Technik turystyki wiejskiej

1. Spis treści
 1Definicja
 2Turystyka jako przedmiot badań
 3Historia turystyki
o 3.1Starożytność
o 3.2Średniowiecze i renesans
o 3.3XVII i XVIII wiek
o 3.4XIX i XX wiek
o 3.5Wydarzenia w Polsce
 4Rodzaje turystyki
o 4.1Kryteria podziału
o 4.2Wybrane rodzaje turystyki
 4.2.1Wybrane formy turystyki poznawczej
 4.2.2Wybrane formy turystyki wypoczynkowej
 4.2.3Wybrane formy turystyki kwalifikowanej
 4.2.4Wybrane formy turystyki zdrowotnej
 4.2.5Wybrane formy turystyki biznesowej
 4.2.6Wybrane formy turystyki religijnej
5Ruch turystyczny
o 5.1Ośrodki turystyczne
o 5.2Kraje najchętniej odwiedzane
o 5.3Kraje osiągające największe wpływy
o 5.4Kraje, w których wydatki turystyczne obywateli są największe
6Przemiany pod wpływem turystyki
o 6.1Wpływ turystyki na społeczeństwo
o 6.2Wpływ turystyki na gospodarkę
o 6.3Wpływ turystyki na środowisko
7Trendy turystyczne
Definicja
Słowo turystyka pochodzi od francuskiego pojęcia tour, które oznacza wycieczkę, podróż
kończącą się powrotem do miejsca skąd nastąpił wyjazd. W XVII wieku
mianem tourist określano uczestników podróży po kontynencie europejskim (tzw. grand tour)
podejmowanych przez arystokratyczną młodzież angielską, która po ukończeniu szkoły
średniej wyjeżdżała m.in. do Francji i Włoch w celu kontynuacji nauki.
Światowa Organizacja Turystyki (UNWTO) definiuje turystykę jako ogół czynności osób,
które podróżują i przebywają w celach wypoczynkowych, służbowych lub innych nie dłużej
niż rok bez przerwy poza swoim codziennym otoczeniem, z wyłączeniem wyjazdów, w
których głównym celem jest aktywność zarobkowa wynagradzana w odwiedzanej

2. miejscowości. Definicja ta została przyjęta do celów statystycznych stąd m.in. ograniczenie
czasu do roku itp.[1]
Zgodnie z klasyfikacją NACE Rev. 2 turystyka obejmuje następujące obszary działalności:
 zakwaterowanie,
 działalność usługowa związana z wyżywieniem,
 działalność organizatorów turystyki, pośredników i agentów turystycznych oraz pozostała
działalność usługowa w zakresie rezerwacji i działalności z nią związane,
 działalność twórcza związana z kulturą i rozrywką,
 działalność bibliotek, archiwów, muzeów oraz pozostała działalność związana z kulturą,
 działalność sportowa, rozrywkowa i rekreacyjna[2].
Turystyka jako przedmiot badań
Turystyka jest zjawiskiem złożonym i wielopłaszczyznowym, które odnosi się do wielu
aspektów życia człowieka. Dzięki turystyce człowiek regeneruje siły fizyczne i psychiczne,
poznaje świat oraz kształtuje swoją osobowość. Turystyka stanowi także formę działalności
gospodarczej, w ramach której wykształciły się różnego rodzaju usługi turystyczne oferowane
podróżnym spośród których największe znaczenie mają: usługi noclegowe, usługi
gastronomiczne oraz usługi transportowe.
Ze względu na swoją złożoność turystyka jest przedmiotem badań wielu dyscyplin
naukowych:
geografii (geografia turyzmu),
psychologii,
socjologii,
pedagogiki,
ekonomii (ekonomika turystyki),
marketingu (marketing turystyczny),
antropologii,
historii,
prawa,
architektury (architektura krajobrazu),
urbanistyki,
ochrony środowiska,
medycyny oraz
etyki.
Turystyka stanowi przedmiot badań w następujących aspektach:
 przestrzennym (migracje turystyczne, zagospodarowanie turystyczne),
 ekonomicznym (rynek turystyczny, usługi turystyczne, skutki gospodarcze rozwoju
turystyki),

3.  psychologicznym (potrzeby człowieka, motywy podjęcia podróży, cele podróży,
przeżycia i zachowania w docelowym miejscu pobytu),
 społecznym (relacje między turystami
a społecznościami odwiedzanymi, stereotypy społeczne, więzi społeczne),
 kulturowym (turystyka jako funkcja kultury, oddziaływania między kulturą
reprezentowaną przez turystów a kulturą społeczności odwiedzanych).
Historia turystyki
Starożytność
Piramidy w Gizie
Pierwsze podróże o charakterze turystycznym pojawiły się w Starożytnym Egipcie. Ludzie
przemieszczali się aby brać udział w obchodach świąt religijnych oraz podziwiać ogromne
budowle, zwłaszcza piramidy.
Cele religijne dominowały w podróżach podejmowanych przez starożytnych Greków, którzy
udawali się głównie do wyroczni w Delfach oraz świątyni Zeusa w Olimpii. Poza tym tysiące
osób przybywało na rozgrywane co cztery lata igrzyska olimpijskie. W starożytnej Grecji nie
budowano dróg, dlatego zdecydowana większość wypraw odbywała się drogą morską.
Całkiem inaczej sytuacja wyglądała w starożytnym Rzymie, który pokrywała gęsta sieć dróg
i zajazdów, a kwestie bezpieczeństwa podróżujących regulowano w przepisach prawnych.
Rzymianie dla celów leczniczych i wypoczynkowych udawali się do rozmieszczonych na
obszarze całego Imperium kurortów, spośród których największą popularnością cieszyły
się: Baden-Baden, Baile Herculane, Vichy, Baiae, Neapol, Capri, Bath, Puteoli.
Średniowiecze i renesans
Katedra w Santiago de Compostela

