Δημοτικό Σχολείο Λακκίου: Μια περιπλάνηση στον χρόνο

ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΛΑΚΚΙΟΥ
ΜΙΑ ΠΕΡΙΠΛΑΝΗΣΗ ΣΤΟΝ ΧΡΟΝΟ
Υπεύθυνη προγράμματος : Σοφία Ζερβού ΠΕ 70
ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΛΑΚΚΙΟΥ ΛΕΡΟΥ
Τμήμα Ε2
2015-2016

ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΛΑΚΚΙΟΥ : ΜΙΑ ΠΕΡΙΠΛΑΝΗΣΗ ΣΤΟΝ ΧΡΟΝΟ
Το σχολείο μας βρίσκεται στο Λακκί της Λέρου και
είναι ένα από τα πρώτα κτήρια που αντικρίζει
κανείς με την είσοδό του στο λιμάνι.

Με την ιδιότυπη αρχιτεκτονική του εντυπωσιάζει
κάθε επισκέπτη, αφού διαφέρει από τα
παραδοσιακά κτήρια του νησιού, και δημιουργεί
απορίες σχετικά με την ιστορία του.

Αυτές τις απορίες μας προσπαθήσαμε να
λύσουμε υλοποιώντας το σχέδιο εργασίας
μας με θέμα:
«Δημοτικό Σχολείο Λακκίου :
Μια περιπλάνηση στον χρόνο»

ΤΟΠΟΘΕΣΙΑ
«Το μέλλον κάθε τόπου, στις γενικές του
γραμμές, προδιαγράφεται από τη φύση»
(Σαμάρκος, Μ., σελ. 15)

Η Λέρος είναι ένα νησί με πλούσιο
οριζόντιο διαμελισμό. Ξεχωρίζει ο κόλπος
του Λακκιού ο οποίος προσφέρει σιγουριά
με όλους τους καιρούς, καθώς κλείνεται
ολόγυρα από βουνά.

Οι Ιταλοί διέγνωσαν τη σπουδαιότητα του
φυσικού λιμανιού του Λακκιού, και
αποφάσισαν να δημιουργήσουν εκεί την
αεροναυτική βάση τους.
Κτήριο Διοίκησης Αεροπορικής Βάσης Λεπίδων
Αρχείο Δημήτρη Ήσυχου

Στη σημερινή θέση Λέπιδα κατασκευάστηκε μια
υπερσύγχρονη για τα δεδομένα της εποχής
αεροναυτική βάση. Χτίστηκαν μεγάλα οικήματα για
την εγκατάσταση των αεροπόρων, των
πληρωμάτων των υποβρυχίων και του
προσωπικού του ναύσταθμου.

Στην απέναντι πλευρά του κόλπου του Λακκιού,
κοντά στην αεροναυτική βάση του Αϊ-Γιώργη, οι
Ιταλοί έχτισαν μια καινούρια πόλη για την
εγκατάσταση των οικογενειών των αξιωματικών
τους. Μια πόλη, πρωτοποριακή στη σύλληψη,
αμιγώς ιταλική, που ήταν προορισμένη να
συγκεντρώσει όλες τις σημαντικές ιταλικές
δημόσιες υπηρεσίες.

PORTO LAGO
Έτσι δημιουργήθηκε το Porto Lago (στα
ελληνικά σημαίνει Λιμάνι Λίμνη). Αυτή η
νέα πόλη σήμερα θεωρείται μοναδική στον
κόσμο από αρχιτεκτονική άποψη. Για τον
σχεδιασμό της εργάστηκαν οι
αρχιτέκτονες Αrmando Bernabiti και
Rodolfo Petracco. Το αρχιτεκτονικό στυλ
ήταν εκείνο του Ρασιοναλισμού.

Προκειμένου να χτιστεί το Porto Lago
απαλλοτριώθηκαν, σε εξευτελιστικές τιμές, όλοι οι
αμπελώνες και τα περιβόλια της περιοχής, καθώς και
τα λιγοστά σπιτάκια και καφενεδάκια της παραλίας.
Φωτογραφία: Τοπικό Αρχείο Λέρου

Επίσης, επειδή η περιοχή ήταν βαλτώδης (λόγω
των νερών της βροχής που λίμναζαν
σχηματίζοντας λάκκους) …

…φυτεύτηκαν άφθονοι ευκάλυπτοι για την
αποξήρανσή της.

