1. 1
2ኛ ዓመት ቅጽ.2 ቁ.33
ፍኖተ ነፃነት ማክሰኞ መጋቢት 04 ቀን 2004 ዓ.ም.
ፍኖተ ነፃነት ማክሰኞ መጋቢት 4 ቀን 2004 ዓ.ም. ዋጋ 6:00
2ኛ ዓመት ቅጽ.2 ቁ.33
የዜጐቻችንን ደህንነትና መብት ለማስጠበቅ መንግስት
6 መሆን አይጠበቅብንም የተከበሩ አቶ ተመስገን ዘውዴ
ሙስና!? ጊዜው ከአለፈ ሁሉም በኢትዮጵያ ያለው
ኡ!ኡ!እሪ! እሪህ! ይበላሻል፤ ነባራዊ ሁኔታ
ፕሮፌሰር ሰይድ ሐሰን
መሪ ስቴት ዩኒቨርስቲ (አሜሪካ) መንግሥትም ጭምር
(Murray State University)
2 ኃይሉ አርአያ (ዶ/ር)
3
አስገደ ገ/ሥላሴ
5
የሴቶች
መብትና ጥቅም የ‹‹ህሊና እስረኞች››ን ቐሽ ገብሩ
ለማስከበር ሁሉም ኢህአዴግንና
የድርሻውን በመዘከር የሻማ ምሽት ተከናወነ ደርግን
እንዲወጣ ጥሪ እንድናመሳስል
በኢትዮጵያ ዉስጥ በእስር ላይ ለሚገኙ የህሊና እስረኞችን በዝግጅቱ ላይም በርካታ ታዳሚዎችና የእስረኞቹ ቤተሰቦች
ቀረበ በመዘከር በትላንትናው እለት መጋቢት 03 ቀን 2004 ዓ.ም. የሻማ ተገኝተዉ የፕሮግራሙ ተካፋይ ሆነዋል፡፡ በዕለቱ በአገሪቱ ውስጥ የተሰጠን ተጨማሪ
ምሽት ተከናወነ፡፡ የሻማ ምሽቱ ተከናወነዉ በአንድነት ለዲሞክራሲና እየተደረገ ነዉ የተባለዉ የሰብኣዊና ዴሞክራሲያዊ መብት ጥሰትና
ለፍትህ ፓርቲ (አንድነት) ጽ/ቤት ውስጥ ነዉ፡፡ በእለቱ ዝግጅቱን በህግ ሽፋን እየተፈፀመ ያለዉን ድርጊት በማዉገዝ መጣጥፎችና ዕድል
8
በንግግር የከፈቱት የአንድነት ፓርቲ ህዝብ ግንኙነት ሀላፊ ዶ/ር አስተያየቶች የቀረቡ ሲሆን ሥርዓቱን ለመቀየርም ጠንክሮ መታገል
5
ኃይሉ አርአያ ሲሆኑ የመዝጊያ ንግግሩን የፓርቲዉ ፕሬዚዳንት ዶ/ር እንደሚያስፈልግ በአጽንዖት ተገጽልዋል፡፡የህሊና እስረኖችም
ነጋሶ ጊዳዳ አድርገዋል፡፡ እስከሚፈቱ ድረስ የሻማ ስነስረዓቱ እንደሚቀጥል ታውቋል፡፡
በኢትዮጵያ ቴሌቪዥን የሙስሊሞችን ጉዳይ አስመልክቶ
የተላለፈው መልዕክት ስህተት እንደሆነ ተጠቆመ 16
www.andinet.org.et

2. 2
2ኛ ዓመት ቅጽ.2 ቁ.33
ፍኖተ ነፃነት ማክሰኞ መጋቢት 04 ቀን 2004 ዓ.ም.
ዳሰሳ
ሙስና!? ኡ!ኡ!እሪ! እሪህ!
ስለ አሉን ነው። ያለውን ፓርቲም ሆነ ፓርቲውን ተጠግተው አላግባብ ክፍለ-ሀገር ከነበሩት የመሬት ስሪቶች መካከል
ሁለተኛው ደግሞ የዓለም ባንክ አዘውትሮ ሀብት የሰበሰቡትን ግለሰቦችና “ሀብታችን” የሚሉትን ሁለቱ የማደርያመሬትእና የጉልትመሬት የሚባሉት
በየሀገሮች ውስጥ የሚያደርገው የሙስና አሰሳ (ጥናት) ሁሉ ጠራርጎ ሊውስድ እንዲሚችል፤ ይህ ከሆነም ነበሩ። የማደርያ መሬት የሚባለው ጊዜያዊ በመሬት
በኢትዮጵያም ጊዜው ደርሶ፤ “ጥናቱ (አሰሳው) መደረግ ሁሉም ተጎጂ ሊሆን እንደሚችል ለማሳየት ነው። ይህ የመጠቀምመብት የሚሰጥ ሲሆን፣ይህም ይሰጥ የነበረው
አለበት ስላለና፤ ቆይቶም፤ ይህንኑ ጥናት (አሰሳ) በክፍል ሁለት ከዚህ በታች ይቀርባል። በብዛት ለወታደሮችና ለሲቪል ሠራተኞችም ነበር::
ለማድረግ ኪሊማንጃሮ ኢንተርናሽናል የሚባለው አቶ መለስ “ኪራይ ሰብሳቢ! “ኪራይ ሰብሳቢ!...” መሬቱን የሚጠቀሙበት ጭሰኞችም በአገልግሎት ላይ
የአማካሪ ድርጅት ተቀጥሮ ይህም ድርጅት “የኢትዮጵያ እያሉ ከዓመት በላይ መለፍለፋቸው ሲገርመንና እስካሉ ብቻ ነበር:: አገልግሎት ካስተጓጎሉ ወይም አስራት
የስነ ምግባርና ፀረ-ሙስና ኮሚሽን” ተብሎ ከሚጠራው ሲያናድደን የከረመው አንሶ፤ አሁን ደግሞ “የመንግሥት ካልከፈጉ ግን መሬቱን የመነጠቅ ዕድላቸው ሰፊ ነበር::
ጥርሰ-ቢስ ደርጅት ጋር በመተባበር፤ ጥናቱን ጨርሶ ሌባና የግል ሌባ” ተስማምተው የሀገሪቱን ሀብት የጉልት መሬትን የተመለከትን እንደሆነ ጉልት በራሱ
ስላቀረበ ነው። በድርጅቱ ተጠንቶ የቀረበው ጥናት እየመነዘሩት መሆናቸውን፤ ለልማትየሚሆነውን በመሬት የመጠቀም መብት ሳይሆን በመሬቱ ላይ በሰፈሩ
ፕሮፌሰር ሰይድ ሐሰን (አሰሳ) ለኢሕአዴግና ለደጋፊዎቹ (በአቶ መለስ አባባል ገንዘብ እያሳጣ መሆኑን፤ “እድገት” የሚሉትንም ተስፋ አራሾች ላይ የነበረ መብት ነበር:: ጉልት የሚሰጠው
መሪ ስቴት ዩኒቨርስቲ (አሜሪካ) በሌባዎቹ) በሚጥም መልክ ተጠናቆ እስከሚቀርብ ድረስ፤ እያጨማለቀባቸውና እያሽመደበደ መሆኑን፤ ሲነግሩን፤ ለመኳንንት፣ለሹማምንት፣ለጦርአለቆች፣ለንጉሣውያን
(Murray State University) እንዲሁም ሕዝብን እንዳያስበረግግ (እንዳያስቆጣ) የማናቀውን ማሳወቃቸው አይደለም ብለው የሚያስቡ ቤተሰቦችና ለቤተክርስቲያኗ (የኢትዮጵያ
ሆኖ እስኪቀርብ ድረስ፤ የስንኩሉን የጥናት ውጤት በርካታ ናቸው። በብዙዎች አስተሳሰብ፤ አንዱና ዋናው ኦርቶዶክስተዋህዶ ቤተክርስቲያን) ሲሆን፣ባለጉልቱንም
ከወዲሁ ለማሽመድመድ፤ ለማልኮፍኮፍና ለማርከስ ዓላማቸው፤ ኢትዮጵያን ወጥሮ የያዛትን፤ የተከሉት በመሬቱ ላይ በሰፈሩ ሰዎች ላይ የማስተዳደር፣የዳኝነትና
ተብሎ የተደረገ ይመስላል። የአቶ መለስ ዘናዊም “ኪራይ የጠነባ መንግሥታዊ አወቃቀርና ሥርዓት የፈጠረውን ግብርና አስራት የመሰብሰብ ሥልጣን ነበረው:: በዚህ
ሰብሳቢ” የሚባለውን ማደናገሪያ ሀሳብ በሚሰለች ትልቁንችግር ለማርከስ፤ ለማሸማደድ፤ ለማልኮፍኮፍ የመሬት ስሪት መሠረት ባለርስቱ መሬቱን በማልማት
መልኩ ደጋግመው መናገራቸው፤ ከዚሁ ከማልኮፍኮፍና (ዴማጎግ ለማድረግ) ነው። የአቶ ስብሀት ነጋም ስለሙስና የሚጠቀም ሲሆን፣ባለጉልቱ ደግሞ አራሹ ያፈራውን
ከማንቀዝ (ከማርከስ) የመነጨ እርኩስ ሀሳብ ነው ብለው ማውራት አንድም የኪሊማንጃሮ ኢንተርናሽናልጥናት በግብርና በአስራት መልክ በመቀበል ይተዳደር ነበር።
ሰ ሞኑን በኢትዮጵያ ውስጥ በጣም አነጋጋሪ የሚያስቡ በርካታ ናቸው። ሆኖም ግን ይኸው ለጠቅላይ (አሰሳ) ከመውጣቱ በፊት ቀድመው ስለችግሩ በመናገር እንደሚታወቀው፤ አልጋ-ወራሽ አስፋው ወሰን የወሎ
ከሆኑት ጉዳዮች መካከል ሙስና አንዱ ሚኒስትር መለስ ዘናዊ ተጠሪ በሆነው የኢትዮጵያ የስነ በአንድ በኩል እንደ መሲህ ሆነው ለመቅረብና አቶ እንደራሴ ነበሩ፤ ወሎንም አንዳንድ ጊዜ በዓመት
ነው። ሙስና ዋና መነጋገሪያ ሆኖ የተገኘው፤ ምግባርና ፀረ-ሙስና ኮሚሽን ትብብርነት የተደረገው መለስ እንደሚያደርጉትም በኢትዮጵያ የሥነ ምግባርና (ሲመቻቸው)፤ ካልሆነም በየሁለት ወይም ሦስት ...
