΕΝΘΗΜ ΕΡΟ ΑΓΡΙΑ-ΗΜΕΡΑ Αντήνωρ, σελ. 6 Παν. Ιωαννίσης, σελ. 60 ΑΝΤΙΘΕΣΕΙΣ ΒΙΒΛΙΟΚΡΙΤΙΚΗ Σχόλια, σελ. 8 σελ. 63 ΑΝΤΙΣΤΑΣΕΙΣ ΚΑΙΤΑΛΟΙΠΑ σελ. 26 Απόστ. Διαμαντής, σελ. 66 ΔΙΕΘΝΗΣΣΚΗΝΗ ΕΞΩΦΥΛΛΟ: Επιχρωματισμενο έργο Κόσμος, σελ. 27 του ΝΙΚΟΥ ΧΑΡΑΛΑΜΠΟΥΣ : y 3
ΑΔΙΑΦΟΡΙΑ ΚΑΙ ΑΠΑΘΕΙΑ Α Γ Ν Ω Σ Τ Ο Σ είναι ακόμα ο αριθμός των θυμάτων από τις νέες σφ αγές στο Ζ αΐρ. Χ ιλιά δες άνθροοποι βουτηγ­ μένοι στην αθλιότητα, την πείνα, τις επιδημίες. Δ ράμα όμοιο με εκείνο του 1994 α ρχίζει, τότε που μετρήσα­ με γύρα) στους 700.000 νεκρούς από τη σφαγή μεταξύ των φυλαΆ Τούτοι και Χούτου. 01 ΕΚ Α ΤΟ Ν ΤΑ Δ ΕΣ χιλιάδες πρόσφυγες, άμορφη μάζα που μετακινείται προς όλες τις κατευθύνσεις, εγκατα­ λείπει το μεγαλύτερο προσφυγικό στρατόπεδο στα ανατολικά της χώ ρας. Το στρατόπεδο που εδώ και δυο χρόνια φιλοξενούσε εκατοντάδες χιλιάδες πρόσφυγες από τη σφαγή της Ρουάντα. Δ ΥΟ Ο Λ Ο Κ Λ Η Ρ Α χρόνια πέρασαν και η διεθνής κοινότητα δεν ασχολήθηκε με την επίλυση των διαφορών μεταξύ τα)ν δύο φυλαΆ. Α ντίθετα όλες οι χαΐρες πρόθυμα εξοπλίζουν τους αντιμαχομένους πλουτίζοντας με το εμπόριο του πολέμου. Κ ανείς δεν φάνηκε να ανησυχεί όταν την περασμένη άνοιξη δολοφονήθηκαν εκα­ τοντάδες Τούτοι και δεκάδες χιλιάδες διέφ υγαν προς τη Ρουάντα. Η κατάληξη ήταν προβλέψιμη, όμως τα προβλήματα της Αφρικής δεν μοιάζουν να απασχολούν πλέον τη Δύση. Α Φ Ο Υ πέραν της μιας εκατονταετίας, η Α φρική έπαυσε να παρουσιάζει οικονομικό ενδιαφ έρον για τη Δύ­ ση, αφού διαταράχθηκαν οι ισορροπίες ανάμεσα στις διάφ ορες εθνότητες, αφού εξασφαλίσθηκαν σημεία ζωτικού ενδιαφέροντος, η Ή π ειρ ο ς αφέθηκε να μαραζώ νει βουτηγμένη στην φ τώ χεια και τις ασθένειες, να εγκαταλείπει τους φυσικούς ρυθμούς ανάπτυξης, να αναπτύσσει μια τάξη-μίμο της άρχουσας τάξης της Δύσης, να προσπαθεί να συρθεί πίσω από μοντέλα που ήταν ξένα για τους πληθυσμούς της. ΤΟ ΤΕ Λ Ο Σ του ψυχρού πολέμου για την Α φρική, μετά σαράντα χρόνια επεμβάσεω ν, το διαδέχθηκε μια νεώ πολιτική αστάθεια. Α ντιμαχόμενα συμφέροντα μεταξύ κρατών δεν γεφυρώ θηκαν. Τ α εθνικά προβλήματα -απόρροια της αυθαίρετης χάραξης συνοριακαΐν γραμμώ ν από τους πρώ ην α π ο ικ ιο κ ρ ά τες- και τα οικονο­ μικά προβλήματα -α πόρ ροια μιας ασύμμετρης ανάπτυξης και δια φ θορά ς καθεσταΐτων που υπηρετούσαν όχι τους λαούς τους αλλά τις ανεπτυγμένες χοόρες- παραμένουν αξεπέραστα. Η Σ Υ Γ Κ ΙΝ Η Σ Η του ΟΗΕ και της διεθνούς κοινότητας εξαντλείται σε συσκέψ εις για μια ενδεχόμενη δράση που καταλήγει συνήθαις στην καταγραφή τα>ν θυμάτων και την αποτύπωση δορυφορικάύν εικόνατν διάρκει­ ας μερικών δευτερολέπτων. ΤΟ ΧΑ Ο Σ και το δράμα της Α φρικής εξαφανίζεται από τα έντυπα και τα ηλεκτρονικά μέσα: Οι φιέστες των αμερικανικοί εκλογών ή τα άθλια κ α θ’ημάς τηλεοπτικά ρεπορτάζ έχουν την απόλυτη προτεραιότητα. ΚΑΙ Ο Μ Ω Σ αξίζει να αναλογιστεί κανείς τις μεγόχλές ευθύνες όλων μας όταν μένουμε α πα θείς στον ξεριζω­ μό της ζωής στην Αφρική. Έ χου μ ε κιόλας το άλλοθι ότι αυτά συμβαίνουν μακράν ημών και στο κάτω κάτω αφορούν έγχρωμους «καθυστερημένους». Δεν αναμετρούμε όμως τα πλούτη που προσπορίστηκαν γενιές και γενιές αποικιοκρατατν και μεσαζόντατν.στην «παρθένα» Α φρική. ΟΤΑΝ όμως θα φτάσει η α>ρα -και δεν θα αργήσει- που τα προβλήματα της Α φρικής θα μεταφερθούν ως τα πόδια μας, όταν θα απειληθούμε εμείς οι ίδιοι και θα αντιδρούμε -αναποτελεσματικά- με μέτρα καταστο­ λής για τον περιορισμό της λαθρομετανάστευσης και για την προστασία του «πολιτισμένου» βορείου ημι­ σφαιρίου από τους ενοχλητικούς «μαύρους», τότε θα είναι πολύ αργά. ΠΩ Σ ΕΙΝ Α Ι δυνατόν να έχει εξαληφθεί κάθε ίχνος αλληλεγγύης, κάθε διάθεση συμπαράστασης σε πληθυ­ σμούς που είχαν κι αυτοί κάποτε αναπτύξει μορφές πολιτισμού και κοινω νικής συμβίωσης που δεν είχαν τίποτε να ζηλέψουν από εμάς; ΕΙΝ Α Ι η εγκληματική απάθεια που α ποδεικνύετα ιτις ώ ρες αυτές, μέτρο πολιτισμού; Ε ίναι μέτρο πολιτισμού να ασχολούμαστε τόσο επίμονα με τα μικρά μας πάθη όταν εκατοντάδες χιλιάδες πα ιδιώ ν πεθαίνουν ανή­ μπορα και σφαγιάζονται με πάθος σαν αυτό που πολύ καλά ζήσαμε κι εμείς; αντί
/loTVcW v,êYAâOVÎ'A kA M in ttffl C A i k/? i 6 iKAi Kf(,ioi / 4 f i W £ 7 w /ΐ^ΨΛ/ΙΓσ, ΪΠ Α Ρ /} ^ 0 ? H ti/V éwTft7,kj1f A K Y Q të tfd T o a j o n o j ç i f 5 Δ < * β Α £ // k / f m V / p / M & Τ 4 Έ έ £ Ι < 'Ζ έ ΐ e N t t f ^ o M o Α Γ π Λ σ Υ Δ Ι . Ά Μ ^ Π ο Μ ohi& faZ AAé0ê TA r p ΥφζΡΑ MtAH Th î M /k f w r Γ'/} f/faVAAi1 &YPM Z Z r fi & ° TlftN V6t<7-ZZfaAAN eiZ V tfA e Z e iV 'T H 'V fù 'A ÏJ i Γη h (AAfatf M 6 Γ / / ( Α & Λ τ ^ Α - Υ Μ Α τ / Κ ί / Ο ν Τ κ = ι / ΐ I ? t a t / o p tfl d A l W o z Ο Υ Δ Ν ^ Α Κ Υ ί ' .
ΠΟΛΙΤΙΚΟ Οεκαπενθήμερο Αοκήοειςκαι«ακραιφνείς»,,, ΟΙ ΑΚΡΑΙΦΝΕΙΣ επανέρχονται... Γι’ αυτό και έσπευσαν να απορρίψουν την πρόταση του υφυπουργού Εξωτερικών Χρ. Ροζάκη, για παράταση του ελληνοτουρκικού μορα­ τόριουμ, ώς το τέλος του έτους... Η συνέ­ χεια είναι γνωστή: ο Παρμενίων (η ελληνι­ κή άσκηση) πραγματοποιήθηκε για να ακολουθήσει, ευθύς αμέσως η τουρκική (ο Ταύρος με προσγειώσεις τουρκικών F-16, στο αεροδρόμιο του Λευκονοίκου, στην κατεχόμενη Κύπρο. ΣΗΜΑΣΙΑ έχει, όμως, και το γενικότερο «κλίμα» το οποίο καμία πρωτοβουλία πολι­ τών δεν πρέπει να διαταράσσει! Αποτέλε­ σμα: Να «μπλοκαρισθεί» η πρωτοβουλία του δημοτικού συμβουλίου Λάρισας, για αδελ­ φοποίηση της Λάρισας με την τουρκική πόλη Urgup (Προκόπι), ύστερα από παρέμβαση του πρέσβη Ηλ. Κλη, υπευθύνου των ελληνο­ τουρκικών σχέσεων, στο υπουργείο Εξωτε­ ρικών... Τέτοιου είδους ενέργειες-απεφάν- θη ο κ. πρέσβης- ευνοούν την Τουρκία! ΟΙ ΑΚΡΑΙΦΝΕΙΣ πάνε αντάμα με τους ιδεολόγους των εξοπλισμών. Η οικονομία μας πάσχει, η Κομισιόν μας προειδοποιεί ότι θα μείνουμε εκτός του ενιαίου οικονο­ μικού νομίσματος (του Εύρω), η κυβέρνη­ ση καταστριυνει προϋπολογισμό άγριας λι­ τότητας, αλλά το διαβόητο Ενιαίο Μεσο­ πρόθεσμο Πρόγραμμα Ανάπτυξης και Εκσγχρονισμού (ΕΜΠΑΕ) των Ενόπλων Δυνάμεων προβλέπει δαπάνη ύψους 3 τρι­ σεκατομμυρίων δραχμών! Και σαν να μην έφταναν όλα αυτά, έχουμε και πάλι παρεμ­ βάσεις δεσποτάδων σε θέματα εξωτερικής πολιτικής (ο μητροπολίτης Κόνιτσας ζητεί, λόγου χάρη, την «αυτονομία της Βορείου Ηπείρου»), ο υπουργός Πολιτισμού Β. Βε- νιζέλος δίνει «ειδική άδεια» για την τέλε­ ση θείας λειτουργίας στη Ροτόντα (για «αρχαία» θα μιλάμε τώρα;), πολλά στρα­ τόπεδα της Λέσβου εξακολουθούν να φέ­ ρουν ονόματα «ηρώων του εναντίον της κομμουνιστικοσυμμοριτικής επιβουλής αγώνος του έθνους», ενώ στη Βουλή ακού- σθηκε και πάλι το ερώτημα: «Ποιος κυβερ­ νά αυτόν τον τόπο;» ΜΕΡΙΚΟΙ λέγουν: Ο πριυθυπουργός Κ. Σημίτης «ενδίδει» στις αξιώσεις των ακραιφνοόν, διότι αντιμετωπίζει έντονη την αντίδραση των εσωκομματικών του αντι­ πάλων, οι οποίοι δεν είναι μόνον οι πρώην προεδρικοί· και (ότι αυτός είναι ο λόγος που δεν τολμά να κλείσει το «Μακεδονικό» ή δεν τόλμησε να παρατείνει την πρόσφατη συνάντησή του με τον Ντεμιρέλ πέραν του «τετράλεπτου» ! Με μια τέτοια τακτική, όμως, κανένα από τα μεγάλα προβλήματα της χώρας δεν μπορεί να αντιμετωπισθεί. *** ΤΡΙΑ ΓΕΓΟΝΟΤΑ σημαδεύουν το Δεκα­ πενθήμερο που επισκοπούμε, από πλευ­ ράς εσωτερικών εξελίξεων: ΤΟ ΠΡΩΤΟ σχετίζεται με τη ναυτική τρα­ γωδία, στα ανοικτά της Σάμου, στο πλαίσιο της άσκησης Παρμενίων. Ώ ς την ώρα που σύρονται οι γραμμές αυτές, η δικαστική διε- ρεύνηση (που δεν είναι ενιαία) δεν έχει ακόμα ολοκληρωθεί, αλλά έκδηλη είναι η προσπάθεια -στο όνομα του κύρους ή του γοήτρου του Πολεμικού μας Ν α υτικού φορτωθούν όλες οι ευθύνες στον,τλ ο ύ του «Σάμαινα». (Ό,τι εκπλήσσει, ε ίν σύνδεση του Σάμαινα με τον Π ήγαοοι καταγγελία ότι δεν επετράπη σε · του ΔΗΚΚΙ να επισκεφθεί -προφανώς όνομα του στρατιωτικού απορρήτι τους 34 διασωθέντες από το πλή ρω μ ι πυραυλακάτου Κωστάκος. Καιημ εν μάχη» μεταξύ Πολεμικού και Ε μ π ο( Ναυτικού είναι -μια ζωή- υφ ερ ικ * όμως τίποτε δεν επαναφέρει στηζω ήτ ματα αυτού του ακήρυκτου ελληνοια κού πολέμου στο Αιγαίο. Κατάται απομένει να επιβεβαιωθεί η δήλω θ| πρωθυπουργού ότι «θα τιμωρηθούνπ δειγματικά εκείνοι που αμελούν,1 εγκληματικό τρόπο, τα καθήκοντατο υ ι ΤΟ ΔΕΥΤΕΡΟ γεγονός είναι ηô a vl κρίση (κατά διατύπωση Κ. Μ ητσοτα/.ΐ) εξακολουθεί να δέρνει το κόμματη;I ματικής αντιπολίτευσης. Και ο μ ενι( Έ βερτ επιμένει ότι δεν είναι < α ο ο β νός», ότι δεν τίθεται θέμα νέων(εσω χή τικών) εκλογών και ότι το μόνοτουδ ε) είναι τη σύντμηση του χρόνου διεξα γι του συνεδρίου - τον Μάιο, αντίτο υII ου... Ό μως, άλλαι αι βουλαίτωνανθώ και άλλαι αι βουλαί των πραγμάτων.1 χθες Πέμπτη, επρόκειτο να σΐ’ γ κ λ ι εκτάκτως, το Πολιτικό Συμβούλιοτι ματος (με τη συμμετοχή όχι μόνοτ Π φλιά, αλλά, ενδεχομένως, και τουΚ .I τσοτάκη), ενώ ολοένα κερδίζει εδα·· «μεταβατική λύση» Βαρβιτσιώτη. Μόλις κυκλοφόρησαν δυο νέοι τόμοι του Αντί. •Ο ΛΗ ’ (Α’ εξάμηνο του 1993), που περιλαμβάνει τα τεύχη 512 έως 524 • 0 Λ θ’ (Β’ εξάμηνο του 1993), που περιλαμβάνει τα τεύχη 525 έως 541 Ζητήστε τους από τα γραφεία του περιοδικού (Δημοχάρους 60, τηλ. 7232713 - 7232819) 6
N (ΛΟΓΙΣΜΟΣ ΛΙΤΟ ΤΗ ΤΑ Σ γεγονός είναι το πράσινο φως που πό τον πρωθυπουργό, στο κυβερ- ικονομικό επιτελείο, για έναν I)γισμό λιτότητας με έσοδα -α ν οι πληροφορίες είναι ακριβείς- 13 Iχμές και δαπάνες 13,5 τρισ., από J ^ poYttcxsonxrWos^a' ς 3,5 τρισ. για πληριυμή τόκων ου χρέους. jivo φως φαίνεται να καλύπτει τη ίση των κρατικών τίτλων και «πα- φοροδιαφυγής», το ψαλίδισμα υαπαλλαγιυν και την «περιστολή ίλης στο Δημόσιο», όπου «σπατά- ει επώδυνα μέτρα περικοπών σε κούς τομείς, όπως είναι η υγεία, η η ασφάλιση, κ.ά. Και επειδή πο- ος περί «κοινωνικού προφίλ» του κ.λπ , φαίνεται ότι υπάρχει κα- υμφωνία για την επιβολή φόρου λη ακίνητη περιουσία, εφόσον η υπερβαίνει τα 250 εκατ. δρχ. [Συ- JO I, από τους αναγνώστες του Αντί ν ακίνητη περιουσία αξίας μείον δεν έχουν λόγους να ανησυ- ιλλιυστε, τα έσοδα από τη φορολό- ή υπολογίζεται ότι θα ανέλθουν σ. δρχ., όσα, δηλαδή, και τα έσοδα αύξηση των τεκμηρίων διαβίωσης. ')ζ, τα έσοδα από τη φορολόγηση :ικών τίτλων και παραγώγων φο- /ής θα ανέλθουν στα 130 δισ. ενώ τερικοπή των φοροαπαλλαγών θα 3ν περί τα 150 δισ. Το ίδιο ποσό ,εται ότι θα αντληθεί και από την ή της «σπατάλης» στα κρατικά νο- ι, σχολεία και πανεπιστήμια. KO: ΕΝ Α Ν Α Μ Ο Ν Η ... ΕΤΑΞΥ, η κυβέρνηση, αμήχανη, ι αναπτύσσει η ίδια οποιαδήποτε )υλία, απλώς αναμένει την εκδή­ λωση της αμερικανικής πρωτοβουλίας στο Κυπριακό, την οποία -κατά δήλωση Φ. Κουβέλη, κοινοβουλευτικού εκπρο­ σώπου του ΣΥΝ- δεν πρέπει να αναδεί­ ξουμε σε «δεδομένη κατάχτηση»... Συνα­ φής θα πρέπει να θεω ρηθεί και η δήλωση του αρχιεπισκόπου Μ ακαρίου όταν υπέ- μνησε ότι «οι εκλογές στις ΗΠΑ δεν γίνο­ νται για μας»... ΟΙ ΑΜΕΡΙΚΑΝΙΚΕΣ εκλογές συνέπεσαν με τη νέα τουρκική επέλαση στο Βόρειο Ιράκ (με δύναμη οκτώ χιλιάδων ανδρών), με στόχο την «πάταξη της τρομοκρατίας» - όπιυς αποκαλεί η Αγκυρα τη δραστηριό­ τητα του Εργατικού Κόμματος του Κουρ­ διστάν. Συνέπεσε, επίσης, με την επίσκε­ ψη Ντεμιρέλ στην Γερμανία, προκειμένου να διαβεβαιώσει τον καγκελάριο Χέλ- μουτ Κολ ότι η Τουρκία «παραμένει κο­ σμικό κράτος», που «σέβεται, μεταξύ άλ­ λων, τα ανθρώπινα δικαιώματα». Με την ευκαιρία, ο υπουργός Εξωτερικών Κλά- ους Κίνκελ κατεδίκασε πάλι την απόφαση του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου για το πά ­ γωμα της οικονομικής βοήθειας προς την Τουρκία, ενιυ, την ίδια στιγμή, Πράσινοι και Σοσιαλδημοκράτες επαναλάμβαναν το αίτημά τους για πολιτική λύση στο Κουρδικό, απελευθέρωση των πολιτικών κρατουμένων, εκδημοκρατισμό και σεβα­ σμό των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. ΚΛΙΝΤΟΝ ΚΑΙ ΓΕΛΤΣΙΝ Η ΝΙΚΗ του Μπιλ Κλίντον στις αμερικα­ νικές προεδρικές εκλογές -σχεδόν δεδο­ μένη- δεν εντυπώσιασε ούτε την ελληνική, ούτε τη διεθνή κοινή γνώμη. [Μας έλειψε και ο εκλιπών Ανδρέας Παπανδρέου, ο οποίος είχε υποδεχθεί την πρώτη ανάδει­ ξη Κλίντον στο προεδρικό αξίωμα, πριν από τέσσερα χρόνια, περίπου ως νίκη του ΠΑΣΟΚ Αμερικής... ] Εντυπιυσίασε, όμως, η ανησυχία που διακατείχε τον Κλίντον για την εξέλιξη της υγείας του Γέλτσιν, κα­ θώς ο ρώσος πρόεδρος επρόκειτο να πα- ραμείνει, ιυς το πρωί της Τετάρτης, σε τε­ χνητή καταστολή, με άγνωστο αριθμό μπαϊπάς. Ό σ ο για τον ίδιο τον Γέλτσιν, εντυπιυσίασε η πρόθεσή του, μόλις αφυ- πνίσθηκε σχεδόν από την εγχείρηση, να πάρει πίσω της εξουσίες (και κυρίιυς τους κωδικούς για τα πυρηνικά όπλα) που είχε δώσει στον πρωθυπουργό Τσερνομίρ- ντιν... Ίσω ς, για να επαληθευθεί το «ου- δέν γλύκιον εξουσίας», για όσους ηγέτες πιστεύουν άτι, μετά από αυτούς, ο κατα­ κλυσμός - le déluge... ΚΥΚΛΟΦΟΡΕΙ από τις εκδόσεις ΠΙΤΣΙΛΟΣ ΤΟ ΒΙΒΛΙΟ ΤΟΥ ΝΕΣΤΟΡΑ ΜΑΤΣΑ ΗΑΓΡΙΑ ΤΡΥΦΕΡΟΤΗΤΑ ΤΗΣ ΕΦΗΒΕΙΑΣ ΝΕΣΤΟΡΑ ΜΑΤΣΑ ΗΛΓΡΒΑ ΤΡΥΦΕΡΟΤΗΤΑ Τ Η Γ Ε Φ Η Β Ε ΙΑ ε ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΟ ΕΝΟΣ ΕΦΗΒΟΥ ETON ΕΜΦΥΛΙΟ Εκδόσεις Τ. ΠΙΤΣΙΛΟΣ ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΟ ΕΝΟΣ ΕΦΗΒΟΥ ΣΤΟΝ ΕΜΦΥΛΙΟ Εκδόσεις ΠΙΤΣΙΛΟΣ ΣΟΦΟΚΛΕΟΥΣ 4 ΑΘΗΝΑ Τηλ. 3211237 Α Ν Τ Η Ν Ω Ρ
avri ΘΕΜΕΛΙΩΔΕΣ ΝΤΟΚΟΥΜΕΝΤΟ «Θ εμελιώ δες ντοκουμέντο που αποκαθιστά ομαλές ή σχεδόν ομαλές σχέσεις μεταξύ των δύο κρατών», χαρακτηρίζει την ενδιάμεση συμφωνία Ελλάδας-ΠΓΔΜ, ο πρόεδρος της ΠΓΔΜ Κίρο Γκλιγκόροφ σε βαρυσήμαντη συνέντευξή του που παραχώρησε στις 2 Νοεμβρίου στην εφημερίδα Nasa Borba του Βελιγραδιού. Ο π ρόεδροςτης γειτονικής μας χώ ρας επισημαίνει ότι «το βάρος πέφτει στην ικανότητα και της μιας και της άλλης να γεμίσουν με περιεχόμενο, με πρωτοβουλία για συνεργασία, σε όλα τα επ ίπ εδα-στο οικονομικό, πολιτιστικό, οικολογικό και νομικό- αυτές τις σχέσεις». Να υπογραμμίσουμε ότι ο Κίρο Γκλιγκόροφ, αν και έπλεξε το εγκώμιο της ενδιάμεσης συμφωνίας, απέφυγε επιμελώς να αναφερθεί στις διαπραγματεύσεις για το όνομα. Για την πληρέστερη ενημέρωση όσων ενδιαφέρονται να μάθουν περισσότερα για τις πολιτικές και νομικές διαστάσεις τής μεταβατικής (ενδιάμεσης) συμφωνίας της Νέας Υόρκης μεταξύ Ελλάδας και ΠΓΔΜ, αξίζει να αναφέρουμε ότι ο υφυπουργός Εξωτερικών, καθηγητής Χρήστος Ροζάκης δημοσίευσε πριν από λίγους μήνες μια πολύ ενδιαφέρουσα μελέτη. Σ.Ν. ΤΟ ΘΑΥΜΑ ΤΗΣ ΑΝΙΚΑΝΟΤΗΤΑΣ Τ ο θλιβερό ναυάγιο της πύραυλακάτου στη Σάμο δεν ανε'δειξε μόνον την ανικανότητα αλλά και άλλα πολλά.Οι πρώτες ενδείξεις για τη διερεύνηση των συνθηκιυν κάτω από τις οποίες συνέβη αναδεικνΰουν και αυτές πως στο μέλλον πρέπει να αναμένουμε και όχλλα παρόμοια. Γιατί αν η δκίσωση ενός φασματικού γοήτρου του Πολεμικού μας Ναυτικού είναι το κύριο μέλημα την (ήρα αυτή που θρηνιήνται θύματα, τότε καμιά εγγύηση σοβαρότητας δεν υπάρχει. Πολλοί αξιιοματούχοι κοκορεύονται για τον «υψηλό δείκτη νοημοσύνης», για το «αξιόμαχο» το^ν Ενόπλων Δυνάμεων και άλλα ηχηρά παρόμοια. Και κάθε τόσο μας διαβεβαιώνουνγι το πώς το «δαιμόνιτης φυλής» είναι ακαταμάχψ Αλλά το δαιμόνιο υπνώττει... Ας νοικοκυρέψουν το μαγαζί και ας παυσουνν α απαιτούν νέους εξοπλισμούς επικαλούμενοιψ ασφάλεια του Έ θνους. Ας χαμηλώσουνλίγο, ταπεινότεροι, όταν αναδεικνύονταιτόσο περίτρανα ανίκανοι. ' ΗΡΩΙΚΟΥ ΑΠΟΜΟΝΩΤΙΣΜΟΥ ΣΥΝΕΧΕΙΑ... Τα τελευταία χρόνια, αφού «κατάφέραμε να πεί­ θουμε» τους Ευριυπαίους και τους Αμερικα­ νούς ότι αποτελούμε μέρος του «προβλήματος» στα Βαλκάνια, το μόνο που μας ενδιέφερε ήταν το πιός θα πείθουμε τους Αμερικανούς, κυρίως, ότι εμείς θα εξυπηρετήσουμε τα συμφέροντά τους καλύτερα από τους Τούρκους στην περιοχή τιυν Βαλκανίων. Δεν μπορέσαμε να καταλιίβσυμε ότι τη λύση στα προβλήματά μας θα τη διήσουμε πρωτίστιυς μόνοι μας κι όχι με διαμεσολαβήσεις τρίτιυν, τιυν οποίων την εύνοια επιζητούμε εναγιυνίως. Κι όταν έστω και με καθυστέρηση, ακούγονται επιτέλους κάποιες συγκροτημένες προτάσεις, ικα­ νές να συμβάλλουν στην αποκλιμάικσκτη των εντάσε­ ων στην περιοχή, βρίσκονται αντιμέτωπες με τους γνοοστούς «υπερπατριοπες» κονδυλοφόρους. Αυτό το κλίμα το ξαναζήσαμε τις τελευταίες μέ­ ρες, όταν ο υφυπουργός Εξιυτερικιύν κ. Χρήστος Ροζάκης αναφέρθηκε σε πρόσφατη συνέντευξή του, στο μορατόριουμ που εφαρμόστηκε στο Αι­ γαίο το καλοκαίρι ανάμεσα σε Ελλάδα και Τουρ­ κία και δήλωσε ότι «μπορεί, εφόσον εκδηλωθεί εμπράκτως η θέληση και από την άλλη πλευρά, να συνεχιστείτο μορατόριουμ οποτεδήποτε», â Ακολούθησαν δημοσιεύματα εμπνευσμένα! φανώς, από την έπαρση του υπουργού Αμύν· τα οποία συνοδέυσαν τον υφυπουργό Εξω τερΓ μέχρι το ταξίδι του στην Κύπρο στις 4και5Ν ι βρίου. Ό ταν εικοσιδύο χρόνια μετά την τουρκικήεκ λή στην Κύπρο, αποφασίζει επιτέλους ηΑ θηνι συγκροτήσει και να διατυπώσει δικές της ν' και να πάψει να παρακολουθεί παθητικάτιςεξ ξεις, αυτό φαίνεται να ενοχλεί ορισμένους. Εκτός κι αν όλα αυτά δεν έχουν να κάνουνμ ουσία της εξωτερικής μας πολιτικής, αλλάμ πρόσωπο του κ. Χρήστου Ροζάκη. Με εξαιρεί συμβολή στην ανάλυση θεμάτων εξωτερικήςπ ο ί κής και διεθνούς δικαίου, ο καθηγητής Χρ.Ρ ο ζά είναι βέβαιο ότι έχει πολλά να προσφέρει σ τη ν τεύθυνση του σχεδιασμού της ελληνικής εξω τερι πολιτικής. Η δήθεν κριτική που του ασκήθηκε,μ τυρά την αμηχανία στην οποία βρίσκονται π λ όλοι αυτοί που τα τελευταία χρόνια συνέβαλαν εργάστηκαν για έναν ηρωικό απομονωτισμό. Σ 0 ΥΦΥΠΟΥΡΓΟΣ Ο ικονομικοί κ. Δρυς στρίμωξε τους προέδρους τοιν ΠΑΕ: «Τα χρέη σας να τα εξο­ φλήσετε σε 48 δόσεις και όχι σε 90 που σας είχε τάξει ο Φούρας!». Η Ένοκτη τιυν Ποδοσφαιρικόν Α.Ε. ενοχλήθηκε κανονικά από το νέο δεδομένο και εξαπέστειλε λακιυ- νικό εκβιασμό: «Ή 90 δόσεις, ή πρωτάθλημα γιοκ!». Μ πορεί βέ­ βαια να είναι δυσβάσταχτη η εξέ- ΤΑ ΧΡΕΗ ΤΗΣ ΕΠΑΕ λιξη για τα οικονομικά των ΠΑΕ, αλλά ποσς θα γίνει οι εργαζόμενοι να τρώνε τη λιτότητα για την ανά­ καμψη της χιόρας και οι ΠΑΕ να μην; Είναι βέβαια χρόνια τώρα καλο­ μαθημένοι οι «παράγοντες» και κουμαντάρουν κατά τα γούστα τους όλες τις κυβερνήσεις, που υποκύπτουν στους διαρκείς και παρόμοιους μιήΤΐασ......ς τούς. Αυτή τη φορά λόιπόν ουψ υτο γός οφείλει να μηνυποκύψεα εσμό των παραφρουτεμπόρω' «παραγόντων». Αν υποκιγπ. πρέπει να βγούνε στουςδρ ό μ ι όλα τα φυτά, που έχουνξεχάα να αντιστέκονται καινατο·? «αν δεν ισχύει η λιτότητασ η > ΠΑΕ, δεν θα ισχυσεικαισ εiiflj Και μετά ξυπνήσαμε. -------^ ί
t 7 e / i f W £ , Α λ γ Τ ι Μ ή Π Α / Δ £ γ σ Μ Δ , τ , M f « Ρ ο o . K r r ^ Q 6 €' / ) f l / i « z f t n v - Z v N â t C f t t f e T & fAfW ToY ΓitblNc/V. ΟΛΥΜΠΙΑΔΑ 2004: ΘΕΟΣ Φ ΥΛΑΞΟ Ι ΤΟ ΚΛΕΙΝΟΝ Α ΣΤΥ !δηση δημοσιεύτηκε, στιχ μέχτχχ Οκτχυβρίχτυ, ιη γαλλική Μοντ και χχνέχρερε ότι οι Ολυ- ,οί Αγώνες στην Ατλχχντχχ έληξαν με πχιθητι- κχχδων εκατομμυρίων χδολχχρίχυν. ίδια ώρα, στην πολύπαθη Αθήνα, επιτροπή όγησης της Διεθνούς Ολυμπιακής Επιτρο- ιυνοδευόμενη (χπό πολιτικούς και οικονομι- πχχράγοντες, επισκέχρτηκε τον πρωθυπουρ- υς πολιτικούς αρχηγούς, καθώς και τις περί- ;ολυμπιακές εγκαταστάσεις και εξέτασε τον ιο της υποψηφιότητας της Αθήνας για τους πιακούς Αγώνες του 2004. Η κυβέρνηση και χματα της αντιπολίτευσης συμμετέχουν στην τιχχ επιχείρηση δημοσίχυν σχέσεων για την |ψη των χχγώνχυν, αλλά σιωπούν προκλητικιχ οικονομικό, οικολογικό και πολιτιστικό κό- ης διεξαγωγής των αγχονών χπην Αθήνα. VΑριχπερά, και κυρίως χπον ΣΥΝ, μόλις το τε- ίοδιάστημα άρχισε κχίτι να κινείται για την ση της ανάθεσης των χχγχυνων στο κλεινόν Ήδη, το θέμα συζητήθηκε χπην πολιτική ιατείατου ΣΥΝ και εκφράχπηκχχν χχποκλίνου- τόψεις γιχχ την τέλεχτη ή μη των Ολυμπιχχκχόν ων χπην Αθήνα, ενχυ την οριστική απόχραση 'νεται να λάβει η Κεντρική Επιτροπή του κόμ- . Ελπίζαμε ότι το κόμμα της Ανανεοπικής ερχχς, λόγω των οικολογικών του ευχχισθη- θα εξεδήλωνε την αντίθεσή του χπην υπόθεση λεσης των αγώνχυν χπην προπεύουσα, χχλλχχ 5όξως υπήρξαν υποχπηρικτές της ιδέας της υποψηφιότητας Οι διχχχρχυνούντες με την υποψη- φιοτητα της Αθήνας, διά χπόματος Α. Χατζησωκρά- τη, ο οποίος ανήκει χπην Ανανεοπική Πρχυτοβου- λίχχ, χτημείοχταν το τερχχχπιο οικχινομικό κόστος της επιχείρησης τέλεχτης τχυν Ολυμπιακχόν Αγχόνων και υπογράμμισαν την χχδυνχχμίχχ της ελληνικής οικονο­ μίας νχχ αντεπεξέλθει σ’ αυτό, ενώ τόνισαν ότι αλ­ λοιώνεται ο οικολογικός χχχρακτήρας της φυσιο­ γνωμίας του ΣΥΝ. Από την άλλη πλευρά, ο Α. Φλα- μπουράρης, ο εκ τχυν υποστηρικτχόν της υποψηφιό­ τητας κχχι χπέλεχος του Αριστερού Ρεύματος, πρό- βχχλε το επιχείρημχχ ότι η πλειοψηφία των έργων έχει ήδη εκτελεστεί κχχι σημείωσε ότι η επιχπροφή τχυν Ολυμπιακχόν Αγχυνων αποτελεί αίτημχχ της πλειοψηφίας των πολιτχυν. ΓΙάντχυς, μην φανταχπεί- τε χ5τι η διχχχρχυνία χτ’αυτό το θέμα υποκρύπτει ενδο- κομματικές κόντρες, κχχθχός η διχχχρορετική προσέγ- γιση διχχπερνχχ οριζόντιχχ τις τχχσεις του ΣΥΝ. Στο βάθος, χυχπόσο, της επιχείρησης για την υπο- ψηφιχπητχχ της Αθήνας το 2004, κρύβεται αφενός η επιθυμία μεγάλων συμφερχίντων νχχ καρπωθούν ένα τερχχστιο κονδύλι από την εκτέλεχτη έργχυν χπην προπεύουσα, κχχι αφετέρου η επιδίωξη συγκεκριμέ­ ν ο ι πχχραγόντο>ν για την προοτθηση της προέδρου της σχετικής επιτροπής κ. Γιάννας Δασκαλάκη- Α γ γ ε λ ο π ο ύ λ ο υ χπο χδημχχρχιχχκό θχόκο του Δήμου Αθηναίων με οικουμενική συναίνεση κχχι όχι μόνον. Θεός φυλάξοι το κλεινόν άχπυ από τα «οικουμε­ νικά σχέδια» μεγαλόσχημοι παραγόντων. Γιχυργος Γερχίπουλος ; ΘΑ ΤΟ ΛΜ Η ΣΟ ΥΝ ; ί Στη Ρώμη, αριστεροί και ; κεντρώ οι γερουσιαστές, ί υπέβαλαν σχέδιο νόμου : με το οποίο προτείνουν την : καθιέρω ση εξάμηνης : στρατιω τικής θ η τε ία ς I και το διπλασιασμό : το υ επιδόματος ί τω νστρστευμένω ν. : 0 υφυπ ουργός Άμυνας, I Μ. Μπρούτι, διατηρεί : κάποιες επιφυλάξεις, ί αλλά κατέστησε σαφές ; το γεγονός ότι και ! η γειτονική μας χώρα ; π ροσανατολίζεται j στην καθιέρω ση : επ αγγελματικού στρατού. ; Στην Αθήνα, το πρόσφατο : νομοσχέδιο του : υπουργείου Εθνικής ; Άμυνας προβλέπει ; περικοπές τω ν αδειών, ; τω ν αναβολών και : τω ν απαλλαγών, : στοχεύοντας στην αύξηση ; του έμψ υχου δυναμικού ; τω ν Ενόπλων Δυνάμεων. ; Η εναλλακτική θητεία j δεν καθιερώ θηκε, ενώ I η Ελλάδα παραμένει ; η μοναδική ευρωπαϊκή ; χώ ρα, μαζί με την Τουρκία, : π ο υα ρ νείτα ινα ί αναγνω ρίσει το δικαίωμα ; στην άρνηση στράτευσης. I Θ α τολμήσουν : οι εκσυγχρονιστές : κεντροαριστερώ ν βλέψεων ; να πάρουν αποφάσεις j π ραγματικές ; εκσυγχρονιστικές; : Μ άλλον όχι, αν αναλογιστεί : κάποιος ότι π ροτεραιότητά ! το υ ς απ οτελεί πλέον ! η ολοκλήρωση του νέου ; εξοπλιστικού : π ρογράμματος ύψους ! τριώ ν τρισ. Οι εκπρόσωποι : τω ν βιομηχανικών όπλων : πηγαινοέρχονται στο ; Πεντάγω νο. Οπότε, ; βρισκόμαστε ενόψει νέων ; «αγορώ ντου αιώνα»... Λ.Β.
ΤΟ ΙΔΡΥΜ Α ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΠΟ ΛΙΤΙΣΜ Ο Υ Μ ια π ολλά υπ οσχόμενη π ρω τοβουλία, το Ίδ ρ υ μ α Ελληνικού Π ολιτισ μού, β υ θίζετα ι σιγά σιγά στον ευτελισ μ ό. Α φ ού δια λύθηκε η Γενική Συνέλευσ η το υ και διορίσ τηκε ω ς Π ρ ό εδ ρ ό ς το υ ο κ. Αδ. Π επ ελάσ ης, άρχισε το έργο: Τον τελ ευ τα ίο καιρό υπ έγραψ ε δυο σ υμβάσ εις για τη διδασ καλία τη ς ελληνικής γλώ σσας. Και στις δύο α υ τές σ υμβάσ εις ο ρ ίζετα ι ω ς βοή θημ α ένα εγχειρ ίδ ιο που έχει εκδώ σ ει το Ίδρ υμα Λαμπ ράκη. Ο ι άνθρω π οι το υ σ υγκρ οτημα τά ρ χη ανταπ οδίδουν όταν το υ ς εκχω ρείται μια εξο υσ ία . ΕΛΛΗΝΟΤΟΥΡΚΙΚΗ ΦΙΛΙΑ Το Δ ίκτυο Κινήσεω ν για τα Κοινωνικά και Π ολιτικά Δ ικαιώ ματα διοργανώ νει σ ειρ ά εκδηλώ σεω ν α λλη λεγγύη ς τω ν λαώ ν τη ς Ε λλάδας, τη ς Τουρκία ς και τη ς Κύπρου από τις 12 ώς τις 16.11. Ο ι εκδηλώ σ εις ξεκινούν σ τις 12.11 με σ υναυλία στο γήπ εδο του Σπ όρτινγκ στις 8 μ.μ. με το υ ς Μ ίκη Θ εοδω ράκη. Τις επ όμενες η μ έρ ες, θα π ραγματοπ οιηθούν εκδηλώ σ εις-σ υζητή σ εις στην Α θήνα (13 και 14 στη Ν ομική Σχολή σ τις 7 μ.μ.), στη Θ εσ σ αλονίκη (12 και 13.11 στο Π ο λυτεχνείο ), στη Λ α μία (16.11) και στη Ζ ά κυ νθο (16.11) με θ έμ α τον χα ρ α κτή ρ α και την προοπ τική το υ ελληνοτουρκικο ύ ανταγω νισμού. 0 ΓΟΡΔΙΟΣ ΔΕΣΜΟΣ ΤΗΣ Ν.Δ. Σ ε κωμικοτραγική κατάληξη κινδυνεύει να φ θάσει το κόμμα της αξιω ματικής αντιπολίτευσης, αποδεικνύο- ντας ότι δεν είναι ένα σοβαρό δημοκρατικό κόμμα εξο υ ­ σίας, που να μπορεί να ξεπ εράσ ει μια ανόητη δυναμική στην οποία έχει εμπλακεί... Έ χει στριμωχτεί σε ένα φθορο­ ποιό απίστευτο αδιέξοδο του ανυπόληπτου πλέον αρχηγού του, ο οποίος προσπαθεί να διασω θεί παίζοντας με τις λ έ ­ ξεις και τους τύπους: τι δηλαδή είναι αντικαταστατικό και τι όχι κ.λπ., κάνοντας πως δεν βλέπει το μείζον της συρρί­ κνωσης και της γελοιοποίησης. Και μπροστά στην ανυπο- χωρητικότητα του κ. Έ βερτ, δεν φαίνεται εύκολο να εμφα­ νιστεί ένας Μ εγαλέξανδρος, που θα κάνει το δέον εγχ εί­ ρημα κατά του Γόρδιου Δεσμού. Αμέσως μετά τις εκλο γές και τις εμπ λοκές στην ηγεσία της Ν.Δ., ξεκίνησε μακρά και ανθεκτική φιλολογία για σ ε­ νάρια διάσπασής της («θέμ α χρόνου η διάσπαση!»), που διαρκεί Ώ ς τώρα και -φ α ίν ετα ι- θα διαρκέσει αρκετά. Εμείς έκτοτε επιμένουμε ότι αποκλείεται να διασπασθεί, αφού αυτό επιτάσσει ο κοινός νους σε ένα κόμμα εξουσ ίας, όσο ο κ. Σημίτης (και το ισχυρό πλέον ΠΑΣΟΚ του) διατηρεί το καθεστώ ς της ενισχυμένης αναλογικής... Το μεγάλο πρόβλημα δεν είναι λοιπόν ο κίνδυνος της διάσπασης, αλ­ λά αυτός της συρρίκνωσης. Επιμένουμε επίσης ότι ο καθο- λικώς αμφισβητούμενος αρχηγός γελοιοπ οιείται κάθε μ έ­ ρα όταν κάθιδρως, αμήχανος και με ακίνητο νευρικό χαμό­ γελο, κάνει δηλώσεις πυγμής, τραβώντας και το κόμμα μα­ ζί του στους πάτους της γελοιοποίησης. Το δε γέλιο θα γί­ νει κλσυσίγελω ς, αν ο κ. Έ βερτ αποπειραθεί νοδώσειÀ μέσα από διαγραφ ές, οπ ότε θα τον προκαλούν όλοι ο χτά «διάγραψ ε και μένα, ώσπου να μείνεις μόνοςσου» Εμείς επ ιμένουμε έκτο τε και ότι η λύση είναι μονό' μος: Μ ε οιονδήποτε τρόπο (τον κομψότερο δυνατό)οι νετική και διά της π ειθο ύς και όχι διά της ανατρειπ βίας απομάκρυνση Έ βερτ από την ηγεσία και εντόςτρ νου Καθαρό Έ κτακτο Συνέδριο, αντιπροσωπευτικό, S κρατικό, συγκρουσιακό (α λα ΠΑΣΟΚ), συνθετικό, tap κό για τον Έ βερτ, το κόμμα και τη χώρα που χ ρ ειό ί αξιω ματική αντιπολίτευση. Τα πράγματα αργά ίβ ρ θα πέσουν στην αγκαλιά αυτής της λύσης, απότηνο απολύτω ς θα λείπ ει το σενάριο μόνιμου προέδρου Mr τάκη, αφού η έντεχνη εβερτική φιλολογία περί «ξένοι ματος» έχ ει λειτουργήσ ει, προκαλώντας ασήκωτηπόί· κατά παντοίας τέτο ια ς προοπτικής, θα αλλάξει δεoui' τω ς και ταχέω ς η λογική του συνεδρίου για τον Μάιο Ιούνιο, αφού έτσι, σ ε συνδυασμό με τα μπάνια του λα χώρα θα σ τερ είτα ι αξιω ματικής αντιπολιτεύσεις γιο- ακόμα χρ όνο... Είναι δυνατόν αυτό; Επιμένουμε λι ακόμα και για τούτο: Τώ ρα που 22 βουλευτές καιτω ’ «π αρατάξεω ν» συναινούν σε κοινή επιστολή συναγε προς τα πάνω, ή ρ θε η ώρα των βαρόνων, που είναι κι νυπ εύθυνοι για το φιάσκο τη ς επανεκλογής Εβερτ ν θοδεύσ ουν και προετοιμάσουν ομαλά αυτό το ΟΣΟΝ ΚΑΘΑΡΟ ΕΚΤΑΚΤΟ ΣΥΝΕΔΡΙΟ. Η συνέχεια επίτηςοθόν Σακελλάρης Σκουμπου ΟΛΥΜΠΙΑΚΑ ΠΑΙΔΙΑ Τ ις θαυμάσαμε στους Ολυμπιακούς. Ή ταν «χαρι­ τωμένες». Είχαν τελειότητα στις κινήσεις τους, κορμί λάστιχο, ακρίβεια στην εκτέλεση. Κάποιο «ψι- λοκουνιματάκι.» στις ασκήσεις εδάφους μετά μουσι­ κής, εξέπεμπε και μία δόση θηλυκότητας, σε πλαίσια πάντως απόλυτα επιτρεπτά για οικογενειακό θέαμα. Και ανταμειβόταν και στη βαθμολογία. Μας πληροφόρησαν και για την προσπάθεια τους. Χρόνια σκληρής προπόνησης και δουλειάς -οκτάω- ρο καθημερινά- από 7-8 χρονιόν ώστε να φτάσουν σ’αυτά τα επίπεδα τελειότητας στα δώδεκα-δεκα- τρίατους. Και ίσως-ίσως θαυμάσαμε και την επιμονή τους και υπομονή τους σε τόσο μικρή ηλικία. Να πώς φτάνει κανείς στην επιτυχία. Συγκρίναμε και με τα παιδιά μας και τα παιδιά γύ­ ρο) μας. Που χαχολεύουν και παίζουν και διαβάζουν και τεμπελιάζουν. Που πάνε ώρες στα σχολειά τους, και παίζουν μπάλα και κομπιούτερ, και χαυνοόνονται ιπην τηλεόραση, και τσακώνονται και φιλιώνουν. Δεν διερωτηθήκαμε όμως, δεν προβληματιστήκα­ με τι ήταν αυτό που βλέπαμε. Αυτό που βλέπαμε σε παγκόσμια μετάδοση ευτυχείς στον καναπέ μας, νο- μιοποιημένο από τα κανάλια, από τις κυβερνήσερ^'"" τις ηγεσίες, την Ολυμπιακή Επιτροπή, τονκ ,! : ρανκ. Κι όμως βλέπαμε κάτι παράνομο κάτιa ; δεκτό. Βλέπαμε τον βιασμό της τρυφερής ηΐΐ- βλέπαμε παιδική εκμετάλλευση, βλέπαμε τοο λεσμα παιδικής εργασίας, την άρνηση τηςαθ τας, την οργανώμενη παρεμπόδιση ελεύθερη; πτύξης της προσωπικότητας. Με συνενόχους , γονείς, τους προπονητές, τους συλλόγους, τη ν τική ηγεσία, τις κυβερνήσεις του κόσμου, τιςt ράσεις του κόσμου, εμάς όλους. Το δεχόμαστε; Μήπως πρέπει να αντιδράο, Την πολιτική επιλογή την δεχόμαστε σταδέκα Την ερωτική επιλογή την δεχόμαστε στα δε) Στην επιλογή ζωής γιατί δεν έχουμε όριο; Πρόταση: Κανείς-καμία να μη γίνεται δεκτός αθλητής ή αθλήτρια σε επίσημους αγώνεςπρινι καέξι. Και εδώ και παντού. Ίσως θα χάσοη «χάρη». Πιστεύω όμως ότι θα κερδίσουμεσε» σμό. Ας συνδυάσουμε δε την πρόταση αυτήμ εκστρατεία ανάληψης των Ολυμπιακών του2 0 0 νοντας και με αυτόν τον τρόπο, το διαφορετικό ’ μα που θέλουμε (;) να δώσουμε στους αγώνες. ” ■ — — ΣπύροςΚ ά β ο υ )
ΕΛΕΓΧΟΜΕΝΗ ΣΤΑΘΜΕΥΣΗ; ΟΧΙ, ΕΥΧΑΡΙΣΤΩ! jστημα Ηλεκτρονικά Ελεγχόμενης Στάθμευ- ΗΕΣ) που έχει επιβληθεί τους τελευταίους ιπό αρκετούς δήμους της πρωτεύουσας, έχει >σει θύελλα αντιδράσεων και η πλειοψηφία ιοίκων αρνείται να πληρώσει τις κάρτες και τεις των ιδιωτικών εταιρειών που έχουν ανα- ην εγκατάσταση των μηχανημάτων και την >γή των μέτρων, ενώ οι διαξιφισμοί μεταξύ ν και υπαλλήλων των Δημοτικών Αστυνο- τοτελούν καθημερινό φαινόμενο στους δρό- ΐς Αθήνας και των προαστείων. Ο δήμαρχος ,'ωνκ. Δημήτρης Αβραμόπουλος υποχρεώθη- ακτική αναδίπλωση ανακαλώντας απόφαση ΐιοψηφίας του Δημοτικού Συμβουλίου για σητου ΣΕΗΣ και σ’άλλες γειτονιές της Αθή- ειτα από την αντίδραση τόσο των υπολοίπων ιών παρατάξεων όσο και των πολιτών. Π αρ’ όλα αυτά, σε συνέντευξή του στο «Βήμα» στις 27/10 έφερε σαν παράδειγμα την εφαρμογή του μέτρου της ελεγχόμενης στάθμευσης με επιτυχία σ’ άλλες ευρωπαϊκές πρωτεύουσες και δήλωσε ότι έπειτα από διάλογο το μέτρο θα εφαρμοστεί και θα επε­ κταθεί με τη σύμφωνη γνώμη της πλειοψηφίας των πολιτών. Ωστόσο, η Συντονιστική Επιτροπή Αττικής (ΣΕΑ) έπειτα από τη συγκέντρωση έξω από το δημαρχείο Αθηνών, στην οποία πολλοί από τους συγκεντρωμέ­ νους έκαψαν τις κλήσεις που τους είχαν επιβληθεί, κλιμάκωσε τις εκδηλώσεις διαμαρτυρίας, στην οποία για άλλη μια φορά κατήγγειλαν τις εταιρείες, τους δημάρχους ότι κερδοσκοπούν ταλαιπωρόντας τους πολίτες, ενο) τονίστηκε η αντισυνταγματικότητα του μέτρου. Ο πόλεμος του πάρκινγκ συνεχίζεται .. Λ.Β. ΑΜΥΝΕΣΘΑΙ ΠΕΡΙ ΠΑΡΚΙΝ Τυ κυρίται μυν, τ'αμάξι κι ό,τι άλλο αγαπώ αν κανείςμυυ τα πειράξει μες στη φυλακή βα μπω Τόλης Βοσκόπονλος '.μεκι αυτό και το καταγράψαμε στην γενικότε- ψυχοπαθολογία της εποχής στα κοινωνικά χα- ιστικάτης. Ο λαός -επιτέλους- εξεγέρθηκε όχι ταιδεία,την εξωτε­ ρική, την καθημε- »βάθμιση της αν- ης ζωής, τα χημικά TOROLA -γι’αυ- 'εται ερήμην μας η NPEACE- αλλά ιάρκιν. Οι νέοι πα- ιτατρών Γερμανός λησεις και τραγου- παναστατικά θού- ι να προστατεόυ- ν μικροαστική τιμή τους. Αυτό δεν ση- ότι ο φιλομειδής 'ος έπραξε κολιός αποικιακού τύπου σύμβαση που υπέγραψε, μως δίκαιο όταν λέει πως αυτή η πόλη πρέπει οδώς να οργανωθεί και ότι τ’ αυτοκίνητα την Βλέπετε ο νεοέλληνας το φέρει βαρέιυς να Μϊοιήσειτα μαζικά μέσα μεταφοράς ή τα ποδα- συ. Καβάλα πάει παντού για ψιόνια, για δου- χδιασκέδαση. Αποτέλεσμα είναι τ’αυτοκίνητα jv κατακαύψει δρόμους, πεζόδρομους, πεζο- ,πλατείες, λεωφόρους, σοκάκια, τα πάντα. ^ ------------— ------------------ ' Απ’ττ|ν άλλη τα μέτρα παίρνονται σπασμωδικά κι όχι συντονισμένα και έχει δίκαιο ν’ αγανακτεί ο φο- ροσυμπιεζόμενος πολίτης. Αλλά είναι αστείο να διεκ- δικούν οι ταξιτζήδες τους λεωφορειοδρόμους. Κάπο­ τε ο Στέφανος Μάνος έκανε τομή στην καθημερινή πραγματικότητα της πόλης εισάγοντας ένα φθηνό πλην σωτήριο για τα δημόσια μέσα μεταφοράς, μέ­ τρο: τους λεωφορειοδρόμους. Το ΠΑΣΟΚτο φαλκι­ δεύετε με την μη αστυνόμευση του. Ό μοια κάποτε το ΠΑΣΟΚ είχε επιβάλει την εκ περιτροπής κυκλο­ φορία των TAXI στο δα­ κτύλιο. Κι αυτό το μέτρο ανακούφισε εξαιρετικά τη ζωή στο κέντρο. Η διά­ δοχος ΝουΔούλα το απέ­ συρε πειθόμενη στην συ­ ντεχνία των νοικοκυρέων ταξιτζήδων. Εν τω μεταξύ φτιάξαμε το μετρό για φι­ λοξενήσουμε τους αθλη- τές της χρυσής Ολυμπιά­ δας του 1996. Ή μήπως όχι; Εγώ συγκοινωνιολό- γος δεν είμαι αλλά δεν εί­ μαι και μαλάκας. Η πόλη αυτή θέλει συνολικές και σταθερές λύσεις μακριά από μικροκομματικές περι­ κοκλάδες. Η τοπική αυτοδιοίκηση οφείλει να συνερ­ γαστεί τόσο με την κυβέρνηση όσο και με τους πολί­ τες. Κι αυτός πάλι οι τελευταίοι ας κρατήσουν τον επαναστατικό τους οίστρο για πράγματα ουσιαστικό­ τερα και διαρκέστερα. Μάνος Στεφανίδης 0 ΣΗ Μ ΙΤ Η Σ ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΖΕΤΑΙ ΣΤΟ ΜΕΓΑΡΟ Ε ίνα ι η δ ε ύ τε ρ η φ ο ρ ά μ έσ α σ ε δ έκ α μ έ ρ ε ς που ο π ρ ω θυ π ο υ ρ γό ς φ ω το γ ρ α φ ίζετα ι δίπ λα σ τον κ. Χ ρ ή σ το Λ α μπ ρά κη σ το φ ο υ α γ ιέ το υ Μ εγ ά ρ ο υ Μ ουσ ική ς. Αν είσ τε έτο ιμ ο ι να σ η κώ σ ετε το υ ς ώ μους σ α ς, θ υ μ η θ ε ίτε ότι α υ τές τις δ έκ α μ έ ρ ε ς β ο ύ ιζε ο τό π ο ς από τ α π α ρ α τρ ά γ ο υ δ α το υ δ ιο ρ ισ μ ο ύ το υ κ. Ψ υ χ ά ρ η σ τη θ έσ η το υ διο ικη τή το υ Α γίου Ό ρ ο υ ς , κα ι ο ίδιος ο π ρ ω θυ π ο υ ρ γό ς έσ π ευ δ ε ν α α φ ή σ ει ακά λυπ το το ν υπ ο υ ρ γό Εξω τερικώ ν, α φ ή ν ο ν τα ς να «δ ια ρ ρ εύ σ ει» ο δ ιά λο γό ς τ ο υ ς π ερ ί το υ π οιος είχ ε τη φ α ειν ή ιδ έα και τη ν επ ιλογή. Σ ε επ οχές, λοιπ όν, π ου η σ η μ ειο λ ο γ ία α ν θ εί ω ς π αρ απ ολιτική «επ ιστήμη», ο κ. Σ η μ ίτη ς κ ά τι θ έ λ ε ι ν α μ α ς πει, μην α π ο φ εύ γο ντα ς τη σ υνά ντησ η δ ις εν τό ς το υ κ α υ το ύ δ εκ α η μ έρ ο υ . Τ ο θ έ μ α είναι: είχ ε μ εν τ ις α ντιρ ρ ή σ εις το υ , α λ λ ά τώ ρ α πια, νερό κι α λά τι, ή οι α ν τιρ ρ ή σ εις το υ ή τα ν γ ια το θ εα θ ή ν α ι το ις ανθρώ π οις - όπω ς ά λλω σ τε και οι π όζες; Η.Κ.
Να ’μαστέ πάλι εδώ... Πολυτεχνείο του Σακελλάρη Σκουμπουρδή Η 1 7η το υ μηνός Ν ο εμ β ρ ίο υ ξα ν ά π λη σ ιά ζει και όλα δ είχ ν ο υ ν π ω ς και φ έ τ ο ς δ ε ν θ α α π ο φ ύ γ ο υ μ ε τα π ερ σ ινά δύοκοΑα Είναι β έβ α ια κα ι λίγο τυ χ ε ρ ά (τυ χ α ία ), μά λλο ν, α υ τά τα π ράματα, δ η λα δ ή δ ε ν θ α ε ίν α ι ν τ ε κα ι κα λά νομοτελειακή η π ραγματοπ οίησ ή το υ ς . Εν το ύ το ις , α ς θ ε ω ρ ο ύ μ ε δ ε δ ο μ έ ν ο ό τι κα ι η α ν τικ ε ιμ ε ν ικ ή σ υ γ κ υ ρ ία το υ κ λ ίμ α το ς που γέννησε π ιν π ερ σ ινή ε ξ έ γ ε ρ σ η , δ ε ν ε ίν α ι π ολύ δ ια φ ο ρ ετικ ή απ ό τη ν α ν τίσ το ιχ η φ ετιν ή . Τ α χαρακτηριστικά της εθνικής, πολιτικής και κοινωνικής παρακμής δεν δείχνουν να υποχωρούν δραματικά, όπως και τα ιδιαίτερα προβλήματα της νεολαίας, τη στιγμή που η Θεσσαλονίκη βρίσκεται στο πόδι από γενικευμέ- νες αποχές και καταλήψεις και στις τρεις βαθμίδες της εκπαίδευσης. Ενώ επίσης στην Αθήνα σημειώνεται έκρηξη βίας στα σχολεία, σύμφωνα με πρόσφατες έρευνες. Ούτε και το ευρύτερο περιβάλλον μοιάζει με εκείνο, που θα βοηθούσε τους νέους να ονειρευτούν το καλύτερο αύριο... Αυτή ακριβώς η αδρή και γενική περιγραφή προκαλεί ανησυχίες για τα πιθανά επερχόμενα, επί τη επικειμένη επετείω. Μήπως, τέλος, δεν έχει διολισθήσει προς τα χειροτερότερα και το καθεστώς των «αλη­ τών, ρουφιάνων, δημοσιογράφων», της παγκοίνως αποδεκτής άθλιας λειτουργίας τιυν MME δηλαδή, που αποτελεί και το αιχ­ μηρότερο κίνητρο για αντίσταση της εξεγειρόμενης νεολαίας; Έ νας λόγος παραπάνω, για να κεντρίζει αυτή την ανησυχία (μάλλον πρέπει να μας προκαλεί ανησυχία το ενδεχόμενο μιας νέας παρόμοιας εξέγερσης), είναι και τούτος: Δεν επεξεργά­ στηκε η κοινωνία τα περσινά μηνύματα (διαψεύσθηκε άλλωστε η αρχική εκτίμηση ότι είχαμε να κάνουμε με «πενήντα-εκατό αλητάκια, που έπρεπε να τα λιώσουμε»). Είτε γιατί η συνδυα­ σμένη δίδυμη εξέγερση Πολυτεχνείου - Φυλακών Κορυδαλλού επισκιάσθηκε -δύο μέρες μετά- από την ασθένεια Παπανδρέ- ου που εξελίχθηκε στη μακρά Ωνασειάδα, η οποία και στού­ μπωσε επί μήνες την επικαιρότητα. Είτε γιατί τα αδηφάγα MME είχαν πλέον ρουφήξει την επιφανειακή θεαματική ικμά­ δα των γεγονότων και δεν ενδιαφερόντουσαν περαιτέρω για την αποκάλυψη της κάτωθεν εμμένουσας ουσίας. Έ τσι πέρασε ο καιρός, πέρασε μια χρονιά ολόκληρη και ξανανοίγει ο κύ­ κλος της φετινής (δυνάμει) σαιζόν εξεγέρσεων, χωρίς η κοινω­ νία μας να έχει αξιολογήσει στοιχειωδώς την περσινή εμπει­ ρία, αν στοχεύει βέβαια στην αποτροπή μιας επανάληψής της. Και πώς να το ’χει κάνει άλλωστε, αφού εμφανώς και το πολι­ τικό σύστημα και τα MME και η κοινωνία εν γένει πάσχουν από την αναπηρία του να αφήνουν τα πάντα ασχεδίαστα στην αδρά­ νεια του τυχαίου; Έ τσι λοιπόν, πιθανότατα θα ξαναβγούνε όλα από το καρμπόν. Ό πω ς και πέρσι έγινε ό,τι έγινε και μετά βρή­ καμε εύκολο εξιλαστήριο θύμα στο πρόσωπο του αποδιοπο­ μπαίου Μαρκάτου, που έλεγε «ακούω το υπόκωφο βουητό της σιωπής και φοβάμαι», αλλά φαίνεται το άκουγε μόνος του. Και δεν έφτανε η παντελής αδιαφορία της κοινωνίας στις αγιυνίες τιυν εξεγερμένων. Ή ρ θε λίγο αργότερα και την καπάκωσε η αδυναμία τήςδ καιοσύνης να διίδει ότι τέτοια προβλήματα δεν λύνονται μεε> δικητικές τιμωρίες, με καμπάνες σαράντα μηνών χωρίς έφεσ και αναστολή, μέσα από ομαδικές δίκες-παρωδία, χωρίς δικτ γόρους... Δεν αντελήφθη η Δικαιοσύνη ότι: (α) είναι απαράδεκτη η έννοια της συλλογικής ευθύνης π Δημοκρατία, δηλαδή κάποιος από σας ίσως έκανε τους y οτικούς βανδαλισμούς, αλλά πάρτε τώρα όλοι σας από ε 40μηνο πακέτο, (β) σκληρότερα τιμωρήθηκαν όσοι ευθαρσώς είπαν τηγνυη τους, πράγμα που υπονόμευσε το κύρος της δικαιοσύνης, aq έδωσε την εντύπωση πως έχει, όχι σωφρονιστικό, αλλά εκδικι τικό χαρακτήρα, και (γ) είχαν οι δικαστές στους τόμους τους την υψηλή πολιτιχ ευθύνη απέναντι στην κοινωνία να μην φτιάξουν τρυλακισμι νους ήρωες, που η δυνάμει μυθοποίησή τους θα παρήγε εκιοί μηδενός ένα κίνημα εξεγερμέναης σε στυλ «τρεις στο χώμα, / λιάδες στον αγώνα». Αποφάσιζαν δηλαδή οι δικαστές / < μ, γενική θέαση των πραγμάτων, αλλά το λογαριασμό θα καλοί νταν να τον πληρώσει η κοινωνία... Το ότι δεν συζητήθηκε ευρέως η εμπειρία της εξέγερσης άφι σε και ένα άλλο κενό. Το κλειδί των γεγονότων έγκειται οτοσ ατυχώς ταυτίστηκαν τότε οι αναρχικοί με τους χουλιγκάνοι και προς τα έξω και προς εαυτούς, αναπτύσσοντας και μεταξ τους αλληλεγγύη. Και δυστυχώς η επικοινωνία μαζί τους είνι δύσκολη όταν η κοινωνία αδιαφορεί, οπότε δεν κατενόησεκι νείς ότι ο χουλιγκάνος δεν έχει αρχές, χιούμορ και ηθική, ενώ αναρχικός οφείλει να έχει. Αυτή είναι μια κουβέντα που ιπρι πε να είχε γίνει, ώστε εφεξής οι μεν να περιφρουρούνται ι τους δε .. Έ τσ ι ώστε εφεξής να μην ξανασυμβεί ανι πανόρθωι καταστροφή ανεπανάληπτων έργων τέχνης, που σημαίνει θαρόαιμος φασισμός. Γιατί αυτό έπρεπε να είχε πειράξει πι ρισσότερο την κοινωνία και όχι το κάψιμο των σημαιών, πουθ μπορούσε να γίνει ανεκτό ως εκδήλωση μιας διεθνιστικής πολ τικής άποψης. Για να δούμε τι θα δούμε λοιπόν στον φετινό «εορτασμό» Εμείς πάντως πιστεύουμε πως αν δεν υπάρξει συμβόλαιο τιμή των καναλιών ότι δεν θα υπάρξει η παραμικρή κάμερα (πουte σο ερεθίζει τη φιλαυτία to jv χουλιγκάνων) στο χοίρο του Πολυτε χνείου στις 17 Νοεμβρίου, τότε πάλι θα έχουμε ντράβαλα... Ό) κάμερες, ιδού το απόλυτο φάρμακο για να μην ξεκατινιαστούνο χουλιγκάνοι σε νέους φασιστικούς βανδαλισμούς...
5 7 K O N Ο Μ I A p i » ? Α ν η α ν τιπ ο λ ίτευ σ η κ α τό ρ θ ω ν ε να α π ο δ ε ίξε ι τη χρ η σ ιμ ό τη τά τη ς ω ς θ εσ μ ικ ο ύ π α ρ ά γο ντα δ ια μ ό ρ φ ω σ η ς τω ν εθ ν ικ ώ ν ε ξ ε λ ίξ ε ω ν , α σ χο λο ύ μ εν η λ ιγ ό τερ ο μ ε τα εσ ω κ ο μ μ α τικ ά τη ς , θ α μ α τα ίω ν ε τη ν κ υ β ερ νη τικ ή π ρ ο σ π ά θεια π αρ απ λάνησ ης το υ ε λ λ η ν ικ ο ύ λ α ο ύ σ χ ετικ ά μ ε τις σ υ ν έ π ε ιε ς τη ς ο ικ ο ν ο μ ική ς τη ς π ο λιτική ς. Μ ια ς π ο λ ιτικ ή ς, τό σ ο α σ ύ ν δ ε τη ς μ ε τις α ν α π ό φ ευ κ τες π ρ ο εκ τά σ εις τω ν σ ω ρ ευ μ έν ω ν λα θώ ν, ώ σ τε και η υ π ο θ ετικ ή επ ιτυ χ ία το υ σ τόχου, υπ έρ το υ οπ οίου σ υ ν τε λ ε ίτα ι η π αραπ λάνηση, να κ α τα λ ε ίπ ε ι ίδια κ εν ά μ ε Κ αλλιεργείται δι­ καιολογημένα η αίσθηση εξαπά­ τησης των πολι­ τών από όλον αυ­ τόν τον θόρυβο περί κατεχόντων και μη κατεχόντων που πρέπει, ειδικά τώρα, να φορολογηθούν, ωσάν το πρόβλημα της κατάρτισης του κρα­ τικού προϋπολογισμού για το 1997 να αναδύθηκε ξαφνικά σαν υπο­ χρέωση που δεν περιλαμβανόταν στην κυβερνητική «ατζέ­ ντα»! Βρήκε απροετοίμα­ στους, λοιπόν, τους αρμόδιους κυβερ­ νητικούς και τους «εμπειρογνώμονες» που ους συμβουλεύουν, και γι’ αυτό δεν ξέρουν τι ακριβώς είναι φοτιμυτερονα κάνουν. Αλλά οι σημερινοί αμήχανοι υπεύθυνοι, είναι ακριβώς οι δοι άνθρωποι με εκείνους που επεξεργάστηκαν το 1994 τις ‘Μακροοικονομικές προβλέι/>εις και τους ό}]μοοιονομικούς πάχους του αναθεωρημένον προγράμματος σύγκλισης 1994- 999». Βασιζόμενοι σε ποια οικονομικά δεδομένα κατέληξαν, ε κ ε ίν α τη ς β έβ α ιη ς α π ο τυ χ ία ς. τότε, ότι ο προϋπολογισμός του... επερχόμενου έτους θα έχει έσοδα 11,239 δισεκατομμύρια δραχμές και το πρωτογενές πλε­ όνασμά του θα έιρτανε τα 1,483 δισ.; Έτσι, ώστε, οι δανειακές ανάγκες, το έλλειμμα δηλαδή, να περιοριστεί σε ποσοστό 4,2% του ακαθάριστου εγχώριου προϊόντος, με πρόβλεψη καθόδου του σε 2,4% το ’98, ενιϋ το Μάαστριχτ συμφωνεί και με έλλειμμα 3%; Σε ποιες (φορολογικές πηγές και με ποια εισοδηματική πο­ λιτική υπολόγιζαν, τότε, οι συντάκτες του «Προγράμματος» τις δυνατότητες εσόδιυν; Τι μεσολάβησε στη διάρκεια τιυν δυόμι- ση χρόνων από την κατάρτιση του «Προγράμματος» ώστε να ανατραπούν οι σχεδιασμοί και να αναζητούνται αγοονιωδώς νέες πηγές άντλησης φόρων; Ποιος έκρυβε την αλήθεια από τον ελληνικό λαό όλα αυτά τα χρόνια; Γιατί τον διαβεβαίωναν πως όλα εξελίσσονται σύμφω­ να με τις προβλέψεις και ο υπουργός των Οικονομικών δεχό­ ταν συγχαρητήρια από όλες τις πλευρές για την επιτυχία τού έργου του; Δεν είναι θεμιτό, συνεπώς, να αρνούνται οι εργαζό­ μενοι να πιστέψουν τις συνθηματολογίες για πλήρη αντιστρο­ φή της πραγματικότητας που ως τιόρα αποκρύπτονταν, όταν η ίδια πολιτική, από τους ίδιους ανθρώπους ασκείται; Κανείς, ασφαλώς, κυβερνητικός υπεύθυνος δεν θα φιλοτιμη- Οεί να απαντήσει σε παρόμοια ερωτήματα. Για την οικονομία του διαλόγου, ιυστόσο, ας περιοριστούμε σε ένα άλλο, μόνο, του Κ.Τσαλόγλου
ερώτημα: Αν, παρά πάσα απαισιόδοξη πρόβλεψη, επιτύχει η κυ­ βέρνηση την ικανοποίηση των κριτηρίων του Μάαστριχτ, ιυστε να μετάσχουμε εμπρόθεσμα στην ενιαία οικονομική και νομι­ σματική πολιτική της Ευρωπαϊκής Ένωσης, τι θα συμβεί, από ’κεί και πέρα στην οικονομία μας; Θα αρχίσει η ανασυγκρότηση της ώστε να δικαιονθούν οι θυσίες και να αποκατασταθεί η ου­ σιαστική, με πλουτοπαραγωγικά επιτεύγματα, σύγκλιση της με τις οικονομίες των εταίρων μας; Θα δικαιωθεί, με άλλα λόγια, και στη δική μας εθνική περίπτοοση η διαβεβαίωση του άρθρου 2 της Συμφωνίας, ότι: «Αποστολή της Κοινότητας είναι... να θέσει σε κίνηση μια αρμονική και ισόρροπη ανάπτυξη των οικονομι­ κών δραστηριοτήτων στο σιίνολο της Κοινότητας... »; Σύμφωνα με την τρέχουσα κυβερνητική επιχειρηματολογία, η απάντηση είναι καταφατική. Διότι -κατά την κυβέρνηση, πά­ ντα- η σύγκλιση σημαίνει αποκατάσταση συνθηκών δημοσιο­ νομικής σταθερότητας και λειτουργίας. Οι οποίες συνθήκες, μαζί με την αδιατάρακτη, πλέον, νομισματική σταθερότητα, θα επιτρέψουν την ανάληψη επενδυτικοί πρωτοβουλιών. Ο πλη- θοτρισμός, τα υψηλά επιτόκια, τα δημοσιονομικά ελλείμματα, το δημόσιο χρέος, λειτουργούσαν αυτά και μόνο, ως αντικίνη­ τρα στις επενδύσεις. Οι υγιείς δημοσιονομικές, νομισματικές και πολιτικές συνθή­ κες λειτουργούν αναμφισβήτητα ενθαρρυντικά για την ανάλη­ ψη επιχειρηματικοί κινδύνου. Αλλά παρόμοιες συνθήκες θα υπάρχουν και στους υπόλοιπους εταίρους μας, αφού όλοι 0α μετέχουν στην ενιαία οικονομική και νομι­ σματική πολιτική της Ε.Ε. Γιατί οι επενδυ­ τές θα επιλέξουν τη χώρα μας για να στή­ σουν τις επιχειρήσεις τους παραγωγής υλι­ κών αγαθών ή προσφοράς υπηρεσιών; Ποια είναι τα συγκριτικά πλεονεκτήματα που θα λειτουργήσουν υπέρ της αναπτυξια­ κής υποψηφιότητάς μας; Ας τα αναζητή­ σουμε. Είναι η κρισιμότερη πλευρά. Η ελληνική αγορά είναι πολύ περιορι­ σμένη και εξαιρετικά ευάλοπη στις εισα­ γωγές, ώστε να θεωρείται αξιόλογος «κα­ ταναλωτής» των προϊόντων μιας βιομηχανικής πληθοπαραγω­ γής. Η επένδυση, άρα, πρέπει να έχει εξαγωγικό προσανατολι­ σμό. Αλλά για να εξασφαλιστεί το εξαγώγιμο, ανταγωνιστικό κόστος παραγιυγής χρειάζεται: α) Ανταγωνιστικό επίπεδο εργατικής αμοιβής, μετρώμενο σε επίπεδα παραγωγικότητας. β) Χαμηλή τιμή ηλεκτρικής ενέργειας, προκειμένου για την εγκατάσταση ηλεκτροβόρων βιομηχανιιόν. γ) Εξειδικευμένο στελεχικό και εργατοϋπαλληλικό δυναμι­ κό, πρόσφορο για τεχνολογικά εξελιγμένες παραγιυγές. δ) Μηχανισμός πολιτικής διοίκησης οργανωμένος για την παροχή ουσιαστικής και γρήγορης υποστήριξης στον επενδυ­ τή. ε) Ερευνητικά κέντρα πανεπιστημιακής ευθύνης για την προ­ σφορά αποτελεσματικών, σχετικών υπηρεσιιυν. στ) Τραπεζικό σύστημα διατεθειμένο να εξασφαλίζει επαρκή συνδρομή στην ενθάρρυνση και λειτουργία παραγω ­ γικών επιχειρήσεων. ζ) Ανεμπόδιστη διακίνηση εμπορευμάτων προς κάθε κατεύ­ θυνση, και άψογες τηλεπικοινιυνίες. Ποιο από τα παραπάνω συγκριτικά πλεονεκτήματα διαθέτου­ με; Δυστυχώς κανένα. Αν δεν ήταν αυτό αλήθεια, η ελληνική αγορά δεν θα είχε κατακλυστεί, ακόμα και στον τομε'ατωντρο­ φίμων, που τον υπηρετεί το ένα πέμπτο του ελληνικού πληθυ­ σμού, από εισαγόμενα προϊόντα. Οι μεγαλύτερες βιομηχανικέ; μονάδες δεν θα «κατέβαζαν τα ρολά» η μία μετά τηνάλλη.Κ αιο ι εξαγωγές μας δεν θα είχαν περιοριστεί στο αδιανόητο, καιγια υπανάπτυκτες οικονομίες, ποσοστό του 25% των εισαγωγών. Και σαν να μην έφταναν όσα αντικειμενικά συνοδεύουντη ν αρνητική προοπτική ανάπτυξης, η εφαρμογή των προβλεπόμε- νων από την οικονομική και νομισματική ένωση, αφαιρείτις έσχατες, μονομερείς, δυνατότητες προσφυγής σε νομισματι-ι κούς, χρηματοδοτικούς ή οποιουσδήποτε άλλους χειρισμούς, που θα καθιστούσαν ευνοϊκότερες τις παραγωγικές συνθήκες της χώρας. Γιατί, λοιπόν, να επιλεγεί αυτό το οικονομικό έδαφος ςτο1 συγκριτικά καλύτερο για άμεσες επενδύσεις ή για επενδύσει; σε χρηματιστηριακούς τίτλους, περιλαμβανόμενων καιτωντίτ­ λων του Δημοσίου; Οι παραδοσιακοί εγκλυτβισμοίτου διαθέσι­ μου κεφαλαίου δεν ισχύουν πια. Με ένα τηλεφώνημα ηεγχώ ­ ρια ή η διεθνής κερδοσκοπία μπορεί να επενδύσει στιςχρημα­ ταγορές της Κορέας, της Σαγκάης ή της Φραγκφούρτης. Π ρστι-1 μώντας για επιχειρηματική εγκατάσταση ακόμα και τημαστι_ ζόμενη από τον πληθωρισμό... Τουρκία! Θα αξίωνε τη μαγική αποτελεσματικότητα της ράβδου τ ι Μωυσέως, το πέρασμα, από την επιδεινούμενη οικονομική πολιτική και κοινωνική κατάσταση της χώρας μας, στηλεως - ρο των αναπτυξιακών επιτυχιιυν, από μόνη τη συγκατάνευση τυτν Βρυξελλών να μετάσχουμε -έστω και καθυστερημενα- στην οικονομική και νομισματική ένωση. Θαύματα, όμως,δ εν γίνονται. Ούτε επιτρέπονται, άλλωστε, από τη λογικήτουμ ετα - κομμουνιστικού καπιταλισμού και την ανταγωνιστική αδιαλλα­ ξία της παγκοσμιοποιούμενης οικονομίας. Η εμπνευσμένη από «χαρισματικούς» ηγέτες, πολιτικήτη ; σοσιαλιστικής αλλαγής, επιβεβαιώνει την ορθότητα τουα π ο ­ φθέγματος: «Ό ταν αδυνατίσουν τα άλογα, τότε μετριούνταιτα πλευρά τους», αποκαλύπτει, τώρα, το μέγεθος της ευθύνηςτη ς για την αντι-Κοινοτική επιλογή της. Εξίσου υπεύθυνη, όμως, είναι και η αγχοδδης προσπάθεια' : τρέχουσας πασοκικής εξουσίας να φανεί βασιλικότερητου σιλέως, παραμελιόντας την προαδθηση της ανάπτυξης,γιαν ναι συνεπής με τα αριθμητικά κριτήρια της «σύγκλισης».1 1 σιτίζει, έτσι, όχι μόνο το επίπεδο ζιυήςτων ασθενέστερωνκ α τη ­ γοριών του πληθυσμού, αλλά αυτή την ίδια την ελπίδαγια καλύτερο αύριο - δημιουργία της ενοποιημένης προσπάθε του Έ θνους. Πώς να «συναντηθούν» σε μια κοινή προσπάθεια, πλέον, όσοι αμείβονται, γιατί διαθέτουν μικρότερο ήμεγαλίτε- Πώς να «συναντηθούν» σε μια κοινή προσπάθεια, πλέον, όσοι αμείβονται, γιατί διαθέτουν μικρότερο ή μεγαλύτερο κεφάλαιο, με εκείνους που ΔΕΝ αμείβονται, γιατί διαθέτουν μόνο την εργατική ή τη μορφωτική τους δύναμη; 1 4
;εφάλαιο, με εκείνους που ΔΕΝ αμείβονται, γιατί διαθέ- μόνοτην εργατική ή τη μορφωτική τους δύναμη; Οι προώ 3ρίσκουν παντού κερδογόνες ευκαιρίες. Οι δεύτεροι, βρί- JVόλο και λιγότερες ευκαιρίες απασχόλησης. λά αν η εικόνα που σκιαγραφήθηκε είναι η εθνική οικονο- :ην «επόμενη μέρα» της επιτυχίας της «σύγκλισης», η απο- 1 επιφυλάσσει ακόμα πιο δύσκολες καταστάσεις. Παρά- κχ: Το άρθρο 104 της συνθήκης του Μάαστριχτ προβλέπει αδικασία που θα δρομολογηθεί στην περίπτοκτη επίμονων μέγιστη των απειλών που αντιμετωπίζει η Ελλάδα είναι η καθυστέρηση της στη ιαμόρφωση υποδομής ικανής να στηρίξει τη λειτουργία πλουτοπαραγωγικού μηχανισμού υψηλού επιπέδου. ,ών ελλειμμάτων και δημόσιου χρέους. Η αδυναμία κατα- μησής τους, καταλογίζεται στην κυβέρνηση του κράτους- ιις χωρίς αντικειμενικά «άλλοθι». Στο τελευταίο στάδιο ςτης διαδικασίας, το υπόδικο κράτος στερείται του δικαι- ;ος να μετέχει στη λήψη των αποιράσεων του συμβουλίου ργών που το αφορούν. Αποφάσεων, που περιλαμβάνουν ιπαγόρευση δανεισμού του «υπόδικου» με έκδοση τίτλων ιημοσίου, χωρίς την έγκριση του Συμβουλίου. Η Ευρωπαϊ- ■3νωση, δηλαδή, με τις διακηρύξεις περί «αναπτύξεως του λου της Κοινότητας», θα πληροφορήσει την παγκόσμια αταγορά ότι το περί ου ο λόγος μέλος της είναι αναξιόπι- Δεν χρειάζονται οικονομολογικές γνιυσεις για να γίνει ,ηπτή η επίπτωση στην οικονομική εξέλιξη του τιμωρούμε- ':ράτους από την «γκετοποίησή» του. αέγιστη των απειλούν που αντιμετωπίζει η Ελλάδα εκτο- ται από το εσωτερικό της. Είναι η καθυστέρησή της στη όρφωση υποδομής ικανής να στηρίξει τη λειτουργία πλου- ραγιυγικού μηχανισμού υψηλού επιπέδου. Ό σο το προβά- 1 στην ασκούμενη οικονομική πολιτική δίνεται, πότε σε ν προοδευτικές ιδεοληψίες και πότε σε ψηφοθηρικά «δο- ιτα», αφήνοντας για «μετά τη σταθεροποίηση» τη δημι- ία συγκριτικών πλεονεκτημάτων επένδυσης, η ενίσχυση γκαία- των στρατιωτικών μας δυνάμεων, θα αφήνει διά- ]την αμυντική μας Οωράκιση. Η συμπαράσταση, εμφανής :φ«νής, που εξασφαλίζεται στην Τουρκία από τους εντεύ- ,αι εκείθεντου Ατλαντικού φίλους μας, δεν εξαντλείται με ώληση φρεγατών και πυραύλων. Αφορά, κατά πρώτο λό- την ενεργό κατανόηση της επίσημης τουρκικής θέσης, ότι: ;κονομίαμας δεν απέκτησε ακόμα την πληθυσμιακή και τη ραφική μας διάσταση, τον παρελθόντος μας, αλλά και της χοής που δικαιοχμιεθα στη λεκάνη της Μεσογείου». Είναι άνερη η μεθόδευση της αναμέτρησης, η οποία θα καταλή- ετη δική μας ήττα: Η οικονομική ανάπτυξη της Τουρκίας, τελούμενη από τις δικές μας πολιτικο-οικονομικές παραι­ νείς περί... κληροδοτημένου μεγαλείου! Β ι β λ ί α γ ι α ν έ ο ν ς α . α . μ ι α ν Α .Α . Milne Η -Γ Ο Υ ΙΝ Ν Υ - Ο ­ Π Ο Υ Φ M l I V I-KUH :ι %s m s a μ ;ι</■ » η 1. Η-ΓΟΥΪΝΝΥ - Ο - ΠΟΥΦ Α.Α. Milne ΤΟ Σ Π ΙΤ Ι ΣΤΗ Ν ΠΟ ΥΦ Ο ΓΕΙΤΟ ΝΙΑ ΝΚΦΚΜΙ 2. ΤΟ ΣΠΙΤΙ ΣΤΗΝ ΠΟΥΦΟΓΕΙΤΟΝΙΑ Τα βιβλία αυτά που έχουν αγαπηθεί από εκα­ τομμύρια παιδιά σ’ολόκληρο τον κόσμο, κυκλοφορούν τώρα και οτη χώρα μας στην έξοχη μετάφραση της Παυλίνας Παμπούδη. Η Γουΐνυ-Ο-Πουφ ήταν το αρκουδάκι που ο Μιλν χάρισε στο γιό του στα πρώτα του γενέθλια· τα άλλα ζωάκια που εμφανίζονται σας ιστορίες υπήρξαν κι* αυτά με τη σειρά τους αγαπημένοι φίλοι των παιδιών. Ένας μαγικός παιδικός κόσμος ☆ ☆ -ù Ε ΚΔ ΟΣ ΕΙ Σ ΝΕΦΕΛΗ ... προωθούν το καλόβιβλίο Α Σ Κ Λ Η Π Ι Ο Υ 6 , Α Θ Η Ν Α 1 0 6 8 0 , Τ Η Λ .: 3 6 0 7 7 4 4
Λ Ε κπληκτος διάβασα πριν λίγες μέρες στις εφημερίδες, πως ο Έβερτ και το επιτελείο του έχουν την εξής αντιπολι­ τευτική στρατηγική: 1) Περιμένουν την κυβερνητική φθορά 2) Περιμέ­ νουν να ωφεληθούν από την κυβερνητική φθορά. Εάν δεν πρόκειται για καλαμπούρι των πολιτικών συντακτόδν, τότε έχουμε να κάνουμε με μια πρωτοφανή ανακάλυψη στο χώρο της πολιτικής επιστήμης. Σύμφωνα λοιπόν με τη πολιτική θεωρία Έβερτ, που ας μου επιτραπεί να την ονομάσω «εκεί που εί­ σαι ήμουνα κι εδώ που είμαι θα ’ρθεις», κά­ θε κυβέρνηση αντικαθίσταται κάποια στιγ­ μή από την αντιπολίτευση, διότι δεν είναι δυ­ νατόν να κυβερνά αιωνίως. Ό λα τα υπόλοι­ πα, όπως: πολιτικές θέσεις, τακτική και στρατηγική πολιτικής επικοινωνίας, πολιτι­ κή κοινωνικών συμμαχιών κ.λπ., είναι -σύμ­ φωνα με τη νέα αυτή αντίληψη- άνευ σημα­ σίας. Και όμως. Η ανακάλυψη Έ βερτ έχει ένα τρωτό σημείο. Για να επαληθευθεί πρέ­ πει, οπωσδήποτε, η αντιπολίτευση τουλάχι­ στον να υπάρχει. Και εδώ έχουμε ένα πρό­ βλημα, καθώς η Ν.Δ. είναι πλέον για όλους μας μια ιλούζιον- χάθηκε. Αυτό, φαίνεται, το αντελήφθη ο κ. Έ βερτ και έκανε νέα ανακάλυψη. Θα κάνει — λέει— σκληρή αντιπολίτευση στο ΠΑΣΟΚ, για να απομονώσει και να εκθέσει τους εσωκομμα­ τικούς του αντιπάλους. Καινούργια επκττη- μονική ανακάλυψη, που ονομάζεται «τα λέω στη νύφη, να τα ακούσει η πεθερά». Και ενώ η Ν.Δ. απήλθε από την πολιτική σκηνή, το ΠΑΣΟΚ άρχισε να κάνει πολιτι­ κή. Ποια πολιτική; Μα φυσικά, τη γνωστή σοσιαλιστική. 1. Ανέθεσε στον Κόκκαλη τα ψηφιακά του ΟΤΕ. 2. Διόρισε τον υπαρχηγό του Λαμπράκη διοικητή του Αγίου Όρους. 3. Άρχισε να τρομοκρατεί τους δημοσιογρά­ φους και τους χρεοκοπημένους εκδότες. 4. Έβαλε υφυπουργό Εξωτερικιόν το Γιωργά- κη - διότι προφανώς ο Χόλμπρουκ ()α έπε­ φτε λίγο αλλοδαπός και 5. Ετοιμάζει τη νέα πασοκική λιτότητα, σύμφωνα με την οποία η ΕΡΤ μπαίνει μέσα 1 δισ. το μήνα, ενο) συγ­ χρόνως το κράτος δεν έχει λεφτά να δώσει κάποιες, μικρές έστω, αυξήσεις στους υπαλ­ λήλους του. Ας συνεχίσου με όμως. Κάτι περίεργοι τύ­ ποι που ονομάζονται «μικρά κόμματα» περι­ φέρονται στα κανάλια και στις εφημερίδες και αυτό το ονοματίζουν «προγραμματική αντιπολίτευση». Δεν πρόκειται για πραγμα­ τική αντιπολίτευση - ποιος να υπολογίσει στά σοβαρά κόμματα που δεν έχουν παρά ελάχιστη κοινωνική αναφορά; Τα πράγματα είναι πλέον κάτι χειρότερο από σοβαρά. Εί­ ναι αστεία. Η μοναδική αντιπολίτευση στην κυβέρνηση είναι αυτή τη στιγμή ο κομματι­ κός μηχανισμός του ΠΑΣΟΚ. Αυτός προ­ βάλλει την πιο σθεναρή αντίσταση στην ομά­ δα ΙΙανταγιά-Τσουκάτου-Σημίτη, αυτός δη­ μιουργεί τις προϋποθέσεις για μια σοβαρή προοπτική πολιτικής εναλλαγής. Τα μικρά κόμματα, τα οποία εν μέσο) μιας ανύπαρκτης κοινωνικής αντίστασης αδυνατούν να πα- ρέμβουν και η Ν.Δ. του απίθανου Έβερτ, δημιουργούν ένα οργουελικού τύπου πολιτι­ κό περιβάλλον. Προς το παρόν και μέχρι να αμφισβητηθεί εκ των έσω ο Σημίτης, η τύχη το>ν πολιτιόν επαφίεται πλέον αποκλειστικά στις προθέσεις του Μαξίμου. Κι οι προθέ­ σεις αυτές δεν είναι συνήθως οι καλύτερες. Γιατί φθάσαμε μέχρι εδώ; Διότι η πολιτι­ κή ηγεσία της Ν.Δ. είναι εντελώς ανίκανη να χαράξει πολιτική. Και δεν είναι ανίκανη λό­ γιο ανοησίας, αλλά διότι είναι αποκομμένη από κάθε πιθανό κοινιονικό σύμμαχο κάΐ επιπλέον έχει αποκοπεί από τον ομ φ λώρο που τη συνέδεε με το μεγάλοφ ίλε.- θέρο πολιτικό ρεύμα. Οι αποχω ρή Ανδριανόπουλου και Παπακωνσταντίνι , μη εκλογή πολλών παραδοσιακά φ ιλελε ρων και σοβαρών πολιτικών, όπωςοΧ α γάκης, ο Χατζηνικολάου, ο Α ναγνωστάι λος κ.ά. και κυρίως η απουσία τουΜ η τάκη, από αυτό που θα μπορούσεναο νι σθεί «χάραξη πολιτικής στρατηγικ έχουν στερήσει τη Ν.Δ. από κάθεπροοπ σοβαρής αντιπολίτευσης. Διότι ανtin κάνει αντιπολίτευση στο ΠΑΣΟΚοΓ ιο ι μάτος, τότε γίνεται προφανές πωςτον,ιρ λόγο πλέον όεν θα έχει ηΒουλήαϊλά Τ ι νταφνλλόπουλος και ηΑννίτα Π ανιά. Τι πρόκειται να γίνει; Υπάρχειακη δυνατότητα λύσης, είτε μέσωτουσ υνεδρι είτε με πρωτοβουλία της Κοινοβουλεντι Ομάδας. Το ζήτημα είναι εάν, εδώ: έχουν φθάσει τα πράγματα και μετάτα έχουν λεχθεί εκατέρωθεν, υπάρχειr ν τότητα να λειτουργήσουν υπό τοννέοα ρ ; γό, όσοι εξέφρασαν ακραίες θέσεις > < τό το διάστημα. Σε κάθε περίπτωση διωχθούν νέες εσωκομματικές Αλλιώς, τη λύση μπορεί να δώσειηΚ .Ο ./ όλα αυτά ναυαγήσουν, τότε η διάσπαση! είναι γεγονός. Εξάλλου αυτό μπορείναι ναι μια λογική «ξέλιξη. Τι κοινό μ π ορεί»
N πούμε, ο Ανδρεουλάκος με τον Το­ ύ (5μο> ς τα όοα φαιδρά συνέβησαν ). Γηνπροπερασμένη Πέμπτη, η διά- Γόσοκι αν φαίνεται παράξενο- απο- ται προς το παρόν. Η πλήρης αδυ- υ Έβερτ να επιβληθεί και να εμφα- ος ελέγχει τα πράγματα, προβλημα- . όσους τον υποστήριξαν με βαριά Διότι ένας αρχηγός λοιδορούμενος άλη μερίδα βουλευτιον, δεν μπορεί * να εμπνεύσει καμία ασφάλεια, γά σιγά, φαίνεται σε όλους λογική [ομάκρυνση του Έ βερτ και η ανά- ός αρχηγού, ο οποίος θα οδηγήσει νje ενα αντιπροσο)πευτικό συνέδριο πασυνολική επανεξέταση της προο- ΐς. Μιλάμε για αρχηγό, όχι για μα- 4> ςστιγμήν φάνηκε πως το ρόλο αυτό Iνα παίξει ο I. Βαρβιτσιώτης. Και να γίνει έτσι. Κάποιοι, όμως, πι­ οτί η παράταση της εσωκομματικής }σως κάνει αναπόφευκτη την επάνο- μγεσίατη; Ν.Δ. του ίδιου του Κ. Μη- ! οοποίος θα μπορούσε να οδηγήσει ί ίταξη σε ένα γνήσιο και αντιπροσω- αιυνέδριο, και ταυτόχρονα να διόσει . έναν έντονο και ουσιαστικό αντι- ικό πολιτικό λόγο. Δεν βλέπουμε πιθανότητες επιτυχίας αυτού του σε- αλλά στην Ελλάδα ζούμε - ποτέ δεν Ξκείνο που κάνει εντύπωση είναι η Παρέμβαση Μητσοτάκη αμέσως με- .ιλογές, τη στιγμή που ήταν φανερό αποστασιοποίησή του απο τα τε­ μενά θα δημιουργούσε το κατάλληλο ατην επάνοδό του σε λίγους μήνες. Στη Ν.Δ. βρίσκονται υπό καθεστώς αης. Και πο)ς να μην είναι;Έίναι δυ- ,1κάνει εκτίμηση του εκλογικού απο- ..τος ο κομματικός μηχανισμός του .ί, επειδή έχασε 5 μονάδες και να ι κάνει ακόμη η Ν.Δ. που έχασε τις ai. Διότι η Ν.Δ. βαδίζει αυτή τη στιγ- :νώ, μακριά από τα πολιτικά και τα κάτης στηρίγματα. Είναι η οργάνω- μασμα, που όλοι όμο>ς ξέρουν πιυς κειται σύντομα να χτυπήσει. Αν κα- να περιμαζέψει τα συντρίμμιώ της υςαυτή τη στιγμή ιδιοπεύουν ή σφυ- αδιάφορα, αν καταφέρει να λύσει ιτο πρόβλημα «Έβερτ», αν ξεφύγει αφέλειες του Μανωλάκου και του υλάκου, τότε είναι πιθανόν να προ- ο τραίνο. Διότι και ο μηχανοδηγός αυτού του τραίνου, μοιάζει πολύ λί- σα στη μελαγχολική καμπαρντίνα νατα φέρει σε πέρας. Ν Ε Ο Δ Η Μ Ο Κ Ρ Α Τ Ι Κ Η Σ Α Λ Α Τ Α Η ΗΓΕΤΙΚΗ ΟΜΑΔΑ που ανέλαβε αυτοβούλω ς ν’ αντιμετωπίσει την εσωκομματική κρίση στη Ν.Δ. απέδει­ ξε ότι είναι ανίκανη να τα καταφέρει, παρατήρησε ο Βύρω ν Πολύδω ρας κατά τη διάρκεια της ομιλίας του στη συνεδρίαση τη ς Κοινοβουλευτικής Ο μάδας του κόμματος (31.10.1996). 0 βουλευτής απέδω­ σε την αποτυχία αυτής της προσπάθειας για την εξεύρεση ενός κοινού σημείου αναφοράς στις προ­ σωπικές φ ιλοδοξίες που επενδύουν τα κορυφαία στελέχη. Τη σκυτάλη πήραν κάποιοι άλλοι βουλευ­ τές οι οποίοι έθεσαν δημοσίως το ερώ τημα αν ήρθε η ώρα ν’ αποτραβηχτούν οι «στρατηγοί» και τις πρω τοβουλίες για την άρση του αδιεξόδου ν’ αναλάβουν οι «στρατιώτες». Διαβλέποντας τον κίνδυνο να χρεω θούν ευθύνες που δεν τους αναλογούν οι Γ. Βαρβιτσιώ της, Αθ. Τσαλδάρης και Στ. Δ ήμα ς έσπευσαν να κρατήσουν ουδέτερη στάση «αδειάζοντας» ουσιαστικά την κομματική ηγεσία. Άλλωστε δεν τους διέφυγε από το νου ούτε για μία στιγμή το δεδομένο ότι τα κλει­ διά των εξελίξεω ν κρατούν ο Μ . Έ β ερ τ και ο Κ. Μ ητσοτάκης. Ό σο οι δύο εσωκομματικοί εχθροί δεν «κάνουν ένα βήμα πίσω», το εσωκομματικό τέλμα δεν θα έχει καταληκτική ημερομηνία. Ένα εικοσιτετράω ρο πριν από την συνεδρίαση ο αντιπρόεδρος του κόμματος Γ. Βαρβιτσιώτης με συνέντευξή του (στον Ρ.Σ. Αθήνα 9,84) τους κάλεσε «ν’ αντιληφθούν ότι να τραβάνε το σχοινί από τα δύο άκρα δεν οδηγείπουθενά». Άφησε μάλιστα να εννοηθεί πως αν συμφωνούσαν και δύο δεν θα είχε αντίρρηση ν’ αναλάβει την ηγεσία έως το συνέδριο ώστε να σταματήσουν οι εσωκομματικές διενέξεις. Την ιδέα για μεταβατική αρχηγία Βαρβιτσιώτη επανέφερε στο τραπέζι των διαβουλεύσεων ο Κ. Μη­ τσοτάκης εκτιμώ ντας πως, αν πάρει σάρκα και οστά, «το χαρτί Σουφλιά καίγεται» - και το παιχνίδι για την ηγεσία ξαναρχίζει από μηδενική βάση. Ιδιαίτερη σημασία αποκτά και το γεγονός ότι υπέρ της λύ­ σης Βαρβιτσιώτη έχει τα χθεί και η Ντ. Μττακογιάννη παρ’ ότι παραλλήλως δηλώνει πως «στηρίζει την υποψηφιότητα ΙουφΚιά». Από την πλευρά του, ο θεσσαλός πολιτικός επέμενε για αρκετό διάστημα πως το θέμα της ηγεσίας πρέπει να ξεκαθαρισ τεί σε ένα «γνήσιο και αντιπροσωπευτικό συνέδριο». Ωστόσο δέχθηκε ασφυκτικές πιέσεις από τον Κ. Μητσοτάκη, την Ντ. Μπακογιάννη και τον Στ. Μάνο. Σύμφωνα μάλιστα με πληροφορίες, του διεμήνυσαν πως αντελικώ ς δεν υποκύψει στη μεταβατική λύ­ ση Βαρβιτσιώτη η περίοδος στήριξης της υποψηφιότητάς του «τελειώνει εδώ». Στην απέναντι όχθη, ο Μ. Έ βερτ εμφανίζεται αποφασισμένος να οδηγήσει ο ίδιος το κόμμα στο συ­ νέδριο. Εκεί προτίθεται να θέσει ο ίδιος θέμα ηγεσίας. Επί του παρόντος, όμως, απορρίπτει κατηγο­ ρηματικά την πιθανότητα παραίτησής του μολονότι μέρα με την ημέρα αποδυναμώνεται όλο και πε­ ρισσότερο. Στελέχη της εσωκομματικής αντιπολίτευσης -όπως ο Θ. Κασσίμης, ο Β. Μ εϊμαράκης κ.ά - τον καλούν ευθέω ς «να φύγει με το κεφάλι ψηλά». Ανάλογου όμως περιεχομένου συστάσεις απευθύνουν εμμέσω ς προς τον Μ. Έ βερτ και κορυφαίοι βουλευτές που, έως πριν από λίγες ημέρες, χαρακτηρίζονταν «προεδρικοί». Αποφεύγοντας να του το προτείνουν ανοιχτά, του ζήτησαν, σύμφωνα με πληροφορίες, «ν' αναλάβει πρωτοβουλίες ώστε να ξεπεραστείτο εσωκομματικό αδιέξοδο». Ο Κ. Μ ητσοτάκης καταφ εύγοντας για πολλοστή φορά σε κινήσεις τακτικού ελιγμού απούσιασε εσκεμμένω ς από τη συνεδρίαση της Κοινοβουλευτικής Ομάδας. Επιλέγοντας τη στάση του απλού πα­ ρατηρητή αφενός εξασφάλισε το «δικαίωμα» του σχολιασμού, αφετέρου δικαιολόγησε τις πρωτοβου­ λίες που φ έρεται ότι θα προωθήσει «ώστε να δοθεί οριστικό τέλος στην εσωκομματική κρίση». Ετσι ο επίτιμος πρόεδρος με δήλωσή του από το Παρίσι (Κυριακάτικη Ελευθεροτυπία, 3.11.1996) έκανε λόγο για «αθλιότητες που συνέβησαν στην Κοινοβουλευτική Ομάδα» και τόνισε με νόημα: «όλοι χωρίς εξαί­ ρεση ν’ αναλάβουμε τις ευθύνες μας». Βουλευτές προσκείμενοι στον Κ. Μητσοτάκη και την Ντόρα Μπακογιάννη αφήνουν ανοιχτό και το ενδεχόμενο να επιχειρηθεί ανατροπή του Μ. Έ βερτ πριν από το συνέδριο. Ξεκαθαρίζοντας όμως ότι σε καμιά περίπτωση δεν θα συμφωνούσαν ν’ αποχωρήσουν από την παράταξη ακόμη κι αν στο συνέδριο επανεκλεγεί ο Μ. Έ βερτ. Γιατί, όπως λένε, «άλλο πράγμαείναι να βάζεις την υπογραφή σου για την αμφισβήτηση (βάσει καταστατικών διατάξεων) ενός αρχηγού κι άλλο πράγμα είναι να χρεώνεσαι μία αποστασία». Δυνατότητα αμφισβήτησης του αρχηγού πριν από το συνέδριο παρέχεται, σύμφωνα με το καταστατικό του κόμματος, μόνο μέσω της Κοινοβουλευτικής Ο μάδας. Την πρόταση μομφής θα πρέπει να υπογράφει το ένα τρίτο των μελών της. Ωστόσο σε περίπτωση που η εσωκομματική αντιπολίτευση αποφασίσει να προχωρήσει στην αποκα­ θήλωση του Μ. Έ βερτ, το επικρατέστερο σενάριο προβλέπει τη συγκέντρωση ενός σημαντικού αριθ­ μού υπογραφών από βουλευτές ώστε ν’ αναγκαστεί να προσφύγει στην παραίτηση. Ο Γ. Σουφλιάς εναντιώνεται σε οποιαδήποτε ενέργεια ανατροπής του Μ. Εβερτ έως το συνέδριο. Εκείνο πάντως που έχει σημασία για το μέλλον της αξιω ματικής αντιπολίτευσης είναι ότι όποια λύση κι αν προω θηθεί δεν θα είναι μακράς πνοής και επομένως δεν θα δίνει ουσιαστικά διέξοδο. Οι λύσεις προοπτικής κι ενότητας ενός κόμματος, άλλωστε, δεν «μαγειρεύονται» σε παρασκηνιακές διαβουλεύ- σεις ηγετικών στελεχών αλλά επιβάλλονται από τη βάση σε δημοκρατικά συνέδρια. Δ ημήτρης Ζώ νιος
r ΗΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΙΑ ΣΤΟ ΒΑΣΙΛΕΙΟ ΤΗΣ ΔΑΝΙΜΑΡΚΙΑΣ i Γαβγίσματα και αποδιοπομπαίοι του Τάσου Παππά y ,- ταν η δημοσιογραφία αντί να είναι παραγωγός ειδήσεων γίνεται η ίδια εί- f 1 δηση εξαιτίας των δραστηριοτήτων κάποιων μελών της, τότε κάτι σάπιο Η υπάρχει στο βασίλειο της Δανιμαρκίας. Τα τελευταία χρόνια, λόγω των Β ραγδαίων αλλαγών στο τοπίο της τηλεόρασης αλλά και της στενής (βλέ- bf πε αιμομικτικής) σχέσης δημοσιογράφων με τα κέντρα εξουσίας -οικονο­ μικής και πολιτικής-, η δημοσιογραφία βρέθηκε στο προσκήνιοτης πολιτικής και κοι­ νωνικής ζωής. Οι αιτιάσεις είναι πολλές. Παραπληροφόρηση, κατασκευή ειδήσεων, λαϊκισμός, χυδαιότητα, παρασκηνιακές κινήσεις, χρηματισμός. Δύο μείζονος σημα­ σίας γεγονότα, διαφορετικής φύσεως, δοκίμασαν τις τελευταίες μέρες την αντοχή της κοινής γνώμης. Το πρώτο ήταν οι προτιμησιακές κατηγοριοποιήσεις δημοσιο­ γράφων από την πλευρά της εξουσίας και το άλλο η τηλεοπτική αγυρτεία ενίων κα- ναλιών. Με την ίδια «φούρια» που ήρθε στο φως της δημοσιότητας η υπόθεση των «λευ­ κών και μαύρων» λιστών δημοσιογράφων, με την ίδια «φούρια»... αποχώρησε απότο προσκήνιο. Όσοι κατασκεύασαν αυτή την ιστορία, αλλά και εκείνοι που προθύμως την αναμετέδωσαν, επέστρεψαν στις εργασίες τους. Και τι έμεινε ως απόηχος; Η ενοχοποίηση ενός στελέχους του πρωθυπουργικού περιβάλλοντος και η πικρή αί­ σθηση στους πολίτες ότι οι δημοσιογράφοι συλλήβδην εξυπηρετούν σκοπιμότητες πολιτικού ή άλλου χαρακτήρα. Τώρα λοιπόν που η μπόρα πέρασε, μπορούμε με νη­ φαλιότητα και πριν προκύψει νέα σταυροφορία κατά των δημοσιογράφων να πούμε ορισμένα πράγματα για πρόσωπα και καταστάσεις. Ας αρχίσουμε από τον εγκαλού- μενο Γ. Πανταγιά. Η προσπάθεια κάθε εξουσίας να βρίσκει αποδιοπομπαίους είναι παλιά. Αντί τα βέ­ λη της κριτικής να κατευθύνονται στις πολιτικές επιλογές, στα λάθη και τις παραλεί­ ψεις της κυβερνητικής δραστηριότητας, είναι πολύ βολικό να σημαδεύουν τον πιο αδύνατο κρίκο της εξουσιαστικής αλυσίδας. Ο πιο ευάλωτος σ’ αυτή την περίπτωση είναι εκείνος που εκ της φύσεως της εργασίας του είναι επιφορτισμένος με την προ­ στασία του πρωθυπουργού και τον εξωράίσμό των δυσώνυμων πλευρών τής ακο­ λουθητέας πολιτικής. ΤΟ ΠΑΙΧΝΙΔΙ ΚΑΙ 01 ΚΑΝΟΝΕΣ ΤΟΥ Το παιχνίδι έχει τους σιδερένιους κανόνες του και ουδείς μπορεί να τους παραβιά­ σει ατιμωρητί. Στην υπό εξέταση περίπτωση, ο Γ. Πανταγιάς «βοήθησε» με κάποιες ατυχείς, επιπόλαιες και ήκιστα κομψές κινήσεις του όλους τους καραδοκούντες αντι­ πάλους του.Ήταν πολλοί αυτοί, μέσα στο ΠΑΣΟΚ που δεν είδαν με καλό μάτι την αλ­ ματώδη εξέλιξή του. Τον περίμεναν στη γωνία για να εκμεταλλευθούν τα στραβοπα- τήματά του. Όντως τους έδωσε την ευκαιρία να δράσουν. Εκείνη η επιστολή που έστειλε στους δημοσιογράφους (ανεξαρτήτως πολιτικής τοποθέτησης) για να τους ευχαριστήσει που συνέβαλαν στο να αλλάξει σελίδα η πορεία του τόπου προκάλεσε σ' άλλους οργή, σ' άλλους θυμηδία, σε μερικούς αμηχανία και ταυτοχρόνως δημι­ ούργησε ένα εκρηκτικό κλίμα στις σχέσεις του με τους εκπροσώπους των μέσων ενημέρωσης. Γέμισαν οι παραπολιτικές στήλες με σκωπτικά σχόλια και επιθετικούς αφορισμούς, ενώτην ίδια στιγμή εντάθηκαν οι πιέσεις προς τον πρωθυπουργό για να απολύσει το σύμβουλό του. Είναι επίσης χαρακτηριστικό ότι ανάμεσα στους κατηγό­ ρους βρέθηκαν και άνθρωποι που είχαν προκλητικώς ευεργετηθεί με «αποκλειστι­ κές» πληροφορίες από τον υπεύθυνο Τύπου του πρωθυπουργού και τον εγκατέλει- ψαν προκειμένου να μην πάνε κόντρα στο «ρεύμα» που ήθελε το κεφάλι του Παντα- γιά θυσία για όλες τις κακοδαιμονίες. Ο θόρυβος που δημιουργήθηκε εξυπηρέτησε όμως και αρκετούς δημοσιογράφους. Κάποιοι απ’ αυτούς που τοποθετήθηκαν στη «μαύρη» λίστα έχουν πολλαπλές σχέσεις οικονομικής εξάρτησης με το κράτος. Προ­ σφέρουν έναντι παχυλής αμοιβής τις υπηρεσίες τους σε υπουργούς, τραπεζίτες, διοι­ κητές οργανισμών και, βεβαίως, δεν είναι διατεθειμένοι να δεχθούντη μείωσηςο ι­ κονομικής επιφάνειάς τους. Εμφανιζόμενοι λοιπόν ως διωκόμενοι, αποκτούνένασ η ­ μαντικό πλεονέκτημα. Ποιος θα τολμήσει να τους «κουνήσει»; Η αγωνίατουςδενφ να κάνει με την ενδεχόμενη παραβίαση αρχών και αξιών αλλά με πολύπιο πεζό πράγ­ ματα, με κάποιες εκατοντάδες χιλιάδες δραχμές μηνιαίως! Αλήθεια, μετην ευκα ιρ ία, πότε ο υπουργός Τύπου Δ. Ρέππας θα δώσει στη δημοσιότητατα ονόματατωνοίΝο· δέλφων που απασχολούνται σε τράπεζες, οργανισμούς και υπουργείαμετηνιδιότητο του συμβούλου, για να δούμε ποιος δικαιούται νατό παίζει κήνσορας; ΤΟ ΒΑΡΥ ΠΥΡΟΒΟΛΙΚΟ ΤΩΝ ΣΤΑΘΜΩΝ Στο άλλο πεδίο δράσης και ενοχής των δημοσιογράφων -την τηλεόραση- ηκστα- σταση τείνει να ξεφύγει από κάθε όριο ευπρέπειας. Αδίστακτοι κονφεραοιε, μυαλο- φυγόδικοι διασκεδαστές, πλασιέ ευτελούς πραμάτειας και έμποροι ελπίδαςαποτε­ λούν τούτη την ώρα το βαρύ πυροβολικό πολλών τηλεοπτικών σταθμών. Εκμεταλ­ λεύονται ανενόχλητοι τον ανθρώπινο πόνο, δραματοποιούν ανενδοίασταλεπτομέ­ ρειες της ζωής απελπισμένων φτωχοδιάβολων που βλέπουν στην κάμερατηςτηλεό­ ρασης τη μόνη διέξοδο και πυροβολούν με ύφος δέκα καρδιναλίων το κρότος και τους αρμοδίους υποδυόμενοι τους σύγχρονους ζορό. θυμώνουν κιόλας οταντΙ αναιμικό ραδιοτηλεοπτικό συμβούλιο τους καλεί να απολογηθούνγιατις ανεπανόρι θωτες βλάβες που έχουν προκαλέσει στην αισθητική αλλά και στηγαλήνηπολλώνm i κογενειών. Δυστυχώς τα τελευταία χρόνια που παρατηρεπαι αυτό το «ξεσαλωμο»( πολλών αστέρων της τηλοψίας περιοριζόμαστε στις διαπιστώσεις. Το ραδιοτηλεο­ πτικό συμβούλιο δεν έχει την καλή έξωθεν μαρτυρία για να λειτουργήσεικατασταλτι­ κά (ας μην τρομάζει η λέξη). Η ΕΣΗΕΑ βρίσκεται σε διαρκή ύπνωση. Οιμόνεςεκλάμ­ ψεις της παρουσιάζονται μόνο τότε που η εξουσία απειλεί ευθέως ήεμμεσωςτηδ η ­ μοσιογραφική οικογένεια, λες και οι διάφοροιτυχάρπαστοι μαρκουτσοφόροιπουει­ σβάλλουν στα σπίτια και τις ψυχές ανυποψίαστων ανθρώπων δεν συνιστούνδιαρκή απειλή για τον κλάδο. Οι διατάξεις του ποινικού κώδικα περίπου αδρανείς σεό,π αφορά τους εκπροσώπους των μέσων ενημέρωσης, είναι απλώςτο άλλοθιγιαόσους τάσσονται με προοδευτικοφανή, πλην όμως ιδιαζόντως προσχηματικά, επιχειρήμα­ τα, κατά των επεμβάσεων εξωγενών παραγόντων. Βεβαίως κάνουν πωςδενξέρουν ότι δύσκολα θα βρεθεί δικαστής που θα καταδικάσει δημοσιογράφο όταναντίδια του είναι κάποιος «ανθρωπάκος» χωρίς ερείσματα στην εξουσία. Αλλάκαιστηνεξαι­ ρετική περίπτωση που μια υπόθεση φτάσει στο ακροατήριο, τότε η συνήθηςεξέλιξη είναι να ζητήσει εκ των υστέρων συγγνώμη ο εγκαλούμενος και ούτε γάταούτε ζη­ μιά. Επειδή πιστεύουμε ότι οι έννοιες ελευθερία και ασυδοσία είναι ασύμβατες και επειδή η επανάληψη τέτοιων φαινομένων εδραιώνειτη φαυλότητα, καταλήγουμεστο συμπέρασμα ότι η μόνη λύση είναι οι προσωπικές αντιστάσεις. Κιαυτόαφορά όχιμο- νο τους ευαίσθητους δημοσιογράφους που οφείλουν να πολεμούν με κάθε ^ε:: στους χώρους δουλειάς τους αυτές τις συμπεριφορές αλλά καιτους σκεπτόμενα; πολίτες που επιβάλλεται να οργανώσουντις άμυνές τους. Υπάρχει μιαμεγάληγκάμα αντιδράσεων: από το κλείσιμο της τηλεόρασης μέχρι το οτιγματισμόπανπτρ:". του αναιδούς και αμοραλιστή δημοσιογράφου. Η τηλεόραση και η ενημέρωσηείναι πολύ σοβαρές υποθέσεις για να τις αφήσουμε μόνο στα χέρια αυτώντουδηλώνουν ότι τις υπηρετούν... Υ.Γ. Ο κιτρινισμόςκαιηχυδαιότηταδενείναι«προνόμια»μόνοτωντηλεοπτικώνσ τα θμ ώ ν. Στοπροσοδόφοροαυτό σπορ διαπρέπουνδεκάδες έντυπαποικίληςαθλιότηταςκοδω : καιμερικέςεφημερίδες (νεόκοπεςκαι παλιές) που«φιλοξενούν»εδέσματαδιεστραμμέ­ νης φαντασίας, πίσωαπόταοποίακρύβονται-σύμφωναμεπληροφορίες-βαρύγδουπα ονόματατηςδήθενσοβαρήςδημοσιογραφίας.Στηναποθηρίωσηαπαντάςμ εαυτοάμ Μ όσοησυλλογικήδράσηείναιζητούμενη. V. 7
IVεπίκαιρη ερώτηση στην «ώρα του πρωθυπουργού» που κατέθεσε ο πρόεδρος του ΣΥΝ Νίκος Κωνσταντόπουλος στις 31.10.96 το Ιώχάρη» διατηρείται στην επικαιρότητα. Είχε προηγηθεί η αμήχανη συμπεριφορά του ΥΠΕΞ Πάγκαλου στην ερώτηση του βουλευτή του .Λέοντα Αυδή. Να δούμε λοιπόν πώς ο ίδιος ο κ. Σημίτης θα εξηγήσει τα «ανεξήγητα» και πώς θα αναλάβει την ευθύνη για την πρώτη ακή απόφαση της «κυβέρνησης του εκσυγχρονισμού»... Οι πληροφορίες επιμένουν ότι ο πρωθυπουργός θα προσπαθήσει τελικά, να διαφύγει και να μην απαντήσει... του Ρεπόρτερ Ίην ερώτησή του ο πρόεδρος του ΣΥΝ, σημειώνει ότι από την υπόθε­ ση αυτή «συνάπτεται και συρρέει η Εκχώρηση τον πολιτικού αξιώματος ιιε την ιδιότητα διευθυντικού στελέ- ιιχειρηματικού φορέα μέσων μαζι- ημέρωσης, του Δημοσιογραφικού σμούΛαμπράκη, που έχει ευρύ φά- μχειρηματικών δραστηριοτήτων σε 'Ά)ζ τομείς δημοσίου ενδιαφέροντος %νης του κράτους, για τις οποίες ιι έντονη κριτική. Η πολιτική ουσία ίθεσης παραπέμπει ευθέως στο κρί- ρόβλημα της διαπλοκής συμφερό- ιιεξουσιών, του οποίου και αποτελεί κή εφαρμογή». την «πολιτική ουσία της υπόθεσης» 'ίπτουν προσεκτικά από καιρό τώρα, Œ, η πολιτική τάξη, η κυβέρνηση, ίναι τα συγκεκριμένα στοιχεία; και 'ι συγκεκριμένα πρόσωπα που δια- ται; Μήπως είναι απλοί μύθοι όλα Γυριστά κυκλοφορούν; ντί έχει επανέλθει επανειλημμένα ,ια. Σήμερα όμως είμαστε σε θέση να με συγκεκριμένα ονόματα και δια- ιενες εταιρείες. Η σχέση του κ. Χρ. άκη με τον Σωκράτη Κόκκαλη, λ.χ., ;ται εμφανώς με τις σημαίες της JCOM που κυματίζουν έξω από το •ο και διαφημίζουν τη χορηγία της 'ας για πολιτιστικές εκδηλοίσεις. Ώ ς α καλά. ; οι εταιρείες του Κόκκαλη -όπω ς )ς και πολλές άλλες- έχουν ενεργή­ σει στο παρελθόν (αλλά και τώρα) με ανορθόδοξους τρόπους. Εις βάρος του Σ. Κόκκαλη και άλλων διενεργούνται ανα­ κρίσεις για να διερευνηθούν αν και με ποι­ ον παράνομο τρόπο η ΙΝΤΡΑΚΟΜ «πήρε» τα ψηφιακά. Φυσικά δεν είναι μόνον.τα ψηφιακά του ΟΤΕ. Είναι και η υπόθεση της κινητής τηλεφωνίας για την οποία γρά­ φαμε στο τχ. 491 (21.8.92) αλλά και στα τχ. 608 (21.6.96) και 609 (5.7.96). Ο Σ. Κόκκαλης, ωστόσο, στις εταιρείες που συνήψαν τις αμφισβητούμενης νομιμό­ τητας συναλλαγές με τον ΟΤΕ, είχε «συνε­ ταίρο» τον κ. Χρ. Λαμπράκη. Αυτά προκύ­ πτουν τουλάχιστον από τα στοιχεία που δη­ μοσιεύτηκαν στα τεύχη 608 και 609 και αφορούν την υπόθεση της κινητής τηλεφω­ νίας. Η εταιρεία στην οποία αναφερόμα­ στε σήμερα είναι η γνωστή σας ΠΑΝΑΦΟΝ. •Π οια είναι η συμβολή του Συγκροτήμα­ τος στην υπόθεση «κινητή τηλεφωνία»; Ενα) δεν έχει καταβάλει, όπως φαίνεται, κεφάλαια στην εταιρεία, συμμετέχει με ποσοστό 10%. Εμείς θεωρούμε ότι είναι η «συμμετοχή προμηθευτή και μεσάζο­ ντα» (βλ. τχ. 608). • Ποια είναι η επιχειρηματική συμβολή του Χρ. Λαμπράκη στην εταιρεία ΠΑΝΑΦΟΝ; Η «συμβολή» του έγκειτα στην απόκρυψη τιυν σκανδάλων που σχε­ τίζονται με τις δραστηριότητες Κόκκαλη (βλ. σχετικά στο προηγούμενο τχ. 619, "στο άρθρο με τίτλο «Παλιές, νέες και ανανεούμενες συμβάσεις»). Και η αντα­ μοιβή του, πέραν βεβαίως της συμμετο­ χής στα κέρδη, είναι οι χορηγίες της ΙΝΤΡΑΚΟΜ στις δραστηριότητες του Μεγάρου Μουσικής. Ο μεγάλος συνεταίρος των κ. Λαμπράκη και Ψυχάρη στις διάφορες «μπίζνες» είναι λοιπόν ο κ. Σωκράτης Κόκκαλης. Η συνερ­ γασία των δύο είναι τόσο στενή που, το πε­ ρασμένο καλοκαίρι, όταν ο κ. Κόκκαλης αντιμετάίπιζε σοβαρότατα προβλήματα με την κυβέρνηση, επειδή εκτός των άλλων παρακρατούσε δισεκατομμύρια από τα κρατικά δικαιώματα στο «Ξυστό», ήταν ο κ. Ψυχάρης αυτός που τον συνόδευε στις επισκέψεις του στον υπουργό Οικονομι­ κών κ. Παπαδόπουλο και άλλους καθ’ύλην αρμοδίους. Η μεγαλύτερη ίσως «μπίζνα» στη σημερι­ νή Ελλάδα είναι ο ΟΤΕ και η «Κινητή Τη­ λεφωνία». Και οι δύο φρόντισαν να είναι μέσα από την αρχή. Ετσι, στο καταστατικό της «ΠΑΝΑΒΟΞ Α.Ε.», διαβάζουμε ότι μέλη του Διοικητικού Συμβουλίου της είναι και ο Σωκράτης Κόκκαλης, και ο Σταύρος Ψυχάρης. Εκπρόσωπος λοιπόν -ή μήπως ενεργεί μόνος του;- κ. Χρ. Λαμπράκη στις εταιρείες που συνέστησε με τον Σ. Κόκκα­ λη είναι ο νέος διοικητής του Αγίου Ό ρους Δημοσιεύουμε σήμερα τα στοιχεία της εταιρείας ΠΑΝΑΒΟΞ Α.Ε., που είναι μια εκ των θυγατρικοί της ΠΑΝΑΦΟΝ. Η ΠΑΝΑΒΟΞ είναι service provider (ή όπως θα μπορούσαμε να μεταφράσουμε, «παρο- χέας υπηρεσιών») της ΠΑΝΑΦΟΝ. Υπάρ­ χουν βεβαίως και άλλες 5 εταιρείες εκτός A 12.
ΜΠΡΑΒΟ! ΤΟ ΚΡΑΤΟΣ ΕΠΙΤΕΛΟΥΣ ΠΛΗΡΩΝΕΙ... Η πρόσφατη απόφαση της δικαστού που καθόρισε το ποσό της αποζημιώσεως για το υ ς ιδιοκτήτες της πολυκατοικίας του ΑΟΟΑ, η οποία βρίσκεται πίσω από το Μ έγαρο και απαλλοτριώνεται υπέρ του ΟΜΜΑ του κ. Λαμπράκη, είναι πραγματικά προς έπαινον. Σύμφωνα λοιπόν με την απόφαση αυτή του Μονομελούς Απαλλοτριώσεων, καθορίζονται ως ποσόν αποζημιώσεως οι 600.000 δραχμές ανά τετραγωνικό μέτρο! Το ποσόν αυτό, σύμφωνα με τους μεσίτες, είναι υπερδιπλάσιο τη ς τρέχουσ ας αξίας στην περιοχή. Είναι όμως ένα καλό ποσόν προκειμένου να παύσουν διαμαρτυρόμενοι οι ιδιοκτήτες της εν λόγω πολυκατοικίας. Είδατε πόσο γενναιόδωρο γίνεται το ελληνικό κράτος πότε πότε; Ο κ. Λαμπράκης γνωρίζει κάλλιον παντός άλλου ότι όπου δεν πίπτει ράβδος, ρέει μέλι! της ΠΑΝΑΒΟΞ, που δουλεύουν ως service provider για την ΠΑΝΑΦΟΝ. Σ ’ αυτές θα επανέλθουμε προσεχώς. Για την ώρα, ενδεικτικά θα αναφέρουμε ότι η άλλη εταιρεία κινητής τηλεφωνίας, η ΤΕΛΕΣΤΕΤ, χρησιμοποιεί μια μόνο εται­ ρεία ως service provider, την Interamerican του κ. Κοντομηνά. Έ ργο της ΠΑΝΑΒΟΞ ιυς service provider είναι η παρεμβολή μεταξύ ΠΑΝΑΦΟΝ και πελάτη, η εισαγωγή υλι­ κού της κινητής τηλεφωνίας και «άλλες ανεξιχνίαστες υπηρεσίες». Γι’αυτές τις «α­ νεξιχνίαστες υπηρεσίες» περιμένουμε τους κ. Ψυχάρη και Κόκκαλη να προβούν σε διευκρινίσεις. Στη συνέχεια δημοσιεύουμε τα ονόματα των μελών του Δ.Σ. της ΠΑΝΑΒΟΞ και τις αρμοδιότητες του καθενός. Τα στοι­ χεία αυτά έχουν δημοσιευτεί στο Τεύχος Ανωνύμων Εταιριών 5795 της 12.10.1994. Από αυτό προκύπτουν και οι δικαιοδο­ σίες -μεταξύ άλλων- του και «διοικητού του Αγίου Όρους και καθηγητού του Πα- ντείου» κ. Στ. Ψυχάρη. Έχει λοιπόν το δι­ καίωμα και την αρμοδιότητα ο κ. «Διοι­ κητής» να συνυπογράφει μαζίμε ένα άλλο μέλος του Δ.Σ. επιταγές ποσού άνω των 100.000.000 δρχ.! Μην ταράζεστε: Ο κ. Στ. Ψυχάρης είναι πάρα πολύ εύπορος. Θα δείτε -αν επισκεφθείτε το Μ έγαρο- ότι έχει αναγορευθεί σε «μεγάλο ευεργέ­ τη». Ο κ. Λαμπράκης ξέρει λοιπόν να δί­ νει αλλά και να παίρνει... Έχουμε και λέμε για την εταιρεία: «ΠΑΝΑΒΟΞ Α.Ε. - ΑΝΩΝΥΜΗ ΕΛΛΗ­ ΝΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΠΑΡΟΧΗΣ ΥΠΗΡΕ­ ΣΙΩΝ ΤΗΛΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΣ ΚΑΙ ΠΑΡΑ­ ΓΩΓΗΣ ΚΑΙ ΕΜΠΟΡΙΑΣ ΤΗΛΕΠΙΚΟΙ­ ΝΩΝΙΑΚΟΥ ΕΞΟΠΛΙΣΜΟΥ». Η έδρα της εταιρείας βρίσκεται στο Μα­ ρούσι, Κηφισίας 64, και το τηλέφιυνό της είναι 6806849. Στο τεύχος τιυν Ανωνύμων Εταιρειών αναφέρεται ότι νέο μέλος του Δ.Σ. τοποθε­ τείται ο κ. Μισέλ Μπερτινέτο σε αντικατά­ σταση του παραιτηθέντος Francois Leon. Η νέα σύνθεση του Δ.Σ. προέκυψε ως εξής: 1. Gerald W hent του Arthur, διευθυντής της Vodafone Group PLC, άγγλος υπήκο­ ος, πρόεδρος του Δ.Σ. 2. Brigitte Bourgoin του Henry Castagnet γενικός διευθυντής της France Telecom Mobiles International, γαλλίδα υπήκοος, αντιπρόεδρος του Δ.Σ. 3. Σωκράτης Κόκκαληςτου Πέτρου, πρό­ εδρος και διευθύνων σύμβουλος της ΙΝΤΡΑΚΟΜ Α.Ε., μέλος του Δ.Σ. 4. Edward John Peett διευθυντής της Vodafone Group PLC, Άγγλος, μέλος του Δ.Σ. 5. Σταύρος Ψυχάρης του Παναγιώτη, δη­ μοσιογράφος, μέλος του Δ.Σ. 6. Julian M ichael H ornsm ith, διευθύνων σύμβουλος της Vodafone Group Inter­ national Limited, Άγγλος, μέλος του Δ.Σ. 7. Michael John Pitt του Ronald George, Άγγλος, μέλος του Δ.Σ. 8. Chantal Crave του Maurice, Γαλλίδα, μέλος του Δ.Σ. 9. Michel Berinetto του Nicola, Γάλλος, μέλος του Δ.Σ. Την εταιρεία εκπροσωπούν οι κ. G. Whent, Β. Bourgoin και Θεόδωρος Χατζηανδρέου του Κωνσταντίνου, ηλε­ κτρολόγος μηχανικός, γενικός διευθυντής'. Επιταγές άνω του ποσού των 100.000.000 δρχ. μπορούν να υπογράφουν δύο από τα μέλη της ομάδας A που την αποτελούν οι: G. Whent, Β. Bourgoin, Σ. Κόκκαλης, Ed. Peett, Στ. Ψυχάρης, J. Hornsmith, Μ. Pitt, Ch. Crave, Μ. Bertinetto και Θ. Χατζηαν­ δρέου. Για επιταγές από το ποσό των 100.000 δρχ. έως αυτό των 100.000.000 δρχ. απαιτεί­ ται υπογραφή ενός μέλους της ομάδας A και ενός μέλους της ομάδας Β. Τα μέλη της ομάδας Β είναι οι: 1. Χαράλαμπος Διαμαντάρης του Π ανα­ γιώτη, οικονομικός διευθυντής της εταιρεί­ ας και 2. Ελευθέριος Εμμανουήλ του Ιωάννη, προϊστάμενος του λογιστηρίου της εταιρεί- ας. Τέλος, επιταγές μέχρι του ποσού τιυν 100.000 δρχ. μπορούν να υπογράφουν δύο μέλη οποιοσδήποτε ομάδας. Κακώς επικρίθηκεη κυβέρνηση ΣημίτηότιΙι χρησιμοποίησε «απαίδευτο» για τη διοίκηση τονΑγίου Όρους. Όπως φαίνεται από τα στοιχεία που δημοσιεύουμε, οΚ ύριος Δ ιοικητής έχει έντονο ενδιαφέρον για τον πολιτισμό - καιμάΐιοτα πριν ανακηρνχθεί καθηγητής τον Παντιίον Πανεπιστημίου. ΨΥΧΑΡΗΣ- ΛΙΑ ΚΟΥΝΑ 20
Λ εραστής του πολιτισμού Στ. Ψυχά­ ρης, μάλιστα, έχει συστήσει και «Πο- *λιτιστικό Κέντρο» μαζί με έναν άλλο πεπαιδευμένο και άνθρωπο του πολι­ τισμού, τον γνωστό και μη εξαιρετέο Αιακουνάκο, από το Μάιο του 1995. :ερα βέβαια, συγκεκριμένα στις , εποχή που το σκάνδαλο των «Λέο- ίταν στην ημερησία διάταξη, το Βήμα ίριζε ανοικτά τον Θωμά Αιακουνάκο Λ οροόπλωνκαι μεσάζοντα». Αυτά προ fS~ ΜΟΣΤΟΥ ΦΕΣΤΙΒΑΛ ΑΘΗΝΩΝ ΝΟΡΘΩΣΗ» ΤΟΥ νιοστό ότι ο κ. Θεόδωρος Κρίτας, από ί νιά,ήταν ο άνθρωπος που είχε μετακα- ιΦεστιβάλπου κάθε καλοκαίρι διοργά- ΟΤστοΗρώδειο,τα σημαντικότερα και •ρα καλλιτεχνικά συγκροτήματα. Φέ- κε με μια επιστολή του και σε έντονο ιμαρτυρόταν για τη γενική κατάντια του λ τα τελευταία τέσσερα χρόνια, αναγ- τςταυτόχρονα ότι στο εξής «ιδιοπεύει». ότιαυτό είναιτο μόνο που μπορείνα κά- προόρισται να γίνει ο τέως υπουργός Πολιτι­ σμού και ευνοούμενος του Χρ. Ααμπράκη, Θά- νος Μικρούτσικος. Δουλειές με φούντες, προ­ σεχώς! Σύμφωνα λοιπόν με το σχέδιο νόμου, η Α.Ε. θα μπορεί να εκμισθώνει σε ιδιώτεςγια ένα μήνατα θέατρά της - δηλαδή το Ηροιδειο και το Θέατρο της Επιδαύρου. Αυτό βέβαια προεξοφλείται χω­ ρίς να λαμβάνονταιυπ’όψιν οι αρμοδιότητες του Κεντρικού Αρχαιολογικού Συμβουλίου. Και σύμφωνα με άλλο άρθρο του σχεδίου νόμου «κα­ τά παρέκκλιση των ισχυουσών διατάξεων» η Α.Ε. θα κάνει απευθείας συνεννοήσεις με τα με­ τακινούμενα συγκροτήματα. 0 ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ ΤΩΝ ΨΥΧΑΡΗ-ΛΙΑΚΟΥΝΑΚΟΥ Ο Στ. Ψυχάρης, έχοντας λουστεί στα νάματα του πολιτισμού μέσα στο Μέγαρο και έχοντας κατά νου το παράδειγμα Ααμπράκη, συνεταιρί­ στηκε μετον γνωστότατο στους αναγνώστες του περιοδικού, έμπορο όπλων και αφεντικό της εταιρείας ΑΧΧΟΝ (που ασχολείται εκτός από την εμπορία όπλων και με εργολαβίες, με εκδό­ σεις -Κέρδος, Αγορά, συμμετοχή κατά 10% στον Ελεύθερο Τύπο- κ.λπ., κ.λπ.) και συνέστη- ΠΩΣ ΑΝΟΙΞΕ Η ΟΡΕΞΗ ΓΙΑ ΤΟΝ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟ Η απορία άρχισε το 1994 με την επίσκεψη του Α. Παπανδρέου στις ΗΠΑ. Τον συνόδευ­ αν οι κ. Αρσένης και Λίβανός. Παρών, ως επι­ χειρηματίας, και ο κ. Λιακουνάκος. Μια βρα­ διά, ο κ. Τσομώκος συνοδέυσε τη Μιμή, την κ. Κατσέλη και την κ. Έλλη Στάη να παρακο­ λουθήσουν το Αμέρικαν Μπάλετ Θήατερ. Γύ­ ρισαν ενθουσιασμένοι από την παράσταση και, στη σουίτα του κ. Λιβανού, αποφασίστη- κε η μετάκληση του συγκροτήματος. Από δω άνοιξε η όρεξη και μετά τη σύσταση του «Κέντρου». Αμέσως μετά, έγινε η εκχώρη­ ση από τον EOT του Ηρωδείου στους Λιακου- νάκο-Ψυχάρη-Τσομώκο και η μετάκληση του Κόβεν Γκάρντεν. Χορηγοί, η Εμπορική Τρά­ πεζα (επί διοικήσεως του κ. Πουλή του «προε­ δρικού περιβάλλοντος») με 40 εκατ., η Φίλιπς Μόρις με 30 εκατ. και με άλλα 30 εκατ. χορη- γεία ο EOT. Μια δεύτερη μετάκληση, εκείνη του Τζούλιο Μπόκα, δεν υλοποιήθηκε αφού δεν βρέθηκε σπόνσορας και μια τρίτη ήταν εκείνη του Άλβιν Αίηλυ με χορηγό τη Φίλιπ Μόρις. Οι εκχωρήσεις του Ηρωδείου έγιναν από πιο χαριτωμένο που μάθαμε από τον κ. ιεσυνέντευξηπου παρεχώρησε σε εκπο- Γ, Seven X, ήταν οι λεπτομέρειες σχετικά 1 ανακριβή μετάκληση της... Όπερας του ,Κάρλο. Μιας Όπερας που, ωστόσο, εί- ταρκτη! ιτασηπρος τον τότε υπουργό Λίβανό εί- ,από τον σκηνογράφο κ. Πετρόπουλο, ου φίλου του, «κολλητσύ» του κ. Λιβα- εξηΣπανίδη, και της δημοσιογράφου κ. Καλδάρα! Τέτοιες οι λειτουργίες των είωνκαι δημοσίων οργανισμών, κατήγγειλε επίσης ο κ. Κρίτας ότι, με τις ονες ιδέες» που επικρατούν στον EOT, ο έργο των μετακλήσεων έχει εκχιορη- ιδιώτες οι οποίοι, αφού εξασφαλίζουν ες (λ.χ. Εμπορική Τράπεζα), μετακα- υγκροτήματα και καρπώνονται εκ του ούςτις σχετικές προμήθειες. Κανένα ρί- α είδαμε φέτος με τις πανάκριβες μετα- ςκαιτο άδειο Ηρώδειο. οφορίες αναφέρουν ότι, σύμφωνα με νόμου που πρόκειται να κατατεθεί σύ- στοΚοινοβούλιο, και το οποίο βασίζεται μο Μικρούτσικου για τα Κρατικά Θέα- ο Φεστιβάλ Αθηνών μετατρέπεται σε >μη Εταιρεία. Της εταιρείας Πρόεδρος σαν το «ΔΙΕΘΝΕΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΟ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΟ ΚΕΝΤΡΟ Α.Ε.». Το Δ.Σ. του «Κέντρου» αποτελείται από τους: 1. Θωμά Αιακουνάκο, επιχειρηματία ως Πρόεδρο 2. Σταύρο Ψυχάρη, δημοσιογράφο ο>ς Αντι­ πρόεδρο και μέλη τους: 3. Συμεών Τσομώκο, οικονομολόγο 4. Μαργαρίτα Αλαμάνου, οικονομολόγο και 5. Ζαχαρία Παπαπαναγιώτου, ιδιωτικό υπάλληλο. Την εταιρεία δεσμεύουν με την υπογραφή τους οι Θ. Λιακουνάκος και Σ. Τσομώκος. Ο κ. Τσομώκος, συνεργάτης του Θ. Λιακουνά- κου, ήταν πρώην γραμματέας του Ελληνοαμε- ρικανικού Εμπορικού Επιμελητηρίου. Στο «Κέντρο», τη δουλειά κάνει ο Τσομώκος, τα οικονομικά χειρίζεται ο Λιακουνάκος και ο Ψυχάρης βάζει το... όνομα και τις γνωριμίες. Τόσο απλά. Το ότι ο Θωμάς Λιακουνάκος ενδιαφέρεται και για τον πολιτισμό το μάθαμε μετά την κα­ ταγγελία του κ. Κρίτα. Αλλά αυτί) που τώρα μαθαίνουμε ήταν και η συμμετοχή του Κυρίου Διοικητού μαζί με τον Έμπορο Όπλων στο... πολιτιστικό γίγνεσθαι μέσω του Κέντρου. τους κ. Λίβανό και εν συνεχεία από τον κ. Ση- φουνάκη. Ποιος θα αντιστεκόταν στα αιτήμα­ τα του «Κέντρου»! Βέβαια, για να πούμε και του στραβού το δί­ κιο, ο πολιτισμός των Ψυχάρη-Λιακουνάκου είναι ανάλογος της παιδείας των συμβαλλομέ- νων. Είναι, λ.χ., γνωστή η μανία του Εμπόρου Όπλων για την προβολή ενός θεατρικού διδύ­ μου, μέσω των δωρεάν επανειλημμένων δια­ φημιστικών καταχωρίσεων στον Ελεύθερο Τύπο, των αφισοκολλήσεων κ.λπ. Αλλά αυτό το δίδυμο δεν μπορεί να υπερηφανεύεται και τόσο για τις καλλιτεχνικές του επιδόσεις. Όμως το άλλο δίδυμο, εκείνο των επιχειρη- ματιών του πολιτισμού, έχει πολλές πόρτες ανοιχτές. Ο κ. Έβερτ λ.χ. είναι κουμπάρος του Θο)μά Λιακουνάκου αλλά και βαφτισμένος ως «διάδοχος» του Ανδρέα από τον Στ. Ψυχάρη. Η σύζυγος του κ. Έβερτ είναι συνεταίρος της πρώην συζύγου του Στ. Ψυχάρη στο «Κόκκινο Αστέρι» που στεγάζεται στην οδό Αναγνωστο- πούλου αρ. 9. Ο τελευταίος έχει βεβαίως τις πολύ γνωστές καλές του γνωριμίες. Το μέλλον για το «Διεθνές Επιχειρηματικό και Πολιτι­ στικό Κέντρο» προοιωνίζεται λαμπρόν. Καλές δουλειές, παιδιά! 21
/ Οι διαπλεκόμενες ιστορίες της PLANET! «ΣΕ... ΛΑΜΠΡΑΚΙΣΤΑΝ ΚΑΙ... ΚΟΚΚΑΛΙΣΤΑΝ μετατρέπεται η Ελλάδα», έγραψε σας 10.9.96 η εφημερίδα Παρόν, αναφερόμενη στα «επανειλημμένα σχόλια» από τη στήλη «Βηματοδότης» εναντίον του Διοικητή του ΙΚΑ κ. Φοίβου Ιωαννίδη, επειδή δεν συναι- νοΰσε στις μεθοδεύσεις για την ανάθεση -με παράνομα συνταχθέντα διαγωνισμό- της μηχανοργάνωσης του Ιδρύματος. «Σύμβου­ λος Διαχείρισης» στη μηχανοργάνωση αυτή θα ήταν, όπως λέγεται, η εταιρεία PLANET. «Όποια πέτρα του Δημοσίου κι αν σηκώ­ σεις, Θαβρεις την PLANET από κάτω». Αυ­ τό είναι το επαναλαμβανόμενο σλόγκαν στους πολιτικούς διαδρόμους. Αξίζει τον κόπο η αναφορά στην εταιρεία αυτή, γιατί καθρεφτίζει με τον καλύτερο τρόπο τη διαπλοκή των πολιτικών και οικο­ νομικοί συμφερόντων. 01 ΜΕΤΟΧΟΙ ΤΗΣ PLANET Η PLANET ιδρύθηκε το 1987 με μετοχικό κεφάλαιο 70 εκατ. δραχμές και με έδρα τον Πύργο «Απόλλων». Σε «ακριβές αντίγραφο» με ημερομηνία 5.4.96 του καταστατικού της, που έχουμε υπόψη μας, αναφέρεται ως «PLANET Α.Ε., Ανώνυμη Εταιρεία Οικονομοτεχνικών και Τεχνολογικών Μελετών» και «το κεφάλαιο της εταιρείας (αποτελούμενο από 1.000 ανώνυμες μετοχές των 10.000 δρχ. εκάστη) αναλήφθηκε ολόκληρο από τους συμβαλλό­ μενους ιδρυτές της εταιρείας με τον ακό­ λουθο τρόπο». Ακολουθεί ο κατάλογος: 1. Παναγιώτης Αναστασάκος, 220 μετοχές 2. Ιωάννης Αναστασάκος, 150 μετοχές 3. Ελένη Μαστορόγλου, 150 μετοχές 4. Γεώργιος Ζαχόπουλος, 160 μετοχές 5. Κωνσταντίνος Φαρμάκης, 160 μετοχές και 6. Παύλος Μιχαηλίδης, 160 μετοχές. Ποιοι είναι αυτοί; Ο κ. Π. Αναστασάκος υπήρξε «εξ απορ­ ρήτων» της κ. Βάσως Παπανδρέου για μα­ κρύ διάστημα. Ό ταν η κ. Παπανδρέου ήταν στο υπουργείο Βιομηχανίας, ο κ. Ανα­ στασάκος ήταν «επιστημονικός συνεργά­ της». Ό ταν η Βάσω μετακινήθηκε ως Επί­ τροπος στην Ευρωπαϊκή Κοινότητα, οι δουλειές της PLANET, που είχε στο μεταξύ συσταθεί, άρχισαν να «αβγαταίνουν». Η κ. Επίτροπος έφερε από τότε στην PLANET μια σειρά από κοινοτικές δουλειές. Ό ταν πρόσφατα έγιναν αναφορές, υπήρξαν δια­ ψεύσεις για τις σχέσεις Βάσως-Αναστασά- κου από την πλευρά της υπουργού Ανάπτυ­ ξης, με σκοπό την αποστασιοποίησή της από την PLANET. Ό μω ς οι καλά γνωρίζο- ντες επιμένουν ότι η κ. Επίτροπος βοήθησε όσο μπορούσε ώστε η εταιρεία του κ. Ανα- οτασάκου να πάρει κοινοτικές δουλειές. • Ο κ. I. Αναστασάκος είναι αδελφός του του Π. Αναστασάκου. • Ο κ. Κ. Φαρμάκης είναι ο αδελφός της γυναίκας του Σ. Κόκκαλη, Ελένης. Είναι επίσης Γενικός Διευθυντής της ασφαλιστι­ κής εταιρίας ΑΜΥΝΑ που ελέγχεται από τον όμιλο Κόκκαλη. • Ο κ. Γ. Ζαχόπουλος είναι ανιψιός του κ. Δημητριάδη, που είναι το «δεξί χέρι» του Σ. Κόκκαλη σε όλες τις δουλειές του. Στην PLANET λοιπόν συναντούμε την διαπλοκή Κόκκαλη με τον ευνοηθέντα από την κ. Βάσω Παπανδρέου, Π. Αναστασά- κο. ΕΠΙΣΗΜΩΣ «ΣΥΜΒΟΥΛΟΣ ΔΙΑΧΕΙΡΙ ΣΗΣ» Επίσημα η PLANET εμφανίζεται ως Program Manager (Σύμβουλος Διαχείρι­ σης), που σημαίνει ότι ενεργεί έπειτα από ανάθεση για να επιβλέπει τη διαχείριση των κοινοτικών κονδυλίων από το ελληνικό κράτος. Οι αρμοδιότητες της PLANET είναι στη διαχείριση πηγών από το Β' Πακέτο Ντε- λόρ. Τα ποσά το Πακέτου έχουν κατά το ήμισυ κατανεμηθεί - και συγκεκριμένα για έργα που αφορούν οικοδομικά έργα και έργα οδοποιίας. Ό μως, σε περισσότερο σύνθετα έργα, και συγκεκριμένα σε εκείνα που αφορούν τους τομείς Παιδεία, Υγεία, Περιβάλλον, η απορρόφηση είναι περίπου στο... ()%! Απομένει ο τομέας του υπουρ­ γείου Βιομηχανίας. Σήμερα, η PLANET είναι Program Manager του υπουργείου Βιομηχανίας. Την ανάθεση αυτή υπέγραψε ο κ. Ροκό- ψυλλος επί υπουργίας Σημίτη. Τα κονδύ­ λια των επενδύσεων χειρίζεται το υπουρ­ γείο της Βιομηχανίας που με τις πολιτικές- πελατειακές σχέσεις των υπουργούν «απο­ φασίζει και διατάσσει». Πέρυσι, λ.χ., ο κ. Αντ. Λιβάνης πήρε επιχορήγηση ύψους 1,2 δισ. μετατρέποντας την εκδοτική του εται­ ρεία από Ε.Π.Ε. σε Α.Ε., με τη «συμμετοχή» κάποιων εταίρων από την Αγγλία^ αιι. με . «στόχο την παραγωγή CD-ROM ». Μ αμ ε τοια ποσά θα κατακλύζονταν η ίύφ αγορά από τα νέα τεχνολογικά προϊόν Βέβαια προέκυψαν οι εκλογές καιτο πενδυτικό ενδιαφέρον» Λιβάνη εσ τρ ά αλλού... Ό μω ς, η PLANET ενεργώντας ω ; Σ ι βουλος Διαχείρισης είναι φυσικό ναει ρεάζει τη δημόσια διοίκηση που είνα ι Project Manager. (Οι μόνοι ιδιωτικοίι ρείς -όσο κι αν δύσκολα μπορούμενατι χαρακτηρίσουμε έτσι-που ιταίζουν:οο< του Project Manager είναι η Εταιρ ΑΤΤΙΚΟ ΜΕΤΡΟ και η ΕΓΝΑΤΙΑ). 01 ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ ΤΗΣ ΕΤΑΙΡΙΑΣ Ποιες είναι σήμερα οι δραστηριότη της PLANET; Σύμφωνα με τις οδηγίες Ε.Ε. για τα μεγάλα έργα εκσυγχρονιοι που θα γίνουν στην Ελλάδα (ΠΕΠ)πρέ να ορισθεί ένας «Σύμβουλος Διαχείρισι (Program Manager), ο οποίος θα έχει( την ευθύνη παραγωγής των έργωνυπ ο) ταθιστώντας σε κάποιο βαθμότιςδημόσ υπηρεσίες. Εκτός από την αμοιβή τους, σύμβουλοι αυτοί θα επηρεάσουν ήθαο ι μίσουν στην πράξη και την ανάθεσητ ι έργων. Η κυβέρνηση του ΠΑΣ0Κκατέν με ως εξής τα κονδύλια της Ε.Ε.: • ΠΕΠ Αν. Μακεδονίας-Θράκης: Αύ β ε η εταιρεία «ΕΛΛΗΝΟΤΕΧΝΙΚΗ ΑΙ πρόεδρος της οποίας είναι ο γνωστόςχ από τα έργα του ΟΜΜΑ, Νίκος Π α νό τ Η εν λόγω εταιρεία έχει αναλάβει εκ τ του Μ εγάρου Μουσικής, το ΗλιακόΧ ι ριό, τους οικισμούς ΟΕΚ στην Κ αλαμάν κ.ά. • ΠΕΠ Κεντρικής Μακεδονίας: Η λαβε κοινοπραξία εταιρειών στηνο π ο ί μετέχει με σημαντικά ποσοστά PLANET. • «Επιχειρησιακό Πρόγραμμα Β ιομ ηχι νιας»: Με απόφαση του υπουργείουΒ ιο μ ι χανίας ανετέθη σε κοινοπραξία αποτελοι μενη από τις εταιρείες PLANET, 0 R C C ; SGS, ΕΛΑΗΝΟΤΕΧΝΙΚΗ και Ε Λ Λ Η Ν ΙΚ Ε ΕΠΕΝΔΥΣΕΙΣ. Η αμοιβή τηςκοινοπραξία θα φτάσει το 1,04 δισ. για τα επόμενα κ# χρόνια, ενώ επιπλέον οι επενδύσει; τ μ οποίες θα διαθέσει θα αγγίζσυντοέ σεκατομμύριο. Για την PLANET > ' ΕΛΛΗΝΟΤΕΧΝΙΚΗ αναφερθήκαμεή δη .Η ORCO (Operational Research C om pany). 2 2
