The economics growth in the past ten years after 2010

1. http://www.larawbar.net/39063.html
‫تيرو‬ ‫په‬٠١‫کتنه‬ ‫لنډه‬ ‫ته‬ ‫ودی‬ ‫اقتصادی‬ ‫افغانستان‬ ‫د‬ ‫كي‬ ‫كلونو‬
‫خالد‬ ‫نعیم‬ ‫محمد‬ ‫سید‬
Larawbar.com 2014-01-07
‫حال‬ ‫په‬ ‫کیدو‬ ‫ښه‬ ‫د‬ ‫څخه‬ ‫کشمکش‬ ‫لسیزو‬ ‫څو‬ ‫له‬ ‫وروسته‬ ‫اقتصاد‬ ‫افغانستان‬ ‫د‬
‫کی‬‫د‬ ‫اقتصاد‬ ‫هیواد‬ ‫د‬ .‫دی‬‫د‬ ‫رژیم‬ ‫د‬ ‫طالبانو‬‫نسکوریدو‬‫یا‬‫د‬۱۰۰۲‫کال‬
‫ده‬ ‫کړی‬ ‫وده‬ ‫فیصدی‬ ‫ډیره‬ ‫خوا‬ ‫راپدی‬‫د‬ ‫یی‬ ‫عاملونه‬ ‫چی‬‫نړیوالو‬‫مرستو‬
‫او‬ ‫جوړیدنه‬ ‫بیا‬ ‫سکتور‬ ‫د‬ ‫خدماتو‬ ‫د‬ ‫او‬ ‫کیدل‬ ‫ښه‬ ‫سکتور‬ ‫کرهنیز‬ ‫د‬ ،‫بهیر‬
‫ت‬‫د‬ .‫کیږی‬ ‫بلل‬ ‫قویه‬‫نهایت‬ ‫افغانستان‬ ‫هم‬ ‫بیا‬ ‫سره‬ ‫شتون‬ ‫په‬ ‫پرمختګونو‬ ‫دی‬
‫د‬ .‫دی‬ ‫هیواد‬ ‫تړلی‬ ‫باندی‬ ‫مرستو‬ ‫بهرنیو‬ ‫په‬ ‫او‬ ‫تړلي‬ ‫پوری‬ ‫وچه‬ ‫په‬ ،‫غریب‬
‫الس‬ ‫نه‬ ‫ته‬ ‫برق‬ ،‫کمبود‬ ‫اوبو‬ ‫پاکو‬ ‫د‬ ،‫نشتون‬ ‫د‬ ‫کور‬ ‫د‬ ‫نفوس‬ ‫ډیر‬ ‫افغانستان‬
‫ستونز‬ ‫لویی‬ ‫نشتون‬ ‫دندو‬ ‫د‬ ‫او‬ ‫رسی‬ ‫الس‬ ‫ته‬ ‫خدمتونو‬ ‫روغتیایی‬ ،‫رسۍ‬‫ی‬
‫د‬ ‫توب‬ ‫وړ‬ ‫نه‬ ‫حکومت‬ ‫افغان‬ ‫د‬ ‫او‬ ‫کمبود‬ ‫تاسیساتو‬ ‫د‬ ،‫داری‬ ‫حکومت‬ ‫ضعیفه‬ ،‫امنی‬ ‫نا‬ ، ‫جرمونه‬ .‫کیږی‬ ‫بلل‬
‫افغانستان‬ ‫د‬ .‫نیسی‬ ‫مخه‬ ‫ودی‬ ‫اقتصادی‬ ‫د‬ ‫کی‬ ‫برخو‬ ‫ټولو‬ ‫په‬ ‫هیواد‬ ‫د‬ ‫سره‬ ‫کولو‬ ‫پلی‬ ‫ډول‬ ‫مساوی‬ ‫په‬ ‫قانون‬
‫چ‬ ‫کیږی‬ ‫ویل‬ ‫داسی‬ ‫او‬ ‫برابر‬ ‫ندی‬ ‫سره‬ ‫معیارونو‬ ‫نړیوالو‬ ‫د‬ ‫شرایط‬ ‫ژوند‬ ‫د‬ ‫اوسنی‬‫ټیټ‬ ‫په‬ ‫سطح‬ ‫په‬ ‫دنیا‬ ‫د‬ ‫ی‬‫ه‬
