SlideShare a Scribd company logo
1 of 7
Download to read offline
1
Âaûi Hoüc Âaì Nàông - Træåìng Âaûi hoüc Baïch Khoa
Khoa Âiãûn - Nhoïm Chuyãn män Âiãûn Cäng Nghiãûp
Giaïo trçnh MAÏY ÂIÃÛN 1
Biãn soaûn: Buìi Táún Låüi
Chæång 6 QUAÏ TRÇNH QUAÏ ÂÄÜ TRONG M.B.A
6.1. KHAÏI NIÃÛM CHUNG
Quaï trçnh quaï âäü trong mba laì quaï trçnh mba chuyãøn tæì chãú âäü xaïc láûp náöy
sang chãú âäü xaïc láûp khaïc khi coï sæû thay âäøi mäüt trong caïc âaûi læåüng xaïc âënh chãú
âäü laìm viãûc cuía mba nhæ : táön säú, âiãûn aïp, phuû taíi..
Theo yãúu täú doìng âiãûn ngæåìi ta phán ra : quaï doìng âiãûn vaì quaï âiãûn aïp.
6.2. QUÏA DOÌNG ÂIÃÛN
Xeït quaï doìng âiãûn xaíy ra trong hai træåìng håüp :
1. Âoïng mba vaìo læåïi khi khäng taíi.
2. Ngàõn maûch âäüt nhiãn.
6.2.1. Âoïng mba vaìo læåïi khi khäng taíi.
Ta tháúy :
• Luïc laìm viãûc bçnh thæåìng doìng âiãûn khäng taíi : I0 ≤ 10 % Iâm .
• Luïc âoïng mba vaìo læåïi âiãûn : I0 >> Iâm . Vç sao ?.
Giaí thæí âiãûn aïp âàût vaìo dáy quáún så cáúp (hçnh 6.1) luïc âoïng K laì:
u1 = U1msin(ωt + Ψ0).
Ψ0: laì goïc pha cuía âiãûn aïp luïc âoïng mba vaìo læåïi.
Phæång trçnh cán bàòng âiãûn aïp cuía dáy quáún så laì:
u1 = U1msin(ωt + Ψ0) =
dt
d
Wir 101
φ
+ . (6.1)
Ta tháúy quan hãû φ = f(i0) laì quan hãû phi
tuyãún. Âãø tênh toaïn âån giaín, ta giaí thiãút φ tè
lãû våïi i0 , nghéa laì :
1
1
0
L
W
i
φ
= .
Hçnh 6.1 Så âäö âoïng mba
vaìo læåïi âiãûn luïc khäng taíi
K
u1
φ
W1
W2
Våïi L1: hãû säú tæû caím cuía dáy quáún så.
Viãút laûi phæång trçnh (6.1), ta coï:
dt
d
L
r
)tsin(
W
U m φ
+φ=Ψ+ω
1
1
0
1
1
.
2
Giaíi phæång trçnh trãn, ta coï nghiãûm laì:
φ = φ’
+ φ’’
.
Thaình pháön xaïc láûp cuía tæì thäng:
φ’
= φmsin(ωt + Ψ0 -
2
π
).
= - φmcos(ωt + Ψ0).
Våïi :
2
1
2
11
11
)L(rW
UL m
m
ω+
=φ .
Thaình pháön tæì thäng tæû do:
t
L
r
''
Ce 1
1
−
=φ .
Xaïc âënh hàòng säú C våïi âiãöu kiãûn t = 0 trong loîi theïp coï tæì thäng dæ ±φdæ, nãn:
φ⎮t=0 = (φ’
+ φ”)⎮t=0 = - φmcosΨ0 + C = ± φdæ .
⇒ C = φmcosΨ0 ± φdæ .
Váûy : φ” = (φmcosΨ0 ± φdæ)
t
L
r
e 1
1
−
.
Ta coï, sau khi giaíi phæång trçnh :
φ = - φmcos(ωt + Ψ0) + (φmcosΨ0 ± φdæ)
t
L
r
e 1
1
−
.
Tæì phæång trçnh trãn ta tháúy :
1. Âiãöu kiãûn thuáûn låüi nháút khi âoïng mba vaìo læåïi âiãûn laì :
Ψ0 =
2
π