በአዲስ መልክ ስለተስፋፋ አይደልም። ምክንያቱም ሥር የሕዝብን አስተሳሰብ የሚዳሥሰው ጥናት (corruption ፀረ ሙስና ድርጅት ትብብርነት የተደረገው ተልካሻ አመቱ ወሎን ይጎበኙ ነበር። ወሎን ሲጎበኙም አጅበዋቸው
ከሰደደ በርካታ ዓመታት አልፈውታልና! ይህንንም perception survey) ደካማ (ተልካሻ) እንደሚሆን ጥናት (አሰሳ) አልኮፍኩፈው ለማርከስ፤ ለማጃጃልና የሚመጡ ባላባቶች፤ ወይንም መሬት ተሰጥቷቸው ባላባት
በሚመለከት እኛም ፅፈናል፤ ተናግረናልም፤ ያውም ቢጠበቅም፤ የኢትዮጵያ ሕዝብ የሚያውቃቸውንና ለማጣጣል ያቀዱት ይሆናል ብለው ነው የሚሉ ለመሆን የሚፈልጉ ነበሩ። አልጋ ወራሽ አስፋ ወሰንም
ብዙ!እንደነ ዶ/ር መረራ ጉዲና ያሉ ምሁራንም፤ በየእለቱ የሚጋፈጣቸውን ገፍጋፊ ሙሰኞች ላይ ለዘብ ያለ ብዙ ናቸው። አንዳንዶች ደግሞ እነ አቶ መለስና አቶ የወሎ ክ/ሀገር የበላይ ገዢ ስለነበሩም፤ የማደሪያና የጎልት
በኢትዮጵያ የስነ-ምግባርና ፀረ-ሙስና ኮሚሽን ሙስናን ክሱን በማቅረቡ ሊመሰገን ይገባዋል። ከነዚም መካከል ስብሀት የኢትዮጵያን ሀዝብ እያዋከበ ያለውን የሙስና መሬቶችን ከአንዱ ባላባት (አባቢድራ) ነጥቀው ወደ
ለመታገል የሚደረገውን ድርጊት “አሳ ነባሪዎችን (ትላልቅ አምስቱ በሙስና የናጠጡ የመንግሥት ተቋማት፤ ፍርድ አባዜ (ችግር) መናገራቸው፤ “አድማጮቻቸውንና ሌላው ያዛውሩት ነበር። በነዚህ የመሬት ሥሪቶች ላይ
አሳዎችን) የማይደፍርና ነገር ግን ትናንሽ አሳዎችን ቤት፤ ፖሊስ፤ ግምሩክና ገቢዎች ባለሥልጣን፤ የወረዳ በአጠቃላይም የኢትዮጵያን ሕዝብ ስለሚንቁ ነው” የሰፈረ ጭሰኛም ደስተኛ አልበረም። ደስተኛ ካለመሆኑም
የሚያባርር ነው” ብለውትም ነበር። ግን ማ ሰማ?! አስተዳደርና የማዘጋጃ ቢቶች እንደሆኑ ተነግሮናል። ይላሉ። አንዳንዶች ከዚህ በላይ የሰፈሩት ሀሳቦች አልዋጥ አልፎ፤ ይጨነቅ፤ ይሸበርም ነበር። ለጭንቀቱና ለሽብሩ
ሙስና አሁን መነጋገሪያ ሆኖ “ከቀረበበት ምክያንቶች ሦስተኛው የሕወሓት መስራችና በከፍተኛ ደረጃ ያሏቸው (አንዳንድ ጊዜም እኔንም ጨምሮ) ደግሞ ፤ አንዱ ምክንያት ጭሰኞች ከተላመዱትና ካወቁት ባላባት
ጥቂቶቹን ለማለት ያህል፤ አንደኛው ጠቅላይ ሚኒስተር በሙስና የሚታሙት አቶ ስብሀት ነጋና የኮሙኒኬሽን “ምናልባት የችግሩን ግዙፍነትና የሚያስከተለውንም አባዜ ወደማያውቁት ባላባት መዛወራቸውን ስለማፈልጉት
መለስ ዘናዊ ሙስና እና ኪራይ ሰብሳቢነት የነገሱ ድሬክተር (ሚኒስተር) አቶ በረከት ስምኦን አገሪቱን ተገንዝበው፤ ከፍርሃትና ከመርበርበድ ... የተነሳ ነው፤ ነበር። ሌልው ደግሞ፤ በአዲስ መልክ የተተከሉት
መሆናቸውን” ማመናቸውና በመደጋገማቸው ነው። ወጥሮ የያዛት “የጠነባ ሙስና” አደገኛ አዝማሚያ ይህም አስተሳሰብ መልካም ጎን አለውና ልናበረታታቸው ባላባቶች የሚያስከፍሉት የምርት ድርሻ በጣም ከፍ
ለምሳሌ ከአንድ ዓመት በፊት ለሰበሰቧቸው ነጋዴዎች መሆኑን መግለፃቸው ነው። አቶ ስብሀት ነጋ “በኢትዮጵያ ይገባል” የሚሉም አሉ። እያለ መምጣቱና በአዲስ መልክ የተተከሉት ባላባቶች፤
ባቀረቡት ሪፖርት፤ አላግባብ እየከበሩ ያሉ ሰዎች በተጨባጭ ያለው ሙስናን ለማጥፋት ፍላጎት እንጂ ሙስናን አልኮፍኮፎ ማርከስ ከተነሳ አይቀር፤ ኮርጀው የጭሰኝነቱን “መብት” ካንዱ ነጥቀው ወደ-ሌላው ጭሰኛ
የሰበሰቡትን የሀብት ብዛትና ምንጭ ለመሸፈን ሲሉ የፖለቲካ ቁርጠኝነት ብሎ ነገር የለም፡፡ይኼ በሌለበት (ቀድተው) መፃሀፍ ፅፈዋል ተብለው የሚታሙት አቶ ማዘዋወራቸው ነበር። በዚህም የተነሳ፤ ባላባቶችና
በተለያዩ ስሞች፤ አቅመ-አዳም ባልደረሱ ልጆቻቸውም ተግባርም ውጤትም አይኖርም፡፡ቁርጠኛ ሌባ በረከት ስምኦንም እሳቸው እራሳቸው በሚቆጣጠሩት ጭሰኞች በፍርድ ቤት ይካሰሱ ነበር። እንደ አጋጣሚ
ጨምረው እንደሚሰይሙት/እንደሚያስመዘግቡት፤ አለ፤ቁርጠኛ ተዋጊ ግን የለም” ካሉ በኋላ ጨምረውም፤ የመገናኛ መሣሪያ ቀርበው ቃለ-መጠይቅ ሲሰጡ፤ ሆኖ እኔ የጭሰኞቹን አቤቱታ በነፃ አገልግሎት ከሚጽፉት
ከዚያም አልፎ አንዳንዶች የንግድ ፈቃዶቻቸውን “የኢትዮጵያ ሕዝብ በሙሰኞች ላይ እንዲዘምት ጠይቁ።” በማይገናኝ መልኩ ገስግሰውና ጀርጅረው፤ ኢትዮጵያን አንዱ ነበርኩ (ከሀብታም ነጋዴው ዘምዴና ከነገረ-ፈጆች
በውሾቻቸው ስም ሳይቀር እንደሚያስመዘግቡት (የንግድ የሪፖርተር ጋዜጣና ሌሎችም እንደዘገቡት፤ አቶ ስብሀት ወጥረው ከያዟት መቅሰፍቶች መካከል ዋናው “ኪራይ ጋር በመተባበር)። ይህ የነፃ አገልግሎት ከምኮራበት
የሕይወት ታሪኬ አንዱ ነው። ወደ-ፖለቲካ እንድገባ
የገፋፋኝም ይኸው ልምድ ሳይሆን አይቀርም።
ለወታደሮችና ለሲቪል ሠራተኞችም ነበር:: መሬቱን የሚጠቀሙበት ጭሰኞችም በአገልግሎት ላይ እስካሉ ብቻ ነበር:: ከላይ እንደጠቀስኩት ጭሰኞችና ባላባቶች ይካሰሱ
አገልግሎት ካስተጓጎሉ ወይም አስራት ካልከፈጉ ግን መሬቱን የመነጠቅ ዕድላቸው ሰፊ ነበር:: የጉልት መሬትን የተመለከትን ነበር። የሚካሰሱበትም፤ የምርት ድርሻን መካፍልን
እንደሆነ ጉልት በራሱ በመሬት የመጠቀም መብት ሳይሆን በመሬቱ ላይ በሰፈሩ አራሾች ላይ የነበረ መብት ነበር:: ጉልት አስመልክቶ፤ በተለይም ባላባቱ ጭሰኛውን መሬቱን
ሲነጥቀው ነበር። አብዛኞቹ ከሳሾችም ጭሰኞች ነበሩ።
የሚሰጠው ለመኳንንት፣ለሹማምንት፣ለጦርአለቆች፣ለንጉሣውያን ቤተሰቦችና ለቤተክርስቲያኗ (የኢትዮጵያ ኦርቶዶክስተዋህዶ ነገር ግን አንዳንድ ባላባቶች በተለይም ነባር ጭሰኞችን
ቤተክርስቲያን) ሲሆን፣ባለጉልቱንም በመሬቱ ላይ በሰፈሩ ሰዎች ላይ የማስተዳደር፣የዳኝነትና ግብርና አስራት የመሰብሰብ መሬቱን ነጥቀው ለሌላ ጭሰኛ ይሰጡ የነበሩት-
ሥልጣን ነበረው:: በዚህ የመሬት ስሪት መሠረት ባለርስቱ መሬቱን በማልማት የሚጠቀም ሲሆን፣ባለጉልቱ ደግሞ አራሹ በጭሰኛው ላይ ክስ ይመሰረቱ ነበር። ይህን የሚያደርጉት
ባላባቶችም ጭሰኞቻቸው እንደሚከሷቸው ስለሚያውቁ
ያፈራውን በግብርና በአስራት መልክ በመቀበል ይተዳደር ነበር። አስቀድመው ክሳቸውን ይመሰረቱ ነበር። ከእለታት
አንድ ቀን፤ አንድ ሲወልድ-ሲዋልድ ይዘውት የነበረውን
ፈቃድ እንደሚያወጡ) ነግረውን ነበር፤ ከዚያም አልፈው መሬት የተቀሙት ጭሰኛ፤ ክሳቸውን ለመመሥረት
ባለሀብቶች ብረት ቀጥቅጠው እንዱስትሪ ከመሥራት ነጋ ከፍተኛ ባለሥልጣናት የሚሳተፉበት ታላቅ የፖለቲካ ሰብሳቢነት ነው” ብለው እንደተናገሩ ተዘግቧል። አቶ ወደ ወረዳ ፍ/ቤት ሄዱና በባላባቱ መከሰሳቸውን
ይልቅ፤ ቤቶችን በመሥራትና በማከራየት፤ እንደተሰለፉ፤ ሙስና ወይም በእንግሊዝኛው “ግራንድኮራፕሽን” በረከት ስምኦን “ኪራይ ሰብሳቢ” የሚለው የተወሳሰበ ተነገራቸው። ከሳሻቸውም ክሳቸውን ቀምቷቸው
የሰሯቸውን ቤቶች ለውጭ ሀገር ሰዎችና ኤምባሲዎች እንጂ ጥቃቅን ሙስና (ፔቲ ኮረፕሽን) አይደለም የሚል ሀሳብ የገባቸው አይመስለኝም።ነገር ግን ጠቅላይ አገኙት። ጠበቃቸውን ገዝተው መከራከር እንደሚችሉም
በዶላር መልክ እንደሚያከራዩ፤ በውጭ ሀገር ቤቶችን ክርክርና የሀሳብ አዝማሚያ ሲነሳ፤ ይህንን ለመካድና ሚኒስተር መለስ ይህንን ሀረግ ደጋግመው ስለሚሉት አቶ ተነገራቸው። ደነገጡ! ተርበደበዱ! ተናደዱም። በዚህም
እንድሚገዙ፤ እንደሚገነቡ፤ በውጭ ምንዛሬ መልክ ለመቃወም ቃጣቸው። ሀሳባቸው ተቀባይነት የሌለው በርከትም የበቀቀነት (ፓሮት) ልማዳቸውን ለማድረስ የተነሳ ብዙም ሳይተንፍሱ ወደ ማታ ሲሆን ከፍ/
የሚከፈለውም ኪራይ አግሪቱን ለቆ እየወጣ መሆኑንና፤ መሆኑን ሲገነዘቡ፤ እንደመደናገርና ግራ መጋባት አሉና (ሱሳቸውን ለማርካት)ነው መሰል፤ የኢትዮጵያን ሕዝብ ቤት ተመልሰው፤ ከኛ ጋር ተደባለቁ። “እንዴት ሆኑ፤
በሳቸው ግምት በቤት ኪራይ መልክ አገሪቱን ለቆ ከገቡበት አጣብቂኝ ለመውጣት ሲሉ የፈረደበት እያሸማቀቀና እያዋከበ ያለውን “ኪራይ ሰብሳቢነት” አባ እገሌ፤ የፃፍንላቸውን ማመልከቻ አስገቡ?” ብለን
የወጣው ሀብት በአሜሪካ ዶላር እስከ ሁለት ቢሊዮን የሥነ ምግባርና ፀረ-ሙስና ከሚሽን ተብየውን አልኮፈኮፉት፤ አጃጃሉት፤ አረከሱት። ይህ ትልቁን መጠየቅ ስንጀምር፤ በከፍተኛና በማያቋርጥ(ጎረቤቱን
እንደሚደርስ ተናግረዉ ነበር። በቅርቡ ለፓርላማ “ኮሚሽኑለምንኃይሉንአያሰባሰብም? በሁሉም የሙስና ችግር የማራከስ ተግባር ምንጩ የኢትዮጵያን ሕዝብ ሁሉ አስበርግጎ በሰበሰበው) ጩኸታቸው፤ “ኡ!ኡ!ኡ!ኡ!
