Εισήγηση Αντιπεριφερειάρχη της ΠΕ Κοζάνης ΓρηγόρηΤσιούμαρη

1. ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ
ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΔΥΤΙΚΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ
ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ ΚΟΖΑΝΗΣ
Στο τμήμα του ποταμού Αλιάκμονα που διασχίζει τις νότιες περιοχές του Ν. Κοζάνης,
κατασκευάστηκαν από τη ΔΕΗ, με κύριο σκοπό την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας,
δύο μεγάλοι ταμιευτήρες, ο ταμιευτήραςΠολυφύτου, που λειτουργείαπό το 1973και ο
ταμιευτήρας Ιλαρίωνα, η πλήρωση του οποίου ολοκληρώθηκε το 2013. Με την
αξιοποίησή τους δίνεται η παράλληλη δυνατότηταάρδευσης από τους ταμιευτήρες των
περιοχών γύρω από αυτούς.
Ήδη λειτουργούν στην περιοχή, αντλώντας νερό από τον ταμιευτήρα Πολυφύτου, το
αρδευτικό δίκτυο Βελβεντού από το 1975, που εξυπηρετεί 13000 στρ, το αρδευτικό
δίκτυο της νότιας ζώνης ταμιευτήραΠολυφύτου (Σερβίων) από το 1989, που εξυπηρετεί
περιοχή 23000 στρ, καθώς και το αρδευτικό Ιμέρων από το 1998, που εξυπηρετεί
περιοχή 2500 στρ.
Με την παρούσα παρατίθενται συνοπτικά τα δεδομένα σχεδιασμού για την άρδευση
της βόρειας ζώνης ταμιευτήρα Πολυφύτου, όπως αυτά προέκυψαν κατόπιν
αξιολόγησης των δυνατοτήτων.
Η προβλεπόμενη στον σχεδιασμό αυτό αρδευόμενη έκταση, για την πλήρη κάλυψη της
βόρειας ζώνης Πολυφύτου, ανέρχεται συνολικά σε 38.000 στρέμματα και εκτείνεται
στα αγροκτήματατων ΔήμωνΚοζάνης καιΣερβίων - Βελβεντού, κατάμήκος της βόρειας
– δυτικής πλευράς της λίμνης Πολυφύτου, όπως φαίνεται και στον συνημμένο χάρτη
(Ζώνη 1 και Ζώνη 2).
Για την περιοχή αυτή προσφέρονται δύο διαφορετικές παράλληλες δυνατότητες
άρδευσης:
α. Με άντληση, από την τεχνητή λίμνη Πολυφύτου, και
β. Με μεταφορά με βαρύτητα, από την τεχνητή λίμνη Ιλαρίωνα.
Αξιολογώντας προκαταρκτικά τις διαφορετικές δυνατότητες άρδευσης με κριτήρια
κόστους – οφέλους, προτείνεται ο διαχωρισμός της συνολικής έκτασης σε δύο ζώνες:

2.  Στη Ζώνη 1, συνολικής έκτασης 14000 στρ, που θα αρδεύεται με μεταφορά
νερού με φυσική ροή, από την τεχνητή λίμνη Ιλαρίωνα,
 Στη Ζώνη 2, συνολικής έκτασης 24000 στρ, που θα αρδεύεται με άντληση νερού
από την τεχνητή λίμνη Πολυφύτου. Επισημαίνεται ότι για την έκταση αυτή
υπάρχει ήδη οριστική μελέτη και περιβαλλοντική αδειοδότηση.
Η κάλυψη του συνόλου της έκτασης, δηλαδή Ζώνες 1 και 2, με μεταφορά νερού με
φυσική ροή από την τεχνητή λίμνη Ιλαρίωνα κρίνεται καταρχήν μη σκόπιμη, εξαιτίας
των μεγάλων αποστάσεων μεταφοράς του νερού που θα απαιτήσουν και ενδιάμεση
ανύψωση της πίεσης.
Ο συνολικός προεκτιμώμενος προϋπολογισμός του έργου ανέρχεται σε 79Μ€,
συμπεριλαμβανομένων ΕΟ, απροβλέπτων, αναθεωρήσεωνκαι ΦΠΑκαι επιμερίζεται σε
32Μ€ για τη Ζώνη 1 και 47Μ€ για τη Ζώνη 2.
Στον παραπάνω προϋπολογισμό συμπεριλαμβάνονται η απαιτούμενη αγροτική
οδοποιία, τα δίκτυα διανομής, οι τροφοδοτικές δεξαμενές, τα αντλιοστάσια και οι
τροφοδοτικοί αγωγοί.
ΑΡΔΕΥΤΙΚΗ ΖΩΝΗ 1 – ΑΡΔΕΥΣΗ ΑΠΟ ΤΑΜΙΕΥΤΗΡΑ ΙΛΑΡΙΩΝΑ
Σύμφωνα με την Κοινή Υπουργική Απόφαση Δ6/Φ1/3600 – 3/3/2003 των Υπουργών
Οικονομίας και Οικονομικώνκαι Ανάπτυξης, με την οποία εγκρίνεται η επιχορήγηση της
ΔΕΗ Α.Ε. για την κατασκευή του φράγματος και του ΥΗΣ Ιλαρίωνα, προβλέπεται ότι ο
συγκεκριμένος ταμιευτήρας θα εξυπηρετεί και ανάγκες άρδευσης της Βόρειας Ζώνης
Πολυφύτου και περιοχών των Νομών Γρεβενών και Κοζάνης.
Σε ότι αφορά στην άρδευση της βόρειας ζώνης Πολυφύτου από τον ταμιευτήρα
Ιλαρίωνα (αρδευτικό έργο 1 βόρειας ζώνης Πολυφύτου με τροφοδοσία από ταμιευτήρα
Ιλαρίωνα), παρουσιάζονται στη συνέχεια συνοπτικά τα δεδομένα σχεδιασμού για την
άρδευση της Βόρειας Ζώνης Πολυφύτου, που βρίσκεται κατάντη του φράγματος
Ιλαρίωνα και πιο συγκεκριμένα, εντός των ορίων των αγροκτημάτων των οικισμών
Αιανής, Καισαρειάς, Σπάρτου, Σταυρωτής, Πύργου και Κοντοβουνίου.
Ο προκαταρκτικός σχεδιασμός του έργου έγινε από την ΑΝΚΟ κατόπιν σχετικού
αιτήματος της (τότε) ΝΑ Κοζάνης και του (τότε) Δήμου Αιανής.
Η προβλεπόμενη στον αρχικό αυτό σχεδιασμό αρδευόμενη έκταση ανέρχεταισε 14.000
στρέμματα και εκτείνεται σταπροαναφερόμενααγροκτήματα, όπως φαίνεται και στον
συνημμένο χάρτη.

