12 M-CARE: Engelli ve yaşlı bireylerde hareketlilik

Modül: Engelli ve
yaşlı bireylerde
hareketlilik
Engelli ve Yaşlı Bireylere Evde ve Sağlık
Kurumlarında Bakım Veren Kişiler İçin Mobil
Eğitim

539913-LLP-1-2013-1-TR-LEONARDO-LMP
Ünite 1
• Yürüteçlerin sınıflandırılması
• Yardımcı aletlerin seçimi
• Bilinmesi gereken sorunlar

Amaçlar
• Yaşlı ve engelli bireylerin
bağımsızlığı
– Erişilebilir hareketlilik
– Transfer Yöntemleri
• Transfer aktiviteleri için doğru teknikler
– Günlük yaşam aktivitelerde
bağımsızlık
• Uluslararası Fonksiyonun Sınıflandırılması
(ICF) çerçevesinde aktivite ve sosyal katılım.

Hastalar yürüme potansiyellerine göre
sınıflandırılır:
1. Fonksiyonel Yürüme:
A- Dış Mekanda Yürüyenler: Herhangi bir yürüme
veya ortez desteği ile kendi basına dolaşabilen,
merdiven çıkabilen ve rampadan çıkabilen
kişilerdir.
B- Ev İçerisinde Yürüyenler: Kapalı alanlarda ya da
özel olarak tasarlanmış açık alanlarda
yürüyebilirler, kendi başlarına ya da minimum
yardımla tekerlekli sandalyeye transfer olabilirler.
(Tachdjian,1990)

2. Fonsiyonel olmayan yürüyenler: Yalnızca
fizyoterapi seansları süresince yürüyebilirler.
Diğer zamanlarda tekerlekli sandalye ile
dolaşabilirler. Bu hastalar, çocukluk ya da
ergenlik döneminde yürümeyi
sonlandırmışlardır.
Eğer yüksek motivasyona sahiplerse fonksiyonel
yürüyen sınıfına yükselebilirler.
3. Yürüyemeyenler : Yalnızca tekerlekli
sandalye ile hareket ederler. Kendilerini
yataktan tekerlekli sandalyeye transfer
edebilirler. Bu hastaların erken çocukluk
döneminden itibaren yürüyor olmaları
beklenmez.

 Hastanın temel sağlık problemlerine
çözüm bulunduktan hemen sonra
hareketlilik hedeflenmelidir.
 Bütün girişim ve tedavilerin
kazanımlarını desteklemelidir.
 Hastanın mevcut potansiyelini
koruyacak ve geliştirecek şekilde
tasarlanmalıdır.
 Günlük yaşamdaki bağımsızlıklarının
arttırılması hedeflenmelidir.
Yardımcı aletlerin seçimi

Hareket etmeye yardımcı
araçlar:
• Değnek
• Koltuk değnekleri
• Yürüteçler
• Yürüme desteği veya
Scooter
• Özel tasarlanmış bisiklet
• Tekerlekli sandalye
• Özel tasarlanmış puset

Engelli ve yaşlı insanların hareketliliğinde
ilgili problemler düşünülmelidir.

Binalar herkes için tasarlanmalıdır, basit ve
kolaylıkla kavranabilir, herkes için eşit kullanıma ve
erişime olanak sağlamalıdır.
Farkında olun…
Fakat gerçek tamamen
farklı olabilir!!!

Görme engelliler için
yol göstericiler kazaları
önlemek amacıyla
yapılır.

 kaldırım veya yürüyüş yolları işgal edilmişse
 kaldırımın şekli veya eğimi değişmiş ve tekerlekli sandalyeli ya da
yürüme desteği olan birinin geçişini zorlaştırıyorsa.
Aşağıdaki herhangi bir durumla karşılaştıysanız yerel
yönetimlerdeki temsilcileri bilgilendirin:

• Şehirdeki kaldırımların genişliği 180 cm’den dar ise, yerel
temsilcileri bilgilendirin.

• Rampalar: Yaya geçidinden ayrılmalı ve yaya kaldırımının
sonundan başlayarak yolla bağlantısı sağlanmalıdır.
Hastanızı bilgilendirin!

Dikkat edin…
Rampanın başında ve sonunda tekerlekli sandalye ile
manevra yapılabilecek bir bir alan olmalıdır.

