12 M-CARE: Mobiliteit van mensen met een handicap en ouderen

Module: Mobiliteit
van mensen met een
handicap en ouderen
Mobiele Training voor Thuis- en
Gezondheidsverzorgers Voor Personen met
Beperkingen en Ouderen

539913-LLP-1-2013-1-TR-LEONARDO-LMP
Deel 1
• Classificatie van de looprekken
• Selectie van hulpmiddelen
• Mobiliteitsproblemen waarvan u zich bewust
moet zijn

Doel
• Zelfstandigheid van ouderen
en mensen met een handicap
– Toegankelijke mobiliteit
– Verschillende transfer methoden
– Onafhankelijkheid in de
dagelijkse activiteiten

De cliënten worden ingedeeld op basis van hun
loopvermogen
1. cliënten die kunnen bewegen:
А. Looprekken voor gebruik buitenshuis: Hun
gebruikers kunnen lopen, trappen beklimmen, de hellingen
bereiken met behulp van orthesen of andere
loophulpmiddelen.
B. Looprekken voor gebruik thuis: Hun gebruikers
kunnen thuis lopen op een speciaal voor hun behoeften
ingericht terrein. Ze kunnen zichzelf via de rolstoel of met
minimale hulp verplaatsen.

2. cliënten met beperkte mobiliteit: Ze
bewegen zich alleen tijdens fysiotherapie. Anders
gebruiken ze een rolstoel. Deze cliënten zijn meestal
gestopt met lopen in hun adolescentie.
3. cliënten die zichzelf niet kunnen
verplaatsen: Ze bewegen zich alleen met behulp
van een rolstoel. Toch kunnen ze zichzelf verplaatsen
van het bed naar de rolstoel. Vermoedelijk kunnen
deze patiënten reeds vanaf hun vroege kinderjaren
niet meer zelfstandig lopen.

 Mobiliteit is de volgende
doelstelling, nadat men een
oplossing voor de belangrijke
medische problemen van de cliënt
heeft gevonden.
 Er moet voortdurend gestreefd
worden naar het onderhouden en
verbeteren van het bestaande
vermogen.
 Het doel is om zijn/haar
onafhankelijkheid in het dagelijkse
leven te verhogen.
Selectie van hulpmiddelen

Mobiliteitshulpmiddelen
• Wandelstok
• Krukken
• Looprek
• Rollator
• Scooter
• Fiets, speciaal ontworpen of
aangepast voor de behoeften
van de cliënt
• Rolstoel
• Speciaal ontworpen
kinderwagen

Zaken die in acht moeten worden genomen
mbt de mobiliteit van mensen met een
handicap en ouderen

De gebouwen moeten zo worden ontworpen dat ze
door iedereen kunnen worden gebruikt.
In werkelijkheid is dit vaak
helemaal anders…
U moet er zich van bewust zijn…

Wegbedekkingen moeten
aangepast zijn voor mensen
met een visuele handicap
en met een tekort aan
concentratie, om
ongelukken te voorkomen

de trottoirs en voetpaden bezet zijn
door voorwerpen, voertuigen, enz.
de vorm en de helling van het voetpad
veranderd is en dit de beweging van
bijv. een rolstoelgebruiker belemmert.
Informeer de plaatselijke autoriteiten,
indien:

• de breedte van het trottoir in de stad of het dorp minder dan 180
cm is.
Informeer de plaatselijke autoriteiten, indien:

• Hellingen: de doorgang van het zebrapad naar het trottoir
gebeurt via de toegangshellingen.
Informeer uw cliënt:

Let op…
Aan het begin en het einde van de helling of oprit moet er
genoeg ruimte voorzien zijn om manoeuvres met de
rolstoel te kunnen uitvoeren.

Deel 2
• Transfers
– Methoden van zelfstandig transfer
– Regels van de biomechanica
– Bewegingen in het bed
• Beweging/transfer
• Transfer van/naar de rolstoel

Methoden van zelfstandig transfer
Basisprincipes
• De oppervlakken waartussen de transfer zal plaatsvinden,
moeten zoveel mogelijk gelijkmatig zijn.
• De hoogte van de transferoppervlakken moeten gelijk zijn.
• Tijdens de transfer moet men een goed evenwicht hebben.