‫د‬ ‫ټولنی‬ ‫نړوالی‬ .‫لری‬ ‫قرار‬ ‫کی‬ ‫درجه‬۹‫د‬ ‫کی‬ ‫ترځ‬ ‫په‬ ‫کنفرانسونو‬۱۰۰۲‫او‬۱۰۰۲‫د‬ ‫منځ‬ ‫تر‬ ‫کلونو‬۷۶
‫په‬ ‫چی‬ ‫کی‬ ‫کنفرانس‬ ‫په‬ ‫توکیو‬ ‫د‬ .‫کړی‬ ‫مرسته‬ ‫ډیره‬ ‫څخه‬ ‫ډالرو‬ ‫بیلیونو‬۱۰۲۱‫افغان‬ ‫د‬ ‫شو‬ ‫دایر‬ ‫کی‬ ‫کال‬
‫د‬ ‫سره‬ ‫دولت‬۲۷‫غیر‬ ‫په‬ ‫چی‬ ‫شوی‬ ‫وعده‬ ‫مرستی‬ ‫ډالرو‬ ‫بیلیونه‬‫تر‬ ‫به‬ ‫کی‬ ‫برخه‬ ‫نظامی‬۱۰۲۲‫پوری‬
‫بیلګی‬ ‫د‬ ‫وکړی‬ ‫مقابله‬ ‫سره‬ ‫ستونزو‬ ‫نورو‬ ‫شمیر‬ ‫یو‬ ‫د‬ ‫باید‬ ‫دولت‬ ‫افغان‬ ‫څنګ‬ ‫تر‬ ‫مرستی‬ ‫دی‬ ‫د‬ .‫شی‬ ‫ورکړل‬
‫د‬ ،‫فساد‬ ‫کچه‬ ‫لوړه‬ ‫په‬ ،‫جوړول‬ ‫او‬ ‫کول‬ ‫پیدا‬ ‫دندو‬ ‫دایمی‬ ‫د‬ ،‫ټولول‬ ‫عایداتو‬ ‫دولتی‬ ‫محدودو‬ ‫او‬ ‫لږو‬ ‫د‬ ‫ډول‬ ‫په‬
‫تاس‬ ‫عامه‬ ‫ضعیف‬ ‫او‬ ‫ظرفیت‬ ‫ټیت‬ ‫چارواکو‬ ‫دولتی‬‫نور‬ ‫داسی‬ ‫او‬ ‫تقویه‬ ‫شتون‬ ‫یسات‬.
‫کال‬ ‫په‬۱۰۲۱‫د‬ ‫قدرت‬ ‫خرید‬ ‫د‬ ‫یا‬ ‫کچه‬ ‫عاید‬ ‫ناخالص‬ ‫ملی‬ ‫د‬ ‫افغانستان‬ ‫په‬ ‫چی‬ ‫شوی‬ ‫تخمین‬ ‫داسی‬ ‫کی‬
۲۲،۱۹‫د‬ ‫نرخ‬ ‫تبادلی‬ ‫رسمی‬ ‫د‬ ‫او‬ ‫وو‬ ‫کچه‬ ‫په‬ ‫ډالر‬ ‫بیلیونه‬۲۹،۹۲.‫وو‬ ‫شوی‬ ‫تخمین‬ ‫اندازه‬ ‫په‬ ‫ډالرو‬ ‫بیلیونو‬
‫په‬ ‫ورته‬ ‫ته‬ ‫د‬۱۰۲۱‫فیصدی‬ ‫ودی‬ ‫د‬ ‫هیواد‬ ‫د‬ ‫کی‬ ‫کال‬۲۰،۱‫له‬ ‫تخمین‬ ‫د‬ ‫عاید‬ ‫نفر‬ ‫فی‬ ‫د‬ .‫دی‬ ‫شوی‬ ‫بلل‬ ‫سلنه‬
‫مخی‬۲۲۰۰‫د‬ ‫بانګ‬ ‫نړوال‬ ‫د‬ ‫چی‬ ‫وایی‬ ‫پاڼه‬ ‫خبری‬ ‫سی‬ ‫بی‬ ‫بی‬ ‫د‬ ‫مګر‬ .‫شوی‬ ‫تخمین‬ ‫لپاره‬ ‫کال‬ ‫یو‬ ‫د‬ ‫ډالر‬
۱۰۲۲‫عاید‬ ‫نفر‬ ‫فی‬ ‫ملی‬ ‫افغانانو‬ ‫د‬ ‫مخی‬ ‫له‬ ‫تخمین‬ ‫د‬ ‫کال‬۲۶۰‫دی‬ ‫شوی‬ ‫بلل‬ ‫ډالر‬ ‫امریکایی‬.