ባቀረቡት ሪፖርት ደግሞ፤ ይህንኑ ጉዳይ ትልቅ ትኩረት ዓይነቶች ላይ ለምን አይዘምትም? ሕዝቡንም በሙሰኞች ከመናቅ የመነጨም ይሁን፤ ለማደናገር፤ ወይም ችግሩን እሪ! እሪ! እሪ! እሪህ!! ኡ!ኡ!ኡ!ኡ! እሪ! እሪ!እሪህ!!! ያገር
ሰጥተውት ከተናገሯቸው መካከል “...የመንግሥትን ግብር ላይ ማሰለፍ ይችላል” ብለው ከሰሱ (አሟከኩ)። ልክ ለማርከስ... እንደነ አቶ በርከት ያሉ ሰዎች ችግሩን ያለህ! የሕዝብ ያለህ! አሉ ። በጩኸታቸው ተደናግጥው
ግን አሁን መንግሥት ብቻ አይደለም እየሰበሰበ ያለው ነዎት አቶ ስብሀት፤ ይህ ጥርሰ-ቢስ ድርጅት በመጀመሪያስ ሲያረክሱት ያበሳጫል! በጣም! ስለሙስናው ስንፅፍና የተሰበሰቡት ጎረቢቶቻችንና ለሰኞ ገባያ የመጣው ገጠሬ
ከመንግሥት ውጪ የመንግሥትን ግብር እየሰበሰቡ ያሉ የተቋቋመው ለዚሁ አይደል! በማንስ ተቋቋመና፡፡ ስንናገር የነበረነውንም ሆነ የኢትዮጵያን ሕዝብ ያናድዳል! “ምን ሆነው ነው” ብሎ ሲጠይቃቸው፤ “ጩኸቴን
ሁለት ክፍሎች አሉ፡፡ አንደኛው የመንግሥት ሌባ ነው፡ የዚህ ፅሁፍ ዋና አላማ አቶ ስብሀት ለመካድ የፈለጉትን ንዴቱንና ብስጭቱን ለማሳየት በህይወቴ ካየሁት ተቀማሁ! ውይ! ውይ! ጩኸቴን ቀሙኝ!“ አሉ። እነ አቶ
፡ ሁለተኛው የግል ሌባ ነው፡፡እነዚህ ሁለቱ አንድ ላይ ታላቅ ፖለቲካዊ ሙስና (ግራንድኮራፕሽን) በኢትዮጵያ ተጨባጭ ታሪክ ጋር እንዳያይዘው ይፍቀዱልኝ። መለስ፤ ስብሀት ነጋና በረከት ስምዖን ጩኸታችንን ከኛ
ሆነው ለመንግሥት መግባት የሚገባውን ይካፈሉታል” መኖንሩን ብቻ ሳይሆን፤ ሀገሪቱን ከሚፈታተኗት አንዱና አንዳንዶቻችሁ እንደምታውቁት፤ በንጉሡ ከጯሂዎቹ ነጥቀው ስላላገጡብን ምናልባት ሰሚ ብናገኝ
በቀዳሚ ደረጃ የሚገኝ ችግር መሆኑን፤ በሥልጣን ላይ ዘመን የተለያዩ የመሬት ሥሪቶች ነበሩ። በወሎ እኛም “እሪ! እሪ! ኡ!ዑ...ኡ!...!” እንበል እንጂ ጃል!።
www.andinet.org.et

3. 3
2ኛ ዓመት ቅጽ.2 ቁ.33
ፍኖተ ነፃነት ማክሰኞ መጋቢት 04 ቀን 2004 ዓ.ም.
ጊዜው ከአለፈ ሁሉም ይበላሻል፤
መንግሥትም ጭምር
በሰበሰና ወደቀ፡፡ የእኛ ኢህአደግም እስከ አሁን ድረስ የነበሩ በመጀመሪያ ርቆ፣ ቀስ በቀስ ግን ከፍታውን እየቀነሰ መጥቶ “ምንም እንኳን በእነዚህ ስምንት ዓመታት ጥሩ ብትሰራም
አራት ሀገራዊ ምርጫዎችን በከፍተኛ ድምፅ አሸንፌአለሁ የተወሰነ ጊዜ ሲያልፍ በላዩ ላይ ወርዶ ማጥለቅለቅና ከዚህ ካለፈ ግን ከልምድ እንዳየነው ነገሮች መበላሸት
ብሏል፡፡ ከዚህም አልፎ የጃፓኑን ፓርቲ እንደምሳሌ እየጠቀሰ በሁለንተናው መስረጽ ይጀምራል፡፡ ይህን ማህበራዊ ሕግ ስለሚጀምሩ ክፉ ነገር ማየት ከመጀመራችን በፊት ብትሔድ
ገና 40 ዓመት አገዛለሁ እያለን ነው፡፡ በተፈጥሮው ዓለምም በግልጽ ማየት ይቻላል፡፡ ተፈጥሮ ይሻላል” ነው የሚሉት፡፡ በሌሎች አገሮች መሪዎቻቸውን
አውራ ፓርቲ መሆን በራሱ ያለ ነገር ነው፡፡ በራሱ በማያቋርጥ ሂደት ላይ እንደሆነ ይታወቃል፡፡ ለምሣሌ ለአምስት ዓመት አይተው ከወደዷቸው ሌላ አምስት ዓመት
የሚወገዝም አይደለም፡፡ ዴሞክራሲ በሰፈነባቸውም ሆነ አትክልትና ፈራፍሬዎች በዛፍ ላይ ወይም በመሬት ላይ ያክሉላቸዋል፡፡ ከዚያ በኋላ ግን ጥሩም ቢሰሩ “ሶሪ” ነው
ባልሰፈነባቸው አገሮች አውራ ፓርቲዎች አሉ፡፡ አንድ አውራ እያሉ በወቅታቸው ሲያይዋቸው ያምራሉ፤ ሲቀምሷቸው የሚሏቸው፡፡
ፓርቲን የሚያስወግዘው አውራ ፓርቲ የሆነበት መንገድ ይጣፍጣሉ፤ ለሰውነት ይስማማሉ፡፡ ጊዜያቸው ሲያልፍ ግን አንድ መሪ ወይም የአገዛዝ ሥርዓት ጥሩ ከሰራ
ኢ-ዴሞክራሲያዊ ወይም አምባገነናዊ የሆነ እንደሆነ ነው፡፡ በውስጣቸው የሚሠራው ኬሚካላዊ ሂደት መልካቸውንም በሥልጣን ላይ ቢቆይ ምን አለበት? የሚል ጥያቄ ይነሳል፡
በአሜሪካ፣በእንግሊዝ፣በስዊድን፣በኖርዌይ፣በፊላንድ፣ ሆነ ጣዕማቸውን ይለውጠዋል፡፡ ጠቀሜታቸውንም ፡ (በነገራችን ላይ ኢህአዴግ የዚህ ዓይነት አስተሳሰብ ነው
በቦትስዋና አውራ ፓርቲዎች ታይተዋል፡፡ እነዚህ ፓርቲዎች ያስቀረዋል፡፡ በተመሳሳይ ተፈጥሮአዊ ሂደት እንደ ወተትም ያለው፡፡ ስለዚህም ነው አርባ ዓመት እገዛለሁ የሚለው)
አውራ ፓርቲዎች የሆኑት የዴሞክራሲያዊ ሥርዓትን ሆነ ቅቤ የመሳሰሉ ነገሮች ይበላሻሉ፡፡ “ጥሩ ከሠራ” የሚባል ነገር የለም፡፡ ምክንያቱም ከተወሰነ
በማስፈናቸው፣የሕዝቡን ፍላጎት በማሟላታቸውና በነፃና ወደ ማህበራዊ ህይወት ስንመጣም ሁኔታው በተፈጥሮ ጊዜ በኋላ ጥሩ አይሰራምና፡፡ “ምን አለበት” ለሚለው ብዙ
ኃይሉ አርአያ (ዶ/ር) ፍትሐዊ ምርጫ በተደጋጋሚ በመመረጣቸው ነው፡፡ በሌላ ህይወት ከምናየው የተለየ አይደለም፡፡ ሰዎች ከተናጠል ጉድ አለበት፡፡ ቀደም ሲል እንደተገለጸው መባለግ፣ መሞሰን፣
በኩል በአፍሪካም በእሲያም አውራ ፓርቲዎች ታይተዋል፡፡ ኑሮ ተላቅቀው ማህበራዊ ህይወት ሲጀምሩ ህይወታቸው መተበት፣ ሕዝብን መናቅ፣ ሕግን መናቅ፣ በአጠቃላይ
አውራ ፓርቲ የሆኑት ግን ዴሞክራሲያዊ ሥርዓትን በመከተል የሚመራበትንም ሥርዓት አብረው ፈጥረዋል፡፡ ህብረተሰቡ አምባገነንነት አለበት፡፡ የጥሩ ሥራ ዘመን ከሰለጠኑ አገሮች
ከዛሬ አስር ዓመት በፊት እዚህ አዲስ አበባ ውስጥ የሕዝቡን ፍላጎት በማሟላትና ነፃና ፍትሐዊ ምርጫ በማካሄድ እያደገና እየሰፋ ሲሄድ የሚመራበት ሥርዓትም ውስብስብ እንዳየነው ስምንት፤ግፋ ቢል አስር ዓመት ነው፡፡ ከዚያ በኋላ
አንድ የጃፓን ድርጅት ውስጥ በኃላፊነት ቦታ ላይ ይሠራ አይደለም፡፡ ወደ ሃገራችን ስንመጣም ኢህአዴግ መጀመሪያ እየሆነ መጥቷል፡፡ ይህ ውስብስብ ሥርዓት በየጊዜው በእርግጠኝነት ነገሮች መበላሸት፣መበስበስ. . . ይጀምራሉ፡፡
የነበረ ጃፓናዊ ወጣትን እንግሊዝኛ ቋንቋ በግል አስተምረው ሥልጣን የያዘው በጠመንጃ አፈሙዝ ነው፡፡ ከዚያም በኃይል ካልተፈተሸና ካልተስተካከለ የህብረተሰቡ ህልውና አደጋ ላይ የተፈጥሮ ወይም ማህበራዊ ሕግ ነዋ!