• Gladde oppervlakken zullen een transfer
vergemakkelijken.
• Men moet de mechanica van het lichaam
goed kennen.
• Vraag de cliënt altijd welke
transfermethoden hij / zij verkiest.
voorkeur.
Auteur van de afbeelding:
Stuart Miles,
http://www.freedigitalphotos.net/

• Indien de cliënt motorische stoornissen
van de onderste ledematen heeft:
– Help hem met/ondersteun de onderste
ledematen
• Indien de cliënt motorische stoornissen
van de bovenste ledematen heeft:
– Help hem met/ondersteun de bovenste
ledematen
• Indien de cliënt geen controle heeft over
zijn romp:
– Ondersteun zijn romp
– Indien nodig (en volgens instructies van de
cliënt), maak gebruik van externe steunen
voor een betere controle over de romp bij
de activiteiten

Regels van de biomechanica
 Zorg voor de juiste lichaamshouding wanneer u werkt
met uw cliënt:
 lage hakken
 flexibele, antislip zool
 schoenen met gesloten hiel
 slipper mogen niet worden gebruikt om de
algemene steun van de voet niet te ondermijnen

De basisregels van de biomechanica in acht nemen
Bij het optillen moet u het gewicht zo dicht mogelijk bij uw
lichaam dragen.

1. Tijdens het uitvoeren van de transfermethoden moet u zo dicht mogelijk
dicht bij de cliënt staan.
2. Gebruik alle lichaamsdelen, en dus niet alleen de armen, tijdens de
transfer van de cliënt.
3. Indien de cliënt erg zwaar is, moet u om hulp vragen van anderen.

Doel van de bewegingen in het bed
De bewegingen in het bed helpen de cliënt bij het
transfer naar of van het bed met behulp van de
professionele verzorger :
• Om een maximale zelfstandigheid te bieden.
• Om zijn/haar kracht, coördinatie en vermogen te verbeteren.
• Om de cliënt voor de volgende functionele stap (lopen, traplopen
enz.) voor te bereiden.
• Om de eventuele complicaties en risico’s in verband met een
langdurige immobilisatie te voorkomen (bijv. doorligwonden)

Draaien in bed
• De benen moeten worden gebogen naar de kant waarop de cliënt zal worden
gedraaid.
• De verzorger moet aan de zijde staan waarop de cliënt zal worden gedraaid.
• Indien mogelijk wordt de cliënt gedraaid door zich vast te houden aan
bedsteunen (zijsteunen) aan de beide zijden van het bed.

• De cliënt moet het handvat van de rolstoel ter ondersteuning
gebruiken (met armen, polsen en onderarmen)
Gaan zitten in een rolstoel

Zitten in bed
U moet opletten voor…
• De positie van de benen
• Het opheffen van het hoofd
• Steun van het hoofd en de schouders

Verschillen stappen om te gaan zitten in bed
• De last valt van de ene arm van de
cliënt naar de andere arm door het
drukken op het bed
• De elleboog wordt langzaam gerecht.
• De elleboog wordt “vastgezet” door
het draaien van de arm (de vingers
moeten naar buiten staan)
• Daarna wordt ook de andere elleboog
op dezelfde manier gepositioneerd.

• Indien de cliënt voldoende trekkracht heeft, kan hij / zij
zelf gaan zitten door aan een touw te trekken, dat
vastgebonden is aan de bodem van het bed (aan de kant
van de voeten).
• De cliënt zou terug moeten gaan liggen door op de heup
te steunen, indien de benen sterk genoeg zijn.

Gaan zitten op de ene kant van het bed, rechtop
staan en lopen
• Stel de hoogte van het bed in.
• Stel de bedrem in.
• Kantel de cliënt in een zijligging.
• Verhoog de hoofdsteun van het bed.
• Spreid uw voeten om voor de nodige
stabiliteit te zorgen.

• Ondersteun het hoofd en de nek van de cliënt.
• Steek uw arm over de heup van de cliënt en plaats deze onder de
knie.
• Zet de voeten van de cliënt aan de zijkant van het bed.
• Informeer de cliënt dat hij/zij nu aan de zijkant van het bed gaat
zitten.

Zodra uw cliënt niet meer in het bed is:
• De afstand en tijd van lopen worden bepaald volgens het
vermogen en de behoeften van de cliënt.
• Indien uw cliënt zich onzeker voelt of snel moe wordt, dan geeft
de verzorger best steun aan de romp van de cliënt in
overeenstemming met de biomechanische principes.
• Ook het gebruik van een looprek of rollator wordt aanbevolen om
voor meer steun te zorgen.
• De cliënt wordt aangemoedigd om te lopen en voorwaarts te
kijken.