‫د‬ ‫عاید‬ ‫ناخالص‬ ‫ملی‬ ‫هیواد‬ ‫د‬۹۷،۲‫کچ‬ ‫په‬ ‫سلنی‬،‫مصرف‬ ‫کورنی‬ ‫په‬ ‫ه‬۱۲،۲،‫مصارفو‬ ‫دولتی‬ ‫په‬ ‫سلنه‬
۱۲،۲،‫پانګونه‬ ‫ثابته‬ ‫په‬ ‫سلنه‬۲،،۲‫د‬ ‫او‬ ‫صادراتو‬ ‫په‬ ‫سلنه‬۷۲،۲‫د‬ ‫واردات‬ ‫اندازه‬ ‫په‬ ‫سلنی‬۱۰۲۲‫په‬ ‫کال‬
‫وو‬ ‫شوی‬ ‫تخمین‬ ‫کی‬ ‫پای‬.
‫عاید‬ ‫ناخالص‬ ‫ملی‬ ‫هیواد‬ ‫د‬۱۰،‫سکتور‬ ‫کرهنی‬ ‫د‬ ‫سلنه‬۱۲،۷‫او‬ ‫صنایعو‬ ‫د‬ ‫سلنه‬۲۲،۲‫د‬ ‫اندازه‬ ‫په‬ ‫سلنه‬
‫خدمتو‬‫په‬ ‫هم‬ ‫تخمین‬ ‫دا‬ ‫چی‬ ‫راغلی‬ ‫الس‬ ‫په‬ ‫څخه‬ ‫برخی‬ ‫د‬ ‫کولو‬ ‫اجرا‬ ‫د‬ ‫نو‬۱۰۲۲‫شوی‬ ‫ترسره‬ ‫کی‬ ‫کال‬.
،‫وړیو‬ ،‫مغزبابو‬ ،‫میوو‬ ،‫غنمو‬ ،‫تریاکو‬ ‫د‬ ‫لرله‬ ‫کیدو‬ ‫ښه‬ ‫په‬ ‫اقتصاد‬ ‫د‬ ‫ونډه‬ ‫ډیره‬ ‫چی‬ ‫محصوالت‬ ‫کرهنیز‬ ‫هغه‬
‫دی‬ ‫عبارت‬ ‫څخه‬ ‫پوست‬ ‫پسه‬ ‫د‬ ‫او‬ ‫غوښی‬ ‫پسه‬ ‫د‬.
‫مرست‬ ‫سره‬ ‫اقتصاد‬ ‫هیواد‬ ‫د‬ ‫کی‬ ‫برخه‬ ‫په‬ ‫صنایعو‬ ‫د‬‫ټوکر‬ ‫د‬ ،‫تولید‬ ‫خښتو‬ ‫د‬ ‫له‬ ‫دی‬ ‫عبارت‬ ‫برخی‬ ‫کوونکی‬ ‫ه‬
،‫تولید‬ ‫محصوالتو‬ ‫خواړیزو‬ ‫د‬ ،‫تولید‬ ‫سرو‬ ‫کیمیاوی‬ ‫د‬ ،‫تولید‬ ‫بوټونو‬ ‫د‬ ،‫تولید‬ ‫مبل‬ ‫د‬ ،‫تولید‬ ‫صابون‬ ‫د‬ ،‫تولید‬
،‫تولید‬ ‫فرشونو‬ ‫او‬ ‫قالینو‬ ‫وطنی‬ ‫د‬ ،‫تولید‬ ‫سمنټو‬ ‫د‬ ،‫تولید‬ ‫اوبو‬ ‫منرالی‬ ‫د‬ ،‫تولید‬ ‫محصوالتو‬ ‫الکولی‬ ‫غیر‬ ‫د‬
‫ذغال‬ ،‫ګاز‬ ‫طبیعی‬‫دی‬ ‫مس‬ ‫او‬.
