5. Czas występowania odleżyny uzależniony jest od stanu ogólnego pacjenta.
Może wahać się od dwóch do kilkunastu godzin.
6. ODLEŻYNA
Miejscowa martwica skóry, tkanki podskórnej, a także mięśniowej.
To rodzaj owrzodzenia o charakterze zgorzeli wilgotnej, spowodowany uciskiem
tkanek w sytuacji długotrwałego unieruchomienia pacjenta.
7. CZYNNIKI RYZYKA WYSTĄPIENIA DLEŻYN
Wiek - starszy człowiek = większe ryzyko
Płeć - kobiety narażone dwa razy częściej
Rodzaj skóry - sucha skóra , cienka
Masa ciała - nadwaga, otyłość =zwiększenie ucisku
8. Dieta- niedożywienie, dieta uboga w białko, niedobór witaminy C oraz białka
Ograniczenie lub brak aktywności fizycznej - unieruchomienie
Stan ogólny chorego:
- niedokrwistość,
- obniżony poziom białka w surowicy,
- zaburzenia elektrolitowe,
- niedobory witaminowe,
- wyniszczenie lub otyłość,
- ograniczenie poruszania się
9. Stany obciążające organizm- stany gorączkowe, infekcje
Zaburzona czynność zwieraczy- nietrzymanie moczu i stolca
Zaburzenia neurologiczne - zaburzenia czucia bólu, niedowłady, demencja
Choroby uszkadzające naczynia krwionośne i zaburzające krążenie-
- cukrzyca,
- miażdżyca,
- niewydolność mięśnia serca
10. Czynniki zewnętrzne:
Nadmierny, długotrwały ucisk na tkanki- brak zmiany pozycji lub zbyt
mała częstotliwość tej zmiany
Tarcie, rozciąganie tkanek- podczas zmiany pozycji
Urazy
Stosowanie unieruchamiania chorego- barierki, pasy, gipsy, opatrunki
uciskowe
11. Maceracja skóry- brak lub niedostateczna pielęgnacji skóry wilgotnej
Leczenie- niektóre leki w tym leki steroidowe, chemioterapia, przeciwbólowe
12. - Czynniki socjalne np. zaniedbania personelu
- nieodpowiednia temperatura i wilgotność otoczenia,
- okruchy, nierówna powierzchnia prześcieradła,
- przepocona bielizna pościelowa i osobista,
- niewłaściwa profilaktyka p/odleżynowa
15. skala WATERLOW - bardziej dokładana, główną jej zaletą jest punktowe
zróżnicowanie zagrożenia w skali punktowej na: ryzyko (10-14 pkt.), wysokie ryzyko
(15-19 pkt.) bardzo wysokie ryzyko (powyżej 20 pkt.).
18. CHARAKTERYSTYKA ODLEŻYNWG SKALITORRANCE”A
I
Blednące zaczerwienienie - reaktywne przekrwienie i zaczerwienienie, rumień,
skóra nie jest uszkodzona. Lekki ucisk palca powoduje zblednięcie tego
zaczerwienienia, co wskazuje, że mikrokrążenie nie jest jeszcze zatrzymane i
uszkodzone
19. II stopień
Powiększające się zaczerwienienie, powierzchowna nadżerka. Po zakończeniu
ucisku rumień nie ustępuje, może pojawić się powierzchowny obrzęk, otarcie,
przerwanie ciągłości naskórka i pęcherze, zwykle towarzyszy ból
20. Stopień 2 - Utrata części grubości skóry właściwej, objawiająca się jako płytkie
otwarte owrzodzenie, z czerwonym/różowym dnem rany bez ziarniny. Może
też występować w postaci nieuszkodzonego albo pękniętego/otwartego
pęcherza wypełnionego osoczem.
21. III Stopień
Głębokie uszkodzenie pełnej grubości skóry od granicy z tkanką podskórną.
Widoczne głębokie ubytki tkanki, rana otoczona rumieniem i obrzękiem,
brzegi rany dobrze odgraniczone, dno rany może być wypełnione żółtymi
masami rozpadających się tkanek lub czerwoną ziarniną. Uszkodzone tkanki
znajdują się poniżej zakończeń nerwowych, stąd zwykle nie są bolesne.
22. IV Stopień
Uszkodzenie rozpościera się w stronę tłuszczowej tkanki podskórnej i
dochodzi do kości, występuje martwica z odczynem zapalnym kości i
odczynowym zapaleniem stawów, widoczna jest obumarła tkanka. Brzeg
odleżyny jest raczej dobrze odgraniczony, lecz martwica obejmuje także
otaczającą warstwę skóry, dno może być pokryte czarną martwicą
24. Charakterystyka odleżyn wg skali kolorowej
Rany czarne/brązowe
głębokie rany - IV lubV stopnia pokryte martwicą suchą (miękką lub twardą)
Rany żółte
pokryte martwicą rozpływną, ich kolor czasami przechodzący w biel pochodzi
od nagromadzonych mas komórek, głównie tkanki tłuszczowej podskórnej
25. Rany czerwone
Ziarninujące, ich kolor oznacza fazę wzrostu komórek. Ziarnina jest bardzo delikatna i
przy lekkim urazie może krwawić.