ΜΗΤΡΗΣ ΨΥΧΟΓΙΟΣ: [τ. Ψυχάρης υ π ή ρ ξε έν α ς απ ό το υ ς ικ α ν ό τερ ο υ ς ρ επ ό ρ τερ , είν α ι σ ή μ ερ α ένα ς απ ό το υ ς π ιο επ ιτυ χ η μ έν ο υ ς ιθυντές εφ η μ ερ ίδ ω ν και μ π ο ρ ο ύ σ ε π ροφ ανώ ς να δ ιδ ά ξει επ αξίω ς δ η μ ο σ ιο γρ α φ ικά μ α θή μ α τα » ιμετην ακόλουθη επιστολή: α, 26/.10.96, ανήμερα τηγιορτήμου ητέ κ. Παπουτσάκη ίζω καλά πως ό,τι κι αν γράψω θα χρησιμοποιηθεί εις βάρος μου αλλά επει- ιενταετίαν υπήρξα υπάλληλός σας και ίσως κάποιοι από τους αναγνώστες Θυμούνται ακόμη, αποτολμώ να διαψεύσω τον σπουδαγμενο συντάκτη σας όλη Βασιλάκη που ισχυρίζεται στο χθεσινό τεύχος του ΑΝΤΙ ότι εγώ έκανα . του Τμήματος Επικοινωνίας και Μ.Μ.Ε. του Παντείου Πανεπιστημίου «τη j εισήγηση» για την ανάθεση διδασκαλίας στον διευθυντή του Βήματος κ. άρη «τηνημέρα ακριβώς του διορισμού του». Είναι πέρα για πέρα ψεύδος, ασύστολο. ίθεια είναι ότι το θέμα διδασκαλίας του Στ. Ψυχάρη στο Πάντειο πανεπι- είχε τεθεί, όχιμε πρωτοβουλία τουίδιου, από τονΑπρίλιο (όταν το Αγιονό- ινακόμη στην ησυχία του και κανείς από όσους σήμερα κόπτονται για την τύ- δεν ενδιαφερόταν ποιος είναι ο Διοικητής του), και είχα διαφωνήσει. Είχα ήσει για λόγους σχετικούς με το πρόγραμμα σπουδών του τμήματος και κυ- νπονόητης προσωπικής ευθιξίας, για λόγους δηλαδή εντελώς άσχετους με ά ψεύδη, όσα κατασκευάζει εναντίον των Ψυχάρη-Λαμπράκη στο επαίσχυ- γνωσμά του ο ανεπαρκής μεν, βορβορώδης δε εγκέφαλος του κ. Βασιλάκη. ούσα καίτοι αναγνώριζα (ας μου επιτραπεί η βλασφημία αυτή σ’ αυτές τις ;;), ότι ο Στ. Ψυχάρης υπήρξε ένας από τους ικανότερους ρεπόρτερ, είναι . ένας από τους πιο επιτυχημένους διευθυντές εφημερίδων και μπορούσε 'ώς να διδάξει επαξίως δημοσιογραφικά μαθήματα, όπως και τόσοι άλλοι δι- ές και στελέχη εφημερίδων, για των οποίων το παρελθόν, το παρόν, το μέλ­ ισπουδές και τα κότερα ουδείς ενδιαφέρεται. Εξ αιτίας ακριβώς της διαφω- υ, δεν συζητήθηκε το θέμα κατά τις Γ.Σ. του Ιουνίου, αλλά κατά την πρώτη .νέαςχρονιάς, την ιστορική πλέον 7" Οκτωβρίου. Κατά τη συζήτηση που έγι- θεσατις απόψεις μου και τις προτάσεις μου και κατά την ψηφοφορία απείχα, /ώς, θέμα Αγίου Όρους δεν υπήρχε σε όλη αυτή τη διαδικασία (θυμίζω ότι ιε τηνΆνοιξη και όχι με πρωτοβουλία του Στ. Ψυχάρη) και προφανέστατα ίρξε καμία συνωμοσία. :ύπτει αμέσως το φοβερό ερώτημα: ανδενείναι ο Ψυχογιός, τότε ποιος είναι ιιστημιακόςπου«τόλμησε» ναπροτείνει στονΣτ. Ψυχάρη ναέρθει να διδά- Πάντειο: Έ, όχι, κ. Παπουτσάκη, δεν θα απαντήσω! Δεν υπάρχει τίποτα το ιό, όταν προτείνει κάποιος στο διευθυντή της μεγαλύτερης σε κυκλοφορία ιίδαςτης χώρας, μιας εφημερίδας από τις αξιολογότερες που διαθέτουμε, να έρθει να διδάξει στο δημοσιογραφικό τμήμα ενός Πανεπιστημίου.Στο τμήμα μας δί­ δαξαν επί έτη η Κ. Δασκαλάκη της Μεσημβρινής και ο Λ. Καραπαναγιώτης των Νέ­ ων, στο αντίστοιχο του Πανεπιστημίου Αθηνών οι Σ. Φυντανίδης της Ελευθεροτυ­ πίας και Α. Καρκαγιάννης της Καθημερινής, για να περιοριστώ μόνο σε διευθυντές εφημερίδων. Σήμερα διδάσκουν σε μας οι κ. Σ. Πολυμίλης της Ελευθεροτυπίας και Ριχ. Σωμερίτης του Βήματος. Οι δικές μου επιφυλάξεις ως προς το αν θα έπρεπε να διδάξει ο Στ. Ψυχάρης στο Τμήμα μας δεν σημαίνει ότι μου επιτρέπουν να παραδώ­ σω όποιον διαφωνεί μαζί μου στον κανιβαλισμό του κάθε ψευδογράφου Βασιλάκη. Γνωρίζω ότι τη διάψευση αυτή δεν θα μου τη συγχωρέσει ο δυστυχής αρθρογρά- φος σας, κ. Παπουτσάκη· διότι αυτό που διαψεύδεται δεν είναι κάποιο κείμενο αλλά η βαθύτατη επιθυμία του να έχουν έτσι τα πράγματα, να είμαι δηλαδή «άθλιος υπάλληλος αθλίων», όπως συμπεραίνει σε ό,τι αφορά το πρόσωπό μου. Και είναι κα­ τανοητή η επιθυμία του: κατηγορώντας άλλους ως «άθλιους» ελπίζει ότι αποκτά ο ίδιος ανώτερη υπόσταση. Αλλά οι συκοφαντίες και τα ψεύδη έχουν «κοντά ποδά­ ρια»- ούτε ανάστημα ούτε μακρά πορεία εξασφαλίζουν σε όσους άθλιους ψεύτες κα- βαλάνε πάνω τους. Φοβάμαι όμως πως η δημοσίευση του κειμένου του σημαίνει ότι συμφωνείτε με τον σπουδαγμένο ψευδογράφο υπάλληλό σας κ. Βασιλάκη, κ. Παπουτσάκη· μένει λοιπόν να διευκρινίσετε στους αναγνώστες σας και σε μένα αν η ιδιότητα του «αθλί­ ου υπαλλήλου αθλίων» με χαρακτήριζε και την περίοδο 1985-1990 που ξενυχτούσα «στα υπόγεια του ΑΝΤΙ» ως υπάλληλός σας ή την απέκτησα αμέσως μόλις μετακόμι­ σα στο Βήμα. Λυπάμαι που παλιές φιλίες τελειώνουν μ’ αυτόν τον άθλιο τρόπο, χαίρομαι που δεν ασπάζομαι τον «αντισυγκροτηματικό ρατσισμό» που διακρίνει το ΑΝΤΙσήμερα, γνωρί­ ζω πως δεν υπήρξα πειστικός για όσους κραυγάζουν συνεχώς DelendaMegaro, εύ­ χομαι να υπάρξει μεγαλύτερη νηφαλιότητα αλλά ομολογώ ότι δεν το ελπίζω. Και βε­ βαίως περιμένω να εισπράξω τα επίχειρα της πράξης τού να απαντήσω και να διατα- ράξω την κατάσταση επηρμένης, υβριστικής και συνάμα χαζοχαρούμενης δαιμονολο­ γίας που βασιλεύει στις σελίδες του περιοδικού σας. Ζητώ συγγνώμη για το μακροσκελές της απάντησης· έχω όμως γεμίσει πολλές εκατοντάδες σελίδες του ΑΝΤΙ με κείμενά μου. Δικαιούμαι λοιπόν μία τελευταία για να υπερασπιστώ την τιμή και την υπόληψή μου. Με ειλικρινή αισθήματα θλίψης Δημήτρης Κ. Ψυχογιός η Δ. Δέψης ή Ημεροδηκτης Μόνιμοςυπάλληλος τουΔημοσίου, ευκαιριακά τουΧρ. Τεγόπουλου, της «Αυγής», τουΧρ. Παπουτσάκη, τουΧρ. Ααμπράκηκαι πάπα οεαυτός του. ροσωπεύει μια ομάδα εταιρεκόν με φαλήςτον επιχειρηματία κ. Σ. Πασχέ- προσιατευόμενο του Συγκροτήματος. ΛΛΗΝΙΚΕΣ ΕΠΕΝΔΥΣΕΙΣ ανήκουν κ. Βικέντιο Αρσένη, αδελφό του ργού Παιδείας και πρώην πρόεδρο λληνικής Βιομηχανίας Ό πλυ)ν. ΩΝΥΜΕΣ ΔΙΑΠΛΟΚΕΣ , εύκολο λοιπόν να αντιληφθεί κα- ην*έκταση τιυν συμφερόντων του μου» Κόκκαλη-Λαμπράκη-Ψυχάρη. των διαφόρων διαπλεκόμενων εται- μπορούν σήμερα να ελέγχουν όχι :ις τηλεπικοινωνίες και τον εκσυγ- ιμό της υποδομής του κρατικού μη- ιού, αλλά και τις πολιτικές εξελίξεις. :ράδειγμα, ποιες είναι οι σχέσεις με­ ταξύ της κ. Β. Παπανδρέου και του Σ. Κόκ- καλη; Πώς εξηγεί η κ. Παπανδρέου ότι ο στενότατος συνεργάτης της κ. Αναστασά- κος κατέχει το μεγαλύτερο σε αριθμό πα­ κέτο μετοχο)v της PLANET στην οποία συ­ μπράττει με δικούς του ανθροόπους στην εταιρεία; Να πιστέψουμε άραγε ότι η ίδια δεν έχει καμιά σχέση με την εν λόγο; εται­ ρεία, όταν ο «άνθρωπος» της είναι επίσης διευθύνο;ν σύμβουλος της ίδιας εταιρείας; Πώς εξηγείται μια τόσο μεγάλη συγκέ­ ντρωση στενούν «συνεργατών» και «συγγε- vojv» στην ίδια εταιρεία; Αλλά δεν είναι μόνον αυτά. Η διαχείριση της τύχης των προβληματικοί είναι μια άλ­ λη πτυχή των δρασηριοτήτων της σημερι­ νής υπουργού Ανάπτυξης. Ό λα αυτά που περιγράφουμε σήμερα, και άλλα πολλά, δεν θα γινόταν ποτέ εφι­ κτά χωρίς την αμέριστη υποστήριξη των δη­ μοσιογραφικών οργάνων του Συγκροτήμα­ τος Ααμπράκη. Έ τσι όσοι αντιστέκονταν στις μεθοδεύ­ σεις του Συγκροτήματος και του Κόκκαλη, τους παρελάμβανε η πένα γνωστών κονδυ­ λοφόρων, όπως στην περίπτωση του πρώην αναπληρωτή υπουργού Δημοσίων Έ ργω ν Γιάννη Σουλαδάκη, που εκδιώχθηκε τελι­ κά από τη θέση του. Αλλα στελέχη του Συγκροτήματος ανέλα- βαν επίκαιρες θέσεις στη διαδικασία κατα­ νομής των έργων, όπως ο τακτικός αρθρο- γράφος των Νέων ο κ. Αντ. Βγόντξας, ο οποίος είχε ως νομικός σύμβουλος του Ανδρέα Παπανδρέου τον νομικό έλεγχο των συμβάσεων για τα Σπάτα.
του Νίκου Παπαδημητρίου Α κοΰγοντας τις συζητήσεις στο φουαγιέ και τα σκαλά­ κια του Παλλάς, μετά την προβολή της ταινίας-ντο- κουμέντο για την Ορθόδοξη Εκκλησία της Αλβανίας (στις 6 Ιουνίου, στην οποία παρών ήταν ο Αρχιεπίσκοπος κ. Αναστάσιος), μπορούσε να διακρίνει κανείς δυο κοινές διαπιστώσεις: Πρώτον, το σημαντικότατο έργο που επιτελεί ο κ. Αναστάσιος με αποδέκτη ολό­ κληρο τον αλβανικό λαό, ανεξαρ­ τήτως, δηλαδή, αν πιστεύει ή όχι, ή σε ποιον πιστεύει. Και, όεύτερον, τα σοβαρά εμπόδια που ορθιόνο- νται στο δρόμο του. Κανείς όμως, από την άλλη, δεν θα μπορούσε τότε να ψυχανεμι­ σθέ ί ότι κάποια από αυτά τα προ­ βλήματα θα τα προκαλούσαν άν­ θρωποι που μιλούν την ίδια γλιόσ- σα με τον Αρχιεπίσκοπο Τιράνων και πόσης Αλβανίας... Γιατί τι άλλο θα μπορούσε να λε­ χθεί για την άστοχη, το λιγότερο, δήλωση του έλληνα υπουργού Εξωτερικών Θ. Πάγκαλου, επί αλ­ βανικού εδάφους μάλιστα, ότι «η Εκκλησία της Αλβανίας υπάγεται στο Οικουμενικό Πατριαρχείο Κωνσταντι­ νουπόλεως,», όταν γνωστό τοις πάσι είναι ότι η αλβανική Εκκλησία είναι Αυτοκέφα­ λη: Πολύ περισσότερο δε, όταν η πολεμική. μέσω σχετικής αρθρογραφίας, κατά του κ. Αναστασίου δεν έχει σταματήσει ούτε ημέ­ ρα (!), πολύ περισσότερο δε όταν η κυβέρ­ νηση Μ περίσα συνεχίζει να αρνεώαι ά>υς τρεις Μητροπολίτες (και έλλη υπηκόους...) που χειροτόνησε > Οικουμενικό Πατριαρχείο. Γι’ αυτό το πρόβλημα ειδικότει ποίς ξεκίνησε, ποιες είναι οι σ , ; σεις των κ.κ. Βαρθολομαίου > Αναστασίου, αλλά και ποιεςοι) σεις που διαγράφονται, σε α υ ■ που ακολουθούν- ΤΟ ΧΡΟΝΙΚΟ Στις 24 Ιουνίου 1992, η Σύνοδ του Οικουμενικού Πατριαρχείι εκλέγει Αρχιεπίσκοπο Τιράνο.. και πάσης Αλβανίας τον κ. Α ν στάσιο, και Μητροπολίτες Κ ο ρ τσάς: τον κ. Χριστόδουλο Μ ουστι κα, Αργυροκάστρου: τον κ. Α λ ξανδρο Καλπακίδη και Β ερατίοι τον κ. Ιγνάτιο Τριάντη (σε α υτοί τους τρεις εντοπίζεταιτο πρόβλημ ι σήμερα). Δέκα ημέρες αργότερί πατριαρχική αντιπροσωπεία ε® σκέπτεται τον Σαλί Μ περίσα οποίος και εκφράζει τη δυσαρέ σκειά του: Η αλβανική κυβέρνηση είπε, αγνοήθηκε στις αποφάσεις του Πατριαρχείου. Δήλωσε δεσ η αποδέχεται την επιλογή τουΑ ρχιε­ πισκόπου (ήταν ήδη Πατριαρχικός Έ ξαρχος στη γείτονα χώρα), αλλάεπ’ο υ - δενί λόγο τους άλλους τρεις, επειδή α κρι­ βούς ήταν έλληνες υπήκοοι. Αντιπρότεινε, Εξάλλου, να αναζητηθούν Μητροπο/Μ
ΔΗΛΩΣΗ-ΔΙΑΜΑΡΤΥΡΙΑ ΤΗΣ ΟΡΘΟΔΟΞΗΣ ΑΥΤΟΚΕΦΑΛΗΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ ΤΗΣ ΑΛΒΑΝΙΑΣ Ο Αρχιεπίσκοπος Τιράνων και πάσης Αλβανίας κ. Αναστάσιος, σχετικά με την απαγόρευση της ει­ σόδου των τριώ ν Μητροπολιτών στην Αλβανία, προέβη στην ακόλουθη δήλωση-διαμαρτυρία: «Π ληροφορούμεθα ότι ορισμένοι επώνυμοι και ποικίλοι ανώνυμοι κύκλοι, πιθανώς εκ πλάνης ή πα­ ραπ ληροφορήσεω ν διαδίδουν ότι οι τρ εις νεοχειροτονηθέντες Μ ητροπολίτες δεν έρχονται στην Αλβανία, διότι δήθεν “δεν το υ ς δέχεται ο Αναστάσιος". Πρόκειται για δόλια επινόηση, για αστήρικτο και κακόβουλο ισχυρισμό, που επιδιώκει να σπιλώσει και υπονομεύσει τον εδώ ιερό αγώνα μας. 'Εχου­ με επανειλημμένως δηλώσει με απόλυτη σαφήνεια και το επαναλαμβάνουμε ότι ευχόμεθα και επιθυ­ μ ο ύ μ ενα έλθουν κοντά μας, για να συμμεριστούν τον κόπο και τον πόνο τη ς εκκλησιαστικής μας δια­ κονίας στην Αλβανία, οι αδελφ οί Μητροπολίτες. Αλλ’ όμως, όλως αντιθέτω ς, η Αλβανική Κυβέρνηση έχει απερίφραστα καταστήσει σαφές, με ανα­ κοινώσεις στα μέσα ενημερώ σεω ς και με επίσημες επιστολές τόσ ο στην Αρχιεπισκοπή Τιράνων (2.8.1996) όσο και στο Οικουμενικό Πατριαρχείο (5.8.1996), ότι είναι αποφασισμένη να μην επιτρέψει την είσοδό τους στην Αλβανία και εμμένει στη ρητή από το 1992 θέση της ότι δεν δέχεται ολόκληρη η Ιερά Σύνοδος της Ο ρθοδόξου Αυτοκεφάλου Εκκλησίας της Αλβανίας να αποτελείται από 'Ελληνες Αρχιερείς. Τα γεγονότα είναι αδιαμφισβήτητα. Ό σοι το/ψιούν ακόμη να τα αμφισβητούν και παραμέ­ νουν, εκουσίως ή ακουσίως, θύματα εκείνων που έχουν τους λόγους το υ ς να τα διαδίδουν; α ς έλθουν στην Αλβανία, δίπλα τους είναι, να τα εξετάσουν. Και επιτέλους, ας χρησιμοποιήσουν όσα επιχειρήμα­ τα και μέσα διαθέτουν για να μεταπ είθουν τις αλβανικές αρχές και την αλβανική κοινή γνώμη, αντί να συκοφαντούν εκ το υ ασφαλούς εκείνους οι οποίοι σε σκληρότατες συνθήκες, θλίψ εις και πληγές μο­ χθούν για την ανόρθωση τη ς καταβασανισμένης Ο ρθοδοξίας στην Αλβανία». τηχοότητας. είπε ο αλβανός πρόεδρος αλλά δεν ί ι να τα εννοούσε όλα, τουλάχιστον ι σκέλος της αποδοχής του κ. Ανα- t. Η πολεμική με στόχο τον ίδιο απο- ,ον, και Θεσμικό χαρακτήρα: διάφο- Ηα νόμου επιχειρούν την εκδίωξή ος, επιπλέον, και το Σχέδιο Συντάγ- ης Αλβανικής Δημοκρατίας (Νοέμ- 194). Σημειωτέον, το θέμα του συ- ( ος, αναβλήθηκε, όεν έχει λήξει. α να έλθουμε στις πρόσφατες εξελί- στιγμή κατά την οποία οι Αλβανοί οίζουν ότι οι Έ λληνες επιχειρούν ση και επίτευξη εθνικών σχεδίων ΐς Εκκλησίας της Αλβανίας, (εκείνη μή) το Οικουμενικό Πατριαρχείο τίζει να χειροτονίσει τους τρεις :ς Μητροπολίτες. Χναστάσιος προσπαθεί να αποτρέ- εξέλιξη αυτή -βέβαιος για τη συνέ- ;...- σε δύο επιστολές του: 23 Ιονλί- 15Ιουλίου. Σε αυτές θυμίζει τη θέση ε πάρει ο Μπερίσα και αναφέρεται 5ικες» και «εξοιπραγματικές», όπως ακτηρίζει, απόψεις των εν Αλβανία ντων για «διείσδυση» κ.ο.κ. Οι έκ­ του Αρχιεπισκόπου δεν εισακούο- ι οι τρεις χειροτονούνται... ημείο αυτό ας ανοίξουμε μια παρέν- :αθώς πολύς λόγος έγινε για τη διαρ- ελληνική εφημερίδα των επιστολών νολικώς) που αντήλλαξαν ο Οικου- .ς Πατριάρχης και ο Αρχιεπίσκοπος ίας. Η δημοσιοποίησή τους επηρέα- ίριστες, μέχρι εκείνη τη στιγμή, σχέ- jv δύο ανδρών: ο κ. Βαρθολομαίος σε υπεύθυνο της διαρροής τον κ. .άσιο, κάτι το οποίο ο Αρχιεπίσκοπος ίας αρνείτο κατηγορηματικά, προ- τας ότι «μεγάλη ζημιά έγινε». Τρίτοι προύσαν, πάντως, ότι τις επιστολές εκαι το αρμόδιο επί εξωτερικών ζη- ιν ελληνικό υπουργείο... τίδραση της αλβανικής κυβέρνησης, 1 όματος του υπευθύνου επί θρησκευ- 'υποθέσεων κ. Μ παρντίλ Φίκο, ήταν (2Αυγούστου): «Την είδηση (τηςχει- ας) την πληροφορηθήκαμε μέσω τον .Μας εξέπληξε το γεγονός ότι το Πα- τίο, χωρίς να έχει συνομιλήσει εκ των ίωνμε τους εκπροσώπους της αλβα- '.νβέρνησης, λαμβάνει απόφαση ώστε ηρη ηΣύνοδος στην Αλβανία να απο- 11 από έλληνες υπηκόους. Και αυτό Vo γιατί υπερβαίνει κάθε ηθική στις ςμεταξύ των όύο πλευρών, αλλά σνγ- ς θίγει την εθνική συνείδηση του λαού συμπεριλαμβανομένων και των Αλβα­ νών Ορθοδόξων. Παρακαλούμε, Μακαριώ- τατε, (σ.σ. η επιστολή Φίκο απευθυνόταν προς τον κ. Αναστάσιο), να καταστήσετε γνωστή στο Πατριαρχείο τη ρητή θέση μας, να μην επιτρέψουμε πλέον σε κανέναν ξένο κληρικό να διευθύνει τις υποθέσεις της θρη­ σκείας στην Αλβανία. Η θέση αυτή -κατα­ λήγει η επιστολή- δεν έχει καμία σχέση με τη φιλία του λαού μας με τον ελληνικό λαό». Η ΥΠΟΘΕΣΗ ΕΚΛΕΙΣΕ(;) Από την πλευρά του Φαναριού η απάντη­ ση είνια μία: «Εμείς τελειώσαμε». Αυτό, βε­ βαίως, μπορεί να έχει δύο τρόπους ανάγνω- Άστοχη, το λιγότερο, ήταν η δήλωση του ελληνα υπουργού Εξωτερικών Θ. Πάγκαλου, επί αλβανικού εδάφους μάλιστα, ότι «η Εκκλησία της Αλβανίας υπάγεται στο Οικουμενικό Πατριαρχείο Κωνσταντι­ νουπόλεως», όταν γνωστό τοις πάσι είναι ότι η αλβανική Εκκλησία είναι Αυτοκέφαλη. σης: Είτε ότι αυτές ήταν οι αποφάσεις του Οικουμενικού Πατριαρχείου και θα πρέπει να γίνουν αποδεκτές - «ηχειροτονία τον πε- "----- — Ν ρασμένο Ιούλιο των τριών Μητροπολιτών που είχαν εκλεγεί τον Ιούλιο του 1992 επε- βάλλετο κατά τους ιερούς κανόνας», ελέγε- το χαρακτηριστικά από το Φανάρι. Είτε -και αυτό αποτελεί θέση του Πατριαρχείου πλέον, όπως αφήνουν να διαρρεύσει από εκεί- «η ενθρόνιση των Μητροπολιτών δεν αποτελεί μέρος του Μυστηρίου και συνε­ πώς εξαρτάται από σωρεία άλλων παραγό­ ντων. Το Φανάρι θεωρεί ότι αυτό το θέμα αφορά τις σχέσεις τηςΑυτοκεφάλου Εκκλη­ σίας της Αλβανίας με τις αλβανικές αρχές. Θα πρέπει -με άλλα λόγια- να λαμβάνονται υπόψη και οι επιθυμίες των κρατούντων, ώστε να αποφεύγονται συγκρούσεις, οι οποίες ουδένα ωφελούν . » Με την ελπίδα ότι θα επικρατήσει η δεύ­ τερη (και ψυχραιμότερη...) άποψη και μέ­ χρι να αποκατασταθεί το πρόβλημα της συ­ γκρότησης της Συνόδου, η Εκκλησία της Αλβανίας θα διοικείται από το 13μελές Γε­ νικό Εκκλησιαστικό Συμβούλιο, από τους οποίους οι δώδεκα είναι αλβανοί πολίτες - ενδεικτικό και αυτό του τρόπου με τον οποίο πολιτεύεται ο κ. Αναστάσιος .. Και για να ξαναγυρίσουμε εκεί από όπου αρχίσαμε, στο Παλλάς, δηλαδή: Η διακή­ ρυξη του Αρχιεπισκόπου Αλβανίας κ. Ανα­ στασίου «για την ανάγκη γενικότερης συ­ νεργασίας όλων τιυν ανθρώπων, ανεξαρτή­ τως θρησκευτικού πιστεύω, καθώς και όλων των μειονοτήτων και όλων των λαών της Βαλκανικής», εύλογο είναι να μας βρί­ σκει όλους, σταθερά σύμφωνους - και «συμμάχους»!
σ τ/7/ αλόγιστη κατανάλω ση, στη σπατάλη Επιμέλεια: Ε. Κολλιοπούλου, Δ. Κ. Σωτηρόπουλος Άνθρωποι και σκουπίδια 0 αναπτυξιακός μύθος για την «ισχυρή» οικονομία του 2000 κτίζεται πάνω στις χωματερές μας. Τα άχρηστα κομμάτια του προηγούμενου εικοσιτετραώρου μας, λίγα χιλιόμετρα μακριά από το πεδίο των αισθήσεών μας, απασχολούν καθημερινά εκατοντάδες ανθρώπους. Από τις παγωμένες χωματερές της Ρωσίας του Γιέλτσινμέχρι τις δυτικές μεγαλουπόλεις της ευημερίας, η εργασία διαλογής των απορριμμάτων είναι όλο και πιο συχνό θέαμα. Η Τσιγγάνα ρακοσυλλέκτρια που βρέθηκε θαμμένη κάτω από το σωρό σκουπιδιώνσε χωματερή των Άνω Λιοσίων το περασμένο καλοκαίρι, αποκάλυψε την τραγική όψη του πολιτισμού μας. Η αλόγιστη ανάπτυξη, η υπερ-παραγωγή αγαθών που δεν είναι δυνατόν να απορροφηθούν από το καταναλωτικό κοινό, αποδεικνύει τη χρεοκοπία και το αδιέξοδο του συστήματος. Ο καπιταλισμός διαπιστώνει κατά καιρούς την ανάγκη αυτοπροστασίας του και αναγκάζεται να υποστηρίξει προγράμματα ανακύκλωσης και προστασίας του περιβάλλοντος, που συχνά εγκαταλείπει εξαιτίας του σημαντικού κόστους τους. Μια νέα βιομηχανία, τα ανακυκλωμένα και ανακυκλώσιμα προϊόντα, συνήθως ακριβότερα από τα μέχρι τώρα συμβατικά προϊόντα, αποτελούν την εναλλακτική λύση. Η ανάγκη εξεύρεσης μεθόδων για την κάλυψη του επιπλέον κόστους επεξεργασίας τους έχει ήδη αντιμετωπιστεί σε πολλά κράτη με την επιβολή του «πράσινου» φόρου. • · · Τ α π ρ ο β λ ή μ α τα π ο υ π α ­ ρ ο υ σ ιά σ τη κ α ν τ ο π ερ α σ μ έν ο κ α λ ο κ α ίρ ι σ τις χ ω μ α τ ε ρ έ ς τ η ς π ερ ιο χ ή ς τ η ς Α ττικ ή ς έ φ ε ρ α ν σ το π ρ ο σ κ ή νιο τ η ν α π α ρ ά δ ε ­ κτη λ ε ιτο υ ρ γ ία τω ν χ ω μ α τερ ώ ν κα ι τη ν ελλιπ ή έ ω ς α ν ύ π α ρ κ τη υ π ο δ ο μ ή γ ια τ η δ ια χ είρ ισ η τω ν α π ο β λή τω ν. Π ρ ο κ ε ιμ έ ν ο υ ν α μ ε τρ ια σ τε ί η κ α τα σ π α τά λ η σ η τω ν φ υ σ ικώ ν π όρω ν, ν α μ ειω ­ θ ε ί η χ ρ ή σ η επ ικίνδ υνω ν υ λι- Στο τέλος κάθε μέρας ξεχειλίζουν τα σκουπίδια στο κέντροτηςΑ8ήν κώ ν π ου ο δ η γ ο ύ ν σ τη ν επ ίβ ά - Μήπως είναι καιρός ο δήμος να φροντίσει για την τοποθέτησηειδικό ρ υ νσ η τ ο υ π ερ ιβ ά λ λ ο ν το ς κ α ι κάδων για διαχωρισμό των διαφόρων υλικών; σ τη δ ια τά ρ α ξη τ ο υ ο ικ ο σ υ σ τή ­ μ α το ς , η Ο ικ ο λ ο γ ικ ή Ε τα ιρ ία Α ν α κ ύ κ λ ω σ η ς (Ο .Ε .Α .), έ χ ε ι κ α τα θ έ σ ε ι σ υ γ κ ε κ ρ ιμ έ ν ε ς π ρ ο τά σ ε ις κα ι π α ρ α τη ρ ή σ ε ις π ου α φ ο ρ ο ύ ν τ η σ χ ετικ ή ν ο μ ο ­ θ εσ ία : «Στην Ελλάδα πετιούνται ετησίως 300.000 τόνοι χαρτιού, το 80% του οποίου εισάγεται με κό­ στος αρκετά εκατομμύρια δολάρια. Το 1/3 του όγκου των σκουπιδιών αποτελείται από υλικά που χρησιμοποιούνται για συσκευασία (κυρίως χαρτί, πλαστικό, μέταλλα, γυαλί). Τα μισά από τα σκουπί­ δια που πετάμε είναι απομεινάρια τροφίμων και ορ­ γανικά υλικά που μπορούν να χρησιμοποιηθούν για την παραγωγή λιπάσματος (εδαφοβελτιωτικό), το οποίο είναι ποιοτικά ανώτερο από τα χημικά λιπά­ σματα. Με την ανακύκλωση του γυαλιού και του αλουμινίου μειώνεται η καταστροφή του φυσικού περιβάλλοντος που προκαλείται με την εξόρυξη, και εξοικονομούνται πόροι ενέργειας και πρώτες ύλες. 1τόνος γυαλιού εξοικονομεί 135 λίτρα πετρε­ λαίου. Ο περιορισμός της κατανάλωσης πετρελαί­ ου λόγω των περιορισμένων αποθεμάτων και η δια­ κίνησή του, γίνονται αιτία για πολέμους και εκβια­ σμούς. Όσο για την επικινδυνότητα των πλαστικών στο φυσικό περιβάλλον, αρκεί να σκεφτούμε ότι ένα πλαστικό μπουκάλι χρειάζεται 500 χρόνια για να καταστραφεί. Ετήσια στην Ελλάδα πετάγονται 110 εκατ. πλαστικά μπουκάλια, ενώ παράγουμε 27.000 τόνους πλαστικού, το 36% του οποίου χρη­ σιμοποιείται για συσκευασία προϊόντων. Είναι ανά­ γκη να περιορίσουμε τα υλικά συσκευασίας και οι προμηθευτές και κατασκευαστές να εφαρμόσουν την ποιοτική πρόληψη: κατασκευή και προώθηση στην αγορά βιομηχανικών προϊόντων και συσκευα- σιών φιλικών προς το περιβάλλον που να μπορούν να επαναχρησιμοποιηθούν. Ένας άλλος στόχος θα πρέπει να είναι ο περιορισμός της πλαστικής σα- εγκατάλειψη της χρήσης πλαστικού PVCκαιιω δ ώ ν μιας χρήσης». • · · Καμπάνια υπέρ των ήπιων πηγών ενέρ ας έχουν ξεκινήσει εδώ και αρκετά χρόνιατα λη του ελληνικού τμήματος της διεθνούςοργά (της Γκρινπίς. Τον περασμένο μήνα, ακτιβκ της οργάνωσης αναρριχήθηκαν στα κεντρ γραφεία της ΔΕΗ στο κέντρο της Αθήναςχαι τήγγειλαν την επιχείρηση ότι «έχει συνειό ι εγκαταλείψει κάθε προσπάθεια ανάπτυξη: ηλιακής και αιολικής ενέργειας και εμμένει®. περασμένες και καταστροφικές για τοπεριβ, λον λύσεις. Αποτέλεσμα αυτής τηςπολιτική:εί- ότι η συνεισφορά των ήπιων μορφών ενέργε στο ενεργειακό ισοζύγιο της χώρας είναιμ 0,08%. Η Ελλάδα είναι απόλυτα εξαρτημένηο τα ορυκτά καύσιμα, η συνεισφορά τωνομ στην παραγωγή ενέργειας φτάνει το 95% υπόλοιπο καλύπτει η υδροηλεκτρική ενεργεί Η ΔΕΗ ευθύνεται για την έκλυση τον 50%ι εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα, αφούa τους λιγνιτικούς και πετρελαϊκούς σταθμούςϊ πέμπονται κάθε χρόνο πάνω από 40εκατ. τά CO2. Η δνσφήμηση των ανανεώσιμων ιψ ενέργειας από πλευράς ορισμένων παραγόντ της ΔΕΗ είναι μια συνειδητή προσπάθειαγια προωθήσουν τα σχέδια για την εγκατάστασης πογόνων μονάδων ηλεκτροπαραγωγής σε vt θέσεις, παρά τις αντιρρήσεις τωνπολιτών.Χ αρ κτηριστικές είναι οι περιπτώσεις μη λειτουργί του αιολικού πάρκου στην Σητεία Κ ρήτη:. * των πιλοτικών ηλιακών σταθμών της ΔΕΗ0 Γαύδο, τα Αντικύθηρα, τουςΑρκούς. ΤομόνοΙΙ τικό σημείο είναι ότι θα τεθείκαι πάλισελειτονς γία η πριυτη ανεμογεννήτρια στο Μ αρμάριb κούλας, η επιβάρυνσή της με ειδικό τέλος κριτή— βσίπςμνιώ tm é τ^α τψμμβνστέρηση».
I νίκη του Μ πιλ Κ λίντον στις προεδρικές εκλογές της 5ης Ν οεμβρίου, είναι βέβαιο ότι θα τον φ έρει αντιμέτωπο με μια σειρά σκανδάλων που αν «ωριμάσουν» μετεκλο­ γικά, όπως σημειώνουν αμερικανοί πολιτι- /αλυτές, δεν είναι διόλου απίθανο να τον εξα- ίσουν σε παραίτηση κατά τα πρότυπα του Ρί- η Νίξον. ϊρώτημα είναι αν, ένας αδύναμος λόγω σκαν- ν πρόεδρος, θα μπορεί να ελέγξει τις πρωτο- ες που αναμένεται να αναπτύξει η γράφειο- ατου Σταίητ Ντηπάρτμεντ. a από τα κύρια χαρακτηριστικά της προεκλο- περιόδου ήταν και η απουσία ουσιαστικής αράθεσης σε θέματα εξωτερικής πολιτικής, ωνα με τις περισσότερες αναλύσεις, αυτό .εται κυρίως στο φαινόμενο ενόοστρέφειας χαρακτηρίζει το αμερικανικό εκλογικό σώμα, και στην ταύτιση απόψεω ν που εμφανίζουν τα ιεγάλα κόμματα σε θέματα που αφορούν το ικανικό εθνικό συμφέρον. /ίπιλ Κλίντον αν και πριν από τέσσερα χρόνια ισκήσει κριτική στον ρεπουμπλικανό αντίπα- ιυ για υπερβολική ενασχόληση με ζητήματα ίρικής πολιτικής, εκφράζοντας την αντίθεσή τη μετατροπή των Η Π Α σε «παγκόσμιο χωρο- κα», μετά την εκλογή του στο προεδρικό ία, εγκατέλειψε τις προεκλογικές του θέσεις, έγαμε ότι, μετεκλογικά, ο ιδεαλισμός που χα- ήριζε την προεκλογική εκστρατεία του Κλι­ τό 1992, αντικαταστάθηκε από μια πραγματι- I, καλύτερα οργανωμένη και πολιτικά ευφυέ- 1χρήση της δύναμης, όπω ς έγραφ αν πολύ εύ- 1 στους Νιου Γιόρκ Τάιμς, οι Σ τήβεν Ερλά- και Νταίηβιντ Σάγκερ. -----------------■------------ ■--------- Το ζητούμενο πλέον και της νέας θητείας του Κλίντον είναι το πώς οι ΗΠΑ θα εκπληρώσουν το ρόλο τους στον διεθνή περίγυρο. Ε ίναι προφανές ότι ο πρόεδρος Κλίντον, αντιμέ- τ<ι>πος με τις διεθνείς πραγματικότητες, συνειδητο­ ποίησε ότι δεν είναι εφικτό να αυτοαπομονωθούν οι Η Π Α από τη διεθνή κοινότητα. Το ζητούμενο πλέον και της νέας θητείας του Κλί­ ντον, είναι το πιός οι Η Π Α θα εκπληρώσουν το ρό­ λο τους στον διεθνή περίγυρο. Για παράδειγμα, στην περιοχή της Νοτιοανατολι­ κής Ευρώπης -περιοχή που μας ενδιαφέρει άμεσα- η αμερικανική άποι|η·| είναι απλή και σταθερή: Με δεδομένο το αμερικανικό ενδιαφέρον για μια έντο­ νη παρουσία στις «νέες περιοχές» που δημιουργή- θηκαν και πιθανόν να δημιουργηθούν ακόμη, οι Η Π Α επιζητούν τη στήριξη το)ν «δεδομένων» φί- λιυν και συμμάχων τους στην περιοχή της Ν.Α. Ευ­ ρώπης, της Ελλάδας και της Τουρκίας, τους οποί­ ους θέλουν σε ειδικούς «ρόλους». Την παραπάνω αμερικανική «φιλοσοφία» για την ευρύτερη περιοχή των Βαλκανίων είχαν παρουσιά­ σει, σε (χδρές γραμμές, ο αμερικανός υφυπουργός Εξωτερικιόν, Τζων Κ όρνμπλουμ, και ο διευθυντής της επιτροπής πολιτικού σχεδιασμού του Σταίητ Ντηπάρτμεντ, Τ ζαίημς Σ τάινμπεκ, τον περασμένο Μ άιο στην Ουάσιγκτον, σ’ ένα συνέδριο με θέμα τις ελληνοαμερικανικές εκλογές και το μέλλον της Νοτιοανατολικής Ευριόπης (βλ. αναλυτικά, εφημε­ ρίδα Ελευθεροτυπία της 27.5.96). Τους αμερικανικούς σχεδιασμούς για την περιο­ χή αναμένεται να προωθήσει το πρόγραμμα «Πρω­ τοβουλία Συνεργασίας Νοτιοανατολικής Ευρώ­ πης» το οποίο θα ξεκινήσει πολύ σύντομα. Υπενθυ­ μίζουμε ότι μια συνολικά νέα προσέγγιση του βαλ­ κανικού χοόρου και του ρόλου της Ελλάδας προβλέ­ πει καιτο «σχέδιο Σημίτη» για τα Βαλκάνια, που εί­ δε πρόσφατα το φο>ς της δη μ<>οι(m } π ;ς. ----------------- - -
ΠΡΟΕΔΡΙΚΕΣΕΚΛΟΓΕΣ: Για το Κογκρέσο η μάχη της Κατερίνας Καρύγιαννη Ούτε τα οικονομικά και ροζ σκάνδαλα στο στρατόπεδο των Δημοκρατικών, ούτε οι σφοδρές επικρίσεις για την εξωτερική πολιτική που ακολουθήθηκε, ούτε η αποτυχία στην αναμόρφωση του συστήματος υγείας δεν στάθηκαν ικανά να κλείσουν τον δρόμο του Μπιλ Κλίντον για μια δεύτερη τετραετία στον Λευκό Οίκο. Οι Ρεπουμπλικανοί, όμως, κέρδισαν τον έλεγχο του Κογκρέσου και ετοιμάζονται τώρα να πλήξουν τον Κλίντον σε όλα τα μέτωπα. Η αποκάλυψη, μεσούσης της προεκλογικής εκστρατείας του Μπιλ Κλίντον, ότι ο έμπιστός του Ντικ Μόρις διατηρούσε σχέση με μια πόρνη, στην οποία, μάλιστα, πρόδιδε μυστικά του Λευκού Οίκου, έπεσε ως κεραυνός εν αιθρία στο στρα­ τόπεδο τωνΔημοκρατικιυν. Ο Ντικ Μόρις παραιτήθηκε για να μη δημιουργήσει μεγαλύτερο πρόβλημα στον Κλίντον, αλλά πριν να φύγει του έδιυσε μια πολύ χρήσιμη συμβουλή: «Χτυπά στο κέντρο, στρίμωξε. τον Μπομπ Ντόονλ στην άκρα δεξιά». Αυτό ήταν το πρώτο βήμα, να στοχεύσει στο κέντρο, χωρίς να ασχολείται με τα σκάνδαλα, ροζ ή άλλα, με τις σφοδρές επικρίσεις για την εξωτε­ ρική του πολιτική και την αποτυχία του να εξυγιάνει το σύστημα υγείας. Αν σε όλα τα παραπάνω, προσθέσει κάποιος ότι το 35%του OQ
ΗΠΑ ανικοΰ λαού, σΰμφωνα με τις δημοσκοπήσεις που είδαν το ς δημοσιότητας, θεαιρεί τον Μ πιλ Κλίντον αναξιόπιστο ως το, είναι απορίας άξιο πώς κατάφερε να διατηρηθεί στην χ :ται, μάλιστα, ότι τα κατάφερε σχετικά εύκολα, χρησιμοποι- χια δοκιμασμένη συνταγή και ποντάροντας στην ανάκαμψη ιονομίας της χώρας. Η συνταγή ήταν απλή, είναι αυτή που οποιήθηκε στην αναμέτρηση του ’92, και συνοψίζεται στο ότι /ομία αναδεικνύεται σε κινητήριο μοχλό της προεκλογικής ,τείας. Το ’92, την ώρα που ο Τζωρτζ Μ πους επαιρόταν για :μβό του στον πόλεμο του Κόλπου, ο Μπιλ Κλίντον υποσχό- >υςψηφοφόρους«Ευημερία για όλους». Ο αμερικανικός λα- ιίστεψε τότε, τον πίστεψε και τώρα, πολύ περισσότερο που ο Κλίντον αυτή τη φορά είχε να επιδείξει έργο στην οικονομία και αν δεν ήταν δικό του επίτευγμα, αλλά θέμα συγκυρίας οσεκτικών χειρισμών της κεντρικής τράπεζας της χώρας, παρατηρούν διεθνείς οικονομικοί αναλυτές, η οικονομία ΙΑ είχε μπει σε τροχιά ανάπτυξης από το ’92· ο Τζωρτζ απλά δεν πρόλαβε να την καρπωθεί. Την επιταγή εξαργύ- D’96ο Κλίντον. Ο ρυθμός ανάπτυξης της οικονομίας έφτασε ιετάση περαιτέρω αύξησης. Ο πληθωρισμός κυμαίνεται στο δημοσιονομικό έλλειμμα έπεσε στα 110 δισ. δολ., περιορί- όηλ. κατά 60%, και το σημαντικότερο είναι ότι τα τελευταία α χρόνια δημιουργήθηκαν 10,5 εκατομμύρια νέες θέσεις ερ- . Μέσα σε αυτό το κλίμα, η προεκλογική εξαγγελία του cΝτόουλ ότι θα μείωνε τους φόρους κατά 15%, ήταν φυσικό πιάσειτόπο, γιατί ενείχε τον κίνδυνο να μην επιτρέψει τον λισμό του προϋπολογισμού. PIONΤΩΝ ΕΚΛΟΓΩΝ ιτήτην αναμέτρηση ήταν σαφής και ξεκάθαρος ο προσανα- όςτων δύο υποψηφίων σε θέματα εσωτερικής πολιτικής. Οι ρές στα ζητήματα εξωτερικής πολιτικής ήταν ελάχιστες έιυς ρκτες. Ο πρόεδρος Κλίντον, άλλωστε, δεν είχε να επιδείξει χία πράγματα στον τομέα αυτό. Οι δύο αντίπαλοι επικε- ]καν έτσι στην υγεία, την κοινωνική ασφάλιση και την παι- ιενκατάφεραν, όμως, να αρθρώσουν διαφορετικό λόγο, και γγελίες τους στα παραπάνω ζητήματα μόλις που διαφορο- |καν. Ο Μπομπ Ντόουλ προσπάθησε να περάσει στην αντε- Iμε προσωπικές επιθέσεις εναντίον του Κλίντον, η πρακτική ιντή δεν έφερε τα επιδιωκόμενα αποτελέσματα, οεδρική κούρσα, από ένα σημείο και μετά μπορεί να χαρα- τεί ως το χρονικό μιας προαναγγελθείσης νίκης, το ζητούμε- > ςγια τον Κλίντον ήταν ο έλεγχος της Βουλής και της Γερου- )ι Δημοκρατικοί δεν τα κατάφεραν: οι Ρεπουμπλικανοί δια- ιν, αν και με μικρότερη πλειοψηφία, τον έλεγχο της Βουλής τιπροσώπιυν και της Γερουσίας που κέρδισαν το ’94. Με αυ- ιεδομένο, τα πράγματα για τον Κλίντον δεν 0α είναι εύκολα θα έρθει αντιμέτωπος με τη συνεχιζόμενη έρευνα για το τγοώτερ, τα σκάνδαλα με τους φακέλους των Ρεπουμπλικά- ρυαπό το FBI βρέθηκαν στον Λευκό Οίκο, με τις παράνομες ,τοδοτήσεις των Δημοκρατικών και με την αγωγή της Πάλα νς που τον κατηγορεί για σεξουαλική παρενόχληση. Ο συ- ιμός των δυνάμεων στο Κογκρέσο αναπόφευκτα θα καθορί- μεγάλο βαθμό τόσο την εσωτερική όσο και την εξωτερική ίλιτική. Μ ιχάλης Μ οδινός η Α Ρ Χ Α ΙΟ Λ Ο ΓΙΑ Ο Ν Ο Π Τ / Γ U ~ Τ Η Σ I I I U H I I I Z L · Π Ρ Α Σ Ι Ν Ε Σ Π Ρ Ο Ο Π Τ Ι Κ Ε Σ ! ε u i Μιχάλης Μοόινός Α ρ χ α ι ο λ ο γ ί α I I Τ Η Ϊ Μ N u i ι ■ / _ U n Μι II II I I I _| Π Ρ Α Σ ΙΝ Ε Σ Π Ρ Ο Ο Π Τ ΙΚ Ε Σ Η α ν ά π τ υ ξ η υ π η ρ ξ ε η κυρίαρχη ιδεολογία στον μεταπολε­ μικό κόσμο. Υπήρξε ακόμη η κυρίαρχη νομιμοποιητική διαδικασία σε Βορρά και Νότο, Ανατολή και Δύση. Εξέφρασε κατά τον σαφέστερο και υλικότερο δυνατό τρόπο την έννοια της προόδου, κεντρική στη Δυτική σκέψη από την Αναγέννηση και μετά. Στον τόμο αυτό, ο Μιχάλης Μοδινός πραγματεύεται την ιστορία της έννοιας της ανά­ πτυξης, ανασκάπτοντας τα ερείπια της οικολογικής υπο- βάθμισης και κοινωνικής πτώχευσης στις οποίες αυτή έχει οδηγήσει, θεωρώντας ότι η ανάπτυξη συνιστά τον κοινό παρονομαστή στις καπιταλιστικές, σοσιαλιστικές ή μικτές οικονομικές μορφές που συγκρότησαν την Παγκόσμια Οικονομία, αναζητά πράσινες προοπτικές εξόδου από την κρίση: τους δρόμους εκείνους, δηλαδή, που θα οδηγήσουν σε αναδιαπραγμάτευση της σχέσης κοινωνίας - φύσης. Προς τούτο, αποδύεται σε μια προσπάθεια αποδιάρθρω- σης των μύθων που συνιστούν τους ακρογωνιαίους λίθους της σύγχρονης ομογενοποιούμενης κοινωνίας, υποστηρί­ ζοντας ότι η ανθρώπινη ευημερία και η φυσική σταθερό­ τητα οφείλουν να απαγκιστρωθούν από τη γραμμική, εξε­ λικτική εκδοχή της Ιστορίας. Π Α Ν Ε Π ΙΣ Τ Η Μ ΙΑ Κ Ε Σ Ε Κ Δ Ο Σ Ε ΙΣ Κ Ρ Η Τ Η Σ ΗΡΑΚΛΕΙΟ: Ν έα Κ τίρια Φ υσικού, Τ .Θ . 1527 - 711 10 Τ Η Λ . (081) 394235, 394 232, FAX: 394236 Α Θ Η Ν Α : Μ ά ν η ς 5 - 1 0 6 81 ΤΗ Α . (01) 3818372, FAX: 3301583 Β ΙΒ Λ ΙΟ Π Ω Λ Ε ΙΟ : «Σ το ά το υ βιβλίου», Ν έα Σ το ά Αρσακείου, Π α νεπ ισ τήμιου 49, Αθήνα.
• · Z A P Νέα γενοκτονία.. της Ελένης Κολλιοπουλου Η ζωή στην κεντρική Αφρική εξακολουθεί να είναι πολύ φθηνή, μόλις δύο χρόνια μετά την αποτρόπαιη γενοκτονία περισσότερων από μισό εκατομμύριο ανθρώπων στη Ρουάντα. Σε περίπου ένα εκατομμύριο υπολογίζονται μέχριτώρα πρόσφυγες από τον πόλεμο που ξέσπασε πριν δέκα μέρες στην περιοχή των Μεγάλων Λιμνών, στα σύνορατουΖορ της Ρουάντας. Περίπου 700.000 σύμφωνα με τις διεθνείς οργανώσεις έχουν ανάγκη από βοήθεια. Μέσα στονπανικοί το χάος που επικρατεί, οι ανθρωπιστικές οργανώσεις έχουν αρχίσει να εγκαταλείπουν το μεγαλύτερο προσφυγικό στρατόπεδο του κόσμου, στα ανατολικά του Ζαΐρ, όπου εδώ και δύο χρόνια είχαν καταφύγει εκατοντάδες χιλιάδες)] πρόσφυγες από τη Ρουάντα. Ο ι πρόσφυγες, κυρίως Χοΰτου που είχαν στρατοπεδεύσει στην περιο­ χή μετά την εθνοκάθαρση εναντίον των Τοΰτσι στη Ρουάντα το 1994, βρίσκονται παγιδευμένοι στην πε­ ριοχή Κίβου, στα σύνορα Ζαΐρ και Ρουά­ ντας. Σε αυτή την περιοχή, η διαμάχη μετα­ ξύ των κυβερνητικοί δυνάμεων του Μο­ μπουτού Σεσέ Σέκο και των Τοΰτσι Μπα- νιαμουλένζ είναι ανεξέλεγκτη. Οι πληροφορίες για τον ακριβή αριθμό των θυμάτων είναι συγκεχυμένες. Πολλοί μιλούν για νέα γενοκτονία αν συνεχιστούν οι αλληλοσφαγές. Ή δη, ακρωτηριασμένα σώματα γεμίζουν τις λίμνες και τα ποτάμια της περιοχής. Οι Τοΰτσι Μπανιαμουλένζ, που έχουν εξαπολύσει επιθέσεις στην Γκόμα και στο Μπουκαβού, φέρεται να υποστηρίζονται από τη γειτονική Ρουάντα και το Μπουρού- ντι. Πολλοί παρατηρητές πιστεύουν ότι η Ρουάντα επιδιώκει να απομακρύνει τους πρόσφυγες Χοΰτου μακριά από τα εδάφη της όσο πιο βαθιά γίνεται, στο γειτονικό Ζαΐρ, δημιουργώντας μια νεκρή ζώνη στα σύνορά της με αυτό. Μερικοί ισχυρίζονται ότι πρόκειται για διακρατικό πόλεμο, που έχει σκοπό την επέκταση της μικροσκοπι- κής Ρουάντα προς τα δυτικά- πράγμα που αν συνεχιστεί, θα έχει απρόβλεπτες συνέ­ πειες για τα γύρω κράτη. Οι ανατολικές και απομακρυσμένες από το καθεστιυς της Κινσάσα ζαϊρινές επαρ­ χίες Μπουκάβου και Γκόμα, κοντά στη Λί­ μνη Κίβου, είναι ιδιαίτερα ανεπτυγμένες χάρις στην αυτοοργάνωση και στις συναλ- Ο Μομπουτού Σέσε Σέκο, πρόεδρος του Ζαΐρ, θεωρείται από τους κύριους υπεύθυνους για τις νέες σφαγές μεταξύ Χούτου και Τούτοι. λαγές τους με την ανατολική Αφρική. Σε αντίθεση με την υπόλοιπη χοίρο, όπου η διαφθορά του χρεοκοπημένου και κατα­ πιεστικού καθεστιότος του Μομπουτού έχει φθάσει σε οριακά επίπεδα. Οι ανατο­ λικές αυτές επαρχίες, προπύργιο της ζαϊρι- νής αντιπολίτευσης, προσβλέπουν στη στε­ νότερη συνεργασία τους με τη Ρουάντα και την Ουγκάντα. Μεγιίλη διακίνηση όπλων παρατηρείται στην περιοχή, τα οποία προέρχονται από Ι Μ | Διεθνής Αμνηστία ζήτησε από το Ν έλ Μ αντέλα την ακύρωση της πώλησηςόπ)~ που είχε συμφωνήσει με την Ρουάντα είχε ξεσηκώσει διεθνείς αντιδράσεις περασμένο Σεπτέμβριο. Η αποσταθεροποίηση και το χάοα προσφυγικό στρατόπεδο, στα ανατοί του Ζαΐρ, έχει πολλαπλές συνέπειες} διαδοχή του Μομπουτού, που βρίσ κει στην Ελβετία για σοβαρή εγχείρηση, μ ο ι ζει να απασχολεί επιτέλους τόσοτις εσοπ ρικές πολιτικές δυνάμεις όσο καιτηδιεθ κοινότητα, η οποία μέχρι τώρατον υποσι ριζε τυφλά για τη διευκόλυνση που π ρ ο ο φερε στις επεμβάσεις των δυτικών σ τ περιοχή. Η πολυσυζητημένη «ανθρωπισ κή βοήθεια» της Γαλλίας, η επιχείρηι Τυρκουάζ στη Ρουάντα τον Ιούνιο 195 ενίσχυσε την κυβέρνηση του Μομπουτού. οποίος βρήκε την ευκαιρία για να πολλι πλασιάσει τις επαφές του μετο Π αρίσι. Στη σημερινή συγκυρία ο ρόλοςτηςΓ α / λίας στην περιοχή μοιάζει περιορισμένη Η Αφρική μετά την ανελέητη εκμετάλλη ση που υπέστη από τον «ανεπτυγμένο»κ έ σμο δεν ενδιαφέρει πλέον τη Δύση, πσ προσβλέπει περισσότερο στα πλούτητη ασιατικής ηπείρου. Οι ΗΠ Α προσπαθούν να κερδίσουνέδα φος στο κενό που αφήνουν τα ευρωπαϊκί κράτη στην περιοχή. Τα τελευταία χρόνια το αμερικανικό δολάριο έχει αρχίσειναη· νεται αισθητό στην περιοχή, συμβάλλοντας στην προσπάθεια για διατήρηση τηςειρή­ νης και στη δημιουργία θετικού επενδυα- } Νότια Αφρική αλλά και το Βέλγιο, την χνα, τη Γαλλία, τη Ρο>σία, τις ΗΠΑ, τη ερμανία και την πρώην ΓιουγκοσλαβίαΉ. κυύ κλίματος.
____________________ ΡΟΥΜΑΝΙΑ Προς την ευρωπαϊκή ενσωμάτωση ρεπορτάζ: Ελένη Κολλιοπούλου ουμανία κατά τη διάρκεια του 1996 παρουσίασε μια σημαντική και έντονη διεθνή δραστηριότητα, τόσο στο διμερές και στο πολυμερές επίπεδο. Καταγράφηκαν αφίξεις ξένων ηγετών και αξιωματούχων Διεθνών Οργανισμών, όπως ι επίσημες επισκέψεις Ρουμάνων αξιωματούχων σε διάφορες ευρωπαϊκές πρωτεύουσες. Στο πλαίσιο αυτής της ι/ούς δραστηριότητας της Ρουμανίας, ο υπουργός Εξωτερικών Τ. Μελεσκάνου, επισκέφθηκε πρόσφατα την Αθήνα, ου έδωσε και μια διάλεξη στο Ελληνικό Κέντρο Ευρωπαϊκών Μελετών για τις σχέσεις Ρουμανίας και Ευρωπαϊκής Ένωσης. Από εκείνη τη διάλεξη δημοσιεύουμε σήμερα τα βασικά σημεία. Οι εκλογές στη Ρουμανία φαίνεται να επικυρώνουν τον ευρωπαϊκό της προσανατολισμό. ην πρόθεση της Ρουμανίας για τη γρήγορη ενσωμάτωση της στους δυτι­ κοευρωπαϊκούς θεσμούς, διατύπωσε σε επίσημη επίσκεψή του στην Αθήνα ο υπουργός Εξωτερικών της χώρας, όρΜελεσκάνου. Ή δη η Ρουμανία, ως του Συμβουλίου της Ευρώπης, έχει άψει το ένα τρίτο των ευρωπαϊκιυν κών. Για τον ρουμάνο υπουργό Εξω- iv, «η ασφάλεια και η σταθερότητα, ;και η εσωτερική πολιτική και οικονο- ιναδιάρθρωση της χώρας τον», εξαρ- JE μεγάλο βαθμό από τη σύνδεσή της ιε την Ευρωπαϊκή Ένωση όσο και με .ΤΟ. Η αίτηση της Ρουμανίας για την 5της στην Ε.Ε. αλλά και η απόφασή ι γίνει μέλος του ΝΑΤΟ, έχουν ως μα «την πολιτική πεποίθησή μας για ίση και προσαρμογή των ευρωπαϊκών 'Vπέρα από τις επιταγές τον Μάαστρι- ια τον Μελεσκάνου, «η ενσωμάτωση ωρών της Κεντρικής Ευρώπης στην rρέπει να γίνεται αντιληπτή ως η ανα- και δυναμική προαγωγή τον ενρωπαϊ- τντέλον, και όχι ωςμία απλή οικονομι- ήθεια ήπαροχή ασφάλειας σε αυτές τις ». Οι εγγυήσεις για την ασφάλεια και ιθερότητατων ευρωπαϊκοϊν θεσμών Οα τχθουν με διαφάνεια και χωρίς διακρί- εταξυ των κρατών μελιόν. •άλληλα, με την οικονομική ενσωμά­ τωση, η Ρουμανία πρέπει να επιδιιύξει την στρατιωτική και πολιτική της ενίσχυση. Ο Μελεσκάνου δεν παρέλειψε να τονίσει ότι η διεύρυνση του ΝΑΤΟ προς την Κεντρική Ευρώπη «συνδέεται άμεσα με την ασφά­ λεια, την πιλιτική σταθερότητα, τη δημο­ κρατική και οικονομική πρόοδο της Ρου­ μανίας». Ο ρόλος της Ρουμανίας στην περι­ φερειακή ανάπτυξη της Βαλκανικής, επι- σημαίνεται κυρίως με τη συμμετοχή της ως ιδρυτικού μέλους στον Οργανισμό Οικονο­ μικής Συνεργασίας των χωρών του Ευξει- νου Πόντου. Σημαντικές σχέσεις έχουν αναπτυχθεί και με τις χοϊρες της νοτιο-ανατολικής Ευ- ρώπης, ανάμεσα σε αυτές και με την Ελλά­ δα, εξαιτίας της γεωπολιτικής θέσης-κλει- δί της Ρουμανίας, «γέφυρας μεταξύ των κρατών της κεντρικής και νοτιο-ανατολι- κής Ευρώπης».
Έχειμέλλον το φαινόμενο Γκάντσεφ; ; του ΠλάμενΤόντσεφ Πολλά και ποικίλα τα πρώτα σχόλια μετά τις εκλογές στη Βουλγαρία, με επίκεντρο τη συγκατοίκηση του σοσιαλιστή πρωθυπουργού με τον προερχόμενο από την αντιπολίτευση πρόεδρο. Έχει, όμως, παραμεληθεί μια σημαντικήπτυχή των εκλογών αυτών, την οποία βουλγαρική εφημερίδα την επομένη του πρώτου γύρου ορθώς χαρακτήρισε ως «έκπληξη Ζορζ»1. Η τρίτη θέση του Ζορζ Γκάντσεφ, ηγέτη του Επιχειρηματικού Μπλοκ, με το εντυπωσιακό 23%, μοιάζει να είναι περιστασιακό σε σημαντικό βαθμό γεγονός, διότι αν δεν υπήρ­ χε η σοβαρότατη οικονομική και πολιτική κρίση στη Βουλγαρία, το κόμμα του δύσκο­ λα θα έβγαινε από την αφάνεια. Ο γραφι- κός Γκάντσεφ καρπώθηκε εν πολλοίς την αποδοκιμασία της σοσιαλιστικής κυβέρνη­ σης που εκφράστηκε είτε με το υψηλό πο­ σοστό της αποχής είτε με την ευρεία νίκη του κεντροδεξιού Πέταρ Στογιάνοψ. Η ΓΕΝΕΣΙΟΥΡΓΟΣ ΑΙΤΙΑ Υπό συνθήκες πλήρους ιδεολογικής σύγ­ χυσης και οικονομικής κατάρρευσης, η Βουλγαρία του 1996 αντιμετωπίζει πλήθος δυσκολιών, οι οποίες κυμαίνονται από την προκήρυξη πρόωρων εκλογών έως την πτώχευση του κράτους. Το δε σενάριο που θέλει επάνοδο της μοναρχίας είναι όντως παρόν στις δημόσιες συζητήσεις, αλλά ασφαλώς όχι στο βαθμό που να δικαιολο­ γεί την ανάδειξή του σε κυριότερη προοπτι­ κή της χώρας2. Αντιθέτοις, η συντριπτική πλειοψηφία των Βουλγάρων είναι απογοη­ τευμένοι από τα «αγαθά της δημοκρατίας» και δημοσκοπήσεις εμφανίζουν άνοδο της δημοτικότητας του πρώην κομμουνιστή ηγέτη Τόντορ Ζίβκοφ. Η κυριότερη αιτία της πρόσφατης οικονο­ μικής κατάρρευσης της Βουλγαρίας είναι η Ία παντελής αποτυχία των μεταρρυθμίσεων και δη των ιδκυτικοποιήσεων. Φαίνεται ότι η κατανομή της αγοράς μεταξύ των εγχώ­ ριων επιχειρηματικών ομίλιυν δεν έχει ακόμη ολοκληρωθεί, με αποτέλεσμα να πα­ ρεμποδίζονται όλες οι αξιόλογες άμεσες ξένες επενδύσεις στη χώρα. Λίγοι θυμού­ νται σήμερα τη σκανδαλώδη εκείνη τηλεο­ πτική προειδοποίηση του ομίλου Multi- group προς τον πριυην πρωθυπουργό Λιού- μπεν Μπέροψ το καλοκαίρι του 1994, να μην επιτρέψει την είσοδο ξένων συμφερό­ ντων στη Βουλγαρία χωρίς να λάβει υπόψη του τις εγχιόριες δυνάμεις. Είναι σημαντικό, λοιπόν, ότι με την αρωγή αυτού του κλίματος οικονομικής δυσπρα­ γίας και πολιτικής σήψης ευδοκίμησε το φαινόμενο Γκάντσεφ. Ούτε είναι τυχαίο ότι το περιπαικτικό στοιχείο που φανεριό- νει τη δυσπιστία των ψηφοφορούν για την ομαλή λειτουργία το/ν δημοκρατικοί θε­ σμών, κυριάρχησε στην προεκλογική κα- μπάνια του διδύμου Μπόιτσεφ-Κούλεκοφ, δύο δημοσιογράφοι σε σατιρική πολιτική επιθεώρηση, οι οποίοι ήρθαν πέμπτοι στην κούρσα των δεκατριών υποψηφίοιν αμέσως μετά τους βασικούς τέσσερις διεκδικητές. Η ΑΠΟΘΕΩΣΗ ΤΟΥ ΒΑΛΚΑΝΙΚΟΥ «ΠΑΠΙΣΜΟΥ» Εκ προπης όψεοις, το Επιχειρηματικό Μπλοκ εμφανίζει αρκετές ομοιότητες με το Κόμμα των Μικροίδιοκτητιόν στην Ο υγγα­ ρία. Εντούτοις, η Βουλγαρία δεν διαθέτει t μια στέρεη τάξη μικρομεσαίων επιχειρ . ματιών που να εκφράζεται πολιτικά α... τον Γκάντσεφ. Ο πολιτικός λόγοςτουαιη.. κλητού «εθνοσωτήρα» είναι απόκλεισα: ., περιγραφικός: ενώ οι βασικές διαπιατ σεις του βρίσκουν ανταπόκριση σε αρχ τούς ψηφοφόρους, οι προτάσεις του γι έξοδο από την κρίση παραμένουν αρκσ ντως νεφελώδεις. Οι εξαγγελίες του γι πάταξη της εγκληματικότητας και τη; Ψ ι φθοράς με δυναμικό τρόπο (εξ ου και ι παρατσούκλι του, η «Μ αγκούρα») ασφω λώς αγγίζουν τους φιλήσυχους πολίτες, αί λά δεν είναι σαφές πώς ακριβώς μπορείν επιτευχθεί αυτό. Σ ε επίπεδο πολιτικής σημειολογίας, οο» βαρός και μουστακαλής Γκάντσεφ, προκο λ ε ί σε ένα τμήμα το)ν ηλικιωμένων ψήφο φόροιν συνειρμούς με την αισθητική τοι «σοσιαλιστικού ρεαλισμού». ΑπότηνάΨ μεριά, το χαρακτηριστικό λεξιλόγιοφ σ ρτη γατζή και τα αμερικανόφερτα τέχνασμα« στις δημόσιες εμφανίσεις του, επίσης σ υμ βάλλουν στη διαμόρφωση ενός ιδιάζονκχ κράματος βαλκανικού λαϊκού «γιu n - σμού». Μ εγάλο μέρος του ετερόκλητου κοινού του, προέρχεται από τις τάξειςτωναπογοη­ τευμένων οπαδών του Σοσιαλιστικού Κόμ­ ματος. Η δε νεολαία που τον στηρίξει.Τ δίνει την ψήφο της είτε γιατί «ο Γχάνι , έχε/ πλάκα», είτε γιατί βλέπει σ’αυτόν' .ε ν σ ά ρ κ ω σ η του american dream. Παο
Β Ο Υ Λ ΓΑ Ρ ΙΑ ΕΝΤΑΣΗ CTO ΚΟΣΣΥΦΟΠΕΔΙΟ Μμακώθηκε πάλι τις τελευ τα ίες μέρ ες η ένταση στο Κοσσυφοπέδιο, μετά τη δολο­ φονία δύο σέρβων αστυνομικών στο χω- ίρκις. E ùμεταξύ, δημοσιογραφικές π ληροφορίες bouv ότι είναι πολύ πιθανό να αναλάβει η ίή κυβέρνηση διαμεσολαβητική πρωτο- στην ευαίσθητη περιοχή του Κοσσυφο- I. Η αρχική ιδέα έχει ήδη οριστικοποιηθεί ίνεται να εξασφαλίζει μια ευρ ύτερη υπο- η από τις ενδιαφερόμενος π λευρές, ι δε πολύ πιθανό, στο πλαίσιο αυτής της βουλίας, να αξιοποιηθεί κι ένα πρόσφατο ,.|τικό πρόγραμμα του Ελληνικού Ιδρύμα- ρωπάίκής και Εξω τερικής Πολιτικής. ; λαίσιο λύσης στο πρόβλημα του Κοσσυ- ίου που προτείνει το συγκεκριμένο ερευ- Ι πρόγραμμα, στηρίζεται στην ιδέα τη ς δια- όβησης τρίτου μέρους που θα συνεισφέ- όσθετα στοιχεία ανάλυσης και εποικοδο- ς ιδέες. ι, προτείνονται ορισμένα μέτρα οικοδόμη- ιπιστοσύνης, όπως: •1απαγόρευση εθνικιστικής προπαγάνδας 9ε είδους αποσχιστικών ενεργειών, επαναλειτουργία του Πανεπιστημίου της Πρίστινα ως δίγλωσσου ιδρύματος, καθώς και σχολείων πρώ της και δεύτερης βαθμίδας, γ) Η ίδρυση δικοινοτικών μέσων μαζικής επι­ κοινωνίας, και δ) Η εγκατάσταση ενός διαμεσολαβητή. Το προτεινόμενο υπόδειγμα λύσης για το Κοσ­ συφοπέδιο, αφήνει εντελώ ς ανοικτό το θέμα των μορφών που μπορεί να πάρει η νέα αυτή σχέση Σέρβω ν και Αλβανών στο πλαίσιο της Ο.Δ. Γιου­ γκοσλαβίας, αποδέχεται όμως ότι η σχέση αυτή θα πρέπει να στηριχθεί σε αρχές, ιδέες και πρα­ κτικές, οι οποίες θα εξασφαλίζουν τη συμφωνία όλων των πλευρών. Εντω μεταξύ, μέσα σε σχετικά ήπιο κλίμα, χω­ ρίς μεγάλες συγκεντρώσεις και χω ρίς ουσιαστι­ κές αντιπαραθέσεις, πραγματοποιήθηκαν στη Γιουγκοσλαβία οι ομοσπονδιακές και δημοτικές εκλογές. Το μόνο γεγονός που επίσκιασε το κατά τα άλ­ λα ήρεμο κλίμα, ήταν η απόφαση των Αλβανο­ φώνων του Κοσσυφοπεδίου να μποϊκοτάρουν τις εκλογές. Όπως δήλωσε χαρακτηριστικά ο ηγέτης των Αλβανοφώνων του Κοσσυφοπεδίου Ιμπραήμ Ρουγκόβα, «οι εκλογές αυτές δεν αφο­ ρούσαν τους Αλβανούς, οι οποίοι είχαν τις δικές τους εκλογές το 1992». ις, ο Γκάντσεφ αρέσκεται στο να δη- πι είναι «ένας ζάπλουτος και πανεν- ίνθρωπος» και να ποζάρει δίπλα οτα .πικά άλογα του. ΓΑΡΙΚΟΣ «ΤΡΙΤΟΣ ΔΡΟΜΟΣ»; ü)vu με ορισμένες εκτιμήσεις, ο εκα- κουχος υποψήφιος πρόεδρος έχει «οτρογγυλοκαθήσει» στο πολιτικό Γης χώρας με τη θεαματική επίδοσή νεξαρτήτως των αμετροεπιυν δηλο')- Όυγραφικού νεόκοπου πολιτικού ότι αι ο επόμενος πρόεδρος της χιυρας, γεγονός ότι το Επιχειρηματικό < βρέθηκε πολύ κοντά στο δεύτερο και δεν στερείται βάσης ο κομπα- ου Γκάντσεφ περί ρωγμής στο δικομ- )μοντέλο της Βουλγαρίας, όμοιες περιπτώσεις έχουν εμφανι- ίχι σε άλλες χώρες της μετακομμουνι- ;κεντρικής και ανατολικής Ευρώπης έ Πολωνία, Σερβία και Σκόπια), αλ- κάντσεφ μπορεί να διεκδικήσει τού­ τον μια πρωτιά - ότι άντεξε έξι χρό- ιρα στο πολιτικό προσκήνιο της Βουλ- ς και δείχνει σαφή τάση ανόδου. Ση- εται ότι στις κοινοβουλευτικές εκλο­ γές του 1994, το κόμμα του έλαβε 16%, για να αυξήσει την εκλογική του δύναμη κατά 50% δύο χρόνια αργότερα! Ως εκ τούτου, δύο βασικά ερωτήματα τίθε­ νται όσον αφορά τον λαϊκιστή υποψήφιο πρόεδρο της Βουλγαρίας: πρόκειται πράγμα­ τι περί φαινομένου και θα έχει το φαινόμενο αυτό συνέχεια; Το προπο ερο/τημα φαντάζει πιο εύκολο και η απάντησή του σχετίζεται με τη συγκυρία στη χιυρα. Ωστόσο, το μέλλον του Γκάντσεφ είναι αντιστρόφως ανάλογο με την πρόοδο της δημοκρατίας στη Βουλγαρία. Ό σο δηλαδή το πολίτευμα της χώρας εμφα­ νίζεται ασταθές, τόσο το φαινόμενο Γκά­ ντσεφ θα στερκόνει και θα προβάλει ως ο «τρίτος δρόμος» προς το άγνωστο. ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ 1. Capital,Σόφια, 28 Οκτωβρίου 1996. 2. Βλ. Ψ. Χοϊδά, «Στο βάθος τσάρος», Κυριακά­ τικη Ελευθεροτυπία, 27 Οκτιυβρίου 1996. Εκτός από τον τίτλο που είναι επιεικιυς υπερβολικός, ο αρθρογράφος παρααύρεται στην εκδήλωση των, δόκιμων κατά τ’ άλλα, αντιμοναρχικιύν φρονημάτων του, περιγράφοντας τις αφίσες του έκπτοπου Συμεών με την έκφραση «ημάπα του τσάρου». Τα συμπεράσματα είναι προνόμιο των αναγνωστών. ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ Σειρά: “Μ ύθοι και Ισ τορίαίω νΛαώ ν” Γ ια μικρούς και μεγάλους Του Βρετανικού Μουσείου και του Πανεπιστημίου του Τέξας K a r l T a u b e Υ φ ηγητής του Π ανεπ ιστημίου της Καλιφόρνιας ΜΥΘΟΙ ΤΩΝ ΑΖΤΕΚΩΝ ΚΑΙ ΜΑΓΙΑ Μ ε 96 σελίδες 37 εικόνες και 1 χάρτη Ε Κ Δ Ο Σ Ε Ι Σ ΠΑΠΑΔΗΜΑ Προσφορά στον Πολιτισμό Ιπποκρ ά τους 8 Α θήνα Τηλ.: 36.27.318
Μέχρι πρόσφατα η Ευρωπαϊκή Ένωση διατύπωνε συνήθως κάποιες επιφυλάξεις στις πρωτοβουλίες που προωθούοι , ΗΠΑ στην περιοχή της Μέσης Ανατολής. Μετά, όμως, την πρόσφατη συνάντηση κορυφής για το Μεσανατολικό ci Ουάσιγκτον, η οποία επιπλέον δεν πρόσθεσε τίποτα το θετικό στη δύσκολη κατάσταση που έχει διαμορφωθείτου ' τελευταίους μήνες στην περιοχή, κορυφαίοι ευρωπαίοι ηγέτες δεν έκρυψαν την ενόχλησή τους από την απόφασηι Ουάσιγκτον να εξαιρέσει την Ευρωπαϊκή Ένωση από αυτή την έκτακτη σύνοδο για το Μεσανατολικό' Τ ο γεγονός αυτό ήλθε να ενισχύσει την ήδη υπάρχουσα ανησυχία στις Βρυξέλλες σχετικά με την υποχιυρη- τικότητα της κυβέρνησης Κλίντον έναντι της σκληροπυρηνικής κυβέρ­ νησης Νετανιάχου και των πολιτικών επι­ λογών που αυτή προωθεί, οι οποίες έχουν θέσει σε σοβαρό κίνδυνο την ειρηνευτική διαδικασία στη Μέση Ανατολή. Την παρουσία ευρωπαϊκής αντιπροσιυπεί- ας στη συνάντηση της Ουάσιγκτον είχε υπο­ στηρίξει και ο αιγύπτιος πρόεδρος Χόσνι Μουμπάρακ, ο οποίος και αρνήθηκε τελικά να μεταβεί στην αμερικανική πρωτεύουσα. Ο αιγύπτιος ηγέτης, όπως και ο Αραφάτ, πί­ στευε ότι μια ευρωπαϊκή παρουσία θα δυ­ σκόλευε τη θέση του Νετανιάχου σε βασικά θέματα, όπιυς είναι η αποχιύρηση από τη Χε- βριυνα και η σήραγγα στην Ανατολική Ιε­ ρουσαλήμ, το άνοιγμα της οποίας κοντά σ’ ένα από τα ιερότερα ισλαμικά τεμένη προ- κάλεσε την οργή τιυν Παλαιστινίων. Η συνάντηση τοιι Γιασέρ Αραφάτ -πριν από τη σύνοδο της Ουάσιγκτον- με την κοι­ νοτική τρόικα των υπουργούν Εξιοτερικών (Ιταλίας, Ιρλανδίας και Ολλανδίας), υπο­ γράμμισε με έμφαση την πρόθεση της Ευ­ ρώπης να δραστηριοποιηθεί, ούστε η κυβέρ­ νηση Νετανιάχου να εκπληριόσει τις υπο­ χρεώσεις της όπως αυτές υπαγορεύονται από τη συμφωνία ειρήνης του Όσλο. Στο πλαίσιο αυτοόν τιυν πρωτοβουλιών της Ευ­ ρωπαϊκής Ένωσης, που είναι και η κυριό- τερη πηγή βοήθειας προς τη Δυτική Όχθη και τη Λωρίδα της Γάζας, το Συμβούλιο Γε- νικιόν Υποθέσεων της Ε.Ε. ενέκρινε πρό­ σφατα πρόταση της Ευριυπαϊκής Επιτρο­ πή πής να συμπεριληφθεί και η αυτό­ νομη παλαιστινιακή αρχή στη συμ- οριυνία Euromed. Η οτυμορωνία αυ­ τή αφορά τις εμπορικές σχέσεις της Ε.Ε. με τους εταίρους της στη Μεσόγειο και θα επιτρέψει στις παλαιστινιακές αρχές να συγκε­ ντρώνουν τα προς εξαγωγή προϊό­ ντα τους στη Δυτική Ό χθη και τη Λωρίδα της Γάζας. Οι διαφωνίες ΗΠΑ και Ευριυ- παϊκής Έ νωσης στο Μεσανατολι­ κό πήραν τη μορφή ανοιχτής «σύ­ γκρουσης» μετοχ την περιοδεία του γάλλου προέδρου Ζακ Σιράκ στη Μέση Ανατολή. Ο Σιρόικ μετέβη στην παλαιστι­ νιακή πόλη Ραμάλα όπου απηύθυ- νε ομιλία στο παλαιστινιακό Κοι­ νοβούλιο -πρώτος ευρωπαίος ηγέ­ της που βρέθηκε εκεί για να μιλή­ σει- κι έδειξε να μην φοβάται τα λόγια όταν είναι δίκαια, ακόμη και όταν σπανίως τα έχει πει κάποιος στη διάρκεια τ<»ν τελευταίων 50 ετών. «Θύματα μιας ιστορίας που δεν ήταν δική τους, οι Παλαιστίνιοι κατέληξαν ένας λαός χωρίς πατρίδα. Γνωρίσατε τα βάσανα και την έξοδο, αλλά επιδείξατε αντοχή. Μείνετε αταλάντεντοι στις αρχές σας», είπε ο Ζακ Σιριίκ απευθυνόμενος στους Παλαιστίνι­ ους, υπενθυμίζοντάς τους παράλληλα ότι «δεν είναι τα όπλα που διασφαλίζουν τη νί­ κη, αλλά η πίστη, η θέληση, η επιμονή και το δίκαιον τον στόχον». Γι’ αυτό) πρέπει κατιί τη γνώμη του οι Πα- Ισραηλινοί διαδηλώνουν εναντίοντου λαιστίνιοι να συνεχίσουν να κλάδο ελαίας και να αντιστέκονται παρά τις δυσκολίες και τις ταπεινώσεις Στην πόλη Ραμάλα, όπου οι κάτοικοι φύλαξαν υποδοχή ήρωα στον γάλλο δρο, ο Ζακ Σιράκ δεν δίστασε να τους ισραηλινούς αστυνομικούς ότι 6« στρέψει ιπο αεροπλιίνο του, όταν αικ σχημάχτισαν ασφυκτικό κλοιό γύρω,τοι εμποδίζοντιίς τον να έλθει σ’επαφήμετου δημοσιογριίφους και τον παλαιστίνια* λαό. Παρόχ την επεισοδιακή διάστασηira
Μ Ε Σ Α Ν Α Τ Ο Λ ΙΚ Ο 1 περιοδεία του Ζακ Σιράκ, ο γάλλος ος πραγματοποίησε όλες τις συνα- που είχαν προγραμματιστεί, κι οι ' στόχευαν στην ενίσχυση του ευρω­ ρόλου στην ειρηνευτική διαδικασία. ΙΟΣ ΡΟΛΟΣ ΤΗΣ Ε.Ε. πυχία όλων των τελευταίων διπλώ­ νπροσπαθειών της Ουάσιγκτον και Ζ' πική επιδείνωση στις σχέσεις μετα- ίβων και Ισραηλινών, φαίνεται ν’ αρκετά περιθώρια ευριυπαϊκής πα- ; ιης σε μια περιοχή όπου οι Η Π Α θέ­ α παραμείνουν ο αποκλειστικός Μπροστά σ’ αυτή την πραγματι- , η πρόσφατη Διάσκεψη Κορυφής ; ΐ. στο Δουβλίνο προχώρησε σε σχε- ιόφαση που προωθούσε ένα νέο ρό- Ένωσης στις συνομιλίες για την ει- ιη στην περιοχή της Μ έσης Ανατο- η πρωτοβουλία της Ε.Ε. προκάλεσε ,εση αντίδραση της Ουάσιγκτον, η εκδηλώθηκε πριν από τέσσερις ίδες με επιστολή του αμερικανού /οΤ' Εξωτερικών Ουώρεν Κρίστοφερ ρόεδρο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής αντέρ. Ο Κρίστοφερ ζητούσε από τις αίκές χώρες «να απόσχουν από : )ήποτε ενέργεια, που ενδέχεται να θέ- f κίνδυνο την ειρηνευτική διαδικασία». ! ιστολή Κρίστοφερ τόνιζε απερίφρα- ι «ήταναρκετή η παρουσία στις συνο- του αμερικανού συντονιστή Ντένις 3οποίος όμως αναχιυρησε παραιτού- από την αποστολή του, καθώς μετά ροσπάθειες τριών εβδομάδαν δεν πέ- ιπολύτως τίποτα στο πρόβλημα της όρησης των Ισραηλινών στρατευμά- τό τη Χεβρώνα. ρωνα με τις περισσότερες αμερικανι- ρημερίδες και ορισμένες βρετανικές, /αμική περιοδεία Σιράκ στη Μέση όλη αντιμετώπισε «ρομαντικά» την ει- κχηστην περιοχή. ω, όμως, από τα σαρκαστικά σχόλια ιμερικανικών εφημερίδων είναι προ­ ς ο εκνευρισμός των Αμερικανών, κα- ανιιλαμβάνονται πως ο «απόλυτος (ος» που ασκούσαν στο Μεσανατολι- ίτημα έχει αρχίσει πλέον να απειλεί- περιοδεία του Ζακ Σιράκ στη Μέση ολή αποτελεί απτή απόδειξη της επι- ις τηςΓαλλίας να ενισχύσει το ρόλο της ΰπαϊκής Ένωσης στην περιοχή», έγρα­ φε στις 24 Οκτωβρίου η εφημερίδα The Independent, τονίζοντας ότι τον ευρωπαϊκό ρόλο στην περιοχή θα επιχειρήσει να τονί­ σει κι ο βρετανός υπουργός Εξωτερικών Μάλκολμ Ρίφκιντ με την προσεχή επίσκε­ ψή του στην περιοχή. Σύμφωνα με τη βρετανική εφημερίδα, τό­ σο η Βρετανία όσο και η Γαλλία αισθάνο­ νται ότι σε μια στιγμή κατά την οποία η ει­ ρηνευτική διαδικασία στη Μέση Ανατολή έχει υποστεί σοβαρό πλήγμα, καθώς οι Ηνωμένες Πολιτείες φαίνεται ότι δεν πα­ ρακολουθούν στενά τις εξελίξεις και οι Άραβες γίνονται και πάλι εχθρικοί, υπάρ­ χει περιθιόριο για ένα νέο ευρωπαϊκό ρό­ λο. Αυτόν τον νέο ευρωπαϊκό ρόλο στην πε­ ριοχή της Μέσης Ανατολής, θέλησε να υπο­ γραμμίσει και η πρόσφατη απόφαση των «15» της Ε.Ε. με την οποία προχώρησαν στον ορισμό ειδικού απεσταλμένου τους. Η απόφαση αυτή της 28 Οκτωβρίου στο Λου­ ξεμβούργο, ερμηνεύτηκε ως χειρονομία με την οποία η Ευρώπη θέλει να δείξει και το πολιτικό της πρόσωπο. Επιπλέον, η απόφαση του Λουξεμβούρ­ γου άλλαξε και το κλίμα που επιχείρησαν να δημιουργήσουν προς στιγμή ορισμένες ερμηνείες που αφορούσαν το ταξίδι του Ζακ Σιράκ στην περιοχή. Έ τσι, ενώ αρχικά φαινόταν να δημιουργείται η εντύπωση μιας μετωπικής σύγκρουσης (ενός τμήμα­ τος) της Ευρώπης με τις ΗΠΑ και μιας διά­ σπασης του ευρωπαϊκού μετιυπου, η από­ φαση τιυν «15» να ορίσουν τον Μιγκέλ Άνχελ Μορατίνος (πρέσβης της Ισπανίας στο Ισραήλ) απεσταλμένο της Ε.Ε. στη Μ έ­ ση Ανατολή, φανερώνει τη βούληση της Ε.Ε. να ξανακερδίσει στην περιοχή αυτή πολιτική ισχύ, ανάλογη της οικονομικής βοήθειας που παρέχει και της εμπορικής επιρροής που διαθέτει στην περιοχή. Ο ισπανός διπλωμάτης θεωρείται άριστος γνώστης τιυν προβλημάτιυν της περιοχής, καθώς διαδραμάτισε πρωταγωνιστικό ρό­ λο ιπην προετοιμασία των διασκέψεων της Μαδρίτης για το Μεσανατολικό, και της Βαρκελώνης για την ευριυμεσογειακή συ­ νεργασία. Ο Μορατίνος θα επιχειρήσει να ξαναβάλει την Ε.Ε. ιπην ειρηνευτική διαδι­ κασία ελαχιστοποιώντας τις διαφοροποιή­ σεις των «15», υπενθυμίζοντας στη διεθνή κοινότητα ότι από τη διακήρυξη της Βενε­ τίας το 1980 και μετά, η Ευρωπαϊκή Κοινό­ τητα υπερασπίζεται σταθερά τις ίδιες θέ­ σεις για το Μεσανατολικό. ■ — ·Ν ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ Σειρά: Μύθοι και Ιστορία των Λαών Για μικρούς και μεγάλους Του Βρετανικού Μουσείου και του Πανεπιστημίου του Τέξας R.I. PAGE Κ α θ η γ η τή ς Π ανεπ ισ τη μ ίο υ ΜΥΘΟΙ των ΒΟΡΕΙΩΝ Ε Κ Δ Ο Σ Ε Ι Σ ΠΑΠΑΔΗΜΑ Προσφορά στον Πολιτισμό Ιπποκρά τους 8 Α θήνα Τηλ.: 36.27.318 Μ ε 103 σελίδες 27 εικόνες και 1 χάρτη 35
Κ Ο Σ Μ Ο Δ Ρ Ο Μ ΙΟ ΣΤΟ ΣΤΟΧΑΣΤΡΟ 01 ΚΟΥΡΔΟΙ ΠΡΟΣΦΥΓΕΣ Η πρόσφατη συμφωνία μεταξύ των αντίπαλων κουρδικών παρατάξεων του Βόρειου Ιράκ, η οποία επετεύχθη με την παρέμ­ βαση των ΗΠΑ και της Τουρκίας, βάζει στο στό­ χαστρο τους Κούρδους πρόσφυγες στο Ιράκ. Στη συμφωνία περιλαμβάνε- ται ένα άρθρο που προ­ βλέπει ότι το στρατοπέδο του Ετρούς θα εκκενωθεί, και κατά συνέπεια 15.000 Κούρδοι πρόσφυγες θα αναγκαστούν να επιστρέ­ φουν στην Τουρκία. Οι Κούρδοι εγκατέλειψαν τα σπίτια τους όταν οι Τούρ­ κοι βομβάρδισαν την πε­ ριοχή τους και ο Οργανι­ σμός Ηνωμένων Εθνιόν τους έχει αναγνωρίσει το καθεστώς του πρόσφυγα. Την ώρα που στην Άγκυρα συνεχίζονταν οι συνομι­ λίες για την επίτευξη συμ­ φωνίας μεταξύ των αντί­ παλων κουρδικών κομμά­ των, τουρκικά μαχητικά αεροπλάνα επιτέθηκαν στο νότιο Κουρδιστάν. Από την επίθεση σκοτώ­ θηκαν 3 παιδιά και δοίδε- κα χωρικοί τραυματίστη­ καν, ενώ κάηκαν 10 σπίτια όπως έγινε γνυκττό από το πριικτι>ρείο των Κούρδων. Όλα αυτά, δημιουργούν πολλά ερωτηματικά για τη στάση των Κούρδοιν του Βόρειου Ιράκ, και κατα­ δεικνύουν τις μεθοδεύσεις της Τουρκίας σε ό,τι αφο­ ρά το κουρδικό ζήτημα. ΝΕΑ ΓΙΑΛΤΑ Νέα Γιάλτα ετοιμάζουν για τα Βαλκάνια οι Ηνω­ μένες Πολιτείες με τις ευ­ λογίες των δυνατιύν της Ευρώπης. Στις 5 του μήνα, στην Επιτροπή Ευριυπαϊ- κιόν Υποθέσεων στις Βρυ­ ξέλλες, μια διεθνής επι­ τροπή για τα Βαλκάνια που χρηματοδοτείται από ίδρυμα αμερικανικιον συμφερόντων, παρουσία­ σε μια έκθεση που κόχνει λόγο για τη διατήρηση των δυνάμεων της ομάδας επαφής ιπα Βαλκάνια. Γεγονός που σημαίνει, ότι οι δυνάμεις της Γαλλίας, των ΗΠΑ, της Βρετανίας, της Ρωσίας, και της Γερ­ μανίας θα παραμείνουν στην περιοχή, και μάλιστα θα στηθεί ένας μηχανι­ σμός λήψης κοινιύν απο- φάσειυν. Παράλληλα, θα αναπτυχθεί ένα δίκτυο περιφερειακοί επίτρο­ π ο ί που θα ασχολείται με τα μειονοτικά προβλήμα­ τα τοτν Βαλκανίοιν. Στο σημείο αυτό η έκθεση κά­ νει λόγο για μακεδονική και τουρκική μειονότητα στην Ελλάδα. Πριν από μας για μας, θα έλεγε κά­ ποιος, και δεν θα είχε άδι­ κο... ΟΧΙ ΑΛΛΗ ΧΑΛΑΠΤΖΑ Επικυριύθηκε τελικά με την υπογραφή και της Ουγγαρίας, η σύμβαση για την κατάργηση των χημικών όπλο^ν. Η σύμβα­ ση θα τεθεί σε ισχύ στις 29 Απριλίου 1997. Πρόκει­ ται για μια ιστορική συμ­ φωνία την οποία βέβαια δεν έχουν υπογράψει οι δύο χύτρες με το μεγαλύ­ τερο χημικό οπλοστάσιο, η Ριυσία και οι ΗΠΑ, αλ- λόχ έχουν δεσμευτεί ότι θα συμμορφωθούν με τους όρους της συμφωνίας. Θυμίζουμε την επίθεση των Ιρακινιύν με χημικά το 1988 εναντίον τοιν Κούρόιυν. Τα περισσότε­ ρα θύματα εκείνης της φοβερής επίθεσης από τη Χαλάπτζα ήταν γυναίκες και παιδιά. Οι εικόνες φρίκης από τη Χαλάπτζα. έκαναν το γύρο του κό­ σμου για να έρχονται στους εφιάλτες μας και να μας θυμίζουν ότι δεν θέ­ λουμε να τις ξαναδούμε. ΝΙΚΗ ΜΙΛΟΣΕΒΙΤΣ Ο συνασπισμός της αρι­ στερός του οποίου ηγεί­ ται ο σέρβος πρόεδρος Σλόμπονταν Μιλόσεβιτς, κέρδισε τις βουλευτικές εκλογές της Κυριακής. Την ώρα που γράφονται αυτές οι γραμμές έχει κα­ ταμετρηθεί το 70% των ψήφοτν, και, σύμφωνα με τα μέχρι στιγμής αποτελέ­ σματα, ο συνασπισμός της αριστερός προηγείται με 49% και ακολουθεί ο κε- ντροδεξιός συνασπισμός «Ζόιγιετνο» τεσσάρων κομμάτων της αντιπολί­ τευσης, με 23%. Τρίτο κόμμα με το μεγάλο πο­ σοστό του 19%, αναδει- κνύεται το σέρβικο ριζο­ σπαστικό κόμμα του εθνι- κιστή Βόγισλαβ Σέσελι. Το ζητούμενο, όμιυς, για τον πρόεδρο Μιλόσεβιτς, ήταν η πλειοψηφία των δύο τρίτων στο κοινοβού­ λιο, που θα του επέτρεπε συνταγματικές μεταρρυθ­ μίσεις με στόχο να διευ- ρυνθούν οι αρμοδιότητες του προέδρου της Ομο­ σπονδίας, καθιύς ο Σέρ­ βος πρόεδρος στοχεύει σε αυτό το πόστο μόλις εκ- πνεύσει η θητεία του. Σε ό,τι αφορά τις δημοτικές εκλογές που έγιναν την ίδια ημέρα, τα αποτελέ­ σματα θα κριθούν στο .Δεύτερο γύρο. J&I Εκλογέςκ α ισ Γιουγκοσλαβία-| τονΜ ιλόσεβιτς επ ικρατεί,o n t α κ ρ ιβ ό αναμενόταν.Σ ι μεταξύ(o n e δηκτικάσ χ ο λιά ζει C o ra x , γελοιογράφ οι κα κόςτο δαίμονας),ε ίχ φροντίσεινασ φ ίξε ταλουριάτο υκ ο ρ ο ι σταό ρ ιατ ο ν α π ο λ ύ τω ς π ρ ο σ ω π ικώ ντο ι π ο λ ιτικ ώ ν φ ιλο δ ο ξιώ ν 36
εκδόσεις Π Ο Λ ΙΣ κυκλοφορεί Γ ιώ ρ γ ο ς Γ ρ α μ μ α τ ικ ά κ η ς Κ ο σ μ ο γ ρ α φ ή μ α τ α Αντικείμενο του βιβλίου είναι η περιγραφή των σύγχρονων επιστημονικών επιτευγμάτων, γύρω από το Σύμπαν και την εξέλιξή του, και η σύνδεσή τους με τα προαιώνια ερωτήματα του ανθρώπου, τα θέματα της παιδείας και του πολιτισμού, που συνιστούν τη σταθερή αγωνία του συγγραφέα* τέλος, κάποιες «πολιτικές», με την ευρύτερη έννοια, απόψεις, και η προσπάθεια να ιδωθεί το παρόν και το μέλλον, το Ελληνικό, με ματιά άλλη. εκδόσεις ΠΟΛΙΣ · Ο Μ Η Ρ Ο Υ32 · 106 72Α Θ Η Ν Α· Τ Η Λ . 36 43 382 · F A X36 36 501 και στη ΣΤΟΑ ΤΟ υ ΒΙΒΛΙΟΥ · Π Ε Σ Μ Α Ζ Ο Γ Λ Ο Υ5 · Α Θ Η Ν Α· Τ Η Λ . 32 16 148
ΕΥΑΓΓΕΛΟΣ ΓΙΑΝΝΟΠΟΥΛΟΣ Σ τ ο φ α ι ν ό μ ε ν ο τ ο υ π ο λ ιτ ικ ο ύ Ε υ ά γ γ ε λ ο υ Γ ια ν ν ό π ο υ λ ο υ α ν α φ έ ρ ε τ α ι η ε π ισ τ ο λ ή π ο υ α κ ο λ ο υ θ ε ί: Αξιότιμε κύριε Διευθυντά, Το τελευταίο πολιτικό ανδραγάθημα του κ. Γιαννόπουλου είναι βέβαιο ότι απασχο­ λεί τις συνειδήσεις των πολιτών. Τι παρά­ δοξο φαινόμενο, ιδιότυπο της «ρωμιοσύ­ νης» είναι αυτό; Το ερώτημα για όσους δεν έχουν ζήσει τα δικτατορικά χρόνια παρα­ μένει συμπαγώς αναπάντητο. Αν εμείς, που ανήκουμε στις «μεταπολυτεχνικές» γενεές, δεν συγκρατοΰμεθα από τους παλαιότε- ρους, που μας υπενθυμίζουν τη δημοκρατι­ κή του γενναιότητα, αδιαφιλονίκητη, όπως μας διαβεβαιώνουν, επί δικτατορίας, τότε θα σπεύδαμε να αναφωνούσαμε το δημο- σθένειον «ο Ευάγγελος είναι ό,τι αν είποι τις». Είναι βέβαιο, πάντως, ότι ο κ. Γιαννόπου- λος αδικεί εαυτόν εάν γελοιοποιεί με τον εξωφρενικό λαϊκισμό του το δημοκρατικό ιδεώδες που τόσο αυταπαρνητικώς υπηρέ­ τησε, ο κ. Σημίτης αδικεί τον εκσυχρονισμό του τοποθετώντας στο υπουργείο Δικαιο­ σύνης (το κατεξοχήν υπουργείο υπό μίαν έννοιαν) έναν (τηρουμένων όλων των ανα­ λογιών) χομεϊνίζοντα [Σπεύδω να ζητήσω εδώ να γίνει δεκτή η διατύπωση, σατιρική αδεία, ως χαροτολόγημα και όχι ως ύίβρις. Εις τον κ. Γιαννόπονλο είμεθα περισσότερο χρεώστες παρά πιστωτές, διότι είνι ανεξίτη­ λος ήρως της Δημοκρατίας σε καιρούς χα­ λεπούς, όπως τουλάχιστον πολλοίλένε.], τε- λούντα υπό το κράτος τζιχαντικών φαντα­ σιώσεων ’65 (Ιουλιανο)-λόγο, και βέβαια η Ελλάδα αδικεί το μέλλον της ανεχόμενη στωικά ή, ακόμη χειρότερα, αμφιθυμικιυς ερωτοτροπούσα (με) το ενδεχόμενο η ανα­ τολή της χιλιετίας να την εύρει με εθνοδι- καιάρχη καρατομούντα (ουχί ορθοτομού- ντα, ουδές καν καρστομούντα, όπως ο κ. Έβερτ) τον «Λόγον» της Δικαιοσύνης. Ας έλθομε στο «προκείμενο». Βεβαίως ο κ. Γιαννόπουλος βρίσκεται στο απυρόβλη­ το πολλαπλής ασυλίας: βουλευτικής, ποιη­ τικής, συρρεαλιστικής, παλαιμαχικής. Ε ί­ ναι βέβαιο ότι η Ελλάς δεν τον παίρνει στα σοβαρά; Τότε πώς τον υπερψηφίζει θριαμ- βευτικώς, πως τον αναδεικνύει υπουργό Δικαιοσύνης; Υπάρχουν δε πολύ περισσό­ τεροι αξιοπρεπείς «κρυπτοευαγγελιστές», οι οποίοι «κατ’οίκον» καταναλοόνουν μαζι- κώς και κρυφίως τους χαρμόσυνους «ευαγ­ γελισμούς» του τύπου: «πιστεύω εις έναν Θεόν Ανδρέαν Παντοκράτορα» με ολίγην τώρα εκσυγχρονιστική γαρνιτούρα. Αλλά και όσοι έχουν «αντισώματα», τείνουν να δέχονται ορισμένες θεωρητικές προκείμε- νες που έχουν αποβεί κοινοί τόποι του λαϊ­ κισμού, έστω και αν έχουν «υφολογικές επιφυλάξεις».. Ας τραβήξουμε λοιπόν τα «ριντό», όπως θα έλεγε ο κ. Έ βερτ, της ασυλίας: —Είναι ακραιφνής ύβρις να ισχυρισθεί κα­ νείς ότι ένας βουλευτής εφήψισε, όπως είχε δικαίωμα, κατά τον έναν και όχι κατά τον άλλο τρόπο: Τόσο ακραιφνής ύβρις, ώστε να εξαπολυθεί ακαριαίως εισαγγελικός κε­ ραυνός; —Ο βουλευτής δεν ψηφίζει κατά συνείδη- σιν, άρα αβιάστως, άρα ελευθέρως; Δεν εί­ ναι δυνατόν λοιπόν να καταλήξει στη μία ή την άλλη απόφαση; Δικαιολογεί αυτό ιερά αγανάκτηση; —Οι βουλευτές είναι τόσο αγελαίοι, ώστε αν (έστω εκ λάθους ή, όπως εν προκειμένω, από υστεροβουλία) τους πουν ότι δεν ακο­ λούθησαν τη βουλευτική μάζα να καταλαμ­ βάνονται από δικομανική υστερία; —Αν είναι τόσο σχιζοφρενικά άκαμπτη η έννοια της κομματικής πειθαρχίας, τότε τι χρειάζεται το κοινοβουλευτικό σύστημα θεσμιόν, τι χρειάζονται οι βουλευτές; Δεν θα αρκούσαν οι ανοικοινοκτεις των αποφά­ σεων από το Κόμμα; - Η εισβολή στα «τεμένη της Δημοκρα­ τίας», στις έδρες της Ελευθερίας του Λό­ γου, στα MME -που, όσο και να τα |ΐ/»γάρι- σαν οι λειτουργοί τους, κατ’ αρχήν αυτό που είναι-, αποτελεί πράξη τικής ευαισθησίας; Η σέγγιση του προβλήματος της εξουσίας φέρει λύσεις; Δεν είναι απόη ενός πολιτικού πρωτογονισμού παλαιέ ξιού τύπου, εφάμιλλου της κοινιωνολι κής ανάλυσης του αγχίνοος Πατακού; —Ο απλός πολίτης που συχνά υφίι αδικίες, υβρίζεται, ξυλοκοπείται, τι νεται, συνθλίβεται από παραβάσειςπρο χόμενες από άλλους πολίτες ή κρατικ λειτουργούς (και άλλους), δύναται εις τολμηρότερα των ονείρων του να οραμι : στεί τέτοια κεραυνοβόλο εισαγγελικήσ δρομή; Δεν είναι αυτό μία εκ πρώτηςά ως καταστρατήγηση της θεμελιώδους! χήςτηςισότητος; ϊ —Η παρέκκλιση από την κομματικήη : θαρχία είναι αυτόχρημα μητσοτακισμ- ΐ- και, επιτέλους, ο μητσοτακισμός είν:; αξιωματικώς η εσχάτη προδοσία; Χ ω ρ; επιχείρημα που να τη θεμελιώνει, αυττ;; θέση όζει πολιτικού βαρβαρισμού. Αξιοθαύμαστες, μέχρις αποσβολώσεο ; οι λεπτουργημένες και αραβουργήματα εννοιολογικές διακρίσεις μεταξύ αποστ σίας, διασπάσεως, (κομματικής) προδ σίας κ.λπ. του κ. Γιαννόπουλου. Μ όνογ «διαφωνία» δεν υπάρχει χώρος στογλι» σάριον αυτό ’και στα απλά μαθήματαπ ο ) τικής φιλοσοφίας τα οποία ανηλεώς μι. εκσφενδονίζει «Μην πόθεν» ο σκληροτρ» χηλός Αρκάς πολιτικός. Και εκείνος ο οποίος δεν φημίζεται γι, γαλατική αβρότητα ή για τα ήμερα κοινι βουλευτικά του ανακλαστικά και «περιλσι ει» μετ’ απιστεύτου βαναυσότητος όποιο διαφωνεί μαζί του (ας θυμηθούμε τον« π ο τσοκοιλιά» Παπαμιχαήλ, την «κότα» Ψο ρούδα-Μ πενάκη, τον «σκυλιάζοντα» Σ κ υ λ λάκον και άλλα άκρως επαγωγά και, επ ιτέ λους, παίζει με τα νεύρα μας, όταν εμοίρα ζε θεωρικά για σκυλάδικα) δικαιούτα «διά» να μην σηκώνει μύγα οτο σπαθίτα καε να επιστρατεύει (ασφαλώς εμμέσω ς 2 Β .
I ιδημόνως) εισαγγελικούς περί της ήςτου σε μία ψηφοφορία; >ώ. Ας ξανατραβήξουμε να κλείσουν ■no και ας βυθισθοΰμε εκ νέου στον τικό ζόφο, τον οικείο, τον προσφιλή, ιώδη υπό τους μινυρισμους λαολά- ;αηδόνων», τους βρυχηθμούς πανθή- υριανοτραφών και τους ιερατικούς ;των Νεογαργαλάκων (ο πασοκικός )ονισμός στην πρώτη του φάση απέ- α αποτρέψει τινάς εκλεπτυσμένους γανδιστάς από του να κατασκευά- ιυριανισμός άνευ Κουρή, όπως θα Dδαιμόνιος Ροΐδης). άζων την αισχύνη μου για τα πρωτό- 'ίομικά μου και διαπορών μάλλον ή ρηματολογών, διατελώ, Μ ετά τιμής Δ. Κουτσούγερας Φιλόλογος Ιστιαία Εύβοιας )ΚΡΑΉΚΕΣ ΕΥΑΙΣΘΗΣΙΕΣ ίές δ ε ν δ ια σ τ έ λ λ ο ν τ α ι ή λ λ ο ντα ι σ τ ις δ η μ ο κ ρ α τ ί ε ς , uv γ ια ό λ ο υ ς κ α ι γ ι α ό λ α . ,σ ιε τ η ν ε π ό μ ε ν η ε π ισ τ ο λ ή . Διευθυντά, ,φει συνεργάτης του περιοδικού στο ;616της 25ης Σεπτεμβρίου: «Δεν θυ- .τε, όμως, να έχει κάνει κάτι ανάλογο σοβόλας -δηλαδή να αποδοκιμάσει, β κ. Σημίτης, τις πρακτικές ττςΑυρια- ίταν η ίδια εφημερίδα στο παρελθόν άλυπτε” τις βίλες του κ. X. Φλωράκη, Λ. Κύρκου και της κ. Μ. Δαμανάκη. βεβαίως, αυτή η εφημερίδα ήταν η ατού κ. Τσοβόλα στη μάχη που έδινε δικό Δικαστήριο». χλώς και ο κ. Τσοβόλας «δεν δικαιού- ά να ομιλεί» ή μάλλον «διά να δια- ρεται» κατά την κουτσογιώργειο λο- 9α μπορούσε να αντιτείνει όμως κά­ τι,τότε, ούτε ο κ. Σημίτης ούτε οι υπό- ι «εκσυχρονιστές» είχαν δείξει ιδιαί- :υαισθησία (ίσως ούτε καν ίχνος ευαι- ας) για τις εν λόγω πρακτικές. Αλλά ια δεν είναι εκεί. Το θέμα είναι η επι­ κή υπενθύμιση από το συνεργάτη του :ων «ανακαλύψεων» της εφημερίδας, τόχαστρότης είχαν βρεθεί πολύ νωρί- πολύ πιο συχνά και πολύ πιο άγρια, τότε πολιτικοί αντίπαλοι του σημερι- ιρχηγού του ΔΗΚΚΙ και η μνήμη του ργάτη του Αντί, μιας και παραμένει »ή, θα έπρεπε να τον βοηθήσει να εί- ιοαντικειμενικός. (Ευτυχώς για το πε- κό, δεν τον δεσμεύει η γνιύμη του, για- ^ ----------■ ------------ τί άλλοι συνεργάτες του, άλλος λιγότερο άλλος περισσότερο, τηρούν τα προσχήματα ή τις ισορροπίες και άλλοι -όπω ς ο Σ.Σ.- δίνουν την ακριβή εικόνα). Δικαιολογία αντιστοίχισης «ανακαλύψεων» μόνο «βι­ λών» θα ήταν αστεία. Η μονομέρεια της ευαισθησίας (αν και στη συγκεκριμένη περίπτωση πρέπει να έχει συμβάλει και ένας καλπάζων και απροκά­ λυπτος φιλο-πασοκισμός) θυμίζει εν πολ- λοίς την αντίδραση κάποιων «ρηγάδοχν» πριν από λίγα χρόνια, οι οποίοι, ενώ «χα­ χάνιζαν» απολαμβάνοντας τις «εξυπνά­ δες» της «μαύρης τρύπας» όσο «θύματά» τους ήταν άλλοι, εξανέστησαν μόλις βρέθη­ καν οι ίδιοι στην μπούκα και φρόντισαν να την «ασπρίσουν» με «γιαουρτολίνη». Δυστυχώς, πολυάριθμοι «αριστεροί» δεν έχουν απαλλαγεί ακόμα από τα διχαστικά, μανιχαϊστικά και, σε τελευταία ανάλυση, αντιδημοκρατικά σύνδρομά τους, με βάση τα οποία κάθε μέσο -ακόμα και το πιο απο- κρουστικό- είναι θεμιτό εναντίον των εξ ορισμού «κακών», δηλαδή των πολιτικών με ιδέες διαφορετικές από τις δικές τους, ενδ) είναι απαράδεκτη η χρήση και του πιο ήπιου εναντίον των εξ αποκαλύψεως «κα­ λών», δηλαδή των ίδιων. Με αυτή τη λογική επιτρέπεται η συκοφαντία, η σπίλωση και η λάσπη, αρκεί να μη θίγουν τους «εναρέ- τους». Το μόνο που ξεχνάνε οι επιρρεπείς σε τέτοιες διακρίσεις, ότι κάποτε θα έρθει και η δική τους η σειρά, και τότε εξαιτίας της ανοχής τους δεν θα βρίσκουν συμπαρα­ στάτες. Θυμάιπε το σκίτσο με τη λεζάντα: «Στην αρχή κυνηγούσαν τους κομμουνιστές αλλά όεν ήμουνα κομμουνιστής, μετά κυνη­ γούσαν τους Εβραίους αλλά ούτε Εβραίος ήμουνα, (...) όταν κυνήγησαν και εμένα όεν είχε μείνει κανείς να με υποστηρίξει»', Φιλικά Λέανδρος Σλάβης Πολιτικός Μηχανικός Αθήνα «ΛΑΜΠΡΑ» ΑΞΙΩΜΑΤΙΚΗ ΑΝΤΙΠΟΛΙΤΕΥΣΗ Γ ια τ η δ ι α π λ ε κ ό μ ε ν η δ η μ ο κ ρ α τ ία , η ε π ό μ ε ν η ε π ισ τ ο λ ή : Αγαπητό Αντί, Είναι πλέον ολοφάνερο το γεγονός ότι ο Χρήστος Λαμπράκης, επικεφαλής της συμ­ μορίας των πλουτοκρατιών εργολάβων του δημοσίου βίου και του ταμείου της χώρας, έχει καταφέρει τον ολοκληρωτικό έλεγχο της πολιτικής εξουσίας. Ελέγχει την ελληνική κυβέρνηση, μέσω της ασφυκτικής ποδηγετήσεοχς της ηγεσίας — h κ :Δ Ο Σ Ε Ι Σ T Q C ιχαλια Γρφανων 5 -1 0 6 80 Αθήνα Τηλ. 36.46.426 - Fax: 36.21.932 Έντουαρντ ΣΕΛΙΔΕΣ ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΟΥ 1819, Κέρκυρα - Ιωάννινα - Μετέωρα - Τύρναβος - Δελφοί -Αθήνα - Καλάβρυτα - Κωνσταντινούπολη - Βουκουρέστι. Εισαγωγή - Μετάφραση - Σχόλια: Α Ν ΤΈ ΙΑ Φ ΡΑ Ν ΤΖΗ Επιμέλεια & Σχόλια εικονογράφησης: Σ Τ Α Θ Η Σ ΦΙΝΟΠΟΥΛΟΣ 238 <χλ., 14x21 cm, 27 eue., 3.800 δρχ. Me καθυστέρηση εκατόν εβδομήντα πέντε χρό­ νων εκδίδεται το αδημοσίευτο ημερολόγιο του Έντουαρντ Έβερετ, μια σημαντική μαρτυρία για την Ελλάδα του 1819 και τον φιλελληνισμό. Στον Έβερετ ανήκει η τιμή ότι είναι ο πρώτος γνωστός Αμερικανός που συνδύαζε το λόγιο ενδιαφέρον για την αρχαιότητα και συγχρόνως διέθετε εκείνη την παιδεία που τον κατηόθυνε στη μελέτη της μεσαιωνικής και νεότερης Ελλάδας· συναναστράφηκε Έλληνες κατά τη διάρκεια των σπουδών του στη Γερμανία και επιδίωξε να γνω­ ρίσει επιφανείς Έλληνες, όπως λ.χ. τον Κοραή στο Παρίσι* συναντήθηκε με τον Βύρωνα -του οποίου το έργο γνώριζε ήδη- αμέσως μόλις έφτα­ σε στην Ευρώπη* ασχολήθηκε με την εκμάθηση της νεοελληνικής γλώσσας* περιηγήθηκε την Ελλάδα και κατέγραψε τις εντυπώσεις του σε ημερολόγιο' επιστρέφοντας στην Αμερική έδωσε την πολιτική μάχη του φιλελληνισμού με όσους τρόπους διέθετε. Η σκέψη να πλαισιωθεί το εξαιρετικά ενδιαφέ­ ρον κείμενο του Έβερετ με εικονογραφία βασισμέ­ νη σχεδόν αποκλειστικά σε σχέδια του Ντυπρέ (1789-1837) έγινε γιατί κατά σύμπτωση αμφό- τεροι ακολούθησαν σχεδόν ταυτόχρονα την ίδια διαδρομή από την Κέρκυρα προς την Αθήνα. 2 2 -
του ΠΑΣΟΚ και της χειραγωγήσεως του «διδάσκοντος» κ. Σημίτη. Εξασφαλίζει την παραμονή και μακροβιό- τητα της ελεγχόμενης κυβερνήσεως, χάρη στην έλλειψη ελέγχου από την πλευρά της αξιωματικής αντιπολιτεΰσεως. Υπαγορεύοντας στην ηγεσία της Νέας Δη­ μοκρατίας το ρόλο της και χρησιμοποιο')- ντας ως υποβολέα των επιθυμιών του, τον «αδίδαχτο», «επανακάμψαντα» κ. Έ βερτ, επέτυχε την απονεύρωση και αποδυνάμιυ- ση -φαινομενικούς και προσωρινούς τουλά­ χιστον- του φιλελεύθερου χώρου. Το ζητούμενο είναι να βρεθεί από πού πη­ γάζει η υπερβολική εμπιστοσύνη των κομ­ ματικών δοσίλογων προς τον Χρήστο Λα- μπράκη. Και εάν το ΠΑΣΟΚ εξασφαλίζει λαϊκή στήριξη χάρη στην ανάλογη χρησιμο­ ποίηση του κρατικού μηχανισμού, η Ν.Δ. πώς μπορεί να ελπίζει στην ανεύρεση ψη­ φοφόρων και οπαδών; Μήπως η ηγεσία της αρκείται στα όσα της παρέχει ο Συγκροτη- ματάρχης; Αυτό, πάντως, που έδειξε με τη συμπερι­ φορά της η ηγεσία της αξιωματικής αντιπο- λιτεύσεως, είναι πως ούτε την εξουσία φι­ λοδοξεί να καταλάβει ούτε τους ψηφοφό­ ρους της προτίθεται να ευχαριστήσει ανα­ λαμβάνοντας τις ευθύνες της ούτε την ψήφο τους να αξιοποιήσει ασκώντας αντιπολί­ τευση προς το συμφέρον της φιλελεύθερης παρατάξεως. Συγχαρητήρια, πάντως, στο περιοδικό σας, το οποίο επιμένει με συνέπεια και ου­ σιαστικά στη στηλίτευση της ασυδοσίας του συγκροτηματάρχη! Ευχαριστώ Αλέξανδρος X. Μήτσιου, Ωραιόκαστρο Θεσσαλονίκης ΕΛΕΥΘΕΡΗ ΕΙΣΟΔΟΣ ΣΤΑ ΜΟΥΣΕΙΑ Τ ρ ε ις π ο λ ίτ ε ς υ π ο γ ρ ά φ ο υ ν τ η ν κ α τ α γ γ ε λ ία π ο υ α κ ο λ ο υ θ ε ί: Κύριε Διευθυντά, Από τις αρχές του καλοκαιριού του ’96, και συγκεκριμένα από τις 16.6.96, καταρ- γήθηκε η ελεύθερη είσοδος στους αρχαιο­ λογικούς χοίρους και στα μουσεία κατά τις Κυριακές και τις αργίες για τους Έλληνες πολίτες. Υπουργός πολιτισμού ήταν ο κ. Σταύρος Μπένος. Ούτε λίγο-ούτε πολύ, για να επισκεφθεί την Ακρόπολη μία τετραμε­ λής οικογένεια, χρειάζεται 8.000 δρχ. Καταλαβαίνουμε όλοι ότι στους χαλεπούς εκσυγχρονιστικούς καιρούς που ζούμε, το μέτρο αυτό λειτουργεί αποτρεπτικά για τη γνώση της πολιτιστικής κληρονομιάς μας, την άνοδο του πνευματικού επιπέδου και την καλλιέργεια όλων τοίν πολιτών και ιδι­ αίτερα της νεολαίας. Είναι δε τραγική ανα­ κολουθία να κινητοποιούμε τους απαντα­ χού φιλέλληνες σε μια γιγάντια επιχείρηση δημοσίων σχέσεων για την επιστροφή των μαρμάρων του Παρθενώνα, και την ίδια στιγμή με μικρόνοα και μικρόψυχα μέτρα να απομακρύνουμε τους Έ λληνες από τον πραγματικό πολιτισμό που το κλασικό πα­ ρελθόν της πατρίδας αποπνέει. Εξ άλλου, όπως είπε και ο στρατηγός Μακρυγιάννης, «γι’ αυτά τα μάρμαρα πολεμήσαμε», και κανένας δεν νομιμοποιείται να αποκλείει αυτούς που τα υπερασπίστηκαν και καλού­ νται κατά καιρούς να το ξανακάνουν με επιπόλαια και αναποτελεσματικά οικονο­ μικά μέτρα. Καλείται λοιπόν ο νέος υπουργός Πολιτι­ σμού να αποδείξει ότι, εκτός από δεινός ρήτορας είναι και τολμηρός πολιτικός, που δεν διστάζει να διορθούσει μια λανθασμένη απόφαση του προκατόχου του, ακόμη κι αν αποτελεί συμμόρφωση με κάποια κοινοτι­ κή οδηγία. Καλείται επίσης, να συνδέσει το πέρασμά του από το συγκεκριμένο υπουρ­ γείο με μία ουσιαστική πράξη πολιτισμού, όπως είναι η επάνοδος στο καθεστώς της ελεύθερης εισόδου στους αρχαιολογικούς χώρους και τα μουσεία της πατρίδας μας για τους Έλληνες πολίτες. Ευχαριστούμε για τη φιλοξενία, Μαυροειδής Τάσος Κοττής Νίκος Κριθαράς Γιάννης ΚΑΤΑΓΓΕΛΙΕΣ ΓΙΑ ΤΟΝ ΟΤΕ Σ τ ο ν π ρ ό ε δ ρ ο τ ο υ Δ .Σ . τ ο υ Ο Τ Ε , κ . Δ . Π α π ο ύ λ ια , α π ε υ θ ύ ν ε τ α ι η κ α τ α γ γ ε λ ί α π ο υ α κ ο λ ο υ θ ε ί - κ α ι κ ο ι ν ο π ο ι ε ί τ α ι σ τ α Μ έ σ α Ε ν η μ έ ρ ω σ η ς : Καταγγέλλουμε την απαράδεκτη ενέργεια υπηρεσιακιόν παραγόντων του ΟΤΕ που προέβησαν σε «διαγωνισμό» για την κατα­ σκευή του έργου (Αστικό Δίκτυο και Μ/Σ Κέντριυν Καρλοβασίου Σάμου-Υπόλοιπα εργολαβίας ΚΟ/Ι Σάμου) μεταξύ περιορι­ σμένου αριθμού εργοληπτικών επιχειρήσε­ ων, χωρίς να κληθεί ΟΥΤΕ ΜΙΑ εργολη­ πτική επιχείρηση (από τις 20 και πλέον) που έχουμε έδρα και χώρο δραστηριότητας αποκλειστικά το νομό Σάμου και παρακα- λούμε για τις δικές σας άμεσες και ανα­ γκαίες ενέργειες προκειμένου: 1) Να εξαλειφθούν αποφάσεις που προ­ σβάλλουν το κοινό περί δικαίου αίσθημα και τα χρηστά συναλλακτικά ήθη. 2) Τουλάχιστον να εφαρμοσθεί η νομοθε­ σία που διέπει την εκτέλεση το>ν έργων του ΟΤΕ. Κύριε Π ρόεδρε, οι επιχειρήσεις μαςέχ. έδρα και χώρο αποκλειστικής δραστιμ τητας την παραμεθόριο περιοχή τηςΣά| και απασχολούν μόνιμους κατοίκου; νομού μας που, αυτή την περίοδο, am τωπίζουμε έντονα προβλήματα m Επιπλέον, οι επιχειρήσεις μας μπορούν κατασκευάσουν οποιοδήποτε Τεχ> Έ ρ γ ο στο νομό μας και φυσικάταέργα ΟΤΕ, διαθέτοντας προς τούτο τον εξο σμό, την υποδομή και την οργάνωση από το νόμο προβλέπονται - και όχιμώ Π ρέπει εδώ με αγανάκτηση να τόνισε ότι για την πολιτεία «υπάρχουμε» καιε στε πάντα μπροστά στα σύνορα και σ ιιά ομηνίες, αλλά στην πράξη «μετά» επι νουμε -διαβιώνουμε σαν πολίτες Β γορίας και οι επιχειρήσεις μας είναι παρκτες». Κύριε Π ρόεδρε, δυστυχώς, σε αρκετό γα του ΟΤΕ, που με διάφορους τρώι έχουν αναλάβει εργοληπτικές επιχειρή από άλλες περιοχές, ανατίθεται τοτελ μά τους στις επιχειρήσεις μας για ναι ρέσουν να ολοκληρωθούν αφού κατάκ ι να έχουν υπερβεί κατά πολύ το χρονοι γραμμα κατασκευής (2 και πλέον έτη) θώς και τον αρχικό προϋπολογισμό του Μετάτι Α. Αθανασόπουλος, ΕργοδομικηA Παν. Μαργαρώνης, X. Παλαιοκαστι Δ. Τσακουμάγκος, N .X ' ΚΥΚΛΟΦΟΡΕΙ ΑΠΟm ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΔΕΛΦΙΝΙ ΤΟ ΒΙΒΛΙΟ ΤΟΥ Σ Α Κ Ε Λ Λ Α ΡΗ ΣΚΟΥΜΠΟΥΡΑ «Makedonissimo η στρατηγική της πλάκας» Με αφορμή το Μακεδονικό μίαπολιιι* ανάλυση του ΙΙαπανδρείσμού και της παρακμής
ει ανααεσα σ εναν ι κοινο υπ χλομο νεαρό και σε μια μηχανη που κυκλοφορεί με τον αναβάτη της ακέ­ φαλο; Πώς γίνεται να υποψιάζεται •κανείς τον Αι-Βασίλη για τρομοκρά­ τη: Και πώς ένας Ρουμάνος μετανά- στης γίνεται μοντέλο σε ζωγράφο; Αλήθεια, τ| κμνει έναν φτωχό ταβλα­ δόρο παγκόσμιο παίχτη στην Αμερι- κη, και ποκ ένας περίπατος με τη Μαυρούλα καταλήγει σε μια βόλτα στον άλλο κόσμο; Τι συνδέει έναν γά- 'μ >-JtA > το στην αγκαλια ενός ναύτη μ εναν αφρικανό μάγο στην Αθήνα του 70; Και τέλος, τι είδους γιατρός είναι αυ­ τός που ακούει στ ονομα Λαρος; 1 ια όλα, όσα καθημερινά, μα και παραξε- va, ot άνθρωποι διηγούνται μέσα στα κουρεία, θα μας μιλήσει και θα μας ξεναγήσει ο κουρέας, ο Ευριπίδης.
επισημαίνουμε «ΒΡΑΒΕΙΟ ΚΟΙΝΟΥ»: ΛΑΪΚΙΣΜΟΣ Ανάμεσα στα διάφορα «ιλουστρασιόν» και «γκλάμορους» τεχνάσματα που επινόησαν οι διοικούντες το, σε νέα κατεύθυνση πορευόμενο, Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης (που, φέτος, αν όλα ακολουθήσουν την πορεία που είχε προδιαγράφει ο προηγούμενος υπουργός Πολιτισμού, θα είναι το τελευταίο ελληνικό), είναι και η εισαγωγή μιας καινούργιας «συνήθειας»: ενός νέου «βραβείου», που θα το απονέμουν όχι οι ειδικοίπου συνιστούν τις επιτροπές αλλά το κοινό που θα παρακολουθεί τις προβολές, με ψηφοφορία, σε κάλπη, μετά το τέλος των προβολών. Δεν πρόκειται για αιφνίδια «θεία επιφοίτηση». Συμβαίνει και σε άλλες αντίστοιχες εκδηλώσεις που επιζητούν ενάγωνίως το λαϊκό έρεισμα - κι αν δεν κάνουμε λάθος, ήδη «ψηφίζει» και το κοινό των ετήσιων προβολών που οργανώνει το περιοδικό Σινεμά. Και καλά, το περιοδικό, στη δίνη του ανταγωνισμού επιζητεί κάποια τρυκ για να δημιουργήσει μυθολογίες που προσελκύουν κόσμο. Τομεγάλο Φεστιβάλ, όμως, ποια ανάγκη έχει να επινοεί αντίστοιχα τρυκ; Κάποτε, μια από τις μεγάλες πληγές του Φεστιβάλ ήταν οι θεατές που προσέρχονταν (για χαβαλέ και κράξιμο) στον εξώστη. Το κοινό του εξώστη ψήφιζε διά βοής - προκαλώντας χάβρα. Σήμερα, που ηβοή του κόσμου έχει χαθεί (και μαζί της και το τελευταίο σύμβολο της παρεμβατικής συμπεριφοράς, η οχλαγωγία που υποδηλώνει την ενόχληση και την αντίδραση), το Φεστιβάλ σπεύδει να υιοθετήσει άλλες μορφές «άμεσης» δημοκρατίας. Σπεύδει να κολακεύσει το κοινό του, δίνοντάς του την ψευδαίσθηση της συμμετοχής. Με μια ψήφο που δενμεταφράζεται σε τίποτα. Αυτό, να μας συγχωρούν οι εμπνευστές του, δεν είναι παρά φτηνός λαϊκισμός. ΗΜΑΣ ΚΑΝΕΜΗΣ 12 ΝΕΟΙ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΕΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΣΧΗΜΙΑ ΚΟΙΝΗ ΕΙΝΑΙ Η ΔΙΑΠΙΣΤΩΣΗ ότι η αρχιτεκτο­ νική δεν συζητιέται. Σε επιτροπές διαγωνι­ σμών ακούγεται ότι λείπει (ακόμα) .ένας τρόπος, μια γλωσσά για να αναλύσουμε και να κρίνουμε τα πιο τελευταία δείγματά της. Η έλλειψη δημόσιας συζήτησης πόνο; στη σύγχρονη αρχιτεκτονική δεν έχει λίγες ευ­ θύνες σε αυτό. Η σιωπή για την αρχιτεκτο­ νική δεν αποδείχθηκε χρήσιμη. Η σιωπή αυτή διαιωνίζει την αυτοαναφορικότητα της αρχιτεκτονικής και, εν τέλει, τον απο­ κλεισμό της από την κοινωνία. Σκοπός των συζητήσεων αυτών που θα γί­ νουν στο χώρο του Τμήματος Αρχιτεκτό­ νων είναι να ξεφύγουν από την αποσιώπη­ ση αυτή. Να κοιτάξουν την αρχιτεκτονική με μια νέα, πιο ανοικτή ματιά. Να τη συν­ δέσουν με τον κινηματογράφο, τη λογοτε­ χνία, την ανθρωπολογία, τα εικαστικά, τις νέες τεχνολογίες (επικοινωνίας και πλη­ ροφορικής). Για πόσο, άλλωστε, ακόμα θα μπορεί κανείς να απωθεί τις πολλαπλές τέ­ τοιες σχέσεις που, ιστορικά, αρχιτέκτονες ανέπτυξαν. Για πόσο ακόμα θα μπορεί κα­ νείς να παραβλέπει την ήδη υπάρχουσα μεταγραφή της αρχιτεκτονικής από τους άλλους τομείς; Για πόσο να πιστεύει ότι η αρχιτεκτονική θα συνεχίσει να παράγεται με τον ίδιο τρόπο την εποχή του Internet και της εικονικής πραγματικότητας. Εισηγήσεις από νέους αρχιτέκτονες: Γιάννη Αίσωπο, Πάνο Δραγώνα, Μαρία Λαφαζάνη-Βιβή Φίλιππα, Θανάση Μου- τσάπουλο, Πάνο Νικολαΐδη, Νίκη Φαρα- ντούρη-Γιάννη Ζαβολέα, Μέμο Φιλιππί­ δη, δίνουν το στίγμα για να ακολουθήσει μια συζήτηση. Δυο συνεδρίες: στις 6 Νοεμβρίου, όπου το θέμα θα είναι Πέρα α π’το ωραίο· και στις 13 Νοεμβρίου, που θα είναι Η απουσία στην πόλη. Και τις δύο μέρες, οι εισηγήσεις θα ξεκινήσουν κατά τις 6 μ.μ. στο αμφιθέα­ τρο του κτιρίου Αβέρωφ. n Ρ ο τ ε I Ν Ö 7 « ] •Δ είτε: Το Μ ά θη μ α Ιστορίας - τα . ά κρα, τρν έκ θ εσ η μ ε νέα ζωγραψικα του!| Γιάννη -----...^ ····' ' Φυχοπαίδη, στην νκσλε- ρί Ζουμπου- λάκη (ττλ. Κολωνακίοιι 20), από την ε π ό μ ε ν η Τρίτη, 20 Νοεμβρίου. Η ανθρω π ο­ κεντρ ική ζω ­ γραφ ική του κ α λ λ ιτ έ χ ν η σ υ ν εχ ίζει να α ν α μ ε τ ρ ιέ - τα ι μ ε τ ις σ ύγχρ ονες καθημερινές μύθοι γ ίε ς α λλά και μ ε τους ζωτικούς μύθουςτ δίνουν τα υτότητα στις σ υ λ λ ο γ ικ ό ς τ σύγχρονω ν Ελλήνων. · Δείτε: Την ταινία Μνοτικά m ψ έμ α το υ Μ ά ικ Αη, από τη Βρετανία. 0 Xpuc Φ οίνικας του τελευτα ίου Φεστιβάλ ι Καννώ ν, αλλά και μια ταινία που προοοπί τα ι τη ν έννο ια του κινηματογράφου ου&ι ο υργού - τόσο κακοπαθημένη και πάρε·' ■ γη μ ένη σ τις μ έρ ες μας. 0 Μ άικΛ μ(τονΓ μ ά σ τε από τη ν ταινία του Γιρ/ός;) πι ζετα ι την π νευματικότητα του ευρωπι κινηματογράφ ου την ίδια στιγμή που σ τρ α τεύ ετα ι τις «κουλτουριάρικες ξά ρ σ εις τη ς π αρεξηγημένης -και δ ία ιτ η ς - κινηματογραφικής σκηνής n ωραίαςηπείρου. •Διαβάστε: Την (έμμετρη) μετάφροσηΐ σ αιξπ ηρικού αριστουργήματοςΡύψοίΜ ίουλιέπα, από τον Διονύση Καψάλη, c ν έα σ ειρ ά «Ναυτίλος-Αναγνώσματα» τ εκδ ό σ εω ν Π ατάκη (διεύθυνση: Τάκης Κ γ ια λ ή ς). Επ ειδή «δικαιούμαστε κάποτε σ υ νεο ρ τά ζο υμ ε, για λίγο» τον «άνθρυϊ που ε ν τέ λ ε ι είμ α σ τε» -καθώ ς αναφέρει μ ετα φ ρ α σ τή ς -, σ ε μεταφράσεις σάγχρο» πια, α π α λλ α γ μ ένες από το σύνδρομο ε« νω ν το υ Βασίλη Ρώ τα (που, μολονότι κο» π οίησαν σ το υς Ελληνες το λόγο του U πηρ, σ ήμ ερ α φαντάζουν ξένες και άλλι επ ο χή ς). •Ακούστε: Α π όψ ε, Παρασκευή, στο Ροο τη ς οδού Μ άρνη, τους Active Member, π ρ εσ β ά τερ ο από τα εγχώρια χιη-χοπ ο ματα, π αρουσ ιάζουν τον τέταρτο δΛ το υ ς, Απ ’ τον τόπο της φαγάς. Μαζί τους, π ρω τοεμφ α νιζό μενοι Νέβμα. Απ' το Πέρι μ α μ ε αγάπ η... /. ■ ■ _ _ —
01 ΕΡΓΟΛΑΒΟΙ ΕΝΑΝΤΙΟΝ ΤΩΝ ΕΡΓΩΝ ΤΩΝ ΜΑΣΤΟΡΩΝ ημείωμα που νθείείναι το ύτερομέρος 'ολήςπονμας ηκεαπό τον κ. moιμπε'λα, άλογοαπό τα λα, του οποίου, φαίνεται, ϊζει η καρδιά για G αστροφές σε ίατου ομούαπό ιούς ίβους- ισχόπους. χωριό μου, το 'κολικό Τρικά- τίσιηκε πριν από d o100 χρόνια, το .895, μια τοξοει- :φυρα από ηπει- μαοτόρους οι ιν άριστα δείγ- γραφής-κατα- ς σε όλα σχεδόν τάμια της Ηπεί- m της Θεσσα- Μετά από 100 ι λειτουργίας, η α (παλιοκάμα- ην ντοπιολαλιά) ]vατυχία να πνί- από τα νερά του ατος του υδροη­ λεκτρικού σταθμού Μεσοχιύρας. Οι εται­ ρείες που ανέλαβαν την κατασκευή του φράγματος, πριν την πνίξουν οριστικά, τη «χρησιμοποίησαν» για να μεταφέρουν τα υλι­ κά και την «κακοποίη­ σαν» αισθητικά (δες και φοπογραφία 1970 συγκριτικά με αυτή του 1996). Πρότασή μου είναι να γίνει μια προσπάθεια, μέσω του περιοδικού σας, να υποχρεωθούν οι εται­ ρείες να μεταφέρουν τη γέφυρα, κομματια­ στά, όπως έγινε με τα αρχαιολογικά μνημεία Το παλιό και το καινούργιο του φράγματος του Ασσουάν της Άνω Αιγύπτου πριν 30 χρό­ νια, σε άλλο σημείο του Αχελώου, και συ­ γκεκριμένα στην πε­ ριοχή Τρία Ποτάμια που βρίσκονται εκτός πεδίου βολής-κατα- κλυσμού του φράγμα­ τος... Προτιμά) να απεθυνθο) στην καλλιτεχνική ευ­ αισθησία τιυν τελευ­ ταίων σελίδων του πε­ ριοδικού σας παρά στην αναισθησία του Υ.Π.Π.Μ. (Υπουργεί­ ου Προστασίας Παρα­ δοσιακών Μνημείων). • Προσυπογράφουμε. Και ελπίζουμε πως, έστω και έτσι, μπορείνα φτάσει η διαμαρτυρία στα αυτιά των αρμοδίων. ΝΑ Δ ΙΑ Σ Ω Θ Ε Ι Η Μ Ν Η Μ Η ιι έξι χρόνια, στη μικρή πόλη Am berieu της Νοτιαα- <ής Γαλλίας δημιουργήθηκε ένα πρωτότυπο και μο εγχείρημα που σκοπό έχει τη διάσωση της ατο- ιαι ιστορικής μνήμης, μέσα από τη συλλογή αυτο­ κριών και προσωπικών ημερολογίω ν που έχουν εί από ανώνυμους ανθρώ πους και μείνανε ανέκδο- ιμαδική αυτή προσπάθεια που ονομάζεται «Σύλλο- ]την αυτοβιογραφία και την αυτοβιογραφική κλη- ά»-Α .Ρ.Α . («Association pour l’autobiographie et le D in e autobiographique») συγκεντρώ νει μέλη απ’ Γαλλία, την Ελβετία, την Αγγλία, ώς και την Ιαπω- ίάζει ένα εξαμηνιαίο περιοδικό με τίτλο Garde- re, καθώς, πριν από το ψυγείο, λέγα νε το Garde- > r , αντίστοιχο του ελληνικού Φαναριού. Έ τσι στο 30132 σελίδων τεύχος του περιοδικού (Μ άρτης Μάρτης1966) παρουσιάζονται 146 αυτοβιογραφικά ο που σχεδόν όλα, εκτός από μερικά πιο παλιά, ηκαν από Γάλλους, άνδρες και γυναίκες διαφόρων πκώνστρωμάτων, ανάμεσα 1850 και περίπου 1970. Αναγγέλλονται και άλλα για το νούμερο 3 του Garde- Memoire. Προκειμένου για τον ελληνισμό, μια γαλλίδα φιλόλογος, εγκατεστημένη στο Παρίσι και ενεργό μέλος της, Α.Ρ.Α. η Ελισάβετ Σιρ άρχισε μια παράλληλη έρευνα, την περα­ σμένη άνοιξη στην Αθήνα, αντιγράφοντας παραπάνω από 100 αυτοβιογραφικά κείμενα προσφύγων στο «Κέντρο Μ ι­ κρασιατικών Σπουδών» και συνεχίζοντας το καλοκαίρι στην Κύπρο. Ό σοι Έ λληνες κατέχουν παρόμοια ανέκδο­ τα, παλιά ή πρόσφατα, κείμενα, προτρέπονται να έρθουν σε επαφή μαζί της, γράφ οντας γαλλικά ή ευανάγνωστα ελληνικά στην M adam e ELISABETH SIRE 11 Rue Notre Dam e 95160 M O N TM O R EN C Y FRANCE H φιλελληνίδα Γαλλίδα ενδιαφέρεται επίσης για την ελλη­ νική διασπορά. R.M. •εγκαταστάσειςτουWim Delvoyeαπό 1 τηΓάνδηκαιτης Priscilla Mongeαπό τψ ΚοσταρίκαστοΣαπωνοποιείο{κτήμα εκθεσιακόςχώρος.Ώςτις3Θ,1i •«Τρίπτυχα», ΖωγραφικήτουΠαναγιώτη Γράββαλου. Κρεωνίδης (Κανάρτγ2Α, Κολωνάκι). Ώςτις 19.11. • Ακρυλικάτης ΆρτερηςΑλκαλόη. Εποχές (Κηφισίας 263,Κηφισιά). Ώςτις •ΖωγραφικήτηςΧριστίνας Μούρο στην αίθουσαΑστήρ (Μέρλιν6, Κολωνάκι). 13,11-7,12. ' ·! ψί··: · «Κόσμημακαιεγκατάστασηστοχώρο αποτους ΣτέλλακοιΤάκη 51), Ωςτις 22,11. •ΖωγραφικήτηςΔάφνηςΑγγελίδου. Τερρακόττα (ΧρυσοστόμουΠόρνης 13, > Θεσσαλονίκη).Ώςτις30,11. . •Ζωγραφική μεσταιχ^ακαλλοζττγ; ΜελίναςΣταματίου. Αστρολάβος- Δεξαμενή (Ξανθίππου 1ΐ, Κολωνάκι).Ώς τ.ς9 11. ' • «Εάλωηπόλιςμητέρα;»: Ζωγραφική της ΕλένηςΜωραΐτη Νέες Μορφές (Βαλαωρίτου9). Ώςτις 17.11. •«Κουτιά»: Πολλαπλάσεγιαπωνέζικο χαρτίτηςΖωήςΚεραμέα, Θέμα (ΠατριάρχουΙωακείμ53}<14.117.12. •«Καλημέρα»:2ωγραφικήτουθ. Πόντου. Αέναον (Αντερσεν 18, Κατεχάκη). Ώςτις23.11. ΤΟ ΤΕΛΟΣ ΤΩΝ ΜΙΚΡΩΝ ΜΑΣ ΠΟΛΕΩΝ Τα μαγαζιάτης περιοχής ήτης πό­ λης που επισκεφτήκαμε όταν ήμα­ σταν παιδιά έχουν αφήσειτο... ση­ μάδι τους: στη μνήμη μας και ίσως και στην αισθητική μας. Ο ζωγρά­ φος Κώστας Σπυριούνης αφιέρωσε ολόκληρη την έκθεσή του, που θα στεγάζεται στην Γκαλερίτης Έρσης μέχρι τις 16 Νοεμβρίου, στα παλαιό μαγαζιά του τόπου όπου πέρασε τα παιδικά του καλοκαίρια: τη Νότια Εύβοια. Λάδια σε ξύλο -κεραμιδιά, λευκά και ώχρες- και φύλλα χρυ­ σού, είναι τα υλικά που χρησιμοποι­ εί ο Κ. Σπυριούνης που «παίζει μ’ αυτή τη μνημονική άσκηση-αναδρο- μή στα παιδικά του χρόνια», (σημει­ ώνει ο Χάρης Μεγαλυνός), κατα- φέρνοντας όμως να ξεφύγει από το «τοπικό» και το «γραφικό», δίνο­ ντας στους πίνακές του «τοφωςτων παιδικών χρόνων». Ο.Σ.
r Και ηπόλη, στο διάστημα αυτό, αιμορραγεί και χάνεται του Γ. Φρερη Κι ενώ , εδώ και χρόνια, σ υ ζη το ύ σ α μ ε για τα έ ρ γ α π ου θ α σ υ ν έβ α λ λ α ν σ τη ν επ ιτυ χ ία τ η ς Θ εσ σ α λ ο ν ίκ η ς ω ς Π ο λ ιτισ τικ ή ς Πρωτεύουσας τη ς Ευρώ π ης για το έ τ ο ς 1997, κα ι π ου ε ξ α ιτ ία ς α υ το ύ το υ γ ε γ ο ν ό το ς ά λ λ α ζα ν , π α ρ α ιτο ύ ν τα ν , α λληλοκα τηγορούντα ν, υπ ονομεύονταν, κ α λ λ ιλ τεχ ν ικ ο ί δ ιε υ θ υ ν τ έ ς , υπ ο υ ρ γο ί Π ο λιτισ μ ο ύ , δ η μ ο τικ ο ί σ ύ μ β ο υ λ ο ι, κ α ι π α ρ α σ ύ μ β ο υ λ ο ι, ξαφ νικά, ο νέος υπ ουργός Π ο λιτισ μ ού, έ χ ο ν τα ς π λήρω ς σ υ ν ειδ η το π ιή σ ει «τη σ κόπ ιμη α ν ε υ θ υ ν ό τη τα τω ν υ π ε υ θ ύ ν ω ν » , μ ε μία επιτυχημένη «σ υμπ αραδήλω ση» ισ χ υ ρ ίσ θη κ ε ό τα τα έρ γ α π ου θ α σ υ ν τελ ο ύ σ α ν σ τη ν α ξιο π ρ επ ή α ν ά δ ε ιξ η τ η ς Θ εσ σ α λ ο ν ίκ η ς ω ς Πολιτιστικής Π ρ ω τεύ ο υ σ α ς δ ε ν θ α ο λ ο κλη ρ ω θ ο ύ ν για το 1997, α λ λ ά το 1 9 9 7 θ α σ τ α θ ε ί η α φ ε τη ρ ία γ ια τη δ ρ ο μ ο λ ό γ η σ ή το υ ς (sic!). Κ αι η π όλη, σ το δ ιά σ τη μ α α υ τό , α ιμ ο ρ ρ α γ εί κα ι χ ά ν ε τ α ι. Φ υσικά, τελευταίος υπαίτιος, αυτής της θλιβερής και επαναλαμ­ βανόμενης υπόθεσης σπατάλης και ανικανότητας αξιοποίησης του δημόσιου χρήματος, κι όχι μόνο για τα πολιτιστικά δρώμενα, θα μπορούσε να είναι ο σημερινός υπουργός Πολιτισμού. Την ευθύνη επωμίζονται όλοι όσοι ανέχθηκαν, εδώ και χρόνια, σαν Πόντιοι Πιλάτοι, αυτήν την απαράδεκτη κατάσταση, συμπεριλαμβανομένων και των πολιτών αυτής της πόλης που ως θύματα της όποιας λιτότητας έγι­ ναν παθητικοί «αποδέκτες» της διακυβέρνησης διαφόρων επώνυμων και ανώνυμων παραγόντων του πολιτικού, πνευματικού και οικονομικού κατε­ στημένου της πόλης. Αυτοί οι τελευταίοι βρήκαν μια νέα καλή ευκαιρία, αν όχι εμπλουτισμού, σίγουρα όμως προβολής και διαφήμισης των ανύπαρ­ κτων προσόντων τους, διαψεύδοντας στο όνομα του εκσυχρονισμού τις ελ­ πίδες ενός ολόκληρου λαού. Αλλά ποιος ενδιαφέρεται ειλικρινά για τολαό: Ελέγχοντας πλήρως τους «δημοκρατικούς» μηχανισμούς -έτσ ι αποκαλού- νται τώρα τελευταία οι μηχανορραφίες της δημοκρατικής ολιγαρχίας που κυβερνά, κι εννούμε τα διαπλεκόμενα συμφέροντα, τις διανοουμενίστικες παρέες, τα κουλτουριάρικα κυκλώματα, και τα συναφή'- τα άτομα αυτά (δη­ μοτικοί προύχοντες, πολιτικοί υπεύθυνοι, πνευματικοί ταγοί-μάνατζερ οικο­ νομικών και ιδεολογικών συμφερόντων, κι άλλοι), αποφασίζουν ανεξέλεγκτα ή ενεργούν πιστά σύμφωνα με τις αποφάσεις αυτών που κινούν τα νήματα. ΑΣΧΕΤΑ ΑΝ Η ΠΟΛΗ, ΣΤΟ ΔΙΑΣΤΗΜΑ ΑΥΤΟ, ΑΙΜΟΡΡΑΓΕΙ ΚΑΙ ΧΑΝΕΤΑΙ Οι υπεύθυνοι της Θεσσαλονίκης Πολιτιστικής Πρωτεύουσας 1997, φαίνε­ ται να αγνοούν ότι ο ευρωπαϊκός αυτός θεσμός δεν είναι μόνο μια ευκαιρία για «μπίζνες», δεν είναι μόνο μια εποχιακή δυνατότητα μεγαλοπρεπών εκδη­ λώσεων, δεν είναι μια απλή ή σύνθετη υπόθεση διεκπεραίωσης κάποιων υποχρεώσεων. Δεν κατανόησαν ότι το έργο τους δεν εξαρτάται αποκλειστι­ κά και μόνο από έναν φορέα που οργανώνει μερικές παραστάσεις όπερας, θεάτρου, κινηματογράφου, ή κάποιες πρωτότυπες εκθέσεις. Ο θεσμός αυ­ τός θα έπρεπε να είχε κυρίως συμβάλει στον συντονισμό των ζωντανών και υπεύθυνων κυττάρων μιας κοινωνίας για την ανάδειξή της ως προτύπου και σε άλλους πολιτισμούς, να είχε σταθεί σταθμός για την κινητικότητα των πνευματικών αναζητήσεων και διεκδικήσεών της, να είχε αποτελέσει το κύτ­ ταρο ενός πολύτροπου φρονήματος διάδοσης για την αντίληψη της Τέχνης και των Γραμμάτων, να είχε δώσει το στίγμα της πνευματικής και πολιτιστι­ κής της ευαισθησίας και να είχε μεριμνήσει γενικά, ώστε η πόλη να μηνοι μορραγεί πνευματικά και να μη χάνεται. Αναρωτιέμαι λοιπόν: τι εκπροσωπεί και αντιπροσωπεύει σήμερα, δύομή­ νες πριν από την έναρξη του 1997, η Θεσσαλονίκη Πολιτιστική Πρωτεύουσα της Ευρώπης. Μήπως την πόλη με το μεγαλύτερο ποσοστό ανεργίας της Ελλάδας; Μια μεγαλούπολη χιλιοτραγουδισμένη μόνο στα πλαίσια ενόςμύ­ θου; Γιατί η πραγματική της εικόνα τρομάζει, όχι μόνο τον κάθε επισκέπτη, αλλά και τον κάθε σκεπτόμενο πολίτη. Καθημερινά, θλίβομαι, αγωνιώ, αγα­ νακτώ και είμαι σίγουρος πως χιλιάδες άλλοι συμπολίτες μου νιώθουντα ίδια αισθήματα αντικρύζοντας την αδιαφορία, τηνανυπαρξία εναρμόνισης πολιτισμού και ζωής, συνειδητοποιώντας την υστερική, θορυβώδη, πομπώ­ δη και κενού περιεχομένου έννοια του πολιτισμού με τη διολίσθησή τουσε ρητορικά σχήματα που χρησιμοποιούν κάποιοι για να καλύψουντο ψέμα,τη σήψη και τη διαφθορά μερικών ψευδοταγών του πνεύματος. ΚΑΙ Η ΠΟΛΗ, ΣΤΟ ΔΙΑΣΤΗΜΑ ΑΥΤΟ, ΑΙΜΟΡΡΑΓΕΙ ΚΑΙ ΧΑΝΕΤΑΙ Θεσσαλονίκη 1997! Πόλη ενός εκατομμυρίου κατοίκων, πόλη των ελλείψε­ ων: παντελής απουσία ενός αξιοπρεπούς και υπεύθυνου έντυπου ήτηλεοππ- κούσταθμού για την ενημέρωση των πολιτών της γύρω από τα συμβαίνοντα στην πόλη, έλλειψη περιοδικών λόγου και τέχνης, έλλειψη μονίμων θεατρικών ομάδων με τακτικό εναλλασσόμενο ρεπερτόριο, έλλειψη δικτύου οργανωμέ­ νων βιβλιοθηκών, έλλειψη στοιχειώδους καθαρής και εύχρηστης αστικήςσυ­ γκοινωνίας, έλλειψη βιολογικού καθαρισμού για να λυτρωθεί η παραλία, κιόχι μόνο, από τη συχνή δυσοσμία και τις ποντικοδρομίες, έλλειψη πάρκων(δεν έχω ξαναδεί πόλη που από το αεροδρόμιο μέχρι το κέντρο της, σε μιαδιαδρο­ μή 20 χιλιομέτρων περίπου να μη συναντά κανείς ούτε ένα πάρκο!), έλλειψη χώρων στάθμευσης αυτοκινήτων για την άνετη διακίνηση των πολιτών της στους δρόμους και τα πεζοδρόμια, έλλειψη έργων τέχνης στους δημόσιους χώρους, που καταμαρτυρεί τη χρόνια περιφρόνηση των αρχόντων της προς την Τέχνη, έλλειψη συντριβανιών στις λιγοστές της πλατείες, έλλειψη δημαρ* χειακού μεγάρου, έλλειψη ξενοδοχείων, έλλειψη, έλλειψη... ________________X V
Λ il ΗΠΟΛΗ, ΣΤΟ ΔΙΑΣΤΗΜΑ ΑΥΤΟ, ΜΟΡΡΑΓΕΙ ΚΑΙ ΧΑΝΕΤΑΙ Εαν αντιστάθμισμα αυτής της στοι- ώδους πολιτιστικής θωράκισης, αυ- ν των ελλείψεων, που δυστυχώς οτελούν πλέον τρόπο ζωής για τους Γοίκουςτης πόλης, η σημερινή μεγα- ίπολη διαθέτει βυζαντινό μουσείο ρίς μόνιμα εκθέματα, ιστορικά μνη- α φασκιωμένα με σιδεριές από το ’8 (!), άλλα μουσεία που συνήθως λειτουργούν, πληθώρα από μπου- μπαρ, κλαμπ, εστιατόρια, ψηστα- ς, ουζάδικα, μπυραρίες, σκυλάδικα, σαρίες, ταβέρνες, κ.λπ. που προπελ­ ών κόσμο, γιατί η έννοια του πολιτι- ού έχει πια συνδεθεί μόνο με τη δια- ίδαση, με την ψυχαγωγία κι όχι και την καλλιέργεια του πνεύματος, του ους και του ύφους μιας κοινωνίας. Η πρωτεύουσα διαθέτει επίσης, χάρη Iφροντίδα των δημοτικών της αρχό- )v, πληθώρα άκομψων γλαστρών με :ά, συνήθως μαραμένα, που οι κά- (θί της τα προσλαμβάνουν ως κά- ις απορριμάτων, πεζοδρόμια απροσπέλαστα για τους πεζούς -για τα άτο- με ειδικές ανάγκες δεν συζητάμε- εξαιτίας των εμποδίων που παρεμβάλ- ίν οι κάθε λογής περιστεράδες, οι ανεξέλεγκτοι μαγαζάτορες, οι ανεύθυ- οδηγοί αυτοκινήτων, οι μοτοσυκλετιστές, οι πάσης φύσεως άχρηστες τα- ;λες, πινακίδες, ταμπλώ, κ.λπ. Η άλλοτε κραταιά Συμβασιλεύουσα και μέλ- ισα Πολιτιστική Πρωτεύουσα «διακοσμείται» επίσης με πολλούς κάδους ^αριότητας, που συσσωρεύουν γύρω τους περισσότερα σκουπίδα απ’ 1εμπεριέχουν, έχει καταστήματα πολυτελείας με προσόψεις κιτς, κτίρια ιψίμοιρα στη θέα, αποτέλεσμα προσπαθειών των υπευθύνων της για τη ιήρηση της αρχιτεκτονικής της κληρονομιάς, εκκλησίες καταχωνιασμέ- ,.ανάμεσα σε δύσμορφες πολυκατοικίες, δρόμους χιλιομπαλωμένους, γε- ,ουςλακούβες, για να κυκλοφορούν πανάκριβα αυτοκίνητα. Αυτή η «πολι­ τική» ατμόσφαιρα αν δεν προκαλεί φθορά στην ποιότητα ζωής της πόλης, 5εν μεταδίδει μια νοοτροπία στους νεότερους, αν δεν καλλιεργεί ένα νο­ ώ φρόνημα στους πολίτες, αν δεν συμβάλλει στη διεστραμμένη αντίληψη 'δικαιωμάτωντους, άραγε τι να σηματοδοτεί και τι να προαναγγέλλει; Την γέννηση, τον Κλασικισμό, τη ροπή προς το ρομαντισμό ή τη μεταμοντέρ- τναίδεια κι αποστροφή από την ευασθησία, την ομορφιά, την νοικοκυρο- η, την καλλιέργεια του πνεύματος; (I ΑΝ ΗΠΟΛΗ, ΣΤΟ ΔΙΑΣΤΗΜΑ ΑΥΤΟ, ΑΙΜΟΡΡΑΓΕΙ ΚΑΙ ΧΑΝΕΤΑΙ παίτιοι αυτής της κατάντιας, αυτής της παρακμής, αυτής της καθημερι- μιζέριας που έχει μπει και στο πετσί των πνευματικών της ταγών, είναι λοί φορείς. Ο Οργανισμός Πολιτιστικής Πρωτεύουσας δεν είναι άμοιρος )υνών, εξαιτίας της ανικανότητάς του να κινητοποιήσει αρμόδιους φορείς κατοίκους, ώστε να συνειδητοποιήσουν από κοινού τα χρόνια προβλήμα- καινα βρεθούν οι ενδεδειγμένες λύσεις. Και να σκεφθεί κανείς ότι στο Δι- ητικό Συμβούλιο του εν λόγω Οργανισμού προΐσταται ο Δήμαρχος αυτής ;μεγαλούπολης, που απλά παρακολουθεί την όλη κατάσταση, χωρίς να ιδρό, σαννα μη βλέπει το «ξεχαρβάλωμά» της, παραμένοντας απλός θεα- ανίκανος να καταγγείλει, να περιστείλει τις πολιτιστικές διολισθήσεις, 'απόλυτη ισοπέδωση των πολιτιστικών αξιών. Και το ερώτημα που πλανά- ■ είναι γιατί; Και οι πνευματικοί άνθρωποι αυτής της ιστορικής πόλης γιατί ιπούν και δεν διαμαρτύρονται; Φοβούνται μήπως και χάσουν κάποια χο­ ρηγία, επίσημη ή ανεπίσημη, ωσάν να μην είναι μάρτυρες αυτής της τρομε­ ρής πολιτιστικής υποβάθμισης, αυτής της πρωτοφανούς παραμόρφωσης, αυτής της αξιοθρήνητης κατάστασης; Κλεισμένοι στον γυάλινο τους πύργο, σε παρεούλες, ανέχονται με ελιτίστικη απάθεια τον ξεπεσμό τους και φαίνεται να ’ναι ικανοποιημένοι, αρεσκόμενοι σε ρητορικά σχήματα και σημειολογικά παιγνίδια για να εκφράσουν, αν ποτέ δεηθούν να εκδηλώσουν, την υποκριτι­ κή τους αγανάκτηση. Κι ενώ όλοι κωφεύουν ή εθελοτυ­ φλούν, η πόλη, στο διάστημα αυτό, αι- μορραγεί και χάνεται. Αντί ο Οργανισμός Πολιτιστικής Πρωτεύουσας να είχε αρχίσει, από την ίδρυσή του ακόμα, μια σταυροφορία πνευματικής και καλλιτεχνικής αφύπνι­ σης της βορ ειοελλαδικής Περιοχής γενικά, προτιμά να σπαταλά τις εισφο­ ρές των φορολογουμένων πολιτών, σε πανάκριβα πολυτελή έντυπα, που δια- τον καλλωπισμότης πόλης... νέμονται δωρεάν, όπως για παράδειγ­ μα το Ενενήντα επτά, που παρουσιάζει πενιχρές εκδηλώσεις, που διατυμπα­ νίζει με λογοπαίγνια διανοουμενίστικων σαλονιών την ανικανότητα βελτίω­ σης του πολιτιστικού υπόβαθρου της κοινωνίας, χωρίς καμία ελπίδα αναβάθ­ μισης ή καταγραφής του στοχαστικού της δυναμικού. Ξοδεύει αλόγιστα και αδέξια σε έργα βιτρίνας, σε θεάματα μόστρας, κι όχι ουσίας, σε φιέστες ξέ­ νες προς την παράδοση του τόπου, προκειμένου να προβάλει προς τα έξω, προς τους Ευρωπαίους, ότι έχουμε τον ίδιο πολιτισμό με τον δικό τους, σαν να κατέχονται από σύνδρομο κατωτερότητας για την πολιτιστική μας κληρο­ νομιά. Οι υπεύθυνοι του Οργανισμού δρουν ως φερέφωνα συμφερόντων, ξέ­ νων προς την πολιτιστική μας κληρονομιά, αδυνατώντας να κατανοήσουν ότι ο ευρωπαϊκός πολιτισμός, αν υπάρχει, είναι κράμα, είναι σύνθεση πολιτιστι­ κή και πολιτισμική, είναι πνεύμα πολύμορφο κι αλίμονο να γίνει ενιαίος, όπως πολλοί επιχειρούν, θ α καταντήσει φτωχός, ρηχός κι ασήμαντος. ΚΑΙ Η ΠΟΛΗ, ΣΤΟ ΔΙΑΣΤΗΜΑ ΑΥΤΟ, ΑΙΜΟΡΡΑΓΕΙ ΚΑΙ ΧΑΝΕΤΑΙ Κύριος υπαίτιος της πολιτιστικής αυτής «πορείας» είναι ο Οργανισμός Πολιτιστικής Πρωτεύουσας, που εξαιτίας της δραματικής απουσίας σοβα­ ρότητας που τον διακρίνει από την ίδρυσή του ακόμα, να μην επιτελεί πια λειτουργία ζωής όπως θα όφειλε. Διεκπεραιώνει απλά, θα έλεγε κανείς, «πε­ λατειακές» εντολές. Αδυνατεί να εμφυσήσει την ομορφιά και την ευαισθη­ σία στην καθημερινή ζωή του πολίτη: τον απομακρύνει από την Τέχνη, τον πολιτισμό, τον καθιστά αδιάφορο για ένα καλύτερο πολιτιστικό επίπεδο ζω­ ής. Δεν εμπνέει, δεν επιχορηγεί, δεν προωθεί τις τέχνες και τα γράμματα. Περιορίζεται στο να επιτηρεί τα καλλιτεχνικά και πνευματικά δρώμενα, για να μη χρησιμοποιήσουμε άλλους όρους, όπως της «λογοκρισίας» μέσω της αξιολόγησης ή της «φίμωσης» καθώς τα αποκλείει, κρίνοντάς τα ασύμφορα ή επιλεκτικά, πάντοτε ανάλογα με τα συμφέροντα των «δημοκρατικών επι­ τελείων» που οι «γνωστοί άγνωστοι κύκλοι» της ντόπιας ή ξένης «ολιγαρ­ χίας» επιβάλλουν. Η πρακτική του γραφειοκρατικού αυτού οργανισμού έχει πια ταυτιστεί, στη συνείδηση του ελληνικού λαού, μ' αυτήν της ΔΕΗ, του ΟΤΕ, της Ολυμπιακής και των άλλων ΔΕΚΟ. Και φυσικά, η πόλη, στο διάστημα αυτό, αιμορραγεί και χάνεται. Να 'ναι αυτή η κατάσταση ένα νέο «ξεκίνημα» που χρειάζεται και «γιορτή»; Ο υπεύ­ θυνος αναγνώστης ας το κρίνει. Ί 8 Δείγμα του πώςαντιλαμβάνονται στηΘεσσαλονίκη