‫د‬۱۰۰۲‫کی‬ ‫افغانستان‬ ‫په‬ ‫مخی‬ ‫له‬ ‫تخمین‬ ‫د‬ ‫کال‬۲۲‫هغه‬ ‫په‬ ‫چی‬ .‫وه‬ ‫موجوده‬ ‫قوی‬ ‫بشری‬ ‫میلیونه‬۶،،۷
،‫کرهنه‬ ‫په‬ ‫سلنه‬۲،۶‫د‬ ‫او‬ ‫صنایعو‬ ‫په‬ ‫سلنه‬۱۰۰۹‫مخی‬ ‫له‬ ‫تخمین‬ ‫د‬ ‫کال‬۲۲،۶‫کی‬ ‫برخه‬ ‫په‬ ‫خدماتو‬ ‫د‬ ‫سلنه‬
‫د‬ .‫دی‬ ‫مصروف‬۱۰۰،‫کی‬ ‫هیواد‬ ‫په‬ ‫مخی‬ ‫له‬ ‫تخمین‬ ‫د‬ ‫کال‬۲۲‫اوزګاری‬ ‫سلنه‬‫ده‬ ‫شوی‬ ‫ښول‬.

2. http://www.larawbar.net/39063.html
‫د‬۱۰۰۹‫کی‬ ‫هیواد‬ ‫په‬ ‫مخی‬ ‫له‬ ‫تخمین‬ ‫د‬۲۷‫یو‬ ‫د‬ ‫ورځی‬ ‫د‬ ‫یعنی‬ ‫کوی‬ ‫ژوند‬ ‫الندی‬ ‫خط‬ ‫د‬ ‫فقر‬ ‫د‬ ‫خلک‬ ‫سلنه‬
‫راوړی‬ ‫ته‬ ‫الس‬ ‫خواړه‬ ‫ورځی‬ ‫یوی‬ ‫د‬ ‫کولی‬ ‫نشی‬ ‫عبارت‬ ‫بل‬ ‫په‬ ‫یا‬ ‫لری‬ ‫عاید‬ ‫کم‬ ‫څخه‬ ‫ډالر‬ ‫امریکایی‬.
‫واردات‬ ‫افغانستان‬۱۷،‫څخه‬ ‫پاکستان‬ ‫د‬ ‫سلنه‬۲۶،‫څخه‬ ‫امریکا‬ ‫د‬ ‫سنله‬،‫د‬ ‫سلنه‬،‫څخه‬ ‫روسیی‬۷‫د‬ ‫سلنه‬
،‫څخه‬ ‫هند‬۲،‫څخه‬ ‫چین‬ ‫د‬ ‫سلنه‬۲‫او‬ ‫څخه‬ ‫قزاقستان‬ ‫د‬ ‫سلنه‬۲‫کال‬ ‫په‬ ‫څخه‬ ‫جرمنی‬ ‫د‬ ‫سلنه‬۱۰۲۱‫کی‬
‫دی‬ ‫شوی‬ ‫تخمین‬.
‫عایدات‬ ‫هیواد‬ ‫د‬۱،۱۲۹‫د‬ ‫او‬ ‫ډالر‬ ‫بیلیونه‬۱۰۲۱‫مصارف‬ ‫هیواد‬ ‫د‬ ‫مخی‬ ‫له‬ ‫تخمین‬ ‫د‬ ‫کال‬۲،۶۲۹‫بیلیونه‬
‫د‬ ‫کی‬ ‫برخه‬ ‫دی‬ ‫په‬ ‫چی‬ .‫دی‬ ‫شوی‬ ‫ښول‬ ‫ډالر‬۲۲،۲‫سلن‬.‫راغلی‬ ‫ته‬ ‫الس‬ ‫څخه‬ ‫مالیاتو‬ ‫د‬ ‫عایدات‬ ‫اندازه‬ ‫په‬ ‫ی‬
‫نړۍ‬ ‫د‬ ‫افغانستان‬ ‫ډول‬ ‫پدی‬۱۰۷‫دی‬ ‫شوی‬ ‫بلل‬ ‫هیواد‬.