ነበር፡፡ አንድ ጊዜ ስለፖለቲካ አንስተን ስናወራ “እንዴት የያዘውን ሥልጣን የሕግ ሽፋን ለመስጠት በአካሄዳቸው ይወድቃል፡፡ በበርካታ አገሮች መሪዎችና የአገዛዝ ሥርዓቶች ከስምንት
ነው በእናንተ አገር “ሊበራል ዴሞክራቲክ ፓርቲ” የተባለው ነፃና ፍትሐዊ በአልሆኑ ምርጫዎች አሸነፍኩ በማለት ነው፡ በህብረተሰብ ሥርዓት ውስጥ ቁልፍ ከምንላቸው ጉዳዮች ወይም ከአስር ዓመታት በላይ ሥልጣን ላይ ሲቆዩ ይታያል፡፡
የፖለቲካ ድርጅት በተከታታይ፣የተመረጠውና ሳያቋርጥ ፡ ስለዚህ ኢህአዴግ ዴሞክራሲያዊ አውራ ፓርቲ አይደለም፡ አንዱ ሥልጣን ነው፡፡ ሥልጣን ሰዎች ማህበራዊ ሥርዓትን ከሰላሳ እስከ አርባ ዓመታት የቆዩም አሉ፡፡ በሃገራችን የፊውዳሉ
ለ40 ዓመታት ያህል በሥልጣን ላይ የቆየው? እውነት ሕዝቡ ፡ ዴሞክራሲያዊ ያልሆነ አውራ ፓርቲ፣ አምባገነን አውራ ሲፈጥሩ ስርዓቱ ለሁሉም ዜጎች በአኩልነትና ፍትሐዊ በሆነ የአገዛዝ ሥርዓት ለምዕተ ዓመታት ቀጥሏል፡፡ የደርግ ሥርዓት
ከልቡ ፈልጎ እየመረጠው ነው?” ስል ጠየቅሁት፡፡ ለጥያቄዬ ፓርቲ ነው፡፡ መንገድ እንዲያገለግል የማድረግ ኃላፊነቱ ላለባቸዉ ሰዎች አሥራ ሰባት ዓመታት ገዝቷል፡፡ ኢህአዴግ ሃያ አንደኛውን
መልስ ለመስጠት ጊዜ አልወሰደበትም፡፡ ማወላወልም የዚህ አጭር ጽሑፍ ዋና ትኩረት አንድ አውራ በስምምነት የሚሰጣቸው በጎ ኃይል ነው፡፡ ሆኖም ይህ በጎ ዓመት እያገባደደ ነው፡፡ የዚህ ዓይነት ቆይታ ማህበራዊ ሕግን
አልታየበትም፡፡ “አዎ ፓርቲው በተደጋጋሚ በመመረጥ ፓርቲ ዴሞክራቲክ ነው ወይስ አምባገነን? እሚለው ኃይል በሰዎች እጅ ከተወሰነ ጊዜ በላይ ሲቆይ የያዙትን ሰዎች የጣሰ ነው፡፡ ማህበራዊ ኮንትራትን (Social Contract)
ለረጅም ጊዜ በሥልጣን ላይ ቆይቷል፡፡ አውራ ፓርቲም ነበር፡ ላይ ሳይሆን አንድ ፓርቲ ዴሞክራቲክ ቢሆንም የማበላሸት ባህሪ አለው፡፡ የጣሰ ነው፡፡ በሥልጣን ላይ ያለው ኃይል አገዛዙን ከሕግ
፡ ሆኖም ፓርቲው በሙስና የተዘፈቀ ነው፡፡ የሚመረጠውም ከተወሰነ ጊዜ በላይ ሥልጣን ላይ ከቆየ ቀስ በቀስ በሰለጠነው ዓለም ሰዎች ሥልጣን በእጃቸው ሲወድቅና ውጭ ለመቀጠል የሚያስችለውን አቅም ለጊዜው ገንብቷል
ሙስና በተመላበት አካሄድ ነው” ነበር ያለኝ፡፡ ፓርቲው ለብዙ መባለግ፣መበላሸት፣መሞሰን፣መንቀዝ፣መበስበስ ይጀምራል የተወሰነ ጊዜ ሲያልፍ የማህበራዊ ሕግ ሆኖ መበላሸት ሲጀምሩ፣ ማለት ነው፡፡ ሕዝቡም ኮንትራት አፍራሹን ኃይል ለመለወጥ
ጊዜ በሥልጣን ላይ በመቆየቱና በመበስበሱ የተነሳ መበስበሱን እሚለው ላይ ነው፡፡ ይህ እንደ ተፈጥሮ ሕግም፤እንደ ሕዝብ በልምድ እያዳበረው የመጣው ስልት መሪዎችንና ለጊዜው አቅም አንሶታል ማለት ነው፡፡ ደግነቱ ግን ቀደም ሲል
የጠሉ በርካታ አባላቱ ከውስጥ እየጠሉትና እየከዱት ማሕበራዊ ሕግም ሊወሰድ ይችላል፡፡ ስለዚህ ነው ስርዓትን መለወጥ ነው፡፡ ስለዚህ ነዉ ብዙውን ጊዜ ሥልጣን አንደተገለጸው ተፈጥሮም ሆነ ማህበራዊ ህይወት በማያቋርጥ
በመሄዳቸው ሕዝቡም በአጠቃላይ እየጠላው በመምጣቱ “Power corrupts; absolute power corrupts በእጃቸው ያለ ሰዎች መበላሸታቸው እንደማይቀር ታውቆ የለውጥ ሂደት ውስጥ በመሆኑ ሕገ ወጡ ገዢ ሥርዓትም ሆነ
በሌላ ፓርቲ ተሸንፎ በአሁኑ ጊዜ በሃገሪቱ ካሉት ፓርቲዎች absolutely”፣ማለትም “ሥልጣን ያሞስናል፤ፍጹም የሆነ ከተወሰነ የአገልግሎት ዘመን በኋላ የመበላሸት ምልክት ተገዢው ሕዝብ ይለወጣሉ፡፡ የሕገ-ወጥ ሥርዓት የለውጥ
ሁለተኛ ሆንዋል፡፡ ሌሎች አዳዲስ ፓርቲዎች እየወጡም ሥልጣን ደግሞ ፍጹም በሆነ መንገድ ያሞስናል” የተባለው፡ ለጊዜው ባያሳዩም አንዲለወጡ የሚደረጉት፡፡ ለምሳሌ አንድ አቅጣጫ እየተዳከመ መሄድ ነው፡፡ በሕገወጥነት ዘላቂ አቅም
ስለሆነ የዚህ ፓርቲ የወደፊት የማንሰራራትና ወደ ሥልጣን ፡ “ያሞስናል” ሲባል ያባልጋል፣ያበላሻል፣ያነቅዛል፣ያበሰብሳል የአሜሪካ ፕሬዚደንት ምንም እንኳን ጥሩ ሥራ ቢሠራም ሊገኝ አይችልምና፡፡ የተበደለ፣ለማህበራዊ ኮንትራት መከበር
የመምጣት ዕድሉ በጣም አነስተኛ ይመስላል፤ በምርጫ ሂደት ማለት ነው፡፡ ሥልጣንን ከስምንት ዓመት በላይ መጨበጥ አይችልም፡ የቆመ ሕዝብ የለውጥ አቅጣጫ ደግሞ መጠናከር ነው፡፡
ሙስና እስካላሸነፈ ድረስ፡፡ አንድ የፖለቲካ ሥርዓት ሲጀምር ምንም ያህል ፡ የመባለግ ምልክት ካሳየ በመጀመሪያዉ አራት አመታት የተፈጥሮ ሕጉ ይደግፈዋልና፡፡ እውነት ከጎኑ ነውና፡፡ ሠላማዊ
የጃፓኑን ፓርቲ ያነሳሁት በምሳሌነት ነው፡፡ አውራ ዴሞክራሲያዊ ቢሆን ሥልጣን ከያዘበት ዕለት ጀምሮ ሊሰናበት ይችላል፡፡ ከስምንት ዓመት በኋላ ግን “ሕግ ነውና ትግል የሚነሳው ከዚህ መሠረታዊ አስተሳሰብ ነው፡፡ አሸናፊ
ፓርቲ ነኝ እያለ 40 ዓመት ያህል ገዝቷል፡፡ ከጊዜ በኋላ ግን የመበላሸት፣የመባለግ፣የመንቀዝ፣የመበስበስ ደመና ምን ይደረጋል፤መሔድ አለብህ” ይባላል፡፡ በሌላ አነጋገር ነው የሚባለውም በዚህ ምክንያት ነው፡፡
ቐሽ ገብሩ
ኢህአዴግንና ደርግን እንድናመሳስል የተሰጠን ተጨማሪ ዕድል
በሀዘን የሚያኮማትሩ ትራጀዲዎች፡፡ እስካሁን የቀረቡ ዶክመንተሪዎችን ይዘት በኢትዮጵያ ቴሌቪዥን ዶክመንተሬዎች ሆነን ሳይሆን በፖለቲካ አቋማችን ነው
ኢህአዴግ ደርግን አስወግደ በትረ መርምሩ፡፡ ወደየት ያጋደሉ እንደሆኑ የተወሰነበት ሕዝብም “ኢትቪዬጵያ” እያለ የታሰርነው፡፡” የሚሉ ተጠርጣሪዎች በህዝብ
ስልጣኑን ከተቆናጠጠ እነሆ ወደ 21ኛ ትረዳላችሁ፡፡ ዓላማቸውም ይገባችኋል፡፡ ከማሸሟጠጥና ያገደው የለም” ዋናው አመኔታ እንዳያገኙ ማድረግ ሁለተኛው ነው፡
ዓመቱ እየተንደረደረ ነው፡፡ “ከማስወገድ” ጠቅለል ስናደርጋቸው እነዚህ ኢኮኖሚ ተኮር የሆኑ ዶክመንተሬዎች ፡ እንሰልስ ካልን ደግሞ ህዝቡን በማሸማቀቅ
ስትራቴጂ ጋር ለበርካታ ዓመታት የኖረው ዶክመንተሪዎች በጠቅላላ በማህበራዊ፣ ግብ ላይ ነው፡፡ ዋና ግቡ ኢህአዴግ ታይቶ ውልፍት እንዳይል ማድረግ የመሳሰሉት
ገዥው ፓርቲ አሁንም “ከማስወገድ ኢኮኖሚያዊና ፖለቲካ ላይ የሚጠነጥኑ የማይታወቅ የኢኮኖሚ ዕድገት እንደመጣ ከዶክመንተሪው ይገኛሉ ተብለው የታሰቡ
ስትራቴጂ” ከዚህ የሚወጣ አይመስለኝም፡ ሲሆኑ ግባቸውም ተመሳሳይ ነው፡፡ የገዥውን መስበክ ነው፡፡ እድገቱ እውነት ቢሆን ኖሮ ትርፎች ይመስሉኛል፡፡
፡ ከማሰርና ከማሳደድ በተጨማሪ ለአገዛዙ ፓርቲ ገፅታ መገንባት፡፡ በማህበራዊ ላይ ፕሮፓጋንዳ የሚያስፈልገው አይመስለኝም፡፡ ከነዚሁ ከፖለቲካ ተኮር ዶክመተሪዎች
ጥንካሬ ይሆናሉ ተብለው የታመነባቸው የሚሰሩት ዶክመተሪዎች የኢህአዴግን ሦስተኛው በኢትዮጵያ ቴሌቪዥን ሳንወጣ ታሪካዊ የሆኑና የትግሉን ፈታኝነት
ፕሮግራሞች እየተሰናዱ በመንግስት ተወዳጅነት ህዝቡ እንዴት ተዋዶና ከሚሰሩ ዶክመንቴሪዎች የፖለቲካ ይዘት ያስረግጣሉ ተብለው የታሰቡ አሳዛኝ
ዳንኤል ተፈራ ሚዲያዎች ይተላለፋሉ፡፡ ሚደያዎችን ተከባብሮ መኖር እንደጀመረ፣ ሙስሊሙና ያላቸው ናቸው፡፡ ዋናው ጉዳዬም ይሄው ታሪኮች ወቅት እየተጠበቀ ተሰናድተው
ከሰብዓዊ ዴሞክራሲያዊ መብቶቻችን ክርስቲያኑ ያለውን ህብረት አዲስ የተፈጠረ ነው፡፡ በፖለቲካ ዘውግ ላይ የሚሰሩት ወደዚሁ ህዝብ ጐራ ይላሉ፡፡ ያለ ምንም
መቼስ ቢፅፉት ቢፅፉት የማያልቅ ባህር እንድንፈገፍግና በ “አቤት” ወዴት” አስመስሎ ባጋደለ መልኩ የሚያቀርብ ሲሆን የኢቴቪ ፕሮግራሞች ዋነኛ ግባቸው አላማ ተዘጋጅተው እንደማይቀርቡ ግን