Ünite 2
• Transferler
– Bağımsız transfer yöntemleri
– Biyomekanik kurallar
– Yatak aktiviteleri
• Hareket etme/Transfer
• Sandalyeye/Sandalyeden transfer

Bağımsız Transfer Yöntemleri
Temel Prensipler
• Transfer yüzeyleri olabildiğince düz olmalıdır
• Transfer yüzeylerinin yükseklikleri eşit seviyede olmalıdır
• Transfer aktivitesi boyunca denge iyi sağlanmalıdır

• Kaygan yüzeylerde transfer daha kolaydır
• Transfer sırasında vücut mekaniğinin farkında
olun
• Hastaya her zaman tercih ettiği transfer
yöntemini sorun
Fotoğraflayan Stuart Miles,
http://www.freedigitalphotos.net/

• Eğer hastanın alt ekstremitesinde
(bacaklarda) motor problemi varsa:
– Alt ekstremitelerden destekleyin/
yardımcı olun
• Eğer hastanın üst ekstremitesinde
(kollar) motor problemi varsa:
– Üst ekstremitelerden destekleyin/
yardımcı olun.
• Eğer hastanın gövdesinde kontrol
yetersizliği varsa:
– Hastayı gövdesinden destekleyin
– Eğer gerekirse ya da istenirse; tüm
aktivitelerde daha iyi gövde kontolü için
harici destek (korse) kullanın

Biyomekanik kurallar
 Doğru vücut mekaniğini sağlayın
 Düşük topuklu olmalı
 Esnek ve kaymayan tabanlı olmalı
 Arkaları kapalı ayakkabılar tercih edilmeli
 Terlik kullanımı tercih edilmez

• Yardımcı aletler kaldırma ve
taşımada, özellikle yalnızken
gereklidir.
• Kaldırma ve taşıma dik bir duruşla
gerçekleştirilmelidir.
Hastanızı bilgilendirin!

Uygulanması gereken temel biyomekanik kurallar:
Ağırlığı bedeninize olabildiğince yakın tutmaya çalışın

1. Bütün taşıma yöntemlerinde hastaya yakın olun
2. Hastayı transfer etmek için sadece ellerinizi değil,
vücudunuzun bütün bölümlerini kullanın
3. Eğer hasta çok ağırsa, başkalarından yardım isteyin

Yatak aktivitelerinin hedefi
Yatak hareketleri, KBV’nin yardımıyla hastanın yataktan ya da
yatağa transferine/hareket etmesine olanak sağlar :
• Maksimum bağımsızlık sağlamak
• Güç, kordinasyon ve becerilerini geliştirmek
• Kişiyi bir sonraki fonsiyonel seviyeye hazırlamak (yürüme,
merdiven çıkma vs.)
• Uzun süreli hareketsizliğin komplikasyonlarına bağlı risklerden
kaçınmak

Yatak içinde dönme
• Bacaklar hastanın döneceği tarafa çaprazlanmalı
• Hasta bakıcı hastanın döneceği tarafta durmalı
• Uygun olduğunda, hasta yatak tarafında bulunan barları tutarak
ya da ipleri çekerek dönüşü gerçekleştirebilir

• Hasta elleri, bilekleri ve ön koluyla tekerlekli sandalyenin
kolçağından destek almalıdır.
Tekerlekli sandalyeye geçiş

Yatakta oturma
Hastanın….
• Bacaklarının pozisyonuna
• Başının yükseltilmesine
• Baş ve omuzların desteklenmesine dikkat
edin.

Yatakta oturma için farklı adımlar
• Hastanın ağırlığı tek koluna verilmeli,
sonrasında yatağı iterek diğer kola
ağırlık verilip dönülmeli. Dirsek
yavaşça düzeltilmeli.
• Eli dışarıya çevirerek dirseği kitleyin
• Sonrasında aynı yolla diğer dirseği
kitleyin

• Eğer çekme kuvvveti yeterli ise yatağın ayak tarafına
bağlanan ipi çekerek hasta kendisi oturabilir.
• Eğer hastanın ayak kuvveti yeterli değilse, kalçasının
hızıyla geri dönebilir.