3. Η συνολική διάταξη καιτο εκτιμώμενο μέγεθος τωνέργων υποδομής γιαμεταφορά του
νερού στις συγκεκριμένες περιοχές από το φράγμα Ιλαρίωνα, άντλησής του, όπου
απαιτείται, καθώς και διανομής του στα αγροκτήματα, παρουσιάζεται στο συνημμένο
σκαρίφημα.
Η προς άρδευση προτεινόμενη έκταση εκτείνεται μεταξύ της ισοϋψούς καμπύλης των
300μ, που αποτελεί και το όριοαπαλλοτρίωσηςτης τεχνητής λίμνης Πολυφύτου, καθώς
και της ισοϋψούς καμπύλης των 385m. Επειδή η κατώτερη λειτουργική στάθμη του
ταμιευτήρα Ιλαρίωναείναι 366m, είναι προφανές ότι δεν είναι δυνατή η άρδευση της
προτεινόμενηςέκτασης της Βόρειας Ζώνης Πολυφύτου αποκλειστικά με βαρύτητα. Ετσι
έχει γίνει διαχωρισμός της έκτασης στις δύο παρακάτω ζώνες:
1. Χαμηλή ζώνη, η οποία εκτείνεταιμεταξύ τωνισοϋψώντων300mκαι340m, ώστενα
εξασφαλίζεται η ελάχιστη πίεση λειτουργίας του αρδευτικού, των 2bar, για
άρδευση με μικροκαταιονητήρες (στάγδην άρδευση). Η έκταση της χαμηλής ζώνης
ανέρχεται σε 6.000 στρέμματα. Εφόσον η στάθμη του ταμιευτήρα Ιλαρίωνα δεν
υποβιβάζεται ιδιαίτερα, είναι εφικτή και η άρδευση με μεγαλύτερη πίεση.
Εναλλακτικά θα μπορούσενα κατασκευαστεί διάταξη in-line ανύψωσης πίεσης για
τις περιπτώσεις που η στάθμη του ταμιευτήρα είναι ιδιαίτερα χαμηλή.
2. Υψηλή ζώνη, η οποία εκτείνεται μεταξύ των ισοϋψών των340m και 380m. Η έκταση
της υψηλής ζώνης ανέρχεται σε 8.000 στρέμματα.
Για την άρδευση της συγκεκριμένης έκτασης από τον ταμιευτήρα Ιλαρίωνα, με
διαχωρισμό σε δύο ζώνες άρδευσης προτείνεται, κατ’ αρχήν και για τις ανάγκες ενός
αδρομερούς σχεδιασμού, η κατασκευή των παρακάτω έργων τα οποία φαίνονται στο
συνημμένο σκαρίφημα και χάρτη:
 Κατασκευή τροφοδοτικού αγωγού από το φράγμα του Ιλαρίωνα, ο οποίος με
φυσική ροή θα τροφοδοτεί την συνολικά απαιτούμενη ποσότητα νερού.
 Κατασκευή δικτύου άρδευσης χαμηλής ζώνης, ελάχιστης εξασφαλισμένης
πίεσης 2bar, το οποίο θα αποτελεί συνέχεια του τροφοδοτικού αγωγού, με
αντλιοστάσιο in-line ανύψωσης πίεσης (option).
 Κατασκευή αντλιοστασίου τροφοδοσίας υψηλής ζώνης, το οποίο θα αναρροφά
από τον τροφοδοτικό αγωγό, για την πλήρωση της δεξαμενής κεφαλής της
υψηλής ζώνης (in-line άντληση).
 Κατασκευή καταθλιπτικού αγωγού, που θα συνδέει το αντλιοστάσιο με τη
δεξαμενή κεφαλής της υψηλής ζώνης.