ቢኖር የኢትዮጵያ ፖለቲካ ነው፡፡ በአስደናቂና እንድንወርድ የራሳቸውን ሚና ይጫወታሉ፡፡ አላማውም ኢህአዴግ እንዴት ማህበራዊ ኢህአዴግን እንደሚመኘው “አውራ ልብ ማለት ይገባል፡፡ እነዚያ ለእውነተኛ
ተገለባባጭ ትዕይንቶች የተሞላው የአፍሪካ አለመታደል ይሏችኋል እንዲህ ነው፡፡ ዋስትና እየፈጠረ እንደሆነ መስበክ ነው፡፡ ፓርቲ” ማድረግ ነው፡፡ የገዥው ፓርቲ ዓላማና ዴሞክራሲያዊት ኢትዮጵያን
ቀንድ ፖለቲካ አካል የሆነው የኢትዮጵያ ከቅርብ ጊዜ ወዲህ “ለገዥው ፓርቲ በኢኮኖሚው ላይ አነጣጥረው ፖለቲካ እንዳይበላሽ ሽፋን መስጠት ነው፡፡ ለመፍጠር ልብ የሚነካ ትግል ያደረጉ
ፖለቲካ መልከ ብዙ ነው፡፡ “ጆሮ በመስማት ያገለግላል” እየተባለ በሚወቀሰው በመከረኛው የህዝብ ሀብት የሚሰሩ (ጥርጊያውን ማበጀት ነው፡፡) ዜጐች የሞቱለት አላማ በአቋራጭ የተሸጠ
አይሞላም” እንደሚሉት በማይሞላው የመንግስቱ ኢ.ቴ.ቪ “ፕሮፓጋንዳ” የሚባል የኢኮኖሚ ፕሮግራሞች ግብም የተለየ እነ “አኬልዳማ” ተዘጋጅተው ሲተላለፉ መሆኑን ቢሰሙ ምን ይሉ ይሆን? ብየ ራሴን
ጆሮአችን የምንሰማቸው ጉዳዮች በርካታ በሽታ ያጠቃቸውን ዶክመንተሬዎች ሲቃ ነገር የለውም፡፡ የኢትዮጵያ ቴሌቪዥን ኪሳራውም በዚያው ልክ ሆነ እንጅ ስጠይቅ ክፉኛ የሚያሸብር ስሜት ውስጤን
ናቸው፡፡ አክሮባቶች ማት ናቸው፡፡ በሚተናነቃቸው ጋዜጠኞች ያቀርብልናል፡ በገሃድ ከምናውቃት ኢትዮጵያ ወጥተን እንዲያተርፋ የተሰላውም ብዙ ይመስለኛል፡፡ ይወረዋል፡፡ የነዚህ ዶክመተሪዎች ዓላማ
የምስራቅ አፍሪካ ፖለቲካ ከማሳቅ ይልቅ ፡ ዶክመንተሪ ወይስ ፕሮፓጋንዳ የሚለው ሀብታም ገበሬ፣ ሀብታም ነጋዴ፣ የጠገበ ኢህአዴግ ሽብርተኝነትን ለመዋጋት እንዴት ግን የተሰጠው ታጋዮችን ማንነትና ጀብዱ
የሚያስኮርፍ ኮሜዲ ፊልሞቻችን የተሻለ ጥያቄ እንዳለ ሆኖ ማለት ነው፡፡ ትዕግስት ዜጋ ያለባት ሀገርን በምናባችን እንድንፈልግ ላቡን እንዳንጠፈጠፈ ማሳየትና ከህዝብ ለታሪክ ቀርፀ ከማስቀመጥ ባለፈ የደርግን
ፈገግ የሚያሰኙ ናቸው፡፡ አንዳንዴ ደግሞ ተችሯችሁ ከሆነ ወደ ኋላ ተመልሳችሁ የሚጋብዝ ነው፡፡ ይሄው የኢኮኖሚ ዕድገት ጭብጨባ ማስቸር አንዱ ሲሆን “አሸባሪ አረመኔነት በማግዘፍ የኢህአዴግን ክፋት
ወደ ገፅ 12 ዞሯል
www.andinet.org.et

4. 4
2ኛ ዓመት ቅጽ.2 ቁ.33
ፍኖተ ነፃነት ማክሰኞ መጋቢት 04 ቀን 2004 ዓ.ም.
ነፃ አስተየት
ርዕሰ አንቀፅ
በቀያማ ቀበሌ ላይ
ማረሚያ ቤቱ ራሱ የደረሰው ግፍና በደል
የመልካም አስተዳደር
ፍኖተ -ነፃነት ጋዜጣ ሐምሌ 2ዐዐ3 ዓ.ም
ተመሠረተ፡፡ ፍኖተ ነፃነት በአንድነት ለዴሞክራሲና
መታረም አለበት እጦት ብቻ አይደለም፡፡
ለፍትህ ፓርቲ (አንድነት) ሥር የሚታተም በአገራችን ያለው የህግ የበላይነት በየጊዜው አነጋጋሪ እየሆነ ነው፡፡ አነጋጋሪ ብቻ ሳይሆን በአብዛኛው
በፖለቲካዊ፣ በማህበራዊ፣ በኢኮኖሚያዊ፣ በወቅታዊ ጉዳዮችና ዶ/ር ሻኮ ኦቶ ኮራ
በመዝናኛ ላይ የሚያተኩር የፓርቲው ጋዜጣ ነው፡፡ ሁለት ጫፍ ላይ ያሉ አቋሞች ይስተናገዳሉ፡፡ አንደኛው ጫፍ “በዚች አገር የህግ ሥርዓት የለም፡፡
ኢህአዴግ በህግ ሽፋን ተቃዋሚዎችንና ተቺዎቹን ያለማንም ከልካይ ያሻውን የሚያደርግበት፤እያንዳንዱ በኮንሶና በደራሼ ወረዳዎች የሚኖረው ሕዝብ በደም
ጋዜጣችን ሚዛናዊና ነፃ ጋዜጣ ሆኖ አገልግሎት ፈላጊ ወይም ፍትህ ፍለጋ የሚሄደው ሰው በጉቦ፣በአማላጅ፣ በዘር፣ በቋንቋ፣በፖለቲካ የተሳሰርኩ ነኝ ሲል ጣልቃ ገብ ተቀናቃኞቹ በይፋዊ
ማገልገል ይፈልጋል፡፡ የማንኛዉም ሰዉ አመለካከት የተዛባ ውሳኔ ይሰጣል፡፡ የፍትህ ሥርዓቱ ወይም ዳኝነቱ በህግ አስፈጻሚው ቁጥጥር ሥር የመንግሥት ስብሰባ ላይ እንኳ መሳቂያና መሳለቂያ
ሀሳብና አመለካከት የሚስተናገድበትና ነው፡፡” የሚል ሲሆን ሁለተኛው ጫፍ “ከዚህ በፊት ከነበሩት ሥርዓቶች የተሻለ የፍትህ ሥርዓት ያደርጉታል፡፡ በማህበራዊ ታሪኬ ታላቅና ታናሽ መሆኔን
የሚንሸራሸርበት እንዲሆን እንሻለን፡፡ አጥርቼ አውቃለሁ ብሎ አፉን ሞልቶ የማህበራዊ ግንኙነቱን
ሰፊ የሚዲያ ሽፋን ያለዉ ኢህአዴግም ተመስርቷል፤ሁሉም በቋንቋው በመዳኛነት ላይ ነው፡፡ ዳኞች ከፖለቲካ ወገንተኝነት ነፃ ናቸው፡፡” የሚል
ሰንሰለት ሲናገር ይቃወሙታል፡፡ እርስ በርስ በማህበራዊ
በዚህ ሚዲያ አቋሙንና ፖሊሲዉን ነው፡፡ እንደ ፍኖተ ነፃነት ጋዜጣ ዝግጅት ክፍል አንድ ጫፍ ላይ የሆነ አቋም ላይ መሆን አንፈልግም፡፡
ለማቅረብ ቢፈልግ መድረኩ ክፍት ነዉ ታሪኩ እንዳይቀባበል መሠረታዊ አንድነቱን ለማናጋት
ነገር ግን የፍትህ ሥርዓቱ በነጻ ዳኝነት ይከናወናል ብለን ለመቀበል ግን እንቸገራለን፡፡ “ባይሆን መንታ ተወለድን በሉ” ብለው ተንኮል አዘል ምክር
ዜጐች በቋንቋቸው መዳኘታቸው ጥሩ ጐን ነው ብለን እናምናለን፡፡ ዜጐች በተከሰሱበት ይመክሩታል፤ በዚህ ሕዝብ ዘንድ ከመንታዎቹ ቀደም ብሎ
ወንጀል ፍ/ቤቱ ካመነበት በማረሚያ ቤት መቆየታቸውን አንቃወምም፡፡ ከጊዜ ወደ ጊዜ አነጋጋሪና የተወለደው ለተከተለው ታላቅ መሆኑን አያውቁምና፡፡
አሳሳቢ የሆነው ጉዳይ በማረሚያ ቤት በህግ ታራሚዎች ላይ የሚፈፀመው ስብአዊ መብት ጥሰትና ታናሽ ለታላቅ ተንበርካኪ ነው የሚል ጽንሰ ሐሳብና ወግ
ዋና አዘጋጅ፡-
የእስር አያያዝ ጉዳይ ግን በእጅጉ አነጋጋሪ ነው፡፡ የእስረኛ አያያዝ በህግ ተደንግጓል፡፡ አገሪቱም ፈርማ በወረዳዎቹ ሕዝብ ዘንድ ከቶ የለም፡፡ ታናሽ ታላቁን ሊያከብር
ሰለሞን ስዩም ግን የሞራል ግዴታ አለበት፤ ሁለቱም ወላጆቻቸውንና
አድራሻ፡- የተቀበለችው ዓለም አቀፍ ስምምነት አለ፡፡ ማረሚያ ቤቱም ደንብ አውጥቷል፡፡ በአሁኑ ጊዜ ሦስቱም
አዛውንቶችን በወጉና በልማዱ እንደሚያከብሩ ሁሉ፡
የካ ክ/ከተማ ወረዳ 1 ህጐች እየተከበሩ አይደለም፡፡ ለምን ተብሎ ለሚቀርበው ጥያቄ ማረሚያ ቤቱ የሰጠው መልስ “ህጉን ፡ ከተንኮል አዘሉ ምክራቸው ለጥቀው እንደ ኩበት
የቤ.ቁ 028 እንደ አቅማችን እናከብረዋለን” የሚል ሆኗል፡፡ ጭስ በዚያው በስብሰባ አዳራሻቸው ጨሶ የሚበነውን
ይህንን ቃል ከአንድ አገር አቀፍ ማረሚያ ቤት መስማት አስደንጋጭ ነው ብለን እናምናለን፡፡ የተቀናቃኝነት ፌዛዊ ትውፊታቸውን፣ የሕዝቡ የማህበራዊ
የማረሚያ ቤቱን ኃላፊውንም ለምን ህጉን አታከብሩም? ትብለው ሲጠየቁ “3ኛ ወገን ሊነግረን አይገባም” ታሪክ (myth) ሽኩቻ አስመስለው፣ ባገኙት የመረጃ
አዘጋጆች፡- የሚል መልስ ሰጥተዋል፡፡ ሌላው አስገራሚ መልስ ነው፡፡ የማረሚያ ቤቱ አስተዳደር የተጠያቂነትና ማሰራጫ ሁሉ ይነዙታል፡፡ “አንቺው ታመጭው አንቺው
ብዙአየሁ ወንድሙ ታሮጭው ማለት ይኸ አይደል? ጉዳዩ ከመግዛት ፍላጎታቸው
የኃላፊነት ስሜት፤ቅንነት የጐደለው አመለካከት የያዘ ይመስላል፡፡ ማረሚያ ቤቱ በሕዝብ በሚሰበስብ
ብስራት ወ/ሚካኤል የሚመነጭ የጣልቃ ገብነታቸው ሂደት አካል ነውና፣ ከዚህ
ግብር የተቋቋመና የሚተዳደር ተቋም ነው፡፡ ግብር ከፋይ ህብረተሰብ አግባብ ያልሆነ ተግባር ተፈጽሟል ዓይነቱ በሕቡዕ የማስፈጸሚያ እንቅስቃሴያቸው ውጭ፣
ብሎ ባመነ ጊዜ የመጠየቅ መብት እንዳለው ሊታወቅ ይገባል፡፡ “ሕግን የምናከብረው አቅምማችን ለዚህ አካባቢ ቁም ነገር ሊወጣቸው አይቻልም፡፡
በፈቀደው መጠን ነው” ብሎ መልስ መስጠት ከተጠያቂነት አያድንም፡፡ ህግ ማክበርና አለማክበር ኦኖታና ቀያማ ነባር ያሁኑ ደራሼ ወረዳ ቀበሌዎች