4. W średniowieczu najważniejszymi motywami podróży były motywy religijne. Chrześcijanie
podróżowali głównie do Rzymu, Ziemi Świętej i grobu apostoła Jakuba w Santiago de
Compostela. Pielgrzymowali również hinduiści i buddyści, natomiast
wyprawy Arabów podejmowane były najczęściej w celach handlowych. Młodzi europejscy
arystokraci wyjeżdżali po nauki do zagranicznych uniwersytetów aby poszerzać swoją wiedzę
(m.in. Uniwersytet Boloński, Uniwersytet w Padwie).
Okresy średniowiecza i renesansu znane są także z wypraw pojedynczych podróżników – do
najsłynniejszych należą: podróż Marco Polo do Chin, Francesco Petrarki w Alpy
Prowansalskie oraz Muhammada Ibn Battuty po Azji, Afryce i Europie. Na XIV i XV wiek
przypadają Wielkie Podróże Geograficzne związane m.in. z odkrywaniem drogi morskiej
do Indii oraz odkryciem Ameryki przez Krzysztofa Kolumba w 1492 roku.
XVII i XVIII wiek
Masyw Mont Blanc
W XVII wieku podróże w celach poznawczych, wypoczynkowych i zdrowotnych zaczęły
nabierać coraz większego znaczenia. Transport na dalsze odległości odbywał się powozami
konnymi, powstawały linie dyliżansowe, turystyka stawała się źródłem dochodu dla osób
zajmujących się obsługą podróżnych.
Najważniejszym wydarzeniem w tym okresie były podróże (Grand Tour) młodych
angielskich arystokratów na kontynent, w których brało udział ok. 20 tys. osób rocznie.
Podróże trwały od kilku miesięcy do kilku lat. Młodzi Anglicy docierali również
w Alpy stając się prekursorami alpinizmu. Dzięki coraz liczniejszym wizytom osób
zainteresowanych zdobyciem Mont Blanc i innych alpejskich szczytów, pasterskie osady
zaczęły przekształcać się w ośrodki turystyki górskiej (np. Chamonix, Grindelwald, Zermatt).
Najwyższy szczyt Alp został zdobyty w 1786 przez Michela Paccarda i Jacques’a Balmata.
W XVII i XVIII wieku bardzo popularne wśród zamożnych mieszkańców państw
europejskich były miejscowości uzdrowiskowe, spośród których największym
zainteresowaniem cieszyły się: Bath (popularne również w starożytności), Aix-les-
Bains, Vichy, Évian, Baden-Baden, Marienbad, Karlsbad oraz Spa. Koniec XVIII wieku
przyniósł ze sobą rewolucję przemysłową, która wiązała się ze wzrostem urbanizacji i
zwiększoną migracją ludzi ze wsi do miast.
XIX i XX wiek