4.  Κατασκευή δεξαμενής κεφαλής της υψηλής ζώνης, σε υψόμετρο 410m,
εκτιμούμενης χωρητικότητας 8.000m3, για την ενδιάμεση αποθήκευση νερού,
με 24ωρη τροφοδότηση από το αντλιοστάσιο και 18ωρη άρδευση.
ΑΡΔΕΥΤΙΚΗ ΖΩΝΗ 2 – ΑΡΔΕΥΣΗ ΑΠΟ ΤΑΜΙΕΥΤΗΡΑ ΠΟΛΥΦΥΤΟΥ
Η αρδευτική ζώνη 2 (αρδευτικό έργο 2 με τροφοδοσία από ταμιευτήρα Πολυφύτου)
καταλαμβάνει έκταση 24000 στρεμμάτων και εκτείνεται από νοτιοδυτικά προς
βορειοανατολικάαπό τους οικισμούς Κοντοβούνι και Σταυρωτή μέχρι και τον οικισμό
Ροδίτη, καταλαμβάνοντας μέρος των αγροκτημάτων Σταυρωτής, Πύργων, Βαθυλάκου,
Μεσιανής, Ροδίτη.
Για το συγκεκριμένο αρδευτικό υπάρχει οριστική μελέτη που είχε εκπονηθεί από το
(νυν) υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης το 1987, επικαιροποιήθηκε το 1997, οπότε και
εκδόθηκε από το ΥΠΕΧΩΔΕ η Απόφαση Έγκρισης ΠεριβαλλοντικώνΌρων. Η μελέτη αυτή
χρήζει αναμόρφωσης – επικαιροποίησης.
Σύμφωνα με τον σχεδιασμό του έργου, προβλέπεται η κατασκευή παρόχθιου
αντλιοστασίου επί της βορειοδυτικής ακτής της λίμνης Πολυφύτου, νότια του οικισμού
Βαθυλάκου, ενώ η δεξαμενή κεφαλής του αρδευτικού χωροθετείται επί της
νοτιοανατολικήςπλαγιάς του λόφου που βρίσκεται δυτικά του οικισμού Βαθυλάκου, σε
κατάλληλο υψόμετρο.
Το έργο περιλαμβάνει:
 Κατασκευή παρόχθιου αντλιοστασίου,
 Κατασκευή τροφοδοτικού καταθλιπτικού αγωγού,
 Κατασκευή δεξαμενής κεφαλής του αρδευτικού,
 Κατασκευή δικτύου άρδευσης
Η προς άρδευση προτεινόμενη έκταση εκτείνεται μεταξύ της ισοϋψούς καμπύλης των
300μ, που αποτελεί και το όριοαπαλλοτρίωσης της τεχνητής λίμνης Πολυφύτου, μέχρι
και το υψόμετρο των 400μ, περίπου.
Πρόκειται γιαέργο με σχεδιασμό όμοιο με το αντίστοιχο έργο του αρδευτικού Σερβίων,
στην νότια ζώνη της λίμνης Πολυφύτου.
Επισημαίνεται ότι, σύμφωνα με την προμελέτητου έργου, η έκταση του συγκεκριμένου
αρδευτικού επικαλύπτει το αρδευτικό δίκτυο Λευκάρων, ενώ δεν επικαλύπτει το
αρδευτικό δίκτυο Μεσιανής, ανάντι του οικισμού.

5. [1-191017144320] Σελ. 5/8

6. [1-191017144320] Σελ. 6/8

7. [1-191017144320] Σελ. 7/8

8. [1-191017144320] Σελ. 8/8
Λαμβάνοντας υπόψη το μέγεθος και τη συνθετότητατου έργου και προκειμένου
να ληφθούν ασφαλείς αποφάσεις για τις περαιτέρω ενέργειες, τον
προσδιορισμό των μεγεθώντου έργου και των αναγκών προγραμματισμού για
βελτίωση της ωριμότητάς του, θα πρέπει να μελετηθεί σε προκαταρκτικό
επίπεδο.
Στο πλαίσιο αυτό και σε συνέχεια των ανωτέρω,
εισηγούμαι:
την έγκριση υποβολής πρότασης στο ΕΑΠ 2012-2016 για το έργο, με τα
παρακάτω χαρακτηριστικά :
Άξονας 7 : Ωρίμανση του αναπτυξιακού σχεδιασμού – Τεχνική υποστήριξη και
δημοσιοποίηση
Μέτρο 7.1 : Μελέτες και υπηρεσίες για την ωρίμανση του αναπτυξιακού
σχεδιασμού
Τίτλος Έργου: Προκαταρκτικές μελέτες αρδευτικού Βόρειας Ζώνης λίμνης
Πολυφύτου με άρδευση από τους ταμιευτήρες Πολυφύτου
και Ιλαρίωνα.
Ποσό (σε €): 187.406,02€ συμπεριλαμβανομένου του ΦΠΑ 24%
Προτείνων Φορέας : Περιφέρεια Δυτικής Μακεδονίας / Π.Ε. Κοζάνης
Φορέας Υλοποίησης : Αναπτυξιακή Δυτικής Μακεδονίας Α.Ε. – ΑΝΚΟ
Φορέας Επίβλεψης Μελετών : ΔΤΕ Π.Ε. Κοζάνης