አርታኢ፡- ለድርድር የሚቀርብ ጉዳይ አይደለም፡፡ በማወቅም ይሁን ባለማወቅ የሚፈፀም የሕግ ጥሰት ከተጠያቂነት ናቸው፡፡ የቀድሞ ጊዶሌ አውራጃም ቀበሌ ነበሩ፡፡
አንዳርጌ መሥፍን አያድንም፡፡ በማህበራዊ ታሪክና በቋንቋ ዘያቸው የሚለያዩ አይደሉም፡
፡ ዳሩ ግን ያለ አግባብ በቀያማ ላይ የጥላቻ ፕሮፖጋንዳ
አምደኞች፡- ዶ/ር ኃይሉ አርዓያ ማረሚያ ቤቱ የተደራጀው አንድን ሥርዓት ወይም አንድን ቡድን ሊያገለግል የተቋቋሙ ሳይሆን
ኢ/ር ዘለቀ ረዲ ተነዛበት፤ ኮንሶዊ እሴቶችን (values) አጉልቶ ያንፀባርቃል
ወንድሙ ኢብሳ
በቋሚነት የአገሪቱን ህገ መንግሥትና ሕግ ሊያስከብር ነው፡፡ አንድ መንግሥት አንድ ሥርዓት ተባለ፡፡ እንደ እውነቱ ከሆነ ሕዝቡ ትክክለኛው የጋራ ሸንጎ
አንዱዓለም አራጌ ይለወጣል፤ይቀየራል፡፡ አገርና የአገር ተቋም ግን ዘላለም ይኖራል፡፡ የተቋመ ሠራተኞች አመለካከት አልተፈቀደለትም ወይም ተከለከለ እንጂ በባህላዊ ሥርዓቱ
ግርማ ሞገስ የሞያ ብቃት ሊገነቡ የሚገባው እንደ ዘመን ተሻጋሪ ተቋም ሊሆን ይገባል፡፡ ታራሚውን ብቻ ሳይሆን ቢገናኝና ልብ ለልብ ተቀናቃኝ ጣልቃ ገብ በሌለበት
ደረጀ መላኩ
ቀለሙ ሁነኛው የታራሚውን ጠያቂ ሕዝብ የሚጠላ የሚጠየፍ መሆን የለበትም፡፡ ጠያቂ ሊጠይቅ በመምጣቱ ቢነጋገር ሁሉንም የጋራ እሴቱን (ኮንሶዊ አንድነቱን) አጉልቶ
በለጠ ጎሹ የሚመናጨቅበት፤የሚንጓጠጥበት፤የሚዘለፍበት የሚጉላላበት ምክንያት ምንድነው? የቀድሞ የኢፌዲሪ በማንጸባረቅ ይግባባ ነበር፡፡ ኮንሶዊነት የጋራ ማህበራዊ
ታሪካቸው፣ ዘጠኝ ጎሳዎቻችቸው፣አሠፋፈራቸው፣
ፕሬዝዳንት ክቡር ዶ/ር ነጋሶ ጊዳዳና የሕዝብ ተወካዮች ም/ቤት አባል የተከበሩ አቶ ግርማ ሰይፉ ሳይቀሩ
ኮምፒውተር ጽሑፍ፡-
የቤቶቻቸው ተመሳሳይነት፣ የምግባቸውም የመጠጣቸው
እስረኛ ለመጠየቅ ሄደው በፌደራል ፖሊስ ግልምጫና ማመናጨቅ ተከናውኖባቸው የሚፈልጉትን አንድ መሆን፣ የኢኮኖሚያቸውም ዋና ምንጭ የሆነው እርሻ
የሺ ሃብቴ
እስረኛ ሳይጠይቁ እንዲመለሱ ተደርጓል፡፡ ሕገ መንግሥቱ አንድ የህግ እስረኛ በዘመዶቹ /በቤተሰቦቹ/ አስተራረስና አያያዝ፣ በጠቅላላውም የጋራ ማንነታቸውና
ብርቱካን መንገሻ
በጓደኞቹ፣በሃይማኖት አባት ፣በሕግ አማካሪው መጐብኘት መብት እንዳለው ይደነግጋል፡፡ እነዚህ ሁሉ ሕይወታቸው እንጂ የገዥና የተገዥ፣ የጥላቻ ግንኙነት
አሁን ባለንበት ዘመንና ሥርዓት እየተከበሩ አይደሉም፡፡ ወይም አንድ ኮንሶ ተብሎ የተሰየመ አውራጃ፣ ልዩ ወረዳ
ህትመት ክትትል፡-
የቃሊቲ ማረሚያ ቤት ግን የአገሪቱን ሕግ በመጨፍለቅ ራሱን ከሕግ በላይ አድርጐ ለሚፈልገው አልነበረም፡፡
አያክሉህም ጀንበሩ
ወደ 12 ዞሯል
እስረኛ እንዲጠየቅ ይፈቅዳል፡፡ የዓይኑ ቀለም ላላማረው ይከለከላል፡፡ ከዚያም ባለፈ ሌላም ሌላም ነገር
አከፋፋይ፡- አንደሚፈጽም እየታየ ነው፡፡ በተለያየ ጊዜ አስረኞች ለፍ/ቤት ማረሚያ ቤት ውስጥ ግፍ ተፈፀመብን
ነብዩ ሞገስ
እያሉ ሲያመለክቱ ይሰማል፡፡ አንዳንድ ፍ/ቤቶች ለይስሙላ ያህል ማረሚያ ቤቱ ቀርቦ ያስረዳ፤ቢሉም
እየተስተዋለ!
አሣታሚው፡-
አጣርቶ ርምጃ ሲወስዱ ግን አይታይም፡፡ በቅርቡ በአቶ አንዱዓለም አራጌ ላይ ቢፈፀም የነበረው ከሰመጉ የተላከ ማስተባበያ
አንድነት ለዴሞክሲና ለፍትህ ፓርቲ(አንድነት) የመግደል ሙከራ ከበቂ በላይ ማረጋገጫ ነው፡፡ እንዲህ ዓይነት ድርጊት በማንኛውም እስረኛ ላይ ፍኖተ-ነፃነት በ23/06/2004 ባወጣው እትሙ በርዕሰ አንቀጹ
ሊፈፀም አይገባም ብለን እናምናለን፡፡ ስለወቅቱ የሀገሪቱ የሰብአዊ መብቶች ጥሰት መዘርዘሩ ይታወሳል፡፡
አድራሻ፡- አራዳ ክ/ከተማ ወረዳ 07 የቤ.ቁ አዲስ ማረሚያ ቤቱ “ግጭቱ የተለመደ ነው የደረሰም ጉዳት የለም፡፡” ብሎ አቋም መውሰዱ ሌላው በዚሁ ጽሑፍ ይዘት የተላለፉትን የሐሳብና የቋንቋ ህፀጾች ሁሉ
አነጋጋሪ ጉዳይ ነው፡፡ ጉዳት መድረስ አለመድረሱ ማረጋገጫው ምንድነው? በባለሞያ ተረጋግጦ ነው? ማስተባበል ከእኛ ባይጠበቅም ከልክ በላይ የሆነውን ክስና አቋም
ማለፍ ግን አልፈለግንም፡፡ በዚህም መሠረት፡-
ያለ ህክምና ምርመራ ማለት ይቻላል? አንድ ሰው ላይ ጥቃት የፈፀመ እስረኛ በተመሳሳይ ጉዳይ በታሰረ
አታሚ፡- ብርሃንና ሰላም ማተሚያ ድርጅት 1. የሰብአዊ መብቶች ጉባኤ ሠራተኞችንና አሠራርን
አራዳ ክ/ከተማ ቀበሌ 07 የቤ.ቁ 984
እስረኛ አጠገብ ወስዶ ማስተኛት ማለት ምን ማለት ነው? ማረሚያ ቤቱ እስረኞች ታርመው እንዲወጡ ለመንግሥት ተጠሪ ከሆነው ኮሚሽን ጋር መጨፍለቅ ሁለታችን
እየሠራ ነው ብሎ ማመን እንዴት ይቻላል? ማረሚያ ቤቱ ከስህተቱ መታረም ካልቻለ ታራሚዎችን ጠጋ ብሎ ካለማየት የመነጨ ስሜታዊነት ብቻ ነው፡፡
አርሞ ያወጣል ተብሎ ተስፋ ማድረግስ እንዴት ይቻላል? የማረሚያ ቤት ሠራተኞች ለሕዝብ ከበሬታ 2. ታማኝነት፣ቁርጠኝነት ማጣትና አድርባይነት መላበስ
የዝግጅት ክፍሉ ሊኖራቸው ይገባል፡፡ ጠያቂ ወይም የፍርድ ሂደት ለመከታተል ፍ/ቤት የሚመጣ ጠላታቸው አይደለም፡ ብሎ “ወኔ” የተላበሰ (Authoritative) ድምደማ ማድረግም
ስልክ +251 118-44 08 40 ፡ ሊመቱት፣ ሊገፈትሩት፣ሊያመናጭቁት መብት የላቸውም፡፡ የአንድ ሠላማዊ ፖሊስ ባህርይ አይደለም፡ ገንቢነት ይጎድለዋል ብለን እናምናለን፡፡ የሰሙጉ ሠራተኞች
+251 922 11 17 62 ያለፉበትንና ያሉበትን ፈተና የሚያውቅና ማወቅ የሚፈልግ አካል
+251 926 81 46 81 ፡ ከሕዝብ አብራክ የወጣ፣ለሕዝብ የቆመ፣በሕዝባዊ አስተሳሰብ የተገነባ ፖሊስ ተፈጥሮና ባህርይ
ከዚህ ድምዳሜ ባልደረሰ ነበር፡፡
+251 913 05 69 42 አይደለም፡፡ የሰመጉ አሠራርና ሠራተኞች የአሠራር መርህ (Code of
+251 923 11 93 74 ሕዝብ ወንጀለኛ አይደለም፡፡ የቆሙት ሕዝብንና አገርን ሊያገለግሉ ነው፡፡ መሣሪያ በሕዝብ ላይ conduct) በድርጅቱ ዓላማና ፕሮግራም የሚቃኝ እንጂ በነፋሱ
መደገን የለባቸውም፡፡ በሕዝብ ላይ መሣሪያ መደገን ማሰብን ያቆማል፡፡ የሚያስበው በመሣሪያ ነው፡ አቅጣጫ ሁሉ እንዲወዛወዝ የሚጠበቅ አይደለም፡፡ ይህን
ፖ.ሳ.ቁ፡ 4222 ፡ ማሪሚያ ቤቱ ዛሬም ጊዜ አለው፡፡ በህግ ሊመራ ይገባል፡፡ ፍርደኛን ካልተፈረደበት መለየት አለበት የሚገመግምም አግባብ ያለው የራሱ አወቃቀር አለው፡፡
ብለን እናምናለን፡፡ እሰረኛ ገደብ ሳይደረግበት በማንኛውም ሰው መጠየቅ አለበት፡፡ ጠያቂ ተገቢውን ከላይ የጠቀስነው በፓርቲ ልሳን የተካሄደብን ጭፍን ትችትም
ሆነ የመንግሥት መገናኛ ብዙሃን የሚፈጸምብን ወከባ /ለአብነት/
ኢሜይል፡- fnotenetsanet@yahoo.com አገልግሎት ማግኘት አለበት፡፡ ይህ ካልሆነ ግን ራሱ ሊታረም ያልቻለ ተቋም የህግ እስረኞችን አርሞ
ጥር 5/2004 በወጣው አዲስ ዘመን ጋዜጣ ላይ የቀረበብን /
udjparty@gmail.com የሚያወጣ ተቋም ሊሆን አይችልም ብለን እናምናለን፡፡ ውግዘትና ዛቻ የሚያስረግጠው ነገር ቢኖር የሰመጉን ገለልተኛነት
andinet@andinet.org
(Non-partisanship) ነው፡፡
ለማንኛውም ግን ከውሳኔና ከድርጊት በፊት እየተስተዋለ
ጋዜጣችን “ፍኖተ-ነፃነት” ብለናታል፡፡ “ፍኖት” ማለት መንገድ ማለት ሲሆን ከነፃነት ጋር
ፋክስ ቁጥር፡- +251-111226288 ቢሆን ለሁሉም ይበጃል!