Yatak kenarında oturma ve yürüme
• Yatağın yüksekliğini ayarlayın
• Yatak frenlerini ayarlayın
• Hastayı yan yatış pozisyonuna yatırın
• Yatağın baş kısmını kaldırın
• Sabit durmak için ayaklarınızı ayırın

• Hastanın başını ve boynunu destekleyin
• Kolunuzu hastanın kalçasının üzerinden geçirip dizinin altına
yerleştirin
• Hastanın bacaklarını yatağın kenarına getirin
• Yatağın kenarında oturacağına dair hastayı bilgilendirin.

Hasta yataktan kalktıktan sonra:
• Yürüme mesafesi ve süresi hastaya göre ayarlanmalı
• Eğer hasta güvensiz hissediyor veya yoruluyorsa, bakıcı
biyomekanik ilkeleri kullanarak gövdeden destek vermeli
• Destek için yürüteçlerin de kullanılması tavsiye edilir
• Hasta yürürken ileriye bakması için teşvik edilmelidir

Kaldırma
• Felçli bireylerin (aynı zamanda aşırı kilolular için )
transferi ve taşınması için kullanılır
• Tercihen banyo ve tuvalet için
https://www.methodistonline.org/
view-news/24900

Yatağın içinde hareket etmek
• Sürtünmeyi azalmak için kayma tahtası kullanılabilir
• Harekete yardımcı olmak için el yükselticiler ve kum torbaları
hastanın elinin altına koyulabilir
• Bacakları destekleyin, topukları tutarak sürtünmeyi azaltın ve
hareketi kolaylaştırın

İki bakım veren kişi yardımı ile hastanın yatakta hareket ettirilmesi

Bir bakım veren kişi yardımıyla transfer
Hastanın el bileklerinden tutularak yatağın içinde geriye doğru hareket
ettirilir

Yatakta Fowler Pozisyonu (Oturma Pozisyonu)
Fowler ve Semi-Fowler Pozisyonu yatakta
hareket etmek için önemlidir. Bu pozisyon;
• Bazı göğüs ve abdominal
ameliyatlardan sonra hastayı
rahatlatmak
• Göğüs ameliyatından sonra uygun
şekilde hastayı rahatlatmak
• Astımlı kişileri rahat nefes almasını
sağlayarak rahatlatmak
• Kalbin çalışmasını rahatlatmak
• Bağırsakların çalışmasını hızlandırmak
için kullanılır.

Yatakta oturma
• Yaşlı ya da engelliyi oturtmak için yatağın bir tarafına geçin
• Yatağın kenarlıklarını indirin
• Hasta yatakta sırt üstü yatıyor olmalıdır
• Hastanın durumuna göre yatağın baş kısmı 45-60° derece kaldırın
• Eğer hasta dik oturmak istiyorsa,
sırt ile kalça arasındaki açı 90°
derece olmalıdır.

• Sırtı ince bir yastıkla destekleyin
• Eğer bireyin bacaklarında bir problem varsa, dışa dönüşü
önlemek için hasta kalça kenarlardan desteklenmelidir
• İnce bir yastık dizlerin altına yerleştirilmelidir
• Yatak yaralarını engellemek için ayak bileklerinin altına ince bir
rulo konması tavsiye edilir

• Eğer nörolojik bir bozukluk varsa, felçli
ekstremiteler bir yastıkla desteklenmelidir
(bacakların sarkmasından kaçının)

• Sert bir yastık ya da bir tahta
parçası ayak bileklerinin doğal
pozisyonunda tutmak için
kullanılabilir
• Yatağın kenar korumaları
kaldırılmalıdır

Ünite 3
• Ayağa kalkma
– Yataktan kalkma
– Sandalyeden kalkma

Yataktan kalkış
• Yatağa yakın durun
• Gerekiyorsa yardımcı bir alet kullanın
• Eğer bireyin drenaj tüpü ya da
kateteri varsa, sağlık personeli
rehberliğinde kapatılmalıdır.

Sandalyeden ayağa kalkma
• Yüksek bir sandalyeden kalkmak, alçak bir sandalyeden kalkmaktan
kolaydır.
• Sandalyenin oturma yüzeyi sert olmalı.
• Transferde güvenli bir destek için kol destekleri önemlidir.

