1. వ్యవ్సాయ రుణ మాఫీ
సమసయలు-కొన్ని ప్రతిపాదనలు

2. రుణాలు - బకాయిలు
ఆంధ్ర ప్రదేశ్ (రూ. కొట్ల లో) తెలంగాణా (రూ. కొట్ల లో) మొత్తం (కొట్ల లో)
2013-14 లో ఇచ్చిన ప్ంట రుణాలు 34,217.00 13,332.00 47,549.00
వ్సూలు కాన్న పాత బకాయిలు (సుమారు) 16,000.00 10,830.00 26,830.00
రైత్ులు చెల్లంచాల్ిన ప్ంట్ రుణాలు (అంచనా) 50,217.00 24,162.00 74,379.00
బంగారు రుణాలు (సుమారు) 20,102.00 2,700.00 22,802.00
2013-14 సవలప కాలిక రుణాలు (సుమారు) 4,401.23 2816.27 7217.50
2013-14 అనుబంధ రంగ రుణాలు (సుమారు) 7,067.07 2951.01 10018.08
మహిళా సంఘాల రుణాలు (సుమారు) 14,204.00 (7,041.19) 21,245.19
మొత్తం 95,991.30 32,629.28 1,28,620.58
http://www.agrariancrisis.inరైత్ు స్వరాజ్య వేదిక
(ఆధారం: SLBC website, గత వారం రోజులుగా వివిధ దిన ప్తిరకలోో వ్చ్చిన వారతలు)

3. వ్యవ్సాయ రుణాలు
% విస్తతరణం % రుణాలు
% వడ్డీ లేని
రుణాలు
% పావలా వడ్డీ
రుణాలు కౌలు రైత్ులు
కౌలు
రైత్ులకు
రుణాలు
ఉతతరాంధర 8.70% 6.47% 6.15% 6.26% 12% 7%
కృష్ణ-ఉభయ గోదావ్రి 21.72% 34.77% 34.87% 33.90% 50% 83%
ప్రకాశం-నెలలో ర్ 8.41% 10.01% 11.03% 11.54% 12% 1%
రాయల సీమ 22.16% 19.86% 21.50% 21.76% 13% 4%
తెలంగాణా 39.00% 28.89% 26.45% 26.54% 13% 5%
http://www.agrariancrisis.inరైత్ు స్వరాజ్య వేదిక

4. తెలంగాణా: ప్ంట రుణాల ప్ంపిణీలో పార ంతీయ వ్యతాయసాలు
0
500
1000
1500
2000
2500
3000
0
100000
200000
300000
400000
500000
600000
700000
800000
900000
1000000
Crop loans and area districution in Telangana 2013-14
Cropped area (ha) Crop loans (Rs. Crore)
http://www.agrariancrisis.inరైత్ు స్వరాజ్య వేదిక

5. ఆంధర ప్రదేశ్: ప్ంట రుణాల ప్ంపిణీలో పార ంతీయ వ్యతాయసాలు
0
1000
2000
3000
4000
5000
6000
0
200000
400000
600000
800000
1000000
1200000
Crop loans and area districution in Andhra Pradesh 2013-14
Total Cropped area (ha) Crop Loans (Rs. Crore)
http://www.agrariancrisis.inరైత్ు స్వరాజ్య వేదిక