tæïc âiãûn aïp u1 = U1m vaì tæì thäng φdæ = 0, luïc âoï:
φ = - φmcos(ωt + Ψ0) = φmsinωt .
tæïc laì xaïc láûp ngay khi âoïng mba vaìo læåïi, khäng xaíy ra quaï trçnh quaï âäü.
2. Âiãöu kiãûn báút låüi nháút khi âoïng mba vaìo læåïi âiãûn laì :
Ψ0 = 0 tæïc âiãûn aïp u1 = 0 vaì tæì thäng φdæ > 0, luïc âoï:
φ = - φmcosωt + (φm + φdæ)
t
L
r
e 1
1
−
. φmax
ωt
φ
φdæ
φ”
φ’
Hçnh 6.2 Sæû biãún thiãn tæì thäng
φ(t) luïc doïng maûch báút låüi nháút
π0
Khi ωt = π thç φ = φmax vç r << ωL1.
Nãn :
t
L
r
e 1
1
−
= 11
1
≈ω
π
−
L
r
e .
Tæì thäng luïc náöy :
φmax ≈ 2φm + φdæ
Váûy, tæì thäng φmax > 2φm luïc laìm
viãûc bçnh thæåìng, nãn luïc náöy loîi theïp
m.b.a ráút baío hoìa vaì doìng tæì hoïa I0
trong quaï trçnh quaï âäü seî ráút låïn, cåî
100 láön doìng I0
3
VÊ DUÛ 1 : Luïc bçnh thæåìng : I0 = 5%Iâm .
Luïc qtrçnh quïa âäü : I0 = 5Iâm . Mba bë càõt khoíi læåïi khi âoïng khäng taíi.
6.2.2. Quaï doìng âiãûn khi ngàõn maûch
ÅÍ âáy chè xeït quïa trçnh quïa âäü tæì luïc bàõt âáöu xaíy ra ngàõn maûch âãún khi thaình
láûp chãú âäü ngàõn maûch xaïc láûp.
Tênh doìng âiãûn In åí quïa trçnh quïa âäü.
xnrn
u1u1
in
Hçnh 6.3 Så âäö luïc mba bë ngàõn maûch
Våïi rn = r1 + r’2
xn = x1 + x’2 = ωLn
Viãút phæång trçnh cán bàòng âiãûn aïp :
u1 = U1msin(ωt + Ψn) =
dt
di
Lir n
nnn + .
Trong âoï Ψn: laì goïc pha cuía âiãûn aïp luïc mba xaíy ra ngàõn maûch.
Giaíi phæång trçnh trãn våïi âiãöu kiãûn ban âáöu t = 0 thç in = 0, ta âæåüc :
in = i’ + i’’
=
t
L
r
nnnn
n
n
ecosI)tcos(I
−
Ψ+Ψ+ω− 22
våïi :
22
1
)L(r
U
I
nn
n
ω+
= .
Ngàõn maûch xaíy ra báút låüi nháút khi Ψn = 0, våïi rn << ωLn .
t
L
r
nnn
n
n
eItcosIi
−
+ω−= 22
Doìng âaût giaï trë cæûc âaûi khi ωt = π, luïc âoï :
xgn
L
r
nxg KI)e(Ii n
n
212 =+= ω
π
−
Trong âoï, Kxg phuû thuäüc vaìo dung læåüng mba, mba caìng låïn thç Kxg caìng låïn.
Thæåìng Kxg = 1.2 ÷ 1.8.
VÊ DUÛ 2 :
Mba cäng suáút 1000kVA, un % = 6.5, unr % = 1.5, unx % = 6.32.
Kxg = 1 + nx
nr
n
n
u
u
L
r
ee
π
−
ω
π
−
+=1 = 1.475
Doìng âiãûn xung bàòng :
7224751
100
22 ..
%u
KIi
n
xgnxg === nghéa laì ixg = 22.7Iâm .
4
• Haûi mba :
1. Dáy quáún noïng vaì bë chaïy caïch âiãûn.
2. Gáy læûc cå hoüc phaï kãút cáúu dáy quáún.
• Baío vãû :
1. Duìng relais taïc âäüng nhanh càõt chäù sæû cäú ra khoíi mba.