Η πόλη αυτή οργανώθηκε γύρω από τρεις βασικούς
άξονες: έναν κάθετο προς την παραλία, ο οποίος συνδέει
τις δύο κύριες πλατείες , τη σημερινή πλατεία Ρούσσου και
αυτή του ξενοδοχείου Λέρος ˙ και δύο άλλους
παράλληλους προς την παραλία, που διαιρούν τον οικισμό
σε τρεις ζώνες. Ανάμεσά τους , άλλοι δρόμοι χωρίζουν τις
ζώνες αυτές σε οικοδομικά τετράγωνα.
ΚΑΘΕΤΟΣ ΑΞΟΝΑΣ

Τα δημόσια κτήρια που υλοποιήθηκαν στο Λακκί είναι μεγάλα και
επιβλητικά.
Ξεχωρίζουν:
ΤΟ ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ
Η ΑΓΟΡΑ
ΤΟ ΘΕΑΤΡΟ
Η ΕΚΚΛΗΣΙΑ ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΦΡΑΓΚΙΣΚΟΥ
ΤΟ ΞΕΝΟΔΟΧΕΙΟ «ΡΩΜΗ»
ΤΟ ΚΤΗΡΙΟ ΤΟΥ ΣΤΡΑΤΩΝΑ (ΠΙΚΠΑ)
ΤΟ ΔΗΜΑΡΧΕΙΟ
ΤΟ ΤΕΛΩΝΕΙΟ
ΤΟ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟ
Η ΜΕΓΑΛΗ ΑΠΟΘΗΚΗ ΤΟΥ ΛΙΜΑΝΙΟΥ
ΤΟ ΚΤΗΡΙΟ ΤΗΣ ΝΑΥΤΙΚΗΣ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ
Η ΚΑΤΟΙΚΙΑ ΤΟΥ ΔΙΟΙΚΗΤΟΥ ΤΗΣ ΒΑΣΗΣ
ΤΟ ΛΙΜΕΝΑΡΧΕΙΟ
ΤΟ ΥΔΡΑΓΩΓΕΙΟ

Το Ρολόι

Η Αγορά

Το Κινηματοθέατρο

Το Δημαρχείο

Φωτογραφία εποχής
Κινηματοθέατρο

Η Εκκλησία του Αγίου Φραγκίσκου

Ο στρατώνας της Διοίκησης
της Ναυτικής Βάσης

Το Δημοτικό Σχολείο

ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ
Χτίστηκε τη διετία 1934-1936. Το σχεδιασμό
του ανέλαβε ο Ιταλός αρχιτέκτονας Bernabiti.
Το έχτισαν Ιταλοί για να λειτουργήσει ως
ιταλικό σχολείο.

Το 1929 με
πρωτοβουλία του
διοικητή Δωδεκανήσου
Mario Lago,
αποφασίστηκε η ίδρυση
ενός σχολικού
συγκροτήματος που θα
περιλάμβανε σχολείο
αρρένων, θηλέων και
νηπιαγωγείο.

Το 1931 ανατέθηκε στον αρχιτέκτονα
Armando Bernabiti η εκπόνηση της μελέτης.
Το κτήριο τοποθετήθηκε στη συμβολή δύο
δρόμων, απέναντι από το λιμάνι. Η τελική
εφαρμογή της μελέτης του σχολικού
συγκροτήματος ήταν αυτή που εκπονήθηκε
από τον αρχιτέκτονα Rodolfo Petracco.

Η όψη του σχολείου από τη θάλασσα σε σχέδιο του 1934

Το κτήριο θεμελιώθηκε το 1934 και
αποπερατώθηκε το 1936.