ΚΡΙΤΙΚΗ ΤΟΥ ΣΧΕΔΙΟΥ ΝΟΜΟΥ ΓΙΑ ΤΟ ΦΕΣΤΙΒΑΛ Το Φεστιβάλ του κυρίου Διευθυντού! του Ηλία Κανέλλη Τ ο 1992 σηματοδότησε μια μεγάλη αλλαγή για το Φεστιβάλ Ελληνικού Κι­ νηματογράφου που, κάθε χρόνο, γίνεται στη Θεσσαλονίκη. Για πρώτη φορά, παράλληλα με τις ελληνικές ταινίες, άρχισε να λειτουργεί διεθνές διαγωνιστικό τμήμα, ενώ, με την προσθήκη μεγάλου προγράμματος προ­ βολών ξένων ταινιών, άρχισε να λειτουργεί ως επαρκές πανόραμα των κι­ νηματογραφικών τάσεων σε διάφορα μέρη του κόσμου. Ενδεχομένως, ιδιαίτερα εκείνη την περίοδο, η διεύρυνση των ενδιαφερόντων του Φεστιβάλ να ήταν επιβε­ βλημένη και από τα πράγματα. Το 1992, άλλωστε, η ελληνική παραγωγή είχε συρρι- κνωθεί αριθμητικά σε τέτοιο βαθμό, ώστε να διαγωνίζονται μόνο έξι ταινίες στο κύ­ ριο, ακόμη τότε, διαγωνιστικό τμήμα του θεσμού. Τη φετινή χρονιά έχουν αλλάξει πολλά. Στο φετινό Φεστιβάλ, που σύμφωνα με όσα είχε εξαγγείλει ο προηγούμενος υπουργός Πολιτι­ σμού Σταύρος Μπένος θα είναι το τελευταίο ελληνικό, υποβλήθηκαν να διαγωνισθούν 21 ελληνικές παραγωγές και, τελικά, μετά την απόφαση της Προκριματικής Επι­ τροπής, διαγωνίζονται 14. Αλλη μία ταινία, λόγω του απαράδεκτου νόμου περί ελληνικότητος, δεν μπορεί να προβληθεί ως ελληνική επειδή οι ήρωές της μιλάνε ρώ- σικα. Ποσοτικά, τουλάχιστον, το βαρύ κλίμα για την ελη- νική ταινία έχει αντιστραφεί. Αντίθετα, το διεθνές διαγω- νιστικό τμήμα του Φεστιβάλ κάθε χρόνο εμφανίζεται και πιο ωχρό, καθώς το βασικό του χαρακτηριστικό, η προ­ βολή της πρώτης ή της δεύτερης ταινίας νέων σκηνοθε­ τών απ’ όλο τον κόσμο, δεν σιγουρεύει το επίπεδο του διαγωνισμού, με αποτέλεσμα οι θεατές να διαρρέουν προς τις ρετροσπεκτίβες ή προς τις προβολές του τμή­ ματος των «Νέων Οριζόντων», που παρουσιάζει σε πρώ­ τη προβολή για την Ελλάδα ανήσυχες ταινίες απ’ όλο τον κόσμο, που αξίζει σίγουρα να δει κανείς. Σ' αυτό το πεδίο, είναι φυσικό η εσπευσμένη απόπειρα όχι μόνο να καταργηθεί το ελληνικό τμήμα του Φεστιβάλ αλλά και να αλλάξει η νομική του μορφή [«Ιδρύεται νομικόπρόσωποιδιωτικούδικαίου, μεέδρα τη Θεσσαλονίκη και επωνυμία “ΦεστιβάλΚινηματογράφουΘεσσαλονίκης"»,λέειστο πρώτο άρθρο, παρ. 1, το σχετικό σχέδιο νόμου, που πρόσφατα εκπονήθηκε) μοιάζει σαν να θέλει εσπευσμέ­ να να προλάβει τις εξελίξεις, παγιώνοντας τετελεσμένα γεγονότα. Στις γραμμές που ακολουθούν, εξετάζοντας αυτό το σχέδιο νόμου, θα προσπαθήσουμε να εξηγήσουμε π εννοούμε. Τ ο σχέδιο νόμου συνετάγη εσπευσμένα, όχι από το Γνωμοδοτικό Συμβούλιο Κινηματογραφίας του υπουργείου Πολιτισμού, αντιπροσωπευτικό όργανο των κινηματογραφικών φορέων με αρμοδιότητα να προτείνει την κρατική πο­ λιτική για το οπτικοακουστικό στον υπουργό αλλά από επιτροπή προσωπικοτήτων που συνεκάλεσε ο κ. Μπένος (ο οποίος έκανε μεν χρήση του δικαιώματος του, ως υπουργός, να επιλέγει τον τρόπο με τον οποίο θα πολιτευθεί, σε ένα κυρίαρχο ζήτη­ μα που αφορά τον ελληνικό κινηματογράφο, δε, φρόντισε να αποκόψει το νομοσχέ­ διο που προετοίμαζε από κάθε βάση αντιπροσωπευτικότητας, ιδιαίτερα σε ό,τι αφο­ ρούσε τα συμφέροντα και τις επιδιώξεις των παραγωγικών κλάδων στο χώρο του οπτικοακουστικού). Την επιτροπή αποτελούσαν οι: Γιάννης Μπακογιαννόπουλος, κριτικός, σύμβουλος κινηματογραφίας του ΥΠΠΟ· Θόδωρος Αγγελόπουλος, σκη­ νοθέτης- Μ άνος Ζαχαρίας, σκηνοθέτης, πρώην πρόεδρος του ΕλληνικούΚ έντρ Κινηματογράφου- ΦώτοςΛαμπρινός, σκηνοθέτης-Αιμίλιος Κονιτσιώτης nape, γός- Λουκία Ρικάκη, σκηνοθέτις. Στις 21 του περασμένου Ιουνίου, οκ. Μ π ακογκ νόπουλος είχε κιόλας έτοιμο το σχέδιο νόμου, το διαβίβασε μάλιστα στακινη μ α ι γραφικά σωματεία με την παράκληση να το σχολιάσουν και να του αποστείλουν- απόψεις τους περί αυτού, ει δυνατόν εντός 10 ημερών. Δεν γνωρίζουμε ποιοι και τι απάντησαν. Η ουσία είναι ότι, παρά τις όποιες νίες των σωματείων μεταξύ τους, κατά βάσιν υπήρξαν (και υπάρχουν) αντιρρήα προς ουσιαστικά σημεία του σχεδίου νόμου, ιδιαίτερα ως προς το σημείοεκε. που θέλει τον ελληνικό κινηματογράφο φιλοξενούμενο πλέον στην, ώςφέτος, 5 του βασική εκδήλωση. Τι αναφέρει σχετικά το σχέδιο νόμου; Καταργείται. πρόσωπο δημοσίου δικαίου με την επωνυμία Φ εσ τι( Ελληνικού Κινηματογράφου και αντικαθίσταται α π ό νέο πρόσωπο ιδιωτικού δικαίου με την επωνυμίαΦ ει βάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης. Οι ελληνικέςι νίες της χρονιάς δεν δικαιούνται να διαγωνισθούνμε ξύ τους στον νέο θεσμό, όσοι όμως έκτων σκηνοθετ τους πληρούν τους όρους λειτουργίας του Φεστιβάλ τα δεδομένα που σήμερα ισχύουν, κάνουντηνπ ρ ω π τη δεύτερη ταινία τους) μπορούν να την υποβάλουνκ αν ο διευθυντής του Φεστιβάλ την επιλέξει, ναδιάγω σθεί στο διεθνές τμήμα. Οι σκηνοθέτες ή οι παραγιέ των ελληνικών ταινιών κάθε χρονιάς έχουν δικαίω μα υποβάλουν την ταινία τους στο Πανόραμα ΕλληνικούI νηματογράφου του Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης, έναξεχ ριστό τμήμα για τις ελληνικές κινηματογραφικές π α ρ γωγές. Στο Πανόραμα δεν δίδονται βραβεία - α π λ ώ παρουσιάζονται σε κοινό οι ταινίες. Ωστόσο, στοάρθρ 3, παρ. 14γ, το σχέδιο νόμου ορίζει χαρακτηριστικάι εξής: «(ΟΔιευθυντής του Φεστιβάλ) Επιλέγει τις ταινίες του ΕλληνικούΠ ανόραμ α (...) και καθορίζει την ημέρα και τη σειρά προβολής τους. Στο έργοτηςγ : ταινιώνείναι δυνατόννα υποβοηθείται απόειδικούς συνεργάτεςπουορίζειοίδιος.*. Το τελευταίο αυτό σημείο έχει ιδιαίτερη σημασία. Οι έλληνες κινηματογραφία ακόμη και για να συμμετάσχουν στο μη διαγωνιστικό Πανόραμα είναι υποχρεφ νοι να προκριθούν από έναν μόνο άνθρωπο: το διευθυηή του Φ εστιβάλΑ$ αυτό το σημείο να ειδωθεί συγκριτικά με το σχέδιο τροποποίησης του apecc. εν ισχύι σήμερα νόμου 1597/86. Εκεί προβλέπεται πως, αν θέλουν οι σκηνοθέτεςν έχουν το δικαίωμα οι ταινίες τους να διεκδικήσουν τα ετήσια κρατικά βραβείοπα.: τητας (τα ελληνικά Όσκαρ, όπως τα θέλει η μυθολογία, με ιδιαίτερα αυξημένα} χρηματικά ποσά που τους απονέμονται), πρέπει να υποβληθούν στο Πανόραμαηι Θεσσαλονίκης και να υποστουν κατ’ αρχάς την προκριματική οπτικήτουΔιεά ντή του Φεστιβάλ (και μόνο)! Αλλά έστω ότι εξασφαλίζουν την πρώτηαυτή ενδεχσ μένως, ελαστική - αλλά οι νόμοι δεν μπορούν, φευ, να προκαθορίσουντακριτήριο αυτής της ελαστικότητας, απλώς παρέχουν αρμοδιότητες και εξουσίες στατυφλί πρόκριση. Για να διαγωνισθούν για τα μεγάλα βραβεία, πρέπει, καιμετάψ ψ βολή τους, να ξανασυναντήσουν τον Διευθυντή. Λέει το υπό τροποποίηση^:.:: τουν. 1 5 9 7 / 8 6 , ~ Αν ισχύσει το νέο σχέδιο νόμου για το Φε­ στιβάλ, ο Μισέλ Δημόπουλος 8α είναι Δρ - ευθυντής-Παντοκράτωρ. Το λέει και ο νομι­ κός σύμβουλος του Φεστιβάλ!
[lAoyfj των υποψήφιωνπροςβράβευση ταινιώνκαι επίμέρους δημιουργιώνγί- πό Προκριματική Επιτροπή, την οποία διορίζει ο Υπουργός Πολιτισμού, με ιήτουεκδιδόμενη πριναπό την έναρξη του Πανοράματος ΕλληνικούΚίνημα- ουκάθεχρόνου. ΗΕπιτροπή αποτελείται από τα εξής μέλη: α) Ενα πρόσωπο ριομένουκύρους ως Προέδρου, β) Το Διευθυντή του Φεστιβάλ Θεσσαλονί- ϊονΑναπληρωτήτουάευθυντού του Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης, δ) ΤονΣύμβου- Μογραφίας του ΥΠΠΟ. ε) Τον Έλληνα που μετέχει ως μέλος στην Κριτική ίήτουΔιεθνούς Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης.» σ’αυτό το σημείο παύει να είναι ασφυκτικός ο ρόλος του κυρίου Διευθυ- λλιστα, ελέγχει τα 3/5 τουλάχιστον (δηλ. την πλειοψηφία) και αυτής της ιατικήςεπιτροπής. Εκτός από τον εαυτό του, στην επιτροπή υπάρχει ο ανα- ής του και ο 'Ελλην υπήκοος, μέλος της Κριτικής Επιτροπής του Φεστιβάλ, :ης διορίζεται από τον ίδιο (άρθρο 5, παρ. 3 του σχεδίου νόμου)! ΐν αλήθεια, γλιτώνει ο ελληνικός κινηματογράφος από τις συντεχνίες και πε­ ι χέρια του Αρίστου - του κυρίου Διευθυντού και των (αισθητικών μόνο;) επι- ου. Σοφο νόμο εκπόνησαν οι αριστίνδην προσωπικότητες - και σοφό νόμο ι να προωθήσει (αν τον προωθήσει) ο νέος υπουργός Πολιτισμού, Ευ. Βενι- >νείναι μόνο το κομμάτι που αφορά τον ελληνικό κινηματογράφο, στο οποίο ο ρόλος του Διευθυντή του Φεστιβάλ είναι καταλυτικός. Είναι και στις υπό­ λοιπες αρμοδιότητες του Φεστιβάλ. Γι’ αυτές, όμως, δεν θα μιλήσουμε )α αρκεστούμε να δημοσιεύσουμε αποσπάσματα από τη γνωμοδότηση επί δίουνόμουπουπαρέδωσε στον νυνδιευθυντή, κ. Μισέλ Δημόπουλο, ο νομι- ιβουλος του Φεστιβάλ, κ. Δημήτριος Εμμ. Χατζηεμμανουήλ. Επισημαίνει ο ςνομικός της Θεσσαλονίκης (οι υπογραμμίσεις, δικές μας): τα όργανα (...) του Νομικού Προσώπου αναφέρεται οΔιευθυντής, ο οποίος όι απότον Υπουργό, μετέχει στο Διοικητικό Συμβούλιο και τελεί μάλιστα σ’ έηΑντιπροέδρου. ΤονΠρόεδρο, τον οποίο και πάλι διορίζει ο Υπουργός και m i τοΝομικόΠρόσωπο δικαστικά και εξώδικα, το νομοσχέδιο δεντονπερί- :ισταόργαναδιοίκησης. Δεν γνωρίζω εάν υπάρχει κάποιος συγκεκριμένος ou γίνεται αυτό, αλλά δεν είναι σύνηθες ο υφιστάμενος να θεωρείται όρ· ιόχιο προϊστάμενος.» ρ1όλο ότι το νομοσχέδιο εις τις αρμοδιότητες του Διοικητικού Συμβουλίου /α εννοηθείότι η διαχείριση γίνεται από το Δ.Σ., με την πρόταση που αναφέ- ; τιςαρμοδιότητες τουΔ.Σ. παρ. β "με τις εξαιρέσεις που προβλέπονται από όντανόμο”,φαίνεται ότι οι διαχειριστικές πράξεις γίνονται όλες από τονΔι- ]καιμάλισταανεξέλεγκτα...» ςαρμοδιότητες του Διευθυντού, στην παράγραφο 10, ο Διευθυντής έχει δι- ναασκήσει βέτο στον εσωτερικό κανονισμό λειτουργίας και τον κανονισμό ιγήςτουΦεστιβάλ Όπερ σημαίνει ότι εφόσον ο Διευθυντής δεν εγκρίνει τα ω, τα υπόλοιπα τέσσερα μέλη του Δ.Σ. δεν μπορούν να εισηγηθούν στον όΠολιτισμούτην ψήφισή του.» ιναπληρωτήςΔιευθυντής ασκείκαι αυτός διαχειριστικές πράξεις καιμάλιστα νοιοδότηση του νόμου. Το ΑΣ. δε, όπως και στονΔιευθυντή, δεν έχει δικαί- ιχειριστικούελέγχου, αλλάμόνονελέγχου νομιμότητος τωνπράξεώντου...» Λιευθυντής, του Διευθυντού, τω Διευθυντή, τον Διευθυντήν, ω Διευθυντά. Οι ; Του, οι αντιλήψεις Του, ο διεθνισμός Του, η κινηματογραφοφιλία Του, οι Του, οι Φίλοι και Συνεργάτες Του, το Φεστιβάλ Του. Αυτό το σχέδιο νόμου, ο ■ιθυντής του Φεστιβάλ, Μισέλ Δημόπουλος, εδήλωσε την περασμένη Δευτέ- ιτα από επίμονες ερωτήσεις δημοσιογράφων, ότι το επιθυμεί και επιθυμεί να ΐθεί (κι ας γνώριζε κατά τα φαινόμενα τις παρατηρήσεις του νομικού του ιλου). Εμπρός, λοιπόν, κ. Βενιζέλε, χτυπήστε τις «συπεχνίες» που σκού- περικά αρνούμενες να δεχτούν την πρόοδο - και θεσμοθετήστε! νδιαφέρον για την πόλη της Θεσσαλονίκης, η Πολιτιστική Πρωτεύουσα της ,ώςτώρατουλάχιστον, στηρίζει το θεσμό, η καταληκτήρια παράγραφος της ;τουκ. Χατζηεμμανουήλ στο σχέδιο νόμου. Γράφει: «Τέλος, το άρθρο 2 ανα- τη διοργάνωση Πανοράματος Ελληνικού Κινηματογράφου στη Θεσσαλονίκη νικέςταινίεςμεγάλουμήκους". Έτσι πουείναι διατυπωμένο το σχέδιο νόμου, δίδεται το δικαίωμα σε άλλες πόλεις ή φορείς να διοργανώσουν Φεστιβάλ :ούΚινηματογράφου;» Π Α Γ Κ Ο Σ Μ Ι Α Λ Ο Γ Ο Τ Ε Χ Ν Ι Α Διελεύσεις στομετρό: μια πορεία ανάμεσα στα σημεία και τα συμβολικά μονοπάτια που διασχίζουν το υπέδαφος. Τυχαίες συναντήσεις με τους όμοιους μας και τους διαφορετικούς, με τη μοναξιά της πόλης, τους φόβους, τις μόδες, τα γράφιτι και όλα τα είδη των ρατσισμών. Ο ιστορικός ηγέτης των Ερυθρών Ταξιαρχιών μετατρέπεται σε ταξιδιώτη που, αφού πέρασε το κατώφλι της φυλακής προχωρά από σταθμό σε σταθμό αναζητώντας ένα θετικό νόημα, προσπαθώντας να ζήσει το παρόν. « Ε Κ Δ Ο Σ Ε ΙΣ Δ Ε Λ Φ ΙΝ Ι, Π Α Ν Ε Π ΙΣ Τ Η Μ ΙΟ Υ 5 8 , 106 78 Α Θ Η Ν Α , Τ Η Λ .: 38 30 955, FAX: 33 03 175 Κ Ε Ν Τ Ρ ΙΚ Η Δ ΙΑ Θ Ε ΣΗ : Β Α Λ Τ Ε Τ Σ ΙΟ Υ 50-52, 106 81 Α Θ Η Ν Α , Τ Η Λ .: 33 03 380 ÆL·^
c TRAINSPOTTING,TOY N T A N IΜ Π Ο ΙΛ > του ΔΗΜΗΤΡΗ XAPITOY «Λέγεται πως ο φιλόσοφος Στίλπων υπέφερε τό­ σο πολύ, καθώς έβλεπε τον εαυτό του να γερνάει, ώστε επιτάχυνε το θάνατό του, πίνοντας ανέρωτο κρασί». Montaigne, Δοκίμια, Βιβλίο I. Σίγουρα, δεν είναι δουλειά της τέχνης να εξωραΐζει τη ζωή, ούτε βέβαια και να παραβλέπει τις σκοτεινές πλευρές της. Οπωσδήποτε, όμως, δεν είναι επίσης δουλειά της να χώνει το κεφάλι της στο Κινηματογραφική τοξοηΧάσμωση απευΒυσμένο της ζωής, προφασιζόμενη ότι το προκαλούμενο σοκ 8α λειτουργήσει καδαρτήρια. Στην πραγματικότητα, σε αυτές τις περιπτώσεις, ο σκανδαλισμός δεν κάνει τίποτε άλλο παρά να εξωραΐζει τη σκωληκοειδή απόφυση. Σ ε τελευταία ανάλυση, το περιεχό­ μενο του κοινωνικού βόθρου δεν είναι παρά η συντελεσμένη κατά­ ληξη μιας πολύ μεγάλης διαδρο­ μής, διεργασιών στις σημαντικές φάσεις των οποίων έχει καθήκον παρέμβα­ σης ο κοινωνικός έλεγχος, κατεξοχήν αρ­ μοδιότητα της τέχνης, γιατί αλίμονο αν την ηθική προστασία της ίδιας της ζωής και των αξκυν της την αναθέταμε αποκλειστικά στους εισαγγελείς! Δεν είναι δηλαδή ο «ε­ μετός» που ενδιαφέρει, αλλά το «χαλασμέ­ νο στομάχι» και, πιο μπροστά, η «χαλασμέ­ νη τροφή»... Αυτοί ήταν οι αποδεικτικοί τρόποι, μιας και είμαστε στην περιοχή του κινηματογράφου, με στόχο τις αιτίες, που επιχείρησαν με συνταρακτικά (καλλιτεχνι­ κά) αποτελέσματα π.χ. ο Κάσοβιτς στο Μί­ σος ή ο Μάικ Λι στον Γυμνό ή ο Κεν Λόουτς στις δικές του ταινίες. Δυστυχώς, αποτελεί έξαρση αμοραλισμού, η προσπάθεια εμπο- ρευματοποίησης (δή­ θεν στο όνομα της τέ- χνης) της πλήξης και της κόπωσης μιας απο- ιδεολογικοποιημένης νεολαίας από τα ιδανι­ κά του καταναλωτισμού, την παραλογοτε- χνία των γκράφιτι στους ανυπεράσπιστους τοίχους, τα ιλουστρασιόν περιοδικά και την τηλεοπτική σαβούρα τύ­ που MTV. Και είναι εγκληματικό το τζιράρι- σμα που επι­ χειρούν οι ατσίδες της «καλλιτεχνικής» πιάτσας πάνω στην αμηχανία και τις ενοχές όλων των μι- κρο-μεγαλο-μεσαίων αστών, πατεράδων και μανάδων, οι οποίοι αφού στη συντριπτική τους πλειοψηφία τα κάνανε σκατά στη «δια­ χείριση» -ποιος, τώρα πλέον, τολμάει να προφέρει τη λέξη ανατροφή;- των παιδιών τους, αποσβολωμένοι και ανίκανοι, υποχω­ ρούν άτακτα μπρος στην παρακμή που μας συμπαρασύρει, αργά αλλά σταθερά, όλους. Αυτά σαν μια επί της αρχής τοποθέτηση απέναντι στο περιβόητο Trainspotting, αυτό το επιδέξιο «γλειφιτζούρι», χωνευτικό των «ανησυχιών» απασών των χορτάτων νεολαι­ ών και των... νεολαιιζόντων. Πρόκειται για τόσο απροκάλυπτα ανόητη, αυθαίρετη και κατασκευασμένα προκλητική στη χυδαιότη- τά της ταινία, ώστε κάνει να φαντάζουν αθώα παιχνίδια όλες οι αντίστοιχες splatter και hardcore της διεθνούς παραγωγής. Διασκευή από το ομοίνυμο μυθιστόρημα του Ίρβιν Γονέλς, αφηγείται επεισόδια -πιο σωστά, συρραφή επεισοδίων- από τη ζωή τεσσάροτν νέων ανδρών, ρεμάλια πρέπει να είναι η κυριολεξία, που ζουν στο «υπογά­ στριο» του Εδιμβούργου. Ο Μαρκ Ρέντον, ένας από τους τέσσερις, είναι ο παρι/.τυρηιήί.. Ο Μαρκ Ρέντον, αφηγητήςόσω νσυμβαίν στους χαρακτήρες απόβλητατουTrainspoti και αφηγητής όσων συμβαίνουν. Χρήσ κλέφτες, οκνηροί, φονιάδες, ψεύτες, άφί υποδείγματα κοινωνικών περιττωμάτ ανακυκλώνουν (εντούτοις αναιτιολόγητα αδιέξοδά τους, μέσα σε μια -καλοκατασχ ασμένη κινηματογραφικά- βιρτουοζιτέ c μένης αθλιότητας και εξίσου στημένης π απάθειας σοκαρίσματος του θεατή. Χαι κτήρες, δηλαδή, απόβλητα, πριν απότηδ δικασία του «βιολογικού καθαρισμοί'» ι είναι ο θάνατος. Η ταινία, προφανώς για να καλύψειτοn ολογικό της κενό, ξεκινάει μ’ έναν καται σμό αφορισμών: «Διάλεξε ζωή... Δ ιά λ ε δουλειά... Διάλεξε καριέρα, οικογένεια.( , γάλη τηλεόραση... Διάλεξε πλυντήριο,αμ ξια, αποβλακωτικά τηλεπαιχνίδια και άχρ στα φαγητά... Διάλεξε φίλους, διάλεξε μέλλον σου, διάλεξε ζωή... Μαγιατίνα% να κάνω κάτι τέτοιο;». Και αμέσως βλέπο με, ύστερα από τις αρνήσεις, τοτιθέλουνκ τι κάνουν οι (κατασκευασμένοι) «ήρωες Βέβαια, στο τέλος, ο Μαρκ Ρέντον,ξεπουλ ει και τους θεατές, εκεί που πήγαινανναυ συμπαθήσουν, αφού αποδεικνύεταιοτιοιι θαίρετος απατεώνας της ταινίας, προκειμ νου -με κοστουμάκι και γραβάτα πλέον- 1 οδηγηθεί στον αφορισμένο κόσμο,τονοπο επί μιάμιση ώρα η ταινία απέρριπτε. Έ χει και αρετές η ταινία· το νευρικό τ ι ρυθμό, τις έξοχες ερμηνείες όλων των ηθι ποιών, και πιο πολύ του Ρόμπερτ Κ α ρλά ι (στον ρόλο του κακού Μπέγκμπι), και βι βαια τη μουσική της επένδυση με κομμάτι των: Μπλερ, Νιου Όρντερ, Ίγκι Ποπ, Λο Ριντ, Άντεργουόρλντ κ.ά. Είναι κρίμα,«ντε τοιου είδους ταινίες γίνουν mainstream' θα οδηγεί στα ταμεία των αιθουσώνκαισπ συνέχεια στο σκουπιδοτενεκέ της ιστορία; του κινηματογράφου. $ 48
Χ ΙΛ Α Ρ Υ Μ Α Ν Τ Ε Λ Α Λ Λ Α Γ Η Κ Λ Ι Μ Α Τ Ο Σ (μυθιστόρημα) Το βιβλίο της Χίλαρυ Μαντέλ έχει την ένταση ενός αριστουργηματικού θρίλερ και το εύρος ενός μεγαλειώδους έπους... η συμπόνια που αποπνέει και η πνευματική του δύναμη κάνουν τη Χίλαρυ Μαντέλ να ξεχωρίζει απ’όλους τους δημιουργούς της γενιάς της και δείχνουν ότι το έργο της θα αντέξει στο χρόνο. Literary Review Έ να μυθιστόρημα δεξιοτεχνικά γραμμένο. Η Χίλαρυ Μαντέλ συγκαταλέγεται ανάμεσα στους σημαντικότερους σύγχρονους συγγραφείς της αγγλόφωνης πεζογραφίας. Guardian Στην ίδια σειρά κυκλοφορούν TONI ΜΟΡΙΣΟΝ: Γαλάζια μάτια, Τζαζ, Αγαπημένη * ΜΑΡΙΝΑ ΤΣΒΕΤΑΓΙΕΒΑ: Η ιστορία της Σονέτσκα * ΜΑΡΉΝ ΕΪΜΙΣ: Το βέλος τον χρόνου * ΜΠΑΡΥ ΑΝΣΓΟΥΩΡΘ: Ιερή πείνα * ΙΣΑΑΚ ΜΠΑΖΕΒΙΣ ΣΙΝΓΚΕΡ: Ο τελευταίος δαίμονας * ΚΑΤΡΙΝ ΚΛΕΜΑΝ: Το βάλς που δεν τελείωσε * ΡΟΝΤΥ ΝΤΟΫΛ: Πάντν Κλαρκ, χα χα χα * ΤΖ.Μ. ΚΟΥΤΣΥ: Βίος και πολιτεία του Μάϊκλ Κ * ΤΖΕΗΜΣ ΦΑΡΕΛ: Η πολιορκία του Κρίσναπουρ. Ε Κ Δ Ο Σ Ε Ι Σ ΝΕΦΕΛΗ ...προωθούν το καλόβιβλίο ΑΣΚΛΗΠΙΟΥ 6, ΑΘΗΝΑ 106 80, ΤΗΛ.: 36 07 744, FAX: 36 23 033
Σ Υ Ν Ε Ν Τ Ε Υ Ξ Η ME T O N P H I L I P TS I ARAS του Ηλία Κανελλη 0 Φίλιππος Τσιάρας γεννήθηκε το 1952 στο ΝιούΧαμσάφ. Δεν σπούδασε τις Καλές Τέχνες - αλλά ξεκίνησε πρώτα με τη φωτογραφία και, στη συνέχεια, με τη ζωγραφική, πολύ νωρίς. Ευρύτερα γνωστός έγινε ως αβανγκάρντ ζωγράφος - ενώ γνωστή στους εικαστικούς κύκλους είναι η φιλική σχέση του με τον Λουκά Σαμαρά, τον οποίο ο Τσιάρας θεωρεί δάσκαλό του. Έλληνας την καταγωγή, πολίτης του κόσμου, ο Τσιάρας εργάζεται με παραλλαγές σε μόνιμα θεματικά μοτίβα, που ως ενότητες προσδιορίζονται με κεντρικούς τίτλους: «Οικογενειακό άλμπουμ» (φωτογραφίες), «Υγράπορτραίτα», «Νυχτερινές ζωγραφιές», «Λευκές ζωγραφιές», «Τοπολογίες», «Παζλ του πολέμου», «Μορφολογίες σε βάζα». Αυτές τις μέρες βρέθηκε στην Ελλάδα, όπου παρουσίασε νέα δουλειά του στην γκαλερί Όλγα Γεωργαντέα με γενικό τίτλο «Acqua Antica» - σπουδές στημορφή των αλόγων, αλλά και εικονογραφικές εκδοχές του Δον Κιχώτη, και συμπυκνωμένες αναπαραστάσεις του πολιτισμικού χώρου της Μεσογείου, νερό και ουρανός. Έλαβε, επίσης, μέρος στη φουάρ ArtAthina '96. Μ ’ αυτή την ευκαιρία, συναντηθήκαμε για να μιλήσουμε για τη ζωγραφική του, αλλά και για την αμερικανική τέχνη και για τονΛουκά Σαμαρά. Η συζήτηση άρχισε από τα παλιά, από το ξεκίνημά του: —Ξεκίνησα με τη φωτογραφία. Προη­ γουμένως, ασχολιόμουν με τη μουσική κι έγραφα ποίηση. Έ κανα φωτογραφίες για πάρα πολλά χρόνια. Ή θελα πάντα να είμαι ζωγράφος αλλά δεν πίστευα ότι θα τα καταφέρω, γιατί δεν είχα πάει σε Σχο­ λή Καλών Τεχνών. Την περίοδο, ωστόσο, που έγραφα ποιήματα, ήρθα στην Ελλά­ δα, και έμεινα για ένα μικρό διάστημα. Πήρα μια υποτροφία να έρθω στην Ελλά­ δα να μεταφράσω Ρίτσο, Ελύτη και μερι­ κούς αβανγκάρντ ποιητές - τον Τάσο Δε- νέγρη, την Κατερίνα Αγγελάκη-Ρουκ... Τελικά, δεν ασχολήθηκα με τον Ρίτσο - όλοι τον είχαν μεταφράσει άλλωστε. Προτίμησα να περάσω καλύτερα, συ­ ντροφιά με τους νέους τότε ποιητές. Μο­ λονότι περνούσα καλά, όμως, είχε αρχί­ σει να με βασανίζει ένα δίλημμα: είχα μια υποτροφία για ποίηση αλλά είχα καταλά­ βει ότι κάτι με τραβούσε να ασχοληθώ με τα εικαστικά - με τη φωτογραφία, κυ­ ρίως, την οποία και καλλιεργούσα. Τότε ήταν που, εδώ, στην Ελλάδα, γνώρισα τον Jean Bernier, ο οποίος μου ζήτησε να κά­ να) μια έκθεση. Για την έκθεση αυτή, ξεκί­ νησα να ζωγραφίζω πάνω σε φωτογρα­ φίες. • Ποια χρονιά ήταν; —Το 1977. Ή μουν 23 χρόνων. Έ χοντας σχετισθεί ένα εξάμηνο με τους ποιητές, και βλέποντας ότι εκτός από συνεχείς συ­ ζητήσεις και καβγάδες, η τέχνη τους έμε­ νε περιθωριακή και όλοι τους σχεδόν ερ­ γάζονταν για να βγάζουν όχι το ψωμί τους αλλά και τα βιβλία τους, ήταν για μέ­ να ευχάριστη έκπληξη η επιτυχία εκείνης της έκθεσης: κριτικές, σαλόνια στο περιο­ δικό Γυναίκα, η Καραβία μου έκανεμ τηλεοπτική εκπομπή, αγόραζαν οισ υ λ ) κτες... Γύρισα στην Αμερική μετο μιας επιτυχίας. Επιστρέφοντας, : Πανεπιστήμιο, δεν μου άρεσε όμ παρακολουθώ μαθήματα για τηνι Είναι η αλήθεια ότι είχα πάρει | με τη φαπογραφία... Σύντομα λοιπό δόθηκε η ευκαιρία να κάνω άλλημια| γάλη έκθεση στη Νέα Υόρκη - ήταν 1980. Είχα κάνει μεγάλες φωτογρ επιχρωματισμένες με το χέρι. Η είχε μεγάλη επιτυχία. Ε ίχα καταλάβει, όμως, ότιήθελ νω πιο επιθετικά και πιο αυϋ πράγματα, χωρίς τη διαμεσολάβ φωτογραφικής μηχανής. Μου αρί φωτογραφία αλλά ήθελα και να την I περάσω. Έ τσ ι ξεκίνησα μια σειρά I γραφικώ ν έργων («Liquid Portraits που κατά κάποιον τρόπο είχαν σχέ και με τη φωτογραφία. Διότι, όταν x νεις μια φωτογραφία, βάζεις το φ ω τ γραφικό χαρτί στο νερό και είναι σι μαγεία να βλέπεις σιγά σιγά την εικόι να σχηματίζεται. Αυτό πάντα μουdote Ε χει κάποια σχέση και με τη γέννηση τα νεογέννητα έρχονται στον κόσμο α: ένα περιβάλλον υγρό, από τα νερά. Ε» να λοιπόν μια ακόμα έκθεση, μια σεφ από ανθρώπινα κεφάλια όπως θαμ» ρουσαν να φαίνονται κάτω απότονερό και πάλι πήγε καλά. Καταλάβαινα, ση σιγά, λοιπόν, ότι θα μπορούσα να ε: φράσω τον εαυτό μου χωρίς τηδιαμεσι λάβηση της φωτογραφικής λήψης. Κ < προχόιρησα... Ν Ε Υ Σ Ι Σ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΙΣΤΟΡΙΑΣ ΚΑΙ ΦΙΛΟΣΟΦΙΑΣ ΤΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ---------- --------------------------------------------------- ΚΑΙ ΤΗΣ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ! Κ υκλοφορεί το 4 θ τεύ χος Ε Κ Δ Ο Σ Ε ΙΣ Ν Ε Φ Ε Λ Η ... Η άλλη άποψη στο βιβλίο
ΓΙΚΑ ΝΑΪΦ 'διαπερίοδο, στην Αμερική, η τέχνη ιια κοσμογονία... ιναετία του ’80, στην Αμερική, για ταν η ιδανική περίοδος. Εκτός των ,άνθιζε μια περιοχή της τέχνης που )ροΰσα να την αποκαλέσω επιθετι- φ. Υπήρχε πολύ περιθά)ριο αυτές εις να βρουν αποδοχή, δεν ήταν όθεαη μιας αγοράς η κατεστημένη, μαίκή γραφή. Το κοινό που ενδια- ιν για μια άγρια τέχνη ήταν μεγά- ν και από τέχνη ήμουν κάπως ματος, η αγριάδα των πρώτων εκεί- ιοπειριίιν έγινε δεκτή σαν προσω- ιυλ. Χάρη, ίσιυς, και σ’αυτή την αρ- ποδοχή, ξεπέρασα τις προπες μου για το αν είχα δικαίωμα να Οεο)- ν ' εαυτό μου καλλιτέχνη. Με ανα­ κτημένη την αυτοπεποίθηση, προχώρησα - και προχώρησα από διάφορους δρό­ μους. •Κατά τη γνώμη μου, ξεκινώντας και προχωρώντας σχεδόν τυχαία, απέφυγες να μπολιασθείς με προκατασκευασμένες ιδέες για την τέχνη, για την αναζήτηση του υψηλού, για πρότυπα που έπρεπε οπωσ­ δήποτε να μιμηθείς... —Ακριβώς. Και επιπλέον, επειδή δεν σπούδασα την τέχνη στο πανεπιστήμιο, γλίτωσα την εκπαίδευση στη μηντιοκρατία από μηντιοκράτες. Μισούσα πάντα τα πα­ νεπιστήμια. Στην Αμερική, τουλάχιστον, στα πανεπιστήμια πηγαίνουν όσοι δεν μπορούν να ζήσουν από τη δουλειά τους. Πάντα πρέπει να κάνουν συμβιβασμούς. Εξαιτίας των συμβιβασμών που έχουν κά­ νει, μάλιστα, διακατέχονται από μια πι­ κρία, ιδίως για τους καλλιτέχνες που έχουν λύσει το πρόβλημα του βιοπορισμού και ζουν από τη δουλειά τους. Εγώ, προ­ σωπικό!, τους πανεπιστημιακούς τους έχω γραμμένους... Πιστεύω πως αυτό είναι μια ελευθερία. Με καλούν κάποιες φορές να διδάξω. Πηγαίνω για μια, δυο, τρεις μέρες το πολύ. Νιώθω ότι οι φοιτητές είναι σφουγγάρια, θέλουν να τους δώσεις το αί­ μα σου. Ολο. Τους φοβάμαι. Αλλά αυτό το σύντομο διάστημα καταλαβαίνω ότι μπο- ρά) να τους είμαι χρήσιμος. Αν περνούσα το όριο, γνωρίζω τι θα γινόταν. Θα έπρεπε να αλλάξω, να γίνω καθηγητής, να φορέ­ σω την τήβεννο και το καπέλο. Συναντή­ σεις και συνεννοήσεις με τους καθηγητές και το εκπαιδευτήριο, καθημερινή τριβή, εξετάσεις... Η ορμή του καλλιτέχνη θα εί­ χε μετατραπεί σε μια στρατηγική καθημε­ ρ ιν ο ί (δημοσίων) σχέσεων. «Η ΖΩΗ ΜΟΥ ΜΕ ΤΟΝ ΛΟΥΚΑ ΣΑΜΑΡΑ» •Π αρ' όλη την απέχθειά σου για το πανε­ πιστήμιο, δεν νομίζεις ότι ήταν δυσκολότε­ ρη η πορεία σου στη ζωγραφική χωρίς να έχεις διδαχθεί σχέδιο, ιστορία της τέχνης, χωρίς υποδομή, χωρίς γνώση της εικαστι­ κής παράδοσης; —Ό χι. Εκανα κάτι άλλο που, τελικά, μου βγήκε σε καλό - κι ας έγινε κατά λάθος. Είχα δει, όταν ήμουν φοιτητής, κάτι έργα του Λουκά Σαμαρά, που τα είχε καρφοίσει έξω απ’την πόρτα του. Ηταν δημοσιευμέ­ να σε ένα περιοδικό, στοArt inAmerica, σε ένα δισέλιδο. Βλέπω, λοιπόν, κάτι εξαιρε­ τικά άγρια πράγματα, και πλάι το όνομα Σαμαράς. Λέω: Αμάν! Ποιος είναι αυτός; Έλληνας μοιάζει. Μια μέρα, λοιπόν, έτσι, ήμουν και λίγο μεθυσμένος, άνοιξα τον τη­ λεφωνικό κατάλογο, βρήκα το όνομά του και του τηλεφώνησα! Σήκωσε το τηλέφω­ νο. «Γεια», του λέω, «είμαι Έλληνας, και είμαι καλλιτέχνης». Ή ταν έτοιμος να το κλείσει. Του λέω τότε: «Είμαι ποιητής». «Α, ποιητής...», απάντησε - και δεν το ’κλείσε. «Έ χεις ποιήματα μαζί σου;». «Ναι». «Φέρ’τα». Ηταν Μάρτιος 1976,11 η ώρα, είχε αρχίσει να χιονίζει, πήγα στο σπίτι του. Ή ταν μόνος του σ’ένα σκοτεινό και ακατάστατο μέρος, ένας πολύ σκοτει­ νός τύπος. «Διάβασε ένα ποίημα», μου λέ­ ει. Του διάβασα ένα ποίημα για τη γιαγιά μου, ένα ποίημα ρομαντικό και νοσταλγι- κό. Ανοίγει τότε κι εκείνος ένα μεγάλο μαύρο ντοσιέ με δικά του ποιήματα, και μου διαβάζει με τη σειρά του ένα δικό του ποίημα για τη δική του γιαγιά - που πεθαί­ νει κάτω από έναν καταρράκτη, μέσα στο νερό, ένα άγριο και σκοτεινό κείμενο. Ετσι γνωριστήκαμε και στην πορεία ανα­ πτύχθηκε μια μεγάλη φιλία. Ο Σαμαράς ήταν κλειστός άνθρωπος, ζούσε πάντα μό­ νος στο σκοτεινό του δωμάτιο, απ’ όπου δεν περνούσε σχεδόν κανείς. Εγό3, αντίθε­ τα, ήμουν ανοιχτός, είχα φίλους και συ­ ντροφιές και πάντα πήγαινα στο σπίτι του κόσμο. Ημουν γι’αυτόν ο διαμεσολαβητής σε μια δημόσια επικοινωνία, που πάντα εί­ ναι απαραίτητη στους ανθροιπους. Αλλά και κείνος ήταν το σχολείο μου. Έ να σχο­ λείο όχι μόνο για την τέχνη (ίσως όχι τόσο Νίκος Βασιλειάδης Μ Ο συμβολαιογράφος ι ν ο τ β ε λ α ) ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΝΕΦΕΛΗ... Η άλλη άποψη στο ëtëXio
r VI για την τέχνη), όσο για το πώς έπρεπε να αντιμετωπίζο) τη ζϋ)ή. Μου έλεγε, για πα­ ράδειγμα, πώς να είμαι αβανγκάρντ, ή πώς να μην πουλήσω το έργο μου, ή πώς να μην επιδιώξω την εμπορικότητα, μου εξηγούσε γιατί πρέπει να επιδιώκω αυτή τη στάση ή πώς πρέπει να κρατιέμαι... Μου έλεγε ακόμη πως, αν τραβούσα αυτό το δρόμο, μια μέρα το ίδιο το έργο θα με αντάμειβε. «Παρ’ όλα αυτά, και πάλι να μην αφήσεις να έρθει αυ­ τή η στιγμή», τόνιζε. «Στη ζωή υπάρχουν πολλά δολοδματα, πολ­ λά είναι εκείνα που σε γλυκαί­ νουν, που μπορούν να σε οδηγή­ σουν να παρεκκλίνεις από τα πι­ στεύω σου...» Ο Σαμαράς ήταν η ζωντανή ενσάρκωση αυτού που λέμε αβανγκάρντ. • Τι είναι, αλήθεια, αβανγκάρντ; —Ξέρω γω... Να είναι κάτι που μπορείς να το πουλήσεις; Μπα... Μάλλον είναι ένα πράγμα που δεν μπορείς να δείξεις στη μητέρα σου, στον μπαμπέχ σου, που θα έκανε έξαλλους τους γείτονες... •Δηλαδή, μόνο την αμφισβήτηση έμαθες κοντά στονΣαμαρά; — Εντάξει. Κάποια στιγμή, αφού πάρεις κάτι από κάποιον, πρέπει να σκοτώσεις το δάσκαλό σου - μεταφορικά, πρέπει δηλαδή να τον ξεπε- ράσεις, να τον κάψεις, να τον πνίξεις... Δύσκολο αλλά και απαραίτητο. Πρέπει υποχρεωτικά να πάρεις τον δικό σου δρό­ μο. Στην αναζήτηση αυτού του προσωπι­ κού, του δικού μου δρόμου, σε διαβεβαιώ ότι υπήρξε ένα διάστημα 5-6 χρόνων που δεν ήθελα να τον δω το Σαμαρά... Σήμε­ ρα, βέβαια, είμαστε ξανά φίλοι. Αλλά κι εγώ έχω τον αποκλειστικά δικό μου τρό­ πο να προχωρώ. Βέβαια, ο Σαμαρόχς εί­ ναι πέχντα μεγάλος καλλιτέχνης. Όμως, πια, μπορυό να θαυμάζω αυτή τη μεγόχλη τέχνη απ’ έξω - και μπορώ να οδηγώ σε άλλους τόπους τα αποκλειστικά δικά μου ενδιαφέροντα, διαφορετικέχ από εκείνα του δασκάλου μου. ΑΠΟ ΤΟ ΟΕΜΑ ΣΤΟ ΣΤΥΛ •Να μιλήσουμε λίγο γι’αυτόν τον δικό σου κόσμο, για τη δική σου πορεία; —Να ξεκινήσουμε από τον τρόπο της δουλειάς μου. Όταν βρω κχχποιο θέμα που με κεντρίζει, το κυνηγό') συνεχοδς, πολύπλευρα. Και για χρόνια. Τα «Liquid Portraits», π.χ., τα κέχνο) ακόμα. Και έχουν αλλάξει πάρα πολύ. Σήμερα, σ’ αυτή τη σειρά, ζωγραφίζω κεφάλια οχλό- γον, κατακόκκινα - καμιά σχέση με τα παλιά μου έργα. Στα σημερινά μου, αν όχι τίποτε άλλο, ελέγχω την τεχνική μου απολύτως. Μποροδ να παραμορφώνω το έργο με πολύ πιο προσωπικό στυλ - αι- σθάνομαι ασφαλής ως καλλιτέχνης. Επανέρχομαι πάντα στα παλιά μου θέ- Philip Tsiaras, Acqua Antica, 1996. Μ εικτή τεχνική σε καμβά. 3 6 X 3 6 εκατ. Γκαλερί Ό λγα Γεωργαντέα. ματα γιατί αισθάνομαι όπως αισθάνο­ νται οι ερωτευμένοι που η σχέση τους έχει λήξει: όταν αγαπήσεις κόχποιον, πά­ ντα έχεις μια θέση στην καρδιά σου για να τον ξαναβόχλεις πότε πότε, όταν σου γεννιέται η επιθυμία. Μπορείς να πεις: «ακόμα σ’αγαπάω» - και τότε ξέρεις ότι δεν είναι όπως παλιά, είναι μια καινούρ­ για ιστορία, έστω κι αν έχει λιγότερο πά­ θος, έστω κι αν είναι πιο πνευματική... Δεν ξέρω αν είναι ρομαντικό αυτό, αλλόχ προσωπικά μ’ αρέσει να συνεχίζω να έχω μια γέφυρα ακόμη και με πράγματα και με ανθρώπους που, κάποιοι όχλλυι στη θέση μου, θα προτιμούσαν να τχχ θόχ- τ|>ουν στη σιωπή της λησμονκχς. Αυτό το στοιχείο μου αρέσει να το βέχζω στην τέ­ χνη μου. Σήμερα, τόσα χρόνια μετόχ, βλέ­ ποντας προοπτικά το έργο μου, εκείνο που μου αρέσει είναι ότι μέσα σ’ αυτό περιγράφεται η διαδρομή της ζιυής μου. •Παρατηρώ ότι η τέχνη σου έχει πολλά συμβολικά στοιχεία. Δεν αδυνατίζουν τα σύμβολα τη σχέση του καλλιτέχνη με την πραγματικότητα; Δεν έχει μεγαλύτερη αξία η τέχνη να σχολιάζει και να παρεμ­ βαίνει στην πραγματικότητα; —Δεν αναζητώ) τα αρχέτυπα. Έχωτη ν εντύπωση ότι από μόνα τους έρχονται στην τέχνη μου. Αυτό τον καιρό μουλέ­ νε: «Γιατί κάνεις άλογα; Γιατί έχειςμ α ­ νία με τα άλογα;» Ξέρω ’γώ, λες ναμ ε κλοπσησε κανένα άλογο όταν ήμουνμ ι­ κρός και να μην το θυμάμαι; Οι άνθρω ­ ποι, όταν ρωτούν για την τέχνη, περιμέ­ νουν φοβερές και τρομερέςαπα­ ντήσεις. Ενώ, στην πραγματικό­ τητα, η τέχνη μπορεί ναγεννηθεί και από το πιο μικρό, το πιοτα ­ πεινό και το πιο ασήμαντοερέθι­ σμα. Αν είσαι ικανός αυτότοτα- πεινό ερέθισμα να το μ εγαλοί- σεις, μπορεί να πάει μακριά, να βγει από τις πεζές του διαστά­ σεις. Να σου πω μια ιστορία. Κάποτε, με φοδναξε ένας συλλέ­ κτης, να πάω στο Μεξικό,ναφ ω ­ τογραφήσω τα άλογα τηςπεριο­ χής του. Ο άνθρωπος αυτός,κα­ τά βάσιν, ήθελε μια σειράφω το­ γραφίες στις οποίες να δεσπόζει το τοπίο, και ’γώ δεν ήμουνδια­ τεθειμένος να του κάνωτηχάρη. Εν πάση περιπτοδσει, κάθε μ έρα, νωρίς το προ)ί, επειδή κάνει ζέ­ στη αργότερα, κάναμε ιππασία μ’ αυτόν τον τύπο. Λόγωτηςζέ­ στης, η άμμος είναι σαν πούδρα. Ο τα ν τελειώναμε, τα άλογα ήταν τόσο ιδρω μέ- να που, όταν κυλιούνταν στο χώμα,ή τα ν σαν να σπαρταρούσαν - ένα θέαμασ χε­ δόν αποτρόπαιο. Ηταν σαν τα άλογανα είχαν πάρει LSD και χτυπιούνταν ξέ­ φρενα στο έδαφος. Εντυπωσιάστηκα, μπορώ να πω ότι μου άρεσε αυτό. Ά ρχι­ σα λοιπόν να τα φωτογραφίζω. Π ολλές φοπογραφίες, επί αδρές. Όταν γύρισα στη Νέα Υόρκη, ξεκίνησα μια σειράέ ρ - γοτν με αυτό το θέμα. Έκτοτε, κάθεχρό­ νο, επιστρέφω) στο θέμα, το μπολιάζομε νέες πληροφορίες, με πράγματα πουέχω μάθει για τον εαυτό μου μέσα στηντέχνη. Κοίταξε, για μένα το θέμα είναι οτρόπος με τον οποίο μποροδ να μιλήσω γιατο ν εαυτό μου. Ο τρόπος με τον οποίομ πορώ να εισαγάγω στην τέχνη πληροφορίες, περιεχόμενα, υλικά - και το θέμαείναιη άγκυρα. Και τη χρειάζομαι την άγκυρα. Το μυαλό μου είναι σκόρπιο, φευγάτο-1 κι αν δεν είχα την άγκυρα θα μπορούσα να ανεβώ στο Νεπάλ και να μηντοκατα-1 λάβω. Και δεν θα καταλάβαινε καικανέ­ νας άλλος.
< § > ΣΥΓΧΡΟΝΗ ΕΠΟΧΗ ΕΥΓΕΝΙΑ /U I «· Ο«οΑ ογ^μ ένυς»A ö ira u o -jg iW f» * ; ΔΗΜΗΤΡΗΣIV. ΚΑΜΠΟΥΚΟΙΛΟΥ Μιαπρωτπχοριακημορφή (IΟ ηή«intuUffQ(C V < l» 2 -t«Mî; rv i XIMSU FTKWH AWMVA*Λ Νέαρχος Γεωργιάδης Από το Βυζάντιο στο Μάρκο Βαμβακάρη Χάρης Σακελλαρίου Τα παραμύθια τον Αβραάμ Χάινριχ Μαν Η βασίλισσα της Κύπρου Ευγενία Ζωγράφου Ο «ευλογημένος» Αθηναιογράφος Α. ΓΡ. ΚΑΜΠΟΥΡΟΓΛΟΥ ΚΠΝΠΌΜ A PEU TIK O NÜ T K Y N Q N Κ Ε Ν Τ Ρ ΟΜ Λ Τ Ξ ίΣΤ ΙΚ ϋΝLftYM* K Γ Ν Τ Ρ ΟΜ Λ Ρ 3 1 Γ Γ ΙΚ Ο ΝΓ Γ Π Υ Ν Ο Ν ΘΕΜΑΤΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΙΣΤΟΡΙΑΣ ΜΑΡΞΙΣΤΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ a^u'pojua attt20χρ&νιο ιοι·KML· Χ Υ Π Ο Ό Ν ΜΕ Π Ο Χ Η ΟΙ ΑΛΛΑΓΕΣ ΣΤΗΝ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ ΚΑΙ ΣΤΗΝ ΤΑΞΙΚΗ ΔΙΑΡΘΡΩΣΗ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΚΟΙΝΩΝΙΑΣ ί 1980-1994) (ftl) ill xnr>Hup o xil Λ Ε Υ Κ Η KAI Π Ρ Α Σ ΙΝ Η Β ΙΒ Λ Ο Σ Επιστημονικά Συμπόσιο του ΚΜΕ . # Χ Υ Γ Χ Ρ Ο Κ ΗΕ Π Ο Χ Η A W IN A1 W ! . A O H N Al'IS A Λ Θ ΙΙΝ'ι1 «« ΚΜΕ KME ΚΜΕ θέματα ελληνικής ιστορίας Οι αλλαγές στην οικονομία Λευκή και Πράσινη (Μαρξιστική προσέγγιση) και στην ταξική διάρθρωση Βίβλος της ελληνικής κοινωνίας (1980-1994) Βασίλης Φίλιας Κοινωνιολογία της υπανάπτυξης βΑΚΑΣΗΣ IIAI1 APHI Λ ϊ________ ΔΕΥΤΕΡΟΣ ΠΑΓΚΟΣΜΙΟΣ ΠΟΛΕΜΟΣ Σ κέψ ηςγνιμ ερικέςπ λευρέςτο ν ΙΚ > ΙΥΓΧΡΟνυ ΕΠΟΧΗ Για να θριαμβεύσει η ζωή Μαρτυρίες γυναικών από τοΔΣΕ (έκδοση «Ριζοσπάστης») Θανάσης Παπαρήγας Β Παγκόσμιος Πόλεμος Σκέψεις για μερικέςπλευρές του ΓΙΑ ΝΛ ΘΡΙΑΜΒΕΥΣΕΙ Η ΖΩΗ M/OUIAVim ΣΥΓΧΡΟΝΗ ΕΠΟΧΗ ΕΚΔΟΤΙΚΗ ΑΕΒΕ Σόλωνος 130, 106 81 Αθήνα, Τηλ.: 3820835, 3823649, Fax: 3813354 ΒΙΒΛΙΟΠΩΛΕΙΑ: ΑΘΗΝΑ, Μαυροκορδάτου 3, Τηλ.: 3829835, 3829814. ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ, Μενελάου 3 & Εγνατία 65, Τηλ.: 283810 ΓΙΑΝΝΕΝΑ, 28ης Οκτωβρίου 19, Τηλ.: 38090
Στις 30 Οκτωβρίου, στηναίθουσα τελετών του Πανεπιστημίου Αθηνών, ο άγ- γλος μυθιστοριογράφος Τζων Φάουλς μίλησε για το έργο του και τη σχέση του με την Ελλάδα. Ο Φάουλς, προ­ σκεκλημένος απότο Βρε­ τανικό Συμβούλιο, ήρθε για να παραστεί στην πα­ ρουσίαση του βιβλίου του Η Ελληνική εμπειρία, που εκδόθηκε από τον Ολκό (επιλογή-μετάφρα- ση, Κίρκη Κεφαλέα) Στον Φάουλς απηύθυ- ναν ερω­ τήσεις οι Νίκος Δήμου (συ­ ντονιστής της συζή­ τησης), Φαίδων Τ α μ β α κ ά κ η ς , Μόρα Γιάννη και Κίρκη Κεφαλέα, η οποία παρουσία­ σε το συγγραφέα. Δημοσιεύουμε το κεί­ μενο της παρουσίασης. FOWLES Mantiss ΚΕΦΑΑΕΑ C ερχομός του Τζων Φάουλς στην Ελλάδα είναι κάτι πολύ περισσότερο από την επί­ σκεψη ενός ανθρώπου, σε μια χώρα στην οποία έζησε κάποτε. Είναι το τέλος ενός .,αξιδιού που θα μπορούσαμε να το χαρακτηρίσουμε με τη λέξη επιστροφή. Δηλαδή με μια λέξη την οποία χρησιμοποιεί κανείς για να δηλώσει το γυρισμό στην πατρίδα. Γιατί, παρότι η χώρα όπου ο Φ ά­ ουλς γεννήθηκε και μεγάλωσε εί- 0 Τζων Φάουλς στην Ελλάδα ναι η Αγγλία, η πραγματική του π α ­ τρίδα ως συγγραφέα, η συγγραφι­ κή του πατρίδα, είναι η χώρα μας. Ισιος ο Φάουλς να μη γινόταν συγ­ γραφέας ή, αν θέλετε να μη γινό­ ταν ο συγγραφέας που γνωρίζου­ με, αν η τύχη δεν τον έφερνε στην Ελλάδα. Ελπίζω τα λόγια αυτά να μη θεωρηθούν ως μια ακόμη από τις εθνικιστικές εξάρσεις για τις οποίες μας κατηγορούν, όχι χωρίς λόγο, οι ξένοι τον τελευταίο καιρό. Γιατί τη σχέση του με την Ελλάδα και τον καταλυτικό ρόλο που έπαι­ ξε για τη συγγραφική του γέννηση, την εκθέτει ο ίδιος σε αρκετά από τα κείμενά του. Ο Τζων Φάουλς, είναι ένας από τους πιο πολυδιαβασμένους και πολυμελετημένους άγγλους συγ­ γραφείς της μεταπολεμικής περιό­ δου και ανήκει εδώ και χρόνια στον κλασικό κανόνα της σύγχρο­ νης λογοτεχνίας. Έ χει γράψει αρ­ κετά μυθιστορήματα, μικρές ιστο­ ρίες, δοκίμια, μη-μυθοπλασιακά έργα, αλλά και ποιήματα. Αρκετά από τα μυθιστορήματά του έχουν μεταφερθεί στον κινηματογράφο και έχουν σημειώσει επιτυχία, όπως π.χ. Η ερωμένη του γάλλον ανθυποπλοιάρχου. Γεννήθηκε το 1926 στο Leigh-on Sea, έξο) από το Λονδίνο, σπούδα­ σε στην Οξφόρδη γαλλική και γερ­ μανική φιλολογία και επηρεάστη­ κε βαθιά από τον γαλλικό υπαρξι­ σμό. Το 1950-51 διδάσκει αγγλική φιλολογία στο Πανεπιστήμιο του Poitiers της Γαλλίας, και το 1952 έρχεται στην Ελλάδα για να διδά­ ξει για ένα χρόνο αγγλική γλώσσα στην Αναργύρειο Σχολή των Σ πε­ τσών. Επιστρέφει στην Αγγλία, ζει για ένα διάστημα στο Λονδίνο, όπου εργάζεται ο>ς καθηγητής Αγγλικών στο St. Godric’s School, ενώ παράλληλα συγγράφει το πρώ­ το του μυθιστόρημα, τον Συλλέκτη (1963), η μεγάλη επιτυχία του οποί­ ου του επιτρέπει να εγκαταλείψει οριστικά τη διδασκαλία και να αφοσκυθεί στη σαγγραφυκή δρα. στηριότητα. Μετακομίζει σι 1 me Regis, στο Dorset, στιςνοτιο) τικές ακτές της Αγγλίας, όπου » εξακολουθεί να ζει έωςσήμερα. Το 1964 δημοσιεύει τον Ά οιο ένα φιλοσοφικό δοκίμιο ßaoiq νο στη σκέψη του Ηράκλειτου. 1966 κυκλοφορεί Ο Μ άγος, μ υ στόρημα του οποίου η δράση δ δραματίζεται στη Φράξο, φαν στικό όνομα για το νησί των Σ τσών, καρπός της εμπειρίας · ■ ■ από την Ελλάδα από ταχρόνια δίδασκε στην Α ναργύρειο Σχι Ακολουθούν το 1969 Η Ερψ τον Γάλλου Ανθυποπλοιάρχου,. 1974Ο εβένινος Πύργος, το1 9/ Ντάνιελ Μάρτιν, το 1 9 8 2 ,Μ άν σα και το 1985το Ένα καπριϊ Ό λα μεταφρασμένα σε πολ. γλώσσες καθιέρωσαν τον Φ άο ως έναν από τους σημαντικότερ πεζογράφους της εποχής μας Η παγκόσμια κριτική χαρακττ ζει τον Φάουλς ως έναν από τι κατεξοχήν μεταμοντέρνους ά γραφείς. Μερικά από τα στοιχι που συναντάμε στα μυθιστορήμι του είναι το σπάσιμο της συμβε κής αφηγηματικής φόρμας, ηδη ουργία ποικίλων μυθοπλασία« εκδοχών και η διαρκής εναλλο τους, έτσι ώστε ο αναγνώστης μη γνα)ρίζει ποια είναι ηπραγμα κή. Το τέλος του μυθιστορημαι είτε παραμένει ανοιχτό είτε οσι γραφέας δίνει δύο ή ακόμη » τρεις εκβάσεις του. Ο Φάουλςπί ζει με τα λογοτεχνικά είδηκαι τις στρατηγικές της αφήγησης, πάρχει διαρκώς μέσα στα ε'ρνατ ένας κόσμος παιχνιδιού και θϊ τρου, μια μυθοπλασία μέσα πηη θοπλασία. Επίσης ο συγγραφή αρέσκεται να παραλληλίζει δια! ρετικές χρονικές στιγμές (en π.χ. στην Ερωμένη του Γ ά ύ. θυποπλοιάρχου, η υπόθεσι η οποίας διαδραματίζεται ριανή περίοδο και παράλληλα(I σημερινή εποχή). Η σχέση του Φάουλς με τη χροκη Ελλάδα ξεκίνησε-όπωςΛ
το 1952. Η επαφή του με τον ,κό χώρο τον οδήγησε στη αφή ποιημάτων, που εξέδω- λν αργότερα στην Αμερική, και του Μάγον, του πρώτου ιθιστορήματος, ενός από τα τικότερα μυθοπλασιακά έρ- εποχής μας. Ό μω ς η σχέση άουλς με την Ελλάδα είναι πιο βαθιά και περίπλοκη: :ει από τον αρχαίο ελληνικό , από τους προσωκρατικοΰς, οδηγηθεί σε μια διαχρονική αία αντίληψη του ελληνικού ι> ,η οποία βασίζεται στη θε­ τού ελληνικού φωτός. Να τι ίδιος: Έλληνες βλέπουν, αισθάνο- ατανοονν το φως όχι όπως οι κι αυτό από την αρχή της ις ώς το τέλος της. Είναι κάτι > ς περισσότερο α π ’ όσο η ία της ηλιοθεραπείας και η όαση στα μπουζούκια, στην επιόίόονται τα πολυάριθμα )ύκια των τουριστών. Μετα- ων είναι η πλήρης ομορφιά λήρης αλήθεια. Βρίσκεται σε ικέψη του Ηράκλειτον, τον τη και τον Πλάτωνα, σε κάθε ρισμένο αγγείο, σε κάθε το- κάθε ανεμώνη και ορχιδέα, ε στίχο του Σεφέρη και του η, σχεδόν σε κάθε ταβέρνα». η βαθιά σχέση του Φάουλς Ελλάδα που μας οδήγησε ιέα να εκδώσουμε στα ελλη- .ιαν επιλογή από εκείνα τα ί του που περιγράφουν την ιή εμπειρία του. Έ τσι, μολο- Μουλς δεν έγραψε ποτέ βί­ ε τίτλο Η ελληνική εμπειρία, γραφία του τοίιρα περιέχει τοιο βιβλίο με την έγκρισή τωςτο δείχνει και το γεγονός αψε ο ίδιος τον πρόλογό του Λησε να έρθει στην Ελλάδα ευκαιρία της έκδοσής του. 3λίο περιέχει, εκτός από τον ό , επτά κείμενα του Τζων ς αναφερόμενα, περισσότε- λιγότερο, στην ελληνική •ία του. Το πρώτο, που έχει ,ιθΠίσωαπό τον «Μάγο», δη- τηκε το Νοέμβριο του 1994 νδίνο. Είναι ένα είδος αυτο- φικοΰ δοκιμίου, με το οποίο γραφέας περιγράφει την του συνάντηση με την Ελλά- τη ζωή του στις Σπέτσες, και ρεται στο βιωματικό υλικό που αργότερα χρησιμοποίησε για τη συγγραφή του πρώτου του μυθι­ στορήματος. Οι «Σελίδες ημερολογίου», που ακολουθούν, είναι ανέκδοτες και αποτελούν τμήμα ημερολογιακών σελίδων που γράφτηκαν το 1952 στις Σπέτσες. Ο Φάουλς ανακάλυ­ ψε μόλις πρόσφατα στα χαρτιά του αυτό το τμήμα. Ό πω ς λέει (σε ιδιω­ τική επιστολή), αν το είχε βρει νω­ ρίτερα θα το είχε περιλάβει στο Πί­ σω από τον «Μάγο» στο οποίο πε­ ριέλαβε το υπόλοιπο μέρος των εν λόγω σελίδων. Το τρίτο κείμενο («Για τη συγ­ γραφική τέχνη») είναι μια ομιλία που έδωσε ο συγγραφέας υπό μορ­ φήν δημόσια συνέντευξης, τον Φε­ βρουάριο του 1994, στο Πανεπι­ στήμιο του Saarbrücken, στο Saarland της Γερμανίας. Στη διάλε­ ξη αυτή, την οποία παρακολούθη­ σε πλήθος φοιτητών και καθηγη­ τών, ο Φάουλς μιλά σε πολλά ση­ μεία για τις σχέσεις του με τον ελ­ ληνικό χώρο -μολονότι το ακροα­ τήριο το αποτελούσαν ως επί το πλείοτον Γερμανοί-, για τις επι­ δράσεις της αρχαίας και της σύγ­ χρονης Ελλάδας στο λογοτεχνικό του έργο, και αναφέρεται εκτετα­ μένα στο Μάγο. Ο ι «Σελίδες από τον Άριστο» αποτελούν επιλογή από το κοσμο­ θεωρητικό δοκίμιο του Φάουλς Ο άριστος (The Aristos), οι βασικές θέσεις του οποίου, όπως δηλώνει ο ίδιος ο συγγραφέας του, αναπαρά­ γουν με τα δεδομένα της εποχής μας τις κεντρικές αρχές της φιλο­ σοφίας του Ηράκλειτου. Έ χουν επιλεγεί τα σημεία εκείνα -που εί­ ναι και τα χαρακτηριστικότερα του βιβλίου- στα οποία εμφαίνεται η οφειλή της κοσμοθεωρίας του Φά­ ουλς στην αρχαία ελληνική σκέψη. Έ π ετα ι το κείμενο μιας συνέ­ ντευξης που έδωσε ο Φάουλς στο σκηνοθέτη Δημήτρη Βερνίκο το Φεβρουάριο του 1995 («Η ελληνι­ κή αφετηρία»), έξι από τα δεκα­ τρία «Ελληνικά ποιήματα» του Φά­ ουλς, που περιέχονται στη συλλογή του Poems (1973), καθιυς και ορι­ σμένες σελίδες από τον Μάγο, χα­ ρακτηριστικές της αίσθησης που προκαλεί στον κεντρικό ήριυα του μυθιστορήματος -ο οποίος αποτε­ λεί persona του συγγραφέα τού­ το ελληνικό τοπίο... ΕΡΑΤΩ _ Ε Κ Δ Ο Σ Ε Ι Σ ' Β Ι Β Λ Ι Ω Ν Ε Δ Ο Υ Α Ρ Δ Ο Σ Γ Ι Β Β Ω Ν -----------βί»>----------- ΣΚΕΨΕΙΣ ΠΑΝΩ ΣΤΗΝ ΠΤΩΣΗ ΤΗΣ ΡΩΜΗΣ Ε Κ Δ Ο X £ 1 Σ Ε Ρ Α Τ Ω Μ A Ρ Σ Ε Λ Σ Β Ο Μ Γ 1 -------< Λ * > ------.--------- Η ΣΤΑΥΡΟΦΟΡΙΑ ΤΩΝ ΠΑΙΔΙΩΝ ' Ε Κ Δ Ο Σ Ε Ι Σ Ε Ρ Α Τ Ω a m . Ε Τ. Α. Χ Ο Φ Μ Α Ν ΟΙ ΤΕΛΕΥΤΑΙΕΣ ΠΕΡΙΠΕΤΕΙΕΣ ΤΟΥΣΚΥΛΟΥ ΜΠΕΡΓΚΑΝΤΣΑ Ο Ν Ο Ρ Ε ΝΤΕ Μ Π Α Λ Ζ Λ Κ ΤΑ ΜΥΣΤΙΚΑ ΤΗΣ ΠΡΙΓΚΙΠΙΣΣΑΣ ΤΟΥ ΚΑΝΤΙΝΙΑΝ Ε Κ Δ Ο Σ Ε Ι Σ Ε Γ A Τ () ΙΠΠΟΚΡΑΤΟΥΣ 92 - 1 14 72 ΑΘΗΝΑ 8 36.06.168
r Λυρικοτραγικά του Παύλου Πετρίδη πρώην προέδρου ΕΑΣ. Η ανασφάλεια που επικρατεί σε όλους τους χώ ρους του θεάτρου «Ολύμπια», μετά την ψήφιση του Ν. 2273/94, έχει φτάσει στο απροχώρητο. Ακόμη και οι παλαιότεροι καλλιτέχνες -μ ε μακρό­ χρονη θητεία στη Λυρική- το ομολογούν χωρίς να τολμούν να το δημοσιοποιήσουν. Φαίνεται πως οι ημέτεροι των διοικούντων προσφέρουν σημαντικό πολιτιστικό έργο κατορθώνοντας τη φίμωση ολό­ κληρου του καλλιτεχνικού δυναμικού. Άξιος ο (παχυλός) μισθός τους. Μόλις πριν από δύο εβδομάδες ο ίδιος ο δ/ντής του ΚΘΒΕ, κάνοντας την αυτοκριτική του, αναγκάστηκε να παραδεχτεί ότι η όλη ιστορία του θε­ σμικού εκσυγχρονισμού έχει οδηγηθεί σε αδιέξοδο. Αντίθετα, οι διοικού- ντες το μοναδικό Λυρικό Θ έατρο της χώρας επέλεξαν παλαιοκομματικές μεθόδους για να υπερασπιστούν το θεάρεστο έργο τους. Π αρ’ όλα αυτά, δεν είναι εύκολο ν’ αμβλυνθούν οι εντυπώσεις για τη γενικότερη ανυπολη­ ψία που περιβάλλει τη Λυρική Σκηνή. Με δυο λόγια ο θεσμικός εκσυγχρονισμός επέφερε μέχρι στιγμής τα ακόλουθα αδιαμφισβήτητα αποτελέσματα: Πενταπλασίασε τις μηνιαίες αποδοχές του καλλιτεχνικού διευθυντή, θέσπισε νέες θέσεις (αναπληρω­ τή καλλ. δ/ντή και διοικητικού δ/ντή) όπου υπηρετούν δύο συνταξιούχοι με απολαβές 800.000 δρχ. τον μήνα, αναδεικνύοντας παντοκράτορα τον πρώτο τη τάξει. Αλλά και ο πρόεδρος έχει αποζημίωση 80.000 δρχ. (ανά συνεδρίαση), σε αντίθεση με τον προκάτοχό του που προσέφερε τις υπη­ ρεσίες του αμισθί. Ως εδώ, λοιπόν, όλα πήγαν καλά. Η συνακόλουθη κατάργηση του προ­ ληπτικού οικονομικού ελέγχου αποθράσυνε τους διαχειριζόμενους το δη­ μόσιο χρήμα. Έτσι, ο ετήσιος προϋπολογισμός της Λυρικής Σκηνής (4.500.000.000 δισ. συν 1.500.000.000 για τις αμοιβές της ορχήστρας) από τον κρατικό κορβανά και τα λεφτά των φορολογούμενων, πέρασε αυ­ τούσιος στη δικαιοδοσία των διοικούντων, οι οποίοι παριστάνουν μάλιστα, τους νεωτεριστές και πολέμιους του Δημοσίου. Τυχαία έπεσε στα χέρια μου ο απολογισμός της περιόδου 1995-96 και κυριολεκτικά έμεινα εμβρόντητος. Πρόκειται για μιάμιση δακτυλογραφη­ μένη σελίδα, (ατεκμηρίωτη), χωρίς την καταχώρηση της παραμικρής δα­ πάνης ή είσπραξης. Δεν μνημονεύονται διόλου αριθμοί παραστάσεων και θεατών. Ακόμη και για τις μετριότατες εμφανίσεις της Λυρικής στο Ηρώ- δειο δεν παρατίθεται κανένα διαφωτιστικό στοιχείο (εισιτήρια, προσκλή­ σεις, κριτικές κ.λπ.). Οι αναφερόμενες παραστάσεις στην περιφέρεια, σύμφωνα με μαρτυρίες των καλλιτεχνών που συμμετείχαν, θύμιζαν κάτι από τα μπουλούκια του παρελθόντος. Μνημονεύεται, επίσης, ότι ιδρύθηκε σχολή μπαλέτου, γεγονός ψευδέ- στατο αφού πρόκειται για στούντιο που λειτουργεί και ως κάβα για τις ανάγκες του αντίστοιχου δ/ντή. Οι υπόλοιπες π αρατιθέμενες δραστηριό­ τητες μόνο θλίψη προκαλούν όσον αφορά στην πρωτοτυπία και στην ποιό­ τητά τους. Πάντως, το πρωτοφανέστερο παραμένει η παντελής έλλειψη στοιχείων και αριθμών ώστε να δικαιολογηθούν επαρκώς τα έξι δισεκα­ τομμύρια του προϋπολογισμού. Για τη συναγωγή συμπερασμάτων παραπέμπω στο δικό μας απολογι­ σμό όταν ο προϋπολογισμός του θεάτρου ήταν περίπου ο μισός. Επρόκει- το για 10 δακτυλογραφημένες σελίδες, (τυπωμένες σε φυλλάδιο που μοι­ ράστηκε στο προσωπικό), με επιμέρους παραγράφους για τη λειτουργία των διοικούντων, για το συντελεσθέν έργο (στον καλλιτεχνικό τομέα, στον οικονομικό - διοικητικό - διαχειριστικό, στον τομέα οργάνωσης και προ­ γραμματισμού, στον εργασιακό κ.λπ.), ενώ στο τέλος παρετίθετο ηφιλο^ σοφία προοπτικής. à Ειδικότερα για τον εργασιακό το μ έα μνημονεύονταν τα εξής: «Ηδιοίκη­ ση αντιμετώπισε αξιοκρατικά τα προβλήματα, και τους εργαζόμενουςισό­ τιμα και ισόνομα. Συζήτησε εκτενώς πάνω σε οποιαδήποτε καταγγελίας διαμαρτυρία που υποβλήθηκε είτε από την πλευρά των εκπροσώπωνm εργαζομένων (καλλιτεχνών) είτε σε ατομική βάση. Τα γραφεία τηςta n σης στάθηκαν πάντοτε ανοιχτά στο προσωπικό και τα αιτήματαόΑωνμετα φέρονταν πάγια στο τραπέζι των συνεδριάσεων. Όλες οι αιτήσειςακροα σεως των σωματείων ή και μεμονωμένων καλλιτεχνών (ακόμηκαιοιμ η,ο μότυπες), έγιναν αποδεκτές. Η επικοινωνία με τους εκπροσώπουςτωνερ γαζομένων υπήρξε διαρκής και άψογη». «Απέναντι στους καλλιτέχνες ειδικότερα, η διοίκηση ακολούθησεμεσι νέπεια αταλάντευτη ανθρώπινη πολιτική. Δεν διανοήθηκε τηναπομάκρυνα, κανενός καλλιτέχνη ή εργαζόμενου, και τέθηκε επικεφαλής τωνπόσηςφί σεως διεκδικήσεών τους σε βαθμό παρεξηγήσιμο. Ακόμη καιστοπρόσφί το ακανθώδες θέμα της νομοθεσίας των μουσικών, η διοίκηση ιήρηα απροσχημάτιστα διεκδικητική στάση υποστηρίζοντας άνευ όρωντις n e ράλληλες διεκδικήσεις όλων των σωμάτων. Με δυο λόγια, η διοίκησηk τούργησε με πλήρη διαφάνεια, με ευπρέπεια χωρίς κομματικάπάθη,τιμιί ντας όλους τους καλλιτέχνες και εργαζόμενους στην προοπτικήαναβάθμι σης του θεάτρου. Δόθηκαν (τέλος) αγώνες για την αέναη ανανέωση w συμβάσεων, και ουδείς καλλιτέχνης -ανεξαρτήτως ηλικίας και αποδόσε ως- δεν εθίγη. Μέσα από θεσμικές διευθετήσεις, εξάλλου, αναβαθμίσιηκι αισθητά η πραγματική θέση τωνεργαζομένων». Αυτά συνέβαιναν τότε. Στο σημείο αυτό αποκαλύπτω, για πρώτη φόρε απόρρητο έγγραφ ό μου (11 Νοεμβρίου 1993, αρ. πρωτ. Δ Σ 102) προςτο τότε υπουργό Πολιτισμού κ. Μ ικρούτσ ικο απ’ όπου προκύπτουντα εξήε «1. Διοίκηση και εργαζόμενοι (καλλιτέχνες) συμφωνούν για τηναμ εσιιre κτοποίηση των εκκρεμούντων οικονομικών και θεσμικών προβλημάτωνμ ι σα από τελεσίδικη νομοθετική ρύθμιση...4. Ητελική νομοθετικήδιευθέπρ που θα προκόψει, να προσιδιάζει στις αντίστοιχες ρυθμίσεις πουίσχυσα για την αποκατάσταση των συναφών εργασιακών προβλημάτωνm σ ώ μ α τος τωνμουσικών της ΕΑΣ.». Στο ίδιο πνεύμα σεβασμού συντάχθηκε και η αποχαιρετιστήρια ανο. κοίνωσή μου προς το καλλιτεχνικό προσωπικό στις αρχές του 199j , «Επικοινωνώ για τελευταία φορά μαζί σας... Όλοι μαζί αγωνιστήκαμε)ΐ μηδαμινά μέσα, όλα αυτά τα χρόνια, για να ανεβάσουμε το Ίδρυμαψ η Μ εκεί που του πρέπει. Ημόνη μου δύναμη σ’ αυτό το διάστημα, στάθηκει αγάπη και εμπιστοσύνη των εργαζομένων, με τους οποίους δέθηκαno λύ. Αισθάνομαι ότι εγκαταλείπω το σπίτι μου αυτή τη στιγμήκιαποχωρί­ ζομαι φίλους στενούς και καλούς. Θα είστε όλοι πάντοτε μέσαστηνριν μου... Αισθάνομαι υπερήφανος που σας γνώρισα και συνεργάστηκαμαζ σας... Σας καλώ να στηρίξετε το ιστορικό αυτό Ίδρυμα μετηνίδιααυτα­ πάρνηση και στο μέλλον». Λοιπόν, κύριοι διοικούντες, τέχνη χω ρίς ελευθερία δεν υπάρχει. Καινό θυμάστε ότι οι κρατικές σκηνές είναι εθνικές: υπηρετούν ιδέες. Τατερτί­ πια του εκσυγχρονισμού κρατείστε τα για τα σπίτια σας. Έχουσιν γνώσ» οι φύλακες. 15 -
{ ΕΚΘΕΣΗ ΣΧΟΛΗΣ FOCUS 1986-1996 ) του ΓΙΑΝΝΗ ΣΚΟΠΕΤΕΑ ρα πουτελείωσαν οι εγγραφές στις σχολές καλλιτεχνικής αίδευσης, μπορούμε πιο άνετα ό μιλήσουμε για την έκθεση με ϊρήσιμο πράγμα οι αναδρομικές εκθέσεις Φωτογραφία του Μάκη Ποράβα, 30X40 €κατ., B/W PRINT. >γαπρώην και νυν σπουδαστών (ολής Focus που τελείωσε πριν τπόμερικές μέρες. Υπήρχε μια ιιτερότητα σ' αυτή την έκθεση: ήταν «αναδρομική» για τα 10 ρόνια λειτουργίας της σχολής. ρήσιμο πράγμα οι αναδρομικές εκθέσεις των σχολών. Πρώτον, γλιτώνουμε από τις διαφημιστι­ κές κι άλλες «εργασίες σπουδα­ στών» που, ενώ δείχνουν το επί- jvκαθηγητών και της χρονιάς που σχεδόν ποτέ δεν έχουν καλλιτε- βάρος, ιδιαίτερα στους τοίχους αλερί. ca, αποφεύγουμε την παγίδα του τιασμού της έμπνευσης». Τα έργα )ριμάσει, μέσα από το βασικότατο του περάσματος του χρόνου από 3υς. Αποτέλεσμα: τα μάτια μας να ζουν τον αφρό της καλλιτεχνικής ς το)ν δημιουργών τους ή, έστω, ένα μέρος του. Τρίτον και βασικότερο, όταν αναφερό­ μαστε στη Focus, μιλάμε για την αρχαιότε­ ρη ιδιωτική σχολή με πλήρες (τριετές) πρό­ γραμμα σπουδών. Δηλαδή για σπουδαστές που συνειδητά επέλεξαν (και γι’ αυτό κα­ τέβαλαν δίδακτρα) τον τομέα της φωτο­ γραφίας ως επάγγελμα και ως έκφραση των αισθητικών τους αναζητήσεων. Γεγονός που μας επέτρεψε να «μετρή­ σουμε» σε μεγάλο βαθμό τη «νέα φωτο­ γραφία» της τελευταίας δεκαετίας μέσα από αξιόλογους «νέους έλληνες φωτογρά­ φους». Το 1/3 το)ν εκθετών φωτογράφων επέλε­ ξαν επιτυχημένα το δρόμο της άμεσης και χωρίς παρεμβάσεις καταγραφής. Η καλλι­ τεχνική υπέρβαση πηγάζει μέσα από το ίδιο το θέμα και τη φόρμα του, με τρόπο γνήσια φωτογραφικό (γωνία λήψης, στιγ­ μή λήψης, φωτισμοί, κ.λπ.). Το άλλο 1/3 τιυν εκθετών φωτογράφων επιζήτησαν την καλλιτεχνική δικαίωση μέ­ σα από τη σειρά των εικόνων τους, ενο> για το ίδιο θέμα εφάρμοσαν τεχνικές εργαστη­ ρίου, ρισκάροντας ταυτόχρονα η αξιόλογη ιδέα τους να μην είναι διόλου πρωτότυπη φωτογραφικά για τα σύγχρονα δεδομένα. Τέλος, οι υπόλοιποι φωτογράφοι ξεπέ- ρασαν την ίδια τους την ιδιότητα και έγι­ ναν εικαστικοί, γενικά, καλλιτέχνες, χρη- σιμοποιώντας τη φωτογραφία (την εικόνα της ή το ίδιο το χαρτί της) ως ένα μέσο εξω­ τερίκευσης της «ιδέας» τους, με όλους τους κανόνες της «conceptual art». Ό λες οι τά­ σεις, λοιπόν. Στο επίπεδο της ελληνικής κοινιυνίας που τις γέννησε. Ο πλουραλι­ σμός της χρήσης του μέσου μέσα στην ίδια σχολή κατ’ αρχάς ξαφνιάζει. Συγκυριακοί οι λόγοι (αλλαγή καθηγηταΤν) ή συνειδητή επιλογή; Ο διευθυντής Τάκης Ζερδεβάς, πάντως, υποστηρίζει ότι «η φωτογραφία είναι ένα μέσο τεχνικά εύκολο, ζωντανό και μετα­ βαλλόμενο» που παρέχει «ελευθερία και ευρύτητα στον τρόπο προσέγγισης». Χρήσιμο πράγμα οι αναδρομικές εκθέ­ σεις σχολοίν. Γιατί, πάνω απ’ όλα, θέτουν ερωτήματα πάνω στην επιλογή μιας αισθη­ τικής ταυτότητας στον τρόπο δημιουργίας καλλιτεχνικών ρευμάτων, στο τελικό απο­ τέλεσμα της καλλιτεχνικής εκπαίδευσης - και στην κουλτούρα που διαμορφώνεται χωρίς να το παίρνουμε είδηση. X 57
σμό, αφοΰ «καμία» -όπω ς λέει η ίδια - «ε- πιμέρους κίνηση όεν είναι χορογραφημένη εκ των προτέρων. Η ομάδα επιχειρεί κάθε φορά νέες μορφές συνύπαρξης, συντονι­ σμού και εναρμόνισης». Το χωρο-κινητικό ετούτο δρώμενο σε τρία περίπου ισόχρονα μέρη είχε τίτλο: «σμήνη νησίδες αστερισμοί», χωρίς, όμως, τα εναλλασσόμενα σχήματα των (κυμάτων και οι κινήσεις τους να υποδηλώνουν ή να επιδιώκουν την αναπαράσταση τ<υν αντί­ στοιχων φυσικιυν σχηματισμών ή φαινομέ- νων. Δίχως την υποστήριξη οποιουδήποτε ήχου, ανθρώπινες συσπειρώσεις, σε σφι­ χτά ωοειδή σχήματα, «έπλεαν» σ’ έναν νοητό χωρόχρονο όπου άλλοτε πριυταγω- νιστούσε το στοιχείο κίνηση (σμήνη ή αστερισμοί) και άλλοτε η ακινησία (νησί­ δες), σε αριθμούς δύο, τριών ή περισσοτέ­ ρων ατόμων. Βέβαια, για τον θεατή ήταν αναπόδραστοι οι εννοιολογικοί συνειρμοί, όποος αμοιβαδογενών μικροκοσμικών δια­ σπάσεων ή αντίθετα, διαδικασιών μετάλ­ λαξης κοσμικής ύλης. Σ ’αυτές τις περιπτιυ- σεις, τα σώματα «δάνειζαν» τις μηχανικές δυνατότητές τους, σε αξιοθαύμαστη, όμως, συνύπαρξη με την πνευματική ελευθερία εκφραστικοί πρωτοβουλιών. Σημαντική χορογράφος καιχορενι Αναστασία Λύρα, των πιο προωθηι αντιλήψεων του σύγχρονου χορούw χορευτικοί happenings, και με σ ημε αριθμό έργου που πραγματοποιεί α 1986 στην Ελλάδα και σε άλλες χ πρόσθεσε με τούτο το εντυπωσιακό μενο «σμήνη νησίδες αστερισμοί»,ό λι έξοχη και σημαντική επιτυχία. Καλ λεμένα τα σώματα των μελών της ομ όλα νέα αγόρια και κορίτσια, με q x την εσωτερική πειθαρχία, την πλούσ ρηματικότητα στο πλάσιμο κινήσεω τον έλεγχο του χρόνου, αναδείκνυω αξιοπρόσεκτη ομαδικότητα, άσχετη γνωστή μηχανική πειθαρχία του κλα μπαλέτου. Δηλώσαμε ότι «λησμονήσαμε» τ ρευτικό δρώμενο, προκειμένου να μάσουμε τις πλούσιες εικαστικές π σεις, ευνοημένων, επιπροσθετωςκα τη συγκυρία της συγκεκριμένης α σας της Πινακοθήκης: Το λευκό μι ρο του δαπέδου, το μαύρο φόντοτοι τοίχου πίνακα του Sol Lewitt και τ νόχρωμα ή δίχροψα κοστούμια πι χαν σχεδιάσει η Άρτεμις Αλκαλάη Α ναστασία Λύρα. < Δ Ρ Ω Μ Ε Ν Α Α Π Ο ΤΗ « Σ Χ Ε Δ ΙΑ ^ ς ΤΗΤ Δυο δυνατές δέσεις γνωρίζει (και) το ανθρώπινο κορμί' την ακινησία και την κίνηση. Εντούτοις, στην καθεμιά περιέχεται και η άλλη. Άπειρες στιγμές ακινησίας αποτελούν την κίνηση, αφού κάθε αρχή εμπεριέχει το τέλος της. Αλλά και το τέλος δεν είναι παρά το αποταμίευμα της κάθε αρχής. Και ο θεατής συλλέγει, ατενίζοντας αυτό το προνομιούχο «εργαλείο» στοχασμού και ελευθερίας που είναι το ανθρώπινο κορμί... In my beginningismy end. T.S. ELLIOT Χ ορευτικά δριυμενα θέλει η Ανα­ στασία Λύρα στη σειρά των έξι εκδηλώσεων που πραγματοποίη­ σε μέσα στο φετινό φθινόπωρο με τη νεοσύστατη ομάδα της, «Σχε­ δία», στην Εθνική Πινακοθήκη, στο πλαί­ σιο της έκθεσης του μουσείου Whitney: «Η τέχνη στο τέλος του 20ού αιώνα». Βέ­ βαια, η στήλη ετούτη αντικείμενό της έχει το εικαστικό πλεόνασμα: Εικόνα και βλέμμα - και όχι την όρχηση. Όμως, ετούτο το συγκεκριμένο δρώμενο, έχο­ ντας αφαιρέσει κάθε αναπαραστατική πρόθεση, κατέτεινε τολμηρά και σε ση­ μαντικό βαθμό στην εικαστική προβολή της κίνησης. Αλλωστε και η ίδια η ονομα­ σία της ομάδας: «Σχεδία», παραπέμπει στο σχέδιο και, βέβαια, τον αυτοσχεδια- ΒΒ____ Απότα χορευτικά δρώμενα «σμήνη νησίδες αστερισμοί» της ομάδας «Σχεδία», πουχορογράφησε η Αναστασία Λύρα και παρουσιάστηκε στην Εθνική Πινακοθήκη. του ΔΗΜΗΤΡΗ ΧΑΡΙΤΟΥ Σμήνη, νησίδες, αστερισμοί
" £ ■ * & * & rné& m m iitoM ΕΛΛΗΝΕΣ ΣΤΟ BEP I ΔΗΜ. ΜΟΥΤΣΟΠΟΥΛΟΥ Μια ομάδα 14 (νέων) ελλήνων καλλιτεχνών επιχειρεί να... καταλάβουν Εξαγιογιμες πραγματικότητες το Βερολίνο για ενάμισι μήνα. Αναμένουμε τα αποτελέσματα... ήθεια, τι τύχη μπορεί να έχει η :λληνική τέχνη σε ένα χειμωνιάτι­ κο Βερολίνο το οποίο μαστίζεται αό σημαντικότατες εκθέσεις 365 ιε'ρες το χρόνο: Μ πορεί μια μη- ιική τέχνη να ξεπεράσει τα όρια αφικού» και του φολκλόρ και να άρια ερωτήματα για (και προς) τα ίκά εικαστικά πράγματα: ουρο είναι ότι η πρόταση θα λη- χιρετικά σοβαρά (αν μη τι άλλο) ΐς (ανεπίσημης) επιμέλειας από jato Ιωακειμίδη (πολιτογραφη- ρμανό εδώ και πολλά χρόνια θε- τέχνης), υπεύθυνο (μεταξύ άλ- /ια τις εικαστικές εκθέσεις 1st» (Το πνεύμα των καιριον) του ι«Metropolis» του 1991. > αεντύπωση κάνει ότι την οργά- ς έκθεσης αναλαμβάνει το Ιδρυ- w Πολιτισμού (Stiftung Neue με τη χορηγία του γερμανικού ψού κρατικών λαχείων. Το Ιδρυ­ μα Ελληνικού Πολιτισμού συμβάλλει και αυτό. Επιμε- λήτρια της έκθεσης είναι η Birgit Hoffmeister, ενώ καλλιτεχνικός σύμβουλος ο Γιώργος Τζιρτζιλάκης. Η γενιά (γενιές;) των τριαντάρηδων (ηλικίες από 30 μέχρι 40) που απαρτίζει τη συντριπτική πλειοψηφία των 14 συμμετεχό- ντων έχει μέσα στα ηλικιακά και ιδεολογικά όριά της περικλείσει τις δύο πιο χαρα­ κτηριστικές τάσεις της ελ­ ληνικής τέχνης των τελευ­ ταίων χρόνων: τη μνήμη και την επεξεργασία του τοπικού χαρακτήρα το μέσα από το βουκολικό στοιχείο (Μπουρονίκος, Χριστοδουλίδης, Χιώτη, Τρανός, Τότσικας) από τη μία και μια πιο αποστασιοποιημένη -συχνά χιουμοριστι- κή- χρήση του διεθνούς λεξιλογίου σε διά­ λογο με τον ελληνικό προβληματισμό (Χαρβαλιάς, Χαραλαμπίδης, Παυλόπου- λος, Άγγ. Παπαδημητρίου) ή και σε μια πλήρη αποδοχή της «μητροπολιτικής γλώσσας» (Δημητριάδη, Κοσμάογλου, Κάζαρης, Μανέτας, Μ. Παπαδημητρίου) από την άλλη. Οπως υποστηρίζουν οι Deleuze - Guattari και υπενθυμίζει ο Γ. Τζιρτζιλάκης στο εισα­ γωγικό κείμενο του κατάλογου, «μειονοτική γλώσσα σημαίνει συναίρεση, ημάλλον καλύ­ τερα αυτο-προσάρτηση σε ένα ανώτερο μη­ τρόποληικό κέντρο και συγχρόνως ένα εί­ δος “αναπαραγωγής” και “ μετατόπισης” (displacement) του εξωτερικού ιστού που δυσχεραίνει κάθε κωδικοποίηση». Κι όμως το πρόβλημα ανάγεται σε μια κα­ τάσταση κάθε άλλο παρά μαχητική. Στα δέ­ κα χρόνια ηλικιακά που χιυρίζουν τα ακριό- τατα όρια των συμμετεχόντων (ο Τότσικας ασφαλούς παίρνει μια ιδιαίτερη θέση ως πατριάρχης αυτής της γενιάς) μεγάλες αλ- Γιώργος Χαρβαλιάς: Εξαγώγψ€ς πραγματικότητες. Στην ίδια έκθεση συμμετέχει κα, ο Νίκος Χαραλόμπους, το έργο του οποίου εικονογραφεί το εξώφυλλό μας. λαγές στις προσλαμβάνουσες παραστάσεις της ελληνικής νεολαίας συνέβησαν. Η μνήμη του Μικρού Ήρωα, του κοκκινι­ στού κοτόπουλου με πατάτες και του Πα- παδιαμάντη ξεθώριασε κάτω από το στρώ­ μα αμερικανικών κυρίως πολιτιστικοί προτύπων. Το αν θα επανεμφανιστεί σαν παλίμψη­ στο μένει να το δείξει ο χρόνος και το ανα­ ζωογονημένο ενδιαφέρον περί την «ελλη­ νικότητα». Πάντως, ήδη από την περασμέ­ νη άνοιξη, η έκθεση «Προ Πάτρια» του Μάνου Στεφανίδη είχε θέσει επί τάπητος όλα αυτά τα ζητήματα. Σε ελληνικό έδα- ιρος. Και πιο ειδικά, η δουλειά του Χαρβα- λιά πρόσθεσε ένα μεγάλο ερωτηματικό στο όλο θέμα. Αυτό που μένει τώρα είναι να περιμένου­ με τα αποτελέσματα της ελληνικής εισβο­ λής στα πολιτιστικά πράγματα της Γερμα­ νίας. Το γεγονός ότι ήδη εξετάζεται η δυ­ νατότητα, η έκθεση να μεταφερθεί αργότε­ ρα στο Λονδίνο (στην Sherpentine Gallery) αυξάνει την αισιοδοξία μας. «Greek Realities - Μια νέα γενιά ελλήνων καλλιτεχνών». Galerie in Marstall, Βερολίνο, 22 Νοεμβρίου 1996 έως 12 Ιανουάριον 1997.
Μαγική εικόνα ΣΤΗΝ ΑΡΧΗ, πριν από τον λόγο, είναι η εικόνα: αυτό που «βλέπουμε», «κοιτώνπ προς τα μέσα ή προς τα έξω, πριν καταλήξουμε να το «πούμε», έχοντας το υποβά σε κάθε είδους εκπτώσεις, παραμορφώ σεις, συμπληροκτεις. Και ύστερα, πριν ιαι γραφή, πάλι η εικόνα ήταν- αποτύπω νε ή καλούσε, με τρόπο μαγικό: τις φάσειςy σελήνης, ένα καλό κυνήγι. Ε ργαλείο μαγικό, μνημονικό, και χαρά για τα μάτια, συ δευσε τον λόγο για αιώνες, ή κινήθηκε παρόχλληλα με αυτόν... Ως τεκμήριο όμο)ς, καθιεριόθηκε αυτός, προφ ορικός ή γραπτός. Π εριέγραφε, έ γούνταν, επαλήθευε, επικύρωνε. Η ακρίβεια του ελεγχόταν είτε από την αυστηρό τα της παραδοσιακής μετάδοσης είτε από την α να φ ορά στον αυτόπτη μάρτυρα, προπότυπο, στις πηγές. Ώ σ που η ανάπτυξη των τεχνικών αναπαραγωγής, μετηλι ■ γραφ ία αρχικά, τη φ ω τογραφ ία κατόπιν, την ηλεκτρονική εικόνα σήμερα, αντέσι ψε τους ρόλους. Κατέστησε την εικόνα εκ νέου κυρίαρχο μέσο, και αποδεικτικό αλήθειας του ίδιου του λόγου πια. Η εικόνα μιλάει πιο άμεσα α π ’ όσο μπορούν τα λόγια να απεικονίσουν. Ναι, αντί γαν οι άλλοι, όμως δεν μπορεί να μεταφέρει τις αποχρώσεις της γραφής, δεν μπε να σχολιάσει το περιεχόμενό της, να συλλογιστεί επ ’ αυτού. Ο τσακωμός ώς εδώή για την πρω τοκαθεδρία δύο έγκυρω ν τρόποτν έκφρασης και πληροφόρησης. Γιατί εικόνα ποτέ δεν λέει ψ έματα - ε κ τ ό ς αν είναι «στημένη». Ο ι λόγοι, όταν δεν διασι ραίνονται, αποκαλύπτονται ψευδείς. Τ ώ ρα π ια οτστόσο, ακριβώ ς η εγκυρότηταα τινάζεται στον αέρα. ■ Ο ποιαδήποτε εικόνα μπορεί να κατασκευαστεί ηλεκτρονικά, με τρόπο που να | διακρίνεται από μιαν «ακριβή» αποτύπωση της πραγματικότητας. Αλλά και σ’αυι* κάθε επέμβαση είναι εφικτή, χω ρίς να γίνετα ι ορατή. Μ ε την ολοένα αυξανόμεντ! τάση προς αποθήκευση και των κειμένω ν σε ηλεκτρονική μορφή, τον ίδιο κίνδΙ διατρέχουν και αυτά - π α ρ ’ όλες τις δικλείδες α σφ αλεία ς που ήδη υπάρχουν ή Γ αναμένεται να εφευρεθούν. Η ηλικία της μελάνης και του χαρτιού -πολλώ δε μάλ| η ύπαρξη, ή μη, διορθιύσεω ν- εξα κριβώ νεται- ένα ηλεκτρονικό αρχείο μπορεί να ραποιηθεί χω ρίς να μείνουν ίχνη. Η μαγεία αντικαταστάθηκε από την απατηλότητα. Ο ι εκπτώσεις, οι παραμορς σεις, οι συμπληρο)σεις από εσω τερικές διεργασίες, έγιναν εξω γενείς επιθέσεις.Δι ουργικές, ενδιαφέρουσες, και οι μεν και οι δε, αλλά μήπως παίζουμε με τη φωτιά; Πόση μνήμη μπορούμε ατιμοόρητα να εκχω ρήσουμε στον σκληρό δίσκο (ή και χαρτί - μη γελιόμαστε); Τι γινόμαστε όταν αδειάζουμε έτσι; Και πόση αξία έχει. ε λει, αυτή η μνήμη; Π οιανού είναι; | Η «εικονική πραγματικότητα» θα α π ο δειχθεί τελικά όντως «σχεδόν πραγματικά τα»; Ό τα ν (τιάρα που) ούτε οι εικόνες ούτε τα κείμ ενα είναι αξιόπιστα (τουλάχισ όσα διανέμονται από κέντρα που μετέχουν σε ποικίλα συμφέροντα), πού θα βο· στούμε; Ό τ ι ο αυτόπτης μάρτυς και η αμεσότητα του προφ ορικού λόγου ξαναποκτι θέση κυρίαρχη, είναι προφ ανές. Ό μ ω ς με ποια μορφή θα κρατηθούν στο προοκφ ' Πώς θα υπηρετηθούν; Θ α επιβιώ σουν οι αλογόκριτες και ανόθευτες ηλεκτρονι: οδοί επικοινα)νίας; 'Η μήπυ)ς, π α ρ ’ όλες τις φήμες π ερ ί «παγκοσμιοποίησης», θαει νέλθουμε αναγκαστικά στη μικρή κλίμακα, στο απτό, στη διά γυμνού οφθαλμού ε; λήθευση - και απόλαυση;
Οι ρίζες της Εθνικής Αντίστασης Προλεγόμενα στη Νικηφόρα επανάσταση που χάθηκε Θανάσης Χατζής Ένα άγνωστο ιστορικό κείμενο του Γενικού Γραμματέα του ΕΑΜ. Ένας θησαυρός από στοιχεία, ντοκουμέντα και εκτιμήσεις για το επαναστατικό κίνημα στην Ελ­ λάδα. Μια ασύλληπτη διαδρομή, μια «πορεία μέσα στη θύελλα», όπως την έζησε και την αφηγείται ο θρυλικός γραμματέας του ΕΑΜ. Αντίο, Κ απετάνιε Δημήτρης Καραθάνος Μια ζωντανή μαρτυρία για τις τελευταίες στιγμές του Άρη Βελουχιώτη. Το οδοιπορικό μιας παρά­ τολμης περιπέτειας, όπως δεν το εξιστόρησε κανένας άλλος ως τώρα. Άγρυπνος και αφοσιωμένος σύντρο­ φος του Άρη, ο Δημήτρης Κ αραθάνος θα περισώσει μια αλλόκοτη ιστορία που σου κόβει την ανάσα. Οι Μ ισοί στα Σίδερα Ένα κίνημα σε διωγμό Βαρδής Βαρδινογιάννης - Παναγιώτης Γ. Αρώνης Η πρώτη ολοκληρωμένη κατα­ γραφή των διωγμών του προο­ δευτικού κινήματος, μέσα από δεκάδες ζωντανές μαρτυρίες. Ο λόγος στους ίδιους εκείνους ανθρώπους που έγραψαν με το αίμα τους τη δραματικότερη σελίδα της νεοελληνικής ιστορίας. Τρεις μορφές της Αντίστασης: ΣΑΡΑΦΗΣ ΚΑΡΤΑΛΗΣ ΚΑΡΑΓΙΩΡΓΗΣ Απόστολος Στρογγυλής Τρεις ολοκληρωμένες και με αντικειμενική διάθεση γραμμένες βιογραφ ίες, για τρεις φυσιογνωμίες της εποχής της Κατοχής και των όσων επακολού­ θησαν. Κοινωνία των πολιτών Γκιόργκι Φότεφ Μετάφραση: Γιώργος Σιακαντάρης 0 ιστορικός δρόμος που διανύ- θηκε για το διαχωρισμό των πο­ λιτών από την κρατική εξουσία και τη διαπραγμάτευση των ο­ ρίων της ελευθερίας.Ένα ση­ μαντικό δοκίμιο του Βούλγα­ ρου ακαδημαϊκού με τη διεθνή αναγνώριση στον τομέα των κοινωνικών ερευνών- Κ Ο ΙΝ Ω Ν ΙΑ ΤΟΝ ΠΟΛΙΤΩΝ Η διαλεκτική επαναπροσδιορισμένη Φώτης Τερζάκης Έ ν α φιλοσοφικό δοκίμιο στη λιτή, κλασική δομή του είδους και ταυτόχρονα μια εμπεριστα­ τωμένη μελέτη που φέρνει στο φως καινούργια, αναπάντεχα συμπεράσματα. Μια διερεύνη- ση της διαλεκτικής δομής, μέσα σε ποικίλες φιλοσοφίες, η ο­ ποία προχωρεί άντίθετα στον ι­ στορικό χρόνο, από τις μοντέρ­ νες διαμάχες προς τις αρχαίες πηγ ές.---------- —Χ Η αριστερή αντιπολίτευση στην Ελλάδα Ελένη Αστεριού - Γαβρίλης Λαμπάτος Μια έκθεση - ντοκουμέντο του Π. Πουλιόπουλου στον Τρότσκι και το ελληνικό ερ­ γατικό κίνημα στο Μεσοπό­ λεμο. Σπάνια κείμενα και α­ ναφορές για μια περίοδο που μόλις τώρα αρχίζει να φωτίζεται. Α ΡΙΣΤΕΡΗ ΕΛΛΑΔΑ ΜIXAΛΗΓ ΚΥΡΙΟΣ Π ΙΣ Ω ΑΠΟΤΑ Κ Α Γ Κ Ε Λ Α ΟAiomoi ΤΗ 7f.ÖNIfMl Α#Τ*|?ΑΣHL « « 5 0? W îO KO plEN TO Π 9 Q. Λ Q < ! * . 'QΣ ; rjoprc®Λ βΟ Ν τλΡιτκϊ. ξ Πίσω από τα κάγκελα Ο διωγμός της Εθνικής Αντίστασης 1947-1950 Μιχάλης Κύρκος Έ να ιστορικό ντοκουμέντο με άγνωστα παρασκήνια της μετα- δεκεμβριανής περιόδου. Τα δύ­ σκολα χρόνια, όπως τα αφη- γείται με γλαφυρότητα και συ­ γκίνηση ο αείμνηστος Μιχάλης Κύρκος, εκπρόσωπος του συ­ νασπισμού των κομμάτων του ΕΑΜ και διευθυντής της εφη­ μερίδας «Ελεύθερη Ελλάδα».
Στις 9 και 10 Οκτωβρίου, το ΕΛΙΑ οργάνω­ σε, στο Ιδρυμα Γουλανδρή— Χορν, συνέ­ δριο με θέμα Το παιδικό Βιβλίο στην Ελλάδα του 19ου αιώνα. Παράλληλα παρουσίασε την εργασία του βιβλιο- γράφου και συγγραφέα Κυριάκου Ντελόπουλου, Παιδικά και νεανικά Βι­ βλία του 19ου αιώνα. Ακολουθεί συ­ νοπτική παρουσίαση των ομιλιών του συνεδρίου που άνοιξε ένα εξαιρετικά ενδιαςίέρον θέμα και φώτισε άγνωστες πλευρές της παιδικής λογοτεχνίας. ΚΑΤΕΡΙΝΑΣ ΣΚΑΛΙΩΡΑ Δημήτρης Δασκαλάπουλος μίλησε με θέμα τα «Βιβλία για παιδιά. Το βιβλιογραφι­ κό προσκήνιο του 19ου αιώ- να. Αποτίμηση μιας καταγρα­ φής» και, συνοπτικά, αναφέρθηκε στην αξία της καταγραφής αυτής. Ο Μ.Γ. Μερακλής, μιλώντας για την «παιδική ηλικία της λογοτε­ χνίας στην Ελλάδα τον 19ο αιώνα», έκανε έναν πρωτότυπο όσο και πα­ ρακινδυνευμένο συνδυασμό της γέννησης της νέας αστικής τάξης με το νέο είδος του παιδικού-σχο- λικοΰ βιβλίου του 19ου αιώνα, σύμ­ φωνα με τα ευρωπαϊκά πρότυπα. Ο Αλέξης Δημαράς μίλησε με εν­ θουσιασμό για την πορεία και το έργο της πρωτοπόρου νηπιαγωγοί» και παιδαγωγού Αικ. Λασκαρίδου. Ο Κυρ. Ντελάπουλος έκλεισε τις ομιλίες της πρώτης ημέρας με ένα ενδιαφέρον θέμα: «Η εικονογρά­ φηση των παιδικών βιβλίων τον 19ο αιώνα: αναζήτηση, πρσανατο- λισμοί και κατακτήσεις». Αναφέρ­ θηκε αναγκαστικά στις πρώτες ει­ κονογραφήσεις, σε αντιγραφές αλ­ λά και σε προπότυπες επεξεργα­ σίες. Τη δεύτερη μέρα του συνεδρίου, στο πρώτο μέρος, μίλησαν 2 ομιλη­ τές για τον Ροβινσώνα Κρούσό του Ντεφό που είχε τεράστια απήχηση στην Ελλάδα 100 χρόνια μετά την έκδοσή του στην Αγγλία, το 1719. Ο Αλκής Αγγέλου, «Το διαφυγόν μυθιστόρημα: η περίπτωση του Ro­ binson Crusse», ισχυρίστηκε ότι το βιβλίο αυτό ήταν, κατά βάσιν, «δη­ Το παιδικό βιβλίο στηνΕλλάδα του 19ου αιώνα μοσιογραφικό», πετυχαίνοντας να συνδυάσει πραγματικά γεγονότα με τη μυθιστορία, και αυτή ίσως να ήταν η αιτία που οι έλληνες λόγιοι, συγγραφείς-φιλόσοφοι του Δ ια­ φωτισμού, το αγνόησαν, ώς τη στιγ­ μή που έγινε μεγάλη εμπορική επι­ τυχία στην Ευρώπη. Η Σοφία Ντενίση μίλησε κι εκεί­ νη για το ίδιο βιβλίο: Ο Ροβινσώνας Κρονσος και οι Έ λληνες Ροβινσώ- νες, ως διδακτικό εγχειρίδιο της ελληνικής δημοτικής εκπαίδευσης τον 19ο αιώνα» και μας πληροφό­ ρησε μεταξύ άλλιον για την πορεία του βιβλίου στη χώρα μας. Το 1882, 163 χρόνια μετά την πρώτη έκδοσή του, το υπουργείο Π αιδείας προ­ κήρυξε διαγωνισμό για τη συγγρα­ φή σχετικών βιβλίων που θα τα χρησιμοποιούσαν στα σχολεία. Ε πί 40 χρόνια, ο Ροβινσώνας ήταν δι­ δακτικό βιβλίο. Οι ελληνικές ρο- βινσωνιάδες γράφτηκαν τη υποδεί­ ξει του υπουργείου Π αιδείας. Το βιβλίο του Ντεφό μεταφράστηκε, παραφράστηκε, κυκλοφόρησε σε επιτομές, κι ακόμα, σε «πειρατι­ κές» εκδόσεις ανά τον κόσμο. Δ ια­ βάστηκε κι από σχεδόν αναλφάβη­ τους αναγνώστες που το αγόραζαν από πλανόδιους πωλητές, μαζί με τον Ονειροκρίτη! Στη συνέχεια του συνεδρίου, η Βίκυ Πάτσιου, με θέμα της ομιλίας της «Η καλύβα τον μπάρμπα Θω­ μά κι ο Ιωάννης Καρασούτσας», αναφέρθηκε στο άλλο μπεστ σέλερ της εποχής, το βιβλίο της Στόου, το πρώτο μυθιστόρημα που μας ήρθε από το Νέο Κόσμο κι έγινε επιτυ­ χία. Το βιβλίο αυτό ήταν ηθικοπλα­ στικό και περιέγραφε τις φοβερές συνθήκες ζιυής των δούλων και τη σημαντικότητα της θρησκείας. Κυ­ κλοφόρησε σε συνέχειες σε εφημε­ ρίδα της Αμερικής και, το 1852, τυ­ πώθηκε σε βιβλίο. Στην Ελλάδα μεταφράστηκε πι­ στά από τον Καρασονrtao ' (' ί: νu αναφέρεται όμωςτο όνομάτου : τω - κάτι που ήταν σιινηθισμι τον 19ο αιώνα στα μεταφρασμι βιβλία! Η Μάρθα Καρπόξηλου στηνα κοίνωσή της με θέμα «Ηa.ioft των παίδων της M adam e Leprii, de Beaumont - Ένα σχολικό χειρίδιο στα χρόνια του ελληνι: διαφωτισμού», αναφέρθηκε ρόλο που έπαιξε αυτή ησειρά βιβλίων, τα οποία αντικατέστη^ τα μοναδικά ώς τότε εκκλησία κά αναγνώσματα στα σχολεία. ’ 1790, τα βιβλία της Madame L rince de Beaumont αγοράζοια με συνδρομές από τους έλληνες σκάλουςτου εξωτερικού.//ατά1 κη των παίδων ήταν, βασικά, βιβλίο με διαλόγους (δάσκαλ · παιδιά) που συζητούσαν θέμι ηθικά ή θρησκευτικά. Είχε όμ και παραμύθια. Ένα απόαυτά,ι λο μπεστ σέλερ της εποχής, ήι «Η ωραία και το τέρας», που ε και έχει τεράστια απήχηση. Το συνέδριο έκλεισε μετηνπι: ενδιαφέρουσα ομιλία του Λ η ι τρίου Πολέμη: «Τα παιδικά βι(!) στις εκδόσεις των Μισσιονάριοί Το 1816 άρχισε η εκδοτικήόοασ ριότητα των άγγλων ιεραποστόλ για την Ελλάδα. Με τα έντυπάτο ήθελαν όχι να προσηλυτίσουναλ να διασώσουν τις προτεσταντικ ηθικές αξίες και θέσεις. Στη Mo τα βρισκόταν η βάση της ιεραπ στολής και το τυπογραφείοτης. κ πελάτες τους ήταν οι χώρες τ Μ εσογείου. Τα παιδικά-εφηβι» βιβλία-έντυπα, μεταφράσεις απόι αγγλικά, συνήθως μοιράζοντα Αργότερα, το 1828, τύπωσανκαιπι ραμύθια με αξιοπρόσεκτη εκδοτικ επιτυχία. Στη Μάλτα είχετην έδρ και το τυπογραφείο της και ηαμί ρικανική ιεραποστολή, που ε;έδι δε σχολικά και εκκλησιαστικά βι βλία. — Ρ«*ν «
ΚΡΙΤΙΚΗ__________________________ )ιβλίου Ταπρώτα νεοελληνικά μυθιστορήματα /ιώτης Σούτσος, ν<5ρος Αλεξάνδρα Σαμουήλ ίεφελη, Αθήνα 1996 νδρος Σούτσος, ψστοςτου 1831 Νόσος Βαγενάς ίεφελη, Αθήνα 1996 τη δεκαετία του 1830, ώς τη που εμφανίζονται τα πρώτα ηνικά μυθιστορήματα, 0 /1ε- (1834)του Παναγιώτη Σού- ιαι Ο Εξόριστος του 1831 του Αλέξανδρου Σούτσου, 'αν προηγηθεί παρά ελάχι- πμενα δημιουργικής πεζο- ις. Αν εξαιρέσουμε τα έμμε- ποτικά μυθιστορήματα της ινής περιόδου και το επίσης ο μυθιστορηματικό έπος της ής Αναγέννησης Ερωτόκρι- μοναδικά σχετικά γνωστά 1 προσωπικής πεζογραφίας νπερίοδο του νεοελληνικού :ισμού είναι η αυτοβιογρα- πολογία(1780)του Ιώσηπου ίδακα, το λιβελλογραφικό ίΐα με τον συμβατικό τίτλο ώνυμος του 1789» (που πα- στηκε πριν από μερικά χρό- 5τον Κ. Θ. Δημαρά), τ ο ξ ο ­ τών ντελικάτων εραστών του Ρήγα (με έξι διηγήματα :οτελοΰν διασκευή κειμένων λλου συγγραφέα Rétif de la ine), η συλλογή διηγημάτων > ςαποτελέσματα (1792) του 1 Καρατζά του Κυπρίου, ο Παπατρέχας (1811-1820) του Κο- ραή και ίσως μερικά άλλα. Η ατε­ λής αλλά ποιοτικά σαφώς ανώτερη Γυναίκα της Ζάκυθος (1826-1833) του Δ. Σολωμού, που συναιρεί στοι­ χεία ποίησης και πρόζας, θα παρα- μείνει αδημοσίευτη και άγνωστη ώς το 1927. Αναπόφευκτα, λοιπόν, οι συγ­ γραφείς των πρώτων νεοελληνικοί μυθιστορημάτων, τα αδέλφια Πα­ ναγιώτης και Αλέξανδρος Σουτσος (γόνοι αρχοντικής οικογένειας από την Κωνσταντινούπολη, με λα­ μπρές σπουδές στην Εσπερία), όταν θελήσουν να δοκιμάσουν τις δυνάμεις του στη συγγραφή εκτε­ ταμένου πεζογραφήματος, αναζη­ τούν πρότυπα και ερείσματα από το ευρωπαϊκό μυθιστόρημα, που γνώρισε μεγάλη ακμή ήδη από τον 18ο αιώνα. Οι Σούτσοι, μαζί με έναν άλλο Φαναριωτη, τον θείο τους Αλέξανδρο Ρίξο Ραγκαβή, υπήρξαν οι εισηγητές του ρομαντι­ κού κινήματος στην Ελλάδα. Η πο- λυδιαβασμένη και δακρύβρεχτη ποιητική σύνθεση του Π. Σούτσου Ο Οδοιπόρος (1831) θεωρείται το αρχικό χρονικό όριο του ελλαδικού ρομαντισμού. Από κοντά και ο Αλ. Σούτσος, ακολουθοίντας το παρά­ δειγμα του Βερανζέρου και του Μπάιρον, στηλιτεύει με τα σατιρι­ κά ποιήματά του τα κακώς κείμενα του ελληνικού κράτους και αποτυ- πώνει σε στίχους του τα ιδεώδη του ρομαντικού ανθραϊπου (Πανόραμα της Ελλάδος, 1833). Οι διάφορες ιστορικές συγκυρίες (μετεπαναστι- κή κατάσταση στο νεοσύστατο ελ­ ληνικό κρατίδιο), η ευρωπαϊκή παι­ δεία των δύο συγγραφέων, καθοϊς και το κίνημα του ρομαντισμού εί- να από τις βασικές συνιστώσες που σφραγίζουν τα δύο πρώτα νεοελλη­ νικά μυθιστορήματα. Τα κείμενα αυτά επανεκδόθηκαν στις μέρες μας από το Ίδρυμα Κώστα και Ελένης Ουράνη (1994) και από τον εκδοτικό οίκο Νεφέλη (1996). Τόσο οΛέανδρος όσο και ο Εξό­ ριστος του 1831 είναι αφηγήματα μιας άλλης εποχής. Λιγότερο το πρώτο και περισσότερο το δεύτε­ ρο, δικαιολογημένα χαρακτηρίζο­ νται πολιτικά μυθιστορήματα, α­ φού αποβλέπουν να εξυπηρετή­ σουν πολιτικούς (με την ευρύτερη αλλά και με την εξειδικευμένη ση­ μασία) στόχους. Αν τα προσεγγί­ σουμε από τη σκοπιά της εποχής μας και με βάση τα σύγχρονα δεδο­ μένα της μυθιστοριογραφίας, θα καταλήξουμε στις αφοριστικές εκτιμήσεις που έδωσαν κατά και­ ρούς οι Α. Βλάχος, Α. Σαχίνης κ.ά. Για να κατανοήσουμε την ιστορική και τη λογοτεχνική σημασία και αξία τους θα πρέπει να τα εντάξου­ με στα ιστορικά και πολιτισμικά συμφραζόμενα της εποχής τους. Ας πούμε, δεν πρέπει να μας διαφεύ­ γει το γεγονός ότι ως πρώτα δείγ­ ματα του μυθιστορηματικού είδους στον ελληνικό χώρο πειραματίζο­ νται με τη μυθοπλασία αλλά κλί­ νουν περισσότερο στην ιστορία ή βρίσκονται πιο κοντά στη μυθιστο­ ρία παρά στο μυθιστόρημα. Ειδικά ο Αλ. Σούτσος χαρακτηρίζει το έρ­ γο του «ιστόρημα» και διατυπώνει κατ’ επανάληψη στον «Πρόλογο» και σε διάφορα σημεία του κειμέ­ νου την έγνοια του να αποδώσει με κάθε λεπτομέρεια τα ιστορικά γε- Ζωή και θάνατος όντως διασταυρώνονται στη μνήμη μας, καθώς κοιτάμε το βιβλίο που συνέθεσε με περισσή ευαισθησία η γερμανίδα φωτογράφος Johanna Weber,Πρόσωπα απότηνΑντίσταση Ί996- Μνήμηθανάτου, μνήμη ζωήςπου προλογίζουν ο Σπύρος Μελετζής, ο Ιάκωβος Καμπανέλλης και ο Θανάσης Βαλτινός (Βιογραφικά σημειώματα, χρονολογικόςπίνακας: Τασούλα Βερβενιώτη, εκδ. Άγρα, 1996). Οι φωτογραφίες συνοδεύονται από τις αποσπασματικές αφηγήσειςτων προσώπων Κίνητροτης δημιουργίας αυτούτου βιβλίου στάθηκε, ενδεχομένως, μιαπικρή φράση που άκουσε κάποτε ηνεαρή γερμανίδα: «Εσύγια όλ’ αυτά δε θαμπορέσειςποτέ νανιώσειςόπωςνιώθουμε εμείςοι Έλληνες». Και να που μπόρεσε... Η κλασική μουσική έχει την ορολογία της και μπορεί όλοι να καταλαβαίνουμε τι σημαίνει allegro, αλλάτι να σημαίνει, άραγε, το nach und nach ήτο martelé; Ένα πολύ χρήσιμο βιβλίο για τους μαθητές, επίδοξους μουσικούς, αλλά και για r τους φιλόμουσουζ, είναι το ΣυνοπτικόΛεξικόόρων τηςκλασικήςμουσικήςτου Reima Raijas (εκδ. Φίλιππος Νάκας, 1996). Θέατρο τουΣώματοςκαι Commediadell’Arte- μια εισαγωγή για επαγγελματίες ηθοποιούς, ερασιτέχνες και ομάδες νέων τουWerner Müller
(μετάφραση -επιμέλεια: Δέσποινα Μαυρομούστακου, εκδ. UniversityStudio Press, Θεσσαλονίκη 1996). Ένα θαυμάσιο βιβλίο που ξεκινά από την ιστορίατης Commedia dell’arte για να ξαναδώσει στον ηθοποιό τη δυνατότητα ναγίνει ο ίδιος δημιουργόςτης τέχνης του. Αλλά κι ένα βιβλίοπου ενδιαφέρει όσους αγαπουντο θέατρο και επιθυμούν να διεισδυσουν στα άδυτά του, μέσα από μια αμεσότερη επαφή και γνώση. Γmnobody, who are you? Areyou nobodytoo? - «Είμαι ο κανένας. Κι εσύ μήπως/ είσαι κανένας; Μα θαρρώ/θα μας εξόριζαν σανταίρι / ανύπαρκτο. Τι τρομερό, / πόσο κοινό να είσαι κάποιος!/Σαν όλη μέρα να κοάζει / ένα βατράχι τ’όνομά σου/ και κάποιος βάλτος να θαυμάζει!», έγραφε το 1861 ηΈμιλυ Ντίκινσον και διαβάζουμε στην αξιοπρόσεχτη μετάφραση της Αγγελικής Σιδηρά, Έμιλυ Ντίκινσον. Ποιήματα (εκδ. Ερμείας, 1996). Κλασικός φαίνεται, τελικά, πως είναι ο συγγραφέας που προσφέρεται για πολλαπλές αναγνώσεις. Τον Αριστοφάνη, π.χ., τον μεγάλο κωμωδιογράφο, μπορεί να τον «διαβάσει» με τον δικότου τρόπο ο θεατρολόγος, μετον δικό του ογραμματολόγος, με τον δικό του ο φιλόλογος ήο γραμματικός, ο ιστορικός γονότα, έστω και αν αυτό τελικά αποβαίνει (και αποβαίνει) σε βά­ ρος της μυθοπλασίας και της γρα­ φής του γενικότερα. 2 . Ας δούμε τα δυο έργα από πιο κοντά: Ο Π. Σοΰτσος ακολουθεί στονΛέανδρο τον τύπο του επιστο­ λικού μυθιστορήματος, που ακμά­ ζει στην Ευρώπη από τον 17ο ώς τον 19ο αιώνα. Ιδιαίτερα αντιγρά­ φειτη μόδα του «βερθερισμού» και βρίσκεται πολύ κοντά στο έργο του Γκαίτε Οι οδύνες τον νεαρού Βέρ- θερου (1774). Παράλληλα αντλεί διδάγματα από μερικά άλλα βασι­ κά κείμενα του ευρωπαϊκού (προ) ρομαντισμού, όπως είναι Οι τελευ­ ταίες επιστολές του Ιάκωβου Όρτις (1802) του Φόσκολο και ο Ρενέ (1802)του Σατωμπριάν. Ήδη στο προλογικό του σημείω­ μα, ο Π. Σούτσος μας ανοίγει τα χαρτιά του και μας υποδεικνύει μερικά στοιχεία της ποιητικής του: Εμφανίζεται υποστηρικτής του μυθιστορήματος και προβάλλει το επιχείρημα ότι οι κορυφαίοι συγ­ γραφείς καλλιέργησαν το είδος αυτό, το οποίο, όπως επισημαίνει, συνδυάζει το τερπνό και το ωφέλι­ μο, τις εντυπώσεις και την «οργιό- σα φαντασία», δηλαδή το πραγμα­ τικό και το μυθοπλαστικό στοι­ χείο. Αξίζει επίσης να σημειωθεί ότι ο συγγραφέας επιδιώκει συ­ νειδητά να καλλιεργήσει «τύπον τινά νευρώδους λεκτικού» και συ­ ναισθάνεται πως το έργο του απο­ τελεί πρωτιά στο νεοελληνικό μυ­ θιστόρημα. Τέλος, για να προλά­ βει την κριτική, εκδηλώνει τον εύ­ λογο φόβο του ότι θα κατηγορηθεί για μίμηση του Φόσκολο και του Γκαίτε. Αλλά, όπως ορθά του απα­ ντά ο πρώτος κριτικός του, η δημι­ ουργική μίμηση δεν μπορεί να θε­ ωρηθεί συκοφαντία. Μου φαίνεται βάσιμη η εκτίμηση της Αλεξάνδρας Σαμουήλ (η οποία επιμελήθηκε την πρόσφατη επανέκδοση του Λέανδρου και έγραψε αξιοσημείωτη εισαγωγική μελέτη) ότι ο ποιητής τού άλλοτε δημοφιλούς Οδοιπόρου «ίσως αποδειχτεί τελικά σημαντικότερος ως πεζογράφος». Ανεξάρτητα αν ο Λέανδρος έχει την απλή, σχεδόν υποτυπώδη δομή και πλοκή του επιστολικού μυθιστορήματος, αδιάφορο αν η γραφή του διαποτί- ζεται από υψηλούς τόνους και έξαρση των αισθημάτων (όλα αυ­ τά εναρμονίζονται πλήρως με την ποιητική του ρομαντισμού), το κεί­ μενο είναι καλογραμμένο· συχνά ο λόγος γίνεται ρυθμικός και μουσι­ κός και αγγίζειτα όρια της λυρικής πρόζας. Σωστά ο πρώτος κριτικός του μυθιστορήματος (με τα αρχικά Π.Δ.) επαίνεσε το «γλαφυρόν ύφος». Εύλογα ο ίδιος κριτικός πα­ ρατήρησε ότι θα ήταν άστοχο να συγκρίνει κανείς το έργο αυτό με την εξελιγμένη μυθιστορηματική παραγωγή της Ευριόπης. ΟΛέανδρος του Π. Σούτσου απο- τελείται από 77 επιστολές, οι οποί­ ες υποτίθεται ότι συνιστούν την αλ­ ληλογραφία των πρωταγωνιστών, του Λέανδρου και της Κοραλίας, και των δύο φίλων τους, του Χαρί­ λαου και της Ευφροσύνης. Αρκε­ τές όμως επιστολές βρίσκονται πο­ λύ κοντά στην ημερολογιακή κατα­ γραφή, αφού αποτυπώνουν τις εν­ δόμυχες ανησυχίες του κεντρικού ήρωα και δεν απευθύνονται σε κα- νέναν. Το τυπικό ρομαντικό ζευγά­ ρι συναντά ανυπέρβλητες δυσκο­ λίες, που εμποδίζουντην ένωσή του καιτο οδηγούν σε τραγικό τέλος. Η Κοραλία, βαθιά ερωτευμένη με τον Λέανδρο καιταυτόχρονα πιστή σύ­ ζυγος σε έναν ανεπιθύμητο γάμο και μητέρα ενός παιδιού, βουλιάζει σε ψυχολογικό αδιέξοδο και πε­ θαίνει από μαρασμό. Ο Λέανδρος, όταν πληροφορείται τον θάνατό της αγαπημένης του, αγγίζει τα όρια της παράκρουσης και αυτοπυ- ροβολείται. Το κυρίαρχο αυτό ερωτικό μοτί- βο πλαισκόνεται από άλλα θέμα­ τα: Ο πρωταγωνιστής οραματίζε­ ται μια διαφορετική κοινωνική οργάνωση και ευαγγελίζεται την ένωση των ανθρώπων σε μια ιδα­ νική πολιτεία· αμφισβητεί την υπεροχή του ανθρώπου απέναντι των ζώων, ασκεί δριμεία κριτική στην πολιτική και αγαπά με πάθος την ελευθερία. Στα θέματα αυτά, ο Ν. Βαγενάς αναγναδρισε με πει­ στικά επιχειρήματα τη θητεία του Π. Σούτσου (αλλά και του αδελ­ φού του Αλέξανδρου) στις σοσια­ λιστικές ιδέες του γάλλου φιλόσο­ φου Σαιν-Σιμόν. Σε γενικές γραμμές, ο κεντρικός αφηγηματικός ήρωαςτον Π I τσου συγκεντρώνει όλα τα η γνωρίσματα του ρομαντικού θρώπου: βαθιά μελαγχολικό:, ριφέρεται σε ερείπιααρχαάιν λέων και στην ερημιά,γιαναc λύνει τα τρικυμισμένα τον au ματα. Αποστρέφεται τους ανί πους, διακηρύσσει τη ματαιά της ζωής, νοσταλγείπερασμένι γαλεία και ποθείτοφέγγοςτηι λήνης, τηνηρεμίατωντάφων» θάνατο. Ως άλλος Ρουσσώ . ρύσσειτην επιστροφήoit]ηύσι αντιπαραβάλλει τηναθωότητι αγροτικής ζωής στη δουλεία πόλεων. Όπως παρατηρεί, ο βίαιος βοσκός είναι «ευδαψ στεροςτου δεδουλωμένουκοη κού ανθρώπου!» (σ, 54). Παρ που ο πρωταγωνιστή; είναι αναχωρητής, παράλληλα ενδι ρεται για τα κοινάκαιγιατην: τική κατάσταση του νεοσύσι ελληνικού κράτους: υποδηλ την εκτίμησή του στο βα Όθωνα, αναφέρεται συχνά έπος του 1821 και απηχεί τι γνοια του συγγραφέανα διαδ σειτην ιστορική συνέχειατουι νισμού στοχρόνοκαιστοχώρ< Ας θυμηθούμε παρενθετικι τον Λέανδρο και γενικά τη| του «βερθερισμού» ακολουθεί κοντά το επίσης επιστολικό-ημ λογιακό μυθιστόρηματουΕπι νώνδα Φραγκούδη 0 Θ ίρ ο α νι (1847). Το νεανικό αυτό έργο, υπερβαίνει τον Λέανδρο ωςι τις ρομαντικές ακρότητεςχωρί είναι ποιοτικά κατιότερο, εμπ τίζεται μέ άφθονεςυποσημειώ στις οποίες διαφαίνεται ηπολι εγρήγορση του συγγραφέα » ευαισθησία του γύρωαπό λογ χνικά και άλλα θέματα. Η αξία του Π. Σούτσου ω?π γράφου επιβεβαιώνεται και δύο άγνωστα διηγήματα του, οποία πρωτοδημοσιεύτηκαν 1833 στην εφημερίδατωνΣούη Ήλιος και επισημάνθηκαν και σωματώθηκαν απότηνΑλ Σαμ ήλ στην πρόσφατη έκδοση του. ανδρον. Ιδιαίτερα αξιοσημεύ είναι το διήγημα «Απομντ ματα ενός ψιττακού», το ’ ανήκει στην παράδοση τωναλ γορικών διηγημάτων μεπρι τ νιστές προσωποποιημένα ζώα.
καλλιέργησαν οι Αίσωπος, taiv, Μπαλζάκ και άλλοι, τομο διήγημα του Π. Σού- νας παπαγάλος μιλά με γλώσσα για το ανθρουτινο ιατιρίζει τους συγγραφείς ^νευμάτων, στηλιτεύει ιοκόλακες και τους μικρο­ ύς. ελέγχει την υποκρισία ρώπινες σχέσεις και γενικά ινει ότι ο άνθρωπος υπερέ- ώων μόνο ως προς τα πάθη ακίες. Στη διδακτική κατα- ου διηγήματος διαπιστώνε- ανθρωπος έγινε δυστυχής ΐρός, επειδή απομακρύνθη- τη (ρύση. Στα «Απομνημο- ενός ψιττακού», η γραφή Σούτσου διαφοροποιείται κά σε σχέση με τον/1 έαν- 5νος στο διήγημα χαμηλώ- ώσσα απογυμνώνεται από και ρυθμικά στοιχεία και 1 γίνει περισσότερο λιτή, κήκαι «ρεαλιστική», ίτερο (ατελές και μάλλον ) διήγημα του Π. Σούτσου >είται «Ο τρισχιλιόπηχος» σσεται στη λογοτεχνία επι- ιής φαντασίας. Ο πρωτα- ένας τεραστίων διαστά- ωγήινος από τον πλανήτη θυμίζειτον Γκιούλιβερ του φτ, επισκέπτεταιτη Γη και, τιλιά του με γάλλο φιλόσο- ίεβαιώνει την περιορισμέ- ιη,την απληστία και τη μω- οξίατου ανθριόπου. Μετα- ν εισηγείται να ιδρυθεί μια νθρώπινη κοινωνία με κοι- σα, θρησκεία και διοίκηση, αίνεται, και στα δύο διηγή- u Π Σούτσου, κυρίως στο , επανέρχονται σαινσιμο- :ες. 'ξόριστος τον 1831 του Αλ. j γράφτηκε εν θερμώ, λίγο ετά τη δολοφονία του Κα­ ι«, και, ως προς το χρόνο ρής του, προηγήθηκε του ου, π«ρά το γεγονός ότι εκ- μεκαθυστέρηση (1835). Εί- ερό άλλοστε ότι ο συγγρα- οποίος πολέμησε με το έρ- τον προπο κυβερνήτη της :. δεν αποστασιοποιείται υλικό του ούτε ενδιαφέρε­ ι) μεταπλασει λογοτεχνικά. ]0η αναφέρθηκε πιο πάνα), ο Αλ. Σούτσος ελάχκπα νοιάζεται να επενδύσει τα γεγονότα με το μανδύα της μυθοπλασίας. Στο αυ- τοβιογραφικό αυτό αφήγημα, ο πε- ζογράφος περισσότερο βιάζεται να πει τα πράγματα με το όνομά τους και να εξιστορήσει με πάθος και με εμπάθεια τα δεινά που του επισ«)ρευσε η εξορία που του επι­ βλήθηκε το 1831 εξαιτίας της αντι- καθεστωτικής του δράσης. Αυτή εί­ ναι ίσως η σημαντικότερη αδυνα­ μία του κειμένου. Από το προλογικό σημείωμα εν­ διαφέρει η διευκρίνιση του συγ­ γραφέα ότι επιχείρησε να εκφρα­ στεί με απλά μέσα και ότι απέφυγε τις αφηρημένες έννοιες και την επί­ δειξη πολυμάθειας, επειδή απευ­ θυνόταν όχι σε εξειδικευμένο αλλά στο ευρύτερο κοινό. Βέβαια η επι­ δίωξή του αυτή, παρ’ όλο που ώς ένα σημείο πραγματοποιήθηκε, δεν αρκούσε για να αναδείξει το έργο ή για να εξαλείψει τα αδύνα­ τά του σημεία. Αυτό δεν σημαίνει ότι ο Εξόριστος τον 1831 δεν έχει αξιοσημείωτες αρετές. Ας αναφερ­ θεί, για παράδειγμα, ότι οι φιγού­ ρες του Αλβανού Σείδαλή, καθώς και της συντροφιάς στο πανδοχείο της Μεδινίτσας (η φιλάρεσκη γυ­ ναίκα, ο φιλάργυρος ιερέας και με­ ρικοί παμπόνηροι χωρικοί) αποδί­ δονται με εικαστική ενάργεια, μέ­ σα από ζα)ντανούς διαλόγους (σσ. 55-60). Ο Εξόριστος είναι ένας «μελαγ­ χολικός περιηγητής» με αρματολι­ κή στολή, που πονείγιατη σκλαβω­ μένη Ελλάδα, αγαπά τη (ρύση και ασκεί έντονη κριτική στη διακυ­ βέρνηση του Καποδίστρια με βασι­ κό αίτημα την παραχιυρηση συ­ ντάγματος. Περιέρχεται και αυτός (όπα)ς και οι συγγενικές του φυσιο­ γνωμίες του Λέανδρου και του Θέρσανδρου) στα ερείπια αρχαί­ ων πόλεων και μνημείων και αντι- παραθέτει το άδοξο παρόν στο αρ­ χαίο ελληνικό μεγαλείο. Εκδηλώ­ νει και αυτός με πάθος τα αισθήμα- τά του για την αγαπημένη του Ασπασία, από την οποία όμως τον χωρίζουν αξεπέραστα εμπόδια. Τελικά, η Ασπασία δηλητηριάζεται από τον αντεραστή του (που είναι και πολιτικός του αντίπαλος) και ο Εξόριστος επιστρέφει στην γενέ­ θλια του πόλη, όπου παραλογίζεται και ζει με το φάντασμα της γυναί­ κας που αγάπησε. Το ερωτικό μοτίβο στο μυθιστό­ ρημα του Αλ. Σούτσου περνά σε δεύτερο πλάνο, καθώς υποσκελίζε­ ται από τη σπουδή του συγγραφέα να δώσει υπερτονισμένα τα πολιτι­ κά γεγονότα του 1831 και να εξι­ στορήσει με μελανά χρώματα τις «ραδιουργίες» της κυβέρνησης του κυβερνήτη και στις εμφύλιες δια­ μάχες που ακολούθησαν (ώς το 1832). Βέβαια, τα διογκαιμένα αντιτυραννικά και αντικληρικά αι­ σθήματα και η σατιρική διάθεση του αφηγητή/ήρωα μπορούν να ερ- μηνευθούν στο πλαίσιο του ρομα­ ντισμού. Σε αρκετές περιπτώσεις, η αφή­ γηση του πολιτικού αυτού μυθιστο­ ρήματος αγγίζει τα όρια του λιβελ- λογραφήματος και του πολιτικού κηρύγματος. Είναι εμφανής η με- ροληπτικότητα του αφηγητή, κα­ θώς παρεμβαίνει ενοχλητικά για να σχολιάσει αρνητικά πρόσα)πα και καταστάσεις από το αντίπαλο πολιτικό στρατόπεδο. Ας σημεια)- θούν και οι συχνές αποστροφές του αφηγητή στους αναγνώστες, τους οποίους μάλιστα διαχωρίζει ως προς το φύλο τους: στις γυναίκες φαίνεται να απευθύνεται το ερωτι­ κό δράμα του έργου, ενώ τα πολιτι­ κά γεγονότα προορίζονται πρωτί­ στους για τους άντρες (σ. 227). Συνοψίζοντας θα λέγαμε ότι ο Εξόριστος τον 1831 του Αλ. Σού­ τσου και κυρίως οΛέανδρος του Π. Σούτσου έχουν αναμφισβήτητη ιστορική αλλά και λογοτεχνική αξία και σημασία στην εξέλιξη του νεο­ ελληνικού μυθιστορήματος. Α­ ποτελούν τα θεμέλια πάνω στα οποία θα στηριχθούν οι μεταγενέ­ στεροι μυθιστογράφοι του 19ου αι­ ώνα, οι Γρ. Παλαιολογος, I. Πιτζι- πιός, Π. Καλλιγάς, Ν. Βωτυράς, Ε. Ροΐδης, Δ. Βικέλας και άλλοι,για να δακιουν πιο σύνθετα και ίσως πιο ποιοτικά πεζογράφηματα. Οιτελευ­ ταίοι, σαφώς ευνοημένοι από τον παράγοντα του χρόνου αλλά και οι ποικίλες συγκυρίες, συνήθως είναι σε θέση να αντιμετωπίσουν περισ­ σότερο νηφάλια το θεματικό υλικό τους και κάποτε κατορθώνουν να το υποτάξουν με περισσότερη συνέ­ πεια στην τέχνη της αφήγησης. Λ εύτερης Π απαλεοντίου ή ο φιλόσοφος, ο λαογράφος ή ο μουσικολόγος, ο θρήσκε ιολόγος ή ο ν ο μ ικ ό ς -κ α ι να ανακαλύπτει, από την αρχή, θαρρείς, ο καθένας τους τη μεγαλοσύνη του, κοιτάζοντας τον μέσα από τη δική του οπτική γωνία. Πώ ς να μην είναι λοιπόν ενδιαφέρουσα και η πρόσφατη «ανάγνωσή» του από έναν εντυπωσιακά κατατοπισμένον στα θέματα της αρχαίας ελληνικής ιατρικής, σύγχρονο Έ λληνα Ασκληπιάδη; Α ναφ έρομαι στο ογκώδες έργο του Πάνου Δ. Αποστολίδη, Τα ιατρικά τουΑριστοφάνη (εκδ. Γαβριηλίδη, 1996). Χ α ίρεσ α ι -μ α ζ ί με τον συγγραφ έα- βλέποντας από τη νέα αυτή σκοπιά τους αριστοφανικούς ήρωες - μαζί όμως, ας το πούμε, και λυπάσαι που ο σύγχρονος γιατρός, ακριβώς λόγω της χαράς που του προσδίδει η ενασχόλησή του με το θέμα, παρασέρνεται -κ α ι σε π αρασέρνει- σε χίλιες δυο άσχετες, τελικά, με το θέμα του, λεπτομέρειες. Εν πάσηπεριπτώσει: Ό π οιος σύγχρονος θετικός επιστήμονας αποφασίζει να ασχοληθεί με την ιστορία του κλάδου του στην αρχαιότητα, ας φροντίζει τουλάχιστον να έχει δίπλα του έναν φιλόλογο. Δεν είναι κακό. Μ ερ ικ ές φορές μπορεί και να τον προφυλάγει από κακοτοπιές· αυτό θα πει: από λάθη. ο χαρτοκόπτης
fCJl'l TJl ΑϋΛΧίΑ % Βαρδής ναι, αλλά τι; Εδώ σε θέλω ΑΠΟΤΟΝ ΑΠΟΣΤΟΛΟ ΔΙΑΜΑΝΤΗ ΠΗΓΑΙΝΑ ΤΙΣ ΠΡΟΑΑΑΕΣ στην Παιανία, για να πάρω συνέντευξη από μια γνωστή ηθοποιό. Τώρα, βέβαια, εγώ είμαι τελείως άσχετος μ' αυτά τα μέρη- ποτέ δε φεύγω απ' το ευρύτερο ας πούμε κέντρο. Μ ' εκνευρίζουν οι κοντινές εκδρομές, με τα παιδάκια να γλείφουν το πίσω μπαρμπρίζ. Έτσι άρχισα να ρωτάω κάτι ντόπιους Αρβανίτες για να προσανατολιστώ. Δεν εύρισκα άκρη, ώσπου ένας μουστακαλής μου είπε, σε μια διάλεκτο που -όπ ω ς υπέθεσα εκτων υστέρων σκεφτόμενος τους ήχους- θα πρέπει να ήταν ελληνική: «Θα ανεβείς προς το βουνό και σε μια στροφή θα δεις ένα τεράστιο σπίτι. Είναι του Βαρδή. Λίγο πιο πάνω είναι το σπίτι που ζητάς». * ΟΑΟΙ ΤΟ ΞΕΡΟΥΝ πως πιάνω πουλιά στον αέρα - εννοούσε το σπίτι του Βαρδινογιάννη. Ανέβαινα λοιπόν μέσα στη νύχτα της Παιανίας και ξαφνικά πάγωσε το αίμα μου. Ένα νεκροταφείο, και λίγο πιο κει ένα τεράστιο ροζ κτίριο. Φωτισμένο μες στα σκοτάδια. Κολώνες, βεράντες, βαριές πόρτες, ένα πράγμα απίστευτο - αν το 'βλεπε ο Λε Κορμπυζιέ θα γύριζε γρήγορα στο σπίτι του και θα σκότωνε από αγανάκτηση τη μάνα του. Τέλος πάντων, φθάνω κάποτε στον προορισμό μου και ρωτάω: «Ολόκληρος Βαρδινογιάννης, δεν μπορούσε να κάνει κάτι πιο κομψό; Ή ταν ανάγκη να φτιάξει τον πύργο του Δράκουλα;» Δεν σας αναφέρω λεπτομερώς τις κακές λεξειςπου ακόυσα, αλλά ένα σας λέω· το σπίτι ήταν μεν του Βαρδή, αλλά του Αντώνη- ξέρετε, αυτουνού που λέει «και σώσε με αφού μπορείς». ΕΓΩ ΠΡΟΣΩΠΙΚΗΣ ουδέποτε ακούω αυτή τη σκοταδόψυχη σύγχρονη ελληνική μουσική, δηλαδή τον Κατσιμίχα, τον άλλον με τα φουλάρια τον Παπάζογλου και πόσο μάλλον τον Βαρδή - που είναι και αριστερός και φτωχός. Εγώ ακούω συντηρητικούς καλλιτέχνες, αστούς - πλούσιους, πώς να πω. Μ ' αρέσει εκείνο το τραγούδι του Τώνη Μαρούδα που λέει: «Χίμαιρα είν' η ζωή - μια χίμαιρα. Δικό μας είν' το σήμερα, το αύριο ποτέ». 66
ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ Ν Ε Α Β Ι Β Λ Ι Α 1996 ΑΝΘΟΛΟΓΙΑ 20+1 ιστορίες από το διαγωνισμό του Elle (1996) ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥ ΔΑΦΝΗ Μάρσα Ματρούχ και άλλες παράξενες ιστορίες ΑΝΑΓΝΩΣΤΟΠΟΥΛΟΣ ΧΡΗΣΤΟΣ Ιστορίες της σιγανής βροχής ΑΝΔΡΟΥΛΑΚΗΣ ΜΙΜΗΣ Ο Μυστικός Νοέμβρης (Μυθιστόρημα) ΒΑΣΙΛΕΙΑΔΟΥ ΛΕΝΤΙΤΣΙΑ Μακρινός κόσμος (Μυθιστόρημα) ΓΑΛΑΝΟΣ ΑΑΕΚΟΣ Με το Σταυρό και το ξίφος (Αφηγηματικό Συναξάρι) ΓΙΑΝΝΑΚΟΠΟΥΛΟΥ ΝΤΟΡΑ Ο μεγάλος θυμός (Μυθιστόρημα) ΓΚΙΩΝΗΣ ΔΗΜΗΤΡΗΣ Το περίπτερο (Αφήγημα) ΖΑΡΟΚΩΣΤΑ ΚΑΤΕΡΙΝΑ Το καθαρό χάδι (Νουβέλα) ΖΕΗ ΑΛΚΗ Νεανική φωνή (Διηγήματα) ΘΕΟΤΟΚΑΣ ΝΙΚΟΣ - ΣΩΤΗΡΙΟΥ ΚΩΣΤΑΣ Οι αχινοί (Μυθιστόρημα) ΚΑΡΑΚΑΤΣΑΝΗ ΡΟΥΛΑ Έξω απ’τη «ΣΟΝΙΑ» στις επτά (Αφήγημα) ΚΑΡΑΤΖΑΦΕΡΗ ΙΩΑΝΝΑ Με τη γλώσσα των χεριών (Μυθιστόρημα) ΚΑΣΟΛΑΣ ΜΗΤΣΟΣ Ο Πρίγκιπας (Μυθιστόρημα) ΚΑΤΟΣ ΓΙΩΡΓΟΣ Το παράπονο του Οδυοοεα (Μυθιστόρημα) ΚΙΖΗΛΟΣ ΒΑΣΙΛΗΣ Ο Μάγος (Μυθιστόρημα) ΚΟΛΥΒΑΣ ΧΡΗΣΤΟΣ Μετανάστες στον άλλο κόσμο (Διηγήματα) ΚΟΡΡΕΣ ΜΑΝΟΛΗΣ Φυλής 380β (Μυθιστόρημα) ΚΥΡΙΑΖΗΣ ΝΙΚΟΣ Παιχνίδια με τη φωτιά (Μυθιστόρημα) ΜΑΓΡΙΖΟΥ-ΣΑΪΑΣ ΒΕΑΤΡΙΚΗ Στην Πολυξένη (Μυθιστόρημα) ΜΕΓΑΛΟΥ-ΣΕΦΕΡΙΑΔΗ ΑΙΑ Η γυναίκα της άμμου (Μυθιστόρημα) ΜΕΓΑΛΟΥ-ΣΕΦΕΡΙΑΔΗ ΑΙΑ Σαν το μετάξι (Μυθιστόρημα) ΜΙΧΑΗΛΙΔΗΣ ΔΗΜΗΤΡΗΣ Γκαρσονιέρα για παλιά βιβλία (Διηγήματα) * ΜΙΧΑΛΟΠΟΥΛΟΥ AMANTA Γιάντες (Μυθιστόρημα) ΝΟΛΛΑΣ ΔΗΜΗΤΡΗΣ Τα θολά τζάμια (Διηγήματα) ΞΑΝΘΟΥΛΗΣ ΓΙΑΝΝΗΣ Το τρένο με τις φράουλες (Μυθιστόρημα) ΟΙΚΟΝΟΜΟΥ ΝΤΙΝΟΣ Περίπτωση μολότωφ (Μυθιστόρημα) ΠΑΝΑΓΟΥ ΕΜΥ Ο έρωτας έβλεπε στη θάλασσα (Μυθιστόρημα) ΠΑΝΣΕΛΗΝΟΣ ΑΛΕΞΗΣ Ζα'ίδα ή Η καμήλα στα χιόνια (Μυθιστόρημα) ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΣ ΓΙΑΝΝΗΣ Χοιρίς κίνητρο (Μυθιστόρημα) ΠΑΠΑΘΑΝΑΣΟΠΟΥΛΟΣ ΘΑΝΑΣΗΣ Η πλατεία (Μυθιστόρημα) ΠΑΤΕΡΑΚΗΣ ΙΩΑΝΝΗΣ Το αγόρι (Μυθιστόρημα) ΡΟΚΟΣ ΚΥΡΙΑΚΟΣ Ένας επικίνδυνος γλυπτής (Διηγήματα) ΡΟΥΣΣΟΣ ΤΑΣΟΣ Ο Οδυοοέας (Μυθιστορία) ΣΕΧΙΔΟΥ ΓΙΩΤΑ Άγαμος Έρως (Μυθιστόρημα) ΣΙΩΤΗΣ ΝΤΙΝΟΣ High Life (Αφηγήματα) ΣΚ* ΤίΑΡΔΩΝΗΣ ΓΙΩΡΓΟΣ Ο στρατηγός κεντάει (Διηγήματα) ΣΜΠΩΚΟΥ ΕΛΕΝΗ Ημερονύχτια (Μυθιστόρημα) ΣΟΛΔΑΤΟΣ ΓΙΑΝΝΗΣ Το αίνιγμα (Μυθιστόρημα) ΣΟΥΡΟΥΝΗΣ ΑΝΤΩΝΗΣ Μισόν αιώνα άνθρωπος (Αφηγήματα) ΣΟΥΡΟΥΝΗΣ ΑΝΤΩΝΗΣ Το μπαστούνι (Παραμύθι για μικρούς και μεγάλους) ΣΤΑΥΡΙΑΝΟΣ ΓΙΩΡΓΟΣ ΣΑΝ ΝΑ ΜΗΝ ΥΠΗΡΞΑΝΕ ΙΙΟΤΕ L Μητροπόλεις (Μυθιστόρημα) ΣΦΥΡΙΔΗΣ ΠΕΡΙΚΛΗΣ Ψυχή μπλε και κόκκινη (Μυθιστόρημα) ΤΣΑΑΙΚΟΓΛΟΥ ΦΩΤΕΙΝΗ Η κόρη της Ανθής Αλκαίου (Μυθιστόρημα) ΤΣΙΤΑΣ ΜΑΚΗΣ Πάτυ εκ του Πετρούλα (Διηγήματα) ΦΑΚΙΝΟΣ ΑΡΗΣ Οι παράνομοι (Μυθιστόρημα) ΧΑΝΤΖΗ ΟΛΓΑ Ο έρωτας δεν είναι πάντα τοκογλύφος (Μυθιστόρημα) ΧΡΙΣΤΟΔΟΥΛΟΥ ΔΗΜΗΤΡΑ Ακτή στο φως του χειμώνα (Διηγήματα) Εκδόσεις Καςτανιωτη Η.σύγχρονη εκδοτική παρουσία στα ελληνικά γράμματα
ΓΙΑΝΝΗΣ ΣΚΑΡΙΜΠΑΣ Τυφλοβ8ομά8α στη Χαλκί8α ΓΙΑΝΝΗΣ ΣΚΑΡΙΜΠΑΣ Τυφλοβδομάόα / T.r -ν / C * σ τή Λ α λ χ ι ό α * $ ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΝΕΦΕΛΗ Οι εκδόσεις Ν Ε Φ Ε Λ Η επανεκδίδουν ολόκληρο το έργο του μεγάλου Χαλκιδαίου συγγραφέα σε νέα μορφή και με επιμέλεια της φιλολόγου Κατερίνας Κωστίου. Στις νέες εκδόσεις το κείμενο του έργου συνοδεύεται με κατατοπιστικό σημείωμα της επιμελήτριας, κριτικογραφία με τις κυριότερες κριτικές που έχουν γραφεί για το κάθε έργο, σημειώσεις και γλωσσάρι. Επίσης κυκλοφορούν Ο ΜΑΡΙΑΜΠΑΣ (Μυθιστόρημα) ΤΟ ΣΟΛΟ TOT ΦΙΓΚΑΡΩ (Μυθιστόρημα) ΤΟ ΘΕΙΟ ΤΡΑΓΙ (Μυθιστόρημα) ΤΟ ΒΑΤΕΡΛΟ ΔΤΟ ΓΕΛΟΙΩΝ (Μυθιστόρημα) KAÎMOI ΣΤΟ ΓΡΙΠΟΝΗΣΙ (Διηγήματα) Η ΜΑΘΗΤΕΤΟΜΕΝΗ ΤΩΝ ΤΑΚΟΤΝΙΩΝ (Νουβέλα) Ο ΚΥΡΙΟΣ ΤΟΥ ΤΖΑΚ-ΠΑΤΣ ΚΙ ΑΠΑΓΑ Ι· (Διηγήματα) Ε Κ Δ Ο Σ Ε Ι Σ Ν Ε Φ Ε Λ Η . . . π ρ ο ω θ ο ύ ν τ ό ε λ λ η ν ι κ ό β ι β λ ί ο ΑΣΚΛΗΠΙΟΥ 6, ΑΘΗΝΑ 106 80, ΤΗΛ 36077Λ Λ «StMMMMKiN*