Optillen met stalen verpleegster
• Deze methode wordt gebruikt voor een transfer of
overbrenging van verlamde mensen (alsook voor mensen met
overgewicht).
• Meestal voor gebruik in de slaapkamer, badkamer, toilet enz.
http://www.methodistonline.org/v
iew-news/24900

Beweging in bed
• U kunt een glijplank gebruiken om de wrijving te verminderen..
• Ter vergemakkelijking van de beweging kunnen er zandzakken onder de
handen van de cliënt worden geplaatst.
• Steun geven aan het been door de hiel vast te houden – dit vermindert de
wrijving en vergemakkelijkt de beweging.

Overbrengen van de cliënt in het bed met de hulp van twee
verzorgers.

Transfer met de hulp van één verzorger
De verzorger staat achter de cliënt en houdt zijn/haar polsen vast.

Fowler houding van de patiënt in het bed (zittende
houding)
De Fowler houding is belangrijk voor de
beweging in het bed. Deze (halfliggende)
houding:
• zorgt voor de rustige houding van de
patiënt na thoracale en abdominale
operaties;
• verlicht de pijnen na een
borstoperatie;
• vergemakkelijkt de ademhaling van
patiënten met astma;
• vergemakkelijkt het werk van het hart;
• versnelt de functionering van de
darmen.

Op het bed zitten
• U moet aan een kant van het bed staan om de oudere of
persoon met een handicap te helpen om op te staan en
te gaan zitten.
• Verwijder de zijsteunen van het bed.
• De cliënt moet op de rug gaan liggen.
• Naargelang de wens van de patiënt kan zijn hoofd op
45-60° worden gelaten.
• Indien de patiënt wenst om rechtop te zitten, moet de
hoek tussen de rug en heup 90° zijn.

• Zet een dun kussen als steun van de rug.
• Indien de patiënt met een handicap van de onderste ledematen
is, moet hij/zij zijsteunen hebben om het omdraaien te
voorkomen.
• Onder de knieën moet een dun kussen worden geplaatst.
• Om doorligwonden te voorkomen, is het raadzaam dat u kleine
kussens onder de enkels legt.

• Als er een
neurologische stoornis
is, moet men de
verlamde ledematen
ondersteunen door
middel van een kussen
(vermijd het hangen
van de ledematen).

• U kunt een hard kussen of een
stuk hout gebruiken om de
enkel in een neutrale positie te
brengen.
• De zijsteunen van het bed
moeten terug geplaatst
worden.

Deel 3
• Opstaan
– Opstaan uit bed
– Opstaan uit stoel

Opstaan uit bed
• U moet naast het bed gaan staan.
• Gebruik hulpmiddelen, indien nodig, bij
het helpen van uw cliënt.
• Indien de cliënt bijv. een katheter heeft,
moeten deze eerst afgesloten worden
volgens de aanwijzingen van de
verantwoordelijke verpleegkundige.

Opstaan uit een stoel
• Het opstaan uit een hogere stoel is veel gemakkelijker dan uit een
lagere stoel.
• De zitting van de stoel moet eerder hard dan zacht zijn.
• De armleuningen zijn ook erg belangrijk voor het geven van een veilige
steun tijdens het transfer .

• De romp moet iets naar voren gaan om het opstaan te vergemakkelijken.
• Het ene been moet achter blijven om een stabiele houding bij het opstaan
te garanderen.
• De cliënt buigt zich naar voren als de last op de voorste voet komt en staat
op.

Deel 4
• Lopen
– Looprekken
– Krukken

Looprekken
• Een looprek is een hulpmiddel
voor mensen met een handicap
en ouderen die extra steun
nodig hebben om hun
evenwicht en stabiliteit te
handhaven / garanderen
tijdens het lopen / wandelen.