• Daha iyi bir kalkış için gövde öne doğru hareket etmeli.
• Dengeli bir kalkış için bir ayak arkada olmalı.
• Hasta öndeki bacağına ağırlık vererek kalkmalıdır.

Ünite 4
• Yürüme
– Yürüteçler
– Koltuk değnekleri

Yürüteçler
• Yürüteç, yürüyüş sırasında
dengeyi sağlamak amacıyla
ilave desteğe ihtiyaç duyan
engelli ya da yaşlıların kullandığı
bir alettir.

• Koltuk değnekleri hastalara
transferleri sırasında yardımcı
olur.
• Koltuk değneklerinin boyu
uygun olmalıdır.
• KBV öne doğru yürümeyi
kolaylaştırmalıdır.
Koltuk değnekleriyle yürüme

Unit 5
• TS Kullanma
– BVK TS Protokolü Caregiver
– TS çeşitleri
– TS parçaları
– TS güvenliği ve bakımı
– TS’yi açma ve kapatma Keeping the wheelchair in a Car Boot
– TS ile arkaya doğru tilt yapma
– Kaldırımda inip-çıkma
– Merdivende inip çıkma
– Eğim ve rampadan inme
– TS ile manevra
– Yapılması ve yapılmaması gerekenler

Bakımveren TS Protokolü
• KBV olmak TS etiketinin içinde ve dışında olamyı öğretir. En önemli şey TS
kullanan kişiye nasıl taşınmak istediğini sormaktır.
• TS’de oturan kişi ile iletişim çok önemlidir. Her zaman TS’ye oturan bir
kişinin yanındaki ile konuşmak yerine kendisi ile konuşun. Direk o kişi ile
konuşmamak, kişinin bu konuda yeteneksiz olabileceği düşüncesini ortaya
çıkarabilir.
• Unutmayınız ki TS, içindeki kişinin bir parçasıdır.
• Hiçbir zaman TS’yi tutup hastayı sizin istediğiniz doğrultuda ilerletmeye
zorlamayın. Bu kişi omuzundan tutup çekiştirmek ile aynı şeydir. Bu
rahatsızlık verici bir durumdur.

Tekerlekli sandalye çeşitleri
Aktif tekerlekli sandalye Hafif tekerlekli sandalye Spor ekipmanı
Akülü tekerlekli sandalye ve ek güç sağlayıcılar Çocuklar için tekerlekli sandalye
http://www.ottobock.com/cps/rde/xchg/ob_com_en/hs.xsl/337.html

Tekerlekli Sandalyenin Parçaları
http://www.mobilityd
irect.com/v/vspfiles/i
mages/wcterms.png

TS’nin bakımı ve güvenliği
• TS’de varolan çıkıntılı parçalar
– Özellikle kalabalık ortamlarda TS’den kaynaklanan çıkıntıların insanlara zarar vereceğini
unutmayın.
– Kalabalık ortamlarda kişiler TS’nin üzerine düşebilir ve kendilerini yaralayabilirler. Toplum
içinde veya restoranda otururken TS’yi güvenli bir şekilde yerleştirdiğinizden emin olun.
– TS’nin bakımı
– KBV TS’nin nasıl kullanıldığını bilmesi gerekir. Bu demektir ki; tekerlek,
tutamaklar ve yastıklara nasıl bakım verilmesi gerektiğini anlamalıdır..
– İyi bakımı yapılmamış bir TS’nin yaralanmalara neden olabileceği
unutulmamalıdır.

TS’nin toplanması ve açılması
TS’yi açma…..
1. Oturma yerini iki taraftan itin, parmakları içeride
tutun.
2. TS’yi açmak için zorlamayın, parmaklarınızı oturm
yeri ile tutamak arasında sıkıştırmayın.
http://hwa.org.sg/news/how-to-help-a-wheelchair-user/

TS’nin toplanması:
1. Yastık varsa çıkarın
2. Ayaklaık kısmını ayarlayın ve dışarı doğru açın.
3. Oturma yerini önden ve arkadan tutun ve yukarı
doğru çekin.
TS’nin toplanması ve açılması