5. Karlowe Wary
Lazurowe Wybrzeże
Wiek XIX okazał się dla turystyki przełomowy. Dotychczas, ze względu na wysokie koszty,
podróże w celach wypoczynkowych podejmowała jedynie elita społeczna. Wraz ze
skróceniem czasu pracy, rozwojem środków transportu, przemysłu, urbanizacji i wzrostu
poziomu kulturalnego turystyka nabrała masowego charakteru. Dzięki zastosowaniu w
kolejnictwie i żegludze maszyny parowej podróże stały się wygodniejsze, krótsze, a przede
wszystkim znacznie tańsze.
Pierwszą linię kolejową utworzono w 1825 w Anglii. Pod koniec XIX wieku w Europie
istniała już bardzo gęsta sieć kolejowa. W 1883 na trasie Paryż–Konstantynopol rozpoczął
kursować słynny Orient Express. Na przełomie XIX i XX wieku zaczął się rozwijać transport
samochodowy. W 1885 Gottlieb Daimler zbudował silnik spalinowy, natomiast w
1903 Henry Ford rozpoczął produkcję samochodów na większą skalę.
Pierwsza autostrada powstała we Włoszech w 1924. Pasażerski transport lotniczy rozwijał się
intensywnie od zakończenia II wojny światowej.
W 1841 Thomas Cook założył w Anglii pierwsze biuro podróży. Cook był organizatorem
pierwszej zorganizowanej wycieczki, która odbyła się pociągiem na trasie Leicester–
Loughborough. W tym okresie turyści odwiedzali głównie miasta historyczne z licznymi
zabytkami (np. Rzym, Paryż, Wenecja, Florencja), uzdrowiska (np. Karlowe Wary, Baden-
Baden, Spa, Bath, Aix-les-Bains), obszary nadmorskie (np. Lazurowe Wybrzeże) i obszary
górskie (np. Davos, Arosa, Bad Gastein). Dla popularyzacji turystyki zimowej duże znaczenie
miało powstanie pierwszych ośrodków narciarskich (Sestriere, Le Revard, Meribel) oraz
zorganizowanie w Chamonix pierwszych zimowych igrzysk olimpijskich. Poza tym
powoływano do życia towarzystwa i stowarzyszenia turystyczne: British Alpine
Club (1857), Österreichischer Alpenverein (1862), Schweizer Alpen Club (1863) i Club
Alpino Italiano (1863). W 1882 w Szwajcarii powołano pierwsze zrzeszenia hotelarzy.
Po II wojnie światowej (zwłaszcza od lat 50.) nastąpił gwałtowny wzrost wyjazdów
turystycznych przede wszystkim w coraz bogatszych krajach Europy Zachodniej i Ameryki
Północnej. Najpopularniejszym regionem turystycznym był wówczas basen Morza
Śródziemnego (zwłaszcza wybrzeża Francji, Hiszpanii i Włoch). W latach 60. i 70.
intensywnie rozwijała się turystyka narciarska, zbudowano wtedy większość alpejskich stacji
narciarskich. W kolejnych latach wykształcały się regiony turystyczne położone poza Europą
(wyspy na Morzu Karaibskim, Zatoce Meksykańskiej i Oceanii). W latach 80. zaczęto
dostrzegać negatywny wpływ turystyki masowej na środowisko przyrodnicze i społeczności
lokalne, w związku z czym pojawiła się idea turystyki zrównoważonej, której celem jest
minimalizacja negatywnego wpływu turystyki.

6. Wydarzenia w Polsce
Schronisko PTTK przy Morskim Oku
Głaz w Stargardzie postawiony z okazji 100 lat polskiej turystyki (1873-1973)
 XI wiek – sporadyczne podróże, głównie w celach handlowych, religijnych i
dyplomatycznych,
 XIV wiek – początek wypraw młodzieży do uniwersytetów w zachodniej Europie,
 XVI wiek – pielgrzymki arystokratów do Ziemi Świętej,
 1563 – pierwsza udokumentowana polska podróż Beaty Łaskiej w Tatry do Zielonego
Stawu Kieżmarskiego,
 1604 – w Krakowie ukazał się przewodnik Adama Jarzębskiego Pielgrzym Polski albo
krótkie Rzymu i miast pomniejszych opisanie,
 XIX wiek – dynamiczny rozwój miejscowości uzdrowiskowych,
 1805 – Stanisław Staszic opisał swoje przeżycia z wędrówek po Tatrach w książce O
ziemiorództwie gór dawnej sarmacji a później Polski,
 1820 – w Warszawie ukazał się przewodnik Józefa Wawrzyńca Krasińskiego Przewodnik
dla podróżujących w Polsce i Rzeczypospolitej Krakowskiej (w języku francuskim; w
języku polskim wydany został w 1821)[3]
 1867 – powstało Polskie Towarzystwo Gimnastyczne „Sokół”,

7.  1873 – utworzono Galicyjskie Towarzystwo Tatrzańskie z inicjatywy Feliksa
Pławickiego, Tytusa Chałubińskiego, Adolfa Tetmajera i Józefa Stolarczyka,
 1874 – Towarzystwo Tatrzańskie zbudowało pierwsze schronisko im. Stanisława Staszica
nad Morskim Okiem,
 1906 – z inicjatywy Hugona Zapałowicza na Markowych Szczawinach pod Babią
Górą powstało pierwsze polskie schronisko w Beskidach Zachodnich,
 1906 – założone zostało Polskie Towarzystwo Krajoznawcze,
 1919 – przy Ministerstwie Robót Publicznych powołano Referat Turystyki,
 1920 – we Lwowie powstało biuro podróży Orbis,
 1936 – wybudowano kolej linową na Kasprowy Wierch w Tatrach,
 1936 – w Krakowie rozpoczęło funkcjonowanie Studium Turyzmu Uniwersytetu
Jagiellońskiego,
 1936 – powołano Ligę Popierania Turystyki,
 1937 – powstała Ogólnokrajowa Spółdzielnia Turystyczna „Gromada”
 1949 – utworzony został Fundusz Wczasów Pracowniczych,
 1950 – w wyniku połączenia Polskiego Towarzystwa Tatrzańskiego i Polskiego
Towarzystwa Krajoznawczego powstało Polskie Towarzystwo Turystyczno-
Krajoznawcze,
 1989 – po przemianach ustrojowych turystyka uzyskała sprzyjające możliwości rozwoju,
 1999 – powstała Polska Organizacja Turystyczna.