6. S.No.
Name of the
District
Total Cropped area Crop Loans Agrl.Term Loans Agrl.Allied Total Agriculture Loans
in ha % Target achieved % Target Achieved % Target Achieved % Target % achieved %
1 Mahabubnagar 917000.00 19% 2405.70 1120.16 14% 452.01 298.07 12% 137.00 104.13 9% 2994.71 15% 1522.36 13%
2 Medak 554000.00 11% 1134.00 740.19 9% 198.00 203.85 8% 126.00 91.21 8% 1458.00 7% 1035.25 9%
3 Nizamabad 420000.00 9% 1921.00 950.25 11% 482.00 210.08 8% 708.00 89.86 8% 3111.00 15% 1250.19 10%
4 Adilabad 634000.00 13% 1656.50 704.05 8% 114.33 30.00 1% 19.79 24.82 2% 1790.62 9% 758.87 6%
5 Karimnagar 563000.00 11% 1772.40 1033.33 12% 473.26 411.31 16% 267.91 177.95 16% 2513.57 12% 1622.59 14%
6 Warangal 557000.00 11% 1800.00 985.31 12% 210.00 71.15 3% 280.00 74.13 7% 2290.00 11% 1130.59 9%
7 Khammam 439000.00 9% 1598.34 1020.99 12% 192.15 205.05 8% 997.79 279.64 25% 2788.28 14% 1505.68 13%
8 Nalgonda 585000.00 12% 1445.41 778.92 9% 456.84 322.83 12% 114.92 78.09 7% 2017.17 10% 1179.84 10%
9 Ranga Reddy 230000.00 5% 706.70 765.86 9% 237.68 229.05 9% 299.60 135.66 12% 1243.98 6% 1130.57 9%
10 Hyderabad 1.00 0% 0.00 191.19 2% 0.00 604.23 23% 0.00 74.08 7% 0.00 0% 869.50 7%
TOTAL 4899001.00 14440.05 8290.25 2816.27 2585.62 2951.01 1129.57 20207.33 12005.44
తెలంగాణా: వ్యవ్సాయ రుణాల ప్ంపిణీలో పార ంతీయ వ్యతాయసాలు
(30, సెపెటంబర్ 2013 వ్రకు)
http://www.agrariancrisis.inరైత్ు స్వరాజ్య వేదిక

7. http://www.agrariancrisis.inరైత్ు స్వరాజ్య వేదిక

8. ఆంధర ప్రదేశ్: వ్యవ్సాయ రుణాల ప్ంపిణీలో పార ంతీయ వ్యతాయసాలు
(30, సెపెటంబర్ 2013 వ్రకు)
S.No. Name of the
District
Total Cropped area Crop Loans Agrl.Term Loans Agrl.Allied Total Agriculture Loans
in ha % Target achieved % Target Achieved % Target Achieved % Target % achieved %
1 Srikakulam 405000.00 5% 1435.80 819.44 4% 495.74 129.21 4% 132.42 60.09 3% 2063.96 4% 1008.74 4%
2 Vizianagaram 373000.00 5% 1000.00 370.00 2% 180.00 60.05 2% 350.00 141.45 6% 1530.00 3% 571.50 2%
3 Visakhapatnam 315000.00 4% 800.10 699.33 3% 452.50 128.03 3% 160.29 70.58 3% 1412.89 3% 897.94 3%
4 East Godavari 598000.00 8% 4765.73 2356.78 11% 463.81 510.64 14% 1224.98 234.70 10% 6454.53 14% 3102.12 12%
5 West Godavari 618000.00 8% 4374.08 3025.54 15% 411.90 353.71 10% 1452.05 157.67 7% 6238.04 13% 3536.92 13%
6 Krishna 716000.00 9% 3049.39 2026.06 10% 453.80 260.75 7% 728.65 304.13 13% 4231.84 9% 2590.94 10%
7 Guntur 796000.00 10% 5191.61 2649.77 13% 210.71 579.90 16% 980.70 443.06 20% 6383.01 14% 3672.73 14%
8 Prakasam 628000.00 8% 2600.32 1241.90 6% 747.38 319.68 9% 66.42 23.91 1% 3414.13 7% 1585.49 6%
9 Nellore 429000.00 6% 2402.84 893.45 4% 142.01 262.35 7% 460.38 144.63 6% 3005.22 6% 1300.43 5%
10 Chittoor 404000.00 5% 2044.87 1597.00 8% 109.99 168.29 5% 577.60 395.22 17% 2732.46 6% 2160.51 8%
11 Kadapa 473000.00 6% 2004.60 1260.11 6% 253.90 605.92 16% 563.20 47.03 2% 2821.70 6% 1913.06 7%
12 Ananthapur 901000.00 12% 3127.31 2085.56 10% 290.49 84.19 2% 123.38 144.08 6% 3541.17 8% 2313.83 9%
13 Kurnool 1006000.00 13% 2752.00 1505.00 7% 189.00 228.45 6% 247.00 98.55 4% 3188.00 7% 1832.00 7%
Total 7662000.00 100% 35548.65 20529.94 4401.23 3691.17 7067.07 2265.1 47016.95 26486.21
http://www.agrariancrisis.inరైత్ు స్వరాజ్య వేదిక