Προσανατολισμένο προς τη θάλασσα με
κεντρική είσοδο από την πλευρά αυτή και
σε συγκοινωνία με το ημικυκλικό αίθριο
(χώρο συγκέντρωσης αλλά και
εκδηλώσεων) διέθετε πέντε αίθουσες
διδασκαλίας στην ισόγεια δυτική πτέρυγα
με τους ανάλογους κοινόχρηστους
χώρους.

Ν
Ο
Τ
Ι
Α
Ε
Ι
Σ
Ο
Δ
Ο
Σ
ΝΟΤΙΑ ΠΤΕΡΥΓΑ
Το ημικυκλικό αίθριο και η αψιδωτή στοά της νότιας εισόδου(κεντρικής)
ξεχωρίζουν στην νότια πτέρυγα.

ΑΨΙΔΩΤΗ ΣΤΟΑ

Οι αψίδες καλύπτουν το ύψος και των δύο
ορόφων και πλαισιώνουν τα παράθυρα.

ΑΙΘΡΙΟ
Ο χώρος αυτός ήταν κυκλικός,
ημιστεγασμένος και με μια πλευρά ως
βασική αίθουσα δραστηριοτήτων, που δεν
είχε τοίχο στην μια πλευρά και ενωνόταν
με τον υπόλοιπο χώρο, τον οποίο
χρησιμοποιούσαν καθημερινά ως αίθουσα
πολλαπλών χρήσεων οι μαθητές του
νηπιαγωγείου.

Σήμερα ο χώρος συχνά φιλοξενεί εκθέσεις ζωγραφικής και φωτογραφίας.

Το αίθριο ήταν ένας χώρος λιτός με
στρογγυλά ψηλά παράθυρα, με περίτεχνη
σιδεριά το κάθε ένα και μικρές
καλαίσθητες τσιμεντένιες κορνίζες.

Το πάτωμα των αιθουσών αλλά και ενός
τμήματος του αιθρίου κατασκευάστηκε από
τσιμεντοπλακάκι χρωματιστό ενώ το κέντρο
του κύκλου από μικρό γκρίζο βοτσαλάκι.

ΙΣΟΓΕΙΑ ΔΥΤΙΚΗ ΠΤΕΡΥΓΑ

Στη δυτική πλευρά βρίσκονταν οι πέντε αίθουσες διδασκαλίας, μία για
κάθε τάξη αφού πέντε ήταν οι τάξεις στο ιταλικό δημοτικό σχολείο.
Στο ημικύκλιο του ορόφου βρισκόταν η εκκλησία ενώ κάτω από την
εκκλησία ήταν ο χώρος των διδασκόντων.

ΔΙΑΔΡΟΜΟΣ

ΤΟ ΚΤΗΡΙΟ ΤΟΥ ΠΛΥΝΤΗΡΙΟΥ
ΟΨΕΙΣ
ΚΑΤΟΨΗ
ΣΚΑΡΙΦΗΜΑ
Όψεις, κάτοψη και σκαρίφημα του κτηρίου του πλυντηρίου (που ήταν η Παναγιά η
Λιμνιώτισσα), το οποίο λειτούργησε στην άκρη της αυλής του σχολείου το 1936.
Στον χώρο αυτό στεγάζονται σήμερα δύο αίθουσες διδασκαλίας και το κυλικείο.

Στον χώρο του σχολείου, και συγκεκριμένα στον
χώρο που κατασκευάστηκαν τα πλυντήρια του
σχολείου υπήρχε ένα μικρό εκκλησάκι αφιερωμένο
στην Παναγιά τη Λιμνιώτισσα. Η Παναγιά είχε
ονομαστεί Λιμνιώτισσα, διότι η περιοχή λίμναζε
από τα νερά των βροχών. Το εκκλησάκι αυτό το
γκρέμισαν οι Ιταλοί με την πρόφαση ότι
γκρεμίστηκε από μόνο του εξαιτίας των εργασιών
που γίνονταν στα θεμέλια. Ο αληθινός λόγος ήταν
ότι δεν το ήθελαν οι καλόγριες.