2. Mba bë nm caïc voìng dáy bãn trong, ngæåìi ta thæåìng duìng relais håi,
relais so lãûch âãø baío vãû càõt mba ra khoíi læåïi.
6.3. QUAÏ ÂIÃÛN AÏP TRONG M.B.A
6.3.1. Nguyãn nhán gáy quaï âiãûn aïp :
MBA
Um
Um
Um0
0.5Um
1.2 50 t (μs)
U
Pâ
Khi mba laìm viãûc trong læåïi âiãûn thæåìng chëu nhæîng âiãûn aïp xung kêch, coìn
goi laì quaï âiãûn aïp, coï trë säú gáúp nhiãöu láön trë säú âiãûn aïp âënh mæïc.
Nguyãn nhán gáy quaï âiãûn aïp :
1. Thao taïc âoïng càõt âæåìng dáy hoàûc caïc maïy âiãûn.
2. Ngàõn maûch chaûm âáút keìm theo häö quang.
3. Seït âaïnh vaìo âæåìng dáy taíi âiãûn trãn khäng vaì soïng seït truyãön âãún mba.
Âáy laì soïng nguy hiãøm nháút âäúi våïi mba, vç coï trë säú haìng triãûu vän.Tæì
soïng quaï âiãûn aïp, ta tháúy :
a. Tæì nåi xuáút hiãûn lan truyãön vãö hai phêa våïi täúc âäü gáön bàòng C.
b. Daûng xung khäng chu kyì våïi âáöu soïng ráút däúc, coìn âuäi bàòng phàóng
hån.
c. Thåìi gian tàng tæì 0 ÷ Um khoaíng μs (hçnh 6.1).
Âãø giaím biãn âäü Um0 cuía soïng quaï âiãûn aïp ta duìng bäü chäúng seït phoïng âiãûn P
(hçnh 6.2), âãø dáùn âiãûn têch cuía soïng xung kêch xuäúng âáút. Ta tháúy Um0 laì biãn âäü
træåïc chäúng seït ráút låïn. Sau taïc âäüng cuía bäü chäúng seït, âiãûn aïp cuía soïng xung kêch
giaím âi nhiãöu Um. Biãn âäü sau bäü chäúng seït Um nhoí hån trë säú thæí âäü bãöìn caïch âiãûn
cuía mba.
Hçnh 6.4 Soïng quaï âiãûn aïp Hçnh 6.5 Soïng quaï âiãûn aïp træåïc vaì sau chäúng seït
5
6.3.2. Maûch âiãûn thay thãú vaì phæång trçnh vi phán
Táön säú soïng quaï âiãûn aïp (xung kêch) laì :
Hz.,
.,.tT
f
dx
x
x
5
6
10082
10214
1
4
11
2
====
π
ω
= −
Thaình láûp så âäö thay thãú :
Goüi : C’d laì âiãûn dung giæîa caïc pháön tæí cuía dáy quáún våïi nhau.
C’q laì âiãûn dung giæîa caïc pháön tæí cuía dáy quáún våïi âáút.
Khi quaï âiãûn aïp dung khaïng xc << r, xL nãn boí qua r, xL vç fx ráút låïn.
Hçnh 6.6 Så âäö thay thãú cuía
dáy quáún mba khi coï quaï
âiãûn aïp
xxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxx
xxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxx
C’q
C’d
r, xl
A X
Ta tháúy âiãûn dung coï thäng säú raîi gäöm n voìng dáy:
Âiãûn dung doüc toaìn pháön :
n
C
C/
C
'
d
d
d ==
∑1
1
.
Âiãûn dung ngang toaìn pháön : '