9. తెలంగాణా: కౌలు రైతులు ఇచ్చిన రుణాలు రూ. 23.92 కోటలో
జిలాల కౌలు రైత్ు గుర్తంప్ు
కారుీ లు
రుణాలు దకకిన వాళ్ళ అందిన ఋణం
న్నజామాబాదు 6,409 235 0.20
మెదక్ 2009 833 2.19
వ్రంగల్ 12,136 3,503 0.22
కరంనగర్ 9,413 2,088 7.18
ఆదిలాబాదు 2,947 600 1.74
రంగారడ్డి 113 25 0.09
మహబూబ్ నగర్ 656 40 0.27
నల్గ ండ 3,021 979 2.49
ఖమమం 21,830 3,503 9.54
మొత్తం 58,534 11,806 23.92
http://www.agrariancrisis.inరైత్ు స్వరాజ్య వేదిక

10. ఆంధర ప్రదేశ్ : కౌలు రైతులు ఇచ్చిన రుణాలు రూ 306.59 కోటలో
జిలాల కౌలు రైత్ు గుర్తంప్ు కారుీ లు రుణాలు దకకిన వాళ్ళ అందిన రుణాలు
శ్రీకాకుళం 27,882 347 0.47
విజయనగరం 22,991 3,142 7.32
విశాఖప్టిం 3,142 632 1.60
తూరుప గోదావ్రి 62,147 49,292 87.42
ప్శ్చిమ గోదావ్రి 1,22,420 52,096 132.00
కృష్ణ 12,255 9,519 25.72
గ ంటూరు 22,912 11,145 25.50
ప్రకాశం 3,761 770 3.0
నెలలో రు 47,898 5,233 16.32
చ్చతూత రు 9,399 388 0.68
కడప్ 13,362 2,156 1.34
అనంతప్ూర్ 1,005 91 0.20
కరూిల్ 35,447 3,500 5.02
మొత్తం 3,84,621 1,37,841 306.59
http://www.agrariancrisis.inరైత్ు స్వరాజ్య వేదిక

11. ఇరు రాష్టాటా లకు నాలుగ నెలల బడ్ెెట్
(వోట్ ఆన్ ఎకౌంటల బడ్ెెట్ ఆధారం గా)
• ఆంధర ప్రదేశ్ రాష్టా బడ్ెెట్: రూ. 34,595 కోటలో
• రవినూయ బడ్ెెట్: రూ. 28,626 కోటలో
• మూలధన బడ్ెెట్: రూ. 3,882 కోటలో
• తెలంగాణా రాష్టా బడ్ెెట్: రూ. 26,516 కోటలో
• రవినూయ బడ్ెెట్: రూ. 21,295 కోటలో
• మూలధన బడ్ెెట్: రూ. 3,046 కోటలో
http://www.agrariancrisis.inరైత్ు స్వరాజ్య వేదిక