• Krukken helpen voor de
transfer van de cliënt.
• De afmetingen van de
krukken moeten geschikt zijn.
• De verzorger moet helpen
voor de verdere beweging.
Lopen met krukken

Deel 5
• Een rolstoel gebruiken
– Verzorger rolstoel protocol
– Soorten rolstoelen
– Onderdelen van een rolstoel
– Veiligheid en onderhoud van de rolstoel
– Hoe een rolstoel vouwen en ontvouwen
– Een rolstoel in een kofferbak plaatsen
– Hoe een rolstoel achterover kantelen
– Op een veilige manier op en af de stoepranden geraken
– Op een veilige manier op en af de trap geraken
– Naar beneden gaan op een steile maar korte helling
– Manoeuvreren van een rolstoel
– Wat wel en wat niet doen

Deel 5
• Transfer van de rolstoel
– Transfer van het bed naar de rolstoel
– Transfer van de rolstoel naar het bed
– Zelfstandig transfer van de rolstoel naar het bed
– Transfer in de badkamer en het toilet
• Veiligheidstips
• Van rolstoel naar douchestoel
• Van rolstoel naar het toilet

Verzorger rolstoel protocol
• Deel van het verzorger zijn, betekent de rolstoel etiquette
goed kennen. Het belangrijkste is om de rolstoelgebruiker te
vragen hoe hij of zij het liefst wordt verplaatst, getild, enz.
• Hoe met een rolstoelgebruiker communiceren is een cruciaal
element. Denk er altijd aan de persoon in de rolstoel direct
aan te spreken en u tijdens het gesprek niet naar de persoon
die bijv. de rolstoel voortduwt of begeleidt te richten.
• Een rolstoel wordt gezien als een verlengstuk van de
gebruiker, respecteer dit dan ook telkens.
• Grijp nooit de rolstoel om het individu vervolgens te dwingen
om een bepaalde richting uit te gaan. Dit is net zoals men
iemand bij de schouder zou vastnemen en deze persoon
vervolgens te dwingen naar ergens te lopen.

Soorten rolstoelen
Actieve rolstoelen Lichtgewicht rolstoelen Sportuitrusting en -artikelen
Elektrische rolstoelen en aanvullende apparaten Rolstoelen voor kinderen
http://www.ottobock.com/cps/rde/xchg/ob_com_en/hs.xsl/337.html

Onderdelen van een rolstoel
http://www.streetsie.com/wp-
content/uploads/manual-wheelchair-parts.jpg
Rugleuning
Kussen
Zitplaats
Frame
Kuitband
Duwbeugel /
Handgrepen
Armleuning
Duwring
Rem
Achterwiel
Anti-
kantelbeugels
Rollend
voorwiel
Voetsteun

Veiligheid en onderhoud van de rolstoel
• Handgrepen of objecten die uit de rolstoel steken :
– Vergeet niet dat als in drukke plaatsen, handgrepen of andere
voorwerpen uit de rolstoel steken, dit een gevaar kan zijn voor de
andere mensen die er ook lopen.
– Tijdens een drukke periode kunnen mensen struikelen en vallen over
deze objecten met potentieel letsel als gevolg. Vergeet niet om een
veilige plaats te vinden voor een rolstoel in een restaurant of een
openbare plaats.
• Onderhoud van de rolstoel
– Als verzorger moet u weten hoe de rolstoel werkt. Dit betekent ook dat
u wanneer nodig de kennis moet hebben om regelmatig onderhoud te
voorzien voor de rolstoel: u moet vertrouwd zijn met de banden,
handvatten en kussens.
– Een onjuist onderhouden rolstoel is gevoelig voor ongelukken, dus zorg
ervoor dat u tijdens de controle van d erolstoel let op alle details.

Hoe een rolstoel vouwen en ontvouwen
De meeste rolstoelen kunt u
ontvouwen door ….
1. Duw aan beide zijden van de stoel
op de handsteunen, en houd
daarbij de vingers naar binnen
2. Plaats het kussen (indien
aanwezig) en de voetsteunen.
3. Forceer de stoel niet openen en
plaats nooit de vingers tussen het
frame en de zitting in het geval ze
vast komen te zitten.
http://hwa.org.sg/news/how-to-help-a-
wheelchair-user/

Hoe een rolstoel vouwen en ontvouwen
De meeste rolstoelen kunt u vouwen
door ….
1. Verwijder het kussen (indien
aanwezig).
2. Pas de voetsteun aan, draai ze
naar buiten of neem ze af
3. Houd het midden van de stoel
aan de voor- en achterkant, en
trek naar boven.
http://hwa.org.sg/news/how-to-help-
a-wheelchair-user/