q
'
qq nCCC == ∑
Khi láúy âäü daìi cuía dq laì mäüt âån vë, âäúi våïi mäüt nguyãn täú nhoí cuía dq coï âäü
daìi dx coï thãø tçm âæåüc âiãûn dung ngang Cqdx vaì tham säú vi phán ngang Kdx, trong
âoï K=1/Cd .
Âäúi våïi âiãûn têch ngang åí nguyãn täú Kdx :
Kdx
du
Q x
x = (6.1)
Âiãûn aïp trãn âiãûn dung :
dxC
dQ
u
q
x
x = (6.2)
Thay (6.1) vaìo (6.2), ta coï : 02
2
=− x
d
qx
u
C
C
dx
ud
Giaíi pt trãn ta âæåüc nghiãûm daûng: xx
x eDeDu α−α
+= 21
våïi α laì nghiãûm cuía pt âàûc træng :
d
q
d
q
C
C
C
C
±=α→=−α 02
.
Duìng âiãöu kiãûn biãn våïi dáy quáún näúi âáút :
XA C’d
C’q
6
1. khi x =1m
xx
x UeDeDu =+= α−α
21
2. khi x = 0021 =+= α−α xx
x eDeDu
Ta tçm âæåüc :
α
α
=
sh
xsh
Uu mx (6.3)
Træåìng håüp dáy quáún khäng näúi âáút, ta cuîng coï :
α
α
=
ch
xch
Uu mx . (6.4)
6.3.3. Sæû phán bäú âiãûn aïp ban âáöu doüc dáy quáún:
Veî caïc quan hãû (6.3) vaì (6.4), ta âæåüc sæû phán bäú âiãûn aïp ban âáöu :
Hçnh 6.6 Sæû phán bäú âiãûn aïp ban âáöu doüc dáy quáún.
a/. Khi näúi âáút. b/. Khi khäng näúi âáút.
α=5
α=10
Um
1
1
.4
.2
.2.4.6
.6
.8
Ta tháúy :
α = 0 sæû phán bäú âiãûn aïp ban âáöu doüc theo dáy quáún âãöu : ux = xUm.
α caìng låïn sæû phán bäú âiãûn aïp ban âáöu doüc theo dáy quáún khäng âãöu, maì
táûp trung chuí yãúu vaìo âáöu dáy quáún.
α > 5 sæû phán bäú âiãûn aïp khäng phuû thuäüc vaìo sæû näúi âáút hay khäng.
Vç ràòng giaín âäö thay thãú mba gäöm r, L, C hçnh thaình, nãn mäüt loaût nhæîng
maûch voìng dao âäüng vaì qtqâ tæì âiãûn aïp ban âáöu âãún âiãûn aïp cuäúi cuìng åí mäùi âiãøm
cuía dáy quáún âãöu mang âàûc tênh dao âäüng. Do täøn hao trãn âiãûn tråí caïc dao âäng
seî tàõt dáön. Biãn âäü dao âäüng vaì quaï âiãûn aïp xuáút hiãûn khi âoï tàng lãn våïi sæû tàng
vãö âäü khaïc nhau giæîa phán bäú âiãûn aïp âáöu vaì cuäúi.
Âãø giaím nguy hiãøm do dao âäüng âoï cáön giaím α âãún mæïc coï thãø. Giaím α seî
tàng kêch thæåïc mba nhæ váûy seî tàng giaï thaình, nghéa laì khäng thæûc hiãûn âæåüc.
.8 0A X
(a)
α=0
Um
α=1
α=0
α=5
α=10
1
1
.2
.8
.6
.2
.4
.8 .6 .4 0 XA
(b)
7
Baío vãû mba khoíi quaï âiãûn aïp :
1. Tàng cæåìng caïch âiãûn åí âáöu vaì cuäúi dáy quáún.
2. Taûo ra âiãûn dung maìn chàõn ténh âiãûn, dæåïi daûng nhæîng voìng kim loaûi håí
coï boüc caïch âiãûn.