More Related Content

PDF
217741418 αντώνης-λιάκος-πώς-στοχάστηκαν-το-έθνος-αυτοί-που-ήθελαν-να-αλλάξου...
byBig Brain's Team Big Brain's Team
 
PDF
Deltio Typou Fyllo 84
bymazinotia
 
PDF
Μαθητική εφημερίδα Η ΣΦΕΝΤΟΝΑ φύλλο 5.pdf
byDimitra Mylonaki
 
PDF
Apopseis teuxos 14
byireportergr
 
PDF
ΧΤΥΠΟΣ
byvikigia73
 
PDF
Μαθητική εφημερίδα Η ΣΦΕΝΤΟΝΑ φύλλο 4.pdf
byDimitra Mylonaki
 
PDF
aupress_01
byKonstantinos Spiridakos
 
PDF
Δελτίο Τύπου φύλλο 78
bymazinotia
 
217741418 αντώνης-λιάκος-πώς-στοχάστηκαν-το-έθνος-αυτοί-που-ήθελαν-να-αλλάξου...
byBig Brain's Team Big Brain's Team
 
Deltio Typou Fyllo 84
bymazinotia
 
Μαθητική εφημερίδα Η ΣΦΕΝΤΟΝΑ φύλλο 5.pdf
byDimitra Mylonaki
 
Apopseis teuxos 14
byireportergr
 
ΧΤΥΠΟΣ
byvikigia73
 
Μαθητική εφημερίδα Η ΣΦΕΝΤΟΝΑ φύλλο 4.pdf
byDimitra Mylonaki
 
aupress_01
byKonstantinos Spiridakos
 
Δελτίο Τύπου φύλλο 78
bymazinotia
 

Similar to Αντί Περιοδικό Πολιτικής ύλης τεύχος 1996

PDF
Το προσφυγικό δράμα
by41ο Δημ. Σχ. Αθήνας
 
PDF
4η ενότητα, Ενωμένη Ευρώπη και Ευρωπαίοι Πολίτες, Εισαγωγικά κείμενα, Νεοελλη...
byΤσατσούρης Χρήστος, Γυμνάσιο Μαγούλας Δυτικής Αττικής
 
PDF
ΙΜΙΑ 1996 Η ΑΛΗΘΕΙΑ
bystratilatis bloger
 
DOC
φυλλα εργασιασ για το μαθημα τησ φιλοσοφιασ 1
bysokaniak
 
PDF
KALI_FASI_01
byAnastasia Papadopoulou-Vaitsopoulou
 
DOC
φυλλα εργασιασ για το μαθημα τησ φιλοσοφιασ 1
byguestb17a6be
 
PDF
OMILOS DHMOSIOGRAFIAS 1o GYMNASIO PEIRAMATIKO BOLOY
byOMILOSDHMOSIOGRAFIAS
 
PDF
ΕΦΗΜΕΡΙΔΑ Η ΣΑΪΤΑ φύλλο 5.pdf
byDimitra Mylonaki
 
PDF
Η ΣΑΪΤΑ 5ο φύλλο.pdf
byDimitra Mylonaki
 
DOC
δ1
byGeorge Yiallouris
 
PDF
γρεμιζοντασ την χρυση αυγη
byparafos
 
DOC
ΤΟ ΕΠΟΣ ΤΟΥ '40
bydakekavalas
 
PDF
Εφημερίδα Η ΣΑΪΤΑ 6ο φύλλο.pdf
byDimitra Mylonaki
 
PDF
Εφημερίδα Η ΣΑΪΤΑ 4ο φύλλο.pdf
byDimitra Mylonaki
 
PDF
BLV _sept.pdf
byssuser5750e1
 
PDF
aupress_03
byKonstantinos Spiridakos
 
DOCX
Ενημερωτικό Δελτίο 01.10.2014
byNTUA
 
DOC
ΤΑ ΤΕΣΣΕΡΑ ΧΡΟΝΙΑ ΤΗΣ ΚΡΙΣΗΣ ΤΟΥ ΑΝΤΩΝΗ ΑΝΤΩΝΑΚΟΥ ΑΝΤΙΠΡΟΕΔΡΟΥ Α.Δ.Ε.Δ.Υ.
bydakekavalas
 
PDF
06. 147 ινφογνωμων αυτοί που χτίζουν baltos &amp; vidakis 2.8.2020
byJohn Vidakis
 
PDF
19 2-2011
bydimgaloutzis1
 
Το προσφυγικό δράμα
by41ο Δημ. Σχ. Αθήνας
 
4η ενότητα, Ενωμένη Ευρώπη και Ευρωπαίοι Πολίτες, Εισαγωγικά κείμενα, Νεοελλη...
byΤσατσούρης Χρήστος, Γυμνάσιο Μαγούλας Δυτικής Αττικής
 
ΙΜΙΑ 1996 Η ΑΛΗΘΕΙΑ
bystratilatis bloger
 
φυλλα εργασιασ για το μαθημα τησ φιλοσοφιασ 1
bysokaniak
 
KALI_FASI_01
byAnastasia Papadopoulou-Vaitsopoulou
 
φυλλα εργασιασ για το μαθημα τησ φιλοσοφιασ 1
byguestb17a6be
 
OMILOS DHMOSIOGRAFIAS 1o GYMNASIO PEIRAMATIKO BOLOY
byOMILOSDHMOSIOGRAFIAS
 
ΕΦΗΜΕΡΙΔΑ Η ΣΑΪΤΑ φύλλο 5.pdf
byDimitra Mylonaki
 
Η ΣΑΪΤΑ 5ο φύλλο.pdf
byDimitra Mylonaki
 
δ1
byGeorge Yiallouris
 
γρεμιζοντασ την χρυση αυγη
byparafos
 
ΤΟ ΕΠΟΣ ΤΟΥ '40
bydakekavalas
 
Εφημερίδα Η ΣΑΪΤΑ 6ο φύλλο.pdf
byDimitra Mylonaki
 
Εφημερίδα Η ΣΑΪΤΑ 4ο φύλλο.pdf
byDimitra Mylonaki
 
BLV _sept.pdf
byssuser5750e1
 
aupress_03
byKonstantinos Spiridakos
 
Ενημερωτικό Δελτίο 01.10.2014
byNTUA
 
ΤΑ ΤΕΣΣΕΡΑ ΧΡΟΝΙΑ ΤΗΣ ΚΡΙΣΗΣ ΤΟΥ ΑΝΤΩΝΗ ΑΝΤΩΝΑΚΟΥ ΑΝΤΙΠΡΟΕΔΡΟΥ Α.Δ.Ε.Δ.Υ.
bydakekavalas
 
06. 147 ινφογνωμων αυτοί που χτίζουν baltos &amp; vidakis 2.8.2020
byJohn Vidakis
 
19 2-2011
bydimgaloutzis1
 

More from aldebaran36

PDF
Η σιωπηλή μαρτυρία των ρούχων της Πομπηϊας
byaldebaran36
 
PDF
Φρόνησις Τα Μυστικά της σοφίας από τους αρχαίους Έλληνες
byaldebaran36
 
PDF
Faggi Fede Speranza Nella Definizione Di Dante.pdf
byaldebaran36
 
PDF
Οικογένεια Αχόλου εκ Πύργου Ηλείας .pdf
byaldebaran36
 
PPTX
Μεσογειακή Δίαιτα_ Ασπίδα για Διαβήτη & Χοληστερόλη.pptx
byaldebaran36
 
PDF
«Με το καράβι της εξορίας»_ Αφιέρωμα στην Cristina Peri Rossi.pdf
byaldebaran36
 
PDF
Ο μεσαιωνικός θρήνος της Αθήνας και η σχέση του με το Λυγουριό.pdf
byaldebaran36
 
PDF
Το Αϊβαλί υπήρξε γέφυρα μετακίνησης Homo sapiens από την Ανατολία στην Ευρώπη...
byaldebaran36
 
PDF
Βυζαντινό ψωμί με ίχνη χριστιανικής απεικόνισης βρέθηκε στην Τουρκία.pdf
byaldebaran36
 
PDF
Ήταν ο Κήπος της Εδέμ υπαρκτό μέρος; Ιδού τι πιστεύουν οι αρχαιολόγοι;.pdf
byaldebaran36
 
Η σιωπηλή μαρτυρία των ρούχων της Πομπηϊας
byaldebaran36
 
Φρόνησις Τα Μυστικά της σοφίας από τους αρχαίους Έλληνες
byaldebaran36
 
Faggi Fede Speranza Nella Definizione Di Dante.pdf
byaldebaran36
 
Οικογένεια Αχόλου εκ Πύργου Ηλείας .pdf
byaldebaran36
 
Μεσογειακή Δίαιτα_ Ασπίδα για Διαβήτη & Χοληστερόλη.pptx
byaldebaran36
 
«Με το καράβι της εξορίας»_ Αφιέρωμα στην Cristina Peri Rossi.pdf
byaldebaran36
 
Ο μεσαιωνικός θρήνος της Αθήνας και η σχέση του με το Λυγουριό.pdf
byaldebaran36
 
Το Αϊβαλί υπήρξε γέφυρα μετακίνησης Homo sapiens από την Ανατολία στην Ευρώπη...
byaldebaran36
 
Βυζαντινό ψωμί με ίχνη χριστιανικής απεικόνισης βρέθηκε στην Τουρκία.pdf
byaldebaran36
 
Ήταν ο Κήπος της Εδέμ υπαρκτό μέρος; Ιδού τι πιστεύουν οι αρχαιολόγοι;.pdf
byaldebaran36
 