‫د‬ ‫افغانستان‬۱۰۲۰‫د‬ ‫مخی‬ ‫له‬ ‫تخمین‬ ‫د‬ ‫کال‬۹،۷،۲‫چی‬ .‫ده‬ ‫کړی‬ ‫تولیده‬ ‫بریښنا‬ ‫اندازه‬ ‫په‬ ‫کیلوواټو‬ ‫میلیون‬
‫د‬ ‫ورته‬ ‫ته‬ ‫د‬۱،۲،۹‫دی‬ .‫درلود‬ ‫مصرف‬ ‫بریښنا‬ ‫د‬ ‫اندازه‬ ‫په‬ ‫کیلوواټو‬ ‫بیلیونو‬‫د‬ ‫ته‬ ‫هیواد‬۲،۲۶۱‫بیلیونو‬
‫له‬ ‫وارداتو‬ ‫د‬ ‫بریښنا‬ ‫د‬ ‫بنسټ‬ ‫په‬ ‫بندی‬ ‫طبقه‬ ‫نړیوالو‬ ‫د‬ ‫چی‬ .‫درلودل‬ ‫واردات‬ ‫برق‬ ‫د‬ ‫اندازه‬ ‫په‬ ‫کیلوواټونو‬
‫په‬ ‫هیواد‬ ‫مخی‬۲۷‫لری‬ ‫قرار‬ ‫کی‬ ‫درجه‬.
‫د‬ ‫هیواد‬۱۰۲۱‫د‬ ‫مخی‬ ‫له‬ ‫تخمین‬ ‫د‬ ‫کال‬۲۹۲۰bbl‫تولید‬ ‫پطرولو‬ ‫خامو‬ ‫د‬ ‫کی‬ ‫ورځ‬ ‫یوه‬ ‫په‬ ‫اندازه‬ ‫په‬
‫پدی‬ ‫چی‬ .‫درلود‬‫د‬ ‫کی‬ ‫هیواد‬۱۰۲۲‫مخی‬ ‫له‬ ‫تخمین‬ ‫د‬ ‫کال‬۲۱۱۹‫مصرف‬ ‫کی‬ ‫ورځ‬ ‫یوه‬ ‫په‬ ‫کچه‬ ‫په‬ ‫بیرلو‬
‫درلود‬.
‫د‬ ‫چی‬ ‫دی‬ ‫شوی‬ ‫پرمختګونه‬ ‫کی‬ ‫برخه‬ ‫په‬ ‫اقتصاد‬ ‫ارتباطی‬ ‫او‬ ‫تیلیفونونو‬ ‫د‬۱۰۲۱‫په‬ ‫مخی‬ ‫له‬ ‫تخمین‬ ‫د‬ ‫کال‬
‫مهال‬ ‫اوس‬ ‫چی‬ ‫کیږی‬ ‫ویل‬ ‫کی‬ ‫هیواد‬۲،‫لری‬ ‫رسی‬ ‫الس‬ ‫ته‬ ‫تیلیفون‬ ‫ګرځنده‬ ‫افغانان‬ ‫میلیونه‬.
‫مطبو‬ ‫د‬،‫رادیو‬ ‫ملی‬ ،‫تلویزیون‬ ‫ملی‬ ‫توګه‬ ‫په‬ ‫بیلګی‬ ‫د‬ ‫شوی‬ ‫کار‬ ‫ډیر‬ ‫هم‬ ‫کی‬ ‫برخه‬ ‫په‬ ‫عاتو‬۲۲۰‫شخصی‬
،‫شتیشنونونه‬ ‫رادیو‬۲۰‫البته‬ .‫لری‬ ‫شتون‬ ‫چنلونه‬ ‫مطبوعاتی‬ ‫نړیوال‬ ‫نور‬ ‫او‬ ‫ستیشنونونه‬ ‫تلویزیونی‬ ‫شخصی‬
‫د‬ ‫ارقام‬ ‫دا‬۱۰۰۶‫دی‬ ‫شوی‬ ‫اخستل‬ ‫څخه‬ ‫کال‬.