More Related Content

Featured

How Race, Age and Gender Shape Attitudes Towards Mental Health
How Race, Age and Gender Shape Attitudes Towards Mental HealthHow Race, Age and Gender Shape Attitudes Towards Mental Health
How Race, Age and Gender Shape Attitudes Towards Mental Health
ThinkNow
 
Social Media Marketing Trends 2024 // The Global Indie Insights
Social Media Marketing Trends 2024 // The Global Indie InsightsSocial Media Marketing Trends 2024 // The Global Indie Insights
Social Media Marketing Trends 2024 // The Global Indie Insights
Kurio // The Social Media Age(ncy)
 

Featured (20)

2024 State of Marketing Report – by Hubspot
2024 State of Marketing Report – by Hubspot2024 State of Marketing Report – by Hubspot
2024 State of Marketing Report – by Hubspot
 
Everything You Need To Know About ChatGPT
Everything You Need To Know About ChatGPTEverything You Need To Know About ChatGPT
Everything You Need To Know About ChatGPT
 
Product Design Trends in 2024 | Teenage Engineerings
Product Design Trends in 2024 | Teenage EngineeringsProduct Design Trends in 2024 | Teenage Engineerings
Product Design Trends in 2024 | Teenage Engineerings
 
How Race, Age and Gender Shape Attitudes Towards Mental Health
How Race, Age and Gender Shape Attitudes Towards Mental HealthHow Race, Age and Gender Shape Attitudes Towards Mental Health
How Race, Age and Gender Shape Attitudes Towards Mental Health
 
AI Trends in Creative Operations 2024 by Artwork Flow.pdf
AI Trends in Creative Operations 2024 by Artwork Flow.pdfAI Trends in Creative Operations 2024 by Artwork Flow.pdf
AI Trends in Creative Operations 2024 by Artwork Flow.pdf
 
Skeleton Culture Code
Skeleton Culture CodeSkeleton Culture Code
Skeleton Culture Code
 
PEPSICO Presentation to CAGNY Conference Feb 2024
PEPSICO Presentation to CAGNY Conference Feb 2024PEPSICO Presentation to CAGNY Conference Feb 2024
PEPSICO Presentation to CAGNY Conference Feb 2024
 
Content Methodology: A Best Practices Report (Webinar)
Content Methodology: A Best Practices Report (Webinar)Content Methodology: A Best Practices Report (Webinar)
Content Methodology: A Best Practices Report (Webinar)
 
How to Prepare For a Successful Job Search for 2024
How to Prepare For a Successful Job Search for 2024How to Prepare For a Successful Job Search for 2024
How to Prepare For a Successful Job Search for 2024
 
Social Media Marketing Trends 2024 // The Global Indie Insights
Social Media Marketing Trends 2024 // The Global Indie InsightsSocial Media Marketing Trends 2024 // The Global Indie Insights
Social Media Marketing Trends 2024 // The Global Indie Insights
 
Trends In Paid Search: Navigating The Digital Landscape In 2024
Trends In Paid Search: Navigating The Digital Landscape In 2024Trends In Paid Search: Navigating The Digital Landscape In 2024
Trends In Paid Search: Navigating The Digital Landscape In 2024
 
5 Public speaking tips from TED - Visualized summary
5 Public speaking tips from TED - Visualized summary5 Public speaking tips from TED - Visualized summary
5 Public speaking tips from TED - Visualized summary
 
ChatGPT and the Future of Work - Clark Boyd
ChatGPT and the Future of Work - Clark Boyd ChatGPT and the Future of Work - Clark Boyd
ChatGPT and the Future of Work - Clark Boyd
 
Getting into the tech field. what next
Getting into the tech field. what next Getting into the tech field. what next
Getting into the tech field. what next
 
Google's Just Not That Into You: Understanding Core Updates & Search Intent
Google's Just Not That Into You: Understanding Core Updates & Search IntentGoogle's Just Not That Into You: Understanding Core Updates & Search Intent
Google's Just Not That Into You: Understanding Core Updates & Search Intent
 
How to have difficult conversations
How to have difficult conversations How to have difficult conversations
How to have difficult conversations
 
Introduction to Data Science
Introduction to Data ScienceIntroduction to Data Science
Introduction to Data Science
 
Time Management & Productivity - Best Practices
Time Management & Productivity -  Best PracticesTime Management & Productivity -  Best Practices
Time Management & Productivity - Best Practices
 
The six step guide to practical project management
The six step guide to practical project managementThe six step guide to practical project management
The six step guide to practical project management
 
Beginners Guide to TikTok for Search - Rachel Pearson - We are Tilt __ Bright...
Beginners Guide to TikTok for Search - Rachel Pearson - We are Tilt __ Bright...Beginners Guide to TikTok for Search - Rachel Pearson - We are Tilt __ Bright...
Beginners Guide to TikTok for Search - Rachel Pearson - We are Tilt __ Bright...
 