TS’yi bagaja yerleştirme
• Yastık, ayaklık ve diğer portatif parçaları
çıkarın ,
• TS’yi katlayın ve frenleri kaymaması için
kontrol edin.
• TS’yi paralel olarak bagaja yerleştirin
• Belinizi düz tutmak için dizlerinizi
bükün.
• TS’yi çerçevesinden tutarak kavrayın.
• TS’yi kaldırın ve bagajın kenarına koyun
( TS yi kaldırmak için ayaklarınızı
kullanabilirsiniz)
• TS’yi bagaja doğru kaydırın.
http://hwa.org.sg/news/how-to-
help-a-wheelchair-user/

TS’yi arkaya doğru yatırma
1. Herzman ne yapacağınız konusunda kişiye bilgi verin.
2. Arka taraftaki kolu ayağınız ile itin, aynı anda el
tıtamaklarını aşağı ve arkaya doğru çekin.

Kaldırımlara güvenli bir şekilde çıkma ve inme
1. Kaldırıma güvenli bir şekilde çıkma
• TS’nin önedki tekerlekleri kaldırıma
yerleşecek şekilde pozisyonla.
• Kişiye ne yapacağınızı anlat.
• Tutamakları sıkıca tut, TS’yi arakya doğru
yönlendir ve TS’yi arka tekerlekleri üzerinde
kalack şekilde dengede tut.
• Ön tekerlekleri kaldırıma yerleştir.
• TS’yi kaldırım üzerine çıkana kadar it.
• TS’yi kaldırıma doğru kaldır.
http://hwa.org.sg/news/how-
to-help-a-wheelchair-user/

2. Kaldırımdan inme
• TS’yi kaldırıma yerleştir.
• TS’yi arkaya doğru yönlendir ve arka
tekerlekleri üzerinde dengede tutarak
arkaya doğru hareket ettir.
• Arka tekerlekleri kaldırımdan aşağı
doğru indir, bu arada TS’nin ağırlığını
bir miktar al.
• Her iki arka tekerleğin aynı anda yerle
temasta olduğundan emin olun.
• Yavaşça ön tekerleri indirin.
http://hwa.org.sg/news/how-to-help-
a-wheelchair-user/
Kaldırımlara güvenli bir şekilde çıkma ve inme

1. Merdivenden güvenli bir şekilde
çıkma
Mümkün ise rampa veya asansör kullanın
1. İlk basamağa doğru TS’yi yerleştirin
2. Tutamaklardan tutarak sandalyeyi arkaya doğru
yönlendirin.
3. Bir ayağı ilk basamağa, diğerini bir üste yerleştirin.
4. Arkaya yaslan ve sandalyenin ağırlığını alarak bir üst
basamağa çıkar.
5. Merdivenden çıkarken kendi ağırlığınızı ile
sandalyeyi dengeleyin.
http://hwa.org.sg/news/how-to-help-a-
wheelchair-user/
Merdivenlerden güvenli bir şekilde çıkma ve inme

2. Merdivenlerden güvenli bir şekilde inme
Öncelikle rampa varsa onu kullanın, yoksa aşağıdaki
sırayı izleyin:
1. TS’yi aşağıdaki basamağa doğru yaklaştırın
2. Tutamaklardan tutarak sandalyeyi arkaya doğru
yönlendirin, arka tekerlekler üzerinde dengede kalın.
3. TS’yi ilk basamağa doğru hareket ettirin.
4. TS’yi aşağı doğru indirirken vücudunuzu fren olarak
kullanın.
5. İnişi gövdenizle kontrol edin, arka tekerlekler
üzerinde bir basamak aşağı doğru hareket edin.
6. TS’nin hızlı ve ani bir şekilde inmesine engel olun.
http://hwa.org.sg/news/how-to-help-a-
wheelchair-user/
Merdivenlerden güvenli bir şekilde çıkma ve inme

Dik bir yerden veya rampadan inme
TS’nin geri geri kaymaması açısından geri geri inmek önemlidir.
1. Eğimin temiz olduğundan emin olun.
2. Tutamaklardan sıkıca tutarak TS’nin arkaya doğru kaymasını
engelleyin.
3. Geri adımlarınızı tek tek atın
4. İnişin kontrollü olamsını sağlayın, kontrolü kaybetmeyin.