‫کال‬ ‫په‬ ‫چی‬ ‫کیږی‬ ‫ویل‬ ‫داسی‬۱۰۲۱‫کی‬ ‫هیواد‬ ‫په‬ ‫کی‬۱۱۲‫په‬ ‫نړۍ‬ ‫د‬ ‫چی‬ ‫دی‬ ‫موجود‬ ‫میزبانان‬ ‫انترنتی‬
‫په‬ ‫سطحه‬۲۰۲‫د‬ ‫او‬ .‫راځی‬ ‫کی‬ ‫درجه‬۱۰۰۹‫کی‬ ‫افغانستان‬ ‫په‬ ‫چی‬ ‫کیږی‬ ‫ویل‬ ‫مخی‬ ‫له‬ ‫تخمین‬ ‫د‬ ‫کال‬۲
‫کوی‬ ‫استفاده‬ ‫څخه‬ ‫انترنت‬ ‫خلک‬ ‫میلیون‬.
‫د‬ ‫کی‬ ‫هیواد‬ ‫په‬۱۰۲۲‫چی‬ ‫کیږی‬ ‫ویل‬ ‫مخی‬ ‫له‬ ‫تخمین‬ ‫د‬ ‫کال‬۲۱‫په‬ ‫نړۍ‬ ‫د‬ ‫او‬ ‫لری‬ ‫شتون‬ ‫ډګرونو‬ ‫هوایی‬
‫په‬ ‫سطح‬۹۲‫کی‬ ‫ټولو‬ ‫پدی‬ ‫چی‬ .‫راځی‬ ‫کی‬ ‫درجه‬۱۲‫او‬ ‫لری‬ ‫الری‬ ‫الوتلو‬ ‫د‬ ‫پخی‬ ‫ډګرونه‬ ‫هوایی‬۱۹‫یی‬
‫په‬ .‫دی‬ ‫خامه‬ ‫اوسه‬ ‫تر‬۱۰۲۲‫هیواد‬ ‫کی‬ ‫کال‬۹‫لری‬ ‫ډګر‬ ‫هوایی‬ ‫هیلوکوپتری‬.
‫د‬ ‫سړګ‬ ‫مجموعی‬۲۱۲۲۰‫په‬ ‫سطح‬ ‫په‬ ‫نړۍ‬ ‫د‬ ‫چی‬ ‫شوی‬ ‫تخمین‬ ‫اندازه‬ ‫په‬ ‫کیلومترو‬،۲.‫راځی‬ ‫کی‬ ‫درجه‬
‫کی‬ ‫پدی‬ ‫چی‬۲۱۲۲۰‫او‬ ‫سړک‬ ‫پوخ‬۱۹،۰۰‫دی‬ ‫خام‬.
‫مآخذ‬:
1.( ‫پاڼه‬ ‫ویب‬ ‫اړوند‬ ‫معلومات‬ ‫د‬ ‫نړۍ‬ ‫د‬ ‫سازمان‬ ‫استخباراتی‬ ‫د‬ ‫امریکا‬ ‫د‬۱‫جنوری‬۱۰۲۲):
https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/af.html
2.( ‫آنالین‬ ‫افغانستان‬ ‫معلوماتی‬ ‫صفحه‬۱‫جنوری‬۱۰۲۲): http://www.afghan-
web.com/economy/
3.( ‫پاڼه‬ ‫معلوماتی‬ ‫موندی‬ ‫اندیکس‬ ‫د‬۱‫جنوری‬۱۰۲۲):
http://www.indexmundi.com/afghanistan/economy_profile.html
4.( ‫پروفایل‬ ‫افغانستان‬ ‫د‬ : ‫پاڼه‬ ‫خبری‬ ‫سی‬ ‫بی‬ ‫بی‬ ‫د‬۱‫جنوری‬۱۰۲۲):
http://www.bbc.co.uk/news/world-south-asia-12011353
5.‫معلوماتی‬ ‫وورک‬ ‫نت‬ ‫افغانستان‬ ‫د‬( ‫پاڼی‬۱‫فبروری‬۱۰۲۲): http://www.afghan-
network.net/Culture/facts.html