Αντί Περιοδικό Πολιτικής ύλης τεύχος 1996

  • 1.
    ζΚΑΠΕΝΘΗΜΕΡΗ Π ΟΛ ΙΤΙΚ Η Κ Α Μ Ο Λ ΙΤΙΣΤΙΚ Η ΕΠΙΘ ΕΩ ΡΗΣΗ Περίοδος Β' Τεύχος 620 Παρασκευή 8 Νοεμβρίου 1996 Δρχ. 500 Ο Ι Κ Ο Ν Ο Μ Ι Α Η Ελλάδα χάνει το τραίνο για την Ευρώπη «Πως νασυναντηθούν σεμια κοινή ηροσπάθεια όσοι αμείβονται γιατίδιαθέτουν κεψάλαιομε εκείνο που δεν αμείβονται γιατίδιαθέτουνμόνο τψ εργατική ήτη μοριρωτικήτους δύναμη;» • ΖΑΪΡ: Νέα γενοκτονία; • ΕΚΛΟΓΕΣ ΣΤΑ ΒΑΛΚΑΝΙΑ • Ν.Δ.: Η οργάνωση-φάντασμα • ΤΟ ΣΧΕΔΙΟ ΝΟΜΟΥ ΓΙΑ ΤΟ ΦΕΣΤΙΒΑΛ ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΑΦΟΥ • ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΗ ΠΡΩΤΕΥΟΥΣΑ: Και η πόλις αιμορραγεί και χάνεται
  • 2.
    Ε Κ ΔΟ Σ Ε ΙΣ Α Π Ο Τ Ο 1979 CHARLES BAUDELAIRE Η ΦΑΝΦΑΡΛΟ Η ΜΑΥΡΗ ΝΤΑΛΙΑ ΑΓΡΑ AMES ELLROY PACO IGNACIO TAI BO II H ΣΚΙΑ ΤΗΣ ΣΚΙΑΣ ΑΓΡΑ ΘΩΜΑΣ ΚΟΡΟΒΙΝΗΣ ΚΑ Ν Α Λ ΝΤ'ΑΜ Ο ΥΡ Α φήγημα γιά το ερωτικό περιθώριο τής Θεσσαλονίκης τοΰ ’80 ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΑΓΡΑ Ia c o u k s Dl “ RIDA A D I F U FIIIK H U IO ' ' io n EMMANUEL l.f.VINAS ΜΚΟΣ ΓΑΒΡΙΗΛ ΠΕΝΤΖΙΚΗΣ ΨΙΛΗ H ΠΕΡΙΣΠΩΜΕΝΗ ΚΚΛΟΪΕΚ ΑΓΡΑ-ΑβΗΝΑ 1995 Γ ΙΑ Ν Ν Η Τ Σ Α Ρ Ο Y ΧΗ ΕΣ - ΕΣ - ΕΣ - ΕΡ ΠΟΙ ΗΜΑΤΑ Ρ Ω Σ Σ I A ïw oîfjôatv* irr, τμ·.: λΐ'Λ ^γιγι^ Ιίχ ιιν κ a syil'.z τής Üia; tis/.i; xai tî£Î; παντίμιμίς -μ.ταAtri του ΑΝΔΡΕΑ Ύ ΕΜΠΕΙΡΙΚΟΥ [ h E K lU lK li III· A EUGENIO M O N T A L E Φ ΙΝ ΙΣΤΕΡΕ ΚΑΙ ΑΛΛΑ ΠΟΙΗΜΑΤΑ ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ ΝΙΚΟΣ ΑΛΙΦΕΡΗΣ ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΑΓΡΑ PAUL CELAN ΤΟΥ ΚΑΝΕΝΟΣ ΤΟ ΡΟΔΟ DIE NIEMANDSROSE ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ ΧΡΗΣΤΟΣ Γ. ΛΑΖΟΣ ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΑΓΡΑ
  • 3.
    l HOE. 1 9 ! H 4/V »αντί ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ L JL t * ^ Γ · ΣΕΛ. 12 ΝΑ ’ΜΑΣΤΕ ΠΑΛΙ ΕΑΩ ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟ Θα έχουμε και φέτος liiiiï / επεισόδια στην επέτειο του Πολυτεχνείου -του Σ.Σκουμπουρδή ΪΕΑ. 13 ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ: Η ΕΛΛΑΔΑ ΧΑΝΕΙ ΤΟ ΤΡΑΙΝΟ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΥΡίΙΠΗ Η «πάοη θυσία σύγκλιση» δεν είναι πανάκεια - ιδιαίτερα όταν δεν δημιουργούνται οι προϋποθέσεις για την οικονομική ανάπτυξη - του Κ. Τσαλόγλου ΙΕΛ. 16 ΝΑ: Η ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΦΑΝΤΑΣΜΑ Τι σημαίνουν οιτελευταίες εξελίξεις στη Ν.Δ.; -των Απ. Διαμαντή, Δ.Ζώνιου ΙΕΛ. 18 ΓΑΒΓΙΣΜΑΤΑ ΚΑΙ ΑΠΟΔΙΟΠΟΜΠΑΙΟΓΟταν η δημοσιογραφία εκπίπτει - του ΤάσουΠαππά ΙΕΛ. 19 ΠΑΝΑΦΟΝ: ΚΟΚΚΑΛΗΣ, ΨΥΧΑΡΗΣ (ΚΑΙ 0 ΛΙΑΚΟΥΝΑΚΟΣ;) 0 Άγιος του Αγίου Όρους, ο πρόεδρος του Ολυμπιακού, κάποια επιτηδεύματα - και, κερασάκι στην τούρτα, ο πιο πρόσφατος μεγαλομέτοχος του Ελεύθερου Τύπου. Ιστορίες με διαπλεκόμενα και πολιτιστικά επιτεύγματα από τον Ρεπόρτερ ΙΕΛ. 24 ο ΑΡΧΙΕΠΙΣΚΟΠΟΣ ΑΛΒΑΝΙΑΣ... Γιατίπολεμούν τηνηγεσία της ορθόδοξης αλβανικής Εκκλησίας; -του Ν. Παπαδημητρίου Περίοδος Β1 · Έτος 23ο · Τεύχος 620 ρασκευή 8 Ν ο εμ β ρ ίο υ 1996 · Δ ρχ. 5 0 0 ΝΤΙ - ΔΕΚΑΠΕΝΘΗΜΕΡΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΗ ΕΠΙΘΕΩΡΗΣΗ „ 'Δημοχάρους 60, 115 21 Αθήνα ηλ. 72.32.713-72.32.819 FAX: 72.26.107 ΙΕΛ. 46 τ ο ΦΕΣΤΙΒΑΛ ΤΟΥ ΚΥΡΙΟΥ ΠΡΟΕΔΡΟΥ Ο νομικός σύμβουλος του Φεστιβάλ κριτικάρει τον νέο νόμο -του Ηλία Κανέλλη ΙΕΛ, 50 «ΤΟ ΘΕΜΑ ΕΙΝΑΙ ΑΓΚΥΡΑ» Συνέντευξη στοΑντίτου ΤΙ ON-LINE: h ttp ://w w w .co m p u lin k.g r/a n li Ε mail: anti@compulink.gr ΕΚΔΟΤΗΣ: Χρηστός Παπουτσάκης ΦΗΜΙΣΕΙΣ-ΓΡΑΜΜΑΤΕΙΑ: Τασία Ρούμπου ιΛΙΤΕΧΝΙΚΗ ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: Δημήτρης Γκέκας ΜΟΝΤΑΖ: Τασία Λ εΒ όν ΤΠΩΣΗ: ΛΙΘΟΤΥΠ Α.Ε. Ιασίου 5, Περιστέρι Τηλ. 57.22.201 ΣΥΝΔΡΟΜΕΣ: ια συνδρομή: 26 τεύχη,. Εξάμηνη: 13 τεύχη ΡΙΚΟΥ: Εξαμ. 5.000 δρχ., Ετήσια 10.000 δρχ., I Οργανισμών, Τραπεζών, κ.λπ.: 4 0 .0 0 0 δρχ. Φοιτητική ετήσια: 8.000 δρχ. χΞΩΤΕΡΙΚΟΥ: ΕΥΡΩΠΗ - Μ Ε ΙΟ Γ . ΧΩΡΕΣ: Εζαμ.: 38 δολ., Ετήσια: 75 δολ., ^ΗΠΑ - ΚΑΝΑΔΑΣ - Α ΣΙΑ - ΑΥΣΤΡΑΛΙΑ: Εξαμ. 44 δολ., ετήσια 88 δολ. ΑΣΜΑΤΑ - ΕΠΙΤΑΓΕΣ: Χρήστος Παπουτσάκης Δημοχάρους 60, 115 21 Αθήνα ν: ΤΙΜΗ ΤΕΥΧΟΥΣ: ΔΡΧ. 500, ΠΑΛΙΑ ΤΕΥΧΗ: ΔΡΧ. 1.000 ΕΝΤΡΙΚΗ ΔΙΑΘΕΣΗ: Για τα βιβλιοπωλεία της Αθήνας: Π εριοδικό ΑΝΤΙ, για τα βιβλιοπωλεία της Β. Ελλάδας: ρο του βιβλίου - A Πουλουκτσή και Σία Ε.Ε. 3σάνη 3, Θεσσαλονίκη, τηλ. (031) 285.857 ελληνοαμερικανού ζωγράφου Philip Tsiaras. ............... INI II ΚΥΡΙΟΑΡΘΡΟ ΔΙΑΛΟΓΟΣ Α δια φ ορία και α π ά θ εια , σελ. 4 Επιστολές, σελ. 33 ΛΟΓΙΚΗΚΑΙΕΥΑΙΣΘΗΣΙΑ ΕΠΙΣΗΜΑΙΝΟΥΜΕ Γιώργος Φ ιλδισάκος, σελ. 5 Πολιτισμός, σελ. 42 ΠΟΛΙΤΙΚΟΔΕΚΑΠΕΝΘΗΜ ΕΡΟ ΑΓΡΙΑ-ΗΜΕΡΑ Αντήνωρ, σελ. 6 Παν. Ιωαννίσης, σελ. 60 ΑΝΤΙΘΕΣΕΙΣ ΒΙΒΛΙΟΚΡΙΤΙΚΗ Σχόλια, σελ. 8 σελ. 63 ΑΝΤΙΣΤΑΣΕΙΣ ΚΑΙΤΑΛΟΙΠΑ σελ. 26 Απόστ. Διαμαντής, σελ. 66 ΔΙΕΘΝΗΣΣΚΗΝΗ ΕΞΩΦΥΛΛΟ: Επιχρωματισμενο έργο Κόσμος, σελ. 27 του ΝΙΚΟΥ ΧΑΡΑΛΑΜΠΟΥΣ : y 3
  • 4.
    ΑΔΙΑΦΟΡΙΑ ΚΑΙ ΑΠΑΘΕΙΑ ΑΓ Ν Ω Σ Τ Ο Σ είναι ακόμα ο αριθμός των θυμάτων από τις νέες σφ αγές στο Ζ αΐρ. Χ ιλιά δες άνθροοποι βουτηγ­ μένοι στην αθλιότητα, την πείνα, τις επιδημίες. Δ ράμα όμοιο με εκείνο του 1994 α ρχίζει, τότε που μετρήσα­ με γύρα) στους 700.000 νεκρούς από τη σφαγή μεταξύ των φυλαΆ Τούτοι και Χούτου. 01 ΕΚ Α ΤΟ Ν ΤΑ Δ ΕΣ χιλιάδες πρόσφυγες, άμορφη μάζα που μετακινείται προς όλες τις κατευθύνσεις, εγκατα­ λείπει το μεγαλύτερο προσφυγικό στρατόπεδο στα ανατολικά της χώ ρας. Το στρατόπεδο που εδώ και δυο χρόνια φιλοξενούσε εκατοντάδες χιλιάδες πρόσφυγες από τη σφαγή της Ρουάντα. Δ ΥΟ Ο Λ Ο Κ Λ Η Ρ Α χρόνια πέρασαν και η διεθνής κοινότητα δεν ασχολήθηκε με την επίλυση των διαφορών μεταξύ τα)ν δύο φυλαΆ. Α ντίθετα όλες οι χαΐρες πρόθυμα εξοπλίζουν τους αντιμαχομένους πλουτίζοντας με το εμπόριο του πολέμου. Κ ανείς δεν φάνηκε να ανησυχεί όταν την περασμένη άνοιξη δολοφονήθηκαν εκα­ τοντάδες Τούτοι και δεκάδες χιλιάδες διέφ υγαν προς τη Ρουάντα. Η κατάληξη ήταν προβλέψιμη, όμως τα προβλήματα της Αφρικής δεν μοιάζουν να απασχολούν πλέον τη Δύση. Α Φ Ο Υ πέραν της μιας εκατονταετίας, η Α φρική έπαυσε να παρουσιάζει οικονομικό ενδιαφ έρον για τη Δύ­ ση, αφού διαταράχθηκαν οι ισορροπίες ανάμεσα στις διάφ ορες εθνότητες, αφού εξασφαλίσθηκαν σημεία ζωτικού ενδιαφέροντος, η Ή π ειρ ο ς αφέθηκε να μαραζώ νει βουτηγμένη στην φ τώ χεια και τις ασθένειες, να εγκαταλείπει τους φυσικούς ρυθμούς ανάπτυξης, να αναπτύσσει μια τάξη-μίμο της άρχουσας τάξης της Δύσης, να προσπαθεί να συρθεί πίσω από μοντέλα που ήταν ξένα για τους πληθυσμούς της. ΤΟ ΤΕ Λ Ο Σ του ψυχρού πολέμου για την Α φρική, μετά σαράντα χρόνια επεμβάσεω ν, το διαδέχθηκε μια νεώ πολιτική αστάθεια. Α ντιμαχόμενα συμφέροντα μεταξύ κρατών δεν γεφυρώ θηκαν. Τ α εθνικά προβλήματα -απόρροια της αυθαίρετης χάραξης συνοριακαΐν γραμμώ ν από τους πρώ ην α π ο ικ ιο κ ρ ά τες- και τα οικονο­ μικά προβλήματα -α πόρ ροια μιας ασύμμετρης ανάπτυξης και δια φ θορά ς καθεσταΐτων που υπηρετούσαν όχι τους λαούς τους αλλά τις ανεπτυγμένες χοόρες- παραμένουν αξεπέραστα. Η Σ Υ Γ Κ ΙΝ Η Σ Η του ΟΗΕ και της διεθνούς κοινότητας εξαντλείται σε συσκέψ εις για μια ενδεχόμενη δράση που καταλήγει συνήθαις στην καταγραφή τα>ν θυμάτων και την αποτύπωση δορυφορικάύν εικόνατν διάρκει­ ας μερικών δευτερολέπτων. ΤΟ ΧΑ Ο Σ και το δράμα της Α φρικής εξαφανίζεται από τα έντυπα και τα ηλεκτρονικά μέσα: Οι φιέστες των αμερικανικοί εκλογών ή τα άθλια κ α θ’ημάς τηλεοπτικά ρεπορτάζ έχουν την απόλυτη προτεραιότητα. ΚΑΙ Ο Μ Ω Σ αξίζει να αναλογιστεί κανείς τις μεγόχλές ευθύνες όλων μας όταν μένουμε α πα θείς στον ξεριζω­ μό της ζωής στην Αφρική. Έ χου μ ε κιόλας το άλλοθι ότι αυτά συμβαίνουν μακράν ημών και στο κάτω κάτω αφορούν έγχρωμους «καθυστερημένους». Δεν αναμετρούμε όμως τα πλούτη που προσπορίστηκαν γενιές και γενιές αποικιοκρατατν και μεσαζόντατν.στην «παρθένα» Α φρική. ΟΤΑΝ όμως θα φτάσει η α>ρα -και δεν θα αργήσει- που τα προβλήματα της Α φρικής θα μεταφερθούν ως τα πόδια μας, όταν θα απειληθούμε εμείς οι ίδιοι και θα αντιδρούμε -αναποτελεσματικά- με μέτρα καταστο­ λής για τον περιορισμό της λαθρομετανάστευσης και για την προστασία του «πολιτισμένου» βορείου ημι­ σφαιρίου από τους ενοχλητικούς «μαύρους», τότε θα είναι πολύ αργά. ΠΩ Σ ΕΙΝ Α Ι δυνατόν να έχει εξαληφθεί κάθε ίχνος αλληλεγγύης, κάθε διάθεση συμπαράστασης σε πληθυ­ σμούς που είχαν κι αυτοί κάποτε αναπτύξει μορφές πολιτισμού και κοινω νικής συμβίωσης που δεν είχαν τίποτε να ζηλέψουν από εμάς; ΕΙΝ Α Ι η εγκληματική απάθεια που α ποδεικνύετα ιτις ώ ρες αυτές, μέτρο πολιτισμού; Ε ίναι μέτρο πολιτισμού να ασχολούμαστε τόσο επίμονα με τα μικρά μας πάθη όταν εκατοντάδες χιλιάδες πα ιδιώ ν πεθαίνουν ανή­ μπορα και σφαγιάζονται με πάθος σαν αυτό που πολύ καλά ζήσαμε κι εμείς; αντί
  • 5.
    /loTVcW v,êYAâOVÎ'A kA Min ttffl C A i k/? i 6 iKAi Kf(,ioi / 4 f i W £ 7 w /ΐ^ΨΛ/ΙΓσ, ΪΠ Α Ρ /} ^ 0 ? H ti/V éwTft7,kj1f A K Y Q të tfd T o a j o n o j ç i f 5 Δ < * β Α £ // k / f m V / p / M & Τ 4 Έ έ £ Ι < 'Ζ έ ΐ e N t t f ^ o M o Α Γ π Λ σ Υ Δ Ι . Ά Μ ^ Π ο Μ ohi& faZ AAé0ê TA r p ΥφζΡΑ MtAH Th î M /k f w r Γ'/} f/faVAAi1 &YPM Z Z r fi & ° TlftN V6t<7-ZZfaAAN eiZ V tfA e Z e iV 'T H 'V fù 'A ÏJ i Γη h (AAfatf M 6 Γ / / ( Α & Λ τ ^ Α - Υ Μ Α τ / Κ ί / Ο ν Τ κ = ι / ΐ I ? t a t / o p tfl d A l W o z Ο Υ Δ Ν ^ Α Κ Υ ί ' .
  • 6.
    ΠΟΛΙΤΙΚΟ Οεκαπενθήμερο Αοκήοειςκαι«ακραιφνείς»,,, ΟΙ ΑΚΡΑΙΦΝΕΙΣ επανέρχονται...Γι’ αυτό και έσπευσαν να απορρίψουν την πρόταση του υφυπουργού Εξωτερικών Χρ. Ροζάκη, για παράταση του ελληνοτουρκικού μορα­ τόριουμ, ώς το τέλος του έτους... Η συνέ­ χεια είναι γνωστή: ο Παρμενίων (η ελληνι­ κή άσκηση) πραγματοποιήθηκε για να ακολουθήσει, ευθύς αμέσως η τουρκική (ο Ταύρος με προσγειώσεις τουρκικών F-16, στο αεροδρόμιο του Λευκονοίκου, στην κατεχόμενη Κύπρο. ΣΗΜΑΣΙΑ έχει, όμως, και το γενικότερο «κλίμα» το οποίο καμία πρωτοβουλία πολι­ τών δεν πρέπει να διαταράσσει! Αποτέλε­ σμα: Να «μπλοκαρισθεί» η πρωτοβουλία του δημοτικού συμβουλίου Λάρισας, για αδελ­ φοποίηση της Λάρισας με την τουρκική πόλη Urgup (Προκόπι), ύστερα από παρέμβαση του πρέσβη Ηλ. Κλη, υπευθύνου των ελληνο­ τουρκικών σχέσεων, στο υπουργείο Εξωτε­ ρικών... Τέτοιου είδους ενέργειες-απεφάν- θη ο κ. πρέσβης- ευνοούν την Τουρκία! ΟΙ ΑΚΡΑΙΦΝΕΙΣ πάνε αντάμα με τους ιδεολόγους των εξοπλισμών. Η οικονομία μας πάσχει, η Κομισιόν μας προειδοποιεί ότι θα μείνουμε εκτός του ενιαίου οικονο­ μικού νομίσματος (του Εύρω), η κυβέρνη­ ση καταστριυνει προϋπολογισμό άγριας λι­ τότητας, αλλά το διαβόητο Ενιαίο Μεσο­ πρόθεσμο Πρόγραμμα Ανάπτυξης και Εκσγχρονισμού (ΕΜΠΑΕ) των Ενόπλων Δυνάμεων προβλέπει δαπάνη ύψους 3 τρι­ σεκατομμυρίων δραχμών! Και σαν να μην έφταναν όλα αυτά, έχουμε και πάλι παρεμ­ βάσεις δεσποτάδων σε θέματα εξωτερικής πολιτικής (ο μητροπολίτης Κόνιτσας ζητεί, λόγου χάρη, την «αυτονομία της Βορείου Ηπείρου»), ο υπουργός Πολιτισμού Β. Βε- νιζέλος δίνει «ειδική άδεια» για την τέλε­ ση θείας λειτουργίας στη Ροτόντα (για «αρχαία» θα μιλάμε τώρα;), πολλά στρα­ τόπεδα της Λέσβου εξακολουθούν να φέ­ ρουν ονόματα «ηρώων του εναντίον της κομμουνιστικοσυμμοριτικής επιβουλής αγώνος του έθνους», ενώ στη Βουλή ακού- σθηκε και πάλι το ερώτημα: «Ποιος κυβερ­ νά αυτόν τον τόπο;» ΜΕΡΙΚΟΙ λέγουν: Ο πριυθυπουργός Κ. Σημίτης «ενδίδει» στις αξιώσεις των ακραιφνοόν, διότι αντιμετωπίζει έντονη την αντίδραση των εσωκομματικών του αντι­ πάλων, οι οποίοι δεν είναι μόνον οι πρώην προεδρικοί· και (ότι αυτός είναι ο λόγος που δεν τολμά να κλείσει το «Μακεδονικό» ή δεν τόλμησε να παρατείνει την πρόσφατη συνάντησή του με τον Ντεμιρέλ πέραν του «τετράλεπτου» ! Με μια τέτοια τακτική, όμως, κανένα από τα μεγάλα προβλήματα της χώρας δεν μπορεί να αντιμετωπισθεί. *** ΤΡΙΑ ΓΕΓΟΝΟΤΑ σημαδεύουν το Δεκα­ πενθήμερο που επισκοπούμε, από πλευ­ ράς εσωτερικών εξελίξεων: ΤΟ ΠΡΩΤΟ σχετίζεται με τη ναυτική τρα­ γωδία, στα ανοικτά της Σάμου, στο πλαίσιο της άσκησης Παρμενίων. Ώ ς την ώρα που σύρονται οι γραμμές αυτές, η δικαστική διε- ρεύνηση (που δεν είναι ενιαία) δεν έχει ακόμα ολοκληρωθεί, αλλά έκδηλη είναι η προσπάθεια -στο όνομα του κύρους ή του γοήτρου του Πολεμικού μας Ν α υτικού φορτωθούν όλες οι ευθύνες στον,τλ ο ύ του «Σάμαινα». (Ό,τι εκπλήσσει, ε ίν σύνδεση του Σάμαινα με τον Π ήγαοοι καταγγελία ότι δεν επετράπη σε · του ΔΗΚΚΙ να επισκεφθεί -προφανώς όνομα του στρατιωτικού απορρήτι τους 34 διασωθέντες από το πλή ρω μ ι πυραυλακάτου Κωστάκος. Καιημ εν μάχη» μεταξύ Πολεμικού και Ε μ π ο( Ναυτικού είναι -μια ζωή- υφ ερ ικ * όμως τίποτε δεν επαναφέρει στηζω ήτ ματα αυτού του ακήρυκτου ελληνοια κού πολέμου στο Αιγαίο. Κατάται απομένει να επιβεβαιωθεί η δήλω θ| πρωθυπουργού ότι «θα τιμωρηθούνπ δειγματικά εκείνοι που αμελούν,1 εγκληματικό τρόπο, τα καθήκοντατο υ ι ΤΟ ΔΕΥΤΕΡΟ γεγονός είναι ηô a vl κρίση (κατά διατύπωση Κ. Μ ητσοτα/.ΐ) εξακολουθεί να δέρνει το κόμματη;I ματικής αντιπολίτευσης. Και ο μ ενι( Έ βερτ επιμένει ότι δεν είναι < α ο ο β νός», ότι δεν τίθεται θέμα νέων(εσω χή τικών) εκλογών και ότι το μόνοτουδ ε) είναι τη σύντμηση του χρόνου διεξα γι του συνεδρίου - τον Μάιο, αντίτο υII ου... Ό μως, άλλαι αι βουλαίτωνανθώ και άλλαι αι βουλαί των πραγμάτων.1 χθες Πέμπτη, επρόκειτο να σΐ’ γ κ λ ι εκτάκτως, το Πολιτικό Συμβούλιοτι ματος (με τη συμμετοχή όχι μόνοτ Π φλιά, αλλά, ενδεχομένως, και τουΚ .I τσοτάκη), ενώ ολοένα κερδίζει εδα·· «μεταβατική λύση» Βαρβιτσιώτη. Μόλις κυκλοφόρησαν δυο νέοι τόμοι του Αντί. •Ο ΛΗ ’ (Α’ εξάμηνο του 1993), που περιλαμβάνει τα τεύχη 512 έως 524 • 0 Λ θ’ (Β’ εξάμηνο του 1993), που περιλαμβάνει τα τεύχη 525 έως 541 Ζητήστε τους από τα γραφεία του περιοδικού (Δημοχάρους 60, τηλ. 7232713 - 7232819) 6
  • 7.
    N (ΛΟΓΙΣΜΟΣ ΛΙΤΟ ΤΗΤΑ Σ γεγονός είναι το πράσινο φως που πό τον πρωθυπουργό, στο κυβερ- ικονομικό επιτελείο, για έναν I)γισμό λιτότητας με έσοδα -α ν οι πληροφορίες είναι ακριβείς- 13 Iχμές και δαπάνες 13,5 τρισ., από J ^ poYttcxsonxrWos^a' ς 3,5 τρισ. για πληριυμή τόκων ου χρέους. jivo φως φαίνεται να καλύπτει τη ίση των κρατικών τίτλων και «πα- φοροδιαφυγής», το ψαλίδισμα υαπαλλαγιυν και την «περιστολή ίλης στο Δημόσιο», όπου «σπατά- ει επώδυνα μέτρα περικοπών σε κούς τομείς, όπως είναι η υγεία, η η ασφάλιση, κ.ά. Και επειδή πο- ος περί «κοινωνικού προφίλ» του κ.λπ , φαίνεται ότι υπάρχει κα- υμφωνία για την επιβολή φόρου λη ακίνητη περιουσία, εφόσον η υπερβαίνει τα 250 εκατ. δρχ. [Συ- JO I, από τους αναγνώστες του Αντί ν ακίνητη περιουσία αξίας μείον δεν έχουν λόγους να ανησυ- ιλλιυστε, τα έσοδα από τη φορολό- ή υπολογίζεται ότι θα ανέλθουν σ. δρχ., όσα, δηλαδή, και τα έσοδα αύξηση των τεκμηρίων διαβίωσης. ')ζ, τα έσοδα από τη φορολόγηση :ικών τίτλων και παραγώγων φο- /ής θα ανέλθουν στα 130 δισ. ενώ τερικοπή των φοροαπαλλαγών θα 3ν περί τα 150 δισ. Το ίδιο ποσό ,εται ότι θα αντληθεί και από την ή της «σπατάλης» στα κρατικά νο- ι, σχολεία και πανεπιστήμια. KO: ΕΝ Α Ν Α Μ Ο Ν Η ... ΕΤΑΞΥ, η κυβέρνηση, αμήχανη, ι αναπτύσσει η ίδια οποιαδήποτε )υλία, απλώς αναμένει την εκδή­ λωση της αμερικανικής πρωτοβουλίας στο Κυπριακό, την οποία -κατά δήλωση Φ. Κουβέλη, κοινοβουλευτικού εκπρο­ σώπου του ΣΥΝ- δεν πρέπει να αναδεί­ ξουμε σε «δεδομένη κατάχτηση»... Συνα­ φής θα πρέπει να θεω ρηθεί και η δήλωση του αρχιεπισκόπου Μ ακαρίου όταν υπέ- μνησε ότι «οι εκλογές στις ΗΠΑ δεν γίνο­ νται για μας»... ΟΙ ΑΜΕΡΙΚΑΝΙΚΕΣ εκλογές συνέπεσαν με τη νέα τουρκική επέλαση στο Βόρειο Ιράκ (με δύναμη οκτώ χιλιάδων ανδρών), με στόχο την «πάταξη της τρομοκρατίας» - όπιυς αποκαλεί η Αγκυρα τη δραστηριό­ τητα του Εργατικού Κόμματος του Κουρ­ διστάν. Συνέπεσε, επίσης, με την επίσκε­ ψη Ντεμιρέλ στην Γερμανία, προκειμένου να διαβεβαιώσει τον καγκελάριο Χέλ- μουτ Κολ ότι η Τουρκία «παραμένει κο­ σμικό κράτος», που «σέβεται, μεταξύ άλ­ λων, τα ανθρώπινα δικαιώματα». Με την ευκαιρία, ο υπουργός Εξωτερικών Κλά- ους Κίνκελ κατεδίκασε πάλι την απόφαση του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου για το πά ­ γωμα της οικονομικής βοήθειας προς την Τουρκία, ενιυ, την ίδια στιγμή, Πράσινοι και Σοσιαλδημοκράτες επαναλάμβαναν το αίτημά τους για πολιτική λύση στο Κουρδικό, απελευθέρωση των πολιτικών κρατουμένων, εκδημοκρατισμό και σεβα­ σμό των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. ΚΛΙΝΤΟΝ ΚΑΙ ΓΕΛΤΣΙΝ Η ΝΙΚΗ του Μπιλ Κλίντον στις αμερικα­ νικές προεδρικές εκλογές -σχεδόν δεδο­ μένη- δεν εντυπώσιασε ούτε την ελληνική, ούτε τη διεθνή κοινή γνώμη. [Μας έλειψε και ο εκλιπών Ανδρέας Παπανδρέου, ο οποίος είχε υποδεχθεί την πρώτη ανάδει­ ξη Κλίντον στο προεδρικό αξίωμα, πριν από τέσσερα χρόνια, περίπου ως νίκη του ΠΑΣΟΚ Αμερικής... ] Εντυπιυσίασε, όμως, η ανησυχία που διακατείχε τον Κλίντον για την εξέλιξη της υγείας του Γέλτσιν, κα­ θώς ο ρώσος πρόεδρος επρόκειτο να πα- ραμείνει, ιυς το πρωί της Τετάρτης, σε τε­ χνητή καταστολή, με άγνωστο αριθμό μπαϊπάς. Ό σ ο για τον ίδιο τον Γέλτσιν, εντυπιυσίασε η πρόθεσή του, μόλις αφυ- πνίσθηκε σχεδόν από την εγχείρηση, να πάρει πίσω της εξουσίες (και κυρίιυς τους κωδικούς για τα πυρηνικά όπλα) που είχε δώσει στον πρωθυπουργό Τσερνομίρ- ντιν... Ίσω ς, για να επαληθευθεί το «ου- δέν γλύκιον εξουσίας», για όσους ηγέτες πιστεύουν άτι, μετά από αυτούς, ο κατα­ κλυσμός - le déluge... ΚΥΚΛΟΦΟΡΕΙ από τις εκδόσεις ΠΙΤΣΙΛΟΣ ΤΟ ΒΙΒΛΙΟ ΤΟΥ ΝΕΣΤΟΡΑ ΜΑΤΣΑ ΗΑΓΡΙΑ ΤΡΥΦΕΡΟΤΗΤΑ ΤΗΣ ΕΦΗΒΕΙΑΣ ΝΕΣΤΟΡΑ ΜΑΤΣΑ ΗΛΓΡΒΑ ΤΡΥΦΕΡΟΤΗΤΑ Τ Η Γ Ε Φ Η Β Ε ΙΑ ε ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΟ ΕΝΟΣ ΕΦΗΒΟΥ ETON ΕΜΦΥΛΙΟ Εκδόσεις Τ. ΠΙΤΣΙΛΟΣ ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΟ ΕΝΟΣ ΕΦΗΒΟΥ ΣΤΟΝ ΕΜΦΥΛΙΟ Εκδόσεις ΠΙΤΣΙΛΟΣ ΣΟΦΟΚΛΕΟΥΣ 4 ΑΘΗΝΑ Τηλ. 3211237 Α Ν Τ Η Ν Ω Ρ
  • 8.
    avri ΘΕΜΕΛΙΩΔΕΣ ΝΤΟΚΟΥΜΕΝΤΟ «Θ εμελιώ δες ντοκουμέντοπου αποκαθιστά ομαλές ή σχεδόν ομαλές σχέσεις μεταξύ των δύο κρατών», χαρακτηρίζει την ενδιάμεση συμφωνία Ελλάδας-ΠΓΔΜ, ο πρόεδρος της ΠΓΔΜ Κίρο Γκλιγκόροφ σε βαρυσήμαντη συνέντευξή του που παραχώρησε στις 2 Νοεμβρίου στην εφημερίδα Nasa Borba του Βελιγραδιού. Ο π ρόεδροςτης γειτονικής μας χώ ρας επισημαίνει ότι «το βάρος πέφτει στην ικανότητα και της μιας και της άλλης να γεμίσουν με περιεχόμενο, με πρωτοβουλία για συνεργασία, σε όλα τα επ ίπ εδα-στο οικονομικό, πολιτιστικό, οικολογικό και νομικό- αυτές τις σχέσεις». Να υπογραμμίσουμε ότι ο Κίρο Γκλιγκόροφ, αν και έπλεξε το εγκώμιο της ενδιάμεσης συμφωνίας, απέφυγε επιμελώς να αναφερθεί στις διαπραγματεύσεις για το όνομα. Για την πληρέστερη ενημέρωση όσων ενδιαφέρονται να μάθουν περισσότερα για τις πολιτικές και νομικές διαστάσεις τής μεταβατικής (ενδιάμεσης) συμφωνίας της Νέας Υόρκης μεταξύ Ελλάδας και ΠΓΔΜ, αξίζει να αναφέρουμε ότι ο υφυπουργός Εξωτερικών, καθηγητής Χρήστος Ροζάκης δημοσίευσε πριν από λίγους μήνες μια πολύ ενδιαφέρουσα μελέτη. Σ.Ν. ΤΟ ΘΑΥΜΑ ΤΗΣ ΑΝΙΚΑΝΟΤΗΤΑΣ Τ ο θλιβερό ναυάγιο της πύραυλακάτου στη Σάμο δεν ανε'δειξε μόνον την ανικανότητα αλλά και άλλα πολλά.Οι πρώτες ενδείξεις για τη διερεύνηση των συνθηκιυν κάτω από τις οποίες συνέβη αναδεικνΰουν και αυτές πως στο μέλλον πρέπει να αναμένουμε και όχλλα παρόμοια. Γιατί αν η δκίσωση ενός φασματικού γοήτρου του Πολεμικού μας Ναυτικού είναι το κύριο μέλημα την (ήρα αυτή που θρηνιήνται θύματα, τότε καμιά εγγύηση σοβαρότητας δεν υπάρχει. Πολλοί αξιιοματούχοι κοκορεύονται για τον «υψηλό δείκτη νοημοσύνης», για το «αξιόμαχο» το^ν Ενόπλων Δυνάμεων και άλλα ηχηρά παρόμοια. Και κάθε τόσο μας διαβεβαιώνουνγι το πώς το «δαιμόνιτης φυλής» είναι ακαταμάχψ Αλλά το δαιμόνιο υπνώττει... Ας νοικοκυρέψουν το μαγαζί και ας παυσουνν α απαιτούν νέους εξοπλισμούς επικαλούμενοιψ ασφάλεια του Έ θνους. Ας χαμηλώσουνλίγο, ταπεινότεροι, όταν αναδεικνύονταιτόσο περίτρανα ανίκανοι. ' ΗΡΩΙΚΟΥ ΑΠΟΜΟΝΩΤΙΣΜΟΥ ΣΥΝΕΧΕΙΑ... Τα τελευταία χρόνια, αφού «κατάφέραμε να πεί­ θουμε» τους Ευριυπαίους και τους Αμερικα­ νούς ότι αποτελούμε μέρος του «προβλήματος» στα Βαλκάνια, το μόνο που μας ενδιέφερε ήταν το πιός θα πείθουμε τους Αμερικανούς, κυρίως, ότι εμείς θα εξυπηρετήσουμε τα συμφέροντά τους καλύτερα από τους Τούρκους στην περιοχή τιυν Βαλκανίων. Δεν μπορέσαμε να καταλιίβσυμε ότι τη λύση στα προβλήματά μας θα τη διήσουμε πρωτίστιυς μόνοι μας κι όχι με διαμεσολαβήσεις τρίτιυν, τιυν οποίων την εύνοια επιζητούμε εναγιυνίως. Κι όταν έστω και με καθυστέρηση, ακούγονται επιτέλους κάποιες συγκροτημένες προτάσεις, ικα­ νές να συμβάλλουν στην αποκλιμάικσκτη των εντάσε­ ων στην περιοχή, βρίσκονται αντιμέτωπες με τους γνοοστούς «υπερπατριοπες» κονδυλοφόρους. Αυτό το κλίμα το ξαναζήσαμε τις τελευταίες μέ­ ρες, όταν ο υφυπουργός Εξιυτερικιύν κ. Χρήστος Ροζάκης αναφέρθηκε σε πρόσφατη συνέντευξή του, στο μορατόριουμ που εφαρμόστηκε στο Αι­ γαίο το καλοκαίρι ανάμεσα σε Ελλάδα και Τουρ­ κία και δήλωσε ότι «μπορεί, εφόσον εκδηλωθεί εμπράκτως η θέληση και από την άλλη πλευρά, να συνεχιστείτο μορατόριουμ οποτεδήποτε», â Ακολούθησαν δημοσιεύματα εμπνευσμένα! φανώς, από την έπαρση του υπουργού Αμύν· τα οποία συνοδέυσαν τον υφυπουργό Εξω τερΓ μέχρι το ταξίδι του στην Κύπρο στις 4και5Ν ι βρίου. Ό ταν εικοσιδύο χρόνια μετά την τουρκικήεκ λή στην Κύπρο, αποφασίζει επιτέλους ηΑ θηνι συγκροτήσει και να διατυπώσει δικές της ν' και να πάψει να παρακολουθεί παθητικάτιςεξ ξεις, αυτό φαίνεται να ενοχλεί ορισμένους. Εκτός κι αν όλα αυτά δεν έχουν να κάνουνμ ουσία της εξωτερικής μας πολιτικής, αλλάμ πρόσωπο του κ. Χρήστου Ροζάκη. Με εξαιρεί συμβολή στην ανάλυση θεμάτων εξωτερικήςπ ο ί κής και διεθνούς δικαίου, ο καθηγητής Χρ.Ρ ο ζά είναι βέβαιο ότι έχει πολλά να προσφέρει σ τη ν τεύθυνση του σχεδιασμού της ελληνικής εξω τερι πολιτικής. Η δήθεν κριτική που του ασκήθηκε,μ τυρά την αμηχανία στην οποία βρίσκονται π λ όλοι αυτοί που τα τελευταία χρόνια συνέβαλαν εργάστηκαν για έναν ηρωικό απομονωτισμό. Σ 0 ΥΦΥΠΟΥΡΓΟΣ Ο ικονομικοί κ. Δρυς στρίμωξε τους προέδρους τοιν ΠΑΕ: «Τα χρέη σας να τα εξο­ φλήσετε σε 48 δόσεις και όχι σε 90 που σας είχε τάξει ο Φούρας!». Η Ένοκτη τιυν Ποδοσφαιρικόν Α.Ε. ενοχλήθηκε κανονικά από το νέο δεδομένο και εξαπέστειλε λακιυ- νικό εκβιασμό: «Ή 90 δόσεις, ή πρωτάθλημα γιοκ!». Μ πορεί βέ­ βαια να είναι δυσβάσταχτη η εξέ- ΤΑ ΧΡΕΗ ΤΗΣ ΕΠΑΕ λιξη για τα οικονομικά των ΠΑΕ, αλλά ποσς θα γίνει οι εργαζόμενοι να τρώνε τη λιτότητα για την ανά­ καμψη της χιόρας και οι ΠΑΕ να μην; Είναι βέβαια χρόνια τώρα καλο­ μαθημένοι οι «παράγοντες» και κουμαντάρουν κατά τα γούστα τους όλες τις κυβερνήσεις, που υποκύπτουν στους διαρκείς και παρόμοιους μιήΤΐασ......ς τούς. Αυτή τη φορά λόιπόν ουψ υτο γός οφείλει να μηνυποκύψεα εσμό των παραφρουτεμπόρω' «παραγόντων». Αν υποκιγπ. πρέπει να βγούνε στουςδρ ό μ ι όλα τα φυτά, που έχουνξεχάα να αντιστέκονται καινατο·? «αν δεν ισχύει η λιτότητασ η > ΠΑΕ, δεν θα ισχυσεικαισ εiiflj Και μετά ξυπνήσαμε. -------^ ί
  • 9.
    t 7 e /i f W £ , Α λ γ Τ ι Μ ή Π Α / Δ £ γ σ Μ Δ , τ , M f « Ρ ο o . K r r ^ Q 6 €' / ) f l / i « z f t n v - Z v N â t C f t t f e T & fAfW ToY ΓitblNc/V. ΟΛΥΜΠΙΑΔΑ 2004: ΘΕΟΣ Φ ΥΛΑΞΟ Ι ΤΟ ΚΛΕΙΝΟΝ Α ΣΤΥ !δηση δημοσιεύτηκε, στιχ μέχτχχ Οκτχυβρίχτυ, ιη γαλλική Μοντ και χχνέχρερε ότι οι Ολυ- ,οί Αγώνες στην Ατλχχντχχ έληξαν με πχιθητι- κχχδων εκατομμυρίων χδολχχρίχυν. ίδια ώρα, στην πολύπαθη Αθήνα, επιτροπή όγησης της Διεθνούς Ολυμπιακής Επιτρο- ιυνοδευόμενη (χπό πολιτικούς και οικονομι- πχχράγοντες, επισκέχρτηκε τον πρωθυπουρ- υς πολιτικούς αρχηγούς, καθώς και τις περί- ;ολυμπιακές εγκαταστάσεις και εξέτασε τον ιο της υποψηφιότητας της Αθήνας για τους πιακούς Αγώνες του 2004. Η κυβέρνηση και χματα της αντιπολίτευσης συμμετέχουν στην τιχχ επιχείρηση δημοσίχυν σχέσεων για την |ψη των χχγώνχυν, αλλά σιωπούν προκλητικιχ οικονομικό, οικολογικό και πολιτιστικό κό- ης διεξαγωγής των αγχονών χπην Αθήνα. VΑριχπερά, και κυρίως χπον ΣΥΝ, μόλις το τε- ίοδιάστημα άρχισε κχίτι να κινείται για την ση της ανάθεσης των χχγχυνων στο κλεινόν Ήδη, το θέμα συζητήθηκε χπην πολιτική ιατείατου ΣΥΝ και εκφράχπηκχχν χχποκλίνου- τόψεις γιχχ την τέλεχτη ή μη των Ολυμπιχχκχόν ων χπην Αθήνα, ενχυ την οριστική απόχραση 'νεται να λάβει η Κεντρική Επιτροπή του κόμ- . Ελπίζαμε ότι το κόμμα της Ανανεοπικής ερχχς, λόγω των οικολογικών του ευχχισθη- θα εξεδήλωνε την αντίθεσή του χπην υπόθεση λεσης των αγώνχυν χπην προπεύουσα, χχλλχχ 5όξως υπήρξαν υποχπηρικτές της ιδέας της υποψηφιότητας Οι διχχχρχυνούντες με την υποψη- φιοτητα της Αθήνας, διά χπόματος Α. Χατζησωκρά- τη, ο οποίος ανήκει χπην Ανανεοπική Πρχυτοβου- λίχχ, χτημείοχταν το τερχχχπιο οικχινομικό κόστος της επιχείρησης τέλεχτης τχυν Ολυμπιακχόν Αγχόνων και υπογράμμισαν την χχδυνχχμίχχ της ελληνικής οικονο­ μίας νχχ αντεπεξέλθει σ’ αυτό, ενώ τόνισαν ότι αλ­ λοιώνεται ο οικολογικός χχχρακτήρας της φυσιο­ γνωμίας του ΣΥΝ. Από την άλλη πλευρά, ο Α. Φλα- μπουράρης, ο εκ τχυν υποστηρικτχόν της υποψηφιό­ τητας κχχι χπέλεχος του Αριστερού Ρεύματος, πρό- βχχλε το επιχείρημχχ ότι η πλειοψηφία των έργων έχει ήδη εκτελεστεί κχχι σημείωσε ότι η επιχπροφή τχυν Ολυμπιακχόν Αγχυνων αποτελεί αίτημχχ της πλειοψηφίας των πολιτχυν. ΓΙάντχυς, μην φανταχπεί- τε χ5τι η διχχχρχυνία χτ’αυτό το θέμα υποκρύπτει ενδο- κομματικές κόντρες, κχχθχός η διχχχρορετική προσέγ- γιση διχχπερνχχ οριζόντιχχ τις τχχσεις του ΣΥΝ. Στο βάθος, χυχπόσο, της επιχείρησης για την υπο- ψηφιχπητχχ της Αθήνας το 2004, κρύβεται αφενός η επιθυμία μεγάλων συμφερχίντων νχχ καρπωθούν ένα τερχχστιο κονδύλι από την εκτέλεχτη έργχυν χπην προπεύουσα, κχχι αφετέρου η επιδίωξη συγκεκριμέ­ ν ο ι πχχραγόντο>ν για την προοτθηση της προέδρου της σχετικής επιτροπής κ. Γιάννας Δασκαλάκη- Α γ γ ε λ ο π ο ύ λ ο υ χπο χδημχχρχιχχκό θχόκο του Δήμου Αθηναίων με οικουμενική συναίνεση κχχι όχι μόνον. Θεός φυλάξοι το κλεινόν άχπυ από τα «οικουμε­ νικά σχέδια» μεγαλόσχημοι παραγόντων. Γιχυργος Γερχίπουλος ; ΘΑ ΤΟ ΛΜ Η ΣΟ ΥΝ ; ί Στη Ρώμη, αριστεροί και ; κεντρώ οι γερουσιαστές, ί υπέβαλαν σχέδιο νόμου : με το οποίο προτείνουν την : καθιέρω ση εξάμηνης : στρατιω τικής θ η τε ία ς I και το διπλασιασμό : το υ επιδόματος ί τω νστρστευμένω ν. : 0 υφυπ ουργός Άμυνας, I Μ. Μπρούτι, διατηρεί : κάποιες επιφυλάξεις, ί αλλά κατέστησε σαφές ; το γεγονός ότι και ! η γειτονική μας χώρα ; π ροσανατολίζεται j στην καθιέρω ση : επ αγγελματικού στρατού. ; Στην Αθήνα, το πρόσφατο : νομοσχέδιο του : υπουργείου Εθνικής ; Άμυνας προβλέπει ; περικοπές τω ν αδειών, ; τω ν αναβολών και : τω ν απαλλαγών, : στοχεύοντας στην αύξηση ; του έμψ υχου δυναμικού ; τω ν Ενόπλων Δυνάμεων. ; Η εναλλακτική θητεία j δεν καθιερώ θηκε, ενώ I η Ελλάδα παραμένει ; η μοναδική ευρωπαϊκή ; χώ ρα, μαζί με την Τουρκία, : π ο υα ρ νείτα ινα ί αναγνω ρίσει το δικαίωμα ; στην άρνηση στράτευσης. I Θ α τολμήσουν : οι εκσυγχρονιστές : κεντροαριστερώ ν βλέψεων ; να πάρουν αποφάσεις j π ραγματικές ; εκσυγχρονιστικές; : Μ άλλον όχι, αν αναλογιστεί : κάποιος ότι π ροτεραιότητά ! το υ ς απ οτελεί πλέον ! η ολοκλήρωση του νέου ; εξοπλιστικού : π ρογράμματος ύψους ! τριώ ν τρισ. Οι εκπρόσωποι : τω ν βιομηχανικών όπλων : πηγαινοέρχονται στο ; Πεντάγω νο. Οπότε, ; βρισκόμαστε ενόψει νέων ; «αγορώ ντου αιώνα»... Λ.Β.
  • 10.
    ΤΟ ΙΔΡΥΜ Α ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΠΟΛΙΤΙΣΜ Ο Υ Μ ια π ολλά υπ οσχόμενη π ρω τοβουλία, το Ίδ ρ υ μ α Ελληνικού Π ολιτισ μού, β υ θίζετα ι σιγά σιγά στον ευτελισ μ ό. Α φ ού δια λύθηκε η Γενική Συνέλευσ η το υ και διορίσ τηκε ω ς Π ρ ό εδ ρ ό ς το υ ο κ. Αδ. Π επ ελάσ ης, άρχισε το έργο: Τον τελ ευ τα ίο καιρό υπ έγραψ ε δυο σ υμβάσ εις για τη διδασ καλία τη ς ελληνικής γλώ σσας. Και στις δύο α υ τές σ υμβάσ εις ο ρ ίζετα ι ω ς βοή θημ α ένα εγχειρ ίδ ιο που έχει εκδώ σ ει το Ίδρ υμα Λαμπ ράκη. Ο ι άνθρω π οι το υ σ υγκρ οτημα τά ρ χη ανταπ οδίδουν όταν το υ ς εκχω ρείται μια εξο υσ ία . ΕΛΛΗΝΟΤΟΥΡΚΙΚΗ ΦΙΛΙΑ Το Δ ίκτυο Κινήσεω ν για τα Κοινωνικά και Π ολιτικά Δ ικαιώ ματα διοργανώ νει σ ειρ ά εκδηλώ σεω ν α λλη λεγγύη ς τω ν λαώ ν τη ς Ε λλάδας, τη ς Τουρκία ς και τη ς Κύπρου από τις 12 ώς τις 16.11. Ο ι εκδηλώ σ εις ξεκινούν σ τις 12.11 με σ υναυλία στο γήπ εδο του Σπ όρτινγκ στις 8 μ.μ. με το υ ς Μ ίκη Θ εοδω ράκη. Τις επ όμενες η μ έρ ες, θα π ραγματοπ οιηθούν εκδηλώ σ εις-σ υζητή σ εις στην Α θήνα (13 και 14 στη Ν ομική Σχολή σ τις 7 μ.μ.), στη Θ εσ σ αλονίκη (12 και 13.11 στο Π ο λυτεχνείο ), στη Λ α μία (16.11) και στη Ζ ά κυ νθο (16.11) με θ έμ α τον χα ρ α κτή ρ α και την προοπ τική το υ ελληνοτουρκικο ύ ανταγω νισμού. 0 ΓΟΡΔΙΟΣ ΔΕΣΜΟΣ ΤΗΣ Ν.Δ. Σ ε κωμικοτραγική κατάληξη κινδυνεύει να φ θάσει το κόμμα της αξιω ματικής αντιπολίτευσης, αποδεικνύο- ντας ότι δεν είναι ένα σοβαρό δημοκρατικό κόμμα εξο υ ­ σίας, που να μπορεί να ξεπ εράσ ει μια ανόητη δυναμική στην οποία έχει εμπλακεί... Έ χει στριμωχτεί σε ένα φθορο­ ποιό απίστευτο αδιέξοδο του ανυπόληπτου πλέον αρχηγού του, ο οποίος προσπαθεί να διασω θεί παίζοντας με τις λ έ ­ ξεις και τους τύπους: τι δηλαδή είναι αντικαταστατικό και τι όχι κ.λπ., κάνοντας πως δεν βλέπει το μείζον της συρρί­ κνωσης και της γελοιοποίησης. Και μπροστά στην ανυπο- χωρητικότητα του κ. Έ βερτ, δεν φαίνεται εύκολο να εμφα­ νιστεί ένας Μ εγαλέξανδρος, που θα κάνει το δέον εγχ εί­ ρημα κατά του Γόρδιου Δεσμού. Αμέσως μετά τις εκλο γές και τις εμπ λοκές στην ηγεσία της Ν.Δ., ξεκίνησε μακρά και ανθεκτική φιλολογία για σ ε­ νάρια διάσπασής της («θέμ α χρόνου η διάσπαση!»), που διαρκεί Ώ ς τώρα και -φ α ίν ετα ι- θα διαρκέσει αρκετά. Εμείς έκτοτε επιμένουμε ότι αποκλείεται να διασπασθεί, αφού αυτό επιτάσσει ο κοινός νους σε ένα κόμμα εξουσ ίας, όσο ο κ. Σημίτης (και το ισχυρό πλέον ΠΑΣΟΚ του) διατηρεί το καθεστώ ς της ενισχυμένης αναλογικής... Το μεγάλο πρόβλημα δεν είναι λοιπόν ο κίνδυνος της διάσπασης, αλ­ λά αυτός της συρρίκνωσης. Επιμένουμε επίσης ότι ο καθο- λικώς αμφισβητούμενος αρχηγός γελοιοπ οιείται κάθε μ έ­ ρα όταν κάθιδρως, αμήχανος και με ακίνητο νευρικό χαμό­ γελο, κάνει δηλώσεις πυγμής, τραβώντας και το κόμμα μα­ ζί του στους πάτους της γελοιοποίησης. Το δε γέλιο θα γί­ νει κλσυσίγελω ς, αν ο κ. Έ βερτ αποπειραθεί νοδώσειÀ μέσα από διαγραφ ές, οπ ότε θα τον προκαλούν όλοι ο χτά «διάγραψ ε και μένα, ώσπου να μείνεις μόνοςσου» Εμείς επ ιμένουμε έκτο τε και ότι η λύση είναι μονό' μος: Μ ε οιονδήποτε τρόπο (τον κομψότερο δυνατό)οι νετική και διά της π ειθο ύς και όχι διά της ανατρειπ βίας απομάκρυνση Έ βερτ από την ηγεσία και εντόςτρ νου Καθαρό Έ κτακτο Συνέδριο, αντιπροσωπευτικό, S κρατικό, συγκρουσιακό (α λα ΠΑΣΟΚ), συνθετικό, tap κό για τον Έ βερτ, το κόμμα και τη χώρα που χ ρ ειό ί αξιω ματική αντιπολίτευση. Τα πράγματα αργά ίβ ρ θα πέσουν στην αγκαλιά αυτής της λύσης, απότηνο απολύτω ς θα λείπ ει το σενάριο μόνιμου προέδρου Mr τάκη, αφού η έντεχνη εβερτική φιλολογία περί «ξένοι ματος» έχ ει λειτουργήσ ει, προκαλώντας ασήκωτηπόί· κατά παντοίας τέτο ια ς προοπτικής, θα αλλάξει δεoui' τω ς και ταχέω ς η λογική του συνεδρίου για τον Μάιο Ιούνιο, αφού έτσι, σ ε συνδυασμό με τα μπάνια του λα χώρα θα σ τερ είτα ι αξιω ματικής αντιπολιτεύσεις γιο- ακόμα χρ όνο... Είναι δυνατόν αυτό; Επιμένουμε λι ακόμα και για τούτο: Τώ ρα που 22 βουλευτές καιτω ’ «π αρατάξεω ν» συναινούν σε κοινή επιστολή συναγε προς τα πάνω, ή ρ θε η ώρα των βαρόνων, που είναι κι νυπ εύθυνοι για το φιάσκο τη ς επανεκλογής Εβερτ ν θοδεύσ ουν και προετοιμάσουν ομαλά αυτό το ΟΣΟΝ ΚΑΘΑΡΟ ΕΚΤΑΚΤΟ ΣΥΝΕΔΡΙΟ. Η συνέχεια επίτηςοθόν Σακελλάρης Σκουμπου ΟΛΥΜΠΙΑΚΑ ΠΑΙΔΙΑ Τ ις θαυμάσαμε στους Ολυμπιακούς. Ή ταν «χαρι­ τωμένες». Είχαν τελειότητα στις κινήσεις τους, κορμί λάστιχο, ακρίβεια στην εκτέλεση. Κάποιο «ψι- λοκουνιματάκι.» στις ασκήσεις εδάφους μετά μουσι­ κής, εξέπεμπε και μία δόση θηλυκότητας, σε πλαίσια πάντως απόλυτα επιτρεπτά για οικογενειακό θέαμα. Και ανταμειβόταν και στη βαθμολογία. Μας πληροφόρησαν και για την προσπάθεια τους. Χρόνια σκληρής προπόνησης και δουλειάς -οκτάω- ρο καθημερινά- από 7-8 χρονιόν ώστε να φτάσουν σ’αυτά τα επίπεδα τελειότητας στα δώδεκα-δεκα- τρίατους. Και ίσως-ίσως θαυμάσαμε και την επιμονή τους και υπομονή τους σε τόσο μικρή ηλικία. Να πώς φτάνει κανείς στην επιτυχία. Συγκρίναμε και με τα παιδιά μας και τα παιδιά γύ­ ρο) μας. Που χαχολεύουν και παίζουν και διαβάζουν και τεμπελιάζουν. Που πάνε ώρες στα σχολειά τους, και παίζουν μπάλα και κομπιούτερ, και χαυνοόνονται ιπην τηλεόραση, και τσακώνονται και φιλιώνουν. Δεν διερωτηθήκαμε όμως, δεν προβληματιστήκα­ με τι ήταν αυτό που βλέπαμε. Αυτό που βλέπαμε σε παγκόσμια μετάδοση ευτυχείς στον καναπέ μας, νο- μιοποιημένο από τα κανάλια, από τις κυβερνήσερ^'"" τις ηγεσίες, την Ολυμπιακή Επιτροπή, τονκ ,! : ρανκ. Κι όμως βλέπαμε κάτι παράνομο κάτιa ; δεκτό. Βλέπαμε τον βιασμό της τρυφερής ηΐΐ- βλέπαμε παιδική εκμετάλλευση, βλέπαμε τοο λεσμα παιδικής εργασίας, την άρνηση τηςαθ τας, την οργανώμενη παρεμπόδιση ελεύθερη; πτύξης της προσωπικότητας. Με συνενόχους , γονείς, τους προπονητές, τους συλλόγους, τη ν τική ηγεσία, τις κυβερνήσεις του κόσμου, τιςt ράσεις του κόσμου, εμάς όλους. Το δεχόμαστε; Μήπως πρέπει να αντιδράο, Την πολιτική επιλογή την δεχόμαστε σταδέκα Την ερωτική επιλογή την δεχόμαστε στα δε) Στην επιλογή ζωής γιατί δεν έχουμε όριο; Πρόταση: Κανείς-καμία να μη γίνεται δεκτός αθλητής ή αθλήτρια σε επίσημους αγώνεςπρινι καέξι. Και εδώ και παντού. Ίσως θα χάσοη «χάρη». Πιστεύω όμως ότι θα κερδίσουμεσε» σμό. Ας συνδυάσουμε δε την πρόταση αυτήμ εκστρατεία ανάληψης των Ολυμπιακών του2 0 0 νοντας και με αυτόν τον τρόπο, το διαφορετικό ’ μα που θέλουμε (;) να δώσουμε στους αγώνες. ” ■ — — ΣπύροςΚ ά β ο υ )
  • 11.
    ΕΛΕΓΧΟΜΕΝΗ ΣΤΑΘΜΕΥΣΗ; ΟΧΙ,ΕΥΧΑΡΙΣΤΩ! jστημα Ηλεκτρονικά Ελεγχόμενης Στάθμευ- ΗΕΣ) που έχει επιβληθεί τους τελευταίους ιπό αρκετούς δήμους της πρωτεύουσας, έχει >σει θύελλα αντιδράσεων και η πλειοψηφία ιοίκων αρνείται να πληρώσει τις κάρτες και τεις των ιδιωτικών εταιρειών που έχουν ανα- ην εγκατάσταση των μηχανημάτων και την >γή των μέτρων, ενώ οι διαξιφισμοί μεταξύ ν και υπαλλήλων των Δημοτικών Αστυνο- τοτελούν καθημερινό φαινόμενο στους δρό- ΐς Αθήνας και των προαστείων. Ο δήμαρχος ,'ωνκ. Δημήτρης Αβραμόπουλος υποχρεώθη- ακτική αναδίπλωση ανακαλώντας απόφαση ΐιοψηφίας του Δημοτικού Συμβουλίου για σητου ΣΕΗΣ και σ’άλλες γειτονιές της Αθή- ειτα από την αντίδραση τόσο των υπολοίπων ιών παρατάξεων όσο και των πολιτών. Π αρ’ όλα αυτά, σε συνέντευξή του στο «Βήμα» στις 27/10 έφερε σαν παράδειγμα την εφαρμογή του μέτρου της ελεγχόμενης στάθμευσης με επιτυχία σ’ άλλες ευρωπαϊκές πρωτεύουσες και δήλωσε ότι έπειτα από διάλογο το μέτρο θα εφαρμοστεί και θα επε­ κταθεί με τη σύμφωνη γνώμη της πλειοψηφίας των πολιτών. Ωστόσο, η Συντονιστική Επιτροπή Αττικής (ΣΕΑ) έπειτα από τη συγκέντρωση έξω από το δημαρχείο Αθηνών, στην οποία πολλοί από τους συγκεντρωμέ­ νους έκαψαν τις κλήσεις που τους είχαν επιβληθεί, κλιμάκωσε τις εκδηλώσεις διαμαρτυρίας, στην οποία για άλλη μια φορά κατήγγειλαν τις εταιρείες, τους δημάρχους ότι κερδοσκοπούν ταλαιπωρόντας τους πολίτες, ενο) τονίστηκε η αντισυνταγματικότητα του μέτρου. Ο πόλεμος του πάρκινγκ συνεχίζεται .. Λ.Β. ΑΜΥΝΕΣΘΑΙ ΠΕΡΙ ΠΑΡΚΙΝ Τυ κυρίται μυν, τ'αμάξι κι ό,τι άλλο αγαπώ αν κανείςμυυ τα πειράξει μες στη φυλακή βα μπω Τόλης Βοσκόπονλος '.μεκι αυτό και το καταγράψαμε στην γενικότε- ψυχοπαθολογία της εποχής στα κοινωνικά χα- ιστικάτης. Ο λαός -επιτέλους- εξεγέρθηκε όχι ταιδεία,την εξωτε­ ρική, την καθημε- »βάθμιση της αν- ης ζωής, τα χημικά TOROLA -γι’αυ- 'εται ερήμην μας η NPEACE- αλλά ιάρκιν. Οι νέοι πα- ιτατρών Γερμανός λησεις και τραγου- παναστατικά θού- ι να προστατεόυ- ν μικροαστική τιμή τους. Αυτό δεν ση- ότι ο φιλομειδής 'ος έπραξε κολιός αποικιακού τύπου σύμβαση που υπέγραψε, μως δίκαιο όταν λέει πως αυτή η πόλη πρέπει οδώς να οργανωθεί και ότι τ’ αυτοκίνητα την Βλέπετε ο νεοέλληνας το φέρει βαρέιυς να Μϊοιήσειτα μαζικά μέσα μεταφοράς ή τα ποδα- συ. Καβάλα πάει παντού για ψιόνια, για δου- χδιασκέδαση. Αποτέλεσμα είναι τ’αυτοκίνητα jv κατακαύψει δρόμους, πεζόδρομους, πεζο- ,πλατείες, λεωφόρους, σοκάκια, τα πάντα. ^ ------------— ------------------ ' Απ’ττ|ν άλλη τα μέτρα παίρνονται σπασμωδικά κι όχι συντονισμένα και έχει δίκαιο ν’ αγανακτεί ο φο- ροσυμπιεζόμενος πολίτης. Αλλά είναι αστείο να διεκ- δικούν οι ταξιτζήδες τους λεωφορειοδρόμους. Κάπο­ τε ο Στέφανος Μάνος έκανε τομή στην καθημερινή πραγματικότητα της πόλης εισάγοντας ένα φθηνό πλην σωτήριο για τα δημόσια μέσα μεταφοράς, μέ­ τρο: τους λεωφορειοδρόμους. Το ΠΑΣΟΚτο φαλκι­ δεύετε με την μη αστυνόμευση του. Ό μοια κάποτε το ΠΑΣΟΚ είχε επιβάλει την εκ περιτροπής κυκλο­ φορία των TAXI στο δα­ κτύλιο. Κι αυτό το μέτρο ανακούφισε εξαιρετικά τη ζωή στο κέντρο. Η διά­ δοχος ΝουΔούλα το απέ­ συρε πειθόμενη στην συ­ ντεχνία των νοικοκυρέων ταξιτζήδων. Εν τω μεταξύ φτιάξαμε το μετρό για φι­ λοξενήσουμε τους αθλη- τές της χρυσής Ολυμπιά­ δας του 1996. Ή μήπως όχι; Εγώ συγκοινωνιολό- γος δεν είμαι αλλά δεν εί­ μαι και μαλάκας. Η πόλη αυτή θέλει συνολικές και σταθερές λύσεις μακριά από μικροκομματικές περι­ κοκλάδες. Η τοπική αυτοδιοίκηση οφείλει να συνερ­ γαστεί τόσο με την κυβέρνηση όσο και με τους πολί­ τες. Κι αυτός πάλι οι τελευταίοι ας κρατήσουν τον επαναστατικό τους οίστρο για πράγματα ουσιαστικό­ τερα και διαρκέστερα. Μάνος Στεφανίδης 0 ΣΗ Μ ΙΤ Η Σ ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΖΕΤΑΙ ΣΤΟ ΜΕΓΑΡΟ Ε ίνα ι η δ ε ύ τε ρ η φ ο ρ ά μ έσ α σ ε δ έκ α μ έ ρ ε ς που ο π ρ ω θυ π ο υ ρ γό ς φ ω το γ ρ α φ ίζετα ι δίπ λα σ τον κ. Χ ρ ή σ το Λ α μπ ρά κη σ το φ ο υ α γ ιέ το υ Μ εγ ά ρ ο υ Μ ουσ ική ς. Αν είσ τε έτο ιμ ο ι να σ η κώ σ ετε το υ ς ώ μους σ α ς, θ υ μ η θ ε ίτε ότι α υ τές τις δ έκ α μ έ ρ ε ς β ο ύ ιζε ο τό π ο ς από τ α π α ρ α τρ ά γ ο υ δ α το υ δ ιο ρ ισ μ ο ύ το υ κ. Ψ υ χ ά ρ η σ τη θ έσ η το υ διο ικη τή το υ Α γίου Ό ρ ο υ ς , κα ι ο ίδιος ο π ρ ω θυ π ο υ ρ γό ς έσ π ευ δ ε ν α α φ ή σ ει ακά λυπ το το ν υπ ο υ ρ γό Εξω τερικώ ν, α φ ή ν ο ν τα ς να «δ ια ρ ρ εύ σ ει» ο δ ιά λο γό ς τ ο υ ς π ερ ί το υ π οιος είχ ε τη φ α ειν ή ιδ έα και τη ν επ ιλογή. Σ ε επ οχές, λοιπ όν, π ου η σ η μ ειο λ ο γ ία α ν θ εί ω ς π αρ απ ολιτική «επ ιστήμη», ο κ. Σ η μ ίτη ς κ ά τι θ έ λ ε ι ν α μ α ς πει, μην α π ο φ εύ γο ντα ς τη σ υνά ντησ η δ ις εν τό ς το υ κ α υ το ύ δ εκ α η μ έρ ο υ . Τ ο θ έ μ α είναι: είχ ε μ εν τ ις α ντιρ ρ ή σ εις το υ , α λ λ ά τώ ρ α πια, νερό κι α λά τι, ή οι α ν τιρ ρ ή σ εις το υ ή τα ν γ ια το θ εα θ ή ν α ι το ις ανθρώ π οις - όπω ς ά λλω σ τε και οι π όζες; Η.Κ.
  • 12.
    Να ’μαστέ πάλι εδώ...Πολυτεχνείο του Σακελλάρη Σκουμπουρδή Η 1 7η το υ μηνός Ν ο εμ β ρ ίο υ ξα ν ά π λη σ ιά ζει και όλα δ είχ ν ο υ ν π ω ς και φ έ τ ο ς δ ε ν θ α α π ο φ ύ γ ο υ μ ε τα π ερ σ ινά δύοκοΑα Είναι β έβ α ια κα ι λίγο τυ χ ε ρ ά (τυ χ α ία ), μά λλο ν, α υ τά τα π ράματα, δ η λα δ ή δ ε ν θ α ε ίν α ι ν τ ε κα ι κα λά νομοτελειακή η π ραγματοπ οίησ ή το υ ς . Εν το ύ το ις , α ς θ ε ω ρ ο ύ μ ε δ ε δ ο μ έ ν ο ό τι κα ι η α ν τικ ε ιμ ε ν ικ ή σ υ γ κ υ ρ ία το υ κ λ ίμ α το ς που γέννησε π ιν π ερ σ ινή ε ξ έ γ ε ρ σ η , δ ε ν ε ίν α ι π ολύ δ ια φ ο ρ ετικ ή απ ό τη ν α ν τίσ το ιχ η φ ετιν ή . Τ α χαρακτηριστικά της εθνικής, πολιτικής και κοινωνικής παρακμής δεν δείχνουν να υποχωρούν δραματικά, όπως και τα ιδιαίτερα προβλήματα της νεολαίας, τη στιγμή που η Θεσσαλονίκη βρίσκεται στο πόδι από γενικευμέ- νες αποχές και καταλήψεις και στις τρεις βαθμίδες της εκπαίδευσης. Ενώ επίσης στην Αθήνα σημειώνεται έκρηξη βίας στα σχολεία, σύμφωνα με πρόσφατες έρευνες. Ούτε και το ευρύτερο περιβάλλον μοιάζει με εκείνο, που θα βοηθούσε τους νέους να ονειρευτούν το καλύτερο αύριο... Αυτή ακριβώς η αδρή και γενική περιγραφή προκαλεί ανησυχίες για τα πιθανά επερχόμενα, επί τη επικειμένη επετείω. Μήπως, τέλος, δεν έχει διολισθήσει προς τα χειροτερότερα και το καθεστώς των «αλη­ τών, ρουφιάνων, δημοσιογράφων», της παγκοίνως αποδεκτής άθλιας λειτουργίας τιυν MME δηλαδή, που αποτελεί και το αιχ­ μηρότερο κίνητρο για αντίσταση της εξεγειρόμενης νεολαίας; Έ νας λόγος παραπάνω, για να κεντρίζει αυτή την ανησυχία (μάλλον πρέπει να μας προκαλεί ανησυχία το ενδεχόμενο μιας νέας παρόμοιας εξέγερσης), είναι και τούτος: Δεν επεξεργά­ στηκε η κοινωνία τα περσινά μηνύματα (διαψεύσθηκε άλλωστε η αρχική εκτίμηση ότι είχαμε να κάνουμε με «πενήντα-εκατό αλητάκια, που έπρεπε να τα λιώσουμε»). Είτε γιατί η συνδυα­ σμένη δίδυμη εξέγερση Πολυτεχνείου - Φυλακών Κορυδαλλού επισκιάσθηκε -δύο μέρες μετά- από την ασθένεια Παπανδρέ- ου που εξελίχθηκε στη μακρά Ωνασειάδα, η οποία και στού­ μπωσε επί μήνες την επικαιρότητα. Είτε γιατί τα αδηφάγα MME είχαν πλέον ρουφήξει την επιφανειακή θεαματική ικμά­ δα των γεγονότων και δεν ενδιαφερόντουσαν περαιτέρω για την αποκάλυψη της κάτωθεν εμμένουσας ουσίας. Έ τσι πέρασε ο καιρός, πέρασε μια χρονιά ολόκληρη και ξανανοίγει ο κύ­ κλος της φετινής (δυνάμει) σαιζόν εξεγέρσεων, χωρίς η κοινω­ νία μας να έχει αξιολογήσει στοιχειωδώς την περσινή εμπει­ ρία, αν στοχεύει βέβαια στην αποτροπή μιας επανάληψής της. Και πώς να το ’χει κάνει άλλωστε, αφού εμφανώς και το πολι­ τικό σύστημα και τα MME και η κοινωνία εν γένει πάσχουν από την αναπηρία του να αφήνουν τα πάντα ασχεδίαστα στην αδρά­ νεια του τυχαίου; Έ τσι λοιπόν, πιθανότατα θα ξαναβγούνε όλα από το καρμπόν. Ό πω ς και πέρσι έγινε ό,τι έγινε και μετά βρή­ καμε εύκολο εξιλαστήριο θύμα στο πρόσωπο του αποδιοπο­ μπαίου Μαρκάτου, που έλεγε «ακούω το υπόκωφο βουητό της σιωπής και φοβάμαι», αλλά φαίνεται το άκουγε μόνος του. Και δεν έφτανε η παντελής αδιαφορία της κοινωνίας στις αγιυνίες τιυν εξεγερμένων. Ή ρ θε λίγο αργότερα και την καπάκωσε η αδυναμία τήςδ καιοσύνης να διίδει ότι τέτοια προβλήματα δεν λύνονται μεε> δικητικές τιμωρίες, με καμπάνες σαράντα μηνών χωρίς έφεσ και αναστολή, μέσα από ομαδικές δίκες-παρωδία, χωρίς δικτ γόρους... Δεν αντελήφθη η Δικαιοσύνη ότι: (α) είναι απαράδεκτη η έννοια της συλλογικής ευθύνης π Δημοκρατία, δηλαδή κάποιος από σας ίσως έκανε τους y οτικούς βανδαλισμούς, αλλά πάρτε τώρα όλοι σας από ε 40μηνο πακέτο, (β) σκληρότερα τιμωρήθηκαν όσοι ευθαρσώς είπαν τηγνυη τους, πράγμα που υπονόμευσε το κύρος της δικαιοσύνης, aq έδωσε την εντύπωση πως έχει, όχι σωφρονιστικό, αλλά εκδικι τικό χαρακτήρα, και (γ) είχαν οι δικαστές στους τόμους τους την υψηλή πολιτιχ ευθύνη απέναντι στην κοινωνία να μην φτιάξουν τρυλακισμι νους ήρωες, που η δυνάμει μυθοποίησή τους θα παρήγε εκιοί μηδενός ένα κίνημα εξεγερμέναης σε στυλ «τρεις στο χώμα, / λιάδες στον αγώνα». Αποφάσιζαν δηλαδή οι δικαστές / < μ, γενική θέαση των πραγμάτων, αλλά το λογαριασμό θα καλοί νταν να τον πληρώσει η κοινωνία... Το ότι δεν συζητήθηκε ευρέως η εμπειρία της εξέγερσης άφι σε και ένα άλλο κενό. Το κλειδί των γεγονότων έγκειται οτοσ ατυχώς ταυτίστηκαν τότε οι αναρχικοί με τους χουλιγκάνοι και προς τα έξω και προς εαυτούς, αναπτύσσοντας και μεταξ τους αλληλεγγύη. Και δυστυχώς η επικοινωνία μαζί τους είνι δύσκολη όταν η κοινωνία αδιαφορεί, οπότε δεν κατενόησεκι νείς ότι ο χουλιγκάνος δεν έχει αρχές, χιούμορ και ηθική, ενώ αναρχικός οφείλει να έχει. Αυτή είναι μια κουβέντα που ιπρι πε να είχε γίνει, ώστε εφεξής οι μεν να περιφρουρούνται ι τους δε .. Έ τσ ι ώστε εφεξής να μην ξανασυμβεί ανι πανόρθωι καταστροφή ανεπανάληπτων έργων τέχνης, που σημαίνει θαρόαιμος φασισμός. Γιατί αυτό έπρεπε να είχε πειράξει πι ρισσότερο την κοινωνία και όχι το κάψιμο των σημαιών, πουθ μπορούσε να γίνει ανεκτό ως εκδήλωση μιας διεθνιστικής πολ τικής άποψης. Για να δούμε τι θα δούμε λοιπόν στον φετινό «εορτασμό» Εμείς πάντως πιστεύουμε πως αν δεν υπάρξει συμβόλαιο τιμή των καναλιών ότι δεν θα υπάρξει η παραμικρή κάμερα (πουte σο ερεθίζει τη φιλαυτία to jv χουλιγκάνων) στο χοίρο του Πολυτε χνείου στις 17 Νοεμβρίου, τότε πάλι θα έχουμε ντράβαλα... Ό) κάμερες, ιδού το απόλυτο φάρμακο για να μην ξεκατινιαστούνο χουλιγκάνοι σε νέους φασιστικούς βανδαλισμούς...
  • 13.
    5 7 KO N Ο Μ I A p i » ? Α ν η α ν τιπ ο λ ίτευ σ η κ α τό ρ θ ω ν ε να α π ο δ ε ίξε ι τη χρ η σ ιμ ό τη τά τη ς ω ς θ εσ μ ικ ο ύ π α ρ ά γο ντα δ ια μ ό ρ φ ω σ η ς τω ν εθ ν ικ ώ ν ε ξ ε λ ίξ ε ω ν , α σ χο λο ύ μ εν η λ ιγ ό τερ ο μ ε τα εσ ω κ ο μ μ α τικ ά τη ς , θ α μ α τα ίω ν ε τη ν κ υ β ερ νη τικ ή π ρ ο σ π ά θεια π αρ απ λάνησ ης το υ ε λ λ η ν ικ ο ύ λ α ο ύ σ χ ετικ ά μ ε τις σ υ ν έ π ε ιε ς τη ς ο ικ ο ν ο μ ική ς τη ς π ο λιτική ς. Μ ια ς π ο λ ιτικ ή ς, τό σ ο α σ ύ ν δ ε τη ς μ ε τις α ν α π ό φ ευ κ τες π ρ ο εκ τά σ εις τω ν σ ω ρ ευ μ έν ω ν λα θώ ν, ώ σ τε και η υ π ο θ ετικ ή επ ιτυ χ ία το υ σ τόχου, υπ έρ το υ οπ οίου σ υ ν τε λ ε ίτα ι η π αραπ λάνηση, να κ α τα λ ε ίπ ε ι ίδια κ εν ά μ ε Κ αλλιεργείται δι­ καιολογημένα η αίσθηση εξαπά­ τησης των πολι­ τών από όλον αυ­ τόν τον θόρυβο περί κατεχόντων και μη κατεχόντων που πρέπει, ειδικά τώρα, να φορολογηθούν, ωσάν το πρόβλημα της κατάρτισης του κρα­ τικού προϋπολογισμού για το 1997 να αναδύθηκε ξαφνικά σαν υπο­ χρέωση που δεν περιλαμβανόταν στην κυβερνητική «ατζέ­ ντα»! Βρήκε απροετοίμα­ στους, λοιπόν, τους αρμόδιους κυβερ­ νητικούς και τους «εμπειρογνώμονες» που ους συμβουλεύουν, και γι’ αυτό δεν ξέρουν τι ακριβώς είναι φοτιμυτερονα κάνουν. Αλλά οι σημερινοί αμήχανοι υπεύθυνοι, είναι ακριβώς οι δοι άνθρωποι με εκείνους που επεξεργάστηκαν το 1994 τις ‘Μακροοικονομικές προβλέι/>εις και τους ό}]μοοιονομικούς πάχους του αναθεωρημένον προγράμματος σύγκλισης 1994- 999». Βασιζόμενοι σε ποια οικονομικά δεδομένα κατέληξαν, ε κ ε ίν α τη ς β έβ α ιη ς α π ο τυ χ ία ς. τότε, ότι ο προϋπολογισμός του... επερχόμενου έτους θα έχει έσοδα 11,239 δισεκατομμύρια δραχμές και το πρωτογενές πλε­ όνασμά του θα έιρτανε τα 1,483 δισ.; Έτσι, ώστε, οι δανειακές ανάγκες, το έλλειμμα δηλαδή, να περιοριστεί σε ποσοστό 4,2% του ακαθάριστου εγχώριου προϊόντος, με πρόβλεψη καθόδου του σε 2,4% το ’98, ενιϋ το Μάαστριχτ συμφωνεί και με έλλειμμα 3%; Σε ποιες (φορολογικές πηγές και με ποια εισοδηματική πο­ λιτική υπολόγιζαν, τότε, οι συντάκτες του «Προγράμματος» τις δυνατότητες εσόδιυν; Τι μεσολάβησε στη διάρκεια τιυν δυόμι- ση χρόνων από την κατάρτιση του «Προγράμματος» ώστε να ανατραπούν οι σχεδιασμοί και να αναζητούνται αγοονιωδώς νέες πηγές άντλησης φόρων; Ποιος έκρυβε την αλήθεια από τον ελληνικό λαό όλα αυτά τα χρόνια; Γιατί τον διαβεβαίωναν πως όλα εξελίσσονται σύμφω­ να με τις προβλέψεις και ο υπουργός των Οικονομικών δεχό­ ταν συγχαρητήρια από όλες τις πλευρές για την επιτυχία τού έργου του; Δεν είναι θεμιτό, συνεπώς, να αρνούνται οι εργαζό­ μενοι να πιστέψουν τις συνθηματολογίες για πλήρη αντιστρο­ φή της πραγματικότητας που ως τιόρα αποκρύπτονταν, όταν η ίδια πολιτική, από τους ίδιους ανθρώπους ασκείται; Κανείς, ασφαλώς, κυβερνητικός υπεύθυνος δεν θα φιλοτιμη- Οεί να απαντήσει σε παρόμοια ερωτήματα. Για την οικονομία του διαλόγου, ιυστόσο, ας περιοριστούμε σε ένα άλλο, μόνο, του Κ.Τσαλόγλου
  • 14.
    ερώτημα: Αν, παράπάσα απαισιόδοξη πρόβλεψη, επιτύχει η κυ­ βέρνηση την ικανοποίηση των κριτηρίων του Μάαστριχτ, ιυστε να μετάσχουμε εμπρόθεσμα στην ενιαία οικονομική και νομι­ σματική πολιτική της Ευρωπαϊκής Ένωσης, τι θα συμβεί, από ’κεί και πέρα στην οικονομία μας; Θα αρχίσει η ανασυγκρότηση της ώστε να δικαιονθούν οι θυσίες και να αποκατασταθεί η ου­ σιαστική, με πλουτοπαραγωγικά επιτεύγματα, σύγκλιση της με τις οικονομίες των εταίρων μας; Θα δικαιωθεί, με άλλα λόγια, και στη δική μας εθνική περίπτοοση η διαβεβαίωση του άρθρου 2 της Συμφωνίας, ότι: «Αποστολή της Κοινότητας είναι... να θέσει σε κίνηση μια αρμονική και ισόρροπη ανάπτυξη των οικονομι­ κών δραστηριοτήτων στο σιίνολο της Κοινότητας... »; Σύμφωνα με την τρέχουσα κυβερνητική επιχειρηματολογία, η απάντηση είναι καταφατική. Διότι -κατά την κυβέρνηση, πά­ ντα- η σύγκλιση σημαίνει αποκατάσταση συνθηκών δημοσιο­ νομικής σταθερότητας και λειτουργίας. Οι οποίες συνθήκες, μαζί με την αδιατάρακτη, πλέον, νομισματική σταθερότητα, θα επιτρέψουν την ανάληψη επενδυτικοί πρωτοβουλιών. Ο πλη- θοτρισμός, τα υψηλά επιτόκια, τα δημοσιονομικά ελλείμματα, το δημόσιο χρέος, λειτουργούσαν αυτά και μόνο, ως αντικίνη­ τρα στις επενδύσεις. Οι υγιείς δημοσιονομικές, νομισματικές και πολιτικές συνθή­ κες λειτουργούν αναμφισβήτητα ενθαρρυντικά για την ανάλη­ ψη επιχειρηματικοί κινδύνου. Αλλά παρόμοιες συνθήκες θα υπάρχουν και στους υπόλοιπους εταίρους μας, αφού όλοι 0α μετέχουν στην ενιαία οικονομική και νομι­ σματική πολιτική της Ε.Ε. Γιατί οι επενδυ­ τές θα επιλέξουν τη χώρα μας για να στή­ σουν τις επιχειρήσεις τους παραγωγής υλι­ κών αγαθών ή προσφοράς υπηρεσιών; Ποια είναι τα συγκριτικά πλεονεκτήματα που θα λειτουργήσουν υπέρ της αναπτυξια­ κής υποψηφιότητάς μας; Ας τα αναζητή­ σουμε. Είναι η κρισιμότερη πλευρά. Η ελληνική αγορά είναι πολύ περιορι­ σμένη και εξαιρετικά ευάλοπη στις εισα­ γωγές, ώστε να θεωρείται αξιόλογος «κα­ ταναλωτής» των προϊόντων μιας βιομηχανικής πληθοπαραγω­ γής. Η επένδυση, άρα, πρέπει να έχει εξαγωγικό προσανατολι­ σμό. Αλλά για να εξασφαλιστεί το εξαγώγιμο, ανταγωνιστικό κόστος παραγιυγής χρειάζεται: α) Ανταγωνιστικό επίπεδο εργατικής αμοιβής, μετρώμενο σε επίπεδα παραγωγικότητας. β) Χαμηλή τιμή ηλεκτρικής ενέργειας, προκειμένου για την εγκατάσταση ηλεκτροβόρων βιομηχανιιόν. γ) Εξειδικευμένο στελεχικό και εργατοϋπαλληλικό δυναμι­ κό, πρόσφορο για τεχνολογικά εξελιγμένες παραγιυγές. δ) Μηχανισμός πολιτικής διοίκησης οργανωμένος για την παροχή ουσιαστικής και γρήγορης υποστήριξης στον επενδυ­ τή. ε) Ερευνητικά κέντρα πανεπιστημιακής ευθύνης για την προ­ σφορά αποτελεσματικών, σχετικών υπηρεσιιυν. στ) Τραπεζικό σύστημα διατεθειμένο να εξασφαλίζει επαρκή συνδρομή στην ενθάρρυνση και λειτουργία παραγω ­ γικών επιχειρήσεων. ζ) Ανεμπόδιστη διακίνηση εμπορευμάτων προς κάθε κατεύ­ θυνση, και άψογες τηλεπικοινιυνίες. Ποιο από τα παραπάνω συγκριτικά πλεονεκτήματα διαθέτου­ με; Δυστυχώς κανένα. Αν δεν ήταν αυτό αλήθεια, η ελληνική αγορά δεν θα είχε κατακλυστεί, ακόμα και στον τομε'ατωντρο­ φίμων, που τον υπηρετεί το ένα πέμπτο του ελληνικού πληθυ­ σμού, από εισαγόμενα προϊόντα. Οι μεγαλύτερες βιομηχανικέ; μονάδες δεν θα «κατέβαζαν τα ρολά» η μία μετά τηνάλλη.Κ αιο ι εξαγωγές μας δεν θα είχαν περιοριστεί στο αδιανόητο, καιγια υπανάπτυκτες οικονομίες, ποσοστό του 25% των εισαγωγών. Και σαν να μην έφταναν όσα αντικειμενικά συνοδεύουντη ν αρνητική προοπτική ανάπτυξης, η εφαρμογή των προβλεπόμε- νων από την οικονομική και νομισματική ένωση, αφαιρείτις έσχατες, μονομερείς, δυνατότητες προσφυγής σε νομισματι-ι κούς, χρηματοδοτικούς ή οποιουσδήποτε άλλους χειρισμούς, που θα καθιστούσαν ευνοϊκότερες τις παραγωγικές συνθήκες της χώρας. Γιατί, λοιπόν, να επιλεγεί αυτό το οικονομικό έδαφος ςτο1 συγκριτικά καλύτερο για άμεσες επενδύσεις ή για επενδύσει; σε χρηματιστηριακούς τίτλους, περιλαμβανόμενων καιτωντίτ­ λων του Δημοσίου; Οι παραδοσιακοί εγκλυτβισμοίτου διαθέσι­ μου κεφαλαίου δεν ισχύουν πια. Με ένα τηλεφώνημα ηεγχώ ­ ρια ή η διεθνής κερδοσκοπία μπορεί να επενδύσει στιςχρημα­ ταγορές της Κορέας, της Σαγκάης ή της Φραγκφούρτης. Π ρστι-1 μώντας για επιχειρηματική εγκατάσταση ακόμα και τημαστι_ ζόμενη από τον πληθωρισμό... Τουρκία! Θα αξίωνε τη μαγική αποτελεσματικότητα της ράβδου τ ι Μωυσέως, το πέρασμα, από την επιδεινούμενη οικονομική πολιτική και κοινωνική κατάσταση της χώρας μας, στηλεως - ρο των αναπτυξιακών επιτυχιιυν, από μόνη τη συγκατάνευση τυτν Βρυξελλών να μετάσχουμε -έστω και καθυστερημενα- στην οικονομική και νομισματική ένωση. Θαύματα, όμως,δ εν γίνονται. Ούτε επιτρέπονται, άλλωστε, από τη λογικήτουμ ετα - κομμουνιστικού καπιταλισμού και την ανταγωνιστική αδιαλλα­ ξία της παγκοσμιοποιούμενης οικονομίας. Η εμπνευσμένη από «χαρισματικούς» ηγέτες, πολιτικήτη ; σοσιαλιστικής αλλαγής, επιβεβαιώνει την ορθότητα τουα π ο ­ φθέγματος: «Ό ταν αδυνατίσουν τα άλογα, τότε μετριούνταιτα πλευρά τους», αποκαλύπτει, τώρα, το μέγεθος της ευθύνηςτη ς για την αντι-Κοινοτική επιλογή της. Εξίσου υπεύθυνη, όμως, είναι και η αγχοδδης προσπάθεια' : τρέχουσας πασοκικής εξουσίας να φανεί βασιλικότερητου σιλέως, παραμελιόντας την προαδθηση της ανάπτυξης,γιαν ναι συνεπής με τα αριθμητικά κριτήρια της «σύγκλισης».1 1 σιτίζει, έτσι, όχι μόνο το επίπεδο ζιυήςτων ασθενέστερωνκ α τη ­ γοριών του πληθυσμού, αλλά αυτή την ίδια την ελπίδαγια καλύτερο αύριο - δημιουργία της ενοποιημένης προσπάθε του Έ θνους. Πώς να «συναντηθούν» σε μια κοινή προσπάθεια, πλέον, όσοι αμείβονται, γιατί διαθέτουν μικρότερο ήμεγαλίτε- Πώς να «συναντηθούν» σε μια κοινή προσπάθεια, πλέον, όσοι αμείβονται, γιατί διαθέτουν μικρότερο ή μεγαλύτερο κεφάλαιο, με εκείνους που ΔΕΝ αμείβονται, γιατί διαθέτουν μόνο την εργατική ή τη μορφωτική τους δύναμη; 1 4
  • 15.
    ;εφάλαιο, με εκείνουςπου ΔΕΝ αμείβονται, γιατί διαθέ- μόνοτην εργατική ή τη μορφωτική τους δύναμη; Οι προώ 3ρίσκουν παντού κερδογόνες ευκαιρίες. Οι δεύτεροι, βρί- JVόλο και λιγότερες ευκαιρίες απασχόλησης. λά αν η εικόνα που σκιαγραφήθηκε είναι η εθνική οικονο- :ην «επόμενη μέρα» της επιτυχίας της «σύγκλισης», η απο- 1 επιφυλάσσει ακόμα πιο δύσκολες καταστάσεις. Παρά- κχ: Το άρθρο 104 της συνθήκης του Μάαστριχτ προβλέπει αδικασία που θα δρομολογηθεί στην περίπτοκτη επίμονων μέγιστη των απειλών που αντιμετωπίζει η Ελλάδα είναι η καθυστέρηση της στη ιαμόρφωση υποδομής ικανής να στηρίξει τη λειτουργία πλουτοπαραγωγικού μηχανισμού υψηλού επιπέδου. ,ών ελλειμμάτων και δημόσιου χρέους. Η αδυναμία κατα- μησής τους, καταλογίζεται στην κυβέρνηση του κράτους- ιις χωρίς αντικειμενικά «άλλοθι». Στο τελευταίο στάδιο ςτης διαδικασίας, το υπόδικο κράτος στερείται του δικαι- ;ος να μετέχει στη λήψη των αποιράσεων του συμβουλίου ργών που το αφορούν. Αποφάσεων, που περιλαμβάνουν ιπαγόρευση δανεισμού του «υπόδικου» με έκδοση τίτλων ιημοσίου, χωρίς την έγκριση του Συμβουλίου. Η Ευρωπαϊ- ■3νωση, δηλαδή, με τις διακηρύξεις περί «αναπτύξεως του λου της Κοινότητας», θα πληροφορήσει την παγκόσμια αταγορά ότι το περί ου ο λόγος μέλος της είναι αναξιόπι- Δεν χρειάζονται οικονομολογικές γνιυσεις για να γίνει ,ηπτή η επίπτωση στην οικονομική εξέλιξη του τιμωρούμε- ':ράτους από την «γκετοποίησή» του. αέγιστη των απειλούν που αντιμετωπίζει η Ελλάδα εκτο- ται από το εσωτερικό της. Είναι η καθυστέρησή της στη όρφωση υποδομής ικανής να στηρίξει τη λειτουργία πλου- ραγιυγικού μηχανισμού υψηλού επιπέδου. Ό σο το προβά- 1 στην ασκούμενη οικονομική πολιτική δίνεται, πότε σε ν προοδευτικές ιδεοληψίες και πότε σε ψηφοθηρικά «δο- ιτα», αφήνοντας για «μετά τη σταθεροποίηση» τη δημι- ία συγκριτικών πλεονεκτημάτων επένδυσης, η ενίσχυση γκαία- των στρατιωτικών μας δυνάμεων, θα αφήνει διά- ]την αμυντική μας Οωράκιση. Η συμπαράσταση, εμφανής :φ«νής, που εξασφαλίζεται στην Τουρκία από τους εντεύ- ,αι εκείθεντου Ατλαντικού φίλους μας, δεν εξαντλείται με ώληση φρεγατών και πυραύλων. Αφορά, κατά πρώτο λό- την ενεργό κατανόηση της επίσημης τουρκικής θέσης, ότι: ;κονομίαμας δεν απέκτησε ακόμα την πληθυσμιακή και τη ραφική μας διάσταση, τον παρελθόντος μας, αλλά και της χοής που δικαιοχμιεθα στη λεκάνη της Μεσογείου». Είναι άνερη η μεθόδευση της αναμέτρησης, η οποία θα καταλή- ετη δική μας ήττα: Η οικονομική ανάπτυξη της Τουρκίας, τελούμενη από τις δικές μας πολιτικο-οικονομικές παραι­ νείς περί... κληροδοτημένου μεγαλείου! Β ι β λ ί α γ ι α ν έ ο ν ς α . α . μ ι α ν Α .Α . Milne Η -Γ Ο Υ ΙΝ Ν Υ - Ο ­ Π Ο Υ Φ M l I V I-KUH :ι %s m s a μ ;ι</■ » η 1. Η-ΓΟΥΪΝΝΥ - Ο - ΠΟΥΦ Α.Α. Milne ΤΟ Σ Π ΙΤ Ι ΣΤΗ Ν ΠΟ ΥΦ Ο ΓΕΙΤΟ ΝΙΑ ΝΚΦΚΜΙ 2. ΤΟ ΣΠΙΤΙ ΣΤΗΝ ΠΟΥΦΟΓΕΙΤΟΝΙΑ Τα βιβλία αυτά που έχουν αγαπηθεί από εκα­ τομμύρια παιδιά σ’ολόκληρο τον κόσμο, κυκλοφορούν τώρα και οτη χώρα μας στην έξοχη μετάφραση της Παυλίνας Παμπούδη. Η Γουΐνυ-Ο-Πουφ ήταν το αρκουδάκι που ο Μιλν χάρισε στο γιό του στα πρώτα του γενέθλια· τα άλλα ζωάκια που εμφανίζονται σας ιστορίες υπήρξαν κι* αυτά με τη σειρά τους αγαπημένοι φίλοι των παιδιών. Ένας μαγικός παιδικός κόσμος ☆ ☆ -ù Ε ΚΔ ΟΣ ΕΙ Σ ΝΕΦΕΛΗ ... προωθούν το καλόβιβλίο Α Σ Κ Λ Η Π Ι Ο Υ 6 , Α Θ Η Ν Α 1 0 6 8 0 , Τ Η Λ .: 3 6 0 7 7 4 4
  • 16.
    Λ Ε κπληκτος διάβασα πρινλίγες μέρες στις εφημερίδες, πως ο Έβερτ και το επιτελείο του έχουν την εξής αντιπολι­ τευτική στρατηγική: 1) Περιμένουν την κυβερνητική φθορά 2) Περιμέ­ νουν να ωφεληθούν από την κυβερνητική φθορά. Εάν δεν πρόκειται για καλαμπούρι των πολιτικών συντακτόδν, τότε έχουμε να κάνουμε με μια πρωτοφανή ανακάλυψη στο χώρο της πολιτικής επιστήμης. Σύμφωνα λοιπόν με τη πολιτική θεωρία Έβερτ, που ας μου επιτραπεί να την ονομάσω «εκεί που εί­ σαι ήμουνα κι εδώ που είμαι θα ’ρθεις», κά­ θε κυβέρνηση αντικαθίσταται κάποια στιγ­ μή από την αντιπολίτευση, διότι δεν είναι δυ­ νατόν να κυβερνά αιωνίως. Ό λα τα υπόλοι­ πα, όπως: πολιτικές θέσεις, τακτική και στρατηγική πολιτικής επικοινωνίας, πολιτι­ κή κοινωνικών συμμαχιών κ.λπ., είναι -σύμ­ φωνα με τη νέα αυτή αντίληψη- άνευ σημα­ σίας. Και όμως. Η ανακάλυψη Έ βερτ έχει ένα τρωτό σημείο. Για να επαληθευθεί πρέ­ πει, οπωσδήποτε, η αντιπολίτευση τουλάχι­ στον να υπάρχει. Και εδώ έχουμε ένα πρό­ βλημα, καθώς η Ν.Δ. είναι πλέον για όλους μας μια ιλούζιον- χάθηκε. Αυτό, φαίνεται, το αντελήφθη ο κ. Έ βερτ και έκανε νέα ανακάλυψη. Θα κάνει — λέει— σκληρή αντιπολίτευση στο ΠΑΣΟΚ, για να απομονώσει και να εκθέσει τους εσωκομμα­ τικούς του αντιπάλους. Καινούργια επκττη- μονική ανακάλυψη, που ονομάζεται «τα λέω στη νύφη, να τα ακούσει η πεθερά». Και ενώ η Ν.Δ. απήλθε από την πολιτική σκηνή, το ΠΑΣΟΚ άρχισε να κάνει πολιτι­ κή. Ποια πολιτική; Μα φυσικά, τη γνωστή σοσιαλιστική. 1. Ανέθεσε στον Κόκκαλη τα ψηφιακά του ΟΤΕ. 2. Διόρισε τον υπαρχηγό του Λαμπράκη διοικητή του Αγίου Όρους. 3. Άρχισε να τρομοκρατεί τους δημοσιογρά­ φους και τους χρεοκοπημένους εκδότες. 4. Έβαλε υφυπουργό Εξωτερικιόν το Γιωργά- κη - διότι προφανώς ο Χόλμπρουκ ()α έπε­ φτε λίγο αλλοδαπός και 5. Ετοιμάζει τη νέα πασοκική λιτότητα, σύμφωνα με την οποία η ΕΡΤ μπαίνει μέσα 1 δισ. το μήνα, ενο) συγ­ χρόνως το κράτος δεν έχει λεφτά να δώσει κάποιες, μικρές έστω, αυξήσεις στους υπαλ­ λήλους του. Ας συνεχίσου με όμως. Κάτι περίεργοι τύ­ ποι που ονομάζονται «μικρά κόμματα» περι­ φέρονται στα κανάλια και στις εφημερίδες και αυτό το ονοματίζουν «προγραμματική αντιπολίτευση». Δεν πρόκειται για πραγμα­ τική αντιπολίτευση - ποιος να υπολογίσει στά σοβαρά κόμματα που δεν έχουν παρά ελάχιστη κοινωνική αναφορά; Τα πράγματα είναι πλέον κάτι χειρότερο από σοβαρά. Εί­ ναι αστεία. Η μοναδική αντιπολίτευση στην κυβέρνηση είναι αυτή τη στιγμή ο κομματι­ κός μηχανισμός του ΠΑΣΟΚ. Αυτός προ­ βάλλει την πιο σθεναρή αντίσταση στην ομά­ δα ΙΙανταγιά-Τσουκάτου-Σημίτη, αυτός δη­ μιουργεί τις προϋποθέσεις για μια σοβαρή προοπτική πολιτικής εναλλαγής. Τα μικρά κόμματα, τα οποία εν μέσο) μιας ανύπαρκτης κοινωνικής αντίστασης αδυνατούν να πα- ρέμβουν και η Ν.Δ. του απίθανου Έβερτ, δημιουργούν ένα οργουελικού τύπου πολιτι­ κό περιβάλλον. Προς το παρόν και μέχρι να αμφισβητηθεί εκ των έσω ο Σημίτης, η τύχη το>ν πολιτιόν επαφίεται πλέον αποκλειστικά στις προθέσεις του Μαξίμου. Κι οι προθέ­ σεις αυτές δεν είναι συνήθως οι καλύτερες. Γιατί φθάσαμε μέχρι εδώ; Διότι η πολιτι­ κή ηγεσία της Ν.Δ. είναι εντελώς ανίκανη να χαράξει πολιτική. Και δεν είναι ανίκανη λό­ γιο ανοησίας, αλλά διότι είναι αποκομμένη από κάθε πιθανό κοινιονικό σύμμαχο κάΐ επιπλέον έχει αποκοπεί από τον ομ φ λώρο που τη συνέδεε με το μεγάλοφ ίλε.- θέρο πολιτικό ρεύμα. Οι αποχω ρή Ανδριανόπουλου και Παπακωνσταντίνι , μη εκλογή πολλών παραδοσιακά φ ιλελε ρων και σοβαρών πολιτικών, όπωςοΧ α γάκης, ο Χατζηνικολάου, ο Α ναγνωστάι λος κ.ά. και κυρίως η απουσία τουΜ η τάκη, από αυτό που θα μπορούσεναο νι σθεί «χάραξη πολιτικής στρατηγικ έχουν στερήσει τη Ν.Δ. από κάθεπροοπ σοβαρής αντιπολίτευσης. Διότι ανtin κάνει αντιπολίτευση στο ΠΑΣΟΚοΓ ιο ι μάτος, τότε γίνεται προφανές πωςτον,ιρ λόγο πλέον όεν θα έχει ηΒουλήαϊλά Τ ι νταφνλλόπουλος και ηΑννίτα Π ανιά. Τι πρόκειται να γίνει; Υπάρχειακη δυνατότητα λύσης, είτε μέσωτουσ υνεδρι είτε με πρωτοβουλία της Κοινοβουλεντι Ομάδας. Το ζήτημα είναι εάν, εδώ: έχουν φθάσει τα πράγματα και μετάτα έχουν λεχθεί εκατέρωθεν, υπάρχειr ν τότητα να λειτουργήσουν υπό τοννέοα ρ ; γό, όσοι εξέφρασαν ακραίες θέσεις > < τό το διάστημα. Σε κάθε περίπτωση διωχθούν νέες εσωκομματικές Αλλιώς, τη λύση μπορεί να δώσειηΚ .Ο ./ όλα αυτά ναυαγήσουν, τότε η διάσπαση! είναι γεγονός. Εξάλλου αυτό μπορείναι ναι μια λογική «ξέλιξη. Τι κοινό μ π ορεί»
  • 17.
    N πούμε, ο Ανδρεουλάκοςμε τον Το­ ύ (5μο> ς τα όοα φαιδρά συνέβησαν ). Γηνπροπερασμένη Πέμπτη, η διά- Γόσοκι αν φαίνεται παράξενο- απο- ται προς το παρόν. Η πλήρης αδυ- υ Έβερτ να επιβληθεί και να εμφα- ος ελέγχει τα πράγματα, προβλημα- . όσους τον υποστήριξαν με βαριά Διότι ένας αρχηγός λοιδορούμενος άλη μερίδα βουλευτιον, δεν μπορεί * να εμπνεύσει καμία ασφάλεια, γά σιγά, φαίνεται σε όλους λογική [ομάκρυνση του Έ βερτ και η ανά- ός αρχηγού, ο οποίος θα οδηγήσει νje ενα αντιπροσο)πευτικό συνέδριο πασυνολική επανεξέταση της προο- ΐς. Μιλάμε για αρχηγό, όχι για μα- 4> ςστιγμήν φάνηκε πως το ρόλο αυτό Iνα παίξει ο I. Βαρβιτσιώτης. Και να γίνει έτσι. Κάποιοι, όμως, πι­ οτί η παράταση της εσωκομματικής }σως κάνει αναπόφευκτη την επάνο- μγεσίατη; Ν.Δ. του ίδιου του Κ. Μη- ! οοποίος θα μπορούσε να οδηγήσει ί ίταξη σε ένα γνήσιο και αντιπροσω- αιυνέδριο, και ταυτόχρονα να διόσει . έναν έντονο και ουσιαστικό αντι- ικό πολιτικό λόγο. Δεν βλέπουμε πιθανότητες επιτυχίας αυτού του σε- αλλά στην Ελλάδα ζούμε - ποτέ δεν Ξκείνο που κάνει εντύπωση είναι η Παρέμβαση Μητσοτάκη αμέσως με- .ιλογές, τη στιγμή που ήταν φανερό αποστασιοποίησή του απο τα τε­ μενά θα δημιουργούσε το κατάλληλο ατην επάνοδό του σε λίγους μήνες. Στη Ν.Δ. βρίσκονται υπό καθεστώς αης. Και πο)ς να μην είναι;Έίναι δυ- ,1κάνει εκτίμηση του εκλογικού απο- ..τος ο κομματικός μηχανισμός του .ί, επειδή έχασε 5 μονάδες και να ι κάνει ακόμη η Ν.Δ. που έχασε τις ai. Διότι η Ν.Δ. βαδίζει αυτή τη στιγ- :νώ, μακριά από τα πολιτικά και τα κάτης στηρίγματα. Είναι η οργάνω- μασμα, που όλοι όμο>ς ξέρουν πιυς κειται σύντομα να χτυπήσει. Αν κα- να περιμαζέψει τα συντρίμμιώ της υςαυτή τη στιγμή ιδιοπεύουν ή σφυ- αδιάφορα, αν καταφέρει να λύσει ιτο πρόβλημα «Έβερτ», αν ξεφύγει αφέλειες του Μανωλάκου και του υλάκου, τότε είναι πιθανόν να προ- ο τραίνο. Διότι και ο μηχανοδηγός αυτού του τραίνου, μοιάζει πολύ λί- σα στη μελαγχολική καμπαρντίνα νατα φέρει σε πέρας. Ν Ε Ο Δ Η Μ Ο Κ Ρ Α Τ Ι Κ Η Σ Α Λ Α Τ Α Η ΗΓΕΤΙΚΗ ΟΜΑΔΑ που ανέλαβε αυτοβούλω ς ν’ αντιμετωπίσει την εσωκομματική κρίση στη Ν.Δ. απέδει­ ξε ότι είναι ανίκανη να τα καταφέρει, παρατήρησε ο Βύρω ν Πολύδω ρας κατά τη διάρκεια της ομιλίας του στη συνεδρίαση τη ς Κοινοβουλευτικής Ο μάδας του κόμματος (31.10.1996). 0 βουλευτής απέδω­ σε την αποτυχία αυτής της προσπάθειας για την εξεύρεση ενός κοινού σημείου αναφοράς στις προ­ σωπικές φ ιλοδοξίες που επενδύουν τα κορυφαία στελέχη. Τη σκυτάλη πήραν κάποιοι άλλοι βουλευ­ τές οι οποίοι έθεσαν δημοσίως το ερώ τημα αν ήρθε η ώρα ν’ αποτραβηχτούν οι «στρατηγοί» και τις πρω τοβουλίες για την άρση του αδιεξόδου ν’ αναλάβουν οι «στρατιώτες». Διαβλέποντας τον κίνδυνο να χρεω θούν ευθύνες που δεν τους αναλογούν οι Γ. Βαρβιτσιώ της, Αθ. Τσαλδάρης και Στ. Δ ήμα ς έσπευσαν να κρατήσουν ουδέτερη στάση «αδειάζοντας» ουσιαστικά την κομματική ηγεσία. Άλλωστε δεν τους διέφυγε από το νου ούτε για μία στιγμή το δεδομένο ότι τα κλει­ διά των εξελίξεω ν κρατούν ο Μ . Έ β ερ τ και ο Κ. Μ ητσοτάκης. Ό σο οι δύο εσωκομματικοί εχθροί δεν «κάνουν ένα βήμα πίσω», το εσωκομματικό τέλμα δεν θα έχει καταληκτική ημερομηνία. Ένα εικοσιτετράω ρο πριν από την συνεδρίαση ο αντιπρόεδρος του κόμματος Γ. Βαρβιτσιώτης με συνέντευξή του (στον Ρ.Σ. Αθήνα 9,84) τους κάλεσε «ν’ αντιληφθούν ότι να τραβάνε το σχοινί από τα δύο άκρα δεν οδηγείπουθενά». Άφησε μάλιστα να εννοηθεί πως αν συμφωνούσαν και δύο δεν θα είχε αντίρρηση ν’ αναλάβει την ηγεσία έως το συνέδριο ώστε να σταματήσουν οι εσωκομματικές διενέξεις. Την ιδέα για μεταβατική αρχηγία Βαρβιτσιώτη επανέφερε στο τραπέζι των διαβουλεύσεων ο Κ. Μη­ τσοτάκης εκτιμώ ντας πως, αν πάρει σάρκα και οστά, «το χαρτί Σουφλιά καίγεται» - και το παιχνίδι για την ηγεσία ξαναρχίζει από μηδενική βάση. Ιδιαίτερη σημασία αποκτά και το γεγονός ότι υπέρ της λύ­ σης Βαρβιτσιώτη έχει τα χθεί και η Ντ. Μττακογιάννη παρ’ ότι παραλλήλως δηλώνει πως «στηρίζει την υποψηφιότητα ΙουφΚιά». Από την πλευρά του, ο θεσσαλός πολιτικός επέμενε για αρκετό διάστημα πως το θέμα της ηγεσίας πρέπει να ξεκαθαρισ τεί σε ένα «γνήσιο και αντιπροσωπευτικό συνέδριο». Ωστόσο δέχθηκε ασφυκτικές πιέσεις από τον Κ. Μητσοτάκη, την Ντ. Μπακογιάννη και τον Στ. Μάνο. Σύμφωνα μάλιστα με πληροφορίες, του διεμήνυσαν πως αντελικώ ς δεν υποκύψει στη μεταβατική λύ­ ση Βαρβιτσιώτη η περίοδος στήριξης της υποψηφιότητάς του «τελειώνει εδώ». Στην απέναντι όχθη, ο Μ. Έ βερτ εμφανίζεται αποφασισμένος να οδηγήσει ο ίδιος το κόμμα στο συ­ νέδριο. Εκεί προτίθεται να θέσει ο ίδιος θέμα ηγεσίας. Επί του παρόντος, όμως, απορρίπτει κατηγο­ ρηματικά την πιθανότητα παραίτησής του μολονότι μέρα με την ημέρα αποδυναμώνεται όλο και πε­ ρισσότερο. Στελέχη της εσωκομματικής αντιπολίτευσης -όπως ο Θ. Κασσίμης, ο Β. Μ εϊμαράκης κ.ά - τον καλούν ευθέω ς «να φύγει με το κεφάλι ψηλά». Ανάλογου όμως περιεχομένου συστάσεις απευθύνουν εμμέσω ς προς τον Μ. Έ βερτ και κορυφαίοι βουλευτές που, έως πριν από λίγες ημέρες, χαρακτηρίζονταν «προεδρικοί». Αποφεύγοντας να του το προτείνουν ανοιχτά, του ζήτησαν, σύμφωνα με πληροφορίες, «ν' αναλάβει πρωτοβουλίες ώστε να ξεπεραστείτο εσωκομματικό αδιέξοδο». Ο Κ. Μ ητσοτάκης καταφ εύγοντας για πολλοστή φορά σε κινήσεις τακτικού ελιγμού απούσιασε εσκεμμένω ς από τη συνεδρίαση της Κοινοβουλευτικής Ομάδας. Επιλέγοντας τη στάση του απλού πα­ ρατηρητή αφενός εξασφάλισε το «δικαίωμα» του σχολιασμού, αφετέρου δικαιολόγησε τις πρωτοβου­ λίες που φ έρεται ότι θα προωθήσει «ώστε να δοθεί οριστικό τέλος στην εσωκομματική κρίση». Ετσι ο επίτιμος πρόεδρος με δήλωσή του από το Παρίσι (Κυριακάτικη Ελευθεροτυπία, 3.11.1996) έκανε λόγο για «αθλιότητες που συνέβησαν στην Κοινοβουλευτική Ομάδα» και τόνισε με νόημα: «όλοι χωρίς εξαί­ ρεση ν’ αναλάβουμε τις ευθύνες μας». Βουλευτές προσκείμενοι στον Κ. Μητσοτάκη και την Ντόρα Μπακογιάννη αφήνουν ανοιχτό και το ενδεχόμενο να επιχειρηθεί ανατροπή του Μ. Έ βερτ πριν από το συνέδριο. Ξεκαθαρίζοντας όμως ότι σε καμιά περίπτωση δεν θα συμφωνούσαν ν’ αποχωρήσουν από την παράταξη ακόμη κι αν στο συνέδριο επανεκλεγεί ο Μ. Έ βερτ. Γιατί, όπως λένε, «άλλο πράγμαείναι να βάζεις την υπογραφή σου για την αμφισβήτηση (βάσει καταστατικών διατάξεων) ενός αρχηγού κι άλλο πράγμα είναι να χρεώνεσαι μία αποστασία». Δυνατότητα αμφισβήτησης του αρχηγού πριν από το συνέδριο παρέχεται, σύμφωνα με το καταστατικό του κόμματος, μόνο μέσω της Κοινοβουλευτικής Ο μάδας. Την πρόταση μομφής θα πρέπει να υπογράφει το ένα τρίτο των μελών της. Ωστόσο σε περίπτωση που η εσωκομματική αντιπολίτευση αποφασίσει να προχωρήσει στην αποκα­ θήλωση του Μ. Έ βερτ, το επικρατέστερο σενάριο προβλέπει τη συγκέντρωση ενός σημαντικού αριθ­ μού υπογραφών από βουλευτές ώστε ν’ αναγκαστεί να προσφύγει στην παραίτηση. Ο Γ. Σουφλιάς εναντιώνεται σε οποιαδήποτε ενέργεια ανατροπής του Μ. Εβερτ έως το συνέδριο. Εκείνο πάντως που έχει σημασία για το μέλλον της αξιω ματικής αντιπολίτευσης είναι ότι όποια λύση κι αν προω θηθεί δεν θα είναι μακράς πνοής και επομένως δεν θα δίνει ουσιαστικά διέξοδο. Οι λύσεις προοπτικής κι ενότητας ενός κόμματος, άλλωστε, δεν «μαγειρεύονται» σε παρασκηνιακές διαβουλεύ- σεις ηγετικών στελεχών αλλά επιβάλλονται από τη βάση σε δημοκρατικά συνέδρια. Δ ημήτρης Ζώ νιος
  • 18.
    r ΗΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΙΑ ΣΤΟ ΒΑΣΙΛΕΙΟΤΗΣ ΔΑΝΙΜΑΡΚΙΑΣ i Γαβγίσματα και αποδιοπομπαίοι του Τάσου Παππά y ,- ταν η δημοσιογραφία αντί να είναι παραγωγός ειδήσεων γίνεται η ίδια εί- f 1 δηση εξαιτίας των δραστηριοτήτων κάποιων μελών της, τότε κάτι σάπιο Η υπάρχει στο βασίλειο της Δανιμαρκίας. Τα τελευταία χρόνια, λόγω των Β ραγδαίων αλλαγών στο τοπίο της τηλεόρασης αλλά και της στενής (βλέ- bf πε αιμομικτικής) σχέσης δημοσιογράφων με τα κέντρα εξουσίας -οικονο­ μικής και πολιτικής-, η δημοσιογραφία βρέθηκε στο προσκήνιοτης πολιτικής και κοι­ νωνικής ζωής. Οι αιτιάσεις είναι πολλές. Παραπληροφόρηση, κατασκευή ειδήσεων, λαϊκισμός, χυδαιότητα, παρασκηνιακές κινήσεις, χρηματισμός. Δύο μείζονος σημα­ σίας γεγονότα, διαφορετικής φύσεως, δοκίμασαν τις τελευταίες μέρες την αντοχή της κοινής γνώμης. Το πρώτο ήταν οι προτιμησιακές κατηγοριοποιήσεις δημοσιο­ γράφων από την πλευρά της εξουσίας και το άλλο η τηλεοπτική αγυρτεία ενίων κα- ναλιών. Με την ίδια «φούρια» που ήρθε στο φως της δημοσιότητας η υπόθεση των «λευ­ κών και μαύρων» λιστών δημοσιογράφων, με την ίδια «φούρια»... αποχώρησε απότο προσκήνιο. Όσοι κατασκεύασαν αυτή την ιστορία, αλλά και εκείνοι που προθύμως την αναμετέδωσαν, επέστρεψαν στις εργασίες τους. Και τι έμεινε ως απόηχος; Η ενοχοποίηση ενός στελέχους του πρωθυπουργικού περιβάλλοντος και η πικρή αί­ σθηση στους πολίτες ότι οι δημοσιογράφοι συλλήβδην εξυπηρετούν σκοπιμότητες πολιτικού ή άλλου χαρακτήρα. Τώρα λοιπόν που η μπόρα πέρασε, μπορούμε με νη­ φαλιότητα και πριν προκύψει νέα σταυροφορία κατά των δημοσιογράφων να πούμε ορισμένα πράγματα για πρόσωπα και καταστάσεις. Ας αρχίσουμε από τον εγκαλού- μενο Γ. Πανταγιά. Η προσπάθεια κάθε εξουσίας να βρίσκει αποδιοπομπαίους είναι παλιά. Αντί τα βέ­ λη της κριτικής να κατευθύνονται στις πολιτικές επιλογές, στα λάθη και τις παραλεί­ ψεις της κυβερνητικής δραστηριότητας, είναι πολύ βολικό να σημαδεύουν τον πιο αδύνατο κρίκο της εξουσιαστικής αλυσίδας. Ο πιο ευάλωτος σ’ αυτή την περίπτωση είναι εκείνος που εκ της φύσεως της εργασίας του είναι επιφορτισμένος με την προ­ στασία του πρωθυπουργού και τον εξωράίσμό των δυσώνυμων πλευρών τής ακο­ λουθητέας πολιτικής. ΤΟ ΠΑΙΧΝΙΔΙ ΚΑΙ 01 ΚΑΝΟΝΕΣ ΤΟΥ Το παιχνίδι έχει τους σιδερένιους κανόνες του και ουδείς μπορεί να τους παραβιά­ σει ατιμωρητί. Στην υπό εξέταση περίπτωση, ο Γ. Πανταγιάς «βοήθησε» με κάποιες ατυχείς, επιπόλαιες και ήκιστα κομψές κινήσεις του όλους τους καραδοκούντες αντι­ πάλους του.Ήταν πολλοί αυτοί, μέσα στο ΠΑΣΟΚ που δεν είδαν με καλό μάτι την αλ­ ματώδη εξέλιξή του. Τον περίμεναν στη γωνία για να εκμεταλλευθούν τα στραβοπα- τήματά του. Όντως τους έδωσε την ευκαιρία να δράσουν. Εκείνη η επιστολή που έστειλε στους δημοσιογράφους (ανεξαρτήτως πολιτικής τοποθέτησης) για να τους ευχαριστήσει που συνέβαλαν στο να αλλάξει σελίδα η πορεία του τόπου προκάλεσε σ' άλλους οργή, σ' άλλους θυμηδία, σε μερικούς αμηχανία και ταυτοχρόνως δημι­ ούργησε ένα εκρηκτικό κλίμα στις σχέσεις του με τους εκπροσώπους των μέσων ενημέρωσης. Γέμισαν οι παραπολιτικές στήλες με σκωπτικά σχόλια και επιθετικούς αφορισμούς, ενώτην ίδια στιγμή εντάθηκαν οι πιέσεις προς τον πρωθυπουργό για να απολύσει το σύμβουλό του. Είναι επίσης χαρακτηριστικό ότι ανάμεσα στους κατηγό­ ρους βρέθηκαν και άνθρωποι που είχαν προκλητικώς ευεργετηθεί με «αποκλειστι­ κές» πληροφορίες από τον υπεύθυνο Τύπου του πρωθυπουργού και τον εγκατέλει- ψαν προκειμένου να μην πάνε κόντρα στο «ρεύμα» που ήθελε το κεφάλι του Παντα- γιά θυσία για όλες τις κακοδαιμονίες. Ο θόρυβος που δημιουργήθηκε εξυπηρέτησε όμως και αρκετούς δημοσιογράφους. Κάποιοι απ’ αυτούς που τοποθετήθηκαν στη «μαύρη» λίστα έχουν πολλαπλές σχέσεις οικονομικής εξάρτησης με το κράτος. Προ­ σφέρουν έναντι παχυλής αμοιβής τις υπηρεσίες τους σε υπουργούς, τραπεζίτες, διοι­ κητές οργανισμών και, βεβαίως, δεν είναι διατεθειμένοι να δεχθούντη μείωσηςο ι­ κονομικής επιφάνειάς τους. Εμφανιζόμενοι λοιπόν ως διωκόμενοι, αποκτούνένασ η ­ μαντικό πλεονέκτημα. Ποιος θα τολμήσει να τους «κουνήσει»; Η αγωνίατουςδενφ να κάνει με την ενδεχόμενη παραβίαση αρχών και αξιών αλλά με πολύπιο πεζό πράγ­ ματα, με κάποιες εκατοντάδες χιλιάδες δραχμές μηνιαίως! Αλήθεια, μετην ευκα ιρ ία, πότε ο υπουργός Τύπου Δ. Ρέππας θα δώσει στη δημοσιότητατα ονόματατωνοίΝο· δέλφων που απασχολούνται σε τράπεζες, οργανισμούς και υπουργείαμετηνιδιότητο του συμβούλου, για να δούμε ποιος δικαιούται νατό παίζει κήνσορας; ΤΟ ΒΑΡΥ ΠΥΡΟΒΟΛΙΚΟ ΤΩΝ ΣΤΑΘΜΩΝ Στο άλλο πεδίο δράσης και ενοχής των δημοσιογράφων -την τηλεόραση- ηκστα- σταση τείνει να ξεφύγει από κάθε όριο ευπρέπειας. Αδίστακτοι κονφεραοιε, μυαλο- φυγόδικοι διασκεδαστές, πλασιέ ευτελούς πραμάτειας και έμποροι ελπίδαςαποτε­ λούν τούτη την ώρα το βαρύ πυροβολικό πολλών τηλεοπτικών σταθμών. Εκμεταλ­ λεύονται ανενόχλητοι τον ανθρώπινο πόνο, δραματοποιούν ανενδοίασταλεπτομέ­ ρειες της ζωής απελπισμένων φτωχοδιάβολων που βλέπουν στην κάμερατηςτηλεό­ ρασης τη μόνη διέξοδο και πυροβολούν με ύφος δέκα καρδιναλίων το κρότος και τους αρμοδίους υποδυόμενοι τους σύγχρονους ζορό. θυμώνουν κιόλας οταντΙ αναιμικό ραδιοτηλεοπτικό συμβούλιο τους καλεί να απολογηθούνγιατις ανεπανόρι θωτες βλάβες που έχουν προκαλέσει στην αισθητική αλλά και στηγαλήνηπολλώνm i κογενειών. Δυστυχώς τα τελευταία χρόνια που παρατηρεπαι αυτό το «ξεσαλωμο»( πολλών αστέρων της τηλοψίας περιοριζόμαστε στις διαπιστώσεις. Το ραδιοτηλεο­ πτικό συμβούλιο δεν έχει την καλή έξωθεν μαρτυρία για να λειτουργήσεικατασταλτι­ κά (ας μην τρομάζει η λέξη). Η ΕΣΗΕΑ βρίσκεται σε διαρκή ύπνωση. Οιμόνεςεκλάμ­ ψεις της παρουσιάζονται μόνο τότε που η εξουσία απειλεί ευθέως ήεμμεσωςτηδ η ­ μοσιογραφική οικογένεια, λες και οι διάφοροιτυχάρπαστοι μαρκουτσοφόροιπουει­ σβάλλουν στα σπίτια και τις ψυχές ανυποψίαστων ανθρώπων δεν συνιστούνδιαρκή απειλή για τον κλάδο. Οι διατάξεις του ποινικού κώδικα περίπου αδρανείς σεό,π αφορά τους εκπροσώπους των μέσων ενημέρωσης, είναι απλώςτο άλλοθιγιαόσους τάσσονται με προοδευτικοφανή, πλην όμως ιδιαζόντως προσχηματικά, επιχειρήμα­ τα, κατά των επεμβάσεων εξωγενών παραγόντων. Βεβαίως κάνουν πωςδενξέρουν ότι δύσκολα θα βρεθεί δικαστής που θα καταδικάσει δημοσιογράφο όταναντίδια του είναι κάποιος «ανθρωπάκος» χωρίς ερείσματα στην εξουσία. Αλλάκαιστηνεξαι­ ρετική περίπτωση που μια υπόθεση φτάσει στο ακροατήριο, τότε η συνήθηςεξέλιξη είναι να ζητήσει εκ των υστέρων συγγνώμη ο εγκαλούμενος και ούτε γάταούτε ζη­ μιά. Επειδή πιστεύουμε ότι οι έννοιες ελευθερία και ασυδοσία είναι ασύμβατες και επειδή η επανάληψη τέτοιων φαινομένων εδραιώνειτη φαυλότητα, καταλήγουμεστο συμπέρασμα ότι η μόνη λύση είναι οι προσωπικές αντιστάσεις. Κιαυτόαφορά όχιμο- νο τους ευαίσθητους δημοσιογράφους που οφείλουν να πολεμούν με κάθε ^ε:: στους χώρους δουλειάς τους αυτές τις συμπεριφορές αλλά καιτους σκεπτόμενα; πολίτες που επιβάλλεται να οργανώσουντις άμυνές τους. Υπάρχει μιαμεγάληγκάμα αντιδράσεων: από το κλείσιμο της τηλεόρασης μέχρι το οτιγματισμόπανπτρ:". του αναιδούς και αμοραλιστή δημοσιογράφου. Η τηλεόραση και η ενημέρωσηείναι πολύ σοβαρές υποθέσεις για να τις αφήσουμε μόνο στα χέρια αυτώντουδηλώνουν ότι τις υπηρετούν... Υ.Γ. Ο κιτρινισμόςκαιηχυδαιότηταδενείναι«προνόμια»μόνοτωντηλεοπτικώνσ τα θμ ώ ν. Στοπροσοδόφοροαυτό σπορ διαπρέπουνδεκάδες έντυπαποικίληςαθλιότηταςκοδω : καιμερικέςεφημερίδες (νεόκοπεςκαι παλιές) που«φιλοξενούν»εδέσματαδιεστραμμέ­ νης φαντασίας, πίσωαπόταοποίακρύβονται-σύμφωναμεπληροφορίες-βαρύγδουπα ονόματατηςδήθενσοβαρήςδημοσιογραφίας.Στηναποθηρίωσηαπαντάςμ εαυτοάμ Μ όσοησυλλογικήδράσηείναιζητούμενη. V. 7