TS ile Manevra
• TS ile hareket etme zor olabilir
– KBV olarak zemin ile ilgili sorunlarınız olabilir.
– Hafifi itmeleri kullanarak düşme ve yaralanmayı önleyebileceğinizi
unutmayın.
– Küçük taşlar veya engebeli araziler tehlikeli olabilir. Bu nedenle yolun
güvenli olduğundan emin olun.
– İtme sırasında dikkatiniz dağılırsa tehlikeli durumlar ortaya çıkabilir.
– Yaralanma ve kazalar dikkatsizlikten olur.

Yap ve Yapma
• YAP
– Nasıl yardım edebileceğinizi sorun
– TS’deki kişi ile aynı göz hizasından konuşun
– TS’deki kişiye ne yapacağınızı anlatın
– Emniyet kemerinin bağlı olup olmadığını kontrol edin.
– TS duruyor ise, transfer yapılıyor ise veya kullanılmayacak
ise frenleri kilitleyin.

• YAP (devamı)
– TS’deki kişiye rahat olup olmadıklarını sorun
– Diğer sandalye ile arasında bir TS’lik mesafe kalsın
– Zorlanıyor iseniz yardım isteyin.
– Yüzeyin eşitsiz olabileceğiniz düşünerek hep öne bakın.
– Mümkünse anayol yerine kaldırımda ilerleyin.

•YAPMA
– Engelli kişi ile 3. bir kişi aracılığı ile konuşmayın
– TS kullanan kişi ile yarışmayın
– Sıkışmış ise TS’yi itmeyin- problemin ne olduğunu görün ve
düzeltin.
– TS ile başedemeyecekseniz yürüyen merdiveni kullanmayın
– TS’yi kolçaklarından, tekerleklerinden veya diğer portatif
parçalarından tutarak kaldırmayın
– Rampada önden ilerleyerek inmeyin.
– TS’yi öne veya çok arkaya yönlendirmeyin.
– Eğimde ön taraftan inmeyin.

Ünite 6
• Tekerlekli sandalye transferleri
– Yataktan transfer
– Tekerlekli sandalyeden yatağa transfer
– Tekerlekli sandalyeden yatağa kendi kendine
transfer
– Banyo ve tuvalete transfer
• Güvenlik tavsiyeleri
• Tekerlekli sandalyeden duş sandalyesine
• Tekerlekli sandalyeden tuvalete

Transferler
• Wheelchair transfers
– Transfer from the bed
– Transfer from the wheelchair to the bed
– Autonomous transfer from the wheelchair to the bed
– Transfer to the bathroom and toilet
• Safety tips
• From wheelchair to shower chair
• From wheelchair to toilet

Yataktan transfer
• Yatağın bir tarafına paralel olarak tekerlekli sandalyeyi
yerleştirin.
• Yatağı sandalyenin yüksekliğine çıkartın.
• Başı yükseltin ve sandalye tarafında kalın.
• Yatağın frenlerini kilitleyin.
• Bir elle omuz ve boyundan, diğer elle de dizlerin altından
destekleyin.
• Hastadan ayaklarını yataktan indirmesini ve dik
pozisyonda oturmasını isteyin.
• Hastaya terliklerini giymesinde yardımcı olun.
• Hastayı sandalyeye oturtmak için dikkatlice destekleyin.

Tekerlekli sandalyeden yatağa transfer
Önlemler!
• Yatak ve tekerlekli sandalye aynı yükseklikte olmalıdır
• Yükseklikleri eşitlemek için kayma tahtası kullanılabilir

Tekerlekli sandalyeden yatağa kendi kendine
transfer
1. Tekerlekli sandalyeyi ön tarafından yatağa yaklaştırın.
2. Tek tek bacakları yatağın üstüne koyun.
3. Ayakları yatağın üstüne hareket ettirin.
4. Ellerden destek alarak pelvisi kaldırın.
5. Kayma tahtası daha kolay bir transfer için kullanılabilir.