ΕΚΚΛΗΣΙΑ
Ανεβαίνοντας τη φαρδιά, άνετη σκάλα από μωσαϊκό με
την καλαίσθητη κουπαστή που ήταν πάντα βαμμένη με
μαύρη λάκα συναντάμε αριστερά την μικρή εκκλησία της
Παναγίας…

…με κατασκευασμένο τον μεγάλο εξωτερικό
σταυρό που υπάρχει μέχρι σήμερα.

Σύμφωνα με μαρτυρίες
παλαιοτέρων κάθε πρωί
τελούσαν θεία λειτουργία
οι ιερείς του Αγίου
Φραγκίσκου, ο πατήρ
Benedetto και ο πατήρ
Tarcissio στην εκκλησία
του σχολείου.

Λεπτομέρειες για την κατασκευή της εκκλησίας του σχολείου
ΗΜΙΚΥΚΛΙΚΗ ΚΑΤΑΣΚΕΥΗ ΓΥΡΩ
ΑΠΟ ΤΗΝ ΑΓΙΑ ΤΡΑΠΕΖΑ

Σήμερα η εκκλησία του σχολείου μας είναι αφιερωμένη στα Εισόδια της
Θεοτόκου και γιορτάζει στις 21 Νοεμβρίου. Στον χώρο της φυλάσσεται
μια ξεχωριστή εικόνα της Παναγίας. Δεν γνωρίζουμε πότε ακριβώς
αγιογραφήθηκε, ούτε εάν πρόκειται για εικόνα που υπήρχε στο
εκκλησάκι της Παναγίας της Λιμνιώτισσας.

Στην εικόνα απεικονίζεται μία σκηνή όχι τόσο συνηθισμένη : η Παναγία
να κρατά στα χέρια της τον Χριστό Σταυρωμένο. Μοιάζει με την
Παναγιά του Χάρου.
Ως προς την αγιογράφηση έχει ακολουθηθεί ρώσικη τεχνοτροπία, με
βάση την οποία οι μορφές που αγιογραφούνται είναι φυσικές και
γαλήνιες. Έτσι και στην εικόνα αυτή το πρόσωπο της Παναγίας είναι
φυσικό και γαλήνιο.

Η Παναγία που απεικονίζεται έχει προστατέψει πολλές γενιές παιδιών του σχολείου μας.
Η εικόνα αυτή είναι πολύ παλιά και αποτελεί κειμήλιο για μας.
Σύμφωνα με μαρτυρίες βρέθηκε στα παρασκήνια της σημερινής αίθουσας θεάτρου
μετά από κάποιο όραμα που είδε, όταν ήταν άρρωστη στην Αυστραλία, η Δήμητρα Μαυρουδή,
κόρη της επιστάτριας του σχολείου Σουλτάνας Μαυρουδή.
Η εικόνα έχει αποκτήσει τη σημερινή της μορφή μετά τη συντήρηση που της έκανε
η κ. Ραλλού Ζαΐρη. (ΠΗΓΗ : κ. Αγγελική Ευγενικού-Καρακώστα)
Εικόνα πριν από τη συντήρηση
Εικόνα μετά τη συντήρηση

ΑΝΑΤΟΛΙΚΗ ΠΤΕΡΥΓΑ

Στο στρογγυλεμένο ισόγειο στεγαζόταν το
νηπιαγωγείο.

Στη ΒΑ πλευρά της αυλής ήταν τα πλυντήρια, τα
σιδερωτήρια και μία αποθήκη. Σήμερα στεγάζονται
στον χώρο αυτό δύο αίθουσες διδασκαλίας.

ΟΡΟΦΟΣ
Στον όροφο βρίσκονταν η τραπεζαρία (σημερινή αίθουσα
θεάτρου), η κουζίνα (σημερινή αίθουσα πληροφορικής)και
οι χώροι παραμονής των καλογραιών.

Κάτοψη ορόφου
εκκλησία
Αίθουσα θεάτρου
βεράντα

Οι μεγάλες ξύλινες πόρτες με τη σιδεριά
είναι μέχρι σήμερα σε λειτουργία.