Rany różowe
Naskórkujące
26. Charakterystyka odleżyn wg skali Amerykańskiego Krajowego Zespołu
Doradczego ds. Odleżyn (NPUAP)
I
Nieuszkodzona skóra z nieblednącym zaczerwienieniem o ograniczonym zasięgu,
zazwyczaj się nad wypukłością kostną. Powierzchnia skóry boleśniejsza, twardsza lub
delikatniejsza, cieplejsza lub chłodniejsza, w porównaniu do otaczającej tkanki
27. II
Ubytek skóry niepełnej grubości = powierzchowne owrzodzenie z czerwono -
różowym dnem lub = nienaruszony lub otwarty / pęknięty pęcherzyk z płynem
surowiczym lub surowiczo – krwistym lub lśniące, suche owrzodzenie
28. III
Ubytek skóry pełnej grubości z widoczną tkanką podskórną. Może być obecna
martwicza tkanka rozpływna, ale nie utrudnia oceny głębokości ubytku. Mogą
występować podminowane brzegi oraz drążące tunele.
29. IV
Ubytek pełnej grubości tkanki z odsłonięciem kości, ścięgien lub mięśni. Może
występować oddzielająca się tkanka martwicza rozpływna lub strup w części
dna rany. Często występuje podminowanie brzegów rany lub drążące tunele.
30. ZAPOBIEGANIE POWSTAWANIU ODLEŻYN
- stosowanie pozycji ułożeniowych według indywidualnego stanu skóry i tkanek
miękkich oraz stopnia powstawania odleżyn
- zmiana pozycji ułożeniowych co 2 godz w dzień i co 3 godz w nocy z
uwzględnieniem istnieniem zmian na skórze i w obrębie tkanek...
31. - unikanie dociskania wystających elementów kostnych do powierzchni łóżka
lub wózka
- stosowanie rozłożenia środka ciężkości ciała na poszczególne segmenty
- częsta zmiana bielizny pościelowej
- częste i dokładne słanie lóżka
- stosowanie pościeli osobistej i pościelowej z naturalnych włókien...
32. - indywidualna dla każdego pacjenta ocena stopnia powstania odleżyny
- kontrola czynników które mogą mieć wpływ na powstanie odleżyny
- regularna ocena miejsc miejsc zmienionych w celu ich leczenia lub
przeciwdziałania
33. LECZENIE ODLEŻYN
- stosowanie zmiany pozycji ułożeniowych
( co 2 godz. w dzień i co 3 godz. w nocy)
- masaż suchy zdrowych tkanek miękkich sąsiadujących z raną
- masaż pneumatyczny z zastosowaniem rękawów pneumatycznych kończyn
w celu zapobiegania odleżyn
- stosowanie masażu limfatycznego – kinesioteraping...
34. -bezpośrednie naświetlanie na ranę za pomocą lampy BIOPTRON
- bezpośrednie naświetlanie na ranę laserem
- drenaż limfatyczny
- elektrostymulacja mięśni sąsiadujących z raną
- hiperbaryczna terapia tlenem...
35. - ćwiczenia ruchowe mające na celu pobudzenie funkcji układu krążenia
- ćwiczenia ruchowe w celu utrzymania prawidłowej ruchomości w obrębie
stawów
- stosowanie nowoczesnych opatrunków
- redukcja tradycyjnych metod leczenia.
38. ZALECENIA
- właściwa zbilansowana dieta ( suplementacja białka, cynku iVit. C )
- utrzymanie higieny osobistej
- po kontakcie skóry z moczem, kałem ,potem lub wydzieliną a rany- umyj skórę wodą
z mydłem nawilżającym
- po kąpieli dobrze wytrzyj i osusz skórę
- unikaj pocierania skóry
- dbaj o dobrze pościelone łóżko i wózek
39. UNIKAJ
- oleistych kosmetyków które czopują gruczoły łojowe i potowe
- alkoholowych środków złuszczających
- barwników i garbników
40. Pozycje ułożeniowe dla pacjenta
- stosowanie pozycji ułożeniowych indywidualnie do stanu skóry i tkanek
- początkowo pozycje 30* na boku
- następnie 135* na boku tak aby odleżyna nie dotykała do powierzchni łóżka
- stosowanie pozycji na plecach lub na brzuchu
UNIKAJ POZYCJI
- 90* na boku lub siedzącej ze względu na małą powierzchnię przylegania ciała do
łóżka
41. ŚRODKI POMOCNICZE/ UDOGODNIENIA
- poduszki p/ odleżynowe pneumatyczne, statyczne lub dynamiczne –
dopasowane do powierzchni ciała pacjenta
- materace p/ odleżynowe zmiennociśnieniowe
- kliny, wałki
-profilowane podkładki pozwalające na utrzymanie właściwej pozycji ciała
42. MIEJSCA NARAŻONE NA POWSTANIE
ODLEŻYN
Pozycja ułożeniowa na plecach
-potylica
- kręgi szyjne
- kość krzyżowa
- łokieć
- uda
- pięty
- czubek dużego palca u stopy