Een rolstoel in een kofferbak plaatsen
• Verwijder kussens, armleuningen,
voetsteunen en andere verwijderbare
delen.
• Vouw de rolstoel en zet de remmen aan
zodat de wielen niet beginnen te spinnen.
• Positioneer de gevouwen rolstoel parallel
aan de koffer.
• Buig je knieën, en hou uw rug recht.
• Pak de rolstoel vast bij het frame.
• Til de rolstoel op en balanceer het op de
kofferrand (uw benen kunnen worden
gebruikt om de rolstoel omhoog te duwen.
• Schuif de rolstoel in de kofferbak.
http://hwa.org.sg/news/how-to-
help-a-wheelchair-user/

Hoe een rolstoel achterover kantelen
1. Waarschuw altijd de rolstoelgebruiker van uw
intentie
2. Duw de kantelbeugel met uw voet naar beneden,
en op hetzelfde moment trekt u de duwbeugel naar
zich toe, en duwt u op de handgrepen.
http://hwa.org.sg/news/how-to-help-a-wheelchair-user/

Op een veilige manier op en af de
stoepranden geraken
1. Veilig op de stoep geraken
• Plaats de rolstoel zodanig dat de
voorwielen bijna de stoeprand aanraken.
• Informeer de rolstoelgebruiker van uw
intentie.
• Hou de handgrepen stevig vast, kantel de
rolstoel naar achteren en balanceer de
rolstoel op de achterwielen.
• Plaats de voorwielen op het trottoir.
• Duw de rolstoel tot de stoeprand is bereikt
met de achterste wielen.
• Til vervolgens de rolstoel op de stoep.
http://hwa.org.sg/news/how-
to-help-a-wheelchair-user/

Op een veilige manier op en af de
stoepranden geraken
2. Veilig de stoep afgeraken
• Plaats de rolstoel aan de stoeprand.
• Kantel de rolstoel en balanceer de rolstoel
op zijn achterwielen, en beweeg naar achter.
• Laat de achterwielen tegen de stoeprand
naar beneden zakken, terwijl u de nodige
ondersteuning geeft aan het gewicht van de
rolstoel.
• Zorg ervoor dat beide achterwielen de grond
tegelijkertijd zacht raken, en trek de rolstoel
achteruit.
• Laat vervolgens de voorwielen zachtjes
zakken.
http://hwa.org.sg/news/how-to-help-
a-wheelchair-user/

Op een veilige manier op en af de trap
geraken
1. Op een veilige manier de
trappen op geraken
Maak gebruik maken van een lift of een helling als
die beschikbaar zijn.
Doet dit NIET alleen, tenzij het echt noodzakelijk is.
1. Rij de rolstoel achterwaarts tot tegen de eerste
trede.
2. Grijp de handvatten stevig vast en kantel de
rolstoel achterwaarts
3. Plaats een voet op de eerste trede en de andere
op de volgende trede.
4. Leun achterover, en neem het gewicht van de
stoel tegen u en trek de stoel op de eerste trede.
5. Houd altijd uw gewicht en de rolstoel in balans
als u de trap op beweegt.
wheelchair-user/

Op een veilige manier op en af de trap
geraken
2. Op een veilige manier de
trappen af geraken
Kijk of er een lift of een helling is. Indien deze niet
beschikbaar zijn, pas dan volgende methode toe:
Doet dit NIET alleen, tenzij het echt noodzakelijk is.
1. Neem de rolstoel in een voorwaartse manier de trap af.
2. Pak de handgrepen stevig vast en kantel de rolstoel
achterwaarts, waarbij u balanceert op de achterwielen
3. Plaats de rolstoel nu bovenaan de eerste trede
4. Gebruik uw lichaam als de rem, terwijl u voorzichtig de
rolstoel van de eerste trede laat zakken .
5. Controleer de afdaling met uw lichaam, en hou de
achterwielen dicht tegen de trede rand en.
6. Doe dergelijke afdaling traag en gelijkmatig.
wheelchair-user/

Naar beneden gaan op een steile
maar korte helling
In het geval van een korte maar steile helling, kan het raadzaam
zijn om achterwaarts af te dalen met de rolstoel, en zo
voorkomen dat de persoon uit de rolstoel valt.
1. Zorg ervoor dat u duidelijk weet waar u naartoe wilt gaan met
de rolstoel.
2. Pak de handgrepen stevig vast om te voorkomen dat de
rolstoel naar achteren begint te schuiven.
3. Neem kleine stappen achteruit, één stap per keer.
4. Zorg ervoor dat de rolstoel niet te snel naar beneden rolt,
want dan kunt u controle erover verliezen.