Resim 3. Tekerlekli sandalyeden yatağa önden transfer

• Tekerlekli sandalyeyi yan tarafından yatağa yaklaştırın
• Bacakların ikisini de yatağın üstüne koyun
• Bir eli tekerlekli sandalyeye diğerini yatağın üstüne koyun
• İki elden de destek alarak dirseklere paralel olarak kalçayı
kaldırın.
Tekerlekli sandalyeden yatağa yandan kendi
kendine transfer

Ön taraftan, köşeden ya da yan taraftan tekerlekli
sandalyeden sandalyeye transfer
• Ön taraftan sandalyeye iyice yaklaşın
• Frenleri kilitleyin
• İleri hareket etmek için kollarınızı kullanın
• Bir elinizi sandalyeye diğer elinizi tekerlekli sandalyenin
kolçağına koyun
• Ağırlığınızı ayaklarınıza vererek kalçanızı döndürün ve
sandalyeye oturun

Yerden tekerlekli sandalyeye oturma
1. Yöntem
• Hasta tekerlekli sandalyenin önünde oturmalıdır
• Frenlerin kilitli olduğundan emin olun
• İki elinizi de tekerlekli sandalyenin üstüne koyun
• Dirseklerinizi düzleştirirken, iki ayağınızı da yere koyun
• Kalçanızı çevirin ve tekerlekli sandalyeye oturun

• Hasta tekerlekli sandalyenin önünde oturmalıdır
• Frenlerin kilitleyin
• İki elinizi de tekerlekli sandalyenin üstüne koyun
• Dirseklerinizi düzeltirken, iki ayağınızı da yere
koyun
• Kalçanızı kaldırın ve tekerlekli sandalyeye oturun
Yerden tekerlekli sandalyeye oturma
2. Yöntem

Banyo ve Tuvalete Transfer
Güvenlik tavsiyeleri
• Kişinin bacaklarını banyonun içine
ya da dışına yerleştirirken sırtınızı
düz tutun, dizinizi bükün.
• Havlu asacağını, kapı tokmağını,
tuvalet kağıdı tutacağını ya da
sabunluğu tutacak olarak kesinlikle
kullanmayın — bunlar bir insanın
ağırlığını taşıyacak şekilde
tasarlanmamıştır.
• Banyoda ve duşta yerde kaymayan
bir halı kullanın.

Tekerlekli sandalyeden duş oturağına
• Transfer mesafesini minimuma indirecek şekilde tekerlekli
sandalyeyi yerleştirin
• Tekerlekli sandalyenin frenlerinin açık olduğundan ve herhangi bir
ayaklığı olmadığından ya da sallanmadığından emin olun.
• KBV’nin bir ayağı transfer yapılacak yönü gösterecek şekilde
pozisyonlanır:
– Kişinin, boynunuzdan tutmasına izin vermeyin
– Bir transfer askısı (transfer kayışı) bu transferde kullanılabilir
• Kalktığı zaman kişinin dengesini sağlamak için kendi ağırlığınızı
kullanın

• KBV’nin dizi hafifçe bükülü, ayaklar ayrı olacak şekilde
iyi bir duruş sağlamalıdır. Hastaya olabildiğince yakın
olun
• Transfer sırasında hasta kendi vücut gücünü kullanarak
yardımcı olmalıdır
– Eğer hasta alt ekstremitelerini kullanamıyorsa, bir kaldıraç
kullanılmalıdır
• Hastanın sandalyeden ‘geriye devrilmesini’ engellemek
için oturduğu zaman öne eğildiğinden emin olun.
• Kişiye oturma pozisyonunda yol göstermeden önce
gerekirse sandalyeyi yaklaştırabilirsiniz

Tekerlekli sandalyeden tuvalete
• Tekerlekli sandalyenin pozisyonunu transfer mesafesi
minimum olacak şekilde ayarlayın
• Tekerlekli sandalyenin frenlerini açık olduğundan,
herhangi bir ayaklığı olmadığından ya da
sallanmadığından emin olun.
• KBV’nin bir ayağı transfer yapılacak yönü gösterecek
şekilde yerleştirilmeli:
– Kişinin boynunuza asılmasına izin vermeyin.
– Bir transfer askısı da ( ya da transfer kayışı) bu transferde
kullanılabilir.
• Kalktığı zaman kişinin dengesini sağlamak için kendi
ağırlığınızı kullanın.

KBV’nin dizi hafifçe bükülü, ayaklar ayrı olacak şekilde iyi
bir duruş sağlamalıdır. Hastaya olabildiğince yakın olun.
Bu transfer sırasında hasta kendi vücut gücünü kullanarak
yardımcı olmalı ve tuvalet parmaklıklarından destek
alabilir.
Ağırlığı her iki ayağa verip, kalçanızı tuvaletin üstüne
kaydırın.