  • 19.
    IVεπίκαιρη ερώτηση στην«ώρα του πρωθυπουργού» που κατέθεσε ο πρόεδρος του ΣΥΝ Νίκος Κωνσταντόπουλος στις 31.10.96 το Ιώχάρη» διατηρείται στην επικαιρότητα. Είχε προηγηθεί η αμήχανη συμπεριφορά του ΥΠΕΞ Πάγκαλου στην ερώτηση του βουλευτή του .Λέοντα Αυδή. Να δούμε λοιπόν πώς ο ίδιος ο κ. Σημίτης θα εξηγήσει τα «ανεξήγητα» και πώς θα αναλάβει την ευθύνη για την πρώτη ακή απόφαση της «κυβέρνησης του εκσυγχρονισμού»... Οι πληροφορίες επιμένουν ότι ο πρωθυπουργός θα προσπαθήσει τελικά, να διαφύγει και να μην απαντήσει... του Ρεπόρτερ Ίην ερώτησή του ο πρόεδρος του ΣΥΝ, σημειώνει ότι από την υπόθε­ ση αυτή «συνάπτεται και συρρέει η Εκχώρηση τον πολιτικού αξιώματος ιιε την ιδιότητα διευθυντικού στελέ- ιιχειρηματικού φορέα μέσων μαζι- ημέρωσης, του Δημοσιογραφικού σμούΛαμπράκη, που έχει ευρύ φά- μχειρηματικών δραστηριοτήτων σε 'Ά)ζ τομείς δημοσίου ενδιαφέροντος %νης του κράτους, για τις οποίες ιι έντονη κριτική. Η πολιτική ουσία ίθεσης παραπέμπει ευθέως στο κρί- ρόβλημα της διαπλοκής συμφερό- ιιεξουσιών, του οποίου και αποτελεί κή εφαρμογή». την «πολιτική ουσία της υπόθεσης» 'ίπτουν προσεκτικά από καιρό τώρα, Œ, η πολιτική τάξη, η κυβέρνηση, ίναι τα συγκεκριμένα στοιχεία; και 'ι συγκεκριμένα πρόσωπα που δια- ται; Μήπως είναι απλοί μύθοι όλα Γυριστά κυκλοφορούν; ντί έχει επανέλθει επανειλημμένα ,ια. Σήμερα όμως είμαστε σε θέση να με συγκεκριμένα ονόματα και δια- ιενες εταιρείες. Η σχέση του κ. Χρ. άκη με τον Σωκράτη Κόκκαλη, λ.χ., ;ται εμφανώς με τις σημαίες της JCOM που κυματίζουν έξω από το •ο και διαφημίζουν τη χορηγία της 'ας για πολιτιστικές εκδηλοίσεις. Ώ ς α καλά. ; οι εταιρείες του Κόκκαλη -όπω ς )ς και πολλές άλλες- έχουν ενεργή­ σει στο παρελθόν (αλλά και τώρα) με ανορθόδοξους τρόπους. Εις βάρος του Σ. Κόκκαλη και άλλων διενεργούνται ανα­ κρίσεις για να διερευνηθούν αν και με ποι­ ον παράνομο τρόπο η ΙΝΤΡΑΚΟΜ «πήρε» τα ψηφιακά. Φυσικά δεν είναι μόνον.τα ψηφιακά του ΟΤΕ. Είναι και η υπόθεση της κινητής τηλεφωνίας για την οποία γρά­ φαμε στο τχ. 491 (21.8.92) αλλά και στα τχ. 608 (21.6.96) και 609 (5.7.96). Ο Σ. Κόκκαλης, ωστόσο, στις εταιρείες που συνήψαν τις αμφισβητούμενης νομιμό­ τητας συναλλαγές με τον ΟΤΕ, είχε «συνε­ ταίρο» τον κ. Χρ. Λαμπράκη. Αυτά προκύ­ πτουν τουλάχιστον από τα στοιχεία που δη­ μοσιεύτηκαν στα τεύχη 608 και 609 και αφορούν την υπόθεση της κινητής τηλεφω­ νίας. Η εταιρεία στην οποία αναφερόμα­ στε σήμερα είναι η γνωστή σας ΠΑΝΑΦΟΝ. •Π οια είναι η συμβολή του Συγκροτήμα­ τος στην υπόθεση «κινητή τηλεφωνία»; Ενα) δεν έχει καταβάλει, όπως φαίνεται, κεφάλαια στην εταιρεία, συμμετέχει με ποσοστό 10%. Εμείς θεωρούμε ότι είναι η «συμμετοχή προμηθευτή και μεσάζο­ ντα» (βλ. τχ. 608). • Ποια είναι η επιχειρηματική συμβολή του Χρ. Λαμπράκη στην εταιρεία ΠΑΝΑΦΟΝ; Η «συμβολή» του έγκειτα στην απόκρυψη τιυν σκανδάλων που σχε­ τίζονται με τις δραστηριότητες Κόκκαλη (βλ. σχετικά στο προηγούμενο τχ. 619, "στο άρθρο με τίτλο «Παλιές, νέες και ανανεούμενες συμβάσεις»). Και η αντα­ μοιβή του, πέραν βεβαίως της συμμετο­ χής στα κέρδη, είναι οι χορηγίες της ΙΝΤΡΑΚΟΜ στις δραστηριότητες του Μεγάρου Μουσικής. Ο μεγάλος συνεταίρος των κ. Λαμπράκη και Ψυχάρη στις διάφορες «μπίζνες» είναι λοιπόν ο κ. Σωκράτης Κόκκαλης. Η συνερ­ γασία των δύο είναι τόσο στενή που, το πε­ ρασμένο καλοκαίρι, όταν ο κ. Κόκκαλης αντιμετάίπιζε σοβαρότατα προβλήματα με την κυβέρνηση, επειδή εκτός των άλλων παρακρατούσε δισεκατομμύρια από τα κρατικά δικαιώματα στο «Ξυστό», ήταν ο κ. Ψυχάρης αυτός που τον συνόδευε στις επισκέψεις του στον υπουργό Οικονομι­ κών κ. Παπαδόπουλο και άλλους καθ’ύλην αρμοδίους. Η μεγαλύτερη ίσως «μπίζνα» στη σημερι­ νή Ελλάδα είναι ο ΟΤΕ και η «Κινητή Τη­ λεφωνία». Και οι δύο φρόντισαν να είναι μέσα από την αρχή. Ετσι, στο καταστατικό της «ΠΑΝΑΒΟΞ Α.Ε.», διαβάζουμε ότι μέλη του Διοικητικού Συμβουλίου της είναι και ο Σωκράτης Κόκκαλης, και ο Σταύρος Ψυχάρης. Εκπρόσωπος λοιπόν -ή μήπως ενεργεί μόνος του;- κ. Χρ. Λαμπράκη στις εταιρείες που συνέστησε με τον Σ. Κόκκα­ λη είναι ο νέος διοικητής του Αγίου Ό ρους Δημοσιεύουμε σήμερα τα στοιχεία της εταιρείας ΠΑΝΑΒΟΞ Α.Ε., που είναι μια εκ των θυγατρικοί της ΠΑΝΑΦΟΝ. Η ΠΑΝΑΒΟΞ είναι service provider (ή όπως θα μπορούσαμε να μεταφράσουμε, «παρο- χέας υπηρεσιών») της ΠΑΝΑΦΟΝ. Υπάρ­ χουν βεβαίως και άλλες 5 εταιρείες εκτός A 12.
  • 20.
    ΜΠΡΑΒΟ! ΤΟ ΚΡΑΤΟΣΕΠΙΤΕΛΟΥΣ ΠΛΗΡΩΝΕΙ... Η πρόσφατη απόφαση της δικαστού που καθόρισε το ποσό της αποζημιώσεως για το υ ς ιδιοκτήτες της πολυκατοικίας του ΑΟΟΑ, η οποία βρίσκεται πίσω από το Μ έγαρο και απαλλοτριώνεται υπέρ του ΟΜΜΑ του κ. Λαμπράκη, είναι πραγματικά προς έπαινον. Σύμφωνα λοιπόν με την απόφαση αυτή του Μονομελούς Απαλλοτριώσεων, καθορίζονται ως ποσόν αποζημιώσεως οι 600.000 δραχμές ανά τετραγωνικό μέτρο! Το ποσόν αυτό, σύμφωνα με τους μεσίτες, είναι υπερδιπλάσιο τη ς τρέχουσ ας αξίας στην περιοχή. Είναι όμως ένα καλό ποσόν προκειμένου να παύσουν διαμαρτυρόμενοι οι ιδιοκτήτες της εν λόγω πολυκατοικίας. Είδατε πόσο γενναιόδωρο γίνεται το ελληνικό κράτος πότε πότε; Ο κ. Λαμπράκης γνωρίζει κάλλιον παντός άλλου ότι όπου δεν πίπτει ράβδος, ρέει μέλι! της ΠΑΝΑΒΟΞ, που δουλεύουν ως service provider για την ΠΑΝΑΦΟΝ. Σ ’ αυτές θα επανέλθουμε προσεχώς. Για την ώρα, ενδεικτικά θα αναφέρουμε ότι η άλλη εταιρεία κινητής τηλεφωνίας, η ΤΕΛΕΣΤΕΤ, χρησιμοποιεί μια μόνο εται­ ρεία ως service provider, την Interamerican του κ. Κοντομηνά. Έ ργο της ΠΑΝΑΒΟΞ ιυς service provider είναι η παρεμβολή μεταξύ ΠΑΝΑΦΟΝ και πελάτη, η εισαγωγή υλι­ κού της κινητής τηλεφωνίας και «άλλες ανεξιχνίαστες υπηρεσίες». Γι’αυτές τις «α­ νεξιχνίαστες υπηρεσίες» περιμένουμε τους κ. Ψυχάρη και Κόκκαλη να προβούν σε διευκρινίσεις. Στη συνέχεια δημοσιεύουμε τα ονόματα των μελών του Δ.Σ. της ΠΑΝΑΒΟΞ και τις αρμοδιότητες του καθενός. Τα στοι­ χεία αυτά έχουν δημοσιευτεί στο Τεύχος Ανωνύμων Εταιριών 5795 της 12.10.1994. Από αυτό προκύπτουν και οι δικαιοδο­ σίες -μεταξύ άλλων- του και «διοικητού του Αγίου Όρους και καθηγητού του Πα- ντείου» κ. Στ. Ψυχάρη. Έχει λοιπόν το δι­ καίωμα και την αρμοδιότητα ο κ. «Διοι­ κητής» να συνυπογράφει μαζίμε ένα άλλο μέλος του Δ.Σ. επιταγές ποσού άνω των 100.000.000 δρχ.! Μην ταράζεστε: Ο κ. Στ. Ψυχάρης είναι πάρα πολύ εύπορος. Θα δείτε -αν επισκεφθείτε το Μ έγαρο- ότι έχει αναγορευθεί σε «μεγάλο ευεργέ­ τη». Ο κ. Λαμπράκης ξέρει λοιπόν να δί­ νει αλλά και να παίρνει... Έχουμε και λέμε για την εταιρεία: «ΠΑΝΑΒΟΞ Α.Ε. - ΑΝΩΝΥΜΗ ΕΛΛΗ­ ΝΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΠΑΡΟΧΗΣ ΥΠΗΡΕ­ ΣΙΩΝ ΤΗΛΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΣ ΚΑΙ ΠΑΡΑ­ ΓΩΓΗΣ ΚΑΙ ΕΜΠΟΡΙΑΣ ΤΗΛΕΠΙΚΟΙ­ ΝΩΝΙΑΚΟΥ ΕΞΟΠΛΙΣΜΟΥ». Η έδρα της εταιρείας βρίσκεται στο Μα­ ρούσι, Κηφισίας 64, και το τηλέφιυνό της είναι 6806849. Στο τεύχος τιυν Ανωνύμων Εταιρειών αναφέρεται ότι νέο μέλος του Δ.Σ. τοποθε­ τείται ο κ. Μισέλ Μπερτινέτο σε αντικατά­ σταση του παραιτηθέντος Francois Leon. Η νέα σύνθεση του Δ.Σ. προέκυψε ως εξής: 1. Gerald W hent του Arthur, διευθυντής της Vodafone Group PLC, άγγλος υπήκο­ ος, πρόεδρος του Δ.Σ. 2. Brigitte Bourgoin του Henry Castagnet γενικός διευθυντής της France Telecom Mobiles International, γαλλίδα υπήκοος, αντιπρόεδρος του Δ.Σ. 3. Σωκράτης Κόκκαληςτου Πέτρου, πρό­ εδρος και διευθύνων σύμβουλος της ΙΝΤΡΑΚΟΜ Α.Ε., μέλος του Δ.Σ. 4. Edward John Peett διευθυντής της Vodafone Group PLC, Άγγλος, μέλος του Δ.Σ. 5. Σταύρος Ψυχάρης του Παναγιώτη, δη­ μοσιογράφος, μέλος του Δ.Σ. 6. Julian M ichael H ornsm ith, διευθύνων σύμβουλος της Vodafone Group Inter­ national Limited, Άγγλος, μέλος του Δ.Σ. 7. Michael John Pitt του Ronald George, Άγγλος, μέλος του Δ.Σ. 8. Chantal Crave του Maurice, Γαλλίδα, μέλος του Δ.Σ. 9. Michel Berinetto του Nicola, Γάλλος, μέλος του Δ.Σ. Την εταιρεία εκπροσωπούν οι κ. G. Whent, Β. Bourgoin και Θεόδωρος Χατζηανδρέου του Κωνσταντίνου, ηλε­ κτρολόγος μηχανικός, γενικός διευθυντής'. Επιταγές άνω του ποσού των 100.000.000 δρχ. μπορούν να υπογράφουν δύο από τα μέλη της ομάδας A που την αποτελούν οι: G. Whent, Β. Bourgoin, Σ. Κόκκαλης, Ed. Peett, Στ. Ψυχάρης, J. Hornsmith, Μ. Pitt, Ch. Crave, Μ. Bertinetto και Θ. Χατζηαν­ δρέου. Για επιταγές από το ποσό των 100.000 δρχ. έως αυτό των 100.000.000 δρχ. απαιτεί­ ται υπογραφή ενός μέλους της ομάδας A και ενός μέλους της ομάδας Β. Τα μέλη της ομάδας Β είναι οι: 1. Χαράλαμπος Διαμαντάρης του Π ανα­ γιώτη, οικονομικός διευθυντής της εταιρεί­ ας και 2. Ελευθέριος Εμμανουήλ του Ιωάννη, προϊστάμενος του λογιστηρίου της εταιρεί- ας. Τέλος, επιταγές μέχρι του ποσού τιυν 100.000 δρχ. μπορούν να υπογράφουν δύο μέλη οποιοσδήποτε ομάδας. Κακώς επικρίθηκεη κυβέρνηση ΣημίτηότιΙι χρησιμοποίησε «απαίδευτο» για τη διοίκηση τονΑγίου Όρους. Όπως φαίνεται από τα στοιχεία που δημοσιεύουμε, οΚ ύριος Δ ιοικητής έχει έντονο ενδιαφέρον για τον πολιτισμό - καιμάΐιοτα πριν ανακηρνχθεί καθηγητής τον Παντιίον Πανεπιστημίου. ΨΥΧΑΡΗΣ- ΛΙΑ ΚΟΥΝΑ 20
  • 21.
    Λ εραστής του πολιτισμούΣτ. Ψυχά­ ρης, μάλιστα, έχει συστήσει και «Πο- *λιτιστικό Κέντρο» μαζί με έναν άλλο πεπαιδευμένο και άνθρωπο του πολι­ τισμού, τον γνωστό και μη εξαιρετέο Αιακουνάκο, από το Μάιο του 1995. :ερα βέβαια, συγκεκριμένα στις , εποχή που το σκάνδαλο των «Λέο- ίταν στην ημερησία διάταξη, το Βήμα ίριζε ανοικτά τον Θωμά Αιακουνάκο Λ οροόπλωνκαι μεσάζοντα». Αυτά προ fS~ ΜΟΣΤΟΥ ΦΕΣΤΙΒΑΛ ΑΘΗΝΩΝ ΝΟΡΘΩΣΗ» ΤΟΥ νιοστό ότι ο κ. Θεόδωρος Κρίτας, από ί νιά,ήταν ο άνθρωπος που είχε μετακα- ιΦεστιβάλπου κάθε καλοκαίρι διοργά- ΟΤστοΗρώδειο,τα σημαντικότερα και •ρα καλλιτεχνικά συγκροτήματα. Φέ- κε με μια επιστολή του και σε έντονο ιμαρτυρόταν για τη γενική κατάντια του λ τα τελευταία τέσσερα χρόνια, αναγ- τςταυτόχρονα ότι στο εξής «ιδιοπεύει». ότιαυτό είναιτο μόνο που μπορείνα κά- προόρισται να γίνει ο τέως υπουργός Πολιτι­ σμού και ευνοούμενος του Χρ. Ααμπράκη, Θά- νος Μικρούτσικος. Δουλειές με φούντες, προ­ σεχώς! Σύμφωνα λοιπόν με το σχέδιο νόμου, η Α.Ε. θα μπορεί να εκμισθώνει σε ιδιώτεςγια ένα μήνατα θέατρά της - δηλαδή το Ηροιδειο και το Θέατρο της Επιδαύρου. Αυτό βέβαια προεξοφλείται χω­ ρίς να λαμβάνονταιυπ’όψιν οι αρμοδιότητες του Κεντρικού Αρχαιολογικού Συμβουλίου. Και σύμφωνα με άλλο άρθρο του σχεδίου νόμου «κα­ τά παρέκκλιση των ισχυουσών διατάξεων» η Α.Ε. θα κάνει απευθείας συνεννοήσεις με τα με­ τακινούμενα συγκροτήματα. 0 ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ ΤΩΝ ΨΥΧΑΡΗ-ΛΙΑΚΟΥΝΑΚΟΥ Ο Στ. Ψυχάρης, έχοντας λουστεί στα νάματα του πολιτισμού μέσα στο Μέγαρο και έχοντας κατά νου το παράδειγμα Ααμπράκη, συνεταιρί­ στηκε μετον γνωστότατο στους αναγνώστες του περιοδικού, έμπορο όπλων και αφεντικό της εταιρείας ΑΧΧΟΝ (που ασχολείται εκτός από την εμπορία όπλων και με εργολαβίες, με εκδό­ σεις -Κέρδος, Αγορά, συμμετοχή κατά 10% στον Ελεύθερο Τύπο- κ.λπ., κ.λπ.) και συνέστη- ΠΩΣ ΑΝΟΙΞΕ Η ΟΡΕΞΗ ΓΙΑ ΤΟΝ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟ Η απορία άρχισε το 1994 με την επίσκεψη του Α. Παπανδρέου στις ΗΠΑ. Τον συνόδευ­ αν οι κ. Αρσένης και Λίβανός. Παρών, ως επι­ χειρηματίας, και ο κ. Λιακουνάκος. Μια βρα­ διά, ο κ. Τσομώκος συνοδέυσε τη Μιμή, την κ. Κατσέλη και την κ. Έλλη Στάη να παρακο­ λουθήσουν το Αμέρικαν Μπάλετ Θήατερ. Γύ­ ρισαν ενθουσιασμένοι από την παράσταση και, στη σουίτα του κ. Λιβανού, αποφασίστη- κε η μετάκληση του συγκροτήματος. Από δω άνοιξε η όρεξη και μετά τη σύσταση του «Κέντρου». Αμέσως μετά, έγινε η εκχώρη­ ση από τον EOT του Ηρωδείου στους Λιακου- νάκο-Ψυχάρη-Τσομώκο και η μετάκληση του Κόβεν Γκάρντεν. Χορηγοί, η Εμπορική Τρά­ πεζα (επί διοικήσεως του κ. Πουλή του «προε­ δρικού περιβάλλοντος») με 40 εκατ., η Φίλιπς Μόρις με 30 εκατ. και με άλλα 30 εκατ. χορη- γεία ο EOT. Μια δεύτερη μετάκληση, εκείνη του Τζούλιο Μπόκα, δεν υλοποιήθηκε αφού δεν βρέθηκε σπόνσορας και μια τρίτη ήταν εκείνη του Άλβιν Αίηλυ με χορηγό τη Φίλιπ Μόρις. Οι εκχωρήσεις του Ηρωδείου έγιναν από πιο χαριτωμένο που μάθαμε από τον κ. ιεσυνέντευξηπου παρεχώρησε σε εκπο- Γ, Seven X, ήταν οι λεπτομέρειες σχετικά 1 ανακριβή μετάκληση της... Όπερας του ,Κάρλο. Μιας Όπερας που, ωστόσο, εί- ταρκτη! ιτασηπρος τον τότε υπουργό Λίβανό εί- ,από τον σκηνογράφο κ. Πετρόπουλο, ου φίλου του, «κολλητσύ» του κ. Λιβα- εξηΣπανίδη, και της δημοσιογράφου κ. Καλδάρα! Τέτοιες οι λειτουργίες των είωνκαι δημοσίων οργανισμών, κατήγγειλε επίσης ο κ. Κρίτας ότι, με τις ονες ιδέες» που επικρατούν στον EOT, ο έργο των μετακλήσεων έχει εκχιορη- ιδιώτες οι οποίοι, αφού εξασφαλίζουν ες (λ.χ. Εμπορική Τράπεζα), μετακα- υγκροτήματα και καρπώνονται εκ του ούςτις σχετικές προμήθειες. Κανένα ρί- α είδαμε φέτος με τις πανάκριβες μετα- ςκαιτο άδειο Ηρώδειο. οφορίες αναφέρουν ότι, σύμφωνα με νόμου που πρόκειται να κατατεθεί σύ- στοΚοινοβούλιο, και το οποίο βασίζεται μο Μικρούτσικου για τα Κρατικά Θέα- ο Φεστιβάλ Αθηνών μετατρέπεται σε >μη Εταιρεία. Της εταιρείας Πρόεδρος σαν το «ΔΙΕΘΝΕΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΟ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΟ ΚΕΝΤΡΟ Α.Ε.». Το Δ.Σ. του «Κέντρου» αποτελείται από τους: 1. Θωμά Αιακουνάκο, επιχειρηματία ως Πρόεδρο 2. Σταύρο Ψυχάρη, δημοσιογράφο ο>ς Αντι­ πρόεδρο και μέλη τους: 3. Συμεών Τσομώκο, οικονομολόγο 4. Μαργαρίτα Αλαμάνου, οικονομολόγο και 5. Ζαχαρία Παπαπαναγιώτου, ιδιωτικό υπάλληλο. Την εταιρεία δεσμεύουν με την υπογραφή τους οι Θ. Λιακουνάκος και Σ. Τσομώκος. Ο κ. Τσομώκος, συνεργάτης του Θ. Λιακουνά- κου, ήταν πρώην γραμματέας του Ελληνοαμε- ρικανικού Εμπορικού Επιμελητηρίου. Στο «Κέντρο», τη δουλειά κάνει ο Τσομώκος, τα οικονομικά χειρίζεται ο Λιακουνάκος και ο Ψυχάρης βάζει το... όνομα και τις γνωριμίες. Τόσο απλά. Το ότι ο Θωμάς Λιακουνάκος ενδιαφέρεται και για τον πολιτισμό το μάθαμε μετά την κα­ ταγγελία του κ. Κρίτα. Αλλά αυτί) που τώρα μαθαίνουμε ήταν και η συμμετοχή του Κυρίου Διοικητού μαζί με τον Έμπορο Όπλων στο... πολιτιστικό γίγνεσθαι μέσω του Κέντρου. τους κ. Λίβανό και εν συνεχεία από τον κ. Ση- φουνάκη. Ποιος θα αντιστεκόταν στα αιτήμα­ τα του «Κέντρου»! Βέβαια, για να πούμε και του στραβού το δί­ κιο, ο πολιτισμός των Ψυχάρη-Λιακουνάκου είναι ανάλογος της παιδείας των συμβαλλομέ- νων. Είναι, λ.χ., γνωστή η μανία του Εμπόρου Όπλων για την προβολή ενός θεατρικού διδύ­ μου, μέσω των δωρεάν επανειλημμένων δια­ φημιστικών καταχωρίσεων στον Ελεύθερο Τύπο, των αφισοκολλήσεων κ.λπ. Αλλά αυτό το δίδυμο δεν μπορεί να υπερηφανεύεται και τόσο για τις καλλιτεχνικές του επιδόσεις. Όμως το άλλο δίδυμο, εκείνο των επιχειρη- ματιών του πολιτισμού, έχει πολλές πόρτες ανοιχτές. Ο κ. Έβερτ λ.χ. είναι κουμπάρος του Θο)μά Λιακουνάκου αλλά και βαφτισμένος ως «διάδοχος» του Ανδρέα από τον Στ. Ψυχάρη. Η σύζυγος του κ. Έβερτ είναι συνεταίρος της πρώην συζύγου του Στ. Ψυχάρη στο «Κόκκινο Αστέρι» που στεγάζεται στην οδό Αναγνωστο- πούλου αρ. 9. Ο τελευταίος έχει βεβαίως τις πολύ γνωστές καλές του γνωριμίες. Το μέλλον για το «Διεθνές Επιχειρηματικό και Πολιτι­ στικό Κέντρο» προοιωνίζεται λαμπρόν. Καλές δουλειές, παιδιά! 21
  • 22.
    / Οι διαπλεκόμενες ιστορίεςτης PLANET! «ΣΕ... ΛΑΜΠΡΑΚΙΣΤΑΝ ΚΑΙ... ΚΟΚΚΑΛΙΣΤΑΝ μετατρέπεται η Ελλάδα», έγραψε σας 10.9.96 η εφημερίδα Παρόν, αναφερόμενη στα «επανειλημμένα σχόλια» από τη στήλη «Βηματοδότης» εναντίον του Διοικητή του ΙΚΑ κ. Φοίβου Ιωαννίδη, επειδή δεν συναι- νοΰσε στις μεθοδεύσεις για την ανάθεση -με παράνομα συνταχθέντα διαγωνισμό- της μηχανοργάνωσης του Ιδρύματος. «Σύμβου­ λος Διαχείρισης» στη μηχανοργάνωση αυτή θα ήταν, όπως λέγεται, η εταιρεία PLANET. «Όποια πέτρα του Δημοσίου κι αν σηκώ­ σεις, Θαβρεις την PLANET από κάτω». Αυ­ τό είναι το επαναλαμβανόμενο σλόγκαν στους πολιτικούς διαδρόμους. Αξίζει τον κόπο η αναφορά στην εταιρεία αυτή, γιατί καθρεφτίζει με τον καλύτερο τρόπο τη διαπλοκή των πολιτικών και οικο­ νομικοί συμφερόντων. 01 ΜΕΤΟΧΟΙ ΤΗΣ PLANET Η PLANET ιδρύθηκε το 1987 με μετοχικό κεφάλαιο 70 εκατ. δραχμές και με έδρα τον Πύργο «Απόλλων». Σε «ακριβές αντίγραφο» με ημερομηνία 5.4.96 του καταστατικού της, που έχουμε υπόψη μας, αναφέρεται ως «PLANET Α.Ε., Ανώνυμη Εταιρεία Οικονομοτεχνικών και Τεχνολογικών Μελετών» και «το κεφάλαιο της εταιρείας (αποτελούμενο από 1.000 ανώνυμες μετοχές των 10.000 δρχ. εκάστη) αναλήφθηκε ολόκληρο από τους συμβαλλό­ μενους ιδρυτές της εταιρείας με τον ακό­ λουθο τρόπο». Ακολουθεί ο κατάλογος: 1. Παναγιώτης Αναστασάκος, 220 μετοχές 2. Ιωάννης Αναστασάκος, 150 μετοχές 3. Ελένη Μαστορόγλου, 150 μετοχές 4. Γεώργιος Ζαχόπουλος, 160 μετοχές 5. Κωνσταντίνος Φαρμάκης, 160 μετοχές και 6. Παύλος Μιχαηλίδης, 160 μετοχές. Ποιοι είναι αυτοί; Ο κ. Π. Αναστασάκος υπήρξε «εξ απορ­ ρήτων» της κ. Βάσως Παπανδρέου για μα­ κρύ διάστημα. Ό ταν η κ. Παπανδρέου ήταν στο υπουργείο Βιομηχανίας, ο κ. Ανα­ στασάκος ήταν «επιστημονικός συνεργά­ της». Ό ταν η Βάσω μετακινήθηκε ως Επί­ τροπος στην Ευρωπαϊκή Κοινότητα, οι δουλειές της PLANET, που είχε στο μεταξύ συσταθεί, άρχισαν να «αβγαταίνουν». Η κ. Επίτροπος έφερε από τότε στην PLANET μια σειρά από κοινοτικές δουλειές. Ό ταν πρόσφατα έγιναν αναφορές, υπήρξαν δια­ ψεύσεις για τις σχέσεις Βάσως-Αναστασά- κου από την πλευρά της υπουργού Ανάπτυ­ ξης, με σκοπό την αποστασιοποίησή της από την PLANET. Ό μω ς οι καλά γνωρίζο- ντες επιμένουν ότι η κ. Επίτροπος βοήθησε όσο μπορούσε ώστε η εταιρεία του κ. Ανα- οτασάκου να πάρει κοινοτικές δουλειές. • Ο κ. I. Αναστασάκος είναι αδελφός του του Π. Αναστασάκου. • Ο κ. Κ. Φαρμάκης είναι ο αδελφός της γυναίκας του Σ. Κόκκαλη, Ελένης. Είναι επίσης Γενικός Διευθυντής της ασφαλιστι­ κής εταιρίας ΑΜΥΝΑ που ελέγχεται από τον όμιλο Κόκκαλη. • Ο κ. Γ. Ζαχόπουλος είναι ανιψιός του κ. Δημητριάδη, που είναι το «δεξί χέρι» του Σ. Κόκκαλη σε όλες τις δουλειές του. Στην PLANET λοιπόν συναντούμε την διαπλοκή Κόκκαλη με τον ευνοηθέντα από την κ. Βάσω Παπανδρέου, Π. Αναστασά- κο. ΕΠΙΣΗΜΩΣ «ΣΥΜΒΟΥΛΟΣ ΔΙΑΧΕΙΡΙ ΣΗΣ» Επίσημα η PLANET εμφανίζεται ως Program Manager (Σύμβουλος Διαχείρι­ σης), που σημαίνει ότι ενεργεί έπειτα από ανάθεση για να επιβλέπει τη διαχείριση των κοινοτικών κονδυλίων από το ελληνικό κράτος. Οι αρμοδιότητες της PLANET είναι στη διαχείριση πηγών από το Β' Πακέτο Ντε- λόρ. Τα ποσά το Πακέτου έχουν κατά το ήμισυ κατανεμηθεί - και συγκεκριμένα για έργα που αφορούν οικοδομικά έργα και έργα οδοποιίας. Ό μως, σε περισσότερο σύνθετα έργα, και συγκεκριμένα σε εκείνα που αφορούν τους τομείς Παιδεία, Υγεία, Περιβάλλον, η απορρόφηση είναι περίπου στο... ()%! Απομένει ο τομέας του υπουρ­ γείου Βιομηχανίας. Σήμερα, η PLANET είναι Program Manager του υπουργείου Βιομηχανίας. Την ανάθεση αυτή υπέγραψε ο κ. Ροκό- ψυλλος επί υπουργίας Σημίτη. Τα κονδύ­ λια των επενδύσεων χειρίζεται το υπουρ­ γείο της Βιομηχανίας που με τις πολιτικές- πελατειακές σχέσεις των υπουργούν «απο­ φασίζει και διατάσσει». Πέρυσι, λ.χ., ο κ. Αντ. Λιβάνης πήρε επιχορήγηση ύψους 1,2 δισ. μετατρέποντας την εκδοτική του εται­ ρεία από Ε.Π.Ε. σε Α.Ε., με τη «συμμετοχή» κάποιων εταίρων από την Αγγλία^ αιι. με . «στόχο την παραγωγή CD-ROM ». Μ αμ ε τοια ποσά θα κατακλύζονταν η ίύφ αγορά από τα νέα τεχνολογικά προϊόν Βέβαια προέκυψαν οι εκλογές καιτο πενδυτικό ενδιαφέρον» Λιβάνη εσ τρ ά αλλού... Ό μω ς, η PLANET ενεργώντας ω ; Σ ι βουλος Διαχείρισης είναι φυσικό ναει ρεάζει τη δημόσια διοίκηση που είνα ι Project Manager. (Οι μόνοι ιδιωτικοίι ρείς -όσο κι αν δύσκολα μπορούμενατι χαρακτηρίσουμε έτσι-που ιταίζουν:οο< του Project Manager είναι η Εταιρ ΑΤΤΙΚΟ ΜΕΤΡΟ και η ΕΓΝΑΤΙΑ). 01 ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ ΤΗΣ ΕΤΑΙΡΙΑΣ Ποιες είναι σήμερα οι δραστηριότη της PLANET; Σύμφωνα με τις οδηγίες Ε.Ε. για τα μεγάλα έργα εκσυγχρονιοι που θα γίνουν στην Ελλάδα (ΠΕΠ)πρέ να ορισθεί ένας «Σύμβουλος Διαχείρισι (Program Manager), ο οποίος θα έχει( την ευθύνη παραγωγής των έργωνυπ ο) ταθιστώντας σε κάποιο βαθμότιςδημόσ υπηρεσίες. Εκτός από την αμοιβή τους, σύμβουλοι αυτοί θα επηρεάσουν ήθαο ι μίσουν στην πράξη και την ανάθεσητ ι έργων. Η κυβέρνηση του ΠΑΣ0Κκατέν με ως εξής τα κονδύλια της Ε.Ε.: • ΠΕΠ Αν. Μακεδονίας-Θράκης: Αύ β ε η εταιρεία «ΕΛΛΗΝΟΤΕΧΝΙΚΗ ΑΙ πρόεδρος της οποίας είναι ο γνωστόςχ από τα έργα του ΟΜΜΑ, Νίκος Π α νό τ Η εν λόγω εταιρεία έχει αναλάβει εκ τ του Μ εγάρου Μουσικής, το ΗλιακόΧ ι ριό, τους οικισμούς ΟΕΚ στην Κ αλαμάν κ.ά. • ΠΕΠ Κεντρικής Μακεδονίας: Η λαβε κοινοπραξία εταιρειών στηνο π ο ί μετέχει με σημαντικά ποσοστά PLANET. • «Επιχειρησιακό Πρόγραμμα Β ιομ ηχι νιας»: Με απόφαση του υπουργείουΒ ιο μ ι χανίας ανετέθη σε κοινοπραξία αποτελοι μενη από τις εταιρείες PLANET, 0 R C C ; SGS, ΕΛΑΗΝΟΤΕΧΝΙΚΗ και Ε Λ Λ Η Ν ΙΚ Ε ΕΠΕΝΔΥΣΕΙΣ. Η αμοιβή τηςκοινοπραξία θα φτάσει το 1,04 δισ. για τα επόμενα κ# χρόνια, ενώ επιπλέον οι επενδύσει; τ μ οποίες θα διαθέσει θα αγγίζσυντοέ σεκατομμύριο. Για την PLANET > ' ΕΛΛΗΝΟΤΕΧΝΙΚΗ αναφερθήκαμεή δη .Η ORCO (Operational Research C om pany). 2 2
  • 23.
    ΜΗΤΡΗΣ ΨΥΧΟΓΙΟΣ: [τ. Ψυχάρηςυ π ή ρ ξε έν α ς απ ό το υ ς ικ α ν ό τερ ο υ ς ρ επ ό ρ τερ , είν α ι σ ή μ ερ α ένα ς απ ό το υ ς π ιο επ ιτυ χ η μ έν ο υ ς ιθυντές εφ η μ ερ ίδ ω ν και μ π ο ρ ο ύ σ ε π ροφ ανώ ς να δ ιδ ά ξει επ αξίω ς δ η μ ο σ ιο γρ α φ ικά μ α θή μ α τα » ιμετην ακόλουθη επιστολή: α, 26/.10.96, ανήμερα τηγιορτήμου ητέ κ. Παπουτσάκη ίζω καλά πως ό,τι κι αν γράψω θα χρησιμοποιηθεί εις βάρος μου αλλά επει- ιενταετίαν υπήρξα υπάλληλός σας και ίσως κάποιοι από τους αναγνώστες Θυμούνται ακόμη, αποτολμώ να διαψεύσω τον σπουδαγμενο συντάκτη σας όλη Βασιλάκη που ισχυρίζεται στο χθεσινό τεύχος του ΑΝΤΙ ότι εγώ έκανα . του Τμήματος Επικοινωνίας και Μ.Μ.Ε. του Παντείου Πανεπιστημίου «τη j εισήγηση» για την ανάθεση διδασκαλίας στον διευθυντή του Βήματος κ. άρη «τηνημέρα ακριβώς του διορισμού του». Είναι πέρα για πέρα ψεύδος, ασύστολο. ίθεια είναι ότι το θέμα διδασκαλίας του Στ. Ψυχάρη στο Πάντειο πανεπι- είχε τεθεί, όχιμε πρωτοβουλία τουίδιου, από τονΑπρίλιο (όταν το Αγιονό- ινακόμη στην ησυχία του και κανείς από όσους σήμερα κόπτονται για την τύ- δεν ενδιαφερόταν ποιος είναι ο Διοικητής του), και είχα διαφωνήσει. Είχα ήσει για λόγους σχετικούς με το πρόγραμμα σπουδών του τμήματος και κυ- νπονόητης προσωπικής ευθιξίας, για λόγους δηλαδή εντελώς άσχετους με ά ψεύδη, όσα κατασκευάζει εναντίον των Ψυχάρη-Λαμπράκη στο επαίσχυ- γνωσμά του ο ανεπαρκής μεν, βορβορώδης δε εγκέφαλος του κ. Βασιλάκη. ούσα καίτοι αναγνώριζα (ας μου επιτραπεί η βλασφημία αυτή σ’ αυτές τις ;;), ότι ο Στ. Ψυχάρης υπήρξε ένας από τους ικανότερους ρεπόρτερ, είναι . ένας από τους πιο επιτυχημένους διευθυντές εφημερίδων και μπορούσε 'ώς να διδάξει επαξίως δημοσιογραφικά μαθήματα, όπως και τόσοι άλλοι δι- ές και στελέχη εφημερίδων, για των οποίων το παρελθόν, το παρόν, το μέλ­ ισπουδές και τα κότερα ουδείς ενδιαφέρεται. Εξ αιτίας ακριβώς της διαφω- υ, δεν συζητήθηκε το θέμα κατά τις Γ.Σ. του Ιουνίου, αλλά κατά την πρώτη .νέαςχρονιάς, την ιστορική πλέον 7" Οκτωβρίου. Κατά τη συζήτηση που έγι- θεσατις απόψεις μου και τις προτάσεις μου και κατά την ψηφοφορία απείχα, /ώς, θέμα Αγίου Όρους δεν υπήρχε σε όλη αυτή τη διαδικασία (θυμίζω ότι ιε τηνΆνοιξη και όχι με πρωτοβουλία του Στ. Ψυχάρη) και προφανέστατα ίρξε καμία συνωμοσία. :ύπτει αμέσως το φοβερό ερώτημα: ανδενείναι ο Ψυχογιός, τότε ποιος είναι ιιστημιακόςπου«τόλμησε» ναπροτείνει στονΣτ. Ψυχάρη ναέρθει να διδά- Πάντειο: Έ, όχι, κ. Παπουτσάκη, δεν θα απαντήσω! Δεν υπάρχει τίποτα το ιό, όταν προτείνει κάποιος στο διευθυντή της μεγαλύτερης σε κυκλοφορία ιίδαςτης χώρας, μιας εφημερίδας από τις αξιολογότερες που διαθέτουμε, να έρθει να διδάξει στο δημοσιογραφικό τμήμα ενός Πανεπιστημίου.Στο τμήμα μας δί­ δαξαν επί έτη η Κ. Δασκαλάκη της Μεσημβρινής και ο Λ. Καραπαναγιώτης των Νέ­ ων, στο αντίστοιχο του Πανεπιστημίου Αθηνών οι Σ. Φυντανίδης της Ελευθεροτυ­ πίας και Α. Καρκαγιάννης της Καθημερινής, για να περιοριστώ μόνο σε διευθυντές εφημερίδων. Σήμερα διδάσκουν σε μας οι κ. Σ. Πολυμίλης της Ελευθεροτυπίας και Ριχ. Σωμερίτης του Βήματος. Οι δικές μου επιφυλάξεις ως προς το αν θα έπρεπε να διδάξει ο Στ. Ψυχάρης στο Τμήμα μας δεν σημαίνει ότι μου επιτρέπουν να παραδώ­ σω όποιον διαφωνεί μαζί μου στον κανιβαλισμό του κάθε ψευδογράφου Βασιλάκη. Γνωρίζω ότι τη διάψευση αυτή δεν θα μου τη συγχωρέσει ο δυστυχής αρθρογρά- φος σας, κ. Παπουτσάκη· διότι αυτό που διαψεύδεται δεν είναι κάποιο κείμενο αλλά η βαθύτατη επιθυμία του να έχουν έτσι τα πράγματα, να είμαι δηλαδή «άθλιος υπάλληλος αθλίων», όπως συμπεραίνει σε ό,τι αφορά το πρόσωπό μου. Και είναι κα­ τανοητή η επιθυμία του: κατηγορώντας άλλους ως «άθλιους» ελπίζει ότι αποκτά ο ίδιος ανώτερη υπόσταση. Αλλά οι συκοφαντίες και τα ψεύδη έχουν «κοντά ποδά­ ρια»- ούτε ανάστημα ούτε μακρά πορεία εξασφαλίζουν σε όσους άθλιους ψεύτες κα- βαλάνε πάνω τους. Φοβάμαι όμως πως η δημοσίευση του κειμένου του σημαίνει ότι συμφωνείτε με τον σπουδαγμένο ψευδογράφο υπάλληλό σας κ. Βασιλάκη, κ. Παπουτσάκη· μένει λοιπόν να διευκρινίσετε στους αναγνώστες σας και σε μένα αν η ιδιότητα του «αθλί­ ου υπαλλήλου αθλίων» με χαρακτήριζε και την περίοδο 1985-1990 που ξενυχτούσα «στα υπόγεια του ΑΝΤΙ» ως υπάλληλός σας ή την απέκτησα αμέσως μόλις μετακόμι­ σα στο Βήμα. Λυπάμαι που παλιές φιλίες τελειώνουν μ’ αυτόν τον άθλιο τρόπο, χαίρομαι που δεν ασπάζομαι τον «αντισυγκροτηματικό ρατσισμό» που διακρίνει το ΑΝΤΙσήμερα, γνωρί­ ζω πως δεν υπήρξα πειστικός για όσους κραυγάζουν συνεχώς DelendaMegaro, εύ­ χομαι να υπάρξει μεγαλύτερη νηφαλιότητα αλλά ομολογώ ότι δεν το ελπίζω. Και βε­ βαίως περιμένω να εισπράξω τα επίχειρα της πράξης τού να απαντήσω και να διατα- ράξω την κατάσταση επηρμένης, υβριστικής και συνάμα χαζοχαρούμενης δαιμονολο­ γίας που βασιλεύει στις σελίδες του περιοδικού σας. Ζητώ συγγνώμη για το μακροσκελές της απάντησης· έχω όμως γεμίσει πολλές εκατοντάδες σελίδες του ΑΝΤΙ με κείμενά μου. Δικαιούμαι λοιπόν μία τελευταία για να υπερασπιστώ την τιμή και την υπόληψή μου. Με ειλικρινή αισθήματα θλίψης Δημήτρης Κ. Ψυχογιός η Δ. Δέψης ή Ημεροδηκτης Μόνιμοςυπάλληλος τουΔημοσίου, ευκαιριακά τουΧρ. Τεγόπουλου, της «Αυγής», τουΧρ. Παπουτσάκη, τουΧρ. Ααμπράκηκαι πάπα οεαυτός του. ροσωπεύει μια ομάδα εταιρεκόν με φαλήςτον επιχειρηματία κ. Σ. Πασχέ- προσιατευόμενο του Συγκροτήματος. ΛΛΗΝΙΚΕΣ ΕΠΕΝΔΥΣΕΙΣ ανήκουν κ. Βικέντιο Αρσένη, αδελφό του ργού Παιδείας και πρώην πρόεδρο λληνικής Βιομηχανίας Ό πλυ)ν. ΩΝΥΜΕΣ ΔΙΑΠΛΟΚΕΣ , εύκολο λοιπόν να αντιληφθεί κα- ην*έκταση τιυν συμφερόντων του μου» Κόκκαλη-Λαμπράκη-Ψυχάρη. των διαφόρων διαπλεκόμενων εται- μπορούν σήμερα να ελέγχουν όχι :ις τηλεπικοινωνίες και τον εκσυγ- ιμό της υποδομής του κρατικού μη- ιού, αλλά και τις πολιτικές εξελίξεις. :ράδειγμα, ποιες είναι οι σχέσεις με­ ταξύ της κ. Β. Παπανδρέου και του Σ. Κόκ- καλη; Πώς εξηγεί η κ. Παπανδρέου ότι ο στενότατος συνεργάτης της κ. Αναστασά- κος κατέχει το μεγαλύτερο σε αριθμό πα­ κέτο μετοχο)v της PLANET στην οποία συ­ μπράττει με δικούς του ανθροόπους στην εταιρεία; Να πιστέψουμε άραγε ότι η ίδια δεν έχει καμιά σχέση με την εν λόγο; εται­ ρεία, όταν ο «άνθρωπος» της είναι επίσης διευθύνο;ν σύμβουλος της ίδιας εταιρείας; Πώς εξηγείται μια τόσο μεγάλη συγκέ­ ντρωση στενούν «συνεργατών» και «συγγε- vojv» στην ίδια εταιρεία; Αλλά δεν είναι μόνον αυτά. Η διαχείριση της τύχης των προβληματικοί είναι μια άλ­ λη πτυχή των δρασηριοτήτων της σημερι­ νής υπουργού Ανάπτυξης. Ό λα αυτά που περιγράφουμε σήμερα, και άλλα πολλά, δεν θα γινόταν ποτέ εφι­ κτά χωρίς την αμέριστη υποστήριξη των δη­ μοσιογραφικών οργάνων του Συγκροτήμα­ τος Ααμπράκη. Έ τσι όσοι αντιστέκονταν στις μεθοδεύ­ σεις του Συγκροτήματος και του Κόκκαλη, τους παρελάμβανε η πένα γνωστών κονδυ­ λοφόρων, όπως στην περίπτωση του πρώην αναπληρωτή υπουργού Δημοσίων Έ ργω ν Γιάννη Σουλαδάκη, που εκδιώχθηκε τελι­ κά από τη θέση του. Αλλα στελέχη του Συγκροτήματος ανέλα- βαν επίκαιρες θέσεις στη διαδικασία κατα­ νομής των έργων, όπως ο τακτικός αρθρο- γράφος των Νέων ο κ. Αντ. Βγόντξας, ο οποίος είχε ως νομικός σύμβουλος του Ανδρέα Παπανδρέου τον νομικό έλεγχο των συμβάσεων για τα Σπάτα.
  • 24.
    του Νίκου Παπαδημητρίου Α κοΰγονταςτις συζητήσεις στο φουαγιέ και τα σκαλά­ κια του Παλλάς, μετά την προβολή της ταινίας-ντο- κουμέντο για την Ορθόδοξη Εκκλησία της Αλβανίας (στις 6 Ιουνίου, στην οποία παρών ήταν ο Αρχιεπίσκοπος κ. Αναστάσιος), μπορούσε να διακρίνει κανείς δυο κοινές διαπιστώσεις: Πρώτον, το σημαντικότατο έργο που επιτελεί ο κ. Αναστάσιος με αποδέκτη ολό­ κληρο τον αλβανικό λαό, ανεξαρ­ τήτως, δηλαδή, αν πιστεύει ή όχι, ή σε ποιον πιστεύει. Και, όεύτερον, τα σοβαρά εμπόδια που ορθιόνο- νται στο δρόμο του. Κανείς όμως, από την άλλη, δεν θα μπορούσε τότε να ψυχανεμι­ σθέ ί ότι κάποια από αυτά τα προ­ βλήματα θα τα προκαλούσαν άν­ θρωποι που μιλούν την ίδια γλιόσ- σα με τον Αρχιεπίσκοπο Τιράνων και πόσης Αλβανίας... Γιατί τι άλλο θα μπορούσε να λε­ χθεί για την άστοχη, το λιγότερο, δήλωση του έλληνα υπουργού Εξωτερικών Θ. Πάγκαλου, επί αλ­ βανικού εδάφους μάλιστα, ότι «η Εκκλησία της Αλβανίας υπάγεται στο Οικουμενικό Πατριαρχείο Κωνσταντι­ νουπόλεως,», όταν γνωστό τοις πάσι είναι ότι η αλβανική Εκκλησία είναι Αυτοκέφα­ λη: Πολύ περισσότερο δε, όταν η πολεμική. μέσω σχετικής αρθρογραφίας, κατά του κ. Αναστασίου δεν έχει σταματήσει ούτε ημέ­ ρα (!), πολύ περισσότερο δε όταν η κυβέρ­ νηση Μ περίσα συνεχίζει να αρνεώαι ά>υς τρεις Μητροπολίτες (και έλλη υπηκόους...) που χειροτόνησε > Οικουμενικό Πατριαρχείο. Γι’ αυτό το πρόβλημα ειδικότει ποίς ξεκίνησε, ποιες είναι οι σ , ; σεις των κ.κ. Βαρθολομαίου > Αναστασίου, αλλά και ποιεςοι) σεις που διαγράφονται, σε α υ ■ που ακολουθούν- ΤΟ ΧΡΟΝΙΚΟ Στις 24 Ιουνίου 1992, η Σύνοδ του Οικουμενικού Πατριαρχείι εκλέγει Αρχιεπίσκοπο Τιράνο.. και πάσης Αλβανίας τον κ. Α ν στάσιο, και Μητροπολίτες Κ ο ρ τσάς: τον κ. Χριστόδουλο Μ ουστι κα, Αργυροκάστρου: τον κ. Α λ ξανδρο Καλπακίδη και Β ερατίοι τον κ. Ιγνάτιο Τριάντη (σε α υτοί τους τρεις εντοπίζεταιτο πρόβλημ ι σήμερα). Δέκα ημέρες αργότερί πατριαρχική αντιπροσωπεία ε® σκέπτεται τον Σαλί Μ περίσα οποίος και εκφράζει τη δυσαρέ σκειά του: Η αλβανική κυβέρνηση είπε, αγνοήθηκε στις αποφάσεις του Πατριαρχείου. Δήλωσε δεσ η αποδέχεται την επιλογή τουΑ ρχιε­ πισκόπου (ήταν ήδη Πατριαρχικός Έ ξαρχος στη γείτονα χώρα), αλλάεπ’ο υ - δενί λόγο τους άλλους τρεις, επειδή α κρι­ βούς ήταν έλληνες υπήκοοι. Αντιπρότεινε, Εξάλλου, να αναζητηθούν Μητροπο/Μ
  • 25.
    ΔΗΛΩΣΗ-ΔΙΑΜΑΡΤΥΡΙΑ ΤΗΣ ΟΡΘΟΔΟΞΗΣ ΑΥΤΟΚΕΦΑΛΗΣΕΚΚΛΗΣΙΑΣ ΤΗΣ ΑΛΒΑΝΙΑΣ Ο Αρχιεπίσκοπος Τιράνων και πάσης Αλβανίας κ. Αναστάσιος, σχετικά με την απαγόρευση της ει­ σόδου των τριώ ν Μητροπολιτών στην Αλβανία, προέβη στην ακόλουθη δήλωση-διαμαρτυρία: «Π ληροφορούμεθα ότι ορισμένοι επώνυμοι και ποικίλοι ανώνυμοι κύκλοι, πιθανώς εκ πλάνης ή πα­ ραπ ληροφορήσεω ν διαδίδουν ότι οι τρ εις νεοχειροτονηθέντες Μ ητροπολίτες δεν έρχονται στην Αλβανία, διότι δήθεν “δεν το υ ς δέχεται ο Αναστάσιος". Πρόκειται για δόλια επινόηση, για αστήρικτο και κακόβουλο ισχυρισμό, που επιδιώκει να σπιλώσει και υπονομεύσει τον εδώ ιερό αγώνα μας. 'Εχου­ με επανειλημμένως δηλώσει με απόλυτη σαφήνεια και το επαναλαμβάνουμε ότι ευχόμεθα και επιθυ­ μ ο ύ μ ενα έλθουν κοντά μας, για να συμμεριστούν τον κόπο και τον πόνο τη ς εκκλησιαστικής μας δια­ κονίας στην Αλβανία, οι αδελφ οί Μητροπολίτες. Αλλ’ όμως, όλως αντιθέτω ς, η Αλβανική Κυβέρνηση έχει απερίφραστα καταστήσει σαφές, με ανα­ κοινώσεις στα μέσα ενημερώ σεω ς και με επίσημες επιστολές τόσ ο στην Αρχιεπισκοπή Τιράνων (2.8.1996) όσο και στο Οικουμενικό Πατριαρχείο (5.8.1996), ότι είναι αποφασισμένη να μην επιτρέψει την είσοδό τους στην Αλβανία και εμμένει στη ρητή από το 1992 θέση της ότι δεν δέχεται ολόκληρη η Ιερά Σύνοδος της Ο ρθοδόξου Αυτοκεφάλου Εκκλησίας της Αλβανίας να αποτελείται από 'Ελληνες Αρχιερείς. Τα γεγονότα είναι αδιαμφισβήτητα. Ό σοι το/ψιούν ακόμη να τα αμφισβητούν και παραμέ­ νουν, εκουσίως ή ακουσίως, θύματα εκείνων που έχουν τους λόγους το υ ς να τα διαδίδουν; α ς έλθουν στην Αλβανία, δίπλα τους είναι, να τα εξετάσουν. Και επιτέλους, ας χρησιμοποιήσουν όσα επιχειρήμα­ τα και μέσα διαθέτουν για να μεταπ είθουν τις αλβανικές αρχές και την αλβανική κοινή γνώμη, αντί να συκοφαντούν εκ το υ ασφαλούς εκείνους οι οποίοι σε σκληρότατες συνθήκες, θλίψ εις και πληγές μο­ χθούν για την ανόρθωση τη ς καταβασανισμένης Ο ρθοδοξίας στην Αλβανία». τηχοότητας. είπε ο αλβανός πρόεδρος αλλά δεν ί ι να τα εννοούσε όλα, τουλάχιστον ι σκέλος της αποδοχής του κ. Ανα- t. Η πολεμική με στόχο τον ίδιο απο- ,ον, και Θεσμικό χαρακτήρα: διάφο- Ηα νόμου επιχειρούν την εκδίωξή ος, επιπλέον, και το Σχέδιο Συντάγ- ης Αλβανικής Δημοκρατίας (Νοέμ- 194). Σημειωτέον, το θέμα του συ- ( ος, αναβλήθηκε, όεν έχει λήξει. α να έλθουμε στις πρόσφατες εξελί- στιγμή κατά την οποία οι Αλβανοί οίζουν ότι οι Έ λληνες επιχειρούν ση και επίτευξη εθνικών σχεδίων ΐς Εκκλησίας της Αλβανίας, (εκείνη μή) το Οικουμενικό Πατριαρχείο τίζει να χειροτονίσει τους τρεις :ς Μητροπολίτες. Χναστάσιος προσπαθεί να αποτρέ- εξέλιξη αυτή -βέβαιος για τη συνέ- ;...- σε δύο επιστολές του: 23 Ιονλί- 15Ιουλίου. Σε αυτές θυμίζει τη θέση ε πάρει ο Μπερίσα και αναφέρεται 5ικες» και «εξοιπραγματικές», όπως ακτηρίζει, απόψεις των εν Αλβανία ντων για «διείσδυση» κ.ο.κ. Οι έκ­ του Αρχιεπισκόπου δεν εισακούο- ι οι τρεις χειροτονούνται... ημείο αυτό ας ανοίξουμε μια παρέν- :αθώς πολύς λόγος έγινε για τη διαρ- ελληνική εφημερίδα των επιστολών νολικώς) που αντήλλαξαν ο Οικου- .ς Πατριάρχης και ο Αρχιεπίσκοπος ίας. Η δημοσιοποίησή τους επηρέα- ίριστες, μέχρι εκείνη τη στιγμή, σχέ- jv δύο ανδρών: ο κ. Βαρθολομαίος σε υπεύθυνο της διαρροής τον κ. .άσιο, κάτι το οποίο ο Αρχιεπίσκοπος ίας αρνείτο κατηγορηματικά, προ- τας ότι «μεγάλη ζημιά έγινε». Τρίτοι προύσαν, πάντως, ότι τις επιστολές εκαι το αρμόδιο επί εξωτερικών ζη- ιν ελληνικό υπουργείο... τίδραση της αλβανικής κυβέρνησης, 1 όματος του υπευθύνου επί θρησκευ- 'υποθέσεων κ. Μ παρντίλ Φίκο, ήταν (2Αυγούστου): «Την είδηση (τηςχει- ας) την πληροφορηθήκαμε μέσω τον .Μας εξέπληξε το γεγονός ότι το Πα- τίο, χωρίς να έχει συνομιλήσει εκ των ίωνμε τους εκπροσώπους της αλβα- '.νβέρνησης, λαμβάνει απόφαση ώστε ηρη ηΣύνοδος στην Αλβανία να απο- 11 από έλληνες υπηκόους. Και αυτό Vo γιατί υπερβαίνει κάθε ηθική στις ςμεταξύ των όύο πλευρών, αλλά σνγ- ς θίγει την εθνική συνείδηση του λαού συμπεριλαμβανομένων και των Αλβα­ νών Ορθοδόξων. Παρακαλούμε, Μακαριώ- τατε, (σ.σ. η επιστολή Φίκο απευθυνόταν προς τον κ. Αναστάσιο), να καταστήσετε γνωστή στο Πατριαρχείο τη ρητή θέση μας, να μην επιτρέψουμε πλέον σε κανέναν ξένο κληρικό να διευθύνει τις υποθέσεις της θρη­ σκείας στην Αλβανία. Η θέση αυτή -κατα­ λήγει η επιστολή- δεν έχει καμία σχέση με τη φιλία του λαού μας με τον ελληνικό λαό». Η ΥΠΟΘΕΣΗ ΕΚΛΕΙΣΕ(;) Από την πλευρά του Φαναριού η απάντη­ ση είνια μία: «Εμείς τελειώσαμε». Αυτό, βε­ βαίως, μπορεί να έχει δύο τρόπους ανάγνω- Άστοχη, το λιγότερο, ήταν η δήλωση του ελληνα υπουργού Εξωτερικών Θ. Πάγκαλου, επί αλβανικού εδάφους μάλιστα, ότι «η Εκκλησία της Αλβανίας υπάγεται στο Οικουμενικό Πατριαρχείο Κωνσταντι­ νουπόλεως», όταν γνωστό τοις πάσι είναι ότι η αλβανική Εκκλησία είναι Αυτοκέφαλη. σης: Είτε ότι αυτές ήταν οι αποφάσεις του Οικουμενικού Πατριαρχείου και θα πρέπει να γίνουν αποδεκτές - «ηχειροτονία τον πε- "----- — Ν ρασμένο Ιούλιο των τριών Μητροπολιτών που είχαν εκλεγεί τον Ιούλιο του 1992 επε- βάλλετο κατά τους ιερούς κανόνας», ελέγε- το χαρακτηριστικά από το Φανάρι. Είτε -και αυτό αποτελεί θέση του Πατριαρχείου πλέον, όπως αφήνουν να διαρρεύσει από εκεί- «η ενθρόνιση των Μητροπολιτών δεν αποτελεί μέρος του Μυστηρίου και συνε­ πώς εξαρτάται από σωρεία άλλων παραγό­ ντων. Το Φανάρι θεωρεί ότι αυτό το θέμα αφορά τις σχέσεις τηςΑυτοκεφάλου Εκκλη­ σίας της Αλβανίας με τις αλβανικές αρχές. Θα πρέπει -με άλλα λόγια- να λαμβάνονται υπόψη και οι επιθυμίες των κρατούντων, ώστε να αποφεύγονται συγκρούσεις, οι οποίες ουδένα ωφελούν . » Με την ελπίδα ότι θα επικρατήσει η δεύ­ τερη (και ψυχραιμότερη...) άποψη και μέ­ χρι να αποκατασταθεί το πρόβλημα της συ­ γκρότησης της Συνόδου, η Εκκλησία της Αλβανίας θα διοικείται από το 13μελές Γε­ νικό Εκκλησιαστικό Συμβούλιο, από τους οποίους οι δώδεκα είναι αλβανοί πολίτες - ενδεικτικό και αυτό του τρόπου με τον οποίο πολιτεύεται ο κ. Αναστάσιος .. Και για να ξαναγυρίσουμε εκεί από όπου αρχίσαμε, στο Παλλάς, δηλαδή: Η διακή­ ρυξη του Αρχιεπισκόπου Αλβανίας κ. Ανα­ στασίου «για την ανάγκη γενικότερης συ­ νεργασίας όλων τιυν ανθρώπων, ανεξαρτή­ τως θρησκευτικού πιστεύω, καθώς και όλων των μειονοτήτων και όλων των λαών της Βαλκανικής», εύλογο είναι να μας βρί­ σκει όλους, σταθερά σύμφωνους - και «συμμάχους»!
  • 26.
    σ τ/7/ αλόγιστηκατανάλω ση, στη σπατάλη Επιμέλεια: Ε. Κολλιοπούλου, Δ. Κ. Σωτηρόπουλος Άνθρωποι και σκουπίδια 0 αναπτυξιακός μύθος για την «ισχυρή» οικονομία του 2000 κτίζεται πάνω στις χωματερές μας. Τα άχρηστα κομμάτια του προηγούμενου εικοσιτετραώρου μας, λίγα χιλιόμετρα μακριά από το πεδίο των αισθήσεών μας, απασχολούν καθημερινά εκατοντάδες ανθρώπους. Από τις παγωμένες χωματερές της Ρωσίας του Γιέλτσινμέχρι τις δυτικές μεγαλουπόλεις της ευημερίας, η εργασία διαλογής των απορριμμάτων είναι όλο και πιο συχνό θέαμα. Η Τσιγγάνα ρακοσυλλέκτρια που βρέθηκε θαμμένη κάτω από το σωρό σκουπιδιώνσε χωματερή των Άνω Λιοσίων το περασμένο καλοκαίρι, αποκάλυψε την τραγική όψη του πολιτισμού μας. Η αλόγιστη ανάπτυξη, η υπερ-παραγωγή αγαθών που δεν είναι δυνατόν να απορροφηθούν από το καταναλωτικό κοινό, αποδεικνύει τη χρεοκοπία και το αδιέξοδο του συστήματος. Ο καπιταλισμός διαπιστώνει κατά καιρούς την ανάγκη αυτοπροστασίας του και αναγκάζεται να υποστηρίξει προγράμματα ανακύκλωσης και προστασίας του περιβάλλοντος, που συχνά εγκαταλείπει εξαιτίας του σημαντικού κόστους τους. Μια νέα βιομηχανία, τα ανακυκλωμένα και ανακυκλώσιμα προϊόντα, συνήθως ακριβότερα από τα μέχρι τώρα συμβατικά προϊόντα, αποτελούν την εναλλακτική λύση. Η ανάγκη εξεύρεσης μεθόδων για την κάλυψη του επιπλέον κόστους επεξεργασίας τους έχει ήδη αντιμετωπιστεί σε πολλά κράτη με την επιβολή του «πράσινου» φόρου. • · · Τ α π ρ ο β λ ή μ α τα π ο υ π α ­ ρ ο υ σ ιά σ τη κ α ν τ ο π ερ α σ μ έν ο κ α λ ο κ α ίρ ι σ τις χ ω μ α τ ε ρ έ ς τ η ς π ερ ιο χ ή ς τ η ς Α ττικ ή ς έ φ ε ρ α ν σ το π ρ ο σ κ ή νιο τ η ν α π α ρ ά δ ε ­ κτη λ ε ιτο υ ρ γ ία τω ν χ ω μ α τερ ώ ν κα ι τη ν ελλιπ ή έ ω ς α ν ύ π α ρ κ τη υ π ο δ ο μ ή γ ια τ η δ ια χ είρ ισ η τω ν α π ο β λή τω ν. Π ρ ο κ ε ιμ έ ν ο υ ν α μ ε τρ ια σ τε ί η κ α τα σ π α τά λ η σ η τω ν φ υ σ ικώ ν π όρω ν, ν α μ ειω ­ θ ε ί η χ ρ ή σ η επ ικίνδ υνω ν υ λι- Στο τέλος κάθε μέρας ξεχειλίζουν τα σκουπίδια στο κέντροτηςΑ8ήν κώ ν π ου ο δ η γ ο ύ ν σ τη ν επ ίβ ά - Μήπως είναι καιρός ο δήμος να φροντίσει για την τοποθέτησηειδικό ρ υ νσ η τ ο υ π ερ ιβ ά λ λ ο ν το ς κ α ι κάδων για διαχωρισμό των διαφόρων υλικών; σ τη δ ια τά ρ α ξη τ ο υ ο ικ ο σ υ σ τή ­ μ α το ς , η Ο ικ ο λ ο γ ικ ή Ε τα ιρ ία Α ν α κ ύ κ λ ω σ η ς (Ο .Ε .Α .), έ χ ε ι κ α τα θ έ σ ε ι σ υ γ κ ε κ ρ ιμ έ ν ε ς π ρ ο τά σ ε ις κα ι π α ρ α τη ρ ή σ ε ις π ου α φ ο ρ ο ύ ν τ η σ χ ετικ ή ν ο μ ο ­ θ εσ ία : «Στην Ελλάδα πετιούνται ετησίως 300.000 τόνοι χαρτιού, το 80% του οποίου εισάγεται με κό­ στος αρκετά εκατομμύρια δολάρια. Το 1/3 του όγκου των σκουπιδιών αποτελείται από υλικά που χρησιμοποιούνται για συσκευασία (κυρίως χαρτί, πλαστικό, μέταλλα, γυαλί). Τα μισά από τα σκουπί­ δια που πετάμε είναι απομεινάρια τροφίμων και ορ­ γανικά υλικά που μπορούν να χρησιμοποιηθούν για την παραγωγή λιπάσματος (εδαφοβελτιωτικό), το οποίο είναι ποιοτικά ανώτερο από τα χημικά λιπά­ σματα. Με την ανακύκλωση του γυαλιού και του αλουμινίου μειώνεται η καταστροφή του φυσικού περιβάλλοντος που προκαλείται με την εξόρυξη, και εξοικονομούνται πόροι ενέργειας και πρώτες ύλες. 1τόνος γυαλιού εξοικονομεί 135 λίτρα πετρε­ λαίου. Ο περιορισμός της κατανάλωσης πετρελαί­ ου λόγω των περιορισμένων αποθεμάτων και η δια­ κίνησή του, γίνονται αιτία για πολέμους και εκβια­ σμούς. Όσο για την επικινδυνότητα των πλαστικών στο φυσικό περιβάλλον, αρκεί να σκεφτούμε ότι ένα πλαστικό μπουκάλι χρειάζεται 500 χρόνια για να καταστραφεί. Ετήσια στην Ελλάδα πετάγονται 110 εκατ. πλαστικά μπουκάλια, ενώ παράγουμε 27.000 τόνους πλαστικού, το 36% του οποίου χρη­ σιμοποιείται για συσκευασία προϊόντων. Είναι ανά­ γκη να περιορίσουμε τα υλικά συσκευασίας και οι προμηθευτές και κατασκευαστές να εφαρμόσουν την ποιοτική πρόληψη: κατασκευή και προώθηση στην αγορά βιομηχανικών προϊόντων και συσκευα- σιών φιλικών προς το περιβάλλον που να μπορούν να επαναχρησιμοποιηθούν. Ένας άλλος στόχος θα πρέπει να είναι ο περιορισμός της πλαστικής σα- εγκατάλειψη της χρήσης πλαστικού PVCκαιιω δ ώ ν μιας χρήσης». • · · Καμπάνια υπέρ των ήπιων πηγών ενέρ ας έχουν ξεκινήσει εδώ και αρκετά χρόνιατα λη του ελληνικού τμήματος της διεθνούςοργά (της Γκρινπίς. Τον περασμένο μήνα, ακτιβκ της οργάνωσης αναρριχήθηκαν στα κεντρ γραφεία της ΔΕΗ στο κέντρο της Αθήναςχαι τήγγειλαν την επιχείρηση ότι «έχει συνειό ι εγκαταλείψει κάθε προσπάθεια ανάπτυξη: ηλιακής και αιολικής ενέργειας και εμμένει®. περασμένες και καταστροφικές για τοπεριβ, λον λύσεις. Αποτέλεσμα αυτής τηςπολιτική:εί- ότι η συνεισφορά των ήπιων μορφών ενέργε στο ενεργειακό ισοζύγιο της χώρας είναιμ 0,08%. Η Ελλάδα είναι απόλυτα εξαρτημένηο τα ορυκτά καύσιμα, η συνεισφορά τωνομ στην παραγωγή ενέργειας φτάνει το 95% υπόλοιπο καλύπτει η υδροηλεκτρική ενεργεί Η ΔΕΗ ευθύνεται για την έκλυση τον 50%ι εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα, αφούa τους λιγνιτικούς και πετρελαϊκούς σταθμούςϊ πέμπονται κάθε χρόνο πάνω από 40εκατ. τά CO2. Η δνσφήμηση των ανανεώσιμων ιψ ενέργειας από πλευράς ορισμένων παραγόντ της ΔΕΗ είναι μια συνειδητή προσπάθειαγια προωθήσουν τα σχέδια για την εγκατάστασης πογόνων μονάδων ηλεκτροπαραγωγής σε vt θέσεις, παρά τις αντιρρήσεις τωνπολιτών.Χ αρ κτηριστικές είναι οι περιπτώσεις μη λειτουργί του αιολικού πάρκου στην Σητεία Κ ρήτη:. * των πιλοτικών ηλιακών σταθμών της ΔΕΗ0 Γαύδο, τα Αντικύθηρα, τουςΑρκούς. ΤομόνοΙΙ τικό σημείο είναι ότι θα τεθείκαι πάλισελειτονς γία η πριυτη ανεμογεννήτρια στο Μ αρμάριb κούλας, η επιβάρυνσή της με ειδικό τέλος κριτή— βσίπςμνιώ tm é τ^α τψμμβνστέρηση».
  • 27.
    I νίκη του Μπιλ Κ λίντον στις προεδρικές εκλογές της 5ης Ν οεμβρίου, είναι βέβαιο ότι θα τον φ έρει αντιμέτωπο με μια σειρά σκανδάλων που αν «ωριμάσουν» μετεκλο­ γικά, όπως σημειώνουν αμερικανοί πολιτι- /αλυτές, δεν είναι διόλου απίθανο να τον εξα- ίσουν σε παραίτηση κατά τα πρότυπα του Ρί- η Νίξον. ϊρώτημα είναι αν, ένας αδύναμος λόγω σκαν- ν πρόεδρος, θα μπορεί να ελέγξει τις πρωτο- ες που αναμένεται να αναπτύξει η γράφειο- ατου Σταίητ Ντηπάρτμεντ. a από τα κύρια χαρακτηριστικά της προεκλο- περιόδου ήταν και η απουσία ουσιαστικής αράθεσης σε θέματα εξωτερικής πολιτικής, ωνα με τις περισσότερες αναλύσεις, αυτό .εται κυρίως στο φαινόμενο ενόοστρέφειας χαρακτηρίζει το αμερικανικό εκλογικό σώμα, και στην ταύτιση απόψεω ν που εμφανίζουν τα ιεγάλα κόμματα σε θέματα που αφορούν το ικανικό εθνικό συμφέρον. /ίπιλ Κλίντον αν και πριν από τέσσερα χρόνια ισκήσει κριτική στον ρεπουμπλικανό αντίπα- ιυ για υπερβολική ενασχόληση με ζητήματα ίρικής πολιτικής, εκφράζοντας την αντίθεσή τη μετατροπή των Η Π Α σε «παγκόσμιο χωρο- κα», μετά την εκλογή του στο προεδρικό ία, εγκατέλειψε τις προεκλογικές του θέσεις, έγαμε ότι, μετεκλογικά, ο ιδεαλισμός που χα- ήριζε την προεκλογική εκστρατεία του Κλι­ τό 1992, αντικαταστάθηκε από μια πραγματι- I, καλύτερα οργανωμένη και πολιτικά ευφυέ- 1χρήση της δύναμης, όπω ς έγραφ αν πολύ εύ- 1 στους Νιου Γιόρκ Τάιμς, οι Σ τήβεν Ερλά- και Νταίηβιντ Σάγκερ. -----------------■------------ ■--------- Το ζητούμενο πλέον και της νέας θητείας του Κλίντον είναι το πώς οι ΗΠΑ θα εκπληρώσουν το ρόλο τους στον διεθνή περίγυρο. Ε ίναι προφανές ότι ο πρόεδρος Κλίντον, αντιμέ- τ<ι>πος με τις διεθνείς πραγματικότητες, συνειδητο­ ποίησε ότι δεν είναι εφικτό να αυτοαπομονωθούν οι Η Π Α από τη διεθνή κοινότητα. Το ζητούμενο πλέον και της νέας θητείας του Κλί­ ντον, είναι το πιός οι Η Π Α θα εκπληρώσουν το ρό­ λο τους στον διεθνή περίγυρο. Για παράδειγμα, στην περιοχή της Νοτιοανατολι­ κής Ευρώπης -περιοχή που μας ενδιαφέρει άμεσα- η αμερικανική άποι|η·| είναι απλή και σταθερή: Με δεδομένο το αμερικανικό ενδιαφέρον για μια έντο­ νη παρουσία στις «νέες περιοχές» που δημιουργή- θηκαν και πιθανόν να δημιουργηθούν ακόμη, οι Η Π Α επιζητούν τη στήριξη το)ν «δεδομένων» φί- λιυν και συμμάχων τους στην περιοχή της Ν.Α. Ευ­ ρώπης, της Ελλάδας και της Τουρκίας, τους οποί­ ους θέλουν σε ειδικούς «ρόλους». Την παραπάνω αμερικανική «φιλοσοφία» για την ευρύτερη περιοχή των Βαλκανίων είχαν παρουσιά­ σει, σε (χδρές γραμμές, ο αμερικανός υφυπουργός Εξωτερικιόν, Τζων Κ όρνμπλουμ, και ο διευθυντής της επιτροπής πολιτικού σχεδιασμού του Σταίητ Ντηπάρτμεντ, Τ ζαίημς Σ τάινμπεκ, τον περασμένο Μ άιο στην Ουάσιγκτον, σ’ ένα συνέδριο με θέμα τις ελληνοαμερικανικές εκλογές και το μέλλον της Νοτιοανατολικής Ευριόπης (βλ. αναλυτικά, εφημε­ ρίδα Ελευθεροτυπία της 27.5.96). Τους αμερικανικούς σχεδιασμούς για την περιο­ χή αναμένεται να προωθήσει το πρόγραμμα «Πρω­ τοβουλία Συνεργασίας Νοτιοανατολικής Ευρώ­ πης» το οποίο θα ξεκινήσει πολύ σύντομα. Υπενθυ­ μίζουμε ότι μια συνολικά νέα προσέγγιση του βαλ­ κανικού χοόρου και του ρόλου της Ελλάδας προβλέ­ πει καιτο «σχέδιο Σημίτη» για τα Βαλκάνια, που εί­ δε πρόσφατα το φο>ς της δη μ<>οι(m } π ;ς. ----------------- - -
  • 28.
    ΠΡΟΕΔΡΙΚΕΣΕΚΛΟΓΕΣ: Για το Κογκρέσοη μάχη της Κατερίνας Καρύγιαννη Ούτε τα οικονομικά και ροζ σκάνδαλα στο στρατόπεδο των Δημοκρατικών, ούτε οι σφοδρές επικρίσεις για την εξωτερική πολιτική που ακολουθήθηκε, ούτε η αποτυχία στην αναμόρφωση του συστήματος υγείας δεν στάθηκαν ικανά να κλείσουν τον δρόμο του Μπιλ Κλίντον για μια δεύτερη τετραετία στον Λευκό Οίκο. Οι Ρεπουμπλικανοί, όμως, κέρδισαν τον έλεγχο του Κογκρέσου και ετοιμάζονται τώρα να πλήξουν τον Κλίντον σε όλα τα μέτωπα. Η αποκάλυψη, μεσούσης της προεκλογικής εκστρατείας του Μπιλ Κλίντον, ότι ο έμπιστός του Ντικ Μόρις διατηρούσε σχέση με μια πόρνη, στην οποία, μάλιστα, πρόδιδε μυστικά του Λευκού Οίκου, έπεσε ως κεραυνός εν αιθρία στο στρα­ τόπεδο τωνΔημοκρατικιυν. Ο Ντικ Μόρις παραιτήθηκε για να μη δημιουργήσει μεγαλύτερο πρόβλημα στον Κλίντον, αλλά πριν να φύγει του έδιυσε μια πολύ χρήσιμη συμβουλή: «Χτυπά στο κέντρο, στρίμωξε. τον Μπομπ Ντόονλ στην άκρα δεξιά». Αυτό ήταν το πρώτο βήμα, να στοχεύσει στο κέντρο, χωρίς να ασχολείται με τα σκάνδαλα, ροζ ή άλλα, με τις σφοδρές επικρίσεις για την εξωτε­ ρική του πολιτική και την αποτυχία του να εξυγιάνει το σύστημα υγείας. Αν σε όλα τα παραπάνω, προσθέσει κάποιος ότι το 35%του OQ
  • 29.
    ΗΠΑ ανικοΰ λαού, σΰμφωναμε τις δημοσκοπήσεις που είδαν το ς δημοσιότητας, θεαιρεί τον Μ πιλ Κλίντον αναξιόπιστο ως το, είναι απορίας άξιο πώς κατάφερε να διατηρηθεί στην χ :ται, μάλιστα, ότι τα κατάφερε σχετικά εύκολα, χρησιμοποι- χια δοκιμασμένη συνταγή και ποντάροντας στην ανάκαμψη ιονομίας της χώρας. Η συνταγή ήταν απλή, είναι αυτή που οποιήθηκε στην αναμέτρηση του ’92, και συνοψίζεται στο ότι /ομία αναδεικνύεται σε κινητήριο μοχλό της προεκλογικής ,τείας. Το ’92, την ώρα που ο Τζωρτζ Μ πους επαιρόταν για :μβό του στον πόλεμο του Κόλπου, ο Μπιλ Κλίντον υποσχό- >υςψηφοφόρους«Ευημερία για όλους». Ο αμερικανικός λα- ιίστεψε τότε, τον πίστεψε και τώρα, πολύ περισσότερο που ο Κλίντον αυτή τη φορά είχε να επιδείξει έργο στην οικονομία και αν δεν ήταν δικό του επίτευγμα, αλλά θέμα συγκυρίας οσεκτικών χειρισμών της κεντρικής τράπεζας της χώρας, παρατηρούν διεθνείς οικονομικοί αναλυτές, η οικονομία ΙΑ είχε μπει σε τροχιά ανάπτυξης από το ’92· ο Τζωρτζ απλά δεν πρόλαβε να την καρπωθεί. Την επιταγή εξαργύ- D’96ο Κλίντον. Ο ρυθμός ανάπτυξης της οικονομίας έφτασε ιετάση περαιτέρω αύξησης. Ο πληθωρισμός κυμαίνεται στο δημοσιονομικό έλλειμμα έπεσε στα 110 δισ. δολ., περιορί- όηλ. κατά 60%, και το σημαντικότερο είναι ότι τα τελευταία α χρόνια δημιουργήθηκαν 10,5 εκατομμύρια νέες θέσεις ερ- . Μέσα σε αυτό το κλίμα, η προεκλογική εξαγγελία του cΝτόουλ ότι θα μείωνε τους φόρους κατά 15%, ήταν φυσικό πιάσειτόπο, γιατί ενείχε τον κίνδυνο να μην επιτρέψει τον λισμό του προϋπολογισμού. PIONΤΩΝ ΕΚΛΟΓΩΝ ιτήτην αναμέτρηση ήταν σαφής και ξεκάθαρος ο προσανα- όςτων δύο υποψηφίων σε θέματα εσωτερικής πολιτικής. Οι ρές στα ζητήματα εξωτερικής πολιτικής ήταν ελάχιστες έιυς ρκτες. Ο πρόεδρος Κλίντον, άλλωστε, δεν είχε να επιδείξει χία πράγματα στον τομέα αυτό. Οι δύο αντίπαλοι επικε- ]καν έτσι στην υγεία, την κοινωνική ασφάλιση και την παι- ιενκατάφεραν, όμως, να αρθρώσουν διαφορετικό λόγο, και γγελίες τους στα παραπάνω ζητήματα μόλις που διαφορο- |καν. Ο Μπομπ Ντόουλ προσπάθησε να περάσει στην αντε- Iμε προσωπικές επιθέσεις εναντίον του Κλίντον, η πρακτική ιντή δεν έφερε τα επιδιωκόμενα αποτελέσματα, οεδρική κούρσα, από ένα σημείο και μετά μπορεί να χαρα- τεί ως το χρονικό μιας προαναγγελθείσης νίκης, το ζητούμε- > ςγια τον Κλίντον ήταν ο έλεγχος της Βουλής και της Γερου- )ι Δημοκρατικοί δεν τα κατάφεραν: οι Ρεπουμπλικανοί δια- ιν, αν και με μικρότερη πλειοψηφία, τον έλεγχο της Βουλής τιπροσώπιυν και της Γερουσίας που κέρδισαν το ’94. Με αυ- ιεδομένο, τα πράγματα για τον Κλίντον δεν 0α είναι εύκολα θα έρθει αντιμέτωπος με τη συνεχιζόμενη έρευνα για το τγοώτερ, τα σκάνδαλα με τους φακέλους των Ρεπουμπλικά- ρυαπό το FBI βρέθηκαν στον Λευκό Οίκο, με τις παράνομες ,τοδοτήσεις των Δημοκρατικών και με την αγωγή της Πάλα νς που τον κατηγορεί για σεξουαλική παρενόχληση. Ο συ- ιμός των δυνάμεων στο Κογκρέσο αναπόφευκτα θα καθορί- μεγάλο βαθμό τόσο την εσωτερική όσο και την εξωτερική ίλιτική. Μ ιχάλης Μ οδινός η Α Ρ Χ Α ΙΟ Λ Ο ΓΙΑ Ο Ν Ο Π Τ / Γ U ~ Τ Η Σ I I I U H I I I Z L · Π Ρ Α Σ Ι Ν Ε Σ Π Ρ Ο Ο Π Τ Ι Κ Ε Σ ! ε u i Μιχάλης Μοόινός Α ρ χ α ι ο λ ο γ ί α I I Τ Η Ϊ Μ N u i ι ■ / _ U n Μι II II I I I _| Π Ρ Α Σ ΙΝ Ε Σ Π Ρ Ο Ο Π Τ ΙΚ Ε Σ Η α ν ά π τ υ ξ η υ π η ρ ξ ε η κυρίαρχη ιδεολογία στον μεταπολε­ μικό κόσμο. Υπήρξε ακόμη η κυρίαρχη νομιμοποιητική διαδικασία σε Βορρά και Νότο, Ανατολή και Δύση. Εξέφρασε κατά τον σαφέστερο και υλικότερο δυνατό τρόπο την έννοια της προόδου, κεντρική στη Δυτική σκέψη από την Αναγέννηση και μετά. Στον τόμο αυτό, ο Μιχάλης Μοδινός πραγματεύεται την ιστορία της έννοιας της ανά­ πτυξης, ανασκάπτοντας τα ερείπια της οικολογικής υπο- βάθμισης και κοινωνικής πτώχευσης στις οποίες αυτή έχει οδηγήσει, θεωρώντας ότι η ανάπτυξη συνιστά τον κοινό παρονομαστή στις καπιταλιστικές, σοσιαλιστικές ή μικτές οικονομικές μορφές που συγκρότησαν την Παγκόσμια Οικονομία, αναζητά πράσινες προοπτικές εξόδου από την κρίση: τους δρόμους εκείνους, δηλαδή, που θα οδηγήσουν σε αναδιαπραγμάτευση της σχέσης κοινωνίας - φύσης. Προς τούτο, αποδύεται σε μια προσπάθεια αποδιάρθρω- σης των μύθων που συνιστούν τους ακρογωνιαίους λίθους της σύγχρονης ομογενοποιούμενης κοινωνίας, υποστηρί­ ζοντας ότι η ανθρώπινη ευημερία και η φυσική σταθερό­ τητα οφείλουν να απαγκιστρωθούν από τη γραμμική, εξε­ λικτική εκδοχή της Ιστορίας. Π Α Ν Ε Π ΙΣ Τ Η Μ ΙΑ Κ Ε Σ Ε Κ Δ Ο Σ Ε ΙΣ Κ Ρ Η Τ Η Σ ΗΡΑΚΛΕΙΟ: Ν έα Κ τίρια Φ υσικού, Τ .Θ . 1527 - 711 10 Τ Η Λ . (081) 394235, 394 232, FAX: 394236 Α Θ Η Ν Α : Μ ά ν η ς 5 - 1 0 6 81 ΤΗ Α . (01) 3818372, FAX: 3301583 Β ΙΒ Λ ΙΟ Π Ω Λ Ε ΙΟ : «Σ το ά το υ βιβλίου», Ν έα Σ το ά Αρσακείου, Π α νεπ ισ τήμιου 49, Αθήνα.
  • 30.
    • · Z AP Νέα γενοκτονία.. της Ελένης Κολλιοπουλου Η ζωή στην κεντρική Αφρική εξακολουθεί να είναι πολύ φθηνή, μόλις δύο χρόνια μετά την αποτρόπαιη γενοκτονία περισσότερων από μισό εκατομμύριο ανθρώπων στη Ρουάντα. Σε περίπου ένα εκατομμύριο υπολογίζονται μέχριτώρα πρόσφυγες από τον πόλεμο που ξέσπασε πριν δέκα μέρες στην περιοχή των Μεγάλων Λιμνών, στα σύνορατουΖορ της Ρουάντας. Περίπου 700.000 σύμφωνα με τις διεθνείς οργανώσεις έχουν ανάγκη από βοήθεια. Μέσα στονπανικοί το χάος που επικρατεί, οι ανθρωπιστικές οργανώσεις έχουν αρχίσει να εγκαταλείπουν το μεγαλύτερο προσφυγικό στρατόπεδο του κόσμου, στα ανατολικά του Ζαΐρ, όπου εδώ και δύο χρόνια είχαν καταφύγει εκατοντάδες χιλιάδες)] πρόσφυγες από τη Ρουάντα. Ο ι πρόσφυγες, κυρίως Χοΰτου που είχαν στρατοπεδεύσει στην περιο­ χή μετά την εθνοκάθαρση εναντίον των Τοΰτσι στη Ρουάντα το 1994, βρίσκονται παγιδευμένοι στην πε­ ριοχή Κίβου, στα σύνορα Ζαΐρ και Ρουά­ ντας. Σε αυτή την περιοχή, η διαμάχη μετα­ ξύ των κυβερνητικοί δυνάμεων του Μο­ μπουτού Σεσέ Σέκο και των Τοΰτσι Μπα- νιαμουλένζ είναι ανεξέλεγκτη. Οι πληροφορίες για τον ακριβή αριθμό των θυμάτων είναι συγκεχυμένες. Πολλοί μιλούν για νέα γενοκτονία αν συνεχιστούν οι αλληλοσφαγές. Ή δη, ακρωτηριασμένα σώματα γεμίζουν τις λίμνες και τα ποτάμια της περιοχής. Οι Τοΰτσι Μπανιαμουλένζ, που έχουν εξαπολύσει επιθέσεις στην Γκόμα και στο Μπουκαβού, φέρεται να υποστηρίζονται από τη γειτονική Ρουάντα και το Μπουρού- ντι. Πολλοί παρατηρητές πιστεύουν ότι η Ρουάντα επιδιώκει να απομακρύνει τους πρόσφυγες Χοΰτου μακριά από τα εδάφη της όσο πιο βαθιά γίνεται, στο γειτονικό Ζαΐρ, δημιουργώντας μια νεκρή ζώνη στα σύνορά της με αυτό. Μερικοί ισχυρίζονται ότι πρόκειται για διακρατικό πόλεμο, που έχει σκοπό την επέκταση της μικροσκοπι- κής Ρουάντα προς τα δυτικά- πράγμα που αν συνεχιστεί, θα έχει απρόβλεπτες συνέ­ πειες για τα γύρω κράτη. Οι ανατολικές και απομακρυσμένες από το καθεστιυς της Κινσάσα ζαϊρινές επαρ­ χίες Μπουκάβου και Γκόμα, κοντά στη Λί­ μνη Κίβου, είναι ιδιαίτερα ανεπτυγμένες χάρις στην αυτοοργάνωση και στις συναλ- Ο Μομπουτού Σέσε Σέκο, πρόεδρος του Ζαΐρ, θεωρείται από τους κύριους υπεύθυνους για τις νέες σφαγές μεταξύ Χούτου και Τούτοι. λαγές τους με την ανατολική Αφρική. Σε αντίθεση με την υπόλοιπη χοίρο, όπου η διαφθορά του χρεοκοπημένου και κατα­ πιεστικού καθεστιότος του Μομπουτού έχει φθάσει σε οριακά επίπεδα. Οι ανατο­ λικές αυτές επαρχίες, προπύργιο της ζαϊρι- νής αντιπολίτευσης, προσβλέπουν στη στε­ νότερη συνεργασία τους με τη Ρουάντα και την Ουγκάντα. Μεγιίλη διακίνηση όπλων παρατηρείται στην περιοχή, τα οποία προέρχονται από Ι Μ | Διεθνής Αμνηστία ζήτησε από το Ν έλ Μ αντέλα την ακύρωση της πώλησηςόπ)~ που είχε συμφωνήσει με την Ρουάντα είχε ξεσηκώσει διεθνείς αντιδράσεις περασμένο Σεπτέμβριο. Η αποσταθεροποίηση και το χάοα προσφυγικό στρατόπεδο, στα ανατοί του Ζαΐρ, έχει πολλαπλές συνέπειες} διαδοχή του Μομπουτού, που βρίσ κει στην Ελβετία για σοβαρή εγχείρηση, μ ο ι ζει να απασχολεί επιτέλους τόσοτις εσοπ ρικές πολιτικές δυνάμεις όσο καιτηδιεθ κοινότητα, η οποία μέχρι τώρατον υποσι ριζε τυφλά για τη διευκόλυνση που π ρ ο ο φερε στις επεμβάσεις των δυτικών σ τ περιοχή. Η πολυσυζητημένη «ανθρωπισ κή βοήθεια» της Γαλλίας, η επιχείρηι Τυρκουάζ στη Ρουάντα τον Ιούνιο 195 ενίσχυσε την κυβέρνηση του Μομπουτού. οποίος βρήκε την ευκαιρία για να πολλι πλασιάσει τις επαφές του μετο Π αρίσι. Στη σημερινή συγκυρία ο ρόλοςτηςΓ α / λίας στην περιοχή μοιάζει περιορισμένη Η Αφρική μετά την ανελέητη εκμετάλλη ση που υπέστη από τον «ανεπτυγμένο»κ έ σμο δεν ενδιαφέρει πλέον τη Δύση, πσ προσβλέπει περισσότερο στα πλούτητη ασιατικής ηπείρου. Οι ΗΠ Α προσπαθούν να κερδίσουνέδα φος στο κενό που αφήνουν τα ευρωπαϊκί κράτη στην περιοχή. Τα τελευταία χρόνια το αμερικανικό δολάριο έχει αρχίσειναη· νεται αισθητό στην περιοχή, συμβάλλοντας στην προσπάθεια για διατήρηση τηςειρή­ νης και στη δημιουργία θετικού επενδυα- } Νότια Αφρική αλλά και το Βέλγιο, την χνα, τη Γαλλία, τη Ρο>σία, τις ΗΠΑ, τη ερμανία και την πρώην ΓιουγκοσλαβίαΉ. κυύ κλίματος.
  • 31.
    ____________________ ΡΟΥΜΑΝΙΑ Προς τηνευρωπαϊκή ενσωμάτωση ρεπορτάζ: Ελένη Κολλιοπούλου ουμανία κατά τη διάρκεια του 1996 παρουσίασε μια σημαντική και έντονη διεθνή δραστηριότητα, τόσο στο διμερές και στο πολυμερές επίπεδο. Καταγράφηκαν αφίξεις ξένων ηγετών και αξιωματούχων Διεθνών Οργανισμών, όπως ι επίσημες επισκέψεις Ρουμάνων αξιωματούχων σε διάφορες ευρωπαϊκές πρωτεύουσες. Στο πλαίσιο αυτής της ι/ούς δραστηριότητας της Ρουμανίας, ο υπουργός Εξωτερικών Τ. Μελεσκάνου, επισκέφθηκε πρόσφατα την Αθήνα, ου έδωσε και μια διάλεξη στο Ελληνικό Κέντρο Ευρωπαϊκών Μελετών για τις σχέσεις Ρουμανίας και Ευρωπαϊκής Ένωσης. Από εκείνη τη διάλεξη δημοσιεύουμε σήμερα τα βασικά σημεία. Οι εκλογές στη Ρουμανία φαίνεται να επικυρώνουν τον ευρωπαϊκό της προσανατολισμό. ην πρόθεση της Ρουμανίας για τη γρήγορη ενσωμάτωση της στους δυτι­ κοευρωπαϊκούς θεσμούς, διατύπωσε σε επίσημη επίσκεψή του στην Αθήνα ο υπουργός Εξωτερικών της χώρας, όρΜελεσκάνου. Ή δη η Ρουμανία, ως του Συμβουλίου της Ευρώπης, έχει άψει το ένα τρίτο των ευρωπαϊκιυν κών. Για τον ρουμάνο υπουργό Εξω- iv, «η ασφάλεια και η σταθερότητα, ;και η εσωτερική πολιτική και οικονο- ιναδιάρθρωση της χώρας τον», εξαρ- JE μεγάλο βαθμό από τη σύνδεσή της ιε την Ευρωπαϊκή Ένωση όσο και με .ΤΟ. Η αίτηση της Ρουμανίας για την 5της στην Ε.Ε. αλλά και η απόφασή ι γίνει μέλος του ΝΑΤΟ, έχουν ως μα «την πολιτική πεποίθησή μας για ίση και προσαρμογή των ευρωπαϊκών 'Vπέρα από τις επιταγές τον Μάαστρι- ια τον Μελεσκάνου, «η ενσωμάτωση ωρών της Κεντρικής Ευρώπης στην rρέπει να γίνεται αντιληπτή ως η ανα- και δυναμική προαγωγή τον ενρωπαϊ- τντέλον, και όχι ωςμία απλή οικονομι- ήθεια ήπαροχή ασφάλειας σε αυτές τις ». Οι εγγυήσεις για την ασφάλεια και ιθερότητατων ευρωπαϊκοϊν θεσμών Οα τχθουν με διαφάνεια και χωρίς διακρί- εταξυ των κρατών μελιόν. •άλληλα, με την οικονομική ενσωμά­ τωση, η Ρουμανία πρέπει να επιδιιύξει την στρατιωτική και πολιτική της ενίσχυση. Ο Μελεσκάνου δεν παρέλειψε να τονίσει ότι η διεύρυνση του ΝΑΤΟ προς την Κεντρική Ευρώπη «συνδέεται άμεσα με την ασφά­ λεια, την πιλιτική σταθερότητα, τη δημο­ κρατική και οικονομική πρόοδο της Ρου­ μανίας». Ο ρόλος της Ρουμανίας στην περι­ φερειακή ανάπτυξη της Βαλκανικής, επι- σημαίνεται κυρίως με τη συμμετοχή της ως ιδρυτικού μέλους στον Οργανισμό Οικονο­ μικής Συνεργασίας των χωρών του Ευξει- νου Πόντου. Σημαντικές σχέσεις έχουν αναπτυχθεί και με τις χοϊρες της νοτιο-ανατολικής Ευ- ρώπης, ανάμεσα σε αυτές και με την Ελλά­ δα, εξαιτίας της γεωπολιτικής θέσης-κλει- δί της Ρουμανίας, «γέφυρας μεταξύ των κρατών της κεντρικής και νοτιο-ανατολι- κής Ευρώπης».
  • 32.
    Έχειμέλλον το φαινόμενο Γκάντσεφ; ; του ΠλάμενΤόντσεφ Πολλά και ποικίλα τα πρώτα σχόλια μετά τις εκλογές στη Βουλγαρία, με επίκεντρο τη συγκατοίκηση του σοσιαλιστή πρωθυπουργού με τον προερχόμενο από την αντιπολίτευση πρόεδρο. Έχει, όμως, παραμεληθεί μια σημαντικήπτυχή των εκλογών αυτών, την οποία βουλγαρική εφημερίδα την επομένη του πρώτου γύρου ορθώς χαρακτήρισε ως «έκπληξη Ζορζ»1. Η τρίτη θέση του Ζορζ Γκάντσεφ, ηγέτη του Επιχειρηματικού Μπλοκ, με το εντυπωσιακό 23%, μοιάζει να είναι περιστασιακό σε σημαντικό βαθμό γεγονός, διότι αν δεν υπήρ­ χε η σοβαρότατη οικονομική και πολιτική κρίση στη Βουλγαρία, το κόμμα του δύσκο­ λα θα έβγαινε από την αφάνεια. Ο γραφι- κός Γκάντσεφ καρπώθηκε εν πολλοίς την αποδοκιμασία της σοσιαλιστικής κυβέρνη­ σης που εκφράστηκε είτε με το υψηλό πο­ σοστό της αποχής είτε με την ευρεία νίκη του κεντροδεξιού Πέταρ Στογιάνοψ. Η ΓΕΝΕΣΙΟΥΡΓΟΣ ΑΙΤΙΑ Υπό συνθήκες πλήρους ιδεολογικής σύγ­ χυσης και οικονομικής κατάρρευσης, η Βουλγαρία του 1996 αντιμετωπίζει πλήθος δυσκολιών, οι οποίες κυμαίνονται από την προκήρυξη πρόωρων εκλογών έως την πτώχευση του κράτους. Το δε σενάριο που θέλει επάνοδο της μοναρχίας είναι όντως παρόν στις δημόσιες συζητήσεις, αλλά ασφαλώς όχι στο βαθμό που να δικαιολο­ γεί την ανάδειξή του σε κυριότερη προοπτι­ κή της χώρας2. Αντιθέτοις, η συντριπτική πλειοψηφία των Βουλγάρων είναι απογοη­ τευμένοι από τα «αγαθά της δημοκρατίας» και δημοσκοπήσεις εμφανίζουν άνοδο της δημοτικότητας του πρώην κομμουνιστή ηγέτη Τόντορ Ζίβκοφ. Η κυριότερη αιτία της πρόσφατης οικονο­ μικής κατάρρευσης της Βουλγαρίας είναι η Ία παντελής αποτυχία των μεταρρυθμίσεων και δη των ιδκυτικοποιήσεων. Φαίνεται ότι η κατανομή της αγοράς μεταξύ των εγχώ­ ριων επιχειρηματικών ομίλιυν δεν έχει ακόμη ολοκληρωθεί, με αποτέλεσμα να πα­ ρεμποδίζονται όλες οι αξιόλογες άμεσες ξένες επενδύσεις στη χώρα. Λίγοι θυμού­ νται σήμερα τη σκανδαλώδη εκείνη τηλεο­ πτική προειδοποίηση του ομίλου Multi- group προς τον πριυην πρωθυπουργό Λιού- μπεν Μπέροψ το καλοκαίρι του 1994, να μην επιτρέψει την είσοδο ξένων συμφερό­ ντων στη Βουλγαρία χωρίς να λάβει υπόψη του τις εγχιόριες δυνάμεις. Είναι σημαντικό, λοιπόν, ότι με την αρωγή αυτού του κλίματος οικονομικής δυσπρα­ γίας και πολιτικής σήψης ευδοκίμησε το φαινόμενο Γκάντσεφ. Ούτε είναι τυχαίο ότι το περιπαικτικό στοιχείο που φανεριό- νει τη δυσπιστία των ψηφοφορούν για την ομαλή λειτουργία το/ν δημοκρατικοί θε­ σμών, κυριάρχησε στην προεκλογική κα- μπάνια του διδύμου Μπόιτσεφ-Κούλεκοφ, δύο δημοσιογράφοι σε σατιρική πολιτική επιθεώρηση, οι οποίοι ήρθαν πέμπτοι στην κούρσα των δεκατριών υποψηφίοιν αμέσως μετά τους βασικούς τέσσερις διεκδικητές. Η ΑΠΟΘΕΩΣΗ ΤΟΥ ΒΑΛΚΑΝΙΚΟΥ «ΠΑΠΙΣΜΟΥ» Εκ προπης όψεοις, το Επιχειρηματικό Μπλοκ εμφανίζει αρκετές ομοιότητες με το Κόμμα των Μικροίδιοκτητιόν στην Ο υγγα­ ρία. Εντούτοις, η Βουλγαρία δεν διαθέτει t μια στέρεη τάξη μικρομεσαίων επιχειρ . ματιών που να εκφράζεται πολιτικά α... τον Γκάντσεφ. Ο πολιτικός λόγοςτουαιη.. κλητού «εθνοσωτήρα» είναι απόκλεισα: ., περιγραφικός: ενώ οι βασικές διαπιατ σεις του βρίσκουν ανταπόκριση σε αρχ τούς ψηφοφόρους, οι προτάσεις του γι έξοδο από την κρίση παραμένουν αρκσ ντως νεφελώδεις. Οι εξαγγελίες του γι πάταξη της εγκληματικότητας και τη; Ψ ι φθοράς με δυναμικό τρόπο (εξ ου και ι παρατσούκλι του, η «Μ αγκούρα») ασφω λώς αγγίζουν τους φιλήσυχους πολίτες, αί λά δεν είναι σαφές πώς ακριβώς μπορείν επιτευχθεί αυτό. Σ ε επίπεδο πολιτικής σημειολογίας, οο» βαρός και μουστακαλής Γκάντσεφ, προκο λ ε ί σε ένα τμήμα το)ν ηλικιωμένων ψήφο φόροιν συνειρμούς με την αισθητική τοι «σοσιαλιστικού ρεαλισμού». ΑπότηνάΨ μεριά, το χαρακτηριστικό λεξιλόγιοφ σ ρτη γατζή και τα αμερικανόφερτα τέχνασμα« στις δημόσιες εμφανίσεις του, επίσης σ υμ βάλλουν στη διαμόρφωση ενός ιδιάζονκχ κράματος βαλκανικού λαϊκού «γιu n - σμού». Μ εγάλο μέρος του ετερόκλητου κοινού του, προέρχεται από τις τάξειςτωναπογοη­ τευμένων οπαδών του Σοσιαλιστικού Κόμ­ ματος. Η δε νεολαία που τον στηρίξει.Τ δίνει την ψήφο της είτε γιατί «ο Γχάνι , έχε/ πλάκα», είτε γιατί βλέπει σ’αυτόν' .ε ν σ ά ρ κ ω σ η του american dream. Παο
  • 33.
    Β Ο ΥΛ ΓΑ Ρ ΙΑ ΕΝΤΑΣΗ CTO ΚΟΣΣΥΦΟΠΕΔΙΟ Μμακώθηκε πάλι τις τελευ τα ίες μέρ ες η ένταση στο Κοσσυφοπέδιο, μετά τη δολο­ φονία δύο σέρβων αστυνομικών στο χω- ίρκις. E ùμεταξύ, δημοσιογραφικές π ληροφορίες bouv ότι είναι πολύ πιθανό να αναλάβει η ίή κυβέρνηση διαμεσολαβητική πρωτο- στην ευαίσθητη περιοχή του Κοσσυφο- I. Η αρχική ιδέα έχει ήδη οριστικοποιηθεί ίνεται να εξασφαλίζει μια ευρ ύτερη υπο- η από τις ενδιαφερόμενος π λευρές, ι δε πολύ πιθανό, στο πλαίσιο αυτής της βουλίας, να αξιοποιηθεί κι ένα πρόσφατο ,.|τικό πρόγραμμα του Ελληνικού Ιδρύμα- ρωπάίκής και Εξω τερικής Πολιτικής. ; λαίσιο λύσης στο πρόβλημα του Κοσσυ- ίου που προτείνει το συγκεκριμένο ερευ- Ι πρόγραμμα, στηρίζεται στην ιδέα τη ς δια- όβησης τρίτου μέρους που θα συνεισφέ- όσθετα στοιχεία ανάλυσης και εποικοδο- ς ιδέες. ι, προτείνονται ορισμένα μέτρα οικοδόμη- ιπιστοσύνης, όπως: •1απαγόρευση εθνικιστικής προπαγάνδας 9ε είδους αποσχιστικών ενεργειών, επαναλειτουργία του Πανεπιστημίου της Πρίστινα ως δίγλωσσου ιδρύματος, καθώς και σχολείων πρώ της και δεύτερης βαθμίδας, γ) Η ίδρυση δικοινοτικών μέσων μαζικής επι­ κοινωνίας, και δ) Η εγκατάσταση ενός διαμεσολαβητή. Το προτεινόμενο υπόδειγμα λύσης για το Κοσ­ συφοπέδιο, αφήνει εντελώ ς ανοικτό το θέμα των μορφών που μπορεί να πάρει η νέα αυτή σχέση Σέρβω ν και Αλβανών στο πλαίσιο της Ο.Δ. Γιου­ γκοσλαβίας, αποδέχεται όμως ότι η σχέση αυτή θα πρέπει να στηριχθεί σε αρχές, ιδέες και πρα­ κτικές, οι οποίες θα εξασφαλίζουν τη συμφωνία όλων των πλευρών. Εντω μεταξύ, μέσα σε σχετικά ήπιο κλίμα, χω­ ρίς μεγάλες συγκεντρώσεις και χω ρίς ουσιαστι­ κές αντιπαραθέσεις, πραγματοποιήθηκαν στη Γιουγκοσλαβία οι ομοσπονδιακές και δημοτικές εκλογές. Το μόνο γεγονός που επίσκιασε το κατά τα άλ­ λα ήρεμο κλίμα, ήταν η απόφαση των Αλβανο­ φώνων του Κοσσυφοπεδίου να μποϊκοτάρουν τις εκλογές. Όπως δήλωσε χαρακτηριστικά ο ηγέτης των Αλβανοφώνων του Κοσσυφοπεδίου Ιμπραήμ Ρουγκόβα, «οι εκλογές αυτές δεν αφο­ ρούσαν τους Αλβανούς, οι οποίοι είχαν τις δικές τους εκλογές το 1992». ις, ο Γκάντσεφ αρέσκεται στο να δη- πι είναι «ένας ζάπλουτος και πανεν- ίνθρωπος» και να ποζάρει δίπλα οτα .πικά άλογα του. ΓΑΡΙΚΟΣ «ΤΡΙΤΟΣ ΔΡΟΜΟΣ»; ü)vu με ορισμένες εκτιμήσεις, ο εκα- κουχος υποψήφιος πρόεδρος έχει «οτρογγυλοκαθήσει» στο πολιτικό Γης χώρας με τη θεαματική επίδοσή νεξαρτήτως των αμετροεπιυν δηλο')- Όυγραφικού νεόκοπου πολιτικού ότι αι ο επόμενος πρόεδρος της χιυρας, γεγονός ότι το Επιχειρηματικό < βρέθηκε πολύ κοντά στο δεύτερο και δεν στερείται βάσης ο κομπα- ου Γκάντσεφ περί ρωγμής στο δικομ- )μοντέλο της Βουλγαρίας, όμοιες περιπτώσεις έχουν εμφανι- ίχι σε άλλες χώρες της μετακομμουνι- ;κεντρικής και ανατολικής Ευρώπης έ Πολωνία, Σερβία και Σκόπια), αλ- κάντσεφ μπορεί να διεκδικήσει τού­ τον μια πρωτιά - ότι άντεξε έξι χρό- ιρα στο πολιτικό προσκήνιο της Βουλ- ς και δείχνει σαφή τάση ανόδου. Ση- εται ότι στις κοινοβουλευτικές εκλο­ γές του 1994, το κόμμα του έλαβε 16%, για να αυξήσει την εκλογική του δύναμη κατά 50% δύο χρόνια αργότερα! Ως εκ τούτου, δύο βασικά ερωτήματα τίθε­ νται όσον αφορά τον λαϊκιστή υποψήφιο πρόεδρο της Βουλγαρίας: πρόκειται πράγμα­ τι περί φαινομένου και θα έχει το φαινόμενο αυτό συνέχεια; Το προπο ερο/τημα φαντάζει πιο εύκολο και η απάντησή του σχετίζεται με τη συγκυρία στη χιυρα. Ωστόσο, το μέλλον του Γκάντσεφ είναι αντιστρόφως ανάλογο με την πρόοδο της δημοκρατίας στη Βουλγαρία. Ό σο δηλαδή το πολίτευμα της χώρας εμφα­ νίζεται ασταθές, τόσο το φαινόμενο Γκά­ ντσεφ θα στερκόνει και θα προβάλει ως ο «τρίτος δρόμος» προς το άγνωστο. ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ 1. Capital,Σόφια, 28 Οκτωβρίου 1996. 2. Βλ. Ψ. Χοϊδά, «Στο βάθος τσάρος», Κυριακά­ τικη Ελευθεροτυπία, 27 Οκτιυβρίου 1996. Εκτός από τον τίτλο που είναι επιεικιυς υπερβολικός, ο αρθρογράφος παρααύρεται στην εκδήλωση των, δόκιμων κατά τ’ άλλα, αντιμοναρχικιύν φρονημάτων του, περιγράφοντας τις αφίσες του έκπτοπου Συμεών με την έκφραση «ημάπα του τσάρου». Τα συμπεράσματα είναι προνόμιο των αναγνωστών. ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ Σειρά: “Μ ύθοι και Ισ τορίαίω νΛαώ ν” Γ ια μικρούς και μεγάλους Του Βρετανικού Μουσείου και του Πανεπιστημίου του Τέξας K a r l T a u b e Υ φ ηγητής του Π ανεπ ιστημίου της Καλιφόρνιας ΜΥΘΟΙ ΤΩΝ ΑΖΤΕΚΩΝ ΚΑΙ ΜΑΓΙΑ Μ ε 96 σελίδες 37 εικόνες και 1 χάρτη Ε Κ Δ Ο Σ Ε Ι Σ ΠΑΠΑΔΗΜΑ Προσφορά στον Πολιτισμό Ιπποκρ ά τους 8 Α θήνα Τηλ.: 36.27.318
  • 34.