Manoeuvreren van een rolstoel
• Een rolstoel manoeuvreren is moeilijker dan het lijkt:
– Als verzorger zal u zelf soms ook wel problemen hebben
met een straat of voetpad (losliggende tegels, obstakels).
– Vergeet niet om altijd gebruik maken van een veilige
manier van duwen om vallen of letsels te voorkomen.
– Kleine stenen of rotsachtig terrein kunnen leiden tot
gevaar voor personen in een rolstoel, dus wees u altijd
bewust van de toestand van de weg waarover u wilt rijden.
– Het is belangrijk om altijd aandacht te besteden aan het
duwen van iemand, want elke afleiding kan gevaren
opleveren.
– Ongevallen en verwondingen treden vooral op als gevolg
van een afwezige geest.

Wat wel en wat niet doen
• Wat wel te doen
– Vraag hoe u kunt helpen.
– Wanneer u praat met een persoon in een rolstoel, doe dit
dan op dezelfde ooghoogte.
– Informeer steeds de persoon in de rolstoel wat u van plan
bent te doen (bijv. bij het op en af geraken van de
stoeprand).
– Zorg ervoor dat de veiligheidsgordel (indien aanwezig) is
vastgegespt vóór het wegrijden.
– Zet steeds de remmen aan als de rolstoel stilstaat, bij een
transfer en bij het onbeheerd achterlaten van de rolstoel.

• Wat wel te doen
– Vraag de persoon in de rolstoel als ze comfortabel zitten,
zeker na een transfer.
– Houd altijd minstens één rolstoel lengte achter een andere
persoon die een rolstoel duwt.
– Vraag om hulp als u een obstakel niet kan overwinnen
(bijv. afdaling trap).
– Kijk vooruit om plotselinge veranderingen in niveau en
andere gevaren te zien en aldus te vermijden.
– Kijk uit voor afvoer roosters (de rolstoelwielen kunnen erin
klem komen te zitten) en ga erover in een diagonale wijze.
– Duw de rolstoel op de stoep in plaats van op de weg
(indien mogelijk).

•Wat niet te doen
– Praat niet via een derde persoon tegen de rolstoelgebruiker. Het is
onbeleefd.
– Ga niet racen als u met een rolstoel gebruiker op stap bent.
– Als een rolstoel komt vast te zitten, ga dan niet met bruut geweld
proberen om het los te wrikken. Ga daarentegen eerst zien wat het
probleem is en probeer het te corrigeren
– Gebruik de roltrap NIET wanneer u met een rolstoelgebruiker bent en
niet zeker bent hoe er mee om te gaan. Het is trouwens helemaal af te
raden om in dergelijk geval een roltrap te gebruiken.
– Til nooit een rolstoel op via de armsteun, wielen of andere afneembare
of beweegbare onderdelen.
– Kantel de rolstoel nooit teveel naar voren of te ver naar achteren.
– Ga geen steile helling af in een voorwaartse manier want uw cliënt zou
wel eens uit de rolstoel kunnen vallen!
– Ga geen korte steile helling af in een voorwaartse manier want uw
cliënt zou wel eens uit de rolstoel kunnen vallen!

Transfer van het bed
• Plaats de rolstoel naast de zijkant van het bed.
• Plaats het bed op de hoogte van de rolstoel.
• Sta naast de zijkant van de rolstoel.
• Vergrendel de bedremmen.
• Ondersteun met de ene arm de schouder en nek en steek
de andere arm onder de knie.
• Vraag de cliënt om zijn benen uit het bed te laten zakken
en om rechtop te gaan zitten.
• Help de cliënt om zijn/haar slippers aan te doen.
• Ondersteun de cliënt zorgvuldig totdat hij in de rolstoel
gaat zitten.

Transfer van de rolstoel naar het bed
Voorzorgsmaatregelen
• Het bed en de rolstoel moeten op gelijke hoogte zijn.
• Men kan een plank gebruiken om gelijke hoogten te verkrijgen.