Tuvalet tutunma barları ve destekleri
• Tuvalet barları transferlerde yardımcı olmak
üzere tuvaletlere ya da tuvaletlerin dışına
yerleştirilebilir
• Hasta – tercih ettiği taraftan transfere
cesaretlendirilmelidir.

Ünite 7
• Ortez kullanımı
– Ortezin takılması
– Ortezin çıkartılması

Hastanın ayak bileğine ortezin takılması (AFO)
• Dize kadar, düz pamuklu bir çorap giydirin.
Herhangi bir kırışıklık olmamasına dikkat edin
• Kalça ve dizi bükün
• Ayak ortezini (AFO) diz düzken takmayın
• Topuktan çekerek ve ayak parmaklarından
iterek ayak bileği kaslarını esnetin
Ortez : Kas iskelet sisteminin fonksiyonel
özelliklerini ve yapısını değiştirmek için harici
olarak uygulanan bir alettir.
Adım 1 – Ayağı hazırlamak
http://www.hamiltonhealthsciences.ca/docum
ents/Patient%20Education/OrthosisPuttingOnC
hild-lw.pdf

Adım 2– Ayağın AFO içine
yerleştirilmesi
• Bir elinizle , diz ve ayak bileğini 90 derecede bükülü tutun
• Diğer elinizle, bantları açık ortezi tutun
• Önce topuğu ortez içerisine yerleştirin
• Topuğu ortezin (AFO) içeriside yerine yerleşecek şekilde
aşağıya kadar kaydırın.
http://www.hamiltonhealthsciences.ca/documents/Patient%20Education/OrthosisPuttingOnChi
ld-lw.pdf

Adım 3 – Bantların sıkılması
• Baş parmağınızla topuğu AFO
içinde sabit tutun
• Ayak bileği bandını deliğinden
geçirip bağlayın
• En üstteki bandı bağlayın
• Olası kırışıklıkları düzeltmek için
çorabı bilek bandının altından çekin http://www.hamiltonhealthsciences.ca/documents/Patient%20Educat
ion/OrthosisPuttingOnChild-lw.pdf

Adım 4 – Kontrol et !
Çorapta kırışıklık yok
Bantlar uygun sıkılıkta
bağlanmış
Topuğun arkasında boşluk yok
Ayak parmaklarının uçları , tabanın
hemen içinde
http://www.hamiltonhealthsciences.ca/documents/Patient%20Educatio
n/OrthosisPuttingOnChild-lw.pdf
http://www.hamiltonhealthsciences.ca/documents/Patient%
20Education/OrthosisPuttingOnChild-lw.pdf

Dikkatli Olun!
Rahat olması ve cilt basınç problemlerinin
önlenmesi için AFO’nun kontrol edilmesi
zorunludur.
Eğer AFO bu kontrollerden herhangi birinden
‘geçemezse’, çıkartın ve Adım 1’den yeniden
başlayın.

Referanslar
1- http://www.megep.meb.gov.tr/?page=moduller
2- Handbook of Geriatric Nursing Care, 236. cilt, editor: Lippincott Williams &
Wilkins
3- http://www.caregiverproducts.com/lifting-techniques-home-
caregivers.html
4-
http://www.hamiltonhealthsciences.ca/documents/Patient%20Education/Ort
hosisPuttingOnChild-lw.pdf
5- http://www.biomedcentral.com/1471-2318/13/16
6- http://www.parentgiving.com/shop/senior-mobility-devices-98/c/
7- http://www.ottobock.com
8- http://www.healthinaging.org/resources/resource:eldercare-at-home-
mobility-problems/
9- http://www.ozurlulervakfi.org.tr/docs/ozurluler.vakfi-
mimari.erisilebilirlik.kilavuzu.pdf

12 M-CARE: Engelli ve yaşlı bireylerde hareketlilik

Recommended

Recommended

More Related Content

What's hot

What's hot (20)

More from Karel Van Isacker

More from Karel Van Isacker (20)

12 M-CARE: Engelli ve yaşlı bireylerde hareketlilik