ሲጣመር “የነፃነት መንገድ” ማለት ነው!!
www.andinet.org.et

5. 5
2ኛ ዓመት ቅጽ.2 ቁ.33
ፍኖተ ነፃነት ማክሰኞ መጋቢት 04 ቀን 2004 ዓ.ም.
ፖለቲካ
በኢትዮጵያ ያለው ነባራዊ ሁኔታ
ቦታዎችና ጠንቋዮች እየተንከራተተ ሞክረዋል፡፡ ‹‹ይህች የመጨረሻ ተራራ መንግስት በትግራይ ሰይጣን ሆኖ በአዲስ ተፈጥሯል፡፡ በመላዉ ሃገራችን በገጠርም
ይገኛል፡፡ (አቀበት) ብቻ ቀርታን ስላለ እንደ አዲስ አበባ መልአክ ሊሆን አይቻለዉም፡፡ በከተማም፣ በማህበራት፣ በትምህርት
በትራንስፖርትም በሁሉም ያገራችን የትግል ወኔ በመያዝ በመረባረብ አቀበቱን የህወሓት/ኢህአዴግ መንግስት በአሁኑ ቤት 1-ለ5 የሚል በልማት ስም የተዘረጋ
ከተሞች ወደስራ ለመሄድ የታክስ ዋጋ እንሻገረዋለን›› ብለዋል፡፡ ይህን ሲሉ ጊዜ ለሁሉም የኢትዮጵያ ህዝብ የተመቸ የስለላ ኔትወርክ አለ፡፡ ይህ የስለላ መረብ
እጅጉን ስለጨመረ ሰው ታክስ ከከፈለ ያቺ ማንንና ምንን ይዘው፣ በየትኛው ፖሊሲ፣ አይደለም፡፡ በቤተሰብ፣ በአንድ ቪላ ውስጥ፣ ባል፣
የወር ገቢው በትራንስፖርት ታልቃለች፡፡ በየትኛው የልማት ስትራቴጂ ማለታቸዉ ፍትህን በሚመለከት ሚስት፣ ልጅ፣ (አባት፣ እናት) እንዲሰለሉና
በተለይ በአዲስ አበባ ህብረተሰቡ ለታክሲና ነዉ? በአሁኑ ጊዜ በሌሎች የኢትዮጵያ በአገራችን ፍትህ የሚሰፍነዉ እንዲጠራጠሩ የሚያደርግ፣ በሁሉም
ለትምህርት የሚከፈል ገንዘብ ስለሚያጣ ክልሎች ያሉትን ለጊዜው እንተውና መልካም አስተዳደር፣ የህግ የበላይነት፣ ቦታ የተቃዉሞ ሃሳብ እንዳይነገር ጥብቅ
ሁሉ በእግሩ ይጓዛል፡፡ በእግሩ ሲለሚጓዝ በትግራይ ብቻ ከአንድ ሚሊዮን በላይ ነፃነት፣ እንዲሁም ሁሉም አይነት ሰብአዊና መመሪያ በመስጠት ሰው ሰግቶ እንዲኖር
የአዲስ አበባ የሰው መሄጃ መንገዶች በገጠርና በከተማ ስራ አጥ አለ፡፡ ከነዚህ ዴሞክራሲያዊ መብቶች ሲከበሩ ነው፡፡ እየተደረገ ነው፡፡ የመንግስት ሰራተኛ ከስራ
(ማርሻበዲዎች፣ ጥቃትና ማታ ማሳለፍያ ስራ አጥ ወጣቶች በ10 ሺ የሚቆጠሩት ውሃ ለሰው ልጅ ወሳኝ ነው፡፡ በሁሉም እንዳይፈናቀል የስራ ዋስትና ለማግኘት
አይገኝላቸውም)፡፡ ይህ የትራንስፖርት የተማሩ ሃይሎች ናቸዉ፡፡ ጠ/ሚስትር የአገራችን ክልሎች የውሃ ማግኘት ጉዳይ ሲል የህወሓት ኢህአዴግ አባል እንዲሆን
ውድነት በገጠርም ከከተማ በባስ ነው መለስ በተጠቀሰው መጽሔት፣ ካለው አሳሳቢ ነው፤ ፍትሃዊ የትምህርት እድልም ይገደዳል፡፡ የተቃዋሚ ፓርቲዎች አባላትና
አስገደ ገ/ሥላሴ የተሰቀየው፡፡ ችግሩ በዚህ ምክንያት ስራአጥ ለትግራይ ብቻ በዘንድሮዉ አመት እንዲሁ፡፡ በህወሓት/ኢህአዴግ ሳንባ ደጋፊዎች በማናቸውም ስራ እንዲሰማሩ፣
በሚባክነዉ ጊዜ ስንት ይሰራል የሚለዉ ‹‹ለ300,000 (ሦስት መቶ ሺ) የስራ መስክ የማይተነፍስ ምሁር የከፍተኛ የትምህርት የትምህርት እድል እንዲያገኙ መብት
በአሁኑ ወቅት በአገራችን ያለው ሲሆን በማምሸታችን የሚደርስብን አደጋ እንፈጥራለን›› ብለዋል፡፡ በእኔ በኩል ይሄ እድል የለውም፡፡ በህወሓት/ኢህአዴግ የላቸውም፡፡ ሌላዉ ቀርቶ የህወሓት
ነባራዊ ሁኔታ በጣም ምስቅልቅልና ብዙ ነዉ፡፡ የሚሉት ምኞት ነዉ፤ ቢሳካላቸው ደግሞ አይን ሲታይ የህወሓት/ ኢህአዴግ ፍትህ ኢህአዴግ አባል አልሆንም፤ ነፃ መሆን
የተለያዩ ውጥረቶች የበዙበት ነው፡፡ ይህን የኑሮ ውድነት ለመፍታት እሰየው ነው እምለው፡፡ ስጋቴ ግን የት ነው ማለት አባል ለሆኑ ሙሁራኖች የተለያየ እፈልጋለሁ፤ በፖለቲካ አልሳተፍም የሚል
በብልሹ አስተዳደር ምክንያት የተከሰተዉ መንግስት ለህዝቡ ብዙ ቃል ገብቷል፡፡ የሚሰማራው? በአሁኑ ጊዜ እኮ በትግራይ የእድገት እድል መሳጠት፣ አባል ያልሆኑ ሰው ተጠርጣሪ ነው፡፡
የኑሮ ውድነት ዝቅተኛና መካከለኛ ሀብት ተገልባች የሆኑ ፖሊሶዎችም ለውጥተዋል፡ ኢንቨስትመንት ቆሟል፡፡ አዲስ አበባ ግን ይቅርና የትምህርት እድል ሊያገኙ፣ ዜጐች ለመኖር መጣልያ
ያላቸው ሊኖሩበት የማይችሉ፣ ጥቂት ፡ ግን የተሳሳተ የእሳት አደጋ ማጥፊያ የሌለ ፍትህ መልካም አስተዳደርና ነፃነት ጭራሹን እንዲገለሉ ማድረግ ነው፡፡ ያስፈልጋቸዋል፡፡ በህገ መንግስትም
ባለስልጣኖችና ጀልዎቻቸዉ የሆኑ ጥቂት ፖሊሲዎች ሰለሚያወጣ ሊሳካለት እየተመኙ ነው መሰለኝ፣ ብዙ ባለሃብቶች፣ ይህ ጉዳይ በትግራይ እጅጉን የባሰ ነው፡ ‹‹ማንም ዜጋ መጠለያ የማግኘት መብት
ወገኖች የሚኖርባት ኢትዮጵያ ሆናለች፣ አልቻለም፡፡ከላይ ካስቀመጥኩት ችግር ነጋዴዎች፣ የህንፃ ተቋራጭ ድርጅቶች፣ ፡ ለዚሁ መረጋገጫ ሰቪል ሰርቪስ ኮሌጅ አለው›› ይላል፡፡ በግል፣ በእጣና በማህበር
ዜጐች በቀን ሶስት ጊዜ እንዲመገቡ ጥሩ የከበደው፣ ዜጐች በአገራቸው ሰርተው ሙሁራኖች፣… ወደ አዲስ አበባ እየሄዱ የሚገባ ሰዉ የህወሓት/ኢህአዴግ አባል ተደራጅቶ ቤት እንዲሰራ የሚል ህግ
ልብስ እንዲለብሱ እናደርጋለን ተብሎ ሊኖሩ ባለመቻላቸው እጅግ ብዙ ወጣቶች ነው፡፡ 300,000 ስራ አጥ የት ሊያሰሩት አሊያም ኦጋር ደርጅቶች ያፈሩት ብቻ አለ፡፡ ሆኖም ግን በህወሓት/ኢህአዴግ
የተነገረለት መፈክር ለአንድ ጊዜ እንኳ በሁሉም የኢትዮጵያ ጠረፎች ወደ ውጭ ነው የፈለጉት? የኤፈርት ድርጅቶች ቢሆኑ መሆን አለበት፡፡ መንግሥት ያወጣውን ህግና ደንብ ማፍረስ
እስኪቸግረን ከፍፏል ፡፡ በአሁኑ ጊዜ ፈልሰው በመሰደድ የሞት የመከራ ከ40,000 ሰራተኞች በላይ አይሽከሙም፡ ነፃነትን በሚመለከት በአሁኑ ጊዜ የተለመደ ስለሆነ በአሁኑ ጊዜ በእጣ ይሁን
ቁምራ (ቁርስ ምሳ ራት) የተባለዉ በ24 ሰለባዎች ሆነዋል፡፡ በሀገር ውስጥም ፡ እዚያ የሚገቡም በዘመድ አዝማድ የኢትዮጵያ ህብረተሰብ የሚያየዉንና በማህበር መኖሪያ ሰርቶ ሊኖር ለሚፈልግ
ሰዓት አንድጊዜ አመጋገብ ተጀምሯል፡፡ ስራ ፈጣሪ ፖሊሲ ስለሌለ በሚሊዮን ተጠራርተው ስለሆነ ነፃ አስተሳሰብ የሚያውቀው መጥፎ ድርጊት መንገዱ ዝግ ነዉ፡፡ ለዚህ እንደ ማረጋገጫ
ከኑሮ ውድነት ጋር ተያይዞ በአሁኑ የሚቆጠር ወጣት በከተማም በገጠርም እና አቋም ያላቸዉ በምንም ሊገቡ እንዳይቃወም፣ እንዳያስተካክል በፓርቲ (አብነት በትግራይ ክልል በመቀሌ ከተማ
ጊዜ ሰው ታሞ ለመታከም አልተቻለም፡ ቁጭ ብሎ ይገኛል፡፡ አይችሉም፡፡ በኔ እምነት እኒህ ከትግራይ ተደራጅቶ እንዳይታገል፤ ህገ መንግስቱ ብቻ 780 ሰዎች በ260 ማህበራት
፡ በመንግስትም ሆስፒታል ተኝቶ የኢትዮጵያ ህዝብ ኑሮው ወደ አዲስ አበባ እየፈለሱ የሚሄዱ ቢፈቅድለትም የመንግስትን መሰረታዊ ተደራጅተው እያንዳንዳቸው ለአንድ
ለመታከም ለመድሃኒት መጓዣ ለምረመራ እንደተጠቀሰው የተመሰቃቀለ ሆኖ ሳለ በለሃብቶች፣ ነጋዴዎች፣ ህንፃ ተቋራጮች፤ ባህሪ የምናዉቀዉ ነዉ፡፡ በወረቀት ሰው 25,000ና ከዚያ በላይ አዋጥተው