Zelfstandig transfer van de rolstoel naar het bed
1. De rolstoel moet naast het bed worden geplaatst met de
voorkant in de richting van het bed.
2. Zet de benen op het bed (één voor één).
3. Verplaats de benen in het bed.
4. Til het bekken op met behulp van de armen.
5. Men kan ook een plank gebruiken voor een gemakkelijkere
transfer.

• Plaats de rolstoel naast de zijkant van het bed.
• Zet de beide benen op het bed.
• Plaats de ene arm op de rolstoel en de andere op het bed.
• Til de heupen op met behulp van de beide armen.
Zelfstandige zijtransfer van de rolstoel
naar het bed

Transfer van rolstoel naar een stoel vooraan,
schuin, aan de zijkant
• De rolstoelgebruiker moet met de rolstoel recht tegenover
de stoel komen.
• De remmen worden aangezet.
• De rolstoelgebruiker gebruikt de armen om vooruit te
bewegen.
• Hij / zij plaatst de ene arm op de stoel en de andere arm op
de armleuning van de rolstoel.
• De last wordt gedragen door zijn / haar voeten.
• Hij / zij draait het bekken en gaat in de stoel zitten.

Gaan zitten van de vloer in de rolstoel:
methode 1
• De cliënt moet gaan zitten voor de rolstoel.
• Hij / zij zorgt ervoor dat de remmen zijn geactiveerd.
• Hij / zij plaatst de beide handen op de rolstoel.
• Hij / zij plaatst de beide voeten op de vloer en strekt de
armen en trekt zich zo op.
• De cliënt draait het bekken en gaat in de rolstoel zitten.

• De cliënt moet met zijn rug zitten voor de rolstoel zitten.
• Hij / zij activeert de remmen.
• Hij / zij plaatst de beide ellebogen op de rolstoel.
• Hij / zij plaatst de beide benen op de vloer en tilt zich met de
armen op, gebogen bij de elleboog.
• De cliënt tilt het bekken op en gaat in de rolstoel zitten.
Gaan zitten van de vloer in de
rolstoel: methode 2

Transfer in de badkamer en het toilet
Veiligheidstips
• Buig uw knieën, maar buig uw rug niet
wanneer u de cliënt helpt om zijn benen
in of uit de badkuip te zetten.
• Gebruik de volgende objecten niet als
steun: haken voor handdoeken, de
deurkruk of de wc rolhouder: ze zijn niet
geschikt voor de last van het gewicht
van een persoon.
• Plaats een anti-slip mat in de badkuip of
onder de douche.

Van de rolstoel naar de badstoel
• Plaats de rolstoel zo dat de afstand van de transfer minimaal is.
• Zorg ervoor dat de remmen van de rolstoel zijn geactiveerd en
de voetsteunen zijn verwijderd of weggedraaid.
• De verzorger helpt de cliënt te staan door met één voet in de
richting van de transfer te staan.
– Laat de cliënt niet toe om u om de nek te houden.
– De stalen verpleegster kan ook gebruikt worden in deze
situatie.
• Als hij/zij opstaat, gebruik dan uw gewicht om voor zijn/haar
evenwicht te zorgen.

• De knieën van de verzorger moeten licht gebogen
blijven met de voeten uit elkaar staand en een goede
houding van de rug. Nader het dichtst mogelijk bij de
cliënt.
• Tijdens deze transfer moet de cliënt de kracht van zijn
hele lichaam gebruiken.
– Indien de cliënt zijn onderste ledematen niet kan gebruiken,
kan men een stalen verpleegster gebruiken.
• Zorg ervoor dat de cliënt naar voren gebogen is,
wanneer hij / zij gaat zitten, zodat hij/zij zich op de
stoel kan plaatsen.
• Indien nodig, plaats de stoel dichter en geef dan
aanwijzingen aan de cliënt.

Van de rolstoel naar het toilet
• Plaats de rolstoel zo dat de afstand van de transfer minimaal is.
• Zorg ervoor dat de remmen van de rolstoel zijn geactiveerd en
de voetsteunen zijn verwijderd of weggedraaid.
• De verzorger helpt de cliënt te staan door met één voet in de
richting van de transfer te staan.
– Laat de cliënt niet toe om u om de nek te houden.
– De stalen verpleegster kan ook gebruikt worden in deze
situatie.
• Als hij/zij opstaat, gebruik dan uw gewicht om voor zijn/haar
evenwicht te zorgen.