Στην ανατολική πλευρά
της αυλής, πίσω από το
νηπιαγωγείο, υπήρχαν
δύο καταφύγια για την
προστασία των
μαθητών σε περίπτωση
εχθρικής επιδρομής.
Τα καταφύγια αυτά
σήμερα έχουν κλειστεί.

Στο κέντρο της αυλής
υπήρχε και υπάρχει μια
μεγάλη ραμυθιά που η
παχιά σκιά της
προστάτεψε από τον ήλιο
πολλές γενιές παιδιών.

ΣΧΕΔΙΑΣΤΙΚΕΣ ΛΕΠΤΟΜΕΡΕΙΕΣ ΓΙΑ ΤΟ ΣΧΟΛΕΙΟ
Ο ΣΤΑΥΡΟΣ ΤΗΣ
ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ
ΟΙ ΜΕΓΑΛΕΣ ΠΟΡΤΕΣ
ΤΟ ΚΟΝΤΑΡΙ ΤΗΣ
ΣΗΜΑΙΑΣ

ΝΕΑ ΚΤΙΣΜΑΤΑ
Οι δύο αίθουσες διδασκαλίας στο βόρειο τμήμα του προαυλίου.

Οι εξωτερικές τουαλέτες

ΒΟΡΕΙΑ ΕΙΣΟΔΟΣ

ΕΠΙΠΛΑ ΙΤΑΛΙΚΟΥ ΣΧΟΛΕΙΟΥ
Στην ιστοσελίδα των Γενικών Αρχείων του Κράτους εντοπίσαμε
σχέδια επίπλων που ήταν τοποθετημένα στο ιταλικό σχολείο.
Δυστυχώς, δεν βρήκαμε τα έπιπλα αυτά στον χώρο του σχολείου.

Τα παρακάτω είναι σχέδια εκκλησιαστικού θρονιού για την καθολική εκκλησία
του σχολείου.
Σήμερα το έπιπλο αυτό υπάρχει στην εκκλησία του Νοσοκομείου.

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
Ήσυχος, Δ., Η νήσος Λέρος- Το απόρθητο νησί της Μεσογείου, Λέρος
2015
Ήσυχος, Δ., Η πόλη του Λακκιού της Λέρου, Λέρος 2015
Ήσυχος, Μ., Το πανόραμα της Λέρου, Λέρος 1989
Κογιόπουλος, Κ., Σελίδες από τη σύγχρονη ιστορία της Λέρου, έκδοση
Πνευματικού Κέντρου Δήμου Λέρου, 2002
Κολώνας, Β., Ιταλική αρχιτεκτονική στα Δωδεκάνησα, εκδ. ΟΛΚΟΣ,
Αθήνα 2002
Μαριά , Μ., Εκπαιδευτήρια της Δωδεκανήσου, Θεσσαλονίκη, 2008, εκδ.
ΖΗΤΗ
Σαλιάρη-Βρατσάλη, Π., Το μακρύ ταξίδι της Λέρου μέσα στους αιώνες,
έκδοση Πνευματικού Κέντρου Δήμου Λέρου, 2002
Σαμάρκου,Μ., Λέρος, η Μάλτα του Αιγαίου, Αθήνα 2001 (β’ έκδοση)
Τα σχέδια του σχολείου τα εντοπίσαμε στην ιστοσελίδα των Γενικών
Αρχείων του Κράτους www. arxeiomnimon.gr

Ευχαριστούμε θερμά :
• Τον κ. Γιώργο Τραμπούλη , Προϊστάμενο του Τοπικού Αρχείου Λέρου
• Την κ. Αγγελική Ευγενικού-Καρακώστα, τέως Διευθύντρια του Δημοτικού
Σχολείου Λακκίου Λέρου
• Τον κ. Δημήτρη Σταματέλο, Υπεύθυνο της Δημοτικής Βιβλιοθήκης Λέρου

Δημοτικό Σχολείο Λακκίου: Μια περιπλάνηση στον χρόνο

Recommended

Recommended

More Related Content

Recently uploaded

Recently uploaded (14)

Featured

Featured (20)

Δημοτικό Σχολείο Λακκίου: Μια περιπλάνηση στον χρόνο