አይገኝም፡፡ የግሉማ ፍፁም አይሞከርም፡፡ ጠ/ምኒስቴር መለስ በየካቲት 2004 ዓ.ም ሙሁራኖች… አዲስ አበባ የተመቻቸ ቦታ አስቀመጠው እንጂ በተግባር ፍፁም በባንክ ገብቶ መሬት ትሰጣላችሁ እየተባሉ
በህክምናም ባለስልጣናትና ካድሬዎች ወይ ከወይን መጽሔት ቁጥር 39 የ37ኛን ያገኛሉ አልልም፡፡ ምክንያቱም አዲስ ስለሌለ ሁሉም ህብረተሰብ በስጋት ቆይተው በመጨረሻ ተከልክለዋል፡፡
ከነሱ ትስስር ያላቸው ወገኖች ብቻ ናቸው የህወሓት በዓል ምክንያት በማድረግ አበባም ትግራይም ሌሎች ክልሎችም ተውጧል፡፡ ሌላዉ ቀርቶ በያዝነዉ ታክሲ፣ መንግስት በአሁኑ ጊዜ የኮንደምኒየም
የሚታከሙት፡፡ አብዛኛዉ ህዝባችን ግን ባደረጉት ቃለመጠይቅ በአሁኑ ጊዜ የሚመራቸው የህወሓት ኢህአዴግ በእድሮች፣ በማህበራት ሰው ልብ ለልብ ቤት ሰርቼ ለድሃና ዝቅተኛ ገቢ ላላቸው
ለህክምና ገንዘብ ሰለሚያጣ በየእምነት ኢትዮጵያ በጥሩ ሁኔታ እንዳለች ለመግለጽ መንግስት ነው፡፡ የህውሓት ኢህአዴግ ተግባብቶ ተማምኖ የማይነገርበት ሁኔታ ወደ 5 የዞሯል
ወርቁ ካዶላ በይዉ ከሌላ--የኢህአዴግ ስርዓት
ከመ/ር ቀለሙ ሁነኛው የተማረና የተመራመረ ሳይሆን አካፋና የቀደሙት መንግስታትም ሆኑ መሪዎች በ1988 አካባቢ ሼህ አላሙዲን በ275 ሳይለብስ ሃያ አመታት ተቆጥረዋል፡
Kelemhun@yahoo.com ዶማ ጨብጦ ቡሴት የሚቆፍርና አፈሩን ሲወደሱ የዛሬዎቹ ደስ አይሰኙም፡፡ ደስ ሚሊዮን ብር ከገዙት በኋላ ፋብሪካው ፡ የጠጠር መንገዱ አቅም የፋብሪካውን
በባቲሀ/በእንጨት ገበቴ/ እያጠበ ወርቅ ባይላቸውም ያለፉት መሪዎች የሠሩትን 24 ሰዓት ባለሟቋረጥ እያመረተ ይገኛል፡ ግዙፍ ተሽከርካሪዎች ለማስተናገድ
“ግፋ ቢል አዶላ ነው የሚያመርት ነው፡፡ የሥራው አድካሚነትና መልካም ምግባር አወድሰን ጥፋታቸውን ፡ የማዕድን አመራረቱ በአካባቢው ሥነ ባለመቻሉ በተለይም በክረምት ወራት
አንሳ ቢል አካፋ ነው” ኑሮ የመረረው እንኳን ጥሎ እንዳይወጣ ኮንነን ሀሳብ መሰንዘራችን ይጠቅማል ምህዳር ላይ የሚያስከትለው ተፅዕኖ በዞኑ ሕዝብ የትራንስፖርት አገልግሎት
የአዶላ ምድር ያረገዘችው የወርቅ እንደ ድመት አቅጣጫው ተሰውሮት በሸራ እንጂ አይጎዳም፡፡ የሰሩትን ሰናይ ምግባር የጎላ ከመሆኑም ባሻገር በአካባቢው ነዋሪ ላይ ብርቱ ችግር ሲፈጥር ኖሯል፡፡
ማዕድን ይህንን ምሳሌያዊ ንግግር ታፍኖ የተወሰደ ነው፡፡ በወቅቱ የተጋዙት አፈር አልብሶ ጥፋታቸውን ብቻ ማጉላት ላይም ሆነ በሰራተኛው ጤንነት ላይ በ1997 ዓ.ም በዞኑ በተለይም
እንደፈጠረው ከታሪክ ድርሳናት የወርቅ ቆፋሪዎች በአካባቢው ወራሪ ለኢህአዴግም አይበጀውም፡፡ አቶ መለስ ኬሚካሎቹ (በተለይም ሲናይድ የተባለው በአዶላ እና በኦዶ ሻኪም ወረዳዎች
እንማራለን፡፡ አባባሉ የተስፋ መቁረጥ የሚል ቅፅል ስም ተሰጥቶአቸዋል፡፡ እነዚህ በአንድ ወቅት በእነ ኮሎኔል ሙአሙር እጅግ አደገኛ ኬሚካል /የሚያስከትለው የተነሳው የብሄረሰብ ግጭት ውስጡ
ነው፡፡ ነገ የጨለመበት ሰው የሚናገረው፤ ዜጎች እዚያው ኖረው እዚያው አርጅተው ጋዳፊ የሎቢ ሥራ የአፍሪካ ህብረት ጠንቅ በቀላሉ የሚታይ አይደለም፡፡ ሲፈተሽ ኢኮኖሚያዊ ጥያቄን ያዘለ ነበር፡
በዘመነ አፄ ኃ/ሥላሴ የአዶላን ወርቅ እዚያው አፈር ለብሰው ቀርተዋል፡፡ ዛሬ መቀመጫን ከአዲስ አበባ ለማንሳት ከሁሉም የሚገርመው ግን ይህ ሁሉ ሀብት ፡ ከአካባቢው የሚዛቀው የወርቅ ምርት
በባህላዊ መንገድ ለማስቆፈር ከአዲስ ለታሪክ ምስክርነት እንኳን የምናገኛቸው የተሸረበውን ሴራ ለማክሸፍ የአፄ ኃይለ የሚዛቅበት የጉጂ ዞን መሠረተ ልማት ለህዝቡ የፈየደው ነገር ባለመኖሩ የጉጂ
አበባም ሆነ ከሌሎች የአገሪቱ ክፍሎች ቢኖሩ አስገራሚ ነው፡፡ እነዚህ ዜጎች ሥላሴንና የኮሎኔል መንግስቱን አስተዋፅኦ ኋላ ቀርነት በብርቱ የሚያሳዝን ነው፡፡ ብሄረሰብ ተወላጆችንና ሌሎች ነዋሪዎችን
ለከተማዎች ደህንነት ችግር ይፈጥራሉ አንድም ቀን ስለነገ ሳያስቡ ዛሬን ብቻ በማንሳት መከራከራቸውን መዘንጋት ምንም እንኳን የኢፌዴሪ ህገ መንግስት ያነጋገረ ጉዳይ ነበር፡፡ ይህ በእንዲህ እንዳለ
የሚባሉ ሥራ አጥ ዜጎች በዘመናችን እየኖሩ ዕድሜያቸውን የጨረሱ ናቸው፡፡ ያለባቸው አይመስለኝም፡፡ ከዚህ አንፃር በደነገገው መሠረት በከርሰ ምድር ውስጥ በ2001 ዓ.ም በአዶላ ወረዳ በንቆ የሚባል
የኢህአዴግ ቋንቋ “አደገኛ ቦዘኔዎች” ዛሬ የአዶላ ምድር በማህፀኗ ኢህአዴግ ከእንደዚህ አይነቱ አባዜ የሚገኝን የተፈጥሮ ሀብት የፌዴራል አካባቢ በተገኘው የወርቅ ክምችት ሽያጭ
የመንገድ ላይ ነውጠኞች እየታፈሱ የፀነሰችውን ከፍተኛ የወርቅ ክምችት ፍፁም ሊላቀቅ ይገባዋል፡፡ እንዳለፉት መንግስት የሚያዝበት ቢሆንም የወርቁ የተነሳ ጥያቄው አደባባይ ወጣ፡፡ ሼሁ
በሸራ በተሸፈነ መኪና የሚጋዙበት የሚዝቁት ሼህ አላሙዲን ናቸው፡ መንግስታት እሱም ተመስጋኝም እየተዛቀ መውጣት ለአካባቢው ህዝብ በአካል ተገኝተው የአካባቢውን የአገር
የግዞት ሥፍራ ነበር አዶላ፡፡ ወርቅን ፡ ሕዝቡ ድህነትን ይገፋል፤ እሳቸው ተወቃሽም የሚያደርጉትን ሥራዎች “አህያ የጫናችውን አትበላም” እንዲሉ ሽማግሌዎች እንዲያናግሩ በመገደዳቸው
የሚያህል የከበረ ማዕድን የሚታፈስበት ወርቁን ይዝቃሉ፤ ያፍሳሉ፤ አምባገነኑ አከናውኗልና፡፡ ከእኔ ውጭ የእነሱን ሆኖበታል፡፡ ከሁሉም የሚያሳዝነው በወቅቱ የኦሮሚያ ክልል ፕሬዝዳንት
ምድር በወቅቱ የግዞት ሥፍራ እንደነበር ደርግ ከዛሬዎች የቤተመንግሥት ስም መጥራት ለአሳር ማለት ተቀባይነት ለፋብሪካው የተለያዩ ግብአቶችን ከጅቡቲ ከነበሩት ከአቶ አባዱላ ገመዳ ጋር ወደ
ታሪክ ያስረዳናል፡፡ በየከተሞች ወንጀል ሹማምንትና ከሻዕቢያ ጋር እየተዋጋ የሌለው አመለካከት ነው፡፡ ለዚህም ነው ወደብ ጭነው የሚያጓጉዙ የሼሁ ግዙፍ ስፍራው አቅንተው ነበር፡፡ በወቅቱም
የሚፈፅሙ ዜጎች ሲያዙ “ግፋ ቢል አዶላ ከሠራቸው መልካም ሥራዎች መሀከል ከኮሎኔል መንግስቱ ኃ/ማርያም መልካም ተሸከርካሪዎች መንገዱን እየደረማመሱ የተነሳውን ውጥረት ለማርገብ አባዱላን
ነው፤ አንሳ ቢል አካፋ ነው” ይሉ ነበር፡፡ አንዱ በኦሮሚያ ጉጂ ዞን በአዶ ሻኪሶ ዞን የልማት ሥራዎች መሀከል ሀገራችን ግዙፍ ይገባሉ፡፡ ወርቁ ግን በአየር ትራንስፖርት ከጎናቸው ያስቀመጡት ሼህ አላሙዲን
በዘመኑ ለነበረው ባህላዊ የወርቅ የሚገኘው የለገደንቢ ወርቅ ማምረቻ ግዙፍ የሆነውን የለገደንቢን ወርቅ ማምረቻ እየተጋዘ ይወጣል፡፡ ይሄ ሁሉ ሀብት የህብረተሰቡን ጥያቄ ተቀብለው
ቁፋሮ የሚፈለገው የሰው ሀይል እንደዛሬው ፋብሪካ ለአብነት ይጠቀሳል፡፡ መቼም ያነሳሁት፡፡ የሚዛቅበት ምድር መንገዱ አስፋልት በማዕድኑ አካባቢ አንድ የትምህርት
ወደ 8 የዞሯል
www.andinet.org.et