De knieën van de verzorger moeten licht gebogen blijven
met de voeten uit elkaar staand en een goede houding
van de rug. De verzorger moet zich zo dicht mogelijk
naderen tot bij de cliënt.
Tijdens de transfer moet de cliënt de kracht van zijn hele
lichaam gebruiken en moet hij / zij de rolstoelleuning als
steun gebruiken.
De last valt over de beide benen en het bekken moet
naar het toilet worden gegleden.

Тоiletframes en hulpmiddelen
• Men kan een toiletframe
of toiletverhoger
monteren om de transfer
naar of van het toilet te
vergemakkelijken (zorgt
voor niveau verhoging).
• De cliënt moet worden
aangemoedigd om tijdens
de transfer een actieve rol
te spelen. http://www.bmedi.be/files/pro
duct/foto/toiletverhogersoftcon
tact.jpg

Deel 6
• Gebruik van orthese
– Plaatsen van de orthese
– Verwijderen van de orthese

Plaatsen van enkelorthese
Een orthese is een uitwendig gedragen
hulpmiddel ter correctie van
standsafwijkingen of abnormale
beweeglijkheid van gewrichten of van de
wervelkolom.
Stap 1 – Voorbereiding van het been
• Doe een knie-hoge katoenen sok aan.
Strijk de rimpels.
• Buig de heup en knie.
• Plaats nooit een orthese bij een
gestrekte been
• Strek de spieren van de enkel door de
hiel omlaag te trekken en de tenen
omhoog te duwen.
http://www.hamiltonhealthsciences.c
a/documents/Patient%20Education/O
rthosisPuttingOnChild-lw.pdf

Stap 2 – Plaatsen van de voet in de orthese
• Houd met de ene hand de knie en de enkel, gebogen in een hoek
van 90 graden.
• Houd met de andere hand de orthese met opengemaakte riempjes.
• Houd de hiel stevig tegen de teenplaat.
• Schuif de hiel helemaal omlaag in de orthese.
http://www.hamiltonhealthsciences.ca/documents/Patient%
20Education/OrthosisPuttingOnChild-lw.pdf

Stap 3 – Bevestig de riempjes
• Houd de hiel goed in de orthese
met de duim.
• Bevestig het riempje om de
enkel.
• Bevestig ook het bovenste
riempje.
• Trek de sok onder het riempje
van de enkel en strijk de rimpels
weg.
http://www.hamiltonhealthsciences.c
a/documents/Patient%20Education/O
rthosisPuttingOnChild-lw.pdf

Stap 4 – Stop en controleer!
De sok mag geen rimpels
hebben.
De toppen van de tenen zijn
net binnen de rand van de
teen plaat.
Er mag geen lege ruimte
overblijven achter de hiel.
De riempjes zijn goed
bevestigd.
http://www.hamiltonhealthsciences
.ca/documents/Patient%20Educatio
n/OrthosisPuttingOnChild-lw.pdf
http://www.hamiltonhealthsciences.ca/docu
ments/Patient%20Education/OrthosisPutting
OnChild-lw.pdf

Let op!
Het plaatsen van een enkelorthese moet dankzij al
deze controles comfortabel zijn en zo ook de huid
beschermen tegen verwondingen.
Indien de orthese aan de eisen van een van deze
controles niet voldoet, moet u ze verwijderen en
opnieuw beginnen met Stap 1.

Bibliografie
1- http://www.megep.meb.gov.tr/?page=moduller
2- Handbook of Geriatric Nursing Care, 236. cilt, editor: Lippincott Williams &
Wilkins
3- http://www.caregiverproducts.com/lifting-techniques-home-
caregivers.html
4-
http://www.hamiltonhealthsciences.ca/documents/Patient%20Education/Ort
hosisPuttingOnChild-lw.pdf
5- http://www.biomedcentral.com/1471-2318/13/16
6- http://www.parentgiving.com/shop/senior-mobility-devices-98/c/
7- http://www.ottobock.com
8- http://www.healthinaging.org/resources/resource:eldercare-at-home-
mobility-problems/
9- http://www.ozurlulervakfi.org.tr/docs/ozurluler.vakfi-
mimari.erisilebilirlik.kilavuzu.pdf

12 M-CARE: Mobiliteit van mensen met een handicap en ouderen

Recommended

Recommended

More Related Content

More from Karel Van Isacker

More from Karel Van Isacker (20)

12 M-CARE: Mobiliteit van mensen met een handicap en ouderen