12. ప్రతిపాదనలు
• రుణ మాఫీ చరిల తో కాలయాప్న చేయకుండ్ా వెంటనే కౌలు రైతుల తో సహా
అందరికి ప్ంట రుణాలు అందే ఏరాపటల చేయాలి
• రైతులు అప్పపలోో కలరుకుపో యి వ్యవ్సాయ రంగం సంక్షోభం లో వ్పని మాట
వాసతవ్మెైనప్పటికి కేవ్లం రుణ మాఫీ తోనే వ్యవ్సాయ రంగం సంక్షోభం
ప్రిష్కరించలేమ . 2008 రుణ మాఫీ తరావత కలడ్ా సంక్షోభం కొనసాగ తూ
ఉండటమే ఇందుకు న్నదరశనం. చ్చని సనికారు రైతులు 85% వ్పనాి తెలంగాణా,
ఆంధర ప్రదేశ్ రాష్టాటా లలో ‘వ్యవ్సాయం తో జీవ్నోపాధులు పందుతుని వాసాత వ్ సాగ
దారులకు జీవ్న భదరత కలిపంచే దిశగా విధానాలలో మౌలిక మారుపలు రాకుండ్ా ఈ
సంక్షోభం ప్రిష్టాకరం కాదు. వ్యవ్సాయం పేరుతో ప్రభ తావలు కేటాయించే ఎలాంటి
న్నధులైనా ఈ దిశ లోనే ఖరుి కావాలి.

13. రుణాలు అందన్న వాసతవ్ సాగ దారులు
• ఉభయ తెలుగ రాష్టాటా లోో సుమారు 40 లక్షల మంది కౌలు రైతులు వ్పనాిరు. వీరికి
సంసాా గత రుణాలు అందడం లేదు
• వీరిలో తెలంగాణలో 58,534 మందిన్న గ రితంచటం జరిగితే వీరిలో కేవ్లం 11,806 మందికి సుమారు 23.92
కోటలో ప్ంట రుణాలు గా ఇవ్వటం జరిగింది.
• అలాగే ఆంధర ప్రదేశ్ లో 3,84,631 మందిన్న గ రితంచటం జరిగితే, వీరిలో కేవ్లం 1,37,841 మందికి
సుమారు 306.59 కోటో రుణాలు ఇవ్వటం జరిగింది.
• అలాగే వివిధ భూప్ంపిణీ ప్ధకాల కిీంద భూమి పందిన దళిత, గిరిజన, మహిళా రైతులకు సంసాా గత
రుణాలు అందడం లేదు
• వీరందరూ అధిక వ్డ్డి కి (60% వ్రకు) పెైైవేటల అప్పపల పెై ఆధార ప్డ్ాలిి వ్సోత ంది. న్నజాన్నకి సంక్షోభం లో
వ్పనిది ఈ రైతులే...ఆతమహతయలు ఎకుకవ్ చేసుకుంటలనిది కలడ్ా ఈ వ్రగం రైతులే. ఇప్పపడు
మాటాో డుతుని సంసాా గత రుణ మాఫీ వ్లన వీరేవ్రికి ఉప్యోగం లేదు.
• వాసతవ్ సాగ దారులందరికి సంసాా గత రుణాలు అందించటాన్నకి ప్రప్రధమ పార ధానయత ఇవావలి.
దీన్నకి ప్రభ తవం జవాబ దారిగా వ్పండటం కోసం ప్రతెయక న్నధిన్న ఏరాపటల చేయాలి.

