ความรู้เกี่ยวกับ การจัดองค์ประกอบภาพ

2. ความหมายขององค์ประกอบศิลป์ องค์ประกอบของศิลปะหรือ
(Composition )นั้นมาจากภาษาละติน โดยคาว่า Post นั้นหมายถึง การจัดวาง และ
คาว่า Comp หมายถึง เข้าด้วยกัน ซึ่งเมื่อนามารวมกันแล้วในทางศิลปะ
Composition จึงหมายความถึง องค์ประกอบของศิลปะ การจะเกิดองค์ประกอบ
ศิลป์ ได้นั้น ต้องเกิดจากการเอาส่วนประกอบของศิลปะ (Element of Art) มา
สร้างสรรค์งานศิลปะเข้าด้วยหลักการจัดองค์ประกอบศิลป์ (Principle of Art)จึงจะ
เป็นผลงานองค์ประกอบศิลป์ ความหมายขององค์ประกอบศิลป์ นั้นได้มีนักวิชาการ
หลายท่านได้ให้ความหมายเอาไว้ซึ่งพอสรุปได้ดังนี้
คาว่าองค์ประกอบ ตามความหมายพจนานุกรมราชบัณฑิยสถานคือ ส่วน
ต่างๆที่ประกอบกันทาให้เกิดรูปร่างใหม่ขึ้นโดยเฉพาะ
องค์ประกอบศิลป์ หมายถึง สิ่งที่ศิลปินและนักออกแบบใช้เป็นสื่อในการ
แสดงออกและสร้างความหมาย
โดยนามาจัดเข้าด้วยกันและเกิดรูปร่างอันเด่นชัด (สวนศรี ศรีแพงพงษ์ : 82)

3. องค์ประกอบศิลป์ หมายถึง เครื่องหมายหรือรูปแบบที่นามาจัดรวมกันแล้ว
เกิดรูปร่างต่างๆ ที่แสดงออกในการสื่อความหมายและความคิดสร้างสรรค์ (สิทธิ
ศักดิ์ ธัญศรีสวัสดิ์กุล : 56)
องค์ประกอบศิลป์ หมายถึงศิลปะที่มนุษย์สร้างขึ้นเพื่อแสดงออกทาง
อารมณ์ ความรู้สึก ความคิดหรือความงามซึ่งประกอบด้วย ส่วนที่มนุษย์สร้างขึ้น
และส่วนที่เป็นการแสดงออกอันเป็นผลที่เกิดจากโครงสร้างทางวัตถุ
(ชลูด นิ่มเสมอ :18)
องค์ประกอบศิลป์ หมายถึง ส่วนประกอบต่างๆของศิลปะ เช่น จุด เส้น
รูปร่าง ขนาด สัดส่วน น้าหนัก แสงเงาลักษณะพื้นผิว ที่ว่างและสี (มานิต กริน
พงศ์:51)
องค์ประกอบศิลป์ คือความงาม ความพอดี ลงตัว อันเป็นรากฐานเนื้อหา
ของศิลปะ อีกทั้งยังเป็นเครื่องมือที่สาคัญ
ทางศิลปะให้ผู้สร้างสรรค์ได้สื่อสารความคิดของตนเองไปสู่บุคคลอื่น (สุชาติ เถา
ทอง,สังคม ทองมี,ธารงศักดิ์ ธารงเลิศ
ฤทธิ์,รอง ทองดาดาษ: 3)

4. ในการสร้างสรรค์ผลงานศิลปะในสาขาต่างๆไม่ว่าจะเป็นสาขาวิจิตร
ศิลป์ หรือประยุกต์ศิลป์ ผู้สร้างสรรค์นั้นต้องมีความรู้เบื้องต้นด้านศิลปะมาก่อน
และศึกษาถึงหลักการองค์ประกอบพื้นฐานองค์ประกอบที่สาคัญ การจัดวาง
องค์ประกอบเหล่านั้น รวมถึงการกาหนดสี ในลักษณะต่างๆเพิ่มเติมให้เกิดความ
เข้าใจเพื่อเวลาที่สร้างผลงานศิลปะ จะได้ผลงานที่มีคุณค่า ความหมายและความ
งามเป็นที่น่าสนใจแก่ผู้พบเห็นหากสร้างสรรค์ผลงานโดยขาดองค์ประกอบศิลป์
ผลงานนั้นอาจดูด้อยค่า หมดความหมายหรือไม่น่าสนใจไปเลยดังนั้น จะเห็นได้
ว่าองค์ประกอบศิลป์ นั้นมีความสาคัญอย่างมากในการสร้างงานศิลปะ มีนักการ
ศึกษาด้านศิลปะหลายท่านได้ให้ทรรศนะในด้านความสาคัญขององค์ประกอบ
ศิลป์ ที่มีต่อการสร้างงานศิลปะไว้

