1. Тархины судасны өвчнүүд
тархины цусан хангамж
Тархины цус хомсролын дайрлага
Мэдрэл судлалын тэнхим
Дэд проф.Д.Өлзийбаяр

2. Тархины цусны эргэлт
Гүрээний
артерийн
тогтолцоо
 A.caroticus
externa
Гавлын гадна тал
 A.caroticus interna
Тал бөмбөлөг, дух
зулай, чамархай
a.cerebral
anterior
a.cerebral media

Нуруу –суурийн
артерийн
тогтолцоо
 A.Vertebral -хос
Нугас, уртавтар
тархи
 A.Basilar –гүүр,
дунд тархи,дагз
 a.cerebral
posterior


3. Виллизийн цагираг



a.communicans anterior- өмнөд хос
артерийг холбоно
A.communicans posterior- хойд хос
артерийг a.cerebral media-tai холбоно
Bиллизийн цагираг үүсдэг

4. Тархины цусны эргэлтийн онцлог



Виллизын цагираг цусны эргэлтийн гол
зохицуулагч
Цусны эргэлтийн аль нэг савд хямрал
тохиолдоход коллатераль эргэлт
ажиллагаанд ордог
Нуруу-суурийн артерийн савд хямрал
байнга тохиолддог нь амьсгал, зүрх
судасны төвийг тэжээдэгтэй холбоотой

5. Тархины судасны
үндсэн өвчнүүд







Артерийн гипертензия
Атеросклероз
Судасны гаж хөгжил(аневризм,
артерио-венозная мальформация),
хавдар(гемангиома)
Судасны тахирлалт, нарийсал
Ревматизм
Цусны эмгэг
Элэгний өвчнүүд

6. Тархины судасны
өвчний ангилал
Цус хомсролын дайрлага-Transient Ischemic
Attack
Цус хомсролын дайрлага
 Цус хомсролын инсульт- тархины шигдээс:
Ischemic Stroke
 Цус харвалтын инсульт:
Hemorrage Stroke

Tорлог бүрхүүлийн дорхи: Subarachnoid
Hemorrage

Tал бөмбөлөгийн:
Intracerebral Hemorrage


7. Тархины судасны
өвчний тархварзүй




ДЭМБ: жилд 1000 хүн амд 1,5-7,4
инсульт
70-75 насанд 1000 хүн амд 20
50-59 насанд 1000 хүн амд 7
АНУ-д жилд 400,000 шинэ инсульт
тохиолдгоос нас баралт 41%, 52%
тахир дутуу болж, эмчилгээ, нийгмийн
халамжинд жилд 500 сая доллар
зарцуулдаг

8. Транзиторный Ишемический атак
Тархины цус хомсролын дайрлага




Тархины цусны эргэлтийн хомсролоос
үүссэн мэдрэлийн голомтот өөрчлөлт
хоног болохгүй(24цаг) бүрэн арилна.
Ихэнх ТИА 5-20 мин үргэлжилнэ
Эмчлэгдээгүй ТИА-н 1/3 нь эхний 5
жилд инсультээр хүндэрнэ
ТИА тархины инсультын тавиланг
тодорхойлно

9. ТИА үүсэх эрсдэлүүд







Нас

Хүйс

Арьс өнгө

Гэр бүлийнхнээс
инсультээр өвдсөн байх 
Удмын угтвар нөлөө




Артерийн гипертензи
Өмнө нь ТИА, инсульт
тохиолдсон
Зүрхний өвчнүүд
Чихрийн шижин
Холестрол өндөр
Архи, тамхи
Гомоцистеин ихсэх
Жирэмслэлтийн эсрэг
даавар
Anticardiolipin antibody
ихсэх
Тарган

10. Тархины цочмог ишемийн үе шат
Grotta (1995





Цусны эргэлтийн гэнэт
тасалдал
Glutamate хэт ялгарах
Эсийн доторхи энзимын
идэвхжил
NO хэт ялгарч,
оксидатын хямрал
Генийн хувирал



Шигдээсийн цөмийг
тойрсон сүүдэр буюу
бодисын солилцоо
удааширсан амьд эдүүд
Penumbra үүснэ.
Хэсэг газрын үрэвсэл,
судасны өөрчлөлт, цус
тархины хориг
нэвчимтгий болох
Апоптоз үүсэх

11. шигдээс үүсэх механизм



Артерийн судас бөглөрснөөс 6-8 мин дараа
тархины цусны эргэлт- 10мл/100г-р
буурахад тархины эдэд некроз үүсдэг
Тархины эдэд цусны эргэлт 20-40мл/100г
хүртэл буурахад шигдээсийн эргэн тойрны
эрүүл эд бүтцээ алдах боловч, бодисын
солилцоо үргэлжилнэ
Шигдээс эхний 3-6 цагт үүсэх боловч, 3-5
хоног үргэлжилнэ

12. ТИА үүсэх механизм




Артерио-артериальная эмболия
Кардиоэмболия
Тромбоз
Гемодинамикийн

13. ТИА эмнэлзүй

1.
2.
3.
4.
Гүрээний дотор артерийн савд:
a.ophthalmicus бөглөрөхөд
голомттой талд түр зуурын хараа
муудах
Эсрэг талд хөнгөн пирамидын
хамшинж
Мэдрэхүйн өөрчлөлт: бадайралт,
моно эсвэл гемианестезия
Доминант тал бөмбөлөгт түр зуурын
афазия

14. Нуруу-суурийн артерийн сав




Тархины ерөнхий шинж: толгой эргэх,
бөөлжих, толгой өвдөх
Гавал тархины мэдрэлүүдээс: нүдэнд
юм хоёрлох,нүүр бадайрах, чих шуугих,
хахаж цацах, vertigo, хэл яриа
дультирах
Тэнцвэр алдах, гуйвах
Drop attacks

15. ТИА оношлогоо





Тромбоцит,
эритроцитын
агрегация
Цусны бүлэгнэлт
Цусны сахар, азот,
липид, холестрол
ЭКГ 24 цагаар
Цээжний зураг






Тархины СТ
МРТ
ЭХО-КГ
Трансэзофагиальная
ЭХО-КГ
ДСГ
Тархины судасны
ангиография

16. ТИА эмчилгээ




Антиагрегант эмчилгээ:аспириныг
хоногт 30-1300мг эхний 48цагт уулгах
нь инсульт, зүрхний шигдээсийг 25%
бууруулдаг
Тиклопидин 250мг өдөрт 2 удаа
Clopidogrel 75мг өдөрт 1 удаа,
атеросклерозын шалтгаанд аспиринаас
илүү
Курантил(дипиридамол) 25мг үр дүнтэй

17. ТИА эмчилгээ


Антикоагулянт эмчилгээ:
Варфарин 1-5 мг уулгахад инсультын
эрсдэлийг 68% бууруулдаг
Эндартерэктомия: атеросклерозын
товруу бүхий эндотелийг хуулах мэс
засал

18. Инсультын урьдчилан сэргийлэлт



Анхдагч

Хоёрдогч

Гуравдагч

45-аас доош, гэр
бүлд АГ, инсульт
байсан
ТИА тохиолдсон
Тархины инсультээр
өвдсөн