    Μέχρι πρόσφατα ηΕυρωπαϊκή Ένωση διατύπωνε συνήθως κάποιες επιφυλάξεις στις πρωτοβουλίες που προωθούοι , ΗΠΑ στην περιοχή της Μέσης Ανατολής. Μετά, όμως, την πρόσφατη συνάντηση κορυφής για το Μεσανατολικό ci Ουάσιγκτον, η οποία επιπλέον δεν πρόσθεσε τίποτα το θετικό στη δύσκολη κατάσταση που έχει διαμορφωθείτου ' τελευταίους μήνες στην περιοχή, κορυφαίοι ευρωπαίοι ηγέτες δεν έκρυψαν την ενόχλησή τους από την απόφασηι Ουάσιγκτον να εξαιρέσει την Ευρωπαϊκή Ένωση από αυτή την έκτακτη σύνοδο για το Μεσανατολικό' Τ ο γεγονός αυτό ήλθε να ενισχύσει την ήδη υπάρχουσα ανησυχία στις Βρυξέλλες σχετικά με την υποχιυρη- τικότητα της κυβέρνησης Κλίντον έναντι της σκληροπυρηνικής κυβέρ­ νησης Νετανιάχου και των πολιτικών επι­ λογών που αυτή προωθεί, οι οποίες έχουν θέσει σε σοβαρό κίνδυνο την ειρηνευτική διαδικασία στη Μέση Ανατολή. Την παρουσία ευρωπαϊκής αντιπροσιυπεί- ας στη συνάντηση της Ουάσιγκτον είχε υπο­ στηρίξει και ο αιγύπτιος πρόεδρος Χόσνι Μουμπάρακ, ο οποίος και αρνήθηκε τελικά να μεταβεί στην αμερικανική πρωτεύουσα. Ο αιγύπτιος ηγέτης, όπως και ο Αραφάτ, πί­ στευε ότι μια ευρωπαϊκή παρουσία θα δυ­ σκόλευε τη θέση του Νετανιάχου σε βασικά θέματα, όπιυς είναι η αποχιύρηση από τη Χε- βριυνα και η σήραγγα στην Ανατολική Ιε­ ρουσαλήμ, το άνοιγμα της οποίας κοντά σ’ ένα από τα ιερότερα ισλαμικά τεμένη προ- κάλεσε την οργή τιυν Παλαιστινίων. Η συνάντηση τοιι Γιασέρ Αραφάτ -πριν από τη σύνοδο της Ουάσιγκτον- με την κοι­ νοτική τρόικα των υπουργούν Εξιοτερικών (Ιταλίας, Ιρλανδίας και Ολλανδίας), υπο­ γράμμισε με έμφαση την πρόθεση της Ευ­ ρώπης να δραστηριοποιηθεί, ούστε η κυβέρ­ νηση Νετανιάχου να εκπληριόσει τις υπο­ χρεώσεις της όπως αυτές υπαγορεύονται από τη συμφωνία ειρήνης του Όσλο. Στο πλαίσιο αυτοόν τιυν πρωτοβουλιών της Ευ­ ρωπαϊκής Ένωσης, που είναι και η κυριό- τερη πηγή βοήθειας προς τη Δυτική Όχθη και τη Λωρίδα της Γάζας, το Συμβούλιο Γε- νικιόν Υποθέσεων της Ε.Ε. ενέκρινε πρό­ σφατα πρόταση της Ευριυπαϊκής Επιτρο­ πή πής να συμπεριληφθεί και η αυτό­ νομη παλαιστινιακή αρχή στη συμ- οριυνία Euromed. Η οτυμορωνία αυ­ τή αφορά τις εμπορικές σχέσεις της Ε.Ε. με τους εταίρους της στη Μεσόγειο και θα επιτρέψει στις παλαιστινιακές αρχές να συγκε­ ντρώνουν τα προς εξαγωγή προϊό­ ντα τους στη Δυτική Ό χθη και τη Λωρίδα της Γάζας. Οι διαφωνίες ΗΠΑ και Ευριυ- παϊκής Έ νωσης στο Μεσανατολι­ κό πήραν τη μορφή ανοιχτής «σύ­ γκρουσης» μετοχ την περιοδεία του γάλλου προέδρου Ζακ Σιράκ στη Μέση Ανατολή. Ο Σιρόικ μετέβη στην παλαιστι­ νιακή πόλη Ραμάλα όπου απηύθυ- νε ομιλία στο παλαιστινιακό Κοι­ νοβούλιο -πρώτος ευρωπαίος ηγέ­ της που βρέθηκε εκεί για να μιλή­ σει- κι έδειξε να μην φοβάται τα λόγια όταν είναι δίκαια, ακόμη και όταν σπανίως τα έχει πει κάποιος στη διάρκεια τ<»ν τελευταίων 50 ετών. «Θύματα μιας ιστορίας που δεν ήταν δική τους, οι Παλαιστίνιοι κατέληξαν ένας λαός χωρίς πατρίδα. Γνωρίσατε τα βάσανα και την έξοδο, αλλά επιδείξατε αντοχή. Μείνετε αταλάντεντοι στις αρχές σας», είπε ο Ζακ Σιριίκ απευθυνόμενος στους Παλαιστίνι­ ους, υπενθυμίζοντάς τους παράλληλα ότι «δεν είναι τα όπλα που διασφαλίζουν τη νί­ κη, αλλά η πίστη, η θέληση, η επιμονή και το δίκαιον τον στόχον». Γι’ αυτό) πρέπει κατιί τη γνώμη του οι Πα- Ισραηλινοί διαδηλώνουν εναντίοντου λαιστίνιοι να συνεχίσουν να κλάδο ελαίας και να αντιστέκονται παρά τις δυσκολίες και τις ταπεινώσεις Στην πόλη Ραμάλα, όπου οι κάτοικοι φύλαξαν υποδοχή ήρωα στον γάλλο δρο, ο Ζακ Σιράκ δεν δίστασε να τους ισραηλινούς αστυνομικούς ότι 6« στρέψει ιπο αεροπλιίνο του, όταν αικ σχημάχτισαν ασφυκτικό κλοιό γύρω,τοι εμποδίζοντιίς τον να έλθει σ’επαφήμετου δημοσιογριίφους και τον παλαιστίνια* λαό. Παρόχ την επεισοδιακή διάστασηira
  • 35.
    Μ Ε ΣΑ Ν Α Τ Ο Λ ΙΚ Ο 1 περιοδεία του Ζακ Σιράκ, ο γάλλος ος πραγματοποίησε όλες τις συνα- που είχαν προγραμματιστεί, κι οι ' στόχευαν στην ενίσχυση του ευρω­ ρόλου στην ειρηνευτική διαδικασία. ΙΟΣ ΡΟΛΟΣ ΤΗΣ Ε.Ε. πυχία όλων των τελευταίων διπλώ­ νπροσπαθειών της Ουάσιγκτον και Ζ' πική επιδείνωση στις σχέσεις μετα- ίβων και Ισραηλινών, φαίνεται ν’ αρκετά περιθώρια ευριυπαϊκής πα- ; ιης σε μια περιοχή όπου οι Η Π Α θέ­ α παραμείνουν ο αποκλειστικός Μπροστά σ’ αυτή την πραγματι- , η πρόσφατη Διάσκεψη Κορυφής ; ΐ. στο Δουβλίνο προχώρησε σε σχε- ιόφαση που προωθούσε ένα νέο ρό- Ένωσης στις συνομιλίες για την ει- ιη στην περιοχή της Μ έσης Ανατο- η πρωτοβουλία της Ε.Ε. προκάλεσε ,εση αντίδραση της Ουάσιγκτον, η εκδηλώθηκε πριν από τέσσερις ίδες με επιστολή του αμερικανού /οΤ' Εξωτερικών Ουώρεν Κρίστοφερ ρόεδρο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής αντέρ. Ο Κρίστοφερ ζητούσε από τις αίκές χώρες «να απόσχουν από : )ήποτε ενέργεια, που ενδέχεται να θέ- f κίνδυνο την ειρηνευτική διαδικασία». ! ιστολή Κρίστοφερ τόνιζε απερίφρα- ι «ήταναρκετή η παρουσία στις συνο- του αμερικανού συντονιστή Ντένις 3οποίος όμως αναχιυρησε παραιτού- από την αποστολή του, καθώς μετά ροσπάθειες τριών εβδομάδαν δεν πέ- ιπολύτως τίποτα στο πρόβλημα της όρησης των Ισραηλινών στρατευμά- τό τη Χεβρώνα. ρωνα με τις περισσότερες αμερικανι- ρημερίδες και ορισμένες βρετανικές, /αμική περιοδεία Σιράκ στη Μέση όλη αντιμετώπισε «ρομαντικά» την ει- κχηστην περιοχή. ω, όμως, από τα σαρκαστικά σχόλια ιμερικανικών εφημερίδων είναι προ­ ς ο εκνευρισμός των Αμερικανών, κα- ανιιλαμβάνονται πως ο «απόλυτος (ος» που ασκούσαν στο Μεσανατολι- ίτημα έχει αρχίσει πλέον να απειλεί- περιοδεία του Ζακ Σιράκ στη Μέση ολή αποτελεί απτή απόδειξη της επι- ις τηςΓαλλίας να ενισχύσει το ρόλο της ΰπαϊκής Ένωσης στην περιοχή», έγρα­ φε στις 24 Οκτωβρίου η εφημερίδα The Independent, τονίζοντας ότι τον ευρωπαϊκό ρόλο στην περιοχή θα επιχειρήσει να τονί­ σει κι ο βρετανός υπουργός Εξωτερικών Μάλκολμ Ρίφκιντ με την προσεχή επίσκε­ ψή του στην περιοχή. Σύμφωνα με τη βρετανική εφημερίδα, τό­ σο η Βρετανία όσο και η Γαλλία αισθάνο­ νται ότι σε μια στιγμή κατά την οποία η ει­ ρηνευτική διαδικασία στη Μέση Ανατολή έχει υποστεί σοβαρό πλήγμα, καθώς οι Ηνωμένες Πολιτείες φαίνεται ότι δεν πα­ ρακολουθούν στενά τις εξελίξεις και οι Άραβες γίνονται και πάλι εχθρικοί, υπάρ­ χει περιθιόριο για ένα νέο ευρωπαϊκό ρό­ λο. Αυτόν τον νέο ευρωπαϊκό ρόλο στην πε­ ριοχή της Μέσης Ανατολής, θέλησε να υπο­ γραμμίσει και η πρόσφατη απόφαση των «15» της Ε.Ε. με την οποία προχώρησαν στον ορισμό ειδικού απεσταλμένου τους. Η απόφαση αυτή της 28 Οκτωβρίου στο Λου­ ξεμβούργο, ερμηνεύτηκε ως χειρονομία με την οποία η Ευρώπη θέλει να δείξει και το πολιτικό της πρόσωπο. Επιπλέον, η απόφαση του Λουξεμβούρ­ γου άλλαξε και το κλίμα που επιχείρησαν να δημιουργήσουν προς στιγμή ορισμένες ερμηνείες που αφορούσαν το ταξίδι του Ζακ Σιράκ στην περιοχή. Έ τσι, ενώ αρχικά φαινόταν να δημιουργείται η εντύπωση μιας μετωπικής σύγκρουσης (ενός τμήμα­ τος) της Ευρώπης με τις ΗΠΑ και μιας διά­ σπασης του ευρωπαϊκού μετιυπου, η από­ φαση τιυν «15» να ορίσουν τον Μιγκέλ Άνχελ Μορατίνος (πρέσβης της Ισπανίας στο Ισραήλ) απεσταλμένο της Ε.Ε. στη Μ έ­ ση Ανατολή, φανερώνει τη βούληση της Ε.Ε. να ξανακερδίσει στην περιοχή αυτή πολιτική ισχύ, ανάλογη της οικονομικής βοήθειας που παρέχει και της εμπορικής επιρροής που διαθέτει στην περιοχή. Ο ισπανός διπλωμάτης θεωρείται άριστος γνώστης τιυν προβλημάτιυν της περιοχής, καθώς διαδραμάτισε πρωταγωνιστικό ρό­ λο ιπην προετοιμασία των διασκέψεων της Μαδρίτης για το Μεσανατολικό, και της Βαρκελώνης για την ευριυμεσογειακή συ­ νεργασία. Ο Μορατίνος θα επιχειρήσει να ξαναβάλει την Ε.Ε. ιπην ειρηνευτική διαδι­ κασία ελαχιστοποιώντας τις διαφοροποιή­ σεις των «15», υπενθυμίζοντας στη διεθνή κοινότητα ότι από τη διακήρυξη της Βενε­ τίας το 1980 και μετά, η Ευρωπαϊκή Κοινό­ τητα υπερασπίζεται σταθερά τις ίδιες θέ­ σεις για το Μεσανατολικό. ■ — ·Ν ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ Σειρά: Μύθοι και Ιστορία των Λαών Για μικρούς και μεγάλους Του Βρετανικού Μουσείου και του Πανεπιστημίου του Τέξας R.I. PAGE Κ α θ η γ η τή ς Π ανεπ ισ τη μ ίο υ ΜΥΘΟΙ των ΒΟΡΕΙΩΝ Ε Κ Δ Ο Σ Ε Ι Σ ΠΑΠΑΔΗΜΑ Προσφορά στον Πολιτισμό Ιπποκρά τους 8 Α θήνα Τηλ.: 36.27.318 Μ ε 103 σελίδες 27 εικόνες και 1 χάρτη 35
  • 36.
    Κ Ο ΣΜ Ο Δ Ρ Ο Μ ΙΟ ΣΤΟ ΣΤΟΧΑΣΤΡΟ 01 ΚΟΥΡΔΟΙ ΠΡΟΣΦΥΓΕΣ Η πρόσφατη συμφωνία μεταξύ των αντίπαλων κουρδικών παρατάξεων του Βόρειου Ιράκ, η οποία επετεύχθη με την παρέμ­ βαση των ΗΠΑ και της Τουρκίας, βάζει στο στό­ χαστρο τους Κούρδους πρόσφυγες στο Ιράκ. Στη συμφωνία περιλαμβάνε- ται ένα άρθρο που προ­ βλέπει ότι το στρατοπέδο του Ετρούς θα εκκενωθεί, και κατά συνέπεια 15.000 Κούρδοι πρόσφυγες θα αναγκαστούν να επιστρέ­ φουν στην Τουρκία. Οι Κούρδοι εγκατέλειψαν τα σπίτια τους όταν οι Τούρ­ κοι βομβάρδισαν την πε­ ριοχή τους και ο Οργανι­ σμός Ηνωμένων Εθνιόν τους έχει αναγνωρίσει το καθεστώς του πρόσφυγα. Την ώρα που στην Άγκυρα συνεχίζονταν οι συνομι­ λίες για την επίτευξη συμ­ φωνίας μεταξύ των αντί­ παλων κουρδικών κομμά­ των, τουρκικά μαχητικά αεροπλάνα επιτέθηκαν στο νότιο Κουρδιστάν. Από την επίθεση σκοτώ­ θηκαν 3 παιδιά και δοίδε- κα χωρικοί τραυματίστη­ καν, ενώ κάηκαν 10 σπίτια όπως έγινε γνυκττό από το πριικτι>ρείο των Κούρδων. Όλα αυτά, δημιουργούν πολλά ερωτηματικά για τη στάση των Κούρδοιν του Βόρειου Ιράκ, και κατα­ δεικνύουν τις μεθοδεύσεις της Τουρκίας σε ό,τι αφο­ ρά το κουρδικό ζήτημα. ΝΕΑ ΓΙΑΛΤΑ Νέα Γιάλτα ετοιμάζουν για τα Βαλκάνια οι Ηνω­ μένες Πολιτείες με τις ευ­ λογίες των δυνατιύν της Ευρώπης. Στις 5 του μήνα, στην Επιτροπή Ευριυπαϊ- κιόν Υποθέσεων στις Βρυ­ ξέλλες, μια διεθνής επι­ τροπή για τα Βαλκάνια που χρηματοδοτείται από ίδρυμα αμερικανικιον συμφερόντων, παρουσία­ σε μια έκθεση που κόχνει λόγο για τη διατήρηση των δυνάμεων της ομάδας επαφής ιπα Βαλκάνια. Γεγονός που σημαίνει, ότι οι δυνάμεις της Γαλλίας, των ΗΠΑ, της Βρετανίας, της Ρωσίας, και της Γερ­ μανίας θα παραμείνουν στην περιοχή, και μάλιστα θα στηθεί ένας μηχανι­ σμός λήψης κοινιύν απο- φάσειυν. Παράλληλα, θα αναπτυχθεί ένα δίκτυο περιφερειακοί επίτρο­ π ο ί που θα ασχολείται με τα μειονοτικά προβλήμα­ τα τοτν Βαλκανίοιν. Στο σημείο αυτό η έκθεση κά­ νει λόγο για μακεδονική και τουρκική μειονότητα στην Ελλάδα. Πριν από μας για μας, θα έλεγε κά­ ποιος, και δεν θα είχε άδι­ κο... ΟΧΙ ΑΛΛΗ ΧΑΛΑΠΤΖΑ Επικυριύθηκε τελικά με την υπογραφή και της Ουγγαρίας, η σύμβαση για την κατάργηση των χημικών όπλο^ν. Η σύμβα­ ση θα τεθεί σε ισχύ στις 29 Απριλίου 1997. Πρόκει­ ται για μια ιστορική συμ­ φωνία την οποία βέβαια δεν έχουν υπογράψει οι δύο χύτρες με το μεγαλύ­ τερο χημικό οπλοστάσιο, η Ριυσία και οι ΗΠΑ, αλ- λόχ έχουν δεσμευτεί ότι θα συμμορφωθούν με τους όρους της συμφωνίας. Θυμίζουμε την επίθεση των Ιρακινιύν με χημικά το 1988 εναντίον τοιν Κούρόιυν. Τα περισσότε­ ρα θύματα εκείνης της φοβερής επίθεσης από τη Χαλάπτζα ήταν γυναίκες και παιδιά. Οι εικόνες φρίκης από τη Χαλάπτζα. έκαναν το γύρο του κό­ σμου για να έρχονται στους εφιάλτες μας και να μας θυμίζουν ότι δεν θέ­ λουμε να τις ξαναδούμε. ΝΙΚΗ ΜΙΛΟΣΕΒΙΤΣ Ο συνασπισμός της αρι­ στερός του οποίου ηγεί­ ται ο σέρβος πρόεδρος Σλόμπονταν Μιλόσεβιτς, κέρδισε τις βουλευτικές εκλογές της Κυριακής. Την ώρα που γράφονται αυτές οι γραμμές έχει κα­ ταμετρηθεί το 70% των ψήφοτν, και, σύμφωνα με τα μέχρι στιγμής αποτελέ­ σματα, ο συνασπισμός της αριστερός προηγείται με 49% και ακολουθεί ο κε- ντροδεξιός συνασπισμός «Ζόιγιετνο» τεσσάρων κομμάτων της αντιπολί­ τευσης, με 23%. Τρίτο κόμμα με το μεγάλο πο­ σοστό του 19%, αναδει- κνύεται το σέρβικο ριζο­ σπαστικό κόμμα του εθνι- κιστή Βόγισλαβ Σέσελι. Το ζητούμενο, όμιυς, για τον πρόεδρο Μιλόσεβιτς, ήταν η πλειοψηφία των δύο τρίτων στο κοινοβού­ λιο, που θα του επέτρεπε συνταγματικές μεταρρυθ­ μίσεις με στόχο να διευ- ρυνθούν οι αρμοδιότητες του προέδρου της Ομο­ σπονδίας, καθιύς ο Σέρ­ βος πρόεδρος στοχεύει σε αυτό το πόστο μόλις εκ- πνεύσει η θητεία του. Σε ό,τι αφορά τις δημοτικές εκλογές που έγιναν την ίδια ημέρα, τα αποτελέ­ σματα θα κριθούν στο .Δεύτερο γύρο. J&I Εκλογέςκ α ισ Γιουγκοσλαβία-| τονΜ ιλόσεβιτς επ ικρατεί,o n t α κ ρ ιβ ό αναμενόταν.Σ ι μεταξύ(o n e δηκτικάσ χ ο λιά ζει C o ra x , γελοιογράφ οι κα κόςτο δαίμονας),ε ίχ φροντίσεινασ φ ίξε ταλουριάτο υκ ο ρ ο ι σταό ρ ιατ ο ν α π ο λ ύ τω ς π ρ ο σ ω π ικώ ντο ι π ο λ ιτικ ώ ν φ ιλο δ ο ξιώ ν 36
  • 37.
    εκδόσεις Π ΟΛ ΙΣ κυκλοφορεί Γ ιώ ρ γ ο ς Γ ρ α μ μ α τ ικ ά κ η ς Κ ο σ μ ο γ ρ α φ ή μ α τ α Αντικείμενο του βιβλίου είναι η περιγραφή των σύγχρονων επιστημονικών επιτευγμάτων, γύρω από το Σύμπαν και την εξέλιξή του, και η σύνδεσή τους με τα προαιώνια ερωτήματα του ανθρώπου, τα θέματα της παιδείας και του πολιτισμού, που συνιστούν τη σταθερή αγωνία του συγγραφέα* τέλος, κάποιες «πολιτικές», με την ευρύτερη έννοια, απόψεις, και η προσπάθεια να ιδωθεί το παρόν και το μέλλον, το Ελληνικό, με ματιά άλλη. εκδόσεις ΠΟΛΙΣ · Ο Μ Η Ρ Ο Υ32 · 106 72Α Θ Η Ν Α· Τ Η Λ . 36 43 382 · F A X36 36 501 και στη ΣΤΟΑ ΤΟ υ ΒΙΒΛΙΟΥ · Π Ε Σ Μ Α Ζ Ο Γ Λ Ο Υ5 · Α Θ Η Ν Α· Τ Η Λ . 32 16 148
  • 38.
    ΕΥΑΓΓΕΛΟΣ ΓΙΑΝΝΟΠΟΥΛΟΣ Σ το φ α ι ν ό μ ε ν ο τ ο υ π ο λ ιτ ικ ο ύ Ε υ ά γ γ ε λ ο υ Γ ια ν ν ό π ο υ λ ο υ α ν α φ έ ρ ε τ α ι η ε π ισ τ ο λ ή π ο υ α κ ο λ ο υ θ ε ί: Αξιότιμε κύριε Διευθυντά, Το τελευταίο πολιτικό ανδραγάθημα του κ. Γιαννόπουλου είναι βέβαιο ότι απασχο­ λεί τις συνειδήσεις των πολιτών. Τι παρά­ δοξο φαινόμενο, ιδιότυπο της «ρωμιοσύ­ νης» είναι αυτό; Το ερώτημα για όσους δεν έχουν ζήσει τα δικτατορικά χρόνια παρα­ μένει συμπαγώς αναπάντητο. Αν εμείς, που ανήκουμε στις «μεταπολυτεχνικές» γενεές, δεν συγκρατοΰμεθα από τους παλαιότε- ρους, που μας υπενθυμίζουν τη δημοκρατι­ κή του γενναιότητα, αδιαφιλονίκητη, όπως μας διαβεβαιώνουν, επί δικτατορίας, τότε θα σπεύδαμε να αναφωνούσαμε το δημο- σθένειον «ο Ευάγγελος είναι ό,τι αν είποι τις». Είναι βέβαιο, πάντως, ότι ο κ. Γιαννόπου- λος αδικεί εαυτόν εάν γελοιοποιεί με τον εξωφρενικό λαϊκισμό του το δημοκρατικό ιδεώδες που τόσο αυταπαρνητικώς υπηρέ­ τησε, ο κ. Σημίτης αδικεί τον εκσυχρονισμό του τοποθετώντας στο υπουργείο Δικαιο­ σύνης (το κατεξοχήν υπουργείο υπό μίαν έννοιαν) έναν (τηρουμένων όλων των ανα­ λογιών) χομεϊνίζοντα [Σπεύδω να ζητήσω εδώ να γίνει δεκτή η διατύπωση, σατιρική αδεία, ως χαροτολόγημα και όχι ως ύίβρις. Εις τον κ. Γιαννόπονλο είμεθα περισσότερο χρεώστες παρά πιστωτές, διότι είνι ανεξίτη­ λος ήρως της Δημοκρατίας σε καιρούς χα­ λεπούς, όπως τουλάχιστον πολλοίλένε.], τε- λούντα υπό το κράτος τζιχαντικών φαντα­ σιώσεων ’65 (Ιουλιανο)-λόγο, και βέβαια η Ελλάδα αδικεί το μέλλον της ανεχόμενη στωικά ή, ακόμη χειρότερα, αμφιθυμικιυς ερωτοτροπούσα (με) το ενδεχόμενο η ανα­ τολή της χιλιετίας να την εύρει με εθνοδι- καιάρχη καρατομούντα (ουχί ορθοτομού- ντα, ουδές καν καρστομούντα, όπως ο κ. Έβερτ) τον «Λόγον» της Δικαιοσύνης. Ας έλθομε στο «προκείμενο». Βεβαίως ο κ. Γιαννόπουλος βρίσκεται στο απυρόβλη­ το πολλαπλής ασυλίας: βουλευτικής, ποιη­ τικής, συρρεαλιστικής, παλαιμαχικής. Ε ί­ ναι βέβαιο ότι η Ελλάς δεν τον παίρνει στα σοβαρά; Τότε πώς τον υπερψηφίζει θριαμ- βευτικώς, πως τον αναδεικνύει υπουργό Δικαιοσύνης; Υπάρχουν δε πολύ περισσό­ τεροι αξιοπρεπείς «κρυπτοευαγγελιστές», οι οποίοι «κατ’οίκον» καταναλοόνουν μαζι- κώς και κρυφίως τους χαρμόσυνους «ευαγ­ γελισμούς» του τύπου: «πιστεύω εις έναν Θεόν Ανδρέαν Παντοκράτορα» με ολίγην τώρα εκσυγχρονιστική γαρνιτούρα. Αλλά και όσοι έχουν «αντισώματα», τείνουν να δέχονται ορισμένες θεωρητικές προκείμε- νες που έχουν αποβεί κοινοί τόποι του λαϊ­ κισμού, έστω και αν έχουν «υφολογικές επιφυλάξεις».. Ας τραβήξουμε λοιπόν τα «ριντό», όπως θα έλεγε ο κ. Έ βερτ, της ασυλίας: —Είναι ακραιφνής ύβρις να ισχυρισθεί κα­ νείς ότι ένας βουλευτής εφήψισε, όπως είχε δικαίωμα, κατά τον έναν και όχι κατά τον άλλο τρόπο: Τόσο ακραιφνής ύβρις, ώστε να εξαπολυθεί ακαριαίως εισαγγελικός κε­ ραυνός; —Ο βουλευτής δεν ψηφίζει κατά συνείδη- σιν, άρα αβιάστως, άρα ελευθέρως; Δεν εί­ ναι δυνατόν λοιπόν να καταλήξει στη μία ή την άλλη απόφαση; Δικαιολογεί αυτό ιερά αγανάκτηση; —Οι βουλευτές είναι τόσο αγελαίοι, ώστε αν (έστω εκ λάθους ή, όπως εν προκειμένω, από υστεροβουλία) τους πουν ότι δεν ακο­ λούθησαν τη βουλευτική μάζα να καταλαμ­ βάνονται από δικομανική υστερία; —Αν είναι τόσο σχιζοφρενικά άκαμπτη η έννοια της κομματικής πειθαρχίας, τότε τι χρειάζεται το κοινοβουλευτικό σύστημα θεσμιόν, τι χρειάζονται οι βουλευτές; Δεν θα αρκούσαν οι ανοικοινοκτεις των αποφά­ σεων από το Κόμμα; - Η εισβολή στα «τεμένη της Δημοκρα­ τίας», στις έδρες της Ελευθερίας του Λό­ γου, στα MME -που, όσο και να τα |ΐ/»γάρι- σαν οι λειτουργοί τους, κατ’ αρχήν αυτό που είναι-, αποτελεί πράξη τικής ευαισθησίας; Η σέγγιση του προβλήματος της εξουσίας φέρει λύσεις; Δεν είναι απόη ενός πολιτικού πρωτογονισμού παλαιέ ξιού τύπου, εφάμιλλου της κοινιωνολι κής ανάλυσης του αγχίνοος Πατακού; —Ο απλός πολίτης που συχνά υφίι αδικίες, υβρίζεται, ξυλοκοπείται, τι νεται, συνθλίβεται από παραβάσειςπρο χόμενες από άλλους πολίτες ή κρατικ λειτουργούς (και άλλους), δύναται εις τολμηρότερα των ονείρων του να οραμι : στεί τέτοια κεραυνοβόλο εισαγγελικήσ δρομή; Δεν είναι αυτό μία εκ πρώτηςά ως καταστρατήγηση της θεμελιώδους! χήςτηςισότητος; ϊ —Η παρέκκλιση από την κομματικήη : θαρχία είναι αυτόχρημα μητσοτακισμ- ΐ- και, επιτέλους, ο μητσοτακισμός είν:; αξιωματικώς η εσχάτη προδοσία; Χ ω ρ; επιχείρημα που να τη θεμελιώνει, αυττ;; θέση όζει πολιτικού βαρβαρισμού. Αξιοθαύμαστες, μέχρις αποσβολώσεο ; οι λεπτουργημένες και αραβουργήματα εννοιολογικές διακρίσεις μεταξύ αποστ σίας, διασπάσεως, (κομματικής) προδ σίας κ.λπ. του κ. Γιαννόπουλου. Μ όνογ «διαφωνία» δεν υπάρχει χώρος στογλι» σάριον αυτό ’και στα απλά μαθήματαπ ο ) τικής φιλοσοφίας τα οποία ανηλεώς μι. εκσφενδονίζει «Μην πόθεν» ο σκληροτρ» χηλός Αρκάς πολιτικός. Και εκείνος ο οποίος δεν φημίζεται γι, γαλατική αβρότητα ή για τα ήμερα κοινι βουλευτικά του ανακλαστικά και «περιλσι ει» μετ’ απιστεύτου βαναυσότητος όποιο διαφωνεί μαζί του (ας θυμηθούμε τον« π ο τσοκοιλιά» Παπαμιχαήλ, την «κότα» Ψο ρούδα-Μ πενάκη, τον «σκυλιάζοντα» Σ κ υ λ λάκον και άλλα άκρως επαγωγά και, επ ιτέ λους, παίζει με τα νεύρα μας, όταν εμοίρα ζε θεωρικά για σκυλάδικα) δικαιούτα «διά» να μην σηκώνει μύγα οτο σπαθίτα καε να επιστρατεύει (ασφαλώς εμμέσω ς 2 Β .
  • 39.
    I ιδημόνως) εισαγγελικούςπερί της ήςτου σε μία ψηφοφορία; >ώ. Ας ξανατραβήξουμε να κλείσουν ■no και ας βυθισθοΰμε εκ νέου στον τικό ζόφο, τον οικείο, τον προσφιλή, ιώδη υπό τους μινυρισμους λαολά- ;αηδόνων», τους βρυχηθμούς πανθή- υριανοτραφών και τους ιερατικούς ;των Νεογαργαλάκων (ο πασοκικός )ονισμός στην πρώτη του φάση απέ- α αποτρέψει τινάς εκλεπτυσμένους γανδιστάς από του να κατασκευά- ιυριανισμός άνευ Κουρή, όπως θα Dδαιμόνιος Ροΐδης). άζων την αισχύνη μου για τα πρωτό- 'ίομικά μου και διαπορών μάλλον ή ρηματολογών, διατελώ, Μ ετά τιμής Δ. Κουτσούγερας Φιλόλογος Ιστιαία Εύβοιας )ΚΡΑΉΚΕΣ ΕΥΑΙΣΘΗΣΙΕΣ ίές δ ε ν δ ια σ τ έ λ λ ο ν τ α ι ή λ λ ο ντα ι σ τ ις δ η μ ο κ ρ α τ ί ε ς , uv γ ια ό λ ο υ ς κ α ι γ ι α ό λ α . ,σ ιε τ η ν ε π ό μ ε ν η ε π ισ τ ο λ ή . Διευθυντά, ,φει συνεργάτης του περιοδικού στο ;616της 25ης Σεπτεμβρίου: «Δεν θυ- .τε, όμως, να έχει κάνει κάτι ανάλογο σοβόλας -δηλαδή να αποδοκιμάσει, β κ. Σημίτης, τις πρακτικές ττςΑυρια- ίταν η ίδια εφημερίδα στο παρελθόν άλυπτε” τις βίλες του κ. X. Φλωράκη, Λ. Κύρκου και της κ. Μ. Δαμανάκη. βεβαίως, αυτή η εφημερίδα ήταν η ατού κ. Τσοβόλα στη μάχη που έδινε δικό Δικαστήριο». χλώς και ο κ. Τσοβόλας «δεν δικαιού- ά να ομιλεί» ή μάλλον «διά να δια- ρεται» κατά την κουτσογιώργειο λο- 9α μπορούσε να αντιτείνει όμως κά­ τι,τότε, ούτε ο κ. Σημίτης ούτε οι υπό- ι «εκσυχρονιστές» είχαν δείξει ιδιαί- :υαισθησία (ίσως ούτε καν ίχνος ευαι- ας) για τις εν λόγω πρακτικές. Αλλά ια δεν είναι εκεί. Το θέμα είναι η επι­ κή υπενθύμιση από το συνεργάτη του :ων «ανακαλύψεων» της εφημερίδας, τόχαστρότης είχαν βρεθεί πολύ νωρί- πολύ πιο συχνά και πολύ πιο άγρια, τότε πολιτικοί αντίπαλοι του σημερι- ιρχηγού του ΔΗΚΚΙ και η μνήμη του ργάτη του Αντί, μιας και παραμένει »ή, θα έπρεπε να τον βοηθήσει να εί- ιοαντικειμενικός. (Ευτυχώς για το πε- κό, δεν τον δεσμεύει η γνιύμη του, για- ^ ----------■ ------------ τί άλλοι συνεργάτες του, άλλος λιγότερο άλλος περισσότερο, τηρούν τα προσχήματα ή τις ισορροπίες και άλλοι -όπω ς ο Σ.Σ.- δίνουν την ακριβή εικόνα). Δικαιολογία αντιστοίχισης «ανακαλύψεων» μόνο «βι­ λών» θα ήταν αστεία. Η μονομέρεια της ευαισθησίας (αν και στη συγκεκριμένη περίπτωση πρέπει να έχει συμβάλει και ένας καλπάζων και απροκά­ λυπτος φιλο-πασοκισμός) θυμίζει εν πολ- λοίς την αντίδραση κάποιων «ρηγάδοχν» πριν από λίγα χρόνια, οι οποίοι, ενώ «χα­ χάνιζαν» απολαμβάνοντας τις «εξυπνά­ δες» της «μαύρης τρύπας» όσο «θύματά» τους ήταν άλλοι, εξανέστησαν μόλις βρέθη­ καν οι ίδιοι στην μπούκα και φρόντισαν να την «ασπρίσουν» με «γιαουρτολίνη». Δυστυχώς, πολυάριθμοι «αριστεροί» δεν έχουν απαλλαγεί ακόμα από τα διχαστικά, μανιχαϊστικά και, σε τελευταία ανάλυση, αντιδημοκρατικά σύνδρομά τους, με βάση τα οποία κάθε μέσο -ακόμα και το πιο απο- κρουστικό- είναι θεμιτό εναντίον των εξ ορισμού «κακών», δηλαδή των πολιτικών με ιδέες διαφορετικές από τις δικές τους, ενδ) είναι απαράδεκτη η χρήση και του πιο ήπιου εναντίον των εξ αποκαλύψεως «κα­ λών», δηλαδή των ίδιων. Με αυτή τη λογική επιτρέπεται η συκοφαντία, η σπίλωση και η λάσπη, αρκεί να μη θίγουν τους «εναρέ- τους». Το μόνο που ξεχνάνε οι επιρρεπείς σε τέτοιες διακρίσεις, ότι κάποτε θα έρθει και η δική τους η σειρά, και τότε εξαιτίας της ανοχής τους δεν θα βρίσκουν συμπαρα­ στάτες. Θυμάιπε το σκίτσο με τη λεζάντα: «Στην αρχή κυνηγούσαν τους κομμουνιστές αλλά όεν ήμουνα κομμουνιστής, μετά κυνη­ γούσαν τους Εβραίους αλλά ούτε Εβραίος ήμουνα, (...) όταν κυνήγησαν και εμένα όεν είχε μείνει κανείς να με υποστηρίξει»', Φιλικά Λέανδρος Σλάβης Πολιτικός Μηχανικός Αθήνα «ΛΑΜΠΡΑ» ΑΞΙΩΜΑΤΙΚΗ ΑΝΤΙΠΟΛΙΤΕΥΣΗ Γ ια τ η δ ι α π λ ε κ ό μ ε ν η δ η μ ο κ ρ α τ ία , η ε π ό μ ε ν η ε π ισ τ ο λ ή : Αγαπητό Αντί, Είναι πλέον ολοφάνερο το γεγονός ότι ο Χρήστος Λαμπράκης, επικεφαλής της συμ­ μορίας των πλουτοκρατιών εργολάβων του δημοσίου βίου και του ταμείου της χώρας, έχει καταφέρει τον ολοκληρωτικό έλεγχο της πολιτικής εξουσίας. Ελέγχει την ελληνική κυβέρνηση, μέσω της ασφυκτικής ποδηγετήσεοχς της ηγεσίας — h κ :Δ Ο Σ Ε Ι Σ T Q C ιχαλια Γρφανων 5 -1 0 6 80 Αθήνα Τηλ. 36.46.426 - Fax: 36.21.932 Έντουαρντ ΣΕΛΙΔΕΣ ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΟΥ 1819, Κέρκυρα - Ιωάννινα - Μετέωρα - Τύρναβος - Δελφοί -Αθήνα - Καλάβρυτα - Κωνσταντινούπολη - Βουκουρέστι. Εισαγωγή - Μετάφραση - Σχόλια: Α Ν ΤΈ ΙΑ Φ ΡΑ Ν ΤΖΗ Επιμέλεια & Σχόλια εικονογράφησης: Σ Τ Α Θ Η Σ ΦΙΝΟΠΟΥΛΟΣ 238 <χλ., 14x21 cm, 27 eue., 3.800 δρχ. Me καθυστέρηση εκατόν εβδομήντα πέντε χρό­ νων εκδίδεται το αδημοσίευτο ημερολόγιο του Έντουαρντ Έβερετ, μια σημαντική μαρτυρία για την Ελλάδα του 1819 και τον φιλελληνισμό. Στον Έβερετ ανήκει η τιμή ότι είναι ο πρώτος γνωστός Αμερικανός που συνδύαζε το λόγιο ενδιαφέρον για την αρχαιότητα και συγχρόνως διέθετε εκείνη την παιδεία που τον κατηόθυνε στη μελέτη της μεσαιωνικής και νεότερης Ελλάδας· συναναστράφηκε Έλληνες κατά τη διάρκεια των σπουδών του στη Γερμανία και επιδίωξε να γνω­ ρίσει επιφανείς Έλληνες, όπως λ.χ. τον Κοραή στο Παρίσι* συναντήθηκε με τον Βύρωνα -του οποίου το έργο γνώριζε ήδη- αμέσως μόλις έφτα­ σε στην Ευρώπη* ασχολήθηκε με την εκμάθηση της νεοελληνικής γλώσσας* περιηγήθηκε την Ελλάδα και κατέγραψε τις εντυπώσεις του σε ημερολόγιο' επιστρέφοντας στην Αμερική έδωσε την πολιτική μάχη του φιλελληνισμού με όσους τρόπους διέθετε. Η σκέψη να πλαισιωθεί το εξαιρετικά ενδιαφέ­ ρον κείμενο του Έβερετ με εικονογραφία βασισμέ­ νη σχεδόν αποκλειστικά σε σχέδια του Ντυπρέ (1789-1837) έγινε γιατί κατά σύμπτωση αμφό- τεροι ακολούθησαν σχεδόν ταυτόχρονα την ίδια διαδρομή από την Κέρκυρα προς την Αθήνα. 2 2 -
  • 40.
    του ΠΑΣΟΚ καιτης χειραγωγήσεως του «διδάσκοντος» κ. Σημίτη. Εξασφαλίζει την παραμονή και μακροβιό- τητα της ελεγχόμενης κυβερνήσεως, χάρη στην έλλειψη ελέγχου από την πλευρά της αξιωματικής αντιπολιτεΰσεως. Υπαγορεύοντας στην ηγεσία της Νέας Δη­ μοκρατίας το ρόλο της και χρησιμοποιο')- ντας ως υποβολέα των επιθυμιών του, τον «αδίδαχτο», «επανακάμψαντα» κ. Έ βερτ, επέτυχε την απονεύρωση και αποδυνάμιυ- ση -φαινομενικούς και προσωρινούς τουλά­ χιστον- του φιλελεύθερου χώρου. Το ζητούμενο είναι να βρεθεί από πού πη­ γάζει η υπερβολική εμπιστοσύνη των κομ­ ματικών δοσίλογων προς τον Χρήστο Λα- μπράκη. Και εάν το ΠΑΣΟΚ εξασφαλίζει λαϊκή στήριξη χάρη στην ανάλογη χρησιμο­ ποίηση του κρατικού μηχανισμού, η Ν.Δ. πώς μπορεί να ελπίζει στην ανεύρεση ψη­ φοφόρων και οπαδών; Μήπως η ηγεσία της αρκείται στα όσα της παρέχει ο Συγκροτη- ματάρχης; Αυτό, πάντως, που έδειξε με τη συμπερι­ φορά της η ηγεσία της αξιωματικής αντιπο- λιτεύσεως, είναι πως ούτε την εξουσία φι­ λοδοξεί να καταλάβει ούτε τους ψηφοφό­ ρους της προτίθεται να ευχαριστήσει ανα­ λαμβάνοντας τις ευθύνες της ούτε την ψήφο τους να αξιοποιήσει ασκώντας αντιπολί­ τευση προς το συμφέρον της φιλελεύθερης παρατάξεως. Συγχαρητήρια, πάντως, στο περιοδικό σας, το οποίο επιμένει με συνέπεια και ου­ σιαστικά στη στηλίτευση της ασυδοσίας του συγκροτηματάρχη! Ευχαριστώ Αλέξανδρος X. Μήτσιου, Ωραιόκαστρο Θεσσαλονίκης ΕΛΕΥΘΕΡΗ ΕΙΣΟΔΟΣ ΣΤΑ ΜΟΥΣΕΙΑ Τ ρ ε ις π ο λ ίτ ε ς υ π ο γ ρ ά φ ο υ ν τ η ν κ α τ α γ γ ε λ ία π ο υ α κ ο λ ο υ θ ε ί: Κύριε Διευθυντά, Από τις αρχές του καλοκαιριού του ’96, και συγκεκριμένα από τις 16.6.96, καταρ- γήθηκε η ελεύθερη είσοδος στους αρχαιο­ λογικούς χοίρους και στα μουσεία κατά τις Κυριακές και τις αργίες για τους Έλληνες πολίτες. Υπουργός πολιτισμού ήταν ο κ. Σταύρος Μπένος. Ούτε λίγο-ούτε πολύ, για να επισκεφθεί την Ακρόπολη μία τετραμε­ λής οικογένεια, χρειάζεται 8.000 δρχ. Καταλαβαίνουμε όλοι ότι στους χαλεπούς εκσυγχρονιστικούς καιρούς που ζούμε, το μέτρο αυτό λειτουργεί αποτρεπτικά για τη γνώση της πολιτιστικής κληρονομιάς μας, την άνοδο του πνευματικού επιπέδου και την καλλιέργεια όλων τοίν πολιτών και ιδι­ αίτερα της νεολαίας. Είναι δε τραγική ανα­ κολουθία να κινητοποιούμε τους απαντα­ χού φιλέλληνες σε μια γιγάντια επιχείρηση δημοσίων σχέσεων για την επιστροφή των μαρμάρων του Παρθενώνα, και την ίδια στιγμή με μικρόνοα και μικρόψυχα μέτρα να απομακρύνουμε τους Έ λληνες από τον πραγματικό πολιτισμό που το κλασικό πα­ ρελθόν της πατρίδας αποπνέει. Εξ άλλου, όπως είπε και ο στρατηγός Μακρυγιάννης, «γι’ αυτά τα μάρμαρα πολεμήσαμε», και κανένας δεν νομιμοποιείται να αποκλείει αυτούς που τα υπερασπίστηκαν και καλού­ νται κατά καιρούς να το ξανακάνουν με επιπόλαια και αναποτελεσματικά οικονο­ μικά μέτρα. Καλείται λοιπόν ο νέος υπουργός Πολιτι­ σμού να αποδείξει ότι, εκτός από δεινός ρήτορας είναι και τολμηρός πολιτικός, που δεν διστάζει να διορθούσει μια λανθασμένη απόφαση του προκατόχου του, ακόμη κι αν αποτελεί συμμόρφωση με κάποια κοινοτι­ κή οδηγία. Καλείται επίσης, να συνδέσει το πέρασμά του από το συγκεκριμένο υπουρ­ γείο με μία ουσιαστική πράξη πολιτισμού, όπως είναι η επάνοδος στο καθεστώς της ελεύθερης εισόδου στους αρχαιολογικούς χώρους και τα μουσεία της πατρίδας μας για τους Έλληνες πολίτες. Ευχαριστούμε για τη φιλοξενία, Μαυροειδής Τάσος Κοττής Νίκος Κριθαράς Γιάννης ΚΑΤΑΓΓΕΛΙΕΣ ΓΙΑ ΤΟΝ ΟΤΕ Σ τ ο ν π ρ ό ε δ ρ ο τ ο υ Δ .Σ . τ ο υ Ο Τ Ε , κ . Δ . Π α π ο ύ λ ια , α π ε υ θ ύ ν ε τ α ι η κ α τ α γ γ ε λ ί α π ο υ α κ ο λ ο υ θ ε ί - κ α ι κ ο ι ν ο π ο ι ε ί τ α ι σ τ α Μ έ σ α Ε ν η μ έ ρ ω σ η ς : Καταγγέλλουμε την απαράδεκτη ενέργεια υπηρεσιακιόν παραγόντων του ΟΤΕ που προέβησαν σε «διαγωνισμό» για την κατα­ σκευή του έργου (Αστικό Δίκτυο και Μ/Σ Κέντριυν Καρλοβασίου Σάμου-Υπόλοιπα εργολαβίας ΚΟ/Ι Σάμου) μεταξύ περιορι­ σμένου αριθμού εργοληπτικών επιχειρήσε­ ων, χωρίς να κληθεί ΟΥΤΕ ΜΙΑ εργολη­ πτική επιχείρηση (από τις 20 και πλέον) που έχουμε έδρα και χώρο δραστηριότητας αποκλειστικά το νομό Σάμου και παρακα- λούμε για τις δικές σας άμεσες και ανα­ γκαίες ενέργειες προκειμένου: 1) Να εξαλειφθούν αποφάσεις που προ­ σβάλλουν το κοινό περί δικαίου αίσθημα και τα χρηστά συναλλακτικά ήθη. 2) Τουλάχιστον να εφαρμοσθεί η νομοθε­ σία που διέπει την εκτέλεση το>ν έργων του ΟΤΕ. Κύριε Π ρόεδρε, οι επιχειρήσεις μαςέχ. έδρα και χώρο αποκλειστικής δραστιμ τητας την παραμεθόριο περιοχή τηςΣά| και απασχολούν μόνιμους κατοίκου; νομού μας που, αυτή την περίοδο, am τωπίζουμε έντονα προβλήματα m Επιπλέον, οι επιχειρήσεις μας μπορούν κατασκευάσουν οποιοδήποτε Τεχ> Έ ρ γ ο στο νομό μας και φυσικάταέργα ΟΤΕ, διαθέτοντας προς τούτο τον εξο σμό, την υποδομή και την οργάνωση από το νόμο προβλέπονται - και όχιμώ Π ρέπει εδώ με αγανάκτηση να τόνισε ότι για την πολιτεία «υπάρχουμε» καιε στε πάντα μπροστά στα σύνορα και σ ιιά ομηνίες, αλλά στην πράξη «μετά» επι νουμε -διαβιώνουμε σαν πολίτες Β γορίας και οι επιχειρήσεις μας είναι παρκτες». Κύριε Π ρόεδρε, δυστυχώς, σε αρκετό γα του ΟΤΕ, που με διάφορους τρώι έχουν αναλάβει εργοληπτικές επιχειρή από άλλες περιοχές, ανατίθεται τοτελ μά τους στις επιχειρήσεις μας για ναι ρέσουν να ολοκληρωθούν αφού κατάκ ι να έχουν υπερβεί κατά πολύ το χρονοι γραμμα κατασκευής (2 και πλέον έτη) θώς και τον αρχικό προϋπολογισμό του Μετάτι Α. Αθανασόπουλος, ΕργοδομικηA Παν. Μαργαρώνης, X. Παλαιοκαστι Δ. Τσακουμάγκος, N .X ' ΚΥΚΛΟΦΟΡΕΙ ΑΠΟm ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΔΕΛΦΙΝΙ ΤΟ ΒΙΒΛΙΟ ΤΟΥ Σ Α Κ Ε Λ Λ Α ΡΗ ΣΚΟΥΜΠΟΥΡΑ «Makedonissimo η στρατηγική της πλάκας» Με αφορμή το Μακεδονικό μίαπολιιι* ανάλυση του ΙΙαπανδρείσμού και της παρακμής
  • 41.
    ει ανααεσα σεναν ι κοινο υπ χλομο νεαρό και σε μια μηχανη που κυκλοφορεί με τον αναβάτη της ακέ­ φαλο; Πώς γίνεται να υποψιάζεται •κανείς τον Αι-Βασίλη για τρομοκρά­ τη: Και πώς ένας Ρουμάνος μετανά- στης γίνεται μοντέλο σε ζωγράφο; Αλήθεια, τ| κμνει έναν φτωχό ταβλα­ δόρο παγκόσμιο παίχτη στην Αμερι- κη, και ποκ ένας περίπατος με τη Μαυρούλα καταλήγει σε μια βόλτα στον άλλο κόσμο; Τι συνδέει έναν γά- 'μ >-JtA > το στην αγκαλια ενός ναύτη μ εναν αφρικανό μάγο στην Αθήνα του 70; Και τέλος, τι είδους γιατρός είναι αυ­ τός που ακούει στ ονομα Λαρος; 1 ια όλα, όσα καθημερινά, μα και παραξε- va, ot άνθρωποι διηγούνται μέσα στα κουρεία, θα μας μιλήσει και θα μας ξεναγήσει ο κουρέας, ο Ευριπίδης.
  • 42.
    επισημαίνουμε «ΒΡΑΒΕΙΟ ΚΟΙΝΟΥ»: ΛΑΪΚΙΣΜΟΣ Ανάμεσαστα διάφορα «ιλουστρασιόν» και «γκλάμορους» τεχνάσματα που επινόησαν οι διοικούντες το, σε νέα κατεύθυνση πορευόμενο, Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης (που, φέτος, αν όλα ακολουθήσουν την πορεία που είχε προδιαγράφει ο προηγούμενος υπουργός Πολιτισμού, θα είναι το τελευταίο ελληνικό), είναι και η εισαγωγή μιας καινούργιας «συνήθειας»: ενός νέου «βραβείου», που θα το απονέμουν όχι οι ειδικοίπου συνιστούν τις επιτροπές αλλά το κοινό που θα παρακολουθεί τις προβολές, με ψηφοφορία, σε κάλπη, μετά το τέλος των προβολών. Δεν πρόκειται για αιφνίδια «θεία επιφοίτηση». Συμβαίνει και σε άλλες αντίστοιχες εκδηλώσεις που επιζητούν ενάγωνίως το λαϊκό έρεισμα - κι αν δεν κάνουμε λάθος, ήδη «ψηφίζει» και το κοινό των ετήσιων προβολών που οργανώνει το περιοδικό Σινεμά. Και καλά, το περιοδικό, στη δίνη του ανταγωνισμού επιζητεί κάποια τρυκ για να δημιουργήσει μυθολογίες που προσελκύουν κόσμο. Τομεγάλο Φεστιβάλ, όμως, ποια ανάγκη έχει να επινοεί αντίστοιχα τρυκ; Κάποτε, μια από τις μεγάλες πληγές του Φεστιβάλ ήταν οι θεατές που προσέρχονταν (για χαβαλέ και κράξιμο) στον εξώστη. Το κοινό του εξώστη ψήφιζε διά βοής - προκαλώντας χάβρα. Σήμερα, που ηβοή του κόσμου έχει χαθεί (και μαζί της και το τελευταίο σύμβολο της παρεμβατικής συμπεριφοράς, η οχλαγωγία που υποδηλώνει την ενόχληση και την αντίδραση), το Φεστιβάλ σπεύδει να υιοθετήσει άλλες μορφές «άμεσης» δημοκρατίας. Σπεύδει να κολακεύσει το κοινό του, δίνοντάς του την ψευδαίσθηση της συμμετοχής. Με μια ψήφο που δενμεταφράζεται σε τίποτα. Αυτό, να μας συγχωρούν οι εμπνευστές του, δεν είναι παρά φτηνός λαϊκισμός. ΗΜΑΣ ΚΑΝΕΜΗΣ 12 ΝΕΟΙ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΕΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΣΧΗΜΙΑ ΚΟΙΝΗ ΕΙΝΑΙ Η ΔΙΑΠΙΣΤΩΣΗ ότι η αρχιτεκτο­ νική δεν συζητιέται. Σε επιτροπές διαγωνι­ σμών ακούγεται ότι λείπει (ακόμα) .ένας τρόπος, μια γλωσσά για να αναλύσουμε και να κρίνουμε τα πιο τελευταία δείγματά της. Η έλλειψη δημόσιας συζήτησης πόνο; στη σύγχρονη αρχιτεκτονική δεν έχει λίγες ευ­ θύνες σε αυτό. Η σιωπή για την αρχιτεκτο­ νική δεν αποδείχθηκε χρήσιμη. Η σιωπή αυτή διαιωνίζει την αυτοαναφορικότητα της αρχιτεκτονικής και, εν τέλει, τον απο­ κλεισμό της από την κοινωνία. Σκοπός των συζητήσεων αυτών που θα γί­ νουν στο χώρο του Τμήματος Αρχιτεκτό­ νων είναι να ξεφύγουν από την αποσιώπη­ ση αυτή. Να κοιτάξουν την αρχιτεκτονική με μια νέα, πιο ανοικτή ματιά. Να τη συν­ δέσουν με τον κινηματογράφο, τη λογοτε­ χνία, την ανθρωπολογία, τα εικαστικά, τις νέες τεχνολογίες (επικοινωνίας και πλη­ ροφορικής). Για πόσο, άλλωστε, ακόμα θα μπορεί κανείς να απωθεί τις πολλαπλές τέ­ τοιες σχέσεις που, ιστορικά, αρχιτέκτονες ανέπτυξαν. Για πόσο ακόμα θα μπορεί κα­ νείς να παραβλέπει την ήδη υπάρχουσα μεταγραφή της αρχιτεκτονικής από τους άλλους τομείς; Για πόσο να πιστεύει ότι η αρχιτεκτονική θα συνεχίσει να παράγεται με τον ίδιο τρόπο την εποχή του Internet και της εικονικής πραγματικότητας. Εισηγήσεις από νέους αρχιτέκτονες: Γιάννη Αίσωπο, Πάνο Δραγώνα, Μαρία Λαφαζάνη-Βιβή Φίλιππα, Θανάση Μου- τσάπουλο, Πάνο Νικολαΐδη, Νίκη Φαρα- ντούρη-Γιάννη Ζαβολέα, Μέμο Φιλιππί­ δη, δίνουν το στίγμα για να ακολουθήσει μια συζήτηση. Δυο συνεδρίες: στις 6 Νοεμβρίου, όπου το θέμα θα είναι Πέρα α π’το ωραίο· και στις 13 Νοεμβρίου, που θα είναι Η απουσία στην πόλη. Και τις δύο μέρες, οι εισηγήσεις θα ξεκινήσουν κατά τις 6 μ.μ. στο αμφιθέα­ τρο του κτιρίου Αβέρωφ. n Ρ ο τ ε I Ν Ö 7 « ] •Δ είτε: Το Μ ά θη μ α Ιστορίας - τα . ά κρα, τρν έκ θ εσ η μ ε νέα ζωγραψικα του!| Γιάννη -----...^ ····' ' Φυχοπαίδη, στην νκσλε- ρί Ζουμπου- λάκη (ττλ. Κολωνακίοιι 20), από την ε π ό μ ε ν η Τρίτη, 20 Νοεμβρίου. Η ανθρω π ο­ κεντρ ική ζω ­ γραφ ική του κ α λ λ ιτ έ χ ν η σ υ ν εχ ίζει να α ν α μ ε τ ρ ιέ - τα ι μ ε τ ις σ ύγχρ ονες καθημερινές μύθοι γ ίε ς α λλά και μ ε τους ζωτικούς μύθουςτ δίνουν τα υτότητα στις σ υ λ λ ο γ ικ ό ς τ σύγχρονω ν Ελλήνων. · Δείτε: Την ταινία Μνοτικά m ψ έμ α το υ Μ ά ικ Αη, από τη Βρετανία. 0 Xpuc Φ οίνικας του τελευτα ίου Φεστιβάλ ι Καννώ ν, αλλά και μια ταινία που προοοπί τα ι τη ν έννο ια του κινηματογράφου ου&ι ο υργού - τόσο κακοπαθημένη και πάρε·' ■ γη μ ένη σ τις μ έρ ες μας. 0 Μ άικΛ μ(τονΓ μ ά σ τε από τη ν ταινία του Γιρ/ός;) πι ζετα ι την π νευματικότητα του ευρωπι κινηματογράφ ου την ίδια στιγμή που σ τρ α τεύ ετα ι τις «κουλτουριάρικες ξά ρ σ εις τη ς π αρεξηγημένης -και δ ία ιτ η ς - κινηματογραφικής σκηνής n ωραίαςηπείρου. •Διαβάστε: Την (έμμετρη) μετάφροσηΐ σ αιξπ ηρικού αριστουργήματοςΡύψοίΜ ίουλιέπα, από τον Διονύση Καψάλη, c ν έα σ ειρ ά «Ναυτίλος-Αναγνώσματα» τ εκδ ό σ εω ν Π ατάκη (διεύθυνση: Τάκης Κ γ ια λ ή ς). Επ ειδή «δικαιούμαστε κάποτε σ υ νεο ρ τά ζο υμ ε, για λίγο» τον «άνθρυϊ που ε ν τέ λ ε ι είμ α σ τε» -καθώ ς αναφέρει μ ετα φ ρ α σ τή ς -, σ ε μεταφράσεις σάγχρο» πια, α π α λλ α γ μ ένες από το σύνδρομο ε« νω ν το υ Βασίλη Ρώ τα (που, μολονότι κο» π οίησαν σ το υς Ελληνες το λόγο του U πηρ, σ ήμ ερ α φαντάζουν ξένες και άλλι επ ο χή ς). •Ακούστε: Α π όψ ε, Παρασκευή, στο Ροο τη ς οδού Μ άρνη, τους Active Member, π ρ εσ β ά τερ ο από τα εγχώρια χιη-χοπ ο ματα, π αρουσ ιάζουν τον τέταρτο δΛ το υ ς, Απ ’ τον τόπο της φαγάς. Μαζί τους, π ρω τοεμφ α νιζό μενοι Νέβμα. Απ' το Πέρι μ α μ ε αγάπ η... /. ■ ■ _ _ —
  • 43.
    01 ΕΡΓΟΛΑΒΟΙ ΕΝΑΝΤΙΟΝΤΩΝ ΕΡΓΩΝ ΤΩΝ ΜΑΣΤΟΡΩΝ ημείωμα που νθείείναι το ύτερομέρος 'ολήςπονμας ηκεαπό τον κ. moιμπε'λα, άλογοαπό τα λα, του οποίου, φαίνεται, ϊζει η καρδιά για G αστροφές σε ίατου ομούαπό ιούς ίβους- ισχόπους. χωριό μου, το 'κολικό Τρικά- τίσιηκε πριν από d o100 χρόνια, το .895, μια τοξοει- :φυρα από ηπει- μαοτόρους οι ιν άριστα δείγ- γραφής-κατα- ς σε όλα σχεδόν τάμια της Ηπεί- m της Θεσσα- Μετά από 100 ι λειτουργίας, η α (παλιοκάμα- ην ντοπιολαλιά) ]vατυχία να πνί- από τα νερά του ατος του υδροη­ λεκτρικού σταθμού Μεσοχιύρας. Οι εται­ ρείες που ανέλαβαν την κατασκευή του φράγματος, πριν την πνίξουν οριστικά, τη «χρησιμοποίησαν» για να μεταφέρουν τα υλι­ κά και την «κακοποίη­ σαν» αισθητικά (δες και φοπογραφία 1970 συγκριτικά με αυτή του 1996). Πρότασή μου είναι να γίνει μια προσπάθεια, μέσω του περιοδικού σας, να υποχρεωθούν οι εται­ ρείες να μεταφέρουν τη γέφυρα, κομματια­ στά, όπως έγινε με τα αρχαιολογικά μνημεία Το παλιό και το καινούργιο του φράγματος του Ασσουάν της Άνω Αιγύπτου πριν 30 χρό­ νια, σε άλλο σημείο του Αχελώου, και συ­ γκεκριμένα στην πε­ ριοχή Τρία Ποτάμια που βρίσκονται εκτός πεδίου βολής-κατα- κλυσμού του φράγμα­ τος... Προτιμά) να απεθυνθο) στην καλλιτεχνική ευ­ αισθησία τιυν τελευ­ ταίων σελίδων του πε­ ριοδικού σας παρά στην αναισθησία του Υ.Π.Π.Μ. (Υπουργεί­ ου Προστασίας Παρα­ δοσιακών Μνημείων). • Προσυπογράφουμε. Και ελπίζουμε πως, έστω και έτσι, μπορείνα φτάσει η διαμαρτυρία στα αυτιά των αρμοδίων. ΝΑ Δ ΙΑ Σ Ω Θ Ε Ι Η Μ Ν Η Μ Η ιι έξι χρόνια, στη μικρή πόλη Am berieu της Νοτιαα- <ής Γαλλίας δημιουργήθηκε ένα πρωτότυπο και μο εγχείρημα που σκοπό έχει τη διάσωση της ατο- ιαι ιστορικής μνήμης, μέσα από τη συλλογή αυτο­ κριών και προσωπικών ημερολογίω ν που έχουν εί από ανώνυμους ανθρώ πους και μείνανε ανέκδο- ιμαδική αυτή προσπάθεια που ονομάζεται «Σύλλο- ]την αυτοβιογραφία και την αυτοβιογραφική κλη- ά»-Α .Ρ.Α . («Association pour l’autobiographie et le D in e autobiographique») συγκεντρώ νει μέλη απ’ Γαλλία, την Ελβετία, την Αγγλία, ώς και την Ιαπω- ίάζει ένα εξαμηνιαίο περιοδικό με τίτλο Garde- re, καθώς, πριν από το ψυγείο, λέγα νε το Garde- > r , αντίστοιχο του ελληνικού Φαναριού. Έ τσι στο 30132 σελίδων τεύχος του περιοδικού (Μ άρτης Μάρτης1966) παρουσιάζονται 146 αυτοβιογραφικά ο που σχεδόν όλα, εκτός από μερικά πιο παλιά, ηκαν από Γάλλους, άνδρες και γυναίκες διαφόρων πκώνστρωμάτων, ανάμεσα 1850 και περίπου 1970. Αναγγέλλονται και άλλα για το νούμερο 3 του Garde- Memoire. Προκειμένου για τον ελληνισμό, μια γαλλίδα φιλόλογος, εγκατεστημένη στο Παρίσι και ενεργό μέλος της, Α.Ρ.Α. η Ελισάβετ Σιρ άρχισε μια παράλληλη έρευνα, την περα­ σμένη άνοιξη στην Αθήνα, αντιγράφοντας παραπάνω από 100 αυτοβιογραφικά κείμενα προσφύγων στο «Κέντρο Μ ι­ κρασιατικών Σπουδών» και συνεχίζοντας το καλοκαίρι στην Κύπρο. Ό σοι Έ λληνες κατέχουν παρόμοια ανέκδο­ τα, παλιά ή πρόσφατα, κείμενα, προτρέπονται να έρθουν σε επαφή μαζί της, γράφ οντας γαλλικά ή ευανάγνωστα ελληνικά στην M adam e ELISABETH SIRE 11 Rue Notre Dam e 95160 M O N TM O R EN C Y FRANCE H φιλελληνίδα Γαλλίδα ενδιαφέρεται επίσης για την ελλη­ νική διασπορά. R.M. •εγκαταστάσειςτουWim Delvoyeαπό 1 τηΓάνδηκαιτης Priscilla Mongeαπό τψ ΚοσταρίκαστοΣαπωνοποιείο{κτήμα εκθεσιακόςχώρος.Ώςτις3Θ,1i •«Τρίπτυχα», ΖωγραφικήτουΠαναγιώτη Γράββαλου. Κρεωνίδης (Κανάρτγ2Α, Κολωνάκι). Ώςτις 19.11. • Ακρυλικάτης ΆρτερηςΑλκαλόη. Εποχές (Κηφισίας 263,Κηφισιά). Ώςτις •ΖωγραφικήτηςΧριστίνας Μούρο στην αίθουσαΑστήρ (Μέρλιν6, Κολωνάκι). 13,11-7,12. ' ·! ψί··: · «Κόσμημακαιεγκατάστασηστοχώρο αποτους ΣτέλλακοιΤάκη 51), Ωςτις 22,11. •ΖωγραφικήτηςΔάφνηςΑγγελίδου. Τερρακόττα (ΧρυσοστόμουΠόρνης 13, > Θεσσαλονίκη).Ώςτις30,11. . •Ζωγραφική μεσταιχ^ακαλλοζττγ; ΜελίναςΣταματίου. Αστρολάβος- Δεξαμενή (Ξανθίππου 1ΐ, Κολωνάκι).Ώς τ.ς9 11. ' • «Εάλωηπόλιςμητέρα;»: Ζωγραφική της ΕλένηςΜωραΐτη Νέες Μορφές (Βαλαωρίτου9). Ώςτις 17.11. •«Κουτιά»: Πολλαπλάσεγιαπωνέζικο χαρτίτηςΖωήςΚεραμέα, Θέμα (ΠατριάρχουΙωακείμ53}<14.117.12. •«Καλημέρα»:2ωγραφικήτουθ. Πόντου. Αέναον (Αντερσεν 18, Κατεχάκη). Ώςτις23.11. ΤΟ ΤΕΛΟΣ ΤΩΝ ΜΙΚΡΩΝ ΜΑΣ ΠΟΛΕΩΝ Τα μαγαζιάτης περιοχής ήτης πό­ λης που επισκεφτήκαμε όταν ήμα­ σταν παιδιά έχουν αφήσειτο... ση­ μάδι τους: στη μνήμη μας και ίσως και στην αισθητική μας. Ο ζωγρά­ φος Κώστας Σπυριούνης αφιέρωσε ολόκληρη την έκθεσή του, που θα στεγάζεται στην Γκαλερίτης Έρσης μέχρι τις 16 Νοεμβρίου, στα παλαιό μαγαζιά του τόπου όπου πέρασε τα παιδικά του καλοκαίρια: τη Νότια Εύβοια. Λάδια σε ξύλο -κεραμιδιά, λευκά και ώχρες- και φύλλα χρυ­ σού, είναι τα υλικά που χρησιμοποι­ εί ο Κ. Σπυριούνης που «παίζει μ’ αυτή τη μνημονική άσκηση-αναδρο- μή στα παιδικά του χρόνια», (σημει­ ώνει ο Χάρης Μεγαλυνός), κατα- φέρνοντας όμως να ξεφύγει από το «τοπικό» και το «γραφικό», δίνο­ ντας στους πίνακές του «τοφωςτων παιδικών χρόνων». Ο.Σ.
  • 44.
    r Και ηπόλη, στο διάστημααυτό, αιμορραγεί και χάνεται του Γ. Φρερη Κι ενώ , εδώ και χρόνια, σ υ ζη το ύ σ α μ ε για τα έ ρ γ α π ου θ α σ υ ν έβ α λ λ α ν σ τη ν επ ιτυ χ ία τ η ς Θ εσ σ α λ ο ν ίκ η ς ω ς Π ο λ ιτισ τικ ή ς Πρωτεύουσας τη ς Ευρώ π ης για το έ τ ο ς 1997, κα ι π ου ε ξ α ιτ ία ς α υ το ύ το υ γ ε γ ο ν ό το ς ά λ λ α ζα ν , π α ρ α ιτο ύ ν τα ν , α λληλοκα τηγορούντα ν, υπ ονομεύονταν, κ α λ λ ιλ τεχ ν ικ ο ί δ ιε υ θ υ ν τ έ ς , υπ ο υ ρ γο ί Π ο λιτισ μ ο ύ , δ η μ ο τικ ο ί σ ύ μ β ο υ λ ο ι, κ α ι π α ρ α σ ύ μ β ο υ λ ο ι, ξαφ νικά, ο νέος υπ ουργός Π ο λιτισ μ ού, έ χ ο ν τα ς π λήρω ς σ υ ν ειδ η το π ιή σ ει «τη σ κόπ ιμη α ν ε υ θ υ ν ό τη τα τω ν υ π ε υ θ ύ ν ω ν » , μ ε μία επιτυχημένη «σ υμπ αραδήλω ση» ισ χ υ ρ ίσ θη κ ε ό τα τα έρ γ α π ου θ α σ υ ν τελ ο ύ σ α ν σ τη ν α ξιο π ρ επ ή α ν ά δ ε ιξ η τ η ς Θ εσ σ α λ ο ν ίκ η ς ω ς Πολιτιστικής Π ρ ω τεύ ο υ σ α ς δ ε ν θ α ο λ ο κλη ρ ω θ ο ύ ν για το 1997, α λ λ ά το 1 9 9 7 θ α σ τ α θ ε ί η α φ ε τη ρ ία γ ια τη δ ρ ο μ ο λ ό γ η σ ή το υ ς (sic!). Κ αι η π όλη, σ το δ ιά σ τη μ α α υ τό , α ιμ ο ρ ρ α γ εί κα ι χ ά ν ε τ α ι. Φ υσικά, τελευταίος υπαίτιος, αυτής της θλιβερής και επαναλαμ­ βανόμενης υπόθεσης σπατάλης και ανικανότητας αξιοποίησης του δημόσιου χρήματος, κι όχι μόνο για τα πολιτιστικά δρώμενα, θα μπορούσε να είναι ο σημερινός υπουργός Πολιτισμού. Την ευθύνη επωμίζονται όλοι όσοι ανέχθηκαν, εδώ και χρόνια, σαν Πόντιοι Πιλάτοι, αυτήν την απαράδεκτη κατάσταση, συμπεριλαμβανομένων και των πολιτών αυτής της πόλης που ως θύματα της όποιας λιτότητας έγι­ ναν παθητικοί «αποδέκτες» της διακυβέρνησης διαφόρων επώνυμων και ανώνυμων παραγόντων του πολιτικού, πνευματικού και οικονομικού κατε­ στημένου της πόλης. Αυτοί οι τελευταίοι βρήκαν μια νέα καλή ευκαιρία, αν όχι εμπλουτισμού, σίγουρα όμως προβολής και διαφήμισης των ανύπαρ­ κτων προσόντων τους, διαψεύδοντας στο όνομα του εκσυχρονισμού τις ελ­ πίδες ενός ολόκληρου λαού. Αλλά ποιος ενδιαφέρεται ειλικρινά για τολαό: Ελέγχοντας πλήρως τους «δημοκρατικούς» μηχανισμούς -έτσ ι αποκαλού- νται τώρα τελευταία οι μηχανορραφίες της δημοκρατικής ολιγαρχίας που κυβερνά, κι εννούμε τα διαπλεκόμενα συμφέροντα, τις διανοουμενίστικες παρέες, τα κουλτουριάρικα κυκλώματα, και τα συναφή'- τα άτομα αυτά (δη­ μοτικοί προύχοντες, πολιτικοί υπεύθυνοι, πνευματικοί ταγοί-μάνατζερ οικο­ νομικών και ιδεολογικών συμφερόντων, κι άλλοι), αποφασίζουν ανεξέλεγκτα ή ενεργούν πιστά σύμφωνα με τις αποφάσεις αυτών που κινούν τα νήματα. ΑΣΧΕΤΑ ΑΝ Η ΠΟΛΗ, ΣΤΟ ΔΙΑΣΤΗΜΑ ΑΥΤΟ, ΑΙΜΟΡΡΑΓΕΙ ΚΑΙ ΧΑΝΕΤΑΙ Οι υπεύθυνοι της Θεσσαλονίκης Πολιτιστικής Πρωτεύουσας 1997, φαίνε­ ται να αγνοούν ότι ο ευρωπαϊκός αυτός θεσμός δεν είναι μόνο μια ευκαιρία για «μπίζνες», δεν είναι μόνο μια εποχιακή δυνατότητα μεγαλοπρεπών εκδη­ λώσεων, δεν είναι μια απλή ή σύνθετη υπόθεση διεκπεραίωσης κάποιων υποχρεώσεων. Δεν κατανόησαν ότι το έργο τους δεν εξαρτάται αποκλειστι­ κά και μόνο από έναν φορέα που οργανώνει μερικές παραστάσεις όπερας, θεάτρου, κινηματογράφου, ή κάποιες πρωτότυπες εκθέσεις. Ο θεσμός αυ­ τός θα έπρεπε να είχε κυρίως συμβάλει στον συντονισμό των ζωντανών και υπεύθυνων κυττάρων μιας κοινωνίας για την ανάδειξή της ως προτύπου και σε άλλους πολιτισμούς, να είχε σταθεί σταθμός για την κινητικότητα των πνευματικών αναζητήσεων και διεκδικήσεών της, να είχε αποτελέσει το κύτ­ ταρο ενός πολύτροπου φρονήματος διάδοσης για την αντίληψη της Τέχνης και των Γραμμάτων, να είχε δώσει το στίγμα της πνευματικής και πολιτιστι­ κής της ευαισθησίας και να είχε μεριμνήσει γενικά, ώστε η πόλη να μηνοι μορραγεί πνευματικά και να μη χάνεται. Αναρωτιέμαι λοιπόν: τι εκπροσωπεί και αντιπροσωπεύει σήμερα, δύομή­ νες πριν από την έναρξη του 1997, η Θεσσαλονίκη Πολιτιστική Πρωτεύουσα της Ευρώπης. Μήπως την πόλη με το μεγαλύτερο ποσοστό ανεργίας της Ελλάδας; Μια μεγαλούπολη χιλιοτραγουδισμένη μόνο στα πλαίσια ενόςμύ­ θου; Γιατί η πραγματική της εικόνα τρομάζει, όχι μόνο τον κάθε επισκέπτη, αλλά και τον κάθε σκεπτόμενο πολίτη. Καθημερινά, θλίβομαι, αγωνιώ, αγα­ νακτώ και είμαι σίγουρος πως χιλιάδες άλλοι συμπολίτες μου νιώθουντα ίδια αισθήματα αντικρύζοντας την αδιαφορία, τηνανυπαρξία εναρμόνισης πολιτισμού και ζωής, συνειδητοποιώντας την υστερική, θορυβώδη, πομπώ­ δη και κενού περιεχομένου έννοια του πολιτισμού με τη διολίσθησή τουσε ρητορικά σχήματα που χρησιμοποιούν κάποιοι για να καλύψουντο ψέμα,τη σήψη και τη διαφθορά μερικών ψευδοταγών του πνεύματος. ΚΑΙ Η ΠΟΛΗ, ΣΤΟ ΔΙΑΣΤΗΜΑ ΑΥΤΟ, ΑΙΜΟΡΡΑΓΕΙ ΚΑΙ ΧΑΝΕΤΑΙ Θεσσαλονίκη 1997! Πόλη ενός εκατομμυρίου κατοίκων, πόλη των ελλείψε­ ων: παντελής απουσία ενός αξιοπρεπούς και υπεύθυνου έντυπου ήτηλεοππ- κούσταθμού για την ενημέρωση των πολιτών της γύρω από τα συμβαίνοντα στην πόλη, έλλειψη περιοδικών λόγου και τέχνης, έλλειψη μονίμων θεατρικών ομάδων με τακτικό εναλλασσόμενο ρεπερτόριο, έλλειψη δικτύου οργανωμέ­ νων βιβλιοθηκών, έλλειψη στοιχειώδους καθαρής και εύχρηστης αστικήςσυ­ γκοινωνίας, έλλειψη βιολογικού καθαρισμού για να λυτρωθεί η παραλία, κιόχι μόνο, από τη συχνή δυσοσμία και τις ποντικοδρομίες, έλλειψη πάρκων(δεν έχω ξαναδεί πόλη που από το αεροδρόμιο μέχρι το κέντρο της, σε μιαδιαδρο­ μή 20 χιλιομέτρων περίπου να μη συναντά κανείς ούτε ένα πάρκο!), έλλειψη χώρων στάθμευσης αυτοκινήτων για την άνετη διακίνηση των πολιτών της στους δρόμους και τα πεζοδρόμια, έλλειψη έργων τέχνης στους δημόσιους χώρους, που καταμαρτυρεί τη χρόνια περιφρόνηση των αρχόντων της προς την Τέχνη, έλλειψη συντριβανιών στις λιγοστές της πλατείες, έλλειψη δημαρ* χειακού μεγάρου, έλλειψη ξενοδοχείων, έλλειψη, έλλειψη... ________________X V
  • 45.
    Λ il ΗΠΟΛΗ, ΣΤΟΔΙΑΣΤΗΜΑ ΑΥΤΟ, ΜΟΡΡΑΓΕΙ ΚΑΙ ΧΑΝΕΤΑΙ Εαν αντιστάθμισμα αυτής της στοι- ώδους πολιτιστικής θωράκισης, αυ- ν των ελλείψεων, που δυστυχώς οτελούν πλέον τρόπο ζωής για τους Γοίκουςτης πόλης, η σημερινή μεγα- ίπολη διαθέτει βυζαντινό μουσείο ρίς μόνιμα εκθέματα, ιστορικά μνη- α φασκιωμένα με σιδεριές από το ’8 (!), άλλα μουσεία που συνήθως λειτουργούν, πληθώρα από μπου- μπαρ, κλαμπ, εστιατόρια, ψηστα- ς, ουζάδικα, μπυραρίες, σκυλάδικα, σαρίες, ταβέρνες, κ.λπ. που προπελ­ ών κόσμο, γιατί η έννοια του πολιτι- ού έχει πια συνδεθεί μόνο με τη δια- ίδαση, με την ψυχαγωγία κι όχι και την καλλιέργεια του πνεύματος, του ους και του ύφους μιας κοινωνίας. Η πρωτεύουσα διαθέτει επίσης, χάρη Iφροντίδα των δημοτικών της αρχό- )v, πληθώρα άκομψων γλαστρών με :ά, συνήθως μαραμένα, που οι κά- (θί της τα προσλαμβάνουν ως κά- ις απορριμάτων, πεζοδρόμια απροσπέλαστα για τους πεζούς -για τα άτο- με ειδικές ανάγκες δεν συζητάμε- εξαιτίας των εμποδίων που παρεμβάλ- ίν οι κάθε λογής περιστεράδες, οι ανεξέλεγκτοι μαγαζάτορες, οι ανεύθυ- οδηγοί αυτοκινήτων, οι μοτοσυκλετιστές, οι πάσης φύσεως άχρηστες τα- ;λες, πινακίδες, ταμπλώ, κ.λπ. Η άλλοτε κραταιά Συμβασιλεύουσα και μέλ- ισα Πολιτιστική Πρωτεύουσα «διακοσμείται» επίσης με πολλούς κάδους ^αριότητας, που συσσωρεύουν γύρω τους περισσότερα σκουπίδα απ’ 1εμπεριέχουν, έχει καταστήματα πολυτελείας με προσόψεις κιτς, κτίρια ιψίμοιρα στη θέα, αποτέλεσμα προσπαθειών των υπευθύνων της για τη ιήρηση της αρχιτεκτονικής της κληρονομιάς, εκκλησίες καταχωνιασμέ- ,.ανάμεσα σε δύσμορφες πολυκατοικίες, δρόμους χιλιομπαλωμένους, γε- ,ουςλακούβες, για να κυκλοφορούν πανάκριβα αυτοκίνητα. Αυτή η «πολι­ τική» ατμόσφαιρα αν δεν προκαλεί φθορά στην ποιότητα ζωής της πόλης, 5εν μεταδίδει μια νοοτροπία στους νεότερους, αν δεν καλλιεργεί ένα νο­ ώ φρόνημα στους πολίτες, αν δεν συμβάλλει στη διεστραμμένη αντίληψη 'δικαιωμάτωντους, άραγε τι να σηματοδοτεί και τι να προαναγγέλλει; Την γέννηση, τον Κλασικισμό, τη ροπή προς το ρομαντισμό ή τη μεταμοντέρ- τναίδεια κι αποστροφή από την ευασθησία, την ομορφιά, την νοικοκυρο- η, την καλλιέργεια του πνεύματος; (I ΑΝ ΗΠΟΛΗ, ΣΤΟ ΔΙΑΣΤΗΜΑ ΑΥΤΟ, ΑΙΜΟΡΡΑΓΕΙ ΚΑΙ ΧΑΝΕΤΑΙ παίτιοι αυτής της κατάντιας, αυτής της παρακμής, αυτής της καθημερι- μιζέριας που έχει μπει και στο πετσί των πνευματικών της ταγών, είναι λοί φορείς. Ο Οργανισμός Πολιτιστικής Πρωτεύουσας δεν είναι άμοιρος )υνών, εξαιτίας της ανικανότητάς του να κινητοποιήσει αρμόδιους φορείς κατοίκους, ώστε να συνειδητοποιήσουν από κοινού τα χρόνια προβλήμα- καινα βρεθούν οι ενδεδειγμένες λύσεις. Και να σκεφθεί κανείς ότι στο Δι- ητικό Συμβούλιο του εν λόγω Οργανισμού προΐσταται ο Δήμαρχος αυτής ;μεγαλούπολης, που απλά παρακολουθεί την όλη κατάσταση, χωρίς να ιδρό, σαννα μη βλέπει το «ξεχαρβάλωμά» της, παραμένοντας απλός θεα- ανίκανος να καταγγείλει, να περιστείλει τις πολιτιστικές διολισθήσεις, 'απόλυτη ισοπέδωση των πολιτιστικών αξιών. Και το ερώτημα που πλανά- ■ είναι γιατί; Και οι πνευματικοί άνθρωποι αυτής της ιστορικής πόλης γιατί ιπούν και δεν διαμαρτύρονται; Φοβούνται μήπως και χάσουν κάποια χο­ ρηγία, επίσημη ή ανεπίσημη, ωσάν να μην είναι μάρτυρες αυτής της τρομε­ ρής πολιτιστικής υποβάθμισης, αυτής της πρωτοφανούς παραμόρφωσης, αυτής της αξιοθρήνητης κατάστασης; Κλεισμένοι στον γυάλινο τους πύργο, σε παρεούλες, ανέχονται με ελιτίστικη απάθεια τον ξεπεσμό τους και φαίνεται να ’ναι ικανοποιημένοι, αρεσκόμενοι σε ρητορικά σχήματα και σημειολογικά παιγνίδια για να εκφράσουν, αν ποτέ δεηθούν να εκδηλώσουν, την υποκριτι­ κή τους αγανάκτηση. Κι ενώ όλοι κωφεύουν ή εθελοτυ­ φλούν, η πόλη, στο διάστημα αυτό, αι- μορραγεί και χάνεται. Αντί ο Οργανισμός Πολιτιστικής Πρωτεύουσας να είχε αρχίσει, από την ίδρυσή του ακόμα, μια σταυροφορία πνευματικής και καλλιτεχνικής αφύπνι­ σης της βορ ειοελλαδικής Περιοχής γενικά, προτιμά να σπαταλά τις εισφο­ ρές των φορολογουμένων πολιτών, σε πανάκριβα πολυτελή έντυπα, που δια- τον καλλωπισμότης πόλης... νέμονται δωρεάν, όπως για παράδειγ­ μα το Ενενήντα επτά, που παρουσιάζει πενιχρές εκδηλώσεις, που διατυμπα­ νίζει με λογοπαίγνια διανοουμενίστικων σαλονιών την ανικανότητα βελτίω­ σης του πολιτιστικού υπόβαθρου της κοινωνίας, χωρίς καμία ελπίδα αναβάθ­ μισης ή καταγραφής του στοχαστικού της δυναμικού. Ξοδεύει αλόγιστα και αδέξια σε έργα βιτρίνας, σε θεάματα μόστρας, κι όχι ουσίας, σε φιέστες ξέ­ νες προς την παράδοση του τόπου, προκειμένου να προβάλει προς τα έξω, προς τους Ευρωπαίους, ότι έχουμε τον ίδιο πολιτισμό με τον δικό τους, σαν να κατέχονται από σύνδρομο κατωτερότητας για την πολιτιστική μας κληρο­ νομιά. Οι υπεύθυνοι του Οργανισμού δρουν ως φερέφωνα συμφερόντων, ξέ­ νων προς την πολιτιστική μας κληρονομιά, αδυνατώντας να κατανοήσουν ότι ο ευρωπαϊκός πολιτισμός, αν υπάρχει, είναι κράμα, είναι σύνθεση πολιτιστι­ κή και πολιτισμική, είναι πνεύμα πολύμορφο κι αλίμονο να γίνει ενιαίος, όπως πολλοί επιχειρούν, θ α καταντήσει φτωχός, ρηχός κι ασήμαντος. ΚΑΙ Η ΠΟΛΗ, ΣΤΟ ΔΙΑΣΤΗΜΑ ΑΥΤΟ, ΑΙΜΟΡΡΑΓΕΙ ΚΑΙ ΧΑΝΕΤΑΙ Κύριος υπαίτιος της πολιτιστικής αυτής «πορείας» είναι ο Οργανισμός Πολιτιστικής Πρωτεύουσας, που εξαιτίας της δραματικής απουσίας σοβα­ ρότητας που τον διακρίνει από την ίδρυσή του ακόμα, να μην επιτελεί πια λειτουργία ζωής όπως θα όφειλε. Διεκπεραιώνει απλά, θα έλεγε κανείς, «πε­ λατειακές» εντολές. Αδυνατεί να εμφυσήσει την ομορφιά και την ευαισθη­ σία στην καθημερινή ζωή του πολίτη: τον απομακρύνει από την Τέχνη, τον πολιτισμό, τον καθιστά αδιάφορο για ένα καλύτερο πολιτιστικό επίπεδο ζω­ ής. Δεν εμπνέει, δεν επιχορηγεί, δεν προωθεί τις τέχνες και τα γράμματα. Περιορίζεται στο να επιτηρεί τα καλλιτεχνικά και πνευματικά δρώμενα, για να μη χρησιμοποιήσουμε άλλους όρους, όπως της «λογοκρισίας» μέσω της αξιολόγησης ή της «φίμωσης» καθώς τα αποκλείει, κρίνοντάς τα ασύμφορα ή επιλεκτικά, πάντοτε ανάλογα με τα συμφέροντα των «δημοκρατικών επι­ τελείων» που οι «γνωστοί άγνωστοι κύκλοι» της ντόπιας ή ξένης «ολιγαρ­ χίας» επιβάλλουν. Η πρακτική του γραφειοκρατικού αυτού οργανισμού έχει πια ταυτιστεί, στη συνείδηση του ελληνικού λαού, μ' αυτήν της ΔΕΗ, του ΟΤΕ, της Ολυμπιακής και των άλλων ΔΕΚΟ. Και φυσικά, η πόλη, στο διάστημα αυτό, αιμορραγεί και χάνεται. Να 'ναι αυτή η κατάσταση ένα νέο «ξεκίνημα» που χρειάζεται και «γιορτή»; Ο υπεύ­ θυνος αναγνώστης ας το κρίνει. Ί 8 Δείγμα του πώςαντιλαμβάνονται στηΘεσσαλονίκη
  • 46.
    ΚΡΙΤΙΚΗ ΤΟΥ ΣΧΕΔΙΟΥΝΟΜΟΥ ΓΙΑ ΤΟ ΦΕΣΤΙΒΑΛ Το Φεστιβάλ του κυρίου Διευθυντού! του Ηλία Κανέλλη Τ ο 1992 σηματοδότησε μια μεγάλη αλλαγή για το Φεστιβάλ Ελληνικού Κι­ νηματογράφου που, κάθε χρόνο, γίνεται στη Θεσσαλονίκη. Για πρώτη φορά, παράλληλα με τις ελληνικές ταινίες, άρχισε να λειτουργεί διεθνές διαγωνιστικό τμήμα, ενώ, με την προσθήκη μεγάλου προγράμματος προ­ βολών ξένων ταινιών, άρχισε να λειτουργεί ως επαρκές πανόραμα των κι­ νηματογραφικών τάσεων σε διάφορα μέρη του κόσμου. Ενδεχομένως, ιδιαίτερα εκείνη την περίοδο, η διεύρυνση των ενδιαφερόντων του Φεστιβάλ να ήταν επιβε­ βλημένη και από τα πράγματα. Το 1992, άλλωστε, η ελληνική παραγωγή είχε συρρι- κνωθεί αριθμητικά σε τέτοιο βαθμό, ώστε να διαγωνίζονται μόνο έξι ταινίες στο κύ­ ριο, ακόμη τότε, διαγωνιστικό τμήμα του θεσμού. Τη φετινή χρονιά έχουν αλλάξει πολλά. Στο φετινό Φεστιβάλ, που σύμφωνα με όσα είχε εξαγγείλει ο προηγούμενος υπουργός Πολιτι­ σμού Σταύρος Μπένος θα είναι το τελευταίο ελληνικό, υποβλήθηκαν να διαγωνισθούν 21 ελληνικές παραγωγές και, τελικά, μετά την απόφαση της Προκριματικής Επι­ τροπής, διαγωνίζονται 14. Αλλη μία ταινία, λόγω του απαράδεκτου νόμου περί ελληνικότητος, δεν μπορεί να προβληθεί ως ελληνική επειδή οι ήρωές της μιλάνε ρώ- σικα. Ποσοτικά, τουλάχιστον, το βαρύ κλίμα για την ελη- νική ταινία έχει αντιστραφεί. Αντίθετα, το διεθνές διαγω- νιστικό τμήμα του Φεστιβάλ κάθε χρόνο εμφανίζεται και πιο ωχρό, καθώς το βασικό του χαρακτηριστικό, η προ­ βολή της πρώτης ή της δεύτερης ταινίας νέων σκηνοθε­ τών απ’ όλο τον κόσμο, δεν σιγουρεύει το επίπεδο του διαγωνισμού, με αποτέλεσμα οι θεατές να διαρρέουν προς τις ρετροσπεκτίβες ή προς τις προβολές του τμή­ ματος των «Νέων Οριζόντων», που παρουσιάζει σε πρώ­ τη προβολή για την Ελλάδα ανήσυχες ταινίες απ’ όλο τον κόσμο, που αξίζει σίγουρα να δει κανείς. Σ' αυτό το πεδίο, είναι φυσικό η εσπευσμένη απόπειρα όχι μόνο να καταργηθεί το ελληνικό τμήμα του Φεστιβάλ αλλά και να αλλάξει η νομική του μορφή [«Ιδρύεται νομικόπρόσωποιδιωτικούδικαίου, μεέδρα τη Θεσσαλονίκη και επωνυμία “ΦεστιβάλΚινηματογράφουΘεσσαλονίκης"»,λέειστο πρώτο άρθρο, παρ. 1, το σχετικό σχέδιο νόμου, που πρόσφατα εκπονήθηκε) μοιάζει σαν να θέλει εσπευσμέ­ να να προλάβει τις εξελίξεις, παγιώνοντας τετελεσμένα γεγονότα. Στις γραμμές που ακολουθούν, εξετάζοντας αυτό το σχέδιο νόμου, θα προσπαθήσουμε να εξηγήσουμε π εννοούμε. Τ ο σχέδιο νόμου συνετάγη εσπευσμένα, όχι από το Γνωμοδοτικό Συμβούλιο Κινηματογραφίας του υπουργείου Πολιτισμού, αντιπροσωπευτικό όργανο των κινηματογραφικών φορέων με αρμοδιότητα να προτείνει την κρατική πο­ λιτική για το οπτικοακουστικό στον υπουργό αλλά από επιτροπή προσωπικοτήτων που συνεκάλεσε ο κ. Μπένος (ο οποίος έκανε μεν χρήση του δικαιώματος του, ως υπουργός, να επιλέγει τον τρόπο με τον οποίο θα πολιτευθεί, σε ένα κυρίαρχο ζήτη­ μα που αφορά τον ελληνικό κινηματογράφο, δε, φρόντισε να αποκόψει το νομοσχέ­ διο που προετοίμαζε από κάθε βάση αντιπροσωπευτικότητας, ιδιαίτερα σε ό,τι αφο­ ρούσε τα συμφέροντα και τις επιδιώξεις των παραγωγικών κλάδων στο χώρο του οπτικοακουστικού). Την επιτροπή αποτελούσαν οι: Γιάννης Μπακογιαννόπουλος, κριτικός, σύμβουλος κινηματογραφίας του ΥΠΠΟ· Θόδωρος Αγγελόπουλος, σκη­ νοθέτης- Μ άνος Ζαχαρίας, σκηνοθέτης, πρώην πρόεδρος του ΕλληνικούΚ έντρ Κινηματογράφου- ΦώτοςΛαμπρινός, σκηνοθέτης-Αιμίλιος Κονιτσιώτης nape, γός- Λουκία Ρικάκη, σκηνοθέτις. Στις 21 του περασμένου Ιουνίου, οκ. Μ π ακογκ νόπουλος είχε κιόλας έτοιμο το σχέδιο νόμου, το διαβίβασε μάλιστα στακινη μ α ι γραφικά σωματεία με την παράκληση να το σχολιάσουν και να του αποστείλουν- απόψεις τους περί αυτού, ει δυνατόν εντός 10 ημερών. Δεν γνωρίζουμε ποιοι και τι απάντησαν. Η ουσία είναι ότι, παρά τις όποιες νίες των σωματείων μεταξύ τους, κατά βάσιν υπήρξαν (και υπάρχουν) αντιρρήα προς ουσιαστικά σημεία του σχεδίου νόμου, ιδιαίτερα ως προς το σημείοεκε. που θέλει τον ελληνικό κινηματογράφο φιλοξενούμενο πλέον στην, ώςφέτος, 5 του βασική εκδήλωση. Τι αναφέρει σχετικά το σχέδιο νόμου; Καταργείται. πρόσωπο δημοσίου δικαίου με την επωνυμία Φ εσ τι( Ελληνικού Κινηματογράφου και αντικαθίσταται α π ό νέο πρόσωπο ιδιωτικού δικαίου με την επωνυμίαΦ ει βάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης. Οι ελληνικέςι νίες της χρονιάς δεν δικαιούνται να διαγωνισθούνμε ξύ τους στον νέο θεσμό, όσοι όμως έκτων σκηνοθετ τους πληρούν τους όρους λειτουργίας του Φεστιβάλ τα δεδομένα που σήμερα ισχύουν, κάνουντηνπ ρ ω π τη δεύτερη ταινία τους) μπορούν να την υποβάλουνκ αν ο διευθυντής του Φεστιβάλ την επιλέξει, ναδιάγω σθεί στο διεθνές τμήμα. Οι σκηνοθέτες ή οι παραγιέ των ελληνικών ταινιών κάθε χρονιάς έχουν δικαίω μα υποβάλουν την ταινία τους στο Πανόραμα ΕλληνικούI νηματογράφου του Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης, έναξεχ ριστό τμήμα για τις ελληνικές κινηματογραφικές π α ρ γωγές. Στο Πανόραμα δεν δίδονται βραβεία - α π λ ώ παρουσιάζονται σε κοινό οι ταινίες. Ωστόσο, στοάρθρ 3, παρ. 14γ, το σχέδιο νόμου ορίζει χαρακτηριστικάι εξής: «(ΟΔιευθυντής του Φεστιβάλ) Επιλέγει τις ταινίες του ΕλληνικούΠ ανόραμ α (...) και καθορίζει την ημέρα και τη σειρά προβολής τους. Στο έργοτηςγ : ταινιώνείναι δυνατόννα υποβοηθείται απόειδικούς συνεργάτεςπουορίζειοίδιος.*. Το τελευταίο αυτό σημείο έχει ιδιαίτερη σημασία. Οι έλληνες κινηματογραφία ακόμη και για να συμμετάσχουν στο μη διαγωνιστικό Πανόραμα είναι υποχρεφ νοι να προκριθούν από έναν μόνο άνθρωπο: το διευθυηή του Φ εστιβάλΑ$ αυτό το σημείο να ειδωθεί συγκριτικά με το σχέδιο τροποποίησης του apecc. εν ισχύι σήμερα νόμου 1597/86. Εκεί προβλέπεται πως, αν θέλουν οι σκηνοθέτεςν έχουν το δικαίωμα οι ταινίες τους να διεκδικήσουν τα ετήσια κρατικά βραβείοπα.: τητας (τα ελληνικά Όσκαρ, όπως τα θέλει η μυθολογία, με ιδιαίτερα αυξημένα} χρηματικά ποσά που τους απονέμονται), πρέπει να υποβληθούν στο Πανόραμαηι Θεσσαλονίκης και να υποστουν κατ’ αρχάς την προκριματική οπτικήτουΔιεά ντή του Φεστιβάλ (και μόνο)! Αλλά έστω ότι εξασφαλίζουν την πρώτηαυτή ενδεχσ μένως, ελαστική - αλλά οι νόμοι δεν μπορούν, φευ, να προκαθορίσουντακριτήριο αυτής της ελαστικότητας, απλώς παρέχουν αρμοδιότητες και εξουσίες στατυφλί πρόκριση. Για να διαγωνισθούν για τα μεγάλα βραβεία, πρέπει, καιμετάψ ψ βολή τους, να ξανασυναντήσουν τον Διευθυντή. Λέει το υπό τροποποίηση^:.:: τουν. 1 5 9 7 / 8 6 , ~ Αν ισχύσει το νέο σχέδιο νόμου για το Φε­ στιβάλ, ο Μισέλ Δημόπουλος 8α είναι Δρ - ευθυντής-Παντοκράτωρ. Το λέει και ο νομι­ κός σύμβουλος του Φεστιβάλ!
  • 47.
    [lAoyfj των υποψήφιωνπροςβράβευσηταινιώνκαι επίμέρους δημιουργιώνγί- πό Προκριματική Επιτροπή, την οποία διορίζει ο Υπουργός Πολιτισμού, με ιήτουεκδιδόμενη πριναπό την έναρξη του Πανοράματος ΕλληνικούΚίνημα- ουκάθεχρόνου. ΗΕπιτροπή αποτελείται από τα εξής μέλη: α) Ενα πρόσωπο ριομένουκύρους ως Προέδρου, β) Το Διευθυντή του Φεστιβάλ Θεσσαλονί- ϊονΑναπληρωτήτουάευθυντού του Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης, δ) ΤονΣύμβου- Μογραφίας του ΥΠΠΟ. ε) Τον Έλληνα που μετέχει ως μέλος στην Κριτική ίήτουΔιεθνούς Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης.» σ’αυτό το σημείο παύει να είναι ασφυκτικός ο ρόλος του κυρίου Διευθυ- λλιστα, ελέγχει τα 3/5 τουλάχιστον (δηλ. την πλειοψηφία) και αυτής της ιατικήςεπιτροπής. Εκτός από τον εαυτό του, στην επιτροπή υπάρχει ο ανα- ής του και ο 'Ελλην υπήκοος, μέλος της Κριτικής Επιτροπής του Φεστιβάλ, :ης διορίζεται από τον ίδιο (άρθρο 5, παρ. 3 του σχεδίου νόμου)! ΐν αλήθεια, γλιτώνει ο ελληνικός κινηματογράφος από τις συντεχνίες και πε­ ι χέρια του Αρίστου - του κυρίου Διευθυντού και των (αισθητικών μόνο;) επι- ου. Σοφο νόμο εκπόνησαν οι αριστίνδην προσωπικότητες - και σοφό νόμο ι να προωθήσει (αν τον προωθήσει) ο νέος υπουργός Πολιτισμού, Ευ. Βενι- >νείναι μόνο το κομμάτι που αφορά τον ελληνικό κινηματογράφο, στο οποίο ο ρόλος του Διευθυντή του Φεστιβάλ είναι καταλυτικός. Είναι και στις υπό­ λοιπες αρμοδιότητες του Φεστιβάλ. Γι’ αυτές, όμως, δεν θα μιλήσουμε )α αρκεστούμε να δημοσιεύσουμε αποσπάσματα από τη γνωμοδότηση επί δίουνόμουπουπαρέδωσε στον νυνδιευθυντή, κ. Μισέλ Δημόπουλο, ο νομι- ιβουλος του Φεστιβάλ, κ. Δημήτριος Εμμ. Χατζηεμμανουήλ. Επισημαίνει ο ςνομικός της Θεσσαλονίκης (οι υπογραμμίσεις, δικές μας): τα όργανα (...) του Νομικού Προσώπου αναφέρεται οΔιευθυντής, ο οποίος όι απότον Υπουργό, μετέχει στο Διοικητικό Συμβούλιο και τελεί μάλιστα σ’ έηΑντιπροέδρου. ΤονΠρόεδρο, τον οποίο και πάλι διορίζει ο Υπουργός και m i τοΝομικόΠρόσωπο δικαστικά και εξώδικα, το νομοσχέδιο δεντονπερί- :ισταόργαναδιοίκησης. Δεν γνωρίζω εάν υπάρχει κάποιος συγκεκριμένος ou γίνεται αυτό, αλλά δεν είναι σύνηθες ο υφιστάμενος να θεωρείται όρ· ιόχιο προϊστάμενος.» ρ1όλο ότι το νομοσχέδιο εις τις αρμοδιότητες του Διοικητικού Συμβουλίου /α εννοηθείότι η διαχείριση γίνεται από το Δ.Σ., με την πρόταση που αναφέ- ; τιςαρμοδιότητες τουΔ.Σ. παρ. β "με τις εξαιρέσεις που προβλέπονται από όντανόμο”,φαίνεται ότι οι διαχειριστικές πράξεις γίνονται όλες από τονΔι- ]καιμάλισταανεξέλεγκτα...» ςαρμοδιότητες του Διευθυντού, στην παράγραφο 10, ο Διευθυντής έχει δι- ναασκήσει βέτο στον εσωτερικό κανονισμό λειτουργίας και τον κανονισμό ιγήςτουΦεστιβάλ Όπερ σημαίνει ότι εφόσον ο Διευθυντής δεν εγκρίνει τα ω, τα υπόλοιπα τέσσερα μέλη του Δ.Σ. δεν μπορούν να εισηγηθούν στον όΠολιτισμούτην ψήφισή του.» ιναπληρωτήςΔιευθυντής ασκείκαι αυτός διαχειριστικές πράξεις καιμάλιστα νοιοδότηση του νόμου. Το ΑΣ. δε, όπως και στονΔιευθυντή, δεν έχει δικαί- ιχειριστικούελέγχου, αλλάμόνονελέγχου νομιμότητος τωνπράξεώντου...» Λιευθυντής, του Διευθυντού, τω Διευθυντή, τον Διευθυντήν, ω Διευθυντά. Οι ; Του, οι αντιλήψεις Του, ο διεθνισμός Του, η κινηματογραφοφιλία Του, οι Του, οι Φίλοι και Συνεργάτες Του, το Φεστιβάλ Του. Αυτό το σχέδιο νόμου, ο ■ιθυντής του Φεστιβάλ, Μισέλ Δημόπουλος, εδήλωσε την περασμένη Δευτέ- ιτα από επίμονες ερωτήσεις δημοσιογράφων, ότι το επιθυμεί και επιθυμεί να ΐθεί (κι ας γνώριζε κατά τα φαινόμενα τις παρατηρήσεις του νομικού του ιλου). Εμπρός, λοιπόν, κ. Βενιζέλε, χτυπήστε τις «συπεχνίες» που σκού- περικά αρνούμενες να δεχτούν την πρόοδο - και θεσμοθετήστε! νδιαφέρον για την πόλη της Θεσσαλονίκης, η Πολιτιστική Πρωτεύουσα της ,ώςτώρατουλάχιστον, στηρίζει το θεσμό, η καταληκτήρια παράγραφος της ;τουκ. Χατζηεμμανουήλ στο σχέδιο νόμου. Γράφει: «Τέλος, το άρθρο 2 ανα- τη διοργάνωση Πανοράματος Ελληνικού Κινηματογράφου στη Θεσσαλονίκη νικέςταινίεςμεγάλουμήκους". Έτσι πουείναι διατυπωμένο το σχέδιο νόμου, δίδεται το δικαίωμα σε άλλες πόλεις ή φορείς να διοργανώσουν Φεστιβάλ :ούΚινηματογράφου;» Π Α Γ Κ Ο Σ Μ Ι Α Λ Ο Γ Ο Τ Ε Χ Ν Ι Α Διελεύσεις στομετρό: μια πορεία ανάμεσα στα σημεία και τα συμβολικά μονοπάτια που διασχίζουν το υπέδαφος. Τυχαίες συναντήσεις με τους όμοιους μας και τους διαφορετικούς, με τη μοναξιά της πόλης, τους φόβους, τις μόδες, τα γράφιτι και όλα τα είδη των ρατσισμών. Ο ιστορικός ηγέτης των Ερυθρών Ταξιαρχιών μετατρέπεται σε ταξιδιώτη που, αφού πέρασε το κατώφλι της φυλακής προχωρά από σταθμό σε σταθμό αναζητώντας ένα θετικό νόημα, προσπαθώντας να ζήσει το παρόν. « Ε Κ Δ Ο Σ Ε ΙΣ Δ Ε Λ Φ ΙΝ Ι, Π Α Ν Ε Π ΙΣ Τ Η Μ ΙΟ Υ 5 8 , 106 78 Α Θ Η Ν Α , Τ Η Λ .: 38 30 955, FAX: 33 03 175 Κ Ε Ν Τ Ρ ΙΚ Η Δ ΙΑ Θ Ε ΣΗ : Β Α Λ Τ Ε Τ Σ ΙΟ Υ 50-52, 106 81 Α Θ Η Ν Α , Τ Η Λ .: 33 03 380 ÆL·^
  • 48.
    c TRAINSPOTTING,TOY NT A N IΜ Π Ο ΙΛ > του ΔΗΜΗΤΡΗ XAPITOY «Λέγεται πως ο φιλόσοφος Στίλπων υπέφερε τό­ σο πολύ, καθώς έβλεπε τον εαυτό του να γερνάει, ώστε επιτάχυνε το θάνατό του, πίνοντας ανέρωτο κρασί». Montaigne, Δοκίμια, Βιβλίο I. Σίγουρα, δεν είναι δουλειά της τέχνης να εξωραΐζει τη ζωή, ούτε βέβαια και να παραβλέπει τις σκοτεινές πλευρές της. Οπωσδήποτε, όμως, δεν είναι επίσης δουλειά της να χώνει το κεφάλι της στο Κινηματογραφική τοξοηΧάσμωση απευΒυσμένο της ζωής, προφασιζόμενη ότι το προκαλούμενο σοκ 8α λειτουργήσει καδαρτήρια. Στην πραγματικότητα, σε αυτές τις περιπτώσεις, ο σκανδαλισμός δεν κάνει τίποτε άλλο παρά να εξωραΐζει τη σκωληκοειδή απόφυση. Σ ε τελευταία ανάλυση, το περιεχό­ μενο του κοινωνικού βόθρου δεν είναι παρά η συντελεσμένη κατά­ ληξη μιας πολύ μεγάλης διαδρο­ μής, διεργασιών στις σημαντικές φάσεις των οποίων έχει καθήκον παρέμβα­ σης ο κοινωνικός έλεγχος, κατεξοχήν αρ­ μοδιότητα της τέχνης, γιατί αλίμονο αν την ηθική προστασία της ίδιας της ζωής και των αξκυν της την αναθέταμε αποκλειστικά στους εισαγγελείς! Δεν είναι δηλαδή ο «ε­ μετός» που ενδιαφέρει, αλλά το «χαλασμέ­ νο στομάχι» και, πιο μπροστά, η «χαλασμέ­ νη τροφή»... Αυτοί ήταν οι αποδεικτικοί τρόποι, μιας και είμαστε στην περιοχή του κινηματογράφου, με στόχο τις αιτίες, που επιχείρησαν με συνταρακτικά (καλλιτεχνι­ κά) αποτελέσματα π.χ. ο Κάσοβιτς στο Μί­ σος ή ο Μάικ Λι στον Γυμνό ή ο Κεν Λόουτς στις δικές του ταινίες. Δυστυχώς, αποτελεί έξαρση αμοραλισμού, η προσπάθεια εμπο- ρευματοποίησης (δή­ θεν στο όνομα της τέ- χνης) της πλήξης και της κόπωσης μιας απο- ιδεολογικοποιημένης νεολαίας από τα ιδανι­ κά του καταναλωτισμού, την παραλογοτε- χνία των γκράφιτι στους ανυπεράσπιστους τοίχους, τα ιλουστρασιόν περιοδικά και την τηλεοπτική σαβούρα τύ­ που MTV. Και είναι εγκληματικό το τζιράρι- σμα που επι­ χειρούν οι ατσίδες της «καλλιτεχνικής» πιάτσας πάνω στην αμηχανία και τις ενοχές όλων των μι- κρο-μεγαλο-μεσαίων αστών, πατεράδων και μανάδων, οι οποίοι αφού στη συντριπτική τους πλειοψηφία τα κάνανε σκατά στη «δια­ χείριση» -ποιος, τώρα πλέον, τολμάει να προφέρει τη λέξη ανατροφή;- των παιδιών τους, αποσβολωμένοι και ανίκανοι, υποχω­ ρούν άτακτα μπρος στην παρακμή που μας συμπαρασύρει, αργά αλλά σταθερά, όλους. Αυτά σαν μια επί της αρχής τοποθέτηση απέναντι στο περιβόητο Trainspotting, αυτό το επιδέξιο «γλειφιτζούρι», χωνευτικό των «ανησυχιών» απασών των χορτάτων νεολαι­ ών και των... νεολαιιζόντων. Πρόκειται για τόσο απροκάλυπτα ανόητη, αυθαίρετη και κατασκευασμένα προκλητική στη χυδαιότη- τά της ταινία, ώστε κάνει να φαντάζουν αθώα παιχνίδια όλες οι αντίστοιχες splatter και hardcore της διεθνούς παραγωγής. Διασκευή από το ομοίνυμο μυθιστόρημα του Ίρβιν Γονέλς, αφηγείται επεισόδια -πιο σωστά, συρραφή επεισοδίων- από τη ζωή τεσσάροτν νέων ανδρών, ρεμάλια πρέπει να είναι η κυριολεξία, που ζουν στο «υπογά­ στριο» του Εδιμβούργου. Ο Μαρκ Ρέντον, ένας από τους τέσσερις, είναι ο παρι/.τυρηιήί.. Ο Μαρκ Ρέντον, αφηγητήςόσω νσυμβαίν στους χαρακτήρες απόβλητατουTrainspoti και αφηγητής όσων συμβαίνουν. Χρήσ κλέφτες, οκνηροί, φονιάδες, ψεύτες, άφί υποδείγματα κοινωνικών περιττωμάτ ανακυκλώνουν (εντούτοις αναιτιολόγητα αδιέξοδά τους, μέσα σε μια -καλοκατασχ ασμένη κινηματογραφικά- βιρτουοζιτέ c μένης αθλιότητας και εξίσου στημένης π απάθειας σοκαρίσματος του θεατή. Χαι κτήρες, δηλαδή, απόβλητα, πριν απότηδ δικασία του «βιολογικού καθαρισμοί'» ι είναι ο θάνατος. Η ταινία, προφανώς για να καλύψειτοn ολογικό της κενό, ξεκινάει μ’ έναν καται σμό αφορισμών: «Διάλεξε ζωή... Δ ιά λ ε δουλειά... Διάλεξε καριέρα, οικογένεια.( , γάλη τηλεόραση... Διάλεξε πλυντήριο,αμ ξια, αποβλακωτικά τηλεπαιχνίδια και άχρ στα φαγητά... Διάλεξε φίλους, διάλεξε μέλλον σου, διάλεξε ζωή... Μαγιατίνα% να κάνω κάτι τέτοιο;». Και αμέσως βλέπο με, ύστερα από τις αρνήσεις, τοτιθέλουνκ τι κάνουν οι (κατασκευασμένοι) «ήρωες Βέβαια, στο τέλος, ο Μαρκ Ρέντον,ξεπουλ ει και τους θεατές, εκεί που πήγαινανναυ συμπαθήσουν, αφού αποδεικνύεταιοτιοιι θαίρετος απατεώνας της ταινίας, προκειμ νου -με κοστουμάκι και γραβάτα πλέον- 1 οδηγηθεί στον αφορισμένο κόσμο,τονοπο επί μιάμιση ώρα η ταινία απέρριπτε. Έ χει και αρετές η ταινία· το νευρικό τ ι ρυθμό, τις έξοχες ερμηνείες όλων των ηθι ποιών, και πιο πολύ του Ρόμπερτ Κ α ρλά ι (στον ρόλο του κακού Μπέγκμπι), και βι βαια τη μουσική της επένδυση με κομμάτι των: Μπλερ, Νιου Όρντερ, Ίγκι Ποπ, Λο Ριντ, Άντεργουόρλντ κ.ά. Είναι κρίμα,«ντε τοιου είδους ταινίες γίνουν mainstream' θα οδηγεί στα ταμεία των αιθουσώνκαισπ συνέχεια στο σκουπιδοτενεκέ της ιστορία; του κινηματογράφου. $ 48
  • 49.
    Χ ΙΛ ΑΡ Υ Μ Α Ν Τ Ε Λ Α Λ Λ Α Γ Η Κ Λ Ι Μ Α Τ Ο Σ (μυθιστόρημα) Το βιβλίο της Χίλαρυ Μαντέλ έχει την ένταση ενός αριστουργηματικού θρίλερ και το εύρος ενός μεγαλειώδους έπους... η συμπόνια που αποπνέει και η πνευματική του δύναμη κάνουν τη Χίλαρυ Μαντέλ να ξεχωρίζει απ’όλους τους δημιουργούς της γενιάς της και δείχνουν ότι το έργο της θα αντέξει στο χρόνο. Literary Review Έ να μυθιστόρημα δεξιοτεχνικά γραμμένο. Η Χίλαρυ Μαντέλ συγκαταλέγεται ανάμεσα στους σημαντικότερους σύγχρονους συγγραφείς της αγγλόφωνης πεζογραφίας. Guardian Στην ίδια σειρά κυκλοφορούν TONI ΜΟΡΙΣΟΝ: Γαλάζια μάτια, Τζαζ, Αγαπημένη * ΜΑΡΙΝΑ ΤΣΒΕΤΑΓΙΕΒΑ: Η ιστορία της Σονέτσκα * ΜΑΡΉΝ ΕΪΜΙΣ: Το βέλος τον χρόνου * ΜΠΑΡΥ ΑΝΣΓΟΥΩΡΘ: Ιερή πείνα * ΙΣΑΑΚ ΜΠΑΖΕΒΙΣ ΣΙΝΓΚΕΡ: Ο τελευταίος δαίμονας * ΚΑΤΡΙΝ ΚΛΕΜΑΝ: Το βάλς που δεν τελείωσε * ΡΟΝΤΥ ΝΤΟΫΛ: Πάντν Κλαρκ, χα χα χα * ΤΖ.Μ. ΚΟΥΤΣΥ: Βίος και πολιτεία του Μάϊκλ Κ * ΤΖΕΗΜΣ ΦΑΡΕΛ: Η πολιορκία του Κρίσναπουρ. Ε Κ Δ Ο Σ Ε Ι Σ ΝΕΦΕΛΗ ...προωθούν το καλόβιβλίο ΑΣΚΛΗΠΙΟΥ 6, ΑΘΗΝΑ 106 80, ΤΗΛ.: 36 07 744, FAX: 36 23 033
  • 50.
    Σ Υ ΝΕ Ν Τ Ε Υ Ξ Η ME T O N P H I L I P TS I ARAS του Ηλία Κανελλη 0 Φίλιππος Τσιάρας γεννήθηκε το 1952 στο ΝιούΧαμσάφ. Δεν σπούδασε τις Καλές Τέχνες - αλλά ξεκίνησε πρώτα με τη φωτογραφία και, στη συνέχεια, με τη ζωγραφική, πολύ νωρίς. Ευρύτερα γνωστός έγινε ως αβανγκάρντ ζωγράφος - ενώ γνωστή στους εικαστικούς κύκλους είναι η φιλική σχέση του με τον Λουκά Σαμαρά, τον οποίο ο Τσιάρας θεωρεί δάσκαλό του. Έλληνας την καταγωγή, πολίτης του κόσμου, ο Τσιάρας εργάζεται με παραλλαγές σε μόνιμα θεματικά μοτίβα, που ως ενότητες προσδιορίζονται με κεντρικούς τίτλους: «Οικογενειακό άλμπουμ» (φωτογραφίες), «Υγράπορτραίτα», «Νυχτερινές ζωγραφιές», «Λευκές ζωγραφιές», «Τοπολογίες», «Παζλ του πολέμου», «Μορφολογίες σε βάζα». Αυτές τις μέρες βρέθηκε στην Ελλάδα, όπου παρουσίασε νέα δουλειά του στην γκαλερί Όλγα Γεωργαντέα με γενικό τίτλο «Acqua Antica» - σπουδές στημορφή των αλόγων, αλλά και εικονογραφικές εκδοχές του Δον Κιχώτη, και συμπυκνωμένες αναπαραστάσεις του πολιτισμικού χώρου της Μεσογείου, νερό και ουρανός. Έλαβε, επίσης, μέρος στη φουάρ ArtAthina '96. Μ ’ αυτή την ευκαιρία, συναντηθήκαμε για να μιλήσουμε για τη ζωγραφική του, αλλά και για την αμερικανική τέχνη και για τονΛουκά Σαμαρά. Η συζήτηση άρχισε από τα παλιά, από το ξεκίνημά του: —Ξεκίνησα με τη φωτογραφία. Προη­ γουμένως, ασχολιόμουν με τη μουσική κι έγραφα ποίηση. Έ κανα φωτογραφίες για πάρα πολλά χρόνια. Ή θελα πάντα να είμαι ζωγράφος αλλά δεν πίστευα ότι θα τα καταφέρω, γιατί δεν είχα πάει σε Σχο­ λή Καλών Τεχνών. Την περίοδο, ωστόσο, που έγραφα ποιήματα, ήρθα στην Ελλά­ δα, και έμεινα για ένα μικρό διάστημα. Πήρα μια υποτροφία να έρθω στην Ελλά­ δα να μεταφράσω Ρίτσο, Ελύτη και μερι­ κούς αβανγκάρντ ποιητές - τον Τάσο Δε- νέγρη, την Κατερίνα Αγγελάκη-Ρουκ... Τελικά, δεν ασχολήθηκα με τον Ρίτσο - όλοι τον είχαν μεταφράσει άλλωστε. Προτίμησα να περάσω καλύτερα, συ­ ντροφιά με τους νέους τότε ποιητές. Μο­ λονότι περνούσα καλά, όμως, είχε αρχί­ σει να με βασανίζει ένα δίλημμα: είχα μια υποτροφία για ποίηση αλλά είχα καταλά­ βει ότι κάτι με τραβούσε να ασχοληθώ με τα εικαστικά - με τη φωτογραφία, κυ­ ρίως, την οποία και καλλιεργούσα. Τότε ήταν που, εδώ, στην Ελλάδα, γνώρισα τον Jean Bernier, ο οποίος μου ζήτησε να κά­ να) μια έκθεση. Για την έκθεση αυτή, ξεκί­ νησα να ζωγραφίζω πάνω σε φωτογρα­ φίες. • Ποια χρονιά ήταν; —Το 1977. Ή μουν 23 χρόνων. Έ χοντας σχετισθεί ένα εξάμηνο με τους ποιητές, και βλέποντας ότι εκτός από συνεχείς συ­ ζητήσεις και καβγάδες, η τέχνη τους έμε­ νε περιθωριακή και όλοι τους σχεδόν ερ­ γάζονταν για να βγάζουν όχι το ψωμί τους αλλά και τα βιβλία τους, ήταν για μέ­ να ευχάριστη έκπληξη η επιτυχία εκείνης της έκθεσης: κριτικές, σαλόνια στο περιο­ δικό Γυναίκα, η Καραβία μου έκανεμ τηλεοπτική εκπομπή, αγόραζαν οισ υ λ ) κτες... Γύρισα στην Αμερική μετο μιας επιτυχίας. Επιστρέφοντας, : Πανεπιστήμιο, δεν μου άρεσε όμ παρακολουθώ μαθήματα για τηνι Είναι η αλήθεια ότι είχα πάρει | με τη φαπογραφία... Σύντομα λοιπό δόθηκε η ευκαιρία να κάνω άλλημια| γάλη έκθεση στη Νέα Υόρκη - ήταν 1980. Είχα κάνει μεγάλες φωτογρ επιχρωματισμένες με το χέρι. Η είχε μεγάλη επιτυχία. Ε ίχα καταλάβει, όμως, ότιήθελ νω πιο επιθετικά και πιο αυϋ πράγματα, χωρίς τη διαμεσολάβ φωτογραφικής μηχανής. Μου αρί φωτογραφία αλλά ήθελα και να την I περάσω. Έ τσ ι ξεκίνησα μια σειρά I γραφικώ ν έργων («Liquid Portraits που κατά κάποιον τρόπο είχαν σχέ και με τη φωτογραφία. Διότι, όταν x νεις μια φωτογραφία, βάζεις το φ ω τ γραφικό χαρτί στο νερό και είναι σι μαγεία να βλέπεις σιγά σιγά την εικόι να σχηματίζεται. Αυτό πάντα μουdote Ε χει κάποια σχέση και με τη γέννηση τα νεογέννητα έρχονται στον κόσμο α: ένα περιβάλλον υγρό, από τα νερά. Ε» να λοιπόν μια ακόμα έκθεση, μια σεφ από ανθρώπινα κεφάλια όπως θαμ» ρουσαν να φαίνονται κάτω απότονερό και πάλι πήγε καλά. Καταλάβαινα, ση σιγά, λοιπόν, ότι θα μπορούσα να ε: φράσω τον εαυτό μου χωρίς τηδιαμεσι λάβηση της φωτογραφικής λήψης. Κ < προχόιρησα... Ν Ε Υ Σ Ι Σ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΙΣΤΟΡΙΑΣ ΚΑΙ ΦΙΛΟΣΟΦΙΑΣ ΤΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ---------- --------------------------------------------------- ΚΑΙ ΤΗΣ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ! Κ υκλοφορεί το 4 θ τεύ χος Ε Κ Δ Ο Σ Ε ΙΣ Ν Ε Φ Ε Λ Η ... Η άλλη άποψη στο βιβλίο