5. องค์ประกอบพื้นฐานด้านรูปธรรมของศิลปะองค์ประกอบพื้นฐานด้าน
รูปธรรมของศิลปะ คือสิ่งที่แสดงแนวคิดเกี่ยวกับเนื้อหาและเรื่องราวของศิลปินให้
เห็นหรือรับรู้ผ่านผลงานศิลปะ ประกอบด้วย เอกภาพ ดุลยภาพ และจุดเด่น
1. เอกภาพหมายถึงการนาองค์ประกอบของศิลปะมาจัดเข้าด้วยกันให้แต่ละหน่วยมี
ความสัมพันธ์ เกี่ยวข้องซึ่งกันและกันประสานกลมกลืนเกิดเป็นผลรวมที่แบ่งแยก
ไม่ได้โดยถ่ายทอดเป็นผลงานศิลปะด้วยกระบวนการศิลปะ
2. ดุลยภาพ คือการนาองค์ประกอบของศิลปะมาจัดเข้าด้วยกันให้เกิดความเท่ากัน
หรือสมดุล โดยมีเส้นแกนสมมุติ 2 เส้นเป็นตัวกาหนดดุลยภาพเส้นแกนสมมุติจะทา
หน้าที่แบ่งภาพออกเป็นด้านซ้ายและด้านขวา หรือด้านบนและด้านล่างเพื่อให้
ผลงานศิลปะที่ปรากฏเกิดความสมดุลในลักษณะใดลักษณะหนึ่ง เช่นแบบซ้ายขวา
เหมือนกันและแบบซ้าย ขวา ไม่เหมือนกัน
3. จุดเด่น คือ ส่วนที่สาคัญในภาพ มีความชัดเจนสะดุดตาเป็นแห่งแรก รับรู้ได้ด้วย
การมองผลงานที่สาเร็จแล้วจุดเด่นจะมีลักษณะการมีอานาจ ตระหง่าน ชัดเจนกว่า
ส่วนอื่นทั้งหมด โดยเกิดจากการเน้นให้เด่นในลักษณะใดลักษณะนึ่งเช่น จุดเด่นที่มี
ความเด่นชัด หรือจุดเด่นที่แยกตัวออกไปให้เด่น

6. ความหมายของเส้นในงาน Design เป็นเรื่องที่สาคัญไม่แพ้กับเรื่องอื่น
ๆ ในร่างกายของมนุษย์แทบจะเรียกได้ว่าเป็นบ่อเกิดของสัญลักษ์การแสดง
อารมณ์ต่าง ๆ ได้เป็นอย่างดี ไม่ว่าจะเป็นอารมณ์โกรธ, ดีใจ,เสียใจลักษณะ
ท่าทางต่าง ๆ ที่แสดงออกมานั้นทาให้คนใกล้ตัวสัมผัสถึงอารมณ์เหล่านั้นได้ไม่
ยากดังนั้นโครงสร้างทางร่ายกายของมนุษย์ในการแสดงออกทางอารมณ์
จึงสามารถนามาเป็นสัญลักษณ์การแสดงออกได้เช่นเดียวกัน

7. เส้นตรง เหมือนคนยืน ต้นเสาและต้นไม้สูงตรง ให้ความรู้สึกถึงความยุติธรรม
ความแข็งแกร่ง ความซื่อตรง ความมั่นคง เคร่งขรึม เอาจริงเอาจัง
เส้นตั้ง แสดงออกถึงความรู้สึกมั่นคง จริงจัง

8. เส้นนอน แสดงออกถึงความสงบ , นิ่งเฉย และผ่อนคลาย
เส้นโค้ง ความมีชีวิตชีวา ความอ่อนไหว อ่อนโยนและมีลีลาแห่งความเคลื่อนไหว

9. เส้นทะแยงหรือเส้นเฉียง แสดงออกถึงความมีชีวิต ความกระตือรือร้นแต่ใน
ขณะเดียวกันก็ยังแสดงออกถึงความขัดแย้ง และความไม่มั่นคงอีกด้วย
เส้นซิกแซก แสดงออกถึงความไม่หยุดนิ่ง, ตื่นเต้น