14. • సంసాా గత రుణాల ప్రిధిలోకి ఇప్పటి వ్రకు రాన్న వాసతవ్ సాగ దారులందరినీ సహకార
సంఘాలుగా ఏరాపటల చేసి వారికి ఇప్పటికే వ్పని పెైైవేటల రుణాలను వ్డ్డి లేన్న సంసాా గత
రుణాలుగా మారాిలి.
• 1997 నుంచ్చ ఆతమహతయలు చేసుకుని రైతు కుటలంబాలకు ఉని సంసాా గత రుణాలను
ప్ూరితగా మాఫీ చేయాలి. పెైైవేటల రుణాలను సంసాా గత రుణాలుగా మారాిలి.
• వ్యవ్సాయం కోసం ప్రతెయక బడ్ెెట్ ప్రవేశ పెటాట లి. సాధారణ బడ్ెెట్ లో ప్ది శాతం న్నధులను
దీన్నకి కేటాయించాలి.
• రుణ మాఫీ నుండ్డ అనరుు లు ప్రయోజనం పందకుండ్ా ప్రభ తవం తగిన జాగీతతలు
తీసుకోవాలి
• రుణ మాఫీ కేవ్లం ప్ంట రుణాలకే ప్రిమితం చేయాలి
• సవలప, దీరగ కాలిక, అనుబంధ రంగాల మాఫీ చెయాయలిి వ్సేత అది కేవ్లం చ్చని సనికారు రైతులకి
ప్రిమితం చేయాలి (వ్రాా ధార పార ంతాలలో నాలుగ హెకాట రో వ్రకు, మాగాణి పార ంతం లో రండు హెకాట రుో
వ్రకు)
• హెైదరాబాద్ నగర జిలోలో వ్పని వ్యవ్సాయ రుణాలను మాఫీ నుండ్డ మినహాయించాలి.
• బడ్ెెట్ పెై రుణమాఫీ భారాన్ని బాండో రూప్ంలో కాన్న, అప్పపల రూప్ం లో కాన్న ప్రజల మీదకు, తదనంతర
ప్రభ తావల మీదకు బదలాయించే ప్రయతాిలు మానుకోవాలి.

15. 1.58
3.02
5.69
రైతు ఆతమహతయలు/ 10000 జనాభాకి
ఆంధ్ర రాయలస్తమ తెలంగాణా
5408
4599
20079
రైతు ఆతమహతయలు
ఆంధ్ర రాయలస్తమ తెలంగాణా
పార ంతాల వారిగా రైతు ఆతమహతయలు 1995-2012
Source: NCRB-2012, Census-2012 http://www.agrariancrisis.in

16. ప్రధాన సమసయ
• పెరుగ తుని పెటలట బడ్డ
ఖరుిలు-ఉతాపదకాలు,
కౌలు, కలలి ధరలు
• పెరుగ తుని జీవ్న
వ్యయం-విదయ, ఆరోగయం,
న్నవాసం
• తగగ తుని ప్రభ తవ
సహాయం-సబ్సిడ్డలు,
రుణాలు
• లాభసాటి కాన్న ధరలు
భూమి
(ఎకరాలలో)
విభాగం నెలస్ర్
ఆదాయం
నెలస్ర్
ఖరుులు
రైత్ుల
శాత్ం
<0.01 భూమిలేన్నవారు 1380 2297 36 %
0.01-1.0 1633 2390
1.0-2.5 సనికారు 1809 2672 31 %
2.5-5.0 చ్చనికారు 2493 3148 17 %
5.0-10.0 3589 3685 10 %
10.0-25.0 మధయతరగతి 5681 4626 6 %
>25.0 పెదద 9667 6418
మొతతమ 2115 2770
Source: Report National Committee on Employment in Unorganized Sector, Arjun Sen Gupta Committee, 2007

17. మౌలికమెైన మారుపలు
• రాష్టా సాా యిలో ‘వయవసాయ అభివృదిి బో రుీ ’
• దాన్న ఆధవరయం లో
• రైతుల ఆదాయ భదరతా కమిష్న్
• ఆహార ప్ంటలకి ధరల న్నరాణ యక కమిష్న్
• మ ఖయమెైన వాణిజయ ప్ంటలకు ప్రతెయక బో రుి లు
• సమగీ విప్తుత ల యాజమానయ వ్యవ్సా
• ప్రిశోధన, విసతరణ వ్యవ్సా బలోపేతం
• ఉతపతితదారుల/సహకార సంఘాల న్నరామణం, బలోపేతం
• మౌలిక వ్సతుల కలపన
• గిడింగ లు
• పార సెసింగ్ యూన్నట్ి
• రవాణా, మారకటింగ్ యారుి లు
• వ్యవ్సాయదారులందరికి సంసాా గత రుణాలు