  • 51.
    ΓΙΚΑ ΝΑΪΦ 'διαπερίοδο, στηνΑμερική, η τέχνη ιια κοσμογονία... ιναετία του ’80, στην Αμερική, για ταν η ιδανική περίοδος. Εκτός των ,άνθιζε μια περιοχή της τέχνης που )ροΰσα να την αποκαλέσω επιθετι- φ. Υπήρχε πολύ περιθά)ριο αυτές εις να βρουν αποδοχή, δεν ήταν όθεαη μιας αγοράς η κατεστημένη, μαίκή γραφή. Το κοινό που ενδια- ιν για μια άγρια τέχνη ήταν μεγά- ν και από τέχνη ήμουν κάπως ματος, η αγριάδα των πρώτων εκεί- ιοπειριίιν έγινε δεκτή σαν προσω- ιυλ. Χάρη, ίσιυς, και σ’αυτή την αρ- ποδοχή, ξεπέρασα τις προπες μου για το αν είχα δικαίωμα να Οεο)- ν ' εαυτό μου καλλιτέχνη. Με ανα­ κτημένη την αυτοπεποίθηση, προχώρησα - και προχώρησα από διάφορους δρό­ μους. •Κατά τη γνώμη μου, ξεκινώντας και προχωρώντας σχεδόν τυχαία, απέφυγες να μπολιασθείς με προκατασκευασμένες ιδέες για την τέχνη, για την αναζήτηση του υψηλού, για πρότυπα που έπρεπε οπωσ­ δήποτε να μιμηθείς... —Ακριβώς. Και επιπλέον, επειδή δεν σπούδασα την τέχνη στο πανεπιστήμιο, γλίτωσα την εκπαίδευση στη μηντιοκρατία από μηντιοκράτες. Μισούσα πάντα τα πα­ νεπιστήμια. Στην Αμερική, τουλάχιστον, στα πανεπιστήμια πηγαίνουν όσοι δεν μπορούν να ζήσουν από τη δουλειά τους. Πάντα πρέπει να κάνουν συμβιβασμούς. Εξαιτίας των συμβιβασμών που έχουν κά­ νει, μάλιστα, διακατέχονται από μια πι­ κρία, ιδίως για τους καλλιτέχνες που έχουν λύσει το πρόβλημα του βιοπορισμού και ζουν από τη δουλειά τους. Εγώ, προ­ σωπικό!, τους πανεπιστημιακούς τους έχω γραμμένους... Πιστεύω πως αυτό είναι μια ελευθερία. Με καλούν κάποιες φορές να διδάξω. Πηγαίνω για μια, δυο, τρεις μέρες το πολύ. Νιώθω ότι οι φοιτητές είναι σφουγγάρια, θέλουν να τους δώσεις το αί­ μα σου. Ολο. Τους φοβάμαι. Αλλά αυτό το σύντομο διάστημα καταλαβαίνω ότι μπο- ρά) να τους είμαι χρήσιμος. Αν περνούσα το όριο, γνωρίζω τι θα γινόταν. Θα έπρεπε να αλλάξω, να γίνω καθηγητής, να φορέ­ σω την τήβεννο και το καπέλο. Συναντή­ σεις και συνεννοήσεις με τους καθηγητές και το εκπαιδευτήριο, καθημερινή τριβή, εξετάσεις... Η ορμή του καλλιτέχνη θα εί­ χε μετατραπεί σε μια στρατηγική καθημε­ ρ ιν ο ί (δημοσίων) σχέσεων. «Η ΖΩΗ ΜΟΥ ΜΕ ΤΟΝ ΛΟΥΚΑ ΣΑΜΑΡΑ» •Π αρ' όλη την απέχθειά σου για το πανε­ πιστήμιο, δεν νομίζεις ότι ήταν δυσκολότε­ ρη η πορεία σου στη ζωγραφική χωρίς να έχεις διδαχθεί σχέδιο, ιστορία της τέχνης, χωρίς υποδομή, χωρίς γνώση της εικαστι­ κής παράδοσης; —Ό χι. Εκανα κάτι άλλο που, τελικά, μου βγήκε σε καλό - κι ας έγινε κατά λάθος. Είχα δει, όταν ήμουν φοιτητής, κάτι έργα του Λουκά Σαμαρά, που τα είχε καρφοίσει έξω απ’την πόρτα του. Ηταν δημοσιευμέ­ να σε ένα περιοδικό, στοArt inAmerica, σε ένα δισέλιδο. Βλέπω, λοιπόν, κάτι εξαιρε­ τικά άγρια πράγματα, και πλάι το όνομα Σαμαράς. Λέω: Αμάν! Ποιος είναι αυτός; Έλληνας μοιάζει. Μια μέρα, λοιπόν, έτσι, ήμουν και λίγο μεθυσμένος, άνοιξα τον τη­ λεφωνικό κατάλογο, βρήκα το όνομά του και του τηλεφώνησα! Σήκωσε το τηλέφω­ νο. «Γεια», του λέω, «είμαι Έλληνας, και είμαι καλλιτέχνης». Ή ταν έτοιμος να το κλείσει. Του λέω τότε: «Είμαι ποιητής». «Α, ποιητής...», απάντησε - και δεν το ’κλείσε. «Έ χεις ποιήματα μαζί σου;». «Ναι». «Φέρ’τα». Ηταν Μάρτιος 1976,11 η ώρα, είχε αρχίσει να χιονίζει, πήγα στο σπίτι του. Ή ταν μόνος του σ’ένα σκοτεινό και ακατάστατο μέρος, ένας πολύ σκοτει­ νός τύπος. «Διάβασε ένα ποίημα», μου λέ­ ει. Του διάβασα ένα ποίημα για τη γιαγιά μου, ένα ποίημα ρομαντικό και νοσταλγι- κό. Ανοίγει τότε κι εκείνος ένα μεγάλο μαύρο ντοσιέ με δικά του ποιήματα, και μου διαβάζει με τη σειρά του ένα δικό του ποίημα για τη δική του γιαγιά - που πεθαί­ νει κάτω από έναν καταρράκτη, μέσα στο νερό, ένα άγριο και σκοτεινό κείμενο. Ετσι γνωριστήκαμε και στην πορεία ανα­ πτύχθηκε μια μεγάλη φιλία. Ο Σαμαράς ήταν κλειστός άνθρωπος, ζούσε πάντα μό­ νος στο σκοτεινό του δωμάτιο, απ’ όπου δεν περνούσε σχεδόν κανείς. Εγό3, αντίθε­ τα, ήμουν ανοιχτός, είχα φίλους και συ­ ντροφιές και πάντα πήγαινα στο σπίτι του κόσμο. Ημουν γι’αυτόν ο διαμεσολαβητής σε μια δημόσια επικοινωνία, που πάντα εί­ ναι απαραίτητη στους ανθροιπους. Αλλά και κείνος ήταν το σχολείο μου. Έ να σχο­ λείο όχι μόνο για την τέχνη (ίσως όχι τόσο Νίκος Βασιλειάδης Μ Ο συμβολαιογράφος ι ν ο τ β ε λ α ) ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΝΕΦΕΛΗ... Η άλλη άποψη στο ëtëXio
  • 52.
    r VI για τηντέχνη), όσο για το πώς έπρεπε να αντιμετωπίζο) τη ζϋ)ή. Μου έλεγε, για πα­ ράδειγμα, πώς να είμαι αβανγκάρντ, ή πώς να μην πουλήσω το έργο μου, ή πώς να μην επιδιώξω την εμπορικότητα, μου εξηγούσε γιατί πρέπει να επιδιώκω αυτή τη στάση ή πώς πρέπει να κρατιέμαι... Μου έλεγε ακόμη πως, αν τραβούσα αυτό το δρόμο, μια μέρα το ίδιο το έργο θα με αντάμειβε. «Παρ’ όλα αυτά, και πάλι να μην αφήσεις να έρθει αυ­ τή η στιγμή», τόνιζε. «Στη ζωή υπάρχουν πολλά δολοδματα, πολ­ λά είναι εκείνα που σε γλυκαί­ νουν, που μπορούν να σε οδηγή­ σουν να παρεκκλίνεις από τα πι­ στεύω σου...» Ο Σαμαράς ήταν η ζωντανή ενσάρκωση αυτού που λέμε αβανγκάρντ. • Τι είναι, αλήθεια, αβανγκάρντ; —Ξέρω γω... Να είναι κάτι που μπορείς να το πουλήσεις; Μπα... Μάλλον είναι ένα πράγμα που δεν μπορείς να δείξεις στη μητέρα σου, στον μπαμπέχ σου, που θα έκανε έξαλλους τους γείτονες... •Δηλαδή, μόνο την αμφισβήτηση έμαθες κοντά στονΣαμαρά; — Εντάξει. Κάποια στιγμή, αφού πάρεις κάτι από κάποιον, πρέπει να σκοτώσεις το δάσκαλό σου - μεταφορικά, πρέπει δηλαδή να τον ξεπε- ράσεις, να τον κάψεις, να τον πνίξεις... Δύσκολο αλλά και απαραίτητο. Πρέπει υποχρεωτικά να πάρεις τον δικό σου δρό­ μο. Στην αναζήτηση αυτού του προσωπι­ κού, του δικού μου δρόμου, σε διαβεβαιώ ότι υπήρξε ένα διάστημα 5-6 χρόνων που δεν ήθελα να τον δω το Σαμαρά... Σήμε­ ρα, βέβαια, είμαστε ξανά φίλοι. Αλλά κι εγώ έχω τον αποκλειστικά δικό μου τρό­ πο να προχωρώ. Βέβαια, ο Σαμαρόχς εί­ ναι πέχντα μεγάλος καλλιτέχνης. Όμως, πια, μπορυό να θαυμάζω αυτή τη μεγόχλη τέχνη απ’ έξω - και μπορώ να οδηγώ σε άλλους τόπους τα αποκλειστικά δικά μου ενδιαφέροντα, διαφορετικέχ από εκείνα του δασκάλου μου. ΑΠΟ ΤΟ ΟΕΜΑ ΣΤΟ ΣΤΥΛ •Να μιλήσουμε λίγο γι’αυτόν τον δικό σου κόσμο, για τη δική σου πορεία; —Να ξεκινήσουμε από τον τρόπο της δουλειάς μου. Όταν βρω κχχποιο θέμα που με κεντρίζει, το κυνηγό') συνεχοδς, πολύπλευρα. Και για χρόνια. Τα «Liquid Portraits», π.χ., τα κέχνο) ακόμα. Και έχουν αλλάξει πάρα πολύ. Σήμερα, σ’ αυτή τη σειρά, ζωγραφίζω κεφάλια οχλό- γον, κατακόκκινα - καμιά σχέση με τα παλιά μου έργα. Στα σημερινά μου, αν όχι τίποτε άλλο, ελέγχω την τεχνική μου απολύτως. Μποροδ να παραμορφώνω το έργο με πολύ πιο προσωπικό στυλ - αι- σθάνομαι ασφαλής ως καλλιτέχνης. Επανέρχομαι πάντα στα παλιά μου θέ- Philip Tsiaras, Acqua Antica, 1996. Μ εικτή τεχνική σε καμβά. 3 6 X 3 6 εκατ. Γκαλερί Ό λγα Γεωργαντέα. ματα γιατί αισθάνομαι όπως αισθάνο­ νται οι ερωτευμένοι που η σχέση τους έχει λήξει: όταν αγαπήσεις κόχποιον, πά­ ντα έχεις μια θέση στην καρδιά σου για να τον ξαναβόχλεις πότε πότε, όταν σου γεννιέται η επιθυμία. Μπορείς να πεις: «ακόμα σ’αγαπάω» - και τότε ξέρεις ότι δεν είναι όπως παλιά, είναι μια καινούρ­ για ιστορία, έστω κι αν έχει λιγότερο πά­ θος, έστω κι αν είναι πιο πνευματική... Δεν ξέρω αν είναι ρομαντικό αυτό, αλλόχ προσωπικά μ’ αρέσει να συνεχίζω να έχω μια γέφυρα ακόμη και με πράγματα και με ανθρώπους που, κάποιοι όχλλυι στη θέση μου, θα προτιμούσαν να τχχ θόχ- τ|>ουν στη σιωπή της λησμονκχς. Αυτό το στοιχείο μου αρέσει να το βέχζω στην τέ­ χνη μου. Σήμερα, τόσα χρόνια μετόχ, βλέ­ ποντας προοπτικά το έργο μου, εκείνο που μου αρέσει είναι ότι μέσα σ’ αυτό περιγράφεται η διαδρομή της ζιυής μου. •Παρατηρώ ότι η τέχνη σου έχει πολλά συμβολικά στοιχεία. Δεν αδυνατίζουν τα σύμβολα τη σχέση του καλλιτέχνη με την πραγματικότητα; Δεν έχει μεγαλύτερη αξία η τέχνη να σχολιάζει και να παρεμ­ βαίνει στην πραγματικότητα; —Δεν αναζητώ) τα αρχέτυπα. Έχωτη ν εντύπωση ότι από μόνα τους έρχονται στην τέχνη μου. Αυτό τον καιρό μουλέ­ νε: «Γιατί κάνεις άλογα; Γιατί έχειςμ α ­ νία με τα άλογα;» Ξέρω ’γώ, λες ναμ ε κλοπσησε κανένα άλογο όταν ήμουνμ ι­ κρός και να μην το θυμάμαι; Οι άνθρω ­ ποι, όταν ρωτούν για την τέχνη, περιμέ­ νουν φοβερές και τρομερέςαπα­ ντήσεις. Ενώ, στην πραγματικό­ τητα, η τέχνη μπορεί ναγεννηθεί και από το πιο μικρό, το πιοτα ­ πεινό και το πιο ασήμαντοερέθι­ σμα. Αν είσαι ικανός αυτότοτα- πεινό ερέθισμα να το μ εγαλοί- σεις, μπορεί να πάει μακριά, να βγει από τις πεζές του διαστά­ σεις. Να σου πω μια ιστορία. Κάποτε, με φοδναξε ένας συλλέ­ κτης, να πάω στο Μεξικό,ναφ ω ­ τογραφήσω τα άλογα τηςπεριο­ χής του. Ο άνθρωπος αυτός,κα­ τά βάσιν, ήθελε μια σειράφω το­ γραφίες στις οποίες να δεσπόζει το τοπίο, και ’γώ δεν ήμουνδια­ τεθειμένος να του κάνωτηχάρη. Εν πάση περιπτοδσει, κάθε μ έρα, νωρίς το προ)ί, επειδή κάνει ζέ­ στη αργότερα, κάναμε ιππασία μ’ αυτόν τον τύπο. Λόγωτηςζέ­ στης, η άμμος είναι σαν πούδρα. Ο τα ν τελειώναμε, τα άλογα ήταν τόσο ιδρω μέ- να που, όταν κυλιούνταν στο χώμα,ή τα ν σαν να σπαρταρούσαν - ένα θέαμασ χε­ δόν αποτρόπαιο. Ηταν σαν τα άλογανα είχαν πάρει LSD και χτυπιούνταν ξέ­ φρενα στο έδαφος. Εντυπωσιάστηκα, μπορώ να πω ότι μου άρεσε αυτό. Ά ρχι­ σα λοιπόν να τα φωτογραφίζω. Π ολλές φοπογραφίες, επί αδρές. Όταν γύρισα στη Νέα Υόρκη, ξεκίνησα μια σειράέ ρ - γοτν με αυτό το θέμα. Έκτοτε, κάθεχρό­ νο, επιστρέφω) στο θέμα, το μπολιάζομε νέες πληροφορίες, με πράγματα πουέχω μάθει για τον εαυτό μου μέσα στηντέχνη. Κοίταξε, για μένα το θέμα είναι οτρόπος με τον οποίο μποροδ να μιλήσω γιατο ν εαυτό μου. Ο τρόπος με τον οποίομ πορώ να εισαγάγω στην τέχνη πληροφορίες, περιεχόμενα, υλικά - και το θέμαείναιη άγκυρα. Και τη χρειάζομαι την άγκυρα. Το μυαλό μου είναι σκόρπιο, φευγάτο-1 κι αν δεν είχα την άγκυρα θα μπορούσα να ανεβώ στο Νεπάλ και να μηντοκατα-1 λάβω. Και δεν θα καταλάβαινε καικανέ­ νας άλλος.
  • 53.
    < § > ΣΥΓΧΡΟΝΗ ΕΠΟΧΗ ΕΥΓΕΝΙΑ/U I «· Ο«οΑ ογ^μ ένυς»A ö ira u o -jg iW f» * ; ΔΗΜΗΤΡΗΣIV. ΚΑΜΠΟΥΚΟΙΛΟΥ Μιαπρωτπχοριακημορφή (IΟ ηή«intuUffQ(C V < l» 2 -t«Mî; rv i XIMSU FTKWH AWMVA*Λ Νέαρχος Γεωργιάδης Από το Βυζάντιο στο Μάρκο Βαμβακάρη Χάρης Σακελλαρίου Τα παραμύθια τον Αβραάμ Χάινριχ Μαν Η βασίλισσα της Κύπρου Ευγενία Ζωγράφου Ο «ευλογημένος» Αθηναιογράφος Α. ΓΡ. ΚΑΜΠΟΥΡΟΓΛΟΥ ΚΠΝΠΌΜ A PEU TIK O NÜ T K Y N Q N Κ Ε Ν Τ Ρ ΟΜ Λ Τ Ξ ίΣΤ ΙΚ ϋΝLftYM* K Γ Ν Τ Ρ ΟΜ Λ Ρ 3 1 Γ Γ ΙΚ Ο ΝΓ Γ Π Υ Ν Ο Ν ΘΕΜΑΤΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΙΣΤΟΡΙΑΣ ΜΑΡΞΙΣΤΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ a^u'pojua attt20χρ&νιο ιοι·KML· Χ Υ Π Ο Ό Ν ΜΕ Π Ο Χ Η ΟΙ ΑΛΛΑΓΕΣ ΣΤΗΝ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ ΚΑΙ ΣΤΗΝ ΤΑΞΙΚΗ ΔΙΑΡΘΡΩΣΗ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΚΟΙΝΩΝΙΑΣ ί 1980-1994) (ftl) ill xnr>Hup o xil Λ Ε Υ Κ Η KAI Π Ρ Α Σ ΙΝ Η Β ΙΒ Λ Ο Σ Επιστημονικά Συμπόσιο του ΚΜΕ . # Χ Υ Γ Χ Ρ Ο Κ ΗΕ Π Ο Χ Η A W IN A1 W ! . A O H N Al'IS A Λ Θ ΙΙΝ'ι1 «« ΚΜΕ KME ΚΜΕ θέματα ελληνικής ιστορίας Οι αλλαγές στην οικονομία Λευκή και Πράσινη (Μαρξιστική προσέγγιση) και στην ταξική διάρθρωση Βίβλος της ελληνικής κοινωνίας (1980-1994) Βασίλης Φίλιας Κοινωνιολογία της υπανάπτυξης βΑΚΑΣΗΣ IIAI1 APHI Λ ϊ________ ΔΕΥΤΕΡΟΣ ΠΑΓΚΟΣΜΙΟΣ ΠΟΛΕΜΟΣ Σ κέψ ηςγνιμ ερικέςπ λευρέςτο ν ΙΚ > ΙΥΓΧΡΟνυ ΕΠΟΧΗ Για να θριαμβεύσει η ζωή Μαρτυρίες γυναικών από τοΔΣΕ (έκδοση «Ριζοσπάστης») Θανάσης Παπαρήγας Β Παγκόσμιος Πόλεμος Σκέψεις για μερικέςπλευρές του ΓΙΑ ΝΛ ΘΡΙΑΜΒΕΥΣΕΙ Η ΖΩΗ M/OUIAVim ΣΥΓΧΡΟΝΗ ΕΠΟΧΗ ΕΚΔΟΤΙΚΗ ΑΕΒΕ Σόλωνος 130, 106 81 Αθήνα, Τηλ.: 3820835, 3823649, Fax: 3813354 ΒΙΒΛΙΟΠΩΛΕΙΑ: ΑΘΗΝΑ, Μαυροκορδάτου 3, Τηλ.: 3829835, 3829814. ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ, Μενελάου 3 & Εγνατία 65, Τηλ.: 283810 ΓΙΑΝΝΕΝΑ, 28ης Οκτωβρίου 19, Τηλ.: 38090
  • 54.
    Στις 30 Οκτωβρίου,στηναίθουσα τελετών του Πανεπιστημίου Αθηνών, ο άγ- γλος μυθιστοριογράφος Τζων Φάουλς μίλησε για το έργο του και τη σχέση του με την Ελλάδα. Ο Φάουλς, προ­ σκεκλημένος απότο Βρε­ τανικό Συμβούλιο, ήρθε για να παραστεί στην πα­ ρουσίαση του βιβλίου του Η Ελληνική εμπειρία, που εκδόθηκε από τον Ολκό (επιλογή-μετάφρα- ση, Κίρκη Κεφαλέα) Στον Φάουλς απηύθυ- ναν ερω­ τήσεις οι Νίκος Δήμου (συ­ ντονιστής της συζή­ τησης), Φαίδων Τ α μ β α κ ά κ η ς , Μόρα Γιάννη και Κίρκη Κεφαλέα, η οποία παρουσία­ σε το συγγραφέα. Δημοσιεύουμε το κεί­ μενο της παρουσίασης. FOWLES Mantiss ΚΕΦΑΑΕΑ C ερχομός του Τζων Φάουλς στην Ελλάδα είναι κάτι πολύ περισσότερο από την επί­ σκεψη ενός ανθρώπου, σε μια χώρα στην οποία έζησε κάποτε. Είναι το τέλος ενός .,αξιδιού που θα μπορούσαμε να το χαρακτηρίσουμε με τη λέξη επιστροφή. Δηλαδή με μια λέξη την οποία χρησιμοποιεί κανείς για να δηλώσει το γυρισμό στην πατρίδα. Γιατί, παρότι η χώρα όπου ο Φ ά­ ουλς γεννήθηκε και μεγάλωσε εί- 0 Τζων Φάουλς στην Ελλάδα ναι η Αγγλία, η πραγματική του π α ­ τρίδα ως συγγραφέα, η συγγραφι­ κή του πατρίδα, είναι η χώρα μας. Ισιος ο Φάουλς να μη γινόταν συγ­ γραφέας ή, αν θέλετε να μη γινό­ ταν ο συγγραφέας που γνωρίζου­ με, αν η τύχη δεν τον έφερνε στην Ελλάδα. Ελπίζω τα λόγια αυτά να μη θεωρηθούν ως μια ακόμη από τις εθνικιστικές εξάρσεις για τις οποίες μας κατηγορούν, όχι χωρίς λόγο, οι ξένοι τον τελευταίο καιρό. Γιατί τη σχέση του με την Ελλάδα και τον καταλυτικό ρόλο που έπαι­ ξε για τη συγγραφική του γέννηση, την εκθέτει ο ίδιος σε αρκετά από τα κείμενά του. Ο Τζων Φάουλς, είναι ένας από τους πιο πολυδιαβασμένους και πολυμελετημένους άγγλους συγ­ γραφείς της μεταπολεμικής περιό­ δου και ανήκει εδώ και χρόνια στον κλασικό κανόνα της σύγχρο­ νης λογοτεχνίας. Έ χει γράψει αρ­ κετά μυθιστορήματα, μικρές ιστο­ ρίες, δοκίμια, μη-μυθοπλασιακά έργα, αλλά και ποιήματα. Αρκετά από τα μυθιστορήματά του έχουν μεταφερθεί στον κινηματογράφο και έχουν σημειώσει επιτυχία, όπως π.χ. Η ερωμένη του γάλλον ανθυποπλοιάρχου. Γεννήθηκε το 1926 στο Leigh-on Sea, έξο) από το Λονδίνο, σπούδα­ σε στην Οξφόρδη γαλλική και γερ­ μανική φιλολογία και επηρεάστη­ κε βαθιά από τον γαλλικό υπαρξι­ σμό. Το 1950-51 διδάσκει αγγλική φιλολογία στο Πανεπιστήμιο του Poitiers της Γαλλίας, και το 1952 έρχεται στην Ελλάδα για να διδά­ ξει για ένα χρόνο αγγλική γλώσσα στην Αναργύρειο Σχολή των Σ πε­ τσών. Επιστρέφει στην Αγγλία, ζει για ένα διάστημα στο Λονδίνο, όπου εργάζεται ο>ς καθηγητής Αγγλικών στο St. Godric’s School, ενώ παράλληλα συγγράφει το πρώ­ το του μυθιστόρημα, τον Συλλέκτη (1963), η μεγάλη επιτυχία του οποί­ ου του επιτρέπει να εγκαταλείψει οριστικά τη διδασκαλία και να αφοσκυθεί στη σαγγραφυκή δρα. στηριότητα. Μετακομίζει σι 1 me Regis, στο Dorset, στιςνοτιο) τικές ακτές της Αγγλίας, όπου » εξακολουθεί να ζει έωςσήμερα. Το 1964 δημοσιεύει τον Ά οιο ένα φιλοσοφικό δοκίμιο ßaoiq νο στη σκέψη του Ηράκλειτου. 1966 κυκλοφορεί Ο Μ άγος, μ υ στόρημα του οποίου η δράση δ δραματίζεται στη Φράξο, φαν στικό όνομα για το νησί των Σ τσών, καρπός της εμπειρίας · ■ ■ από την Ελλάδα από ταχρόνια δίδασκε στην Α ναργύρειο Σχι Ακολουθούν το 1969 Η Ερψ τον Γάλλου Ανθυποπλοιάρχου,. 1974Ο εβένινος Πύργος, το1 9/ Ντάνιελ Μάρτιν, το 1 9 8 2 ,Μ άν σα και το 1985το Ένα καπριϊ Ό λα μεταφρασμένα σε πολ. γλώσσες καθιέρωσαν τον Φ άο ως έναν από τους σημαντικότερ πεζογράφους της εποχής μας Η παγκόσμια κριτική χαρακττ ζει τον Φάουλς ως έναν από τι κατεξοχήν μεταμοντέρνους ά γραφείς. Μερικά από τα στοιχι που συναντάμε στα μυθιστορήμι του είναι το σπάσιμο της συμβε κής αφηγηματικής φόρμας, ηδη ουργία ποικίλων μυθοπλασία« εκδοχών και η διαρκής εναλλο τους, έτσι ώστε ο αναγνώστης μη γνα)ρίζει ποια είναι ηπραγμα κή. Το τέλος του μυθιστορημαι είτε παραμένει ανοιχτό είτε οσι γραφέας δίνει δύο ή ακόμη » τρεις εκβάσεις του. Ο Φάουλςπί ζει με τα λογοτεχνικά είδηκαι τις στρατηγικές της αφήγησης, πάρχει διαρκώς μέσα στα ε'ρνατ ένας κόσμος παιχνιδιού και θϊ τρου, μια μυθοπλασία μέσα πηη θοπλασία. Επίσης ο συγγραφή αρέσκεται να παραλληλίζει δια! ρετικές χρονικές στιγμές (en π.χ. στην Ερωμένη του Γ ά ύ. θυποπλοιάρχου, η υπόθεσι η οποίας διαδραματίζεται ριανή περίοδο και παράλληλα(I σημερινή εποχή). Η σχέση του Φάουλς με τη χροκη Ελλάδα ξεκίνησε-όπωςΛ
  • 55.
    το 1952. Ηεπαφή του με τον ,κό χώρο τον οδήγησε στη αφή ποιημάτων, που εξέδω- λν αργότερα στην Αμερική, και του Μάγον, του πρώτου ιθιστορήματος, ενός από τα τικότερα μυθοπλασιακά έρ- εποχής μας. Ό μω ς η σχέση άουλς με την Ελλάδα είναι πιο βαθιά και περίπλοκη: :ει από τον αρχαίο ελληνικό , από τους προσωκρατικοΰς, οδηγηθεί σε μια διαχρονική αία αντίληψη του ελληνικού ι> ,η οποία βασίζεται στη θε­ τού ελληνικού φωτός. Να τι ίδιος: Έλληνες βλέπουν, αισθάνο- ατανοονν το φως όχι όπως οι κι αυτό από την αρχή της ις ώς το τέλος της. Είναι κάτι > ς περισσότερο α π ’ όσο η ία της ηλιοθεραπείας και η όαση στα μπουζούκια, στην επιόίόονται τα πολυάριθμα )ύκια των τουριστών. Μετα- ων είναι η πλήρης ομορφιά λήρης αλήθεια. Βρίσκεται σε ικέψη του Ηράκλειτον, τον τη και τον Πλάτωνα, σε κάθε ρισμένο αγγείο, σε κάθε το- κάθε ανεμώνη και ορχιδέα, ε στίχο του Σεφέρη και του η, σχεδόν σε κάθε ταβέρνα». η βαθιά σχέση του Φάουλς Ελλάδα που μας οδήγησε ιέα να εκδώσουμε στα ελλη- .ιαν επιλογή από εκείνα τα ί του που περιγράφουν την ιή εμπειρία του. Έ τσι, μολο- Μουλς δεν έγραψε ποτέ βί­ ε τίτλο Η ελληνική εμπειρία, γραφία του τοίιρα περιέχει τοιο βιβλίο με την έγκρισή τωςτο δείχνει και το γεγονός αψε ο ίδιος τον πρόλογό του Λησε να έρθει στην Ελλάδα ευκαιρία της έκδοσής του. 3λίο περιέχει, εκτός από τον ό , επτά κείμενα του Τζων ς αναφερόμενα, περισσότε- λιγότερο, στην ελληνική •ία του. Το πρώτο, που έχει ,ιθΠίσωαπό τον «Μάγο», δη- τηκε το Νοέμβριο του 1994 νδίνο. Είναι ένα είδος αυτο- φικοΰ δοκιμίου, με το οποίο γραφέας περιγράφει την του συνάντηση με την Ελλά- τη ζωή του στις Σπέτσες, και ρεται στο βιωματικό υλικό που αργότερα χρησιμοποίησε για τη συγγραφή του πρώτου του μυθι­ στορήματος. Οι «Σελίδες ημερολογίου», που ακολουθούν, είναι ανέκδοτες και αποτελούν τμήμα ημερολογιακών σελίδων που γράφτηκαν το 1952 στις Σπέτσες. Ο Φάουλς ανακάλυ­ ψε μόλις πρόσφατα στα χαρτιά του αυτό το τμήμα. Ό πω ς λέει (σε ιδιω­ τική επιστολή), αν το είχε βρει νω­ ρίτερα θα το είχε περιλάβει στο Πί­ σω από τον «Μάγο» στο οποίο πε­ ριέλαβε το υπόλοιπο μέρος των εν λόγω σελίδων. Το τρίτο κείμενο («Για τη συγ­ γραφική τέχνη») είναι μια ομιλία που έδωσε ο συγγραφέας υπό μορ­ φήν δημόσια συνέντευξης, τον Φε­ βρουάριο του 1994, στο Πανεπι­ στήμιο του Saarbrücken, στο Saarland της Γερμανίας. Στη διάλε­ ξη αυτή, την οποία παρακολούθη­ σε πλήθος φοιτητών και καθηγη­ τών, ο Φάουλς μιλά σε πολλά ση­ μεία για τις σχέσεις του με τον ελ­ ληνικό χώρο -μολονότι το ακροα­ τήριο το αποτελούσαν ως επί το πλείοτον Γερμανοί-, για τις επι­ δράσεις της αρχαίας και της σύγ­ χρονης Ελλάδας στο λογοτεχνικό του έργο, και αναφέρεται εκτετα­ μένα στο Μάγο. Ο ι «Σελίδες από τον Άριστο» αποτελούν επιλογή από το κοσμο­ θεωρητικό δοκίμιο του Φάουλς Ο άριστος (The Aristos), οι βασικές θέσεις του οποίου, όπως δηλώνει ο ίδιος ο συγγραφέας του, αναπαρά­ γουν με τα δεδομένα της εποχής μας τις κεντρικές αρχές της φιλο­ σοφίας του Ηράκλειτου. Έ χουν επιλεγεί τα σημεία εκείνα -που εί­ ναι και τα χαρακτηριστικότερα του βιβλίου- στα οποία εμφαίνεται η οφειλή της κοσμοθεωρίας του Φά­ ουλς στην αρχαία ελληνική σκέψη. Έ π ετα ι το κείμενο μιας συνέ­ ντευξης που έδωσε ο Φάουλς στο σκηνοθέτη Δημήτρη Βερνίκο το Φεβρουάριο του 1995 («Η ελληνι­ κή αφετηρία»), έξι από τα δεκα­ τρία «Ελληνικά ποιήματα» του Φά­ ουλς, που περιέχονται στη συλλογή του Poems (1973), καθιυς και ορι­ σμένες σελίδες από τον Μάγο, χα­ ρακτηριστικές της αίσθησης που προκαλεί στον κεντρικό ήριυα του μυθιστορήματος -ο οποίος αποτε­ λεί persona του συγγραφέα τού­ το ελληνικό τοπίο... ΕΡΑΤΩ _ Ε Κ Δ Ο Σ Ε Ι Σ ' Β Ι Β Λ Ι Ω Ν Ε Δ Ο Υ Α Ρ Δ Ο Σ Γ Ι Β Β Ω Ν -----------βί»>----------- ΣΚΕΨΕΙΣ ΠΑΝΩ ΣΤΗΝ ΠΤΩΣΗ ΤΗΣ ΡΩΜΗΣ Ε Κ Δ Ο X £ 1 Σ Ε Ρ Α Τ Ω Μ A Ρ Σ Ε Λ Σ Β Ο Μ Γ 1 -------< Λ * > ------.--------- Η ΣΤΑΥΡΟΦΟΡΙΑ ΤΩΝ ΠΑΙΔΙΩΝ ' Ε Κ Δ Ο Σ Ε Ι Σ Ε Ρ Α Τ Ω a m . Ε Τ. Α. Χ Ο Φ Μ Α Ν ΟΙ ΤΕΛΕΥΤΑΙΕΣ ΠΕΡΙΠΕΤΕΙΕΣ ΤΟΥΣΚΥΛΟΥ ΜΠΕΡΓΚΑΝΤΣΑ Ο Ν Ο Ρ Ε ΝΤΕ Μ Π Α Λ Ζ Λ Κ ΤΑ ΜΥΣΤΙΚΑ ΤΗΣ ΠΡΙΓΚΙΠΙΣΣΑΣ ΤΟΥ ΚΑΝΤΙΝΙΑΝ Ε Κ Δ Ο Σ Ε Ι Σ Ε Γ A Τ () ΙΠΠΟΚΡΑΤΟΥΣ 92 - 1 14 72 ΑΘΗΝΑ 8 36.06.168
  • 56.
    r Λυρικοτραγικά του Παύλου Πετρίδη πρώηνπροέδρου ΕΑΣ. Η ανασφάλεια που επικρατεί σε όλους τους χώ ρους του θεάτρου «Ολύμπια», μετά την ψήφιση του Ν. 2273/94, έχει φτάσει στο απροχώρητο. Ακόμη και οι παλαιότεροι καλλιτέχνες -μ ε μακρό­ χρονη θητεία στη Λυρική- το ομολογούν χωρίς να τολμούν να το δημοσιοποιήσουν. Φαίνεται πως οι ημέτεροι των διοικούντων προσφέρουν σημαντικό πολιτιστικό έργο κατορθώνοντας τη φίμωση ολό­ κληρου του καλλιτεχνικού δυναμικού. Άξιος ο (παχυλός) μισθός τους. Μόλις πριν από δύο εβδομάδες ο ίδιος ο δ/ντής του ΚΘΒΕ, κάνοντας την αυτοκριτική του, αναγκάστηκε να παραδεχτεί ότι η όλη ιστορία του θε­ σμικού εκσυγχρονισμού έχει οδηγηθεί σε αδιέξοδο. Αντίθετα, οι διοικού- ντες το μοναδικό Λυρικό Θ έατρο της χώρας επέλεξαν παλαιοκομματικές μεθόδους για να υπερασπιστούν το θεάρεστο έργο τους. Π αρ’ όλα αυτά, δεν είναι εύκολο ν’ αμβλυνθούν οι εντυπώσεις για τη γενικότερη ανυπολη­ ψία που περιβάλλει τη Λυρική Σκηνή. Με δυο λόγια ο θεσμικός εκσυγχρονισμός επέφερε μέχρι στιγμής τα ακόλουθα αδιαμφισβήτητα αποτελέσματα: Πενταπλασίασε τις μηνιαίες αποδοχές του καλλιτεχνικού διευθυντή, θέσπισε νέες θέσεις (αναπληρω­ τή καλλ. δ/ντή και διοικητικού δ/ντή) όπου υπηρετούν δύο συνταξιούχοι με απολαβές 800.000 δρχ. τον μήνα, αναδεικνύοντας παντοκράτορα τον πρώτο τη τάξει. Αλλά και ο πρόεδρος έχει αποζημίωση 80.000 δρχ. (ανά συνεδρίαση), σε αντίθεση με τον προκάτοχό του που προσέφερε τις υπη­ ρεσίες του αμισθί. Ως εδώ, λοιπόν, όλα πήγαν καλά. Η συνακόλουθη κατάργηση του προ­ ληπτικού οικονομικού ελέγχου αποθράσυνε τους διαχειριζόμενους το δη­ μόσιο χρήμα. Έτσι, ο ετήσιος προϋπολογισμός της Λυρικής Σκηνής (4.500.000.000 δισ. συν 1.500.000.000 για τις αμοιβές της ορχήστρας) από τον κρατικό κορβανά και τα λεφτά των φορολογούμενων, πέρασε αυ­ τούσιος στη δικαιοδοσία των διοικούντων, οι οποίοι παριστάνουν μάλιστα, τους νεωτεριστές και πολέμιους του Δημοσίου. Τυχαία έπεσε στα χέρια μου ο απολογισμός της περιόδου 1995-96 και κυριολεκτικά έμεινα εμβρόντητος. Πρόκειται για μιάμιση δακτυλογραφη­ μένη σελίδα, (ατεκμηρίωτη), χωρίς την καταχώρηση της παραμικρής δα­ πάνης ή είσπραξης. Δεν μνημονεύονται διόλου αριθμοί παραστάσεων και θεατών. Ακόμη και για τις μετριότατες εμφανίσεις της Λυρικής στο Ηρώ- δειο δεν παρατίθεται κανένα διαφωτιστικό στοιχείο (εισιτήρια, προσκλή­ σεις, κριτικές κ.λπ.). Οι αναφερόμενες παραστάσεις στην περιφέρεια, σύμφωνα με μαρτυρίες των καλλιτεχνών που συμμετείχαν, θύμιζαν κάτι από τα μπουλούκια του παρελθόντος. Μνημονεύεται, επίσης, ότι ιδρύθηκε σχολή μπαλέτου, γεγονός ψευδέ- στατο αφού πρόκειται για στούντιο που λειτουργεί και ως κάβα για τις ανάγκες του αντίστοιχου δ/ντή. Οι υπόλοιπες π αρατιθέμενες δραστηριό­ τητες μόνο θλίψη προκαλούν όσον αφορά στην πρωτοτυπία και στην ποιό­ τητά τους. Πάντως, το πρωτοφανέστερο παραμένει η παντελής έλλειψη στοιχείων και αριθμών ώστε να δικαιολογηθούν επαρκώς τα έξι δισεκα­ τομμύρια του προϋπολογισμού. Για τη συναγωγή συμπερασμάτων παραπέμπω στο δικό μας απολογι­ σμό όταν ο προϋπολογισμός του θεάτρου ήταν περίπου ο μισός. Επρόκει- το για 10 δακτυλογραφημένες σελίδες, (τυπωμένες σε φυλλάδιο που μοι­ ράστηκε στο προσωπικό), με επιμέρους παραγράφους για τη λειτουργία των διοικούντων, για το συντελεσθέν έργο (στον καλλιτεχνικό τομέα, στον οικονομικό - διοικητικό - διαχειριστικό, στον τομέα οργάνωσης και προ­ γραμματισμού, στον εργασιακό κ.λπ.), ενώ στο τέλος παρετίθετο ηφιλο^ σοφία προοπτικής. à Ειδικότερα για τον εργασιακό το μ έα μνημονεύονταν τα εξής: «Ηδιοίκη­ ση αντιμετώπισε αξιοκρατικά τα προβλήματα, και τους εργαζόμενουςισό­ τιμα και ισόνομα. Συζήτησε εκτενώς πάνω σε οποιαδήποτε καταγγελίας διαμαρτυρία που υποβλήθηκε είτε από την πλευρά των εκπροσώπωνm εργαζομένων (καλλιτεχνών) είτε σε ατομική βάση. Τα γραφεία τηςta n σης στάθηκαν πάντοτε ανοιχτά στο προσωπικό και τα αιτήματαόΑωνμετα φέρονταν πάγια στο τραπέζι των συνεδριάσεων. Όλες οι αιτήσειςακροα σεως των σωματείων ή και μεμονωμένων καλλιτεχνών (ακόμηκαιοιμ η,ο μότυπες), έγιναν αποδεκτές. Η επικοινωνία με τους εκπροσώπουςτωνερ γαζομένων υπήρξε διαρκής και άψογη». «Απέναντι στους καλλιτέχνες ειδικότερα, η διοίκηση ακολούθησεμεσι νέπεια αταλάντευτη ανθρώπινη πολιτική. Δεν διανοήθηκε τηναπομάκρυνα, κανενός καλλιτέχνη ή εργαζόμενου, και τέθηκε επικεφαλής τωνπόσηςφί σεως διεκδικήσεών τους σε βαθμό παρεξηγήσιμο. Ακόμη καιστοπρόσφί το ακανθώδες θέμα της νομοθεσίας των μουσικών, η διοίκηση ιήρηα απροσχημάτιστα διεκδικητική στάση υποστηρίζοντας άνευ όρωντις n e ράλληλες διεκδικήσεις όλων των σωμάτων. Με δυο λόγια, η διοίκησηk τούργησε με πλήρη διαφάνεια, με ευπρέπεια χωρίς κομματικάπάθη,τιμιί ντας όλους τους καλλιτέχνες και εργαζόμενους στην προοπτικήαναβάθμι σης του θεάτρου. Δόθηκαν (τέλος) αγώνες για την αέναη ανανέωση w συμβάσεων, και ουδείς καλλιτέχνης -ανεξαρτήτως ηλικίας και αποδόσε ως- δεν εθίγη. Μέσα από θεσμικές διευθετήσεις, εξάλλου, αναβαθμίσιηκι αισθητά η πραγματική θέση τωνεργαζομένων». Αυτά συνέβαιναν τότε. Στο σημείο αυτό αποκαλύπτω, για πρώτη φόρε απόρρητο έγγραφ ό μου (11 Νοεμβρίου 1993, αρ. πρωτ. Δ Σ 102) προςτο τότε υπουργό Πολιτισμού κ. Μ ικρούτσ ικο απ’ όπου προκύπτουντα εξήε «1. Διοίκηση και εργαζόμενοι (καλλιτέχνες) συμφωνούν για τηναμ εσιιre κτοποίηση των εκκρεμούντων οικονομικών και θεσμικών προβλημάτωνμ ι σα από τελεσίδικη νομοθετική ρύθμιση...4. Ητελική νομοθετικήδιευθέπρ που θα προκόψει, να προσιδιάζει στις αντίστοιχες ρυθμίσεις πουίσχυσα για την αποκατάσταση των συναφών εργασιακών προβλημάτωνm σ ώ μ α τος τωνμουσικών της ΕΑΣ.». Στο ίδιο πνεύμα σεβασμού συντάχθηκε και η αποχαιρετιστήρια ανο. κοίνωσή μου προς το καλλιτεχνικό προσωπικό στις αρχές του 199j , «Επικοινωνώ για τελευταία φορά μαζί σας... Όλοι μαζί αγωνιστήκαμε)ΐ μηδαμινά μέσα, όλα αυτά τα χρόνια, για να ανεβάσουμε το Ίδρυμαψ η Μ εκεί που του πρέπει. Ημόνη μου δύναμη σ’ αυτό το διάστημα, στάθηκει αγάπη και εμπιστοσύνη των εργαζομένων, με τους οποίους δέθηκαno λύ. Αισθάνομαι ότι εγκαταλείπω το σπίτι μου αυτή τη στιγμήκιαποχωρί­ ζομαι φίλους στενούς και καλούς. Θα είστε όλοι πάντοτε μέσαστηνριν μου... Αισθάνομαι υπερήφανος που σας γνώρισα και συνεργάστηκαμαζ σας... Σας καλώ να στηρίξετε το ιστορικό αυτό Ίδρυμα μετηνίδιααυτα­ πάρνηση και στο μέλλον». Λοιπόν, κύριοι διοικούντες, τέχνη χω ρίς ελευθερία δεν υπάρχει. Καινό θυμάστε ότι οι κρατικές σκηνές είναι εθνικές: υπηρετούν ιδέες. Τατερτί­ πια του εκσυγχρονισμού κρατείστε τα για τα σπίτια σας. Έχουσιν γνώσ» οι φύλακες. 15 -
  • 57.
    { ΕΚΘΕΣΗ ΣΧΟΛΗΣFOCUS 1986-1996 ) του ΓΙΑΝΝΗ ΣΚΟΠΕΤΕΑ ρα πουτελείωσαν οι εγγραφές στις σχολές καλλιτεχνικής αίδευσης, μπορούμε πιο άνετα ό μιλήσουμε για την έκθεση με ϊρήσιμο πράγμα οι αναδρομικές εκθέσεις Φωτογραφία του Μάκη Ποράβα, 30X40 €κατ., B/W PRINT. >γαπρώην και νυν σπουδαστών (ολής Focus που τελείωσε πριν τπόμερικές μέρες. Υπήρχε μια ιιτερότητα σ' αυτή την έκθεση: ήταν «αναδρομική» για τα 10 ρόνια λειτουργίας της σχολής. ρήσιμο πράγμα οι αναδρομικές εκθέσεις των σχολών. Πρώτον, γλιτώνουμε από τις διαφημιστι­ κές κι άλλες «εργασίες σπουδα­ στών» που, ενώ δείχνουν το επί- jvκαθηγητών και της χρονιάς που σχεδόν ποτέ δεν έχουν καλλιτε- βάρος, ιδιαίτερα στους τοίχους αλερί. ca, αποφεύγουμε την παγίδα του τιασμού της έμπνευσης». Τα έργα )ριμάσει, μέσα από το βασικότατο του περάσματος του χρόνου από 3υς. Αποτέλεσμα: τα μάτια μας να ζουν τον αφρό της καλλιτεχνικής ς το)ν δημιουργών τους ή, έστω, ένα μέρος του. Τρίτον και βασικότερο, όταν αναφερό­ μαστε στη Focus, μιλάμε για την αρχαιότε­ ρη ιδιωτική σχολή με πλήρες (τριετές) πρό­ γραμμα σπουδών. Δηλαδή για σπουδαστές που συνειδητά επέλεξαν (και γι’ αυτό κα­ τέβαλαν δίδακτρα) τον τομέα της φωτο­ γραφίας ως επάγγελμα και ως έκφραση των αισθητικών τους αναζητήσεων. Γεγονός που μας επέτρεψε να «μετρή­ σουμε» σε μεγάλο βαθμό τη «νέα φωτο­ γραφία» της τελευταίας δεκαετίας μέσα από αξιόλογους «νέους έλληνες φωτογρά­ φους». Το 1/3 το)ν εκθετών φωτογράφων επέλε­ ξαν επιτυχημένα το δρόμο της άμεσης και χωρίς παρεμβάσεις καταγραφής. Η καλλι­ τεχνική υπέρβαση πηγάζει μέσα από το ίδιο το θέμα και τη φόρμα του, με τρόπο γνήσια φωτογραφικό (γωνία λήψης, στιγ­ μή λήψης, φωτισμοί, κ.λπ.). Το άλλο 1/3 τιυν εκθετών φωτογράφων επιζήτησαν την καλλιτεχνική δικαίωση μέ­ σα από τη σειρά των εικόνων τους, ενο> για το ίδιο θέμα εφάρμοσαν τεχνικές εργαστη­ ρίου, ρισκάροντας ταυτόχρονα η αξιόλογη ιδέα τους να μην είναι διόλου πρωτότυπη φωτογραφικά για τα σύγχρονα δεδομένα. Τέλος, οι υπόλοιποι φωτογράφοι ξεπέ- ρασαν την ίδια τους την ιδιότητα και έγι­ ναν εικαστικοί, γενικά, καλλιτέχνες, χρη- σιμοποιώντας τη φωτογραφία (την εικόνα της ή το ίδιο το χαρτί της) ως ένα μέσο εξω­ τερίκευσης της «ιδέας» τους, με όλους τους κανόνες της «conceptual art». Ό λες οι τά­ σεις, λοιπόν. Στο επίπεδο της ελληνικής κοινιυνίας που τις γέννησε. Ο πλουραλι­ σμός της χρήσης του μέσου μέσα στην ίδια σχολή κατ’ αρχάς ξαφνιάζει. Συγκυριακοί οι λόγοι (αλλαγή καθηγηταΤν) ή συνειδητή επιλογή; Ο διευθυντής Τάκης Ζερδεβάς, πάντως, υποστηρίζει ότι «η φωτογραφία είναι ένα μέσο τεχνικά εύκολο, ζωντανό και μετα­ βαλλόμενο» που παρέχει «ελευθερία και ευρύτητα στον τρόπο προσέγγισης». Χρήσιμο πράγμα οι αναδρομικές εκθέ­ σεις σχολοίν. Γιατί, πάνω απ’ όλα, θέτουν ερωτήματα πάνω στην επιλογή μιας αισθη­ τικής ταυτότητας στον τρόπο δημιουργίας καλλιτεχνικών ρευμάτων, στο τελικό απο­ τέλεσμα της καλλιτεχνικής εκπαίδευσης - και στην κουλτούρα που διαμορφώνεται χωρίς να το παίρνουμε είδηση. X 57
  • 58.
    σμό, αφοΰ «καμία»-όπω ς λέει η ίδια - «ε- πιμέρους κίνηση όεν είναι χορογραφημένη εκ των προτέρων. Η ομάδα επιχειρεί κάθε φορά νέες μορφές συνύπαρξης, συντονι­ σμού και εναρμόνισης». Το χωρο-κινητικό ετούτο δρώμενο σε τρία περίπου ισόχρονα μέρη είχε τίτλο: «σμήνη νησίδες αστερισμοί», χωρίς, όμως, τα εναλλασσόμενα σχήματα των (κυμάτων και οι κινήσεις τους να υποδηλώνουν ή να επιδιώκουν την αναπαράσταση τ<υν αντί­ στοιχων φυσικιυν σχηματισμών ή φαινομέ- νων. Δίχως την υποστήριξη οποιουδήποτε ήχου, ανθρώπινες συσπειρώσεις, σε σφι­ χτά ωοειδή σχήματα, «έπλεαν» σ’ έναν νοητό χωρόχρονο όπου άλλοτε πριυταγω- νιστούσε το στοιχείο κίνηση (σμήνη ή αστερισμοί) και άλλοτε η ακινησία (νησί­ δες), σε αριθμούς δύο, τριών ή περισσοτέ­ ρων ατόμων. Βέβαια, για τον θεατή ήταν αναπόδραστοι οι εννοιολογικοί συνειρμοί, όποος αμοιβαδογενών μικροκοσμικών δια­ σπάσεων ή αντίθετα, διαδικασιών μετάλ­ λαξης κοσμικής ύλης. Σ ’αυτές τις περιπτιυ- σεις, τα σώματα «δάνειζαν» τις μηχανικές δυνατότητές τους, σε αξιοθαύμαστη, όμως, συνύπαρξη με την πνευματική ελευθερία εκφραστικοί πρωτοβουλιών. Σημαντική χορογράφος καιχορενι Αναστασία Λύρα, των πιο προωθηι αντιλήψεων του σύγχρονου χορούw χορευτικοί happenings, και με σ ημε αριθμό έργου που πραγματοποιεί α 1986 στην Ελλάδα και σε άλλες χ πρόσθεσε με τούτο το εντυπωσιακό μενο «σμήνη νησίδες αστερισμοί»,ό λι έξοχη και σημαντική επιτυχία. Καλ λεμένα τα σώματα των μελών της ομ όλα νέα αγόρια και κορίτσια, με q x την εσωτερική πειθαρχία, την πλούσ ρηματικότητα στο πλάσιμο κινήσεω τον έλεγχο του χρόνου, αναδείκνυω αξιοπρόσεκτη ομαδικότητα, άσχετη γνωστή μηχανική πειθαρχία του κλα μπαλέτου. Δηλώσαμε ότι «λησμονήσαμε» τ ρευτικό δρώμενο, προκειμένου να μάσουμε τις πλούσιες εικαστικές π σεις, ευνοημένων, επιπροσθετωςκα τη συγκυρία της συγκεκριμένης α σας της Πινακοθήκης: Το λευκό μι ρο του δαπέδου, το μαύρο φόντοτοι τοίχου πίνακα του Sol Lewitt και τ νόχρωμα ή δίχροψα κοστούμια πι χαν σχεδιάσει η Άρτεμις Αλκαλάη Α ναστασία Λύρα. < Δ Ρ Ω Μ Ε Ν Α Α Π Ο ΤΗ « Σ Χ Ε Δ ΙΑ ^ ς ΤΗΤ Δυο δυνατές δέσεις γνωρίζει (και) το ανθρώπινο κορμί' την ακινησία και την κίνηση. Εντούτοις, στην καθεμιά περιέχεται και η άλλη. Άπειρες στιγμές ακινησίας αποτελούν την κίνηση, αφού κάθε αρχή εμπεριέχει το τέλος της. Αλλά και το τέλος δεν είναι παρά το αποταμίευμα της κάθε αρχής. Και ο θεατής συλλέγει, ατενίζοντας αυτό το προνομιούχο «εργαλείο» στοχασμού και ελευθερίας που είναι το ανθρώπινο κορμί... In my beginningismy end. T.S. ELLIOT Χ ορευτικά δριυμενα θέλει η Ανα­ στασία Λύρα στη σειρά των έξι εκδηλώσεων που πραγματοποίη­ σε μέσα στο φετινό φθινόπωρο με τη νεοσύστατη ομάδα της, «Σχε­ δία», στην Εθνική Πινακοθήκη, στο πλαί­ σιο της έκθεσης του μουσείου Whitney: «Η τέχνη στο τέλος του 20ού αιώνα». Βέ­ βαια, η στήλη ετούτη αντικείμενό της έχει το εικαστικό πλεόνασμα: Εικόνα και βλέμμα - και όχι την όρχηση. Όμως, ετούτο το συγκεκριμένο δρώμενο, έχο­ ντας αφαιρέσει κάθε αναπαραστατική πρόθεση, κατέτεινε τολμηρά και σε ση­ μαντικό βαθμό στην εικαστική προβολή της κίνησης. Αλλωστε και η ίδια η ονομα­ σία της ομάδας: «Σχεδία», παραπέμπει στο σχέδιο και, βέβαια, τον αυτοσχεδια- ΒΒ____ Απότα χορευτικά δρώμενα «σμήνη νησίδες αστερισμοί» της ομάδας «Σχεδία», πουχορογράφησε η Αναστασία Λύρα και παρουσιάστηκε στην Εθνική Πινακοθήκη. του ΔΗΜΗΤΡΗ ΧΑΡΙΤΟΥ Σμήνη, νησίδες, αστερισμοί
  • 59.
    " £ ■ * & * & rné& m m iitoM ΕΛΛΗΝΕΣ ΣΤΟ BEP IΔΗΜ. ΜΟΥΤΣΟΠΟΥΛΟΥ Μια ομάδα 14 (νέων) ελλήνων καλλιτεχνών επιχειρεί να... καταλάβουν Εξαγιογιμες πραγματικότητες το Βερολίνο για ενάμισι μήνα. Αναμένουμε τα αποτελέσματα... ήθεια, τι τύχη μπορεί να έχει η :λληνική τέχνη σε ένα χειμωνιάτι­ κο Βερολίνο το οποίο μαστίζεται αό σημαντικότατες εκθέσεις 365 ιε'ρες το χρόνο: Μ πορεί μια μη- ιική τέχνη να ξεπεράσει τα όρια αφικού» και του φολκλόρ και να άρια ερωτήματα για (και προς) τα ίκά εικαστικά πράγματα: ουρο είναι ότι η πρόταση θα λη- χιρετικά σοβαρά (αν μη τι άλλο) ΐς (ανεπίσημης) επιμέλειας από jato Ιωακειμίδη (πολιτογραφη- ρμανό εδώ και πολλά χρόνια θε- τέχνης), υπεύθυνο (μεταξύ άλ- /ια τις εικαστικές εκθέσεις 1st» (Το πνεύμα των καιριον) του ι«Metropolis» του 1991. > αεντύπωση κάνει ότι την οργά- ς έκθεσης αναλαμβάνει το Ιδρυ- w Πολιτισμού (Stiftung Neue με τη χορηγία του γερμανικού ψού κρατικών λαχείων. Το Ιδρυ­ μα Ελληνικού Πολιτισμού συμβάλλει και αυτό. Επιμε- λήτρια της έκθεσης είναι η Birgit Hoffmeister, ενώ καλλιτεχνικός σύμβουλος ο Γιώργος Τζιρτζιλάκης. Η γενιά (γενιές;) των τριαντάρηδων (ηλικίες από 30 μέχρι 40) που απαρτίζει τη συντριπτική πλειοψηφία των 14 συμμετεχό- ντων έχει μέσα στα ηλικιακά και ιδεολογικά όριά της περικλείσει τις δύο πιο χαρα­ κτηριστικές τάσεις της ελ­ ληνικής τέχνης των τελευ­ ταίων χρόνων: τη μνήμη και την επεξεργασία του τοπικού χαρακτήρα το μέσα από το βουκολικό στοιχείο (Μπουρονίκος, Χριστοδουλίδης, Χιώτη, Τρανός, Τότσικας) από τη μία και μια πιο αποστασιοποιημένη -συχνά χιουμοριστι- κή- χρήση του διεθνούς λεξιλογίου σε διά­ λογο με τον ελληνικό προβληματισμό (Χαρβαλιάς, Χαραλαμπίδης, Παυλόπου- λος, Άγγ. Παπαδημητρίου) ή και σε μια πλήρη αποδοχή της «μητροπολιτικής γλώσσας» (Δημητριάδη, Κοσμάογλου, Κάζαρης, Μανέτας, Μ. Παπαδημητρίου) από την άλλη. Οπως υποστηρίζουν οι Deleuze - Guattari και υπενθυμίζει ο Γ. Τζιρτζιλάκης στο εισα­ γωγικό κείμενο του κατάλογου, «μειονοτική γλώσσα σημαίνει συναίρεση, ημάλλον καλύ­ τερα αυτο-προσάρτηση σε ένα ανώτερο μη­ τρόποληικό κέντρο και συγχρόνως ένα εί­ δος “αναπαραγωγής” και “ μετατόπισης” (displacement) του εξωτερικού ιστού που δυσχεραίνει κάθε κωδικοποίηση». Κι όμως το πρόβλημα ανάγεται σε μια κα­ τάσταση κάθε άλλο παρά μαχητική. Στα δέ­ κα χρόνια ηλικιακά που χιυρίζουν τα ακριό- τατα όρια των συμμετεχόντων (ο Τότσικας ασφαλούς παίρνει μια ιδιαίτερη θέση ως πατριάρχης αυτής της γενιάς) μεγάλες αλ- Γιώργος Χαρβαλιάς: Εξαγώγψ€ς πραγματικότητες. Στην ίδια έκθεση συμμετέχει κα, ο Νίκος Χαραλόμπους, το έργο του οποίου εικονογραφεί το εξώφυλλό μας. λαγές στις προσλαμβάνουσες παραστάσεις της ελληνικής νεολαίας συνέβησαν. Η μνήμη του Μικρού Ήρωα, του κοκκινι­ στού κοτόπουλου με πατάτες και του Πα- παδιαμάντη ξεθώριασε κάτω από το στρώ­ μα αμερικανικών κυρίως πολιτιστικοί προτύπων. Το αν θα επανεμφανιστεί σαν παλίμψη­ στο μένει να το δείξει ο χρόνος και το ανα­ ζωογονημένο ενδιαφέρον περί την «ελλη­ νικότητα». Πάντως, ήδη από την περασμέ­ νη άνοιξη, η έκθεση «Προ Πάτρια» του Μάνου Στεφανίδη είχε θέσει επί τάπητος όλα αυτά τα ζητήματα. Σε ελληνικό έδα- ιρος. Και πιο ειδικά, η δουλειά του Χαρβα- λιά πρόσθεσε ένα μεγάλο ερωτηματικό στο όλο θέμα. Αυτό που μένει τώρα είναι να περιμένου­ με τα αποτελέσματα της ελληνικής εισβο­ λής στα πολιτιστικά πράγματα της Γερμα­ νίας. Το γεγονός ότι ήδη εξετάζεται η δυ­ νατότητα, η έκθεση να μεταφερθεί αργότε­ ρα στο Λονδίνο (στην Sherpentine Gallery) αυξάνει την αισιοδοξία μας. «Greek Realities - Μια νέα γενιά ελλήνων καλλιτεχνών». Galerie in Marstall, Βερολίνο, 22 Νοεμβρίου 1996 έως 12 Ιανουάριον 1997.
  • 60.
    Μαγική εικόνα ΣΤΗΝ ΑΡΧΗ,πριν από τον λόγο, είναι η εικόνα: αυτό που «βλέπουμε», «κοιτώνπ προς τα μέσα ή προς τα έξω, πριν καταλήξουμε να το «πούμε», έχοντας το υποβά σε κάθε είδους εκπτώσεις, παραμορφώ σεις, συμπληροκτεις. Και ύστερα, πριν ιαι γραφή, πάλι η εικόνα ήταν- αποτύπω νε ή καλούσε, με τρόπο μαγικό: τις φάσειςy σελήνης, ένα καλό κυνήγι. Ε ργαλείο μαγικό, μνημονικό, και χαρά για τα μάτια, συ δευσε τον λόγο για αιώνες, ή κινήθηκε παρόχλληλα με αυτόν... Ως τεκμήριο όμο)ς, καθιεριόθηκε αυτός, προφ ορικός ή γραπτός. Π εριέγραφε, έ γούνταν, επαλήθευε, επικύρωνε. Η ακρίβεια του ελεγχόταν είτε από την αυστηρό τα της παραδοσιακής μετάδοσης είτε από την α να φ ορά στον αυτόπτη μάρτυρα, προπότυπο, στις πηγές. Ώ σ που η ανάπτυξη των τεχνικών αναπαραγωγής, μετηλι ■ γραφ ία αρχικά, τη φ ω τογραφ ία κατόπιν, την ηλεκτρονική εικόνα σήμερα, αντέσι ψε τους ρόλους. Κατέστησε την εικόνα εκ νέου κυρίαρχο μέσο, και αποδεικτικό αλήθειας του ίδιου του λόγου πια. Η εικόνα μιλάει πιο άμεσα α π ’ όσο μπορούν τα λόγια να απεικονίσουν. Ναι, αντί γαν οι άλλοι, όμως δεν μπορεί να μεταφέρει τις αποχρώσεις της γραφής, δεν μπε να σχολιάσει το περιεχόμενό της, να συλλογιστεί επ ’ αυτού. Ο τσακωμός ώς εδώή για την πρω τοκαθεδρία δύο έγκυρω ν τρόποτν έκφρασης και πληροφόρησης. Γιατί εικόνα ποτέ δεν λέει ψ έματα - ε κ τ ό ς αν είναι «στημένη». Ο ι λόγοι, όταν δεν διασι ραίνονται, αποκαλύπτονται ψευδείς. Τ ώ ρα π ια οτστόσο, ακριβώ ς η εγκυρότηταα τινάζεται στον αέρα. ■ Ο ποιαδήποτε εικόνα μπορεί να κατασκευαστεί ηλεκτρονικά, με τρόπο που να | διακρίνεται από μιαν «ακριβή» αποτύπωση της πραγματικότητας. Αλλά και σ’αυι* κάθε επέμβαση είναι εφικτή, χω ρίς να γίνετα ι ορατή. Μ ε την ολοένα αυξανόμεντ! τάση προς αποθήκευση και των κειμένω ν σε ηλεκτρονική μορφή, τον ίδιο κίνδΙ διατρέχουν και αυτά - π α ρ ’ όλες τις δικλείδες α σφ αλεία ς που ήδη υπάρχουν ή Γ αναμένεται να εφευρεθούν. Η ηλικία της μελάνης και του χαρτιού -πολλώ δε μάλ| η ύπαρξη, ή μη, διορθιύσεω ν- εξα κριβώ νεται- ένα ηλεκτρονικό αρχείο μπορεί να ραποιηθεί χω ρίς να μείνουν ίχνη. Η μαγεία αντικαταστάθηκε από την απατηλότητα. Ο ι εκπτώσεις, οι παραμορς σεις, οι συμπληρο)σεις από εσω τερικές διεργασίες, έγιναν εξω γενείς επιθέσεις.Δι ουργικές, ενδιαφέρουσες, και οι μεν και οι δε, αλλά μήπως παίζουμε με τη φωτιά; Πόση μνήμη μπορούμε ατιμοόρητα να εκχω ρήσουμε στον σκληρό δίσκο (ή και χαρτί - μη γελιόμαστε); Τι γινόμαστε όταν αδειάζουμε έτσι; Και πόση αξία έχει. ε λει, αυτή η μνήμη; Π οιανού είναι; | Η «εικονική πραγματικότητα» θα α π ο δειχθεί τελικά όντως «σχεδόν πραγματικά τα»; Ό τα ν (τιάρα που) ούτε οι εικόνες ούτε τα κείμ ενα είναι αξιόπιστα (τουλάχισ όσα διανέμονται από κέντρα που μετέχουν σε ποικίλα συμφέροντα), πού θα βο· στούμε; Ό τ ι ο αυτόπτης μάρτυς και η αμεσότητα του προφ ορικού λόγου ξαναποκτι θέση κυρίαρχη, είναι προφ ανές. Ό μ ω ς με ποια μορφή θα κρατηθούν στο προοκφ ' Πώς θα υπηρετηθούν; Θ α επιβιώ σουν οι αλογόκριτες και ανόθευτες ηλεκτρονι: οδοί επικοινα)νίας; 'Η μήπυ)ς, π α ρ ’ όλες τις φήμες π ερ ί «παγκοσμιοποίησης», θαει νέλθουμε αναγκαστικά στη μικρή κλίμακα, στο απτό, στη διά γυμνού οφθαλμού ε; λήθευση - και απόλαυση;
  • 61.
    Οι ρίζες τηςΕθνικής Αντίστασης Προλεγόμενα στη Νικηφόρα επανάσταση που χάθηκε Θανάσης Χατζής Ένα άγνωστο ιστορικό κείμενο του Γενικού Γραμματέα του ΕΑΜ. Ένας θησαυρός από στοιχεία, ντοκουμέντα και εκτιμήσεις για το επαναστατικό κίνημα στην Ελ­ λάδα. Μια ασύλληπτη διαδρομή, μια «πορεία μέσα στη θύελλα», όπως την έζησε και την αφηγείται ο θρυλικός γραμματέας του ΕΑΜ. Αντίο, Κ απετάνιε Δημήτρης Καραθάνος Μια ζωντανή μαρτυρία για τις τελευταίες στιγμές του Άρη Βελουχιώτη. Το οδοιπορικό μιας παρά­ τολμης περιπέτειας, όπως δεν το εξιστόρησε κανένας άλλος ως τώρα. Άγρυπνος και αφοσιωμένος σύντρο­ φος του Άρη, ο Δημήτρης Κ αραθάνος θα περισώσει μια αλλόκοτη ιστορία που σου κόβει την ανάσα. Οι Μ ισοί στα Σίδερα Ένα κίνημα σε διωγμό Βαρδής Βαρδινογιάννης - Παναγιώτης Γ. Αρώνης Η πρώτη ολοκληρωμένη κατα­ γραφή των διωγμών του προο­ δευτικού κινήματος, μέσα από δεκάδες ζωντανές μαρτυρίες. Ο λόγος στους ίδιους εκείνους ανθρώπους που έγραψαν με το αίμα τους τη δραματικότερη σελίδα της νεοελληνικής ιστορίας. Τρεις μορφές της Αντίστασης: ΣΑΡΑΦΗΣ ΚΑΡΤΑΛΗΣ ΚΑΡΑΓΙΩΡΓΗΣ Απόστολος Στρογγυλής Τρεις ολοκληρωμένες και με αντικειμενική διάθεση γραμμένες βιογραφ ίες, για τρεις φυσιογνωμίες της εποχής της Κατοχής και των όσων επακολού­ θησαν. Κοινωνία των πολιτών Γκιόργκι Φότεφ Μετάφραση: Γιώργος Σιακαντάρης 0 ιστορικός δρόμος που διανύ- θηκε για το διαχωρισμό των πο­ λιτών από την κρατική εξουσία και τη διαπραγμάτευση των ο­ ρίων της ελευθερίας.Ένα ση­ μαντικό δοκίμιο του Βούλγα­ ρου ακαδημαϊκού με τη διεθνή αναγνώριση στον τομέα των κοινωνικών ερευνών- Κ Ο ΙΝ Ω Ν ΙΑ ΤΟΝ ΠΟΛΙΤΩΝ Η διαλεκτική επαναπροσδιορισμένη Φώτης Τερζάκης Έ ν α φιλοσοφικό δοκίμιο στη λιτή, κλασική δομή του είδους και ταυτόχρονα μια εμπεριστα­ τωμένη μελέτη που φέρνει στο φως καινούργια, αναπάντεχα συμπεράσματα. Μια διερεύνη- ση της διαλεκτικής δομής, μέσα σε ποικίλες φιλοσοφίες, η ο­ ποία προχωρεί άντίθετα στον ι­ στορικό χρόνο, από τις μοντέρ­ νες διαμάχες προς τις αρχαίες πηγ ές.---------- —Χ Η αριστερή αντιπολίτευση στην Ελλάδα Ελένη Αστεριού - Γαβρίλης Λαμπάτος Μια έκθεση - ντοκουμέντο του Π. Πουλιόπουλου στον Τρότσκι και το ελληνικό ερ­ γατικό κίνημα στο Μεσοπό­ λεμο. Σπάνια κείμενα και α­ ναφορές για μια περίοδο που μόλις τώρα αρχίζει να φωτίζεται. Α ΡΙΣΤΕΡΗ ΕΛΛΑΔΑ ΜIXAΛΗΓ ΚΥΡΙΟΣ Π ΙΣ Ω ΑΠΟΤΑ Κ Α Γ Κ Ε Λ Α ΟAiomoi ΤΗ 7f.ÖNIfMl Α#Τ*|?ΑΣHL « « 5 0? W îO KO plEN TO Π 9 Q. Λ Q < ! * . 'QΣ ; rjoprc®Λ βΟ Ν τλΡιτκϊ. ξ Πίσω από τα κάγκελα Ο διωγμός της Εθνικής Αντίστασης 1947-1950 Μιχάλης Κύρκος Έ να ιστορικό ντοκουμέντο με άγνωστα παρασκήνια της μετα- δεκεμβριανής περιόδου. Τα δύ­ σκολα χρόνια, όπως τα αφη- γείται με γλαφυρότητα και συ­ γκίνηση ο αείμνηστος Μιχάλης Κύρκος, εκπρόσωπος του συ­ νασπισμού των κομμάτων του ΕΑΜ και διευθυντής της εφη­ μερίδας «Ελεύθερη Ελλάδα».
  • 62.
    Στις 9 και10 Οκτωβρίου, το ΕΛΙΑ οργάνω­ σε, στο Ιδρυμα Γουλανδρή— Χορν, συνέ­ δριο με θέμα Το παιδικό Βιβλίο στην Ελλάδα του 19ου αιώνα. Παράλληλα παρουσίασε την εργασία του βιβλιο- γράφου και συγγραφέα Κυριάκου Ντελόπουλου, Παιδικά και νεανικά Βι­ βλία του 19ου αιώνα. Ακολουθεί συ­ νοπτική παρουσίαση των ομιλιών του συνεδρίου που άνοιξε ένα εξαιρετικά ενδιαςίέρον θέμα και φώτισε άγνωστες πλευρές της παιδικής λογοτεχνίας. ΚΑΤΕΡΙΝΑΣ ΣΚΑΛΙΩΡΑ Δημήτρης Δασκαλάπουλος μίλησε με θέμα τα «Βιβλία για παιδιά. Το βιβλιογραφι­ κό προσκήνιο του 19ου αιώ- να. Αποτίμηση μιας καταγρα­ φής» και, συνοπτικά, αναφέρθηκε στην αξία της καταγραφής αυτής. Ο Μ.Γ. Μερακλής, μιλώντας για την «παιδική ηλικία της λογοτε­ χνίας στην Ελλάδα τον 19ο αιώνα», έκανε έναν πρωτότυπο όσο και πα­ ρακινδυνευμένο συνδυασμό της γέννησης της νέας αστικής τάξης με το νέο είδος του παιδικού-σχο- λικοΰ βιβλίου του 19ου αιώνα, σύμ­ φωνα με τα ευρωπαϊκά πρότυπα. Ο Αλέξης Δημαράς μίλησε με εν­ θουσιασμό για την πορεία και το έργο της πρωτοπόρου νηπιαγωγοί» και παιδαγωγού Αικ. Λασκαρίδου. Ο Κυρ. Ντελάπουλος έκλεισε τις ομιλίες της πρώτης ημέρας με ένα ενδιαφέρον θέμα: «Η εικονογρά­ φηση των παιδικών βιβλίων τον 19ο αιώνα: αναζήτηση, πρσανατο- λισμοί και κατακτήσεις». Αναφέρ­ θηκε αναγκαστικά στις πρώτες ει­ κονογραφήσεις, σε αντιγραφές αλ­ λά και σε προπότυπες επεξεργα­ σίες. Τη δεύτερη μέρα του συνεδρίου, στο πρώτο μέρος, μίλησαν 2 ομιλη­ τές για τον Ροβινσώνα Κρούσό του Ντεφό που είχε τεράστια απήχηση στην Ελλάδα 100 χρόνια μετά την έκδοσή του στην Αγγλία, το 1719. Ο Αλκής Αγγέλου, «Το διαφυγόν μυθιστόρημα: η περίπτωση του Ro­ binson Crusse», ισχυρίστηκε ότι το βιβλίο αυτό ήταν, κατά βάσιν, «δη­ Το παιδικό βιβλίο στηνΕλλάδα του 19ου αιώνα μοσιογραφικό», πετυχαίνοντας να συνδυάσει πραγματικά γεγονότα με τη μυθιστορία, και αυτή ίσως να ήταν η αιτία που οι έλληνες λόγιοι, συγγραφείς-φιλόσοφοι του Δ ια­ φωτισμού, το αγνόησαν, ώς τη στιγ­ μή που έγινε μεγάλη εμπορική επι­ τυχία στην Ευρώπη. Η Σοφία Ντενίση μίλησε κι εκεί­ νη για το ίδιο βιβλίο: Ο Ροβινσώνας Κρονσος και οι Έ λληνες Ροβινσώ- νες, ως διδακτικό εγχειρίδιο της ελληνικής δημοτικής εκπαίδευσης τον 19ο αιώνα» και μας πληροφό­ ρησε μεταξύ άλλιον για την πορεία του βιβλίου στη χώρα μας. Το 1882, 163 χρόνια μετά την πρώτη έκδοσή του, το υπουργείο Π αιδείας προ­ κήρυξε διαγωνισμό για τη συγγρα­ φή σχετικών βιβλίων που θα τα χρησιμοποιούσαν στα σχολεία. Ε πί 40 χρόνια, ο Ροβινσώνας ήταν δι­ δακτικό βιβλίο. Οι ελληνικές ρο- βινσωνιάδες γράφτηκαν τη υποδεί­ ξει του υπουργείου Π αιδείας. Το βιβλίο του Ντεφό μεταφράστηκε, παραφράστηκε, κυκλοφόρησε σε επιτομές, κι ακόμα, σε «πειρατι­ κές» εκδόσεις ανά τον κόσμο. Δ ια­ βάστηκε κι από σχεδόν αναλφάβη­ τους αναγνώστες που το αγόραζαν από πλανόδιους πωλητές, μαζί με τον Ονειροκρίτη! Στη συνέχεια του συνεδρίου, η Βίκυ Πάτσιου, με θέμα της ομιλίας της «Η καλύβα τον μπάρμπα Θω­ μά κι ο Ιωάννης Καρασούτσας», αναφέρθηκε στο άλλο μπεστ σέλερ της εποχής, το βιβλίο της Στόου, το πρώτο μυθιστόρημα που μας ήρθε από το Νέο Κόσμο κι έγινε επιτυ­ χία. Το βιβλίο αυτό ήταν ηθικοπλα­ στικό και περιέγραφε τις φοβερές συνθήκες ζιυής των δούλων και τη σημαντικότητα της θρησκείας. Κυ­ κλοφόρησε σε συνέχειες σε εφημε­ ρίδα της Αμερικής και, το 1852, τυ­ πώθηκε σε βιβλίο. Στην Ελλάδα μεταφράστηκε πι­ στά από τον Καρασονrtao ' (' ί: νu αναφέρεται όμωςτο όνομάτου : τω - κάτι που ήταν σιινηθισμι τον 19ο αιώνα στα μεταφρασμι βιβλία! Η Μάρθα Καρπόξηλου στηνα κοίνωσή της με θέμα «Ηa.ioft των παίδων της M adam e Leprii, de Beaumont - Ένα σχολικό χειρίδιο στα χρόνια του ελληνι: διαφωτισμού», αναφέρθηκε ρόλο που έπαιξε αυτή ησειρά βιβλίων, τα οποία αντικατέστη^ τα μοναδικά ώς τότε εκκλησία κά αναγνώσματα στα σχολεία. ’ 1790, τα βιβλία της Madame L rince de Beaumont αγοράζοια με συνδρομές από τους έλληνες σκάλουςτου εξωτερικού.//ατά1 κη των παίδων ήταν, βασικά, βιβλίο με διαλόγους (δάσκαλ · παιδιά) που συζητούσαν θέμι ηθικά ή θρησκευτικά. Είχε όμ και παραμύθια. Ένα απόαυτά,ι λο μπεστ σέλερ της εποχής, ήι «Η ωραία και το τέρας», που ε και έχει τεράστια απήχηση. Το συνέδριο έκλεισε μετηνπι: ενδιαφέρουσα ομιλία του Λ η ι τρίου Πολέμη: «Τα παιδικά βι(!) στις εκδόσεις των Μισσιονάριοί Το 1816 άρχισε η εκδοτικήόοασ ριότητα των άγγλων ιεραποστόλ για την Ελλάδα. Με τα έντυπάτο ήθελαν όχι να προσηλυτίσουναλ να διασώσουν τις προτεσταντικ ηθικές αξίες και θέσεις. Στη Mo τα βρισκόταν η βάση της ιεραπ στολής και το τυπογραφείοτης. κ πελάτες τους ήταν οι χώρες τ Μ εσογείου. Τα παιδικά-εφηβι» βιβλία-έντυπα, μεταφράσεις απόι αγγλικά, συνήθως μοιράζοντα Αργότερα, το 1828, τύπωσανκαιπι ραμύθια με αξιοπρόσεκτη εκδοτικ επιτυχία. Στη Μάλτα είχετην έδρ και το τυπογραφείο της και ηαμί ρικανική ιεραποστολή, που ε;έδι δε σχολικά και εκκλησιαστικά βι βλία. — Ρ«*ν «
  • 63.
    ΚΡΙΤΙΚΗ__________________________ )ιβλίου Ταπρώτα νεοελληνικά μυθιστορήματα /ιώτης Σούτσος, ν<5ρος ΑλεξάνδραΣαμουήλ ίεφελη, Αθήνα 1996 νδρος Σούτσος, ψστοςτου 1831 Νόσος Βαγενάς ίεφελη, Αθήνα 1996 τη δεκαετία του 1830, ώς τη που εμφανίζονται τα πρώτα ηνικά μυθιστορήματα, 0 /1ε- (1834)του Παναγιώτη Σού- ιαι Ο Εξόριστος του 1831 του Αλέξανδρου Σούτσου, 'αν προηγηθεί παρά ελάχι- πμενα δημιουργικής πεζο- ις. Αν εξαιρέσουμε τα έμμε- ποτικά μυθιστορήματα της ινής περιόδου και το επίσης ο μυθιστορηματικό έπος της ής Αναγέννησης Ερωτόκρι- μοναδικά σχετικά γνωστά 1 προσωπικής πεζογραφίας νπερίοδο του νεοελληνικού :ισμού είναι η αυτοβιογρα- πολογία(1780)του Ιώσηπου ίδακα, το λιβελλογραφικό ίΐα με τον συμβατικό τίτλο ώνυμος του 1789» (που πα- στηκε πριν από μερικά χρό- 5τον Κ. Θ. Δημαρά), τ ο ξ ο ­ τών ντελικάτων εραστών του Ρήγα (με έξι διηγήματα :οτελοΰν διασκευή κειμένων λλου συγγραφέα Rétif de la ine), η συλλογή διηγημάτων > ςαποτελέσματα (1792) του 1 Καρατζά του Κυπρίου, ο Παπατρέχας (1811-1820) του Κο- ραή και ίσως μερικά άλλα. Η ατε­ λής αλλά ποιοτικά σαφώς ανώτερη Γυναίκα της Ζάκυθος (1826-1833) του Δ. Σολωμού, που συναιρεί στοι­ χεία ποίησης και πρόζας, θα παρα- μείνει αδημοσίευτη και άγνωστη ώς το 1927. Αναπόφευκτα, λοιπόν, οι συγ­ γραφείς των πρώτων νεοελληνικοί μυθιστορημάτων, τα αδέλφια Πα­ ναγιώτης και Αλέξανδρος Σουτσος (γόνοι αρχοντικής οικογένειας από την Κωνσταντινούπολη, με λα­ μπρές σπουδές στην Εσπερία), όταν θελήσουν να δοκιμάσουν τις δυνάμεις του στη συγγραφή εκτε­ ταμένου πεζογραφήματος, αναζη­ τούν πρότυπα και ερείσματα από το ευρωπαϊκό μυθιστόρημα, που γνώρισε μεγάλη ακμή ήδη από τον 18ο αιώνα. Οι Σούτσοι, μαζί με έναν άλλο Φαναριωτη, τον θείο τους Αλέξανδρο Ρίξο Ραγκαβή, υπήρξαν οι εισηγητές του ρομαντι­ κού κινήματος στην Ελλάδα. Η πο- λυδιαβασμένη και δακρύβρεχτη ποιητική σύνθεση του Π. Σούτσου Ο Οδοιπόρος (1831) θεωρείται το αρχικό χρονικό όριο του ελλαδικού ρομαντισμού. Από κοντά και ο Αλ. Σούτσος, ακολουθοίντας το παρά­ δειγμα του Βερανζέρου και του Μπάιρον, στηλιτεύει με τα σατιρι­ κά ποιήματά του τα κακώς κείμενα του ελληνικού κράτους και αποτυ- πώνει σε στίχους του τα ιδεώδη του ρομαντικού ανθραϊπου (Πανόραμα της Ελλάδος, 1833). Οι διάφορες ιστορικές συγκυρίες (μετεπαναστι- κή κατάσταση στο νεοσύστατο ελ­ ληνικό κρατίδιο), η ευρωπαϊκή παι­ δεία των δύο συγγραφέων, καθοϊς και το κίνημα του ρομαντισμού εί- να από τις βασικές συνιστώσες που σφραγίζουν τα δύο πρώτα νεοελλη­ νικά μυθιστορήματα. Τα κείμενα αυτά επανεκδόθηκαν στις μέρες μας από το Ίδρυμα Κώστα και Ελένης Ουράνη (1994) και από τον εκδοτικό οίκο Νεφέλη (1996). Τόσο οΛέανδρος όσο και ο Εξό­ ριστος του 1831 είναι αφηγήματα μιας άλλης εποχής. Λιγότερο το πρώτο και περισσότερο το δεύτε­ ρο, δικαιολογημένα χαρακτηρίζο­ νται πολιτικά μυθιστορήματα, α­ φού αποβλέπουν να εξυπηρετή­ σουν πολιτικούς (με την ευρύτερη αλλά και με την εξειδικευμένη ση­ μασία) στόχους. Αν τα προσεγγί­ σουμε από τη σκοπιά της εποχής μας και με βάση τα σύγχρονα δεδο­ μένα της μυθιστοριογραφίας, θα καταλήξουμε στις αφοριστικές εκτιμήσεις που έδωσαν κατά και­ ρούς οι Α. Βλάχος, Α. Σαχίνης κ.ά. Για να κατανοήσουμε την ιστορική και τη λογοτεχνική σημασία και αξία τους θα πρέπει να τα εντάξου­ με στα ιστορικά και πολιτισμικά συμφραζόμενα της εποχής τους. Ας πούμε, δεν πρέπει να μας διαφεύ­ γει το γεγονός ότι ως πρώτα δείγ­ ματα του μυθιστορηματικού είδους στον ελληνικό χώρο πειραματίζο­ νται με τη μυθοπλασία αλλά κλί­ νουν περισσότερο στην ιστορία ή βρίσκονται πιο κοντά στη μυθιστο­ ρία παρά στο μυθιστόρημα. Ειδικά ο Αλ. Σούτσος χαρακτηρίζει το έρ­ γο του «ιστόρημα» και διατυπώνει κατ’ επανάληψη στον «Πρόλογο» και σε διάφορα σημεία του κειμέ­ νου την έγνοια του να αποδώσει με κάθε λεπτομέρεια τα ιστορικά γε- Ζωή και θάνατος όντως διασταυρώνονται στη μνήμη μας, καθώς κοιτάμε το βιβλίο που συνέθεσε με περισσή ευαισθησία η γερμανίδα φωτογράφος Johanna Weber,Πρόσωπα απότηνΑντίσταση Ί996- Μνήμηθανάτου, μνήμη ζωήςπου προλογίζουν ο Σπύρος Μελετζής, ο Ιάκωβος Καμπανέλλης και ο Θανάσης Βαλτινός (Βιογραφικά σημειώματα, χρονολογικόςπίνακας: Τασούλα Βερβενιώτη, εκδ. Άγρα, 1996). Οι φωτογραφίες συνοδεύονται από τις αποσπασματικές αφηγήσειςτων προσώπων Κίνητροτης δημιουργίας αυτούτου βιβλίου στάθηκε, ενδεχομένως, μιαπικρή φράση που άκουσε κάποτε ηνεαρή γερμανίδα: «Εσύγια όλ’ αυτά δε θαμπορέσειςποτέ νανιώσειςόπωςνιώθουμε εμείςοι Έλληνες». Και να που μπόρεσε... Η κλασική μουσική έχει την ορολογία της και μπορεί όλοι να καταλαβαίνουμε τι σημαίνει allegro, αλλάτι να σημαίνει, άραγε, το nach und nach ήτο martelé; Ένα πολύ χρήσιμο βιβλίο για τους μαθητές, επίδοξους μουσικούς, αλλά και για r τους φιλόμουσουζ, είναι το ΣυνοπτικόΛεξικόόρων τηςκλασικήςμουσικήςτου Reima Raijas (εκδ. Φίλιππος Νάκας, 1996). Θέατρο τουΣώματοςκαι Commediadell’Arte- μια εισαγωγή για επαγγελματίες ηθοποιούς, ερασιτέχνες και ομάδες νέων τουWerner Müller
  • 64.
    (μετάφραση -επιμέλεια: Δέσποινα Μαυρομούστακου, εκδ. UniversityStudioPress, Θεσσαλονίκη 1996). Ένα θαυμάσιο βιβλίο που ξεκινά από την ιστορίατης Commedia dell’arte για να ξαναδώσει στον ηθοποιό τη δυνατότητα ναγίνει ο ίδιος δημιουργόςτης τέχνης του. Αλλά κι ένα βιβλίοπου ενδιαφέρει όσους αγαπουντο θέατρο και επιθυμούν να διεισδυσουν στα άδυτά του, μέσα από μια αμεσότερη επαφή και γνώση. Γmnobody, who are you? Areyou nobodytoo? - «Είμαι ο κανένας. Κι εσύ μήπως/ είσαι κανένας; Μα θαρρώ/θα μας εξόριζαν σανταίρι / ανύπαρκτο. Τι τρομερό, / πόσο κοινό να είσαι κάποιος!/Σαν όλη μέρα να κοάζει / ένα βατράχι τ’όνομά σου/ και κάποιος βάλτος να θαυμάζει!», έγραφε το 1861 ηΈμιλυ Ντίκινσον και διαβάζουμε στην αξιοπρόσεχτη μετάφραση της Αγγελικής Σιδηρά, Έμιλυ Ντίκινσον. Ποιήματα (εκδ. Ερμείας, 1996). Κλασικός φαίνεται, τελικά, πως είναι ο συγγραφέας που προσφέρεται για πολλαπλές αναγνώσεις. Τον Αριστοφάνη, π.χ., τον μεγάλο κωμωδιογράφο, μπορεί να τον «διαβάσει» με τον δικότου τρόπο ο θεατρολόγος, μετον δικό του ογραμματολόγος, με τον δικό του ο φιλόλογος ήο γραμματικός, ο ιστορικός γονότα, έστω και αν αυτό τελικά αποβαίνει (και αποβαίνει) σε βά­ ρος της μυθοπλασίας και της γρα­ φής του γενικότερα. 2 . Ας δούμε τα δυο έργα από πιο κοντά: Ο Π. Σοΰτσος ακολουθεί στονΛέανδρο τον τύπο του επιστο­ λικού μυθιστορήματος, που ακμά­ ζει στην Ευρώπη από τον 17ο ώς τον 19ο αιώνα. Ιδιαίτερα αντιγρά­ φειτη μόδα του «βερθερισμού» και βρίσκεται πολύ κοντά στο έργο του Γκαίτε Οι οδύνες τον νεαρού Βέρ- θερου (1774). Παράλληλα αντλεί διδάγματα από μερικά άλλα βασι­ κά κείμενα του ευρωπαϊκού (προ) ρομαντισμού, όπως είναι Οι τελευ­ ταίες επιστολές του Ιάκωβου Όρτις (1802) του Φόσκολο και ο Ρενέ (1802)του Σατωμπριάν. Ήδη στο προλογικό του σημείω­ μα, ο Π. Σούτσος μας ανοίγει τα χαρτιά του και μας υποδεικνύει μερικά στοιχεία της ποιητικής του: Εμφανίζεται υποστηρικτής του μυθιστορήματος και προβάλλει το επιχείρημα ότι οι κορυφαίοι συγ­ γραφείς καλλιέργησαν το είδος αυτό, το οποίο, όπως επισημαίνει, συνδυάζει το τερπνό και το ωφέλι­ μο, τις εντυπώσεις και την «οργιό- σα φαντασία», δηλαδή το πραγμα­ τικό και το μυθοπλαστικό στοι­ χείο. Αξίζει επίσης να σημειωθεί ότι ο συγγραφέας επιδιώκει συ­ νειδητά να καλλιεργήσει «τύπον τινά νευρώδους λεκτικού» και συ­ ναισθάνεται πως το έργο του απο­ τελεί πρωτιά στο νεοελληνικό μυ­ θιστόρημα. Τέλος, για να προλά­ βει την κριτική, εκδηλώνει τον εύ­ λογο φόβο του ότι θα κατηγορηθεί για μίμηση του Φόσκολο και του Γκαίτε. Αλλά, όπως ορθά του απα­ ντά ο πρώτος κριτικός του, η δημι­ ουργική μίμηση δεν μπορεί να θε­ ωρηθεί συκοφαντία. Μου φαίνεται βάσιμη η εκτίμηση της Αλεξάνδρας Σαμουήλ (η οποία επιμελήθηκε την πρόσφατη επανέκδοση του Λέανδρου και έγραψε αξιοσημείωτη εισαγωγική μελέτη) ότι ο ποιητής τού άλλοτε δημοφιλούς Οδοιπόρου «ίσως αποδειχτεί τελικά σημαντικότερος ως πεζογράφος». Ανεξάρτητα αν ο Λέανδρος έχει την απλή, σχεδόν υποτυπώδη δομή και πλοκή του επιστολικού μυθιστορήματος, αδιάφορο αν η γραφή του διαποτί- ζεται από υψηλούς τόνους και έξαρση των αισθημάτων (όλα αυ­ τά εναρμονίζονται πλήρως με την ποιητική του ρομαντισμού), το κεί­ μενο είναι καλογραμμένο· συχνά ο λόγος γίνεται ρυθμικός και μουσι­ κός και αγγίζειτα όρια της λυρικής πρόζας. Σωστά ο πρώτος κριτικός του μυθιστορήματος (με τα αρχικά Π.Δ.) επαίνεσε το «γλαφυρόν ύφος». Εύλογα ο ίδιος κριτικός πα­ ρατήρησε ότι θα ήταν άστοχο να συγκρίνει κανείς το έργο αυτό με την εξελιγμένη μυθιστορηματική παραγωγή της Ευριόπης. ΟΛέανδρος του Π. Σούτσου απο- τελείται από 77 επιστολές, οι οποί­ ες υποτίθεται ότι συνιστούν την αλ­ ληλογραφία των πρωταγωνιστών, του Λέανδρου και της Κοραλίας, και των δύο φίλων τους, του Χαρί­ λαου και της Ευφροσύνης. Αρκε­ τές όμως επιστολές βρίσκονται πο­ λύ κοντά στην ημερολογιακή κατα­ γραφή, αφού αποτυπώνουν τις εν­ δόμυχες ανησυχίες του κεντρικού ήρωα και δεν απευθύνονται σε κα- νέναν. Το τυπικό ρομαντικό ζευγά­ ρι συναντά ανυπέρβλητες δυσκο­ λίες, που εμποδίζουντην ένωσή του καιτο οδηγούν σε τραγικό τέλος. Η Κοραλία, βαθιά ερωτευμένη με τον Λέανδρο καιταυτόχρονα πιστή σύ­ ζυγος σε έναν ανεπιθύμητο γάμο και μητέρα ενός παιδιού, βουλιάζει σε ψυχολογικό αδιέξοδο και πε­ θαίνει από μαρασμό. Ο Λέανδρος, όταν πληροφορείται τον θάνατό της αγαπημένης του, αγγίζει τα όρια της παράκρουσης και αυτοπυ- ροβολείται. Το κυρίαρχο αυτό ερωτικό μοτί- βο πλαισκόνεται από άλλα θέμα­ τα: Ο πρωταγωνιστής οραματίζε­ ται μια διαφορετική κοινωνική οργάνωση και ευαγγελίζεται την ένωση των ανθρώπων σε μια ιδα­ νική πολιτεία· αμφισβητεί την υπεροχή του ανθρώπου απέναντι των ζώων, ασκεί δριμεία κριτική στην πολιτική και αγαπά με πάθος την ελευθερία. Στα θέματα αυτά, ο Ν. Βαγενάς αναγναδρισε με πει­ στικά επιχειρήματα τη θητεία του Π. Σούτσου (αλλά και του αδελ­ φού του Αλέξανδρου) στις σοσια­ λιστικές ιδέες του γάλλου φιλόσο­ φου Σαιν-Σιμόν. Σε γενικές γραμμές, ο κεντρικός αφηγηματικός ήρωαςτον Π I τσου συγκεντρώνει όλα τα η γνωρίσματα του ρομαντικού θρώπου: βαθιά μελαγχολικό:, ριφέρεται σε ερείπιααρχαάιν λέων και στην ερημιά,γιαναc λύνει τα τρικυμισμένα τον au ματα. Αποστρέφεται τους ανί πους, διακηρύσσει τη ματαιά της ζωής, νοσταλγείπερασμένι γαλεία και ποθείτοφέγγοςτηι λήνης, τηνηρεμίατωντάφων» θάνατο. Ως άλλος Ρουσσώ . ρύσσειτην επιστροφήoit]ηύσι αντιπαραβάλλει τηναθωότητι αγροτικής ζωής στη δουλεία πόλεων. Όπως παρατηρεί, ο βίαιος βοσκός είναι «ευδαψ στεροςτου δεδουλωμένουκοη κού ανθρώπου!» (σ, 54). Παρ που ο πρωταγωνιστή; είναι αναχωρητής, παράλληλα ενδι ρεται για τα κοινάκαιγιατην: τική κατάσταση του νεοσύσι ελληνικού κράτους: υποδηλ την εκτίμησή του στο βα Όθωνα, αναφέρεται συχνά έπος του 1821 και απηχεί τι γνοια του συγγραφέανα διαδ σειτην ιστορική συνέχειατουι νισμού στοχρόνοκαιστοχώρ< Ας θυμηθούμε παρενθετικι τον Λέανδρο και γενικά τη| του «βερθερισμού» ακολουθεί κοντά το επίσης επιστολικό-ημ λογιακό μυθιστόρηματουΕπι νώνδα Φραγκούδη 0 Θ ίρ ο α νι (1847). Το νεανικό αυτό έργο, υπερβαίνει τον Λέανδρο ωςι τις ρομαντικές ακρότητεςχωρί είναι ποιοτικά κατιότερο, εμπ τίζεται μέ άφθονεςυποσημειώ στις οποίες διαφαίνεται ηπολι εγρήγορση του συγγραφέα » ευαισθησία του γύρωαπό λογ χνικά και άλλα θέματα. Η αξία του Π. Σούτσου ω?π γράφου επιβεβαιώνεται και δύο άγνωστα διηγήματα του, οποία πρωτοδημοσιεύτηκαν 1833 στην εφημερίδατωνΣούη Ήλιος και επισημάνθηκαν και σωματώθηκαν απότηνΑλ Σαμ ήλ στην πρόσφατη έκδοση του. ανδρον. Ιδιαίτερα αξιοσημεύ είναι το διήγημα «Απομντ ματα ενός ψιττακού», το ’ ανήκει στην παράδοση τωναλ γορικών διηγημάτων μεπρι τ νιστές προσωποποιημένα ζώα.
  • 65.
    καλλιέργησαν οι Αίσωπος, taiv,Μπαλζάκ και άλλοι, τομο διήγημα του Π. Σού- νας παπαγάλος μιλά με γλώσσα για το ανθρουτινο ιατιρίζει τους συγγραφείς ^νευμάτων, στηλιτεύει ιοκόλακες και τους μικρο­ ύς. ελέγχει την υποκρισία ρώπινες σχέσεις και γενικά ινει ότι ο άνθρωπος υπερέ- ώων μόνο ως προς τα πάθη ακίες. Στη διδακτική κατα- ου διηγήματος διαπιστώνε- ανθρωπος έγινε δυστυχής ΐρός, επειδή απομακρύνθη- τη (ρύση. Στα «Απομνημο- ενός ψιττακού», η γραφή Σούτσου διαφοροποιείται κά σε σχέση με τον/1 έαν- 5νος στο διήγημα χαμηλώ- ώσσα απογυμνώνεται από και ρυθμικά στοιχεία και 1 γίνει περισσότερο λιτή, κήκαι «ρεαλιστική», ίτερο (ατελές και μάλλον ) διήγημα του Π. Σούτσου >είται «Ο τρισχιλιόπηχος» σσεται στη λογοτεχνία επι- ιής φαντασίας. Ο πρωτα- ένας τεραστίων διαστά- ωγήινος από τον πλανήτη θυμίζειτον Γκιούλιβερ του φτ, επισκέπτεταιτη Γη και, τιλιά του με γάλλο φιλόσο- ίεβαιώνει την περιορισμέ- ιη,την απληστία και τη μω- οξίατου ανθριόπου. Μετα- ν εισηγείται να ιδρυθεί μια νθρώπινη κοινωνία με κοι- σα, θρησκεία και διοίκηση, αίνεται, και στα δύο διηγή- u Π Σούτσου, κυρίως στο , επανέρχονται σαινσιμο- :ες. 'ξόριστος τον 1831 του Αλ. j γράφτηκε εν θερμώ, λίγο ετά τη δολοφονία του Κα­ ι«, και, ως προς το χρόνο ρής του, προηγήθηκε του ου, π«ρά το γεγονός ότι εκ- μεκαθυστέρηση (1835). Εί- ερό άλλοστε ότι ο συγγρα- οποίος πολέμησε με το έρ- τον προπο κυβερνήτη της :. δεν αποστασιοποιείται υλικό του ούτε ενδιαφέρε­ ι) μεταπλασει λογοτεχνικά. ]0η αναφέρθηκε πιο πάνα), ο Αλ. Σούτσος ελάχκπα νοιάζεται να επενδύσει τα γεγονότα με το μανδύα της μυθοπλασίας. Στο αυ- τοβιογραφικό αυτό αφήγημα, ο πε- ζογράφος περισσότερο βιάζεται να πει τα πράγματα με το όνομά τους και να εξιστορήσει με πάθος και με εμπάθεια τα δεινά που του επισ«)ρευσε η εξορία που του επι­ βλήθηκε το 1831 εξαιτίας της αντι- καθεστωτικής του δράσης. Αυτή εί­ ναι ίσως η σημαντικότερη αδυνα­ μία του κειμένου. Από το προλογικό σημείωμα εν­ διαφέρει η διευκρίνιση του συγ­ γραφέα ότι επιχείρησε να εκφρα­ στεί με απλά μέσα και ότι απέφυγε τις αφηρημένες έννοιες και την επί­ δειξη πολυμάθειας, επειδή απευ­ θυνόταν όχι σε εξειδικευμένο αλλά στο ευρύτερο κοινό. Βέβαια η επι­ δίωξή του αυτή, παρ’ όλο που ώς ένα σημείο πραγματοποιήθηκε, δεν αρκούσε για να αναδείξει το έργο ή για να εξαλείψει τα αδύνα­ τά του σημεία. Αυτό δεν σημαίνει ότι ο Εξόριστος τον 1831 δεν έχει αξιοσημείωτες αρετές. Ας αναφερ­ θεί, για παράδειγμα, ότι οι φιγού­ ρες του Αλβανού Σείδαλή, καθώς και της συντροφιάς στο πανδοχείο της Μεδινίτσας (η φιλάρεσκη γυ­ ναίκα, ο φιλάργυρος ιερέας και με­ ρικοί παμπόνηροι χωρικοί) αποδί­ δονται με εικαστική ενάργεια, μέ­ σα από ζα)ντανούς διαλόγους (σσ. 55-60). Ο Εξόριστος είναι ένας «μελαγ­ χολικός περιηγητής» με αρματολι­ κή στολή, που πονείγιατη σκλαβω­ μένη Ελλάδα, αγαπά τη (ρύση και ασκεί έντονη κριτική στη διακυ­ βέρνηση του Καποδίστρια με βασι­ κό αίτημα την παραχιυρηση συ­ ντάγματος. Περιέρχεται και αυτός (όπα)ς και οι συγγενικές του φυσιο­ γνωμίες του Λέανδρου και του Θέρσανδρου) στα ερείπια αρχαί­ ων πόλεων και μνημείων και αντι- παραθέτει το άδοξο παρόν στο αρ­ χαίο ελληνικό μεγαλείο. Εκδηλώ­ νει και αυτός με πάθος τα αισθήμα- τά του για την αγαπημένη του Ασπασία, από την οποία όμως τον χωρίζουν αξεπέραστα εμπόδια. Τελικά, η Ασπασία δηλητηριάζεται από τον αντεραστή του (που είναι και πολιτικός του αντίπαλος) και ο Εξόριστος επιστρέφει στην γενέ­ θλια του πόλη, όπου παραλογίζεται και ζει με το φάντασμα της γυναί­ κας που αγάπησε. Το ερωτικό μοτίβο στο μυθιστό­ ρημα του Αλ. Σούτσου περνά σε δεύτερο πλάνο, καθώς υποσκελίζε­ ται από τη σπουδή του συγγραφέα να δώσει υπερτονισμένα τα πολιτι­ κά γεγονότα του 1831 και να εξι­ στορήσει με μελανά χρώματα τις «ραδιουργίες» της κυβέρνησης του κυβερνήτη και στις εμφύλιες δια­ μάχες που ακολούθησαν (ώς το 1832). Βέβαια, τα διογκαιμένα αντιτυραννικά και αντικληρικά αι­ σθήματα και η σατιρική διάθεση του αφηγητή/ήρωα μπορούν να ερ- μηνευθούν στο πλαίσιο του ρομα­ ντισμού. Σε αρκετές περιπτώσεις, η αφή­ γηση του πολιτικού αυτού μυθιστο­ ρήματος αγγίζει τα όρια του λιβελ- λογραφήματος και του πολιτικού κηρύγματος. Είναι εμφανής η με- ροληπτικότητα του αφηγητή, κα­ θώς παρεμβαίνει ενοχλητικά για να σχολιάσει αρνητικά πρόσα)πα και καταστάσεις από το αντίπαλο πολιτικό στρατόπεδο. Ας σημεια)- θούν και οι συχνές αποστροφές του αφηγητή στους αναγνώστες, τους οποίους μάλιστα διαχωρίζει ως προς το φύλο τους: στις γυναίκες φαίνεται να απευθύνεται το ερωτι­ κό δράμα του έργου, ενώ τα πολιτι­ κά γεγονότα προορίζονται πρωτί­ στους για τους άντρες (σ. 227). Συνοψίζοντας θα λέγαμε ότι ο Εξόριστος τον 1831 του Αλ. Σού­ τσου και κυρίως οΛέανδρος του Π. Σούτσου έχουν αναμφισβήτητη ιστορική αλλά και λογοτεχνική αξία και σημασία στην εξέλιξη του νεο­ ελληνικού μυθιστορήματος. Α­ ποτελούν τα θεμέλια πάνω στα οποία θα στηριχθούν οι μεταγενέ­ στεροι μυθιστογράφοι του 19ου αι­ ώνα, οι Γρ. Παλαιολογος, I. Πιτζι- πιός, Π. Καλλιγάς, Ν. Βωτυράς, Ε. Ροΐδης, Δ. Βικέλας και άλλοι,για να δακιουν πιο σύνθετα και ίσως πιο ποιοτικά πεζογράφηματα. Οιτελευ­ ταίοι, σαφώς ευνοημένοι από τον παράγοντα του χρόνου αλλά και οι ποικίλες συγκυρίες, συνήθως είναι σε θέση να αντιμετωπίσουν περισ­ σότερο νηφάλια το θεματικό υλικό τους και κάποτε κατορθώνουν να το υποτάξουν με περισσότερη συνέ­ πεια στην τέχνη της αφήγησης. Λ εύτερης Π απαλεοντίου ή ο φιλόσοφος, ο λαογράφος ή ο μουσικολόγος, ο θρήσκε ιολόγος ή ο ν ο μ ικ ό ς -κ α ι να ανακαλύπτει, από την αρχή, θαρρείς, ο καθένας τους τη μεγαλοσύνη του, κοιτάζοντας τον μέσα από τη δική του οπτική γωνία. Πώ ς να μην είναι λοιπόν ενδιαφέρουσα και η πρόσφατη «ανάγνωσή» του από έναν εντυπωσιακά κατατοπισμένον στα θέματα της αρχαίας ελληνικής ιατρικής, σύγχρονο Έ λληνα Ασκληπιάδη; Α ναφ έρομαι στο ογκώδες έργο του Πάνου Δ. Αποστολίδη, Τα ιατρικά τουΑριστοφάνη (εκδ. Γαβριηλίδη, 1996). Χ α ίρεσ α ι -μ α ζ ί με τον συγγραφ έα- βλέποντας από τη νέα αυτή σκοπιά τους αριστοφανικούς ήρωες - μαζί όμως, ας το πούμε, και λυπάσαι που ο σύγχρονος γιατρός, ακριβώς λόγω της χαράς που του προσδίδει η ενασχόλησή του με το θέμα, παρασέρνεται -κ α ι σε π αρασέρνει- σε χίλιες δυο άσχετες, τελικά, με το θέμα του, λεπτομέρειες. Εν πάσηπεριπτώσει: Ό π οιος σύγχρονος θετικός επιστήμονας αποφασίζει να ασχοληθεί με την ιστορία του κλάδου του στην αρχαιότητα, ας φροντίζει τουλάχιστον να έχει δίπλα του έναν φιλόλογο. Δεν είναι κακό. Μ ερ ικ ές φορές μπορεί και να τον προφυλάγει από κακοτοπιές· αυτό θα πει: από λάθη. ο χαρτοκόπτης
  • 66.
    fCJl'l TJl ΑϋΛΧίΑ % Βαρδής ναι, αλλάτι; Εδώ σε θέλω ΑΠΟΤΟΝ ΑΠΟΣΤΟΛΟ ΔΙΑΜΑΝΤΗ ΠΗΓΑΙΝΑ ΤΙΣ ΠΡΟΑΑΑΕΣ στην Παιανία, για να πάρω συνέντευξη από μια γνωστή ηθοποιό. Τώρα, βέβαια, εγώ είμαι τελείως άσχετος μ' αυτά τα μέρη- ποτέ δε φεύγω απ' το ευρύτερο ας πούμε κέντρο. Μ ' εκνευρίζουν οι κοντινές εκδρομές, με τα παιδάκια να γλείφουν το πίσω μπαρμπρίζ. Έτσι άρχισα να ρωτάω κάτι ντόπιους Αρβανίτες για να προσανατολιστώ. Δεν εύρισκα άκρη, ώσπου ένας μουστακαλής μου είπε, σε μια διάλεκτο που -όπ ω ς υπέθεσα εκτων υστέρων σκεφτόμενος τους ήχους- θα πρέπει να ήταν ελληνική: «Θα ανεβείς προς το βουνό και σε μια στροφή θα δεις ένα τεράστιο σπίτι. Είναι του Βαρδή. Λίγο πιο πάνω είναι το σπίτι που ζητάς». * ΟΑΟΙ ΤΟ ΞΕΡΟΥΝ πως πιάνω πουλιά στον αέρα - εννοούσε το σπίτι του Βαρδινογιάννη. Ανέβαινα λοιπόν μέσα στη νύχτα της Παιανίας και ξαφνικά πάγωσε το αίμα μου. Ένα νεκροταφείο, και λίγο πιο κει ένα τεράστιο ροζ κτίριο. Φωτισμένο μες στα σκοτάδια. Κολώνες, βεράντες, βαριές πόρτες, ένα πράγμα απίστευτο - αν το 'βλεπε ο Λε Κορμπυζιέ θα γύριζε γρήγορα στο σπίτι του και θα σκότωνε από αγανάκτηση τη μάνα του. Τέλος πάντων, φθάνω κάποτε στον προορισμό μου και ρωτάω: «Ολόκληρος Βαρδινογιάννης, δεν μπορούσε να κάνει κάτι πιο κομψό; Ή ταν ανάγκη να φτιάξει τον πύργο του Δράκουλα;» Δεν σας αναφέρω λεπτομερώς τις κακές λεξειςπου ακόυσα, αλλά ένα σας λέω· το σπίτι ήταν μεν του Βαρδή, αλλά του Αντώνη- ξέρετε, αυτουνού που λέει «και σώσε με αφού μπορείς». ΕΓΩ ΠΡΟΣΩΠΙΚΗΣ ουδέποτε ακούω αυτή τη σκοταδόψυχη σύγχρονη ελληνική μουσική, δηλαδή τον Κατσιμίχα, τον άλλον με τα φουλάρια τον Παπάζογλου και πόσο μάλλον τον Βαρδή - που είναι και αριστερός και φτωχός. Εγώ ακούω συντηρητικούς καλλιτέχνες, αστούς - πλούσιους, πώς να πω. Μ ' αρέσει εκείνο το τραγούδι του Τώνη Μαρούδα που λέει: «Χίμαιρα είν' η ζωή - μια χίμαιρα. Δικό μας είν' το σήμερα, το αύριο ποτέ». 66
  • 67.
    ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ Ν ΕΑ Β Ι Β Λ Ι Α 1996 ΑΝΘΟΛΟΓΙΑ 20+1 ιστορίες από το διαγωνισμό του Elle (1996) ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥ ΔΑΦΝΗ Μάρσα Ματρούχ και άλλες παράξενες ιστορίες ΑΝΑΓΝΩΣΤΟΠΟΥΛΟΣ ΧΡΗΣΤΟΣ Ιστορίες της σιγανής βροχής ΑΝΔΡΟΥΛΑΚΗΣ ΜΙΜΗΣ Ο Μυστικός Νοέμβρης (Μυθιστόρημα) ΒΑΣΙΛΕΙΑΔΟΥ ΛΕΝΤΙΤΣΙΑ Μακρινός κόσμος (Μυθιστόρημα) ΓΑΛΑΝΟΣ ΑΑΕΚΟΣ Με το Σταυρό και το ξίφος (Αφηγηματικό Συναξάρι) ΓΙΑΝΝΑΚΟΠΟΥΛΟΥ ΝΤΟΡΑ Ο μεγάλος θυμός (Μυθιστόρημα) ΓΚΙΩΝΗΣ ΔΗΜΗΤΡΗΣ Το περίπτερο (Αφήγημα) ΖΑΡΟΚΩΣΤΑ ΚΑΤΕΡΙΝΑ Το καθαρό χάδι (Νουβέλα) ΖΕΗ ΑΛΚΗ Νεανική φωνή (Διηγήματα) ΘΕΟΤΟΚΑΣ ΝΙΚΟΣ - ΣΩΤΗΡΙΟΥ ΚΩΣΤΑΣ Οι αχινοί (Μυθιστόρημα) ΚΑΡΑΚΑΤΣΑΝΗ ΡΟΥΛΑ Έξω απ’τη «ΣΟΝΙΑ» στις επτά (Αφήγημα) ΚΑΡΑΤΖΑΦΕΡΗ ΙΩΑΝΝΑ Με τη γλώσσα των χεριών (Μυθιστόρημα) ΚΑΣΟΛΑΣ ΜΗΤΣΟΣ Ο Πρίγκιπας (Μυθιστόρημα) ΚΑΤΟΣ ΓΙΩΡΓΟΣ Το παράπονο του Οδυοοεα (Μυθιστόρημα) ΚΙΖΗΛΟΣ ΒΑΣΙΛΗΣ Ο Μάγος (Μυθιστόρημα) ΚΟΛΥΒΑΣ ΧΡΗΣΤΟΣ Μετανάστες στον άλλο κόσμο (Διηγήματα) ΚΟΡΡΕΣ ΜΑΝΟΛΗΣ Φυλής 380β (Μυθιστόρημα) ΚΥΡΙΑΖΗΣ ΝΙΚΟΣ Παιχνίδια με τη φωτιά (Μυθιστόρημα) ΜΑΓΡΙΖΟΥ-ΣΑΪΑΣ ΒΕΑΤΡΙΚΗ Στην Πολυξένη (Μυθιστόρημα) ΜΕΓΑΛΟΥ-ΣΕΦΕΡΙΑΔΗ ΑΙΑ Η γυναίκα της άμμου (Μυθιστόρημα) ΜΕΓΑΛΟΥ-ΣΕΦΕΡΙΑΔΗ ΑΙΑ Σαν το μετάξι (Μυθιστόρημα) ΜΙΧΑΗΛΙΔΗΣ ΔΗΜΗΤΡΗΣ Γκαρσονιέρα για παλιά βιβλία (Διηγήματα) * ΜΙΧΑΛΟΠΟΥΛΟΥ AMANTA Γιάντες (Μυθιστόρημα) ΝΟΛΛΑΣ ΔΗΜΗΤΡΗΣ Τα θολά τζάμια (Διηγήματα) ΞΑΝΘΟΥΛΗΣ ΓΙΑΝΝΗΣ Το τρένο με τις φράουλες (Μυθιστόρημα) ΟΙΚΟΝΟΜΟΥ ΝΤΙΝΟΣ Περίπτωση μολότωφ (Μυθιστόρημα) ΠΑΝΑΓΟΥ ΕΜΥ Ο έρωτας έβλεπε στη θάλασσα (Μυθιστόρημα) ΠΑΝΣΕΛΗΝΟΣ ΑΛΕΞΗΣ Ζα'ίδα ή Η καμήλα στα χιόνια (Μυθιστόρημα) ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΣ ΓΙΑΝΝΗΣ Χοιρίς κίνητρο (Μυθιστόρημα) ΠΑΠΑΘΑΝΑΣΟΠΟΥΛΟΣ ΘΑΝΑΣΗΣ Η πλατεία (Μυθιστόρημα) ΠΑΤΕΡΑΚΗΣ ΙΩΑΝΝΗΣ Το αγόρι (Μυθιστόρημα) ΡΟΚΟΣ ΚΥΡΙΑΚΟΣ Ένας επικίνδυνος γλυπτής (Διηγήματα) ΡΟΥΣΣΟΣ ΤΑΣΟΣ Ο Οδυοοέας (Μυθιστορία) ΣΕΧΙΔΟΥ ΓΙΩΤΑ Άγαμος Έρως (Μυθιστόρημα) ΣΙΩΤΗΣ ΝΤΙΝΟΣ High Life (Αφηγήματα) ΣΚ* ΤίΑΡΔΩΝΗΣ ΓΙΩΡΓΟΣ Ο στρατηγός κεντάει (Διηγήματα) ΣΜΠΩΚΟΥ ΕΛΕΝΗ Ημερονύχτια (Μυθιστόρημα) ΣΟΛΔΑΤΟΣ ΓΙΑΝΝΗΣ Το αίνιγμα (Μυθιστόρημα) ΣΟΥΡΟΥΝΗΣ ΑΝΤΩΝΗΣ Μισόν αιώνα άνθρωπος (Αφηγήματα) ΣΟΥΡΟΥΝΗΣ ΑΝΤΩΝΗΣ Το μπαστούνι (Παραμύθι για μικρούς και μεγάλους) ΣΤΑΥΡΙΑΝΟΣ ΓΙΩΡΓΟΣ ΣΑΝ ΝΑ ΜΗΝ ΥΠΗΡΞΑΝΕ ΙΙΟΤΕ L Μητροπόλεις (Μυθιστόρημα) ΣΦΥΡΙΔΗΣ ΠΕΡΙΚΛΗΣ Ψυχή μπλε και κόκκινη (Μυθιστόρημα) ΤΣΑΑΙΚΟΓΛΟΥ ΦΩΤΕΙΝΗ Η κόρη της Ανθής Αλκαίου (Μυθιστόρημα) ΤΣΙΤΑΣ ΜΑΚΗΣ Πάτυ εκ του Πετρούλα (Διηγήματα) ΦΑΚΙΝΟΣ ΑΡΗΣ Οι παράνομοι (Μυθιστόρημα) ΧΑΝΤΖΗ ΟΛΓΑ Ο έρωτας δεν είναι πάντα τοκογλύφος (Μυθιστόρημα) ΧΡΙΣΤΟΔΟΥΛΟΥ ΔΗΜΗΤΡΑ Ακτή στο φως του χειμώνα (Διηγήματα) Εκδόσεις Καςτανιωτη Η.σύγχρονη εκδοτική παρουσία στα ελληνικά γράμματα
  • 68.
    ΓΙΑΝΝΗΣ ΣΚΑΡΙΜΠΑΣ Τυφλοβ8ομά8α στηΧαλκί8α ΓΙΑΝΝΗΣ ΣΚΑΡΙΜΠΑΣ Τυφλοβδομάόα / T.r -ν / C * σ τή Λ α λ χ ι ό α * $ ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΝΕΦΕΛΗ Οι εκδόσεις Ν Ε Φ Ε Λ Η επανεκδίδουν ολόκληρο το έργο του μεγάλου Χαλκιδαίου συγγραφέα σε νέα μορφή και με επιμέλεια της φιλολόγου Κατερίνας Κωστίου. Στις νέες εκδόσεις το κείμενο του έργου συνοδεύεται με κατατοπιστικό σημείωμα της επιμελήτριας, κριτικογραφία με τις κυριότερες κριτικές που έχουν γραφεί για το κάθε έργο, σημειώσεις και γλωσσάρι. Επίσης κυκλοφορούν Ο ΜΑΡΙΑΜΠΑΣ (Μυθιστόρημα) ΤΟ ΣΟΛΟ TOT ΦΙΓΚΑΡΩ (Μυθιστόρημα) ΤΟ ΘΕΙΟ ΤΡΑΓΙ (Μυθιστόρημα) ΤΟ ΒΑΤΕΡΛΟ ΔΤΟ ΓΕΛΟΙΩΝ (Μυθιστόρημα) KAÎMOI ΣΤΟ ΓΡΙΠΟΝΗΣΙ (Διηγήματα) Η ΜΑΘΗΤΕΤΟΜΕΝΗ ΤΩΝ ΤΑΚΟΤΝΙΩΝ (Νουβέλα) Ο ΚΥΡΙΟΣ ΤΟΥ ΤΖΑΚ-ΠΑΤΣ ΚΙ ΑΠΑΓΑ Ι· (Διηγήματα) Ε Κ Δ Ο Σ Ε Ι Σ Ν Ε Φ Ε Λ Η . . . π ρ ο ω θ ο ύ ν τ ό ε λ λ η ν ι κ ό β ι β λ ί ο ΑΣΚΛΗΠΙΟΥ 6, ΑΘΗΝΑ 106 80, ΤΗΛ 36077Λ Λ «StMMMMKiN*