Qua do trong mba

  • 1. 1 Âaûi Hoüc Âaì Nàông - Træåìng Âaûi hoüc Baïch Khoa Khoa Âiãûn - Nhoïm Chuyãn män Âiãûn Cäng Nghiãûp Giaïo trçnh MAÏY ÂIÃÛN 1 Biãn soaûn: Buìi Táún Låüi Chæång 6 QUAÏ TRÇNH QUAÏ ÂÄÜ TRONG M.B.A 6.1. KHAÏI NIÃÛM CHUNG Quaï trçnh quaï âäü trong mba laì quaï trçnh mba chuyãøn tæì chãú âäü xaïc láûp náöy sang chãú âäü xaïc láûp khaïc khi coï sæû thay âäøi mäüt trong caïc âaûi læåüng xaïc âënh chãú âäü laìm viãûc cuía mba nhæ : táön säú, âiãûn aïp, phuû taíi.. Theo yãúu täú doìng âiãûn ngæåìi ta phán ra : quaï doìng âiãûn vaì quaï âiãûn aïp. 6.2. QUÏA DOÌNG ÂIÃÛN Xeït quaï doìng âiãûn xaíy ra trong hai træåìng håüp : 1. Âoïng mba vaìo læåïi khi khäng taíi. 2. Ngàõn maûch âäüt nhiãn. 6.2.1. Âoïng mba vaìo læåïi khi khäng taíi. Ta tháúy : • Luïc laìm viãûc bçnh thæåìng doìng âiãûn khäng taíi : I0 ≤ 10 % Iâm . • Luïc âoïng mba vaìo læåïi âiãûn : I0 >> Iâm . Vç sao ?. Giaí thæí âiãûn aïp âàût vaìo dáy quáún så cáúp (hçnh 6.1) luïc âoïng K laì: u1 = U1msin(ωt + Ψ0). Ψ0: laì goïc pha cuía âiãûn aïp luïc âoïng mba vaìo læåïi. Phæång trçnh cán bàòng âiãûn aïp cuía dáy quáún så laì: u1 = U1msin(ωt + Ψ0) = dt d Wir 101 φ + . (6.1) Ta tháúy quan hãû φ = f(i0) laì quan hãû phi tuyãún. Âãø tênh toaïn âån giaín, ta giaí thiãút φ tè lãû våïi i0 , nghéa laì : 1 1 0 L W i φ = . Hçnh 6.1 Så âäö âoïng mba vaìo læåïi âiãûn luïc khäng taíi K u1 φ W1 W2 Våïi L1: hãû säú tæû caím cuía dáy quáún så. Viãút laûi phæång trçnh (6.1), ta coï: dt d L r )tsin( W U m φ +φ=Ψ+ω 1 1 0 1 1 .
  • 2. 2 Giaíi phæång trçnh trãn, ta coï nghiãûm laì: φ = φ’ + φ’’ . Thaình pháön xaïc láûp cuía tæì thäng: φ’ = φmsin(ωt + Ψ0 - 2 π ). = - φmcos(ωt + Ψ0). Våïi : 2 1 2 11 11 )L(rW UL m m ω+ =φ . Thaình pháön tæì thäng tæû do: t L r '' Ce 1 1 − =φ . Xaïc âënh hàòng säú C våïi âiãöu kiãûn t = 0 trong loîi theïp coï tæì thäng dæ ±φdæ, nãn: φ⎮t=0 = (φ’ + φ”)⎮t=0 = - φmcosΨ0 + C = ± φdæ . ⇒ C = φmcosΨ0 ± φdæ . Váûy : φ” = (φmcosΨ0 ± φdæ) t L r e 1 1 − . Ta coï, sau khi giaíi phæång trçnh : φ = - φmcos(ωt + Ψ0) + (φmcosΨ0 ± φdæ) t L r e 1 1 − . Tæì phæång trçnh trãn ta tháúy : 1. Âiãöu kiãûn thuáûn låüi nháút khi âoïng mba vaìo læåïi âiãûn laì : Ψ0 = 2 π tæïc âiãûn aïp u1 = U1m vaì tæì thäng φdæ = 0, luïc âoï: φ = - φmcos(ωt + Ψ0) = φmsinωt . tæïc laì xaïc láûp ngay khi âoïng mba vaìo læåïi, khäng xaíy ra quaï trçnh quaï âäü. 2. Âiãöu kiãûn báút låüi nháút khi âoïng mba vaìo læåïi âiãûn laì : Ψ0 = 0 tæïc âiãûn aïp u1 = 0 vaì tæì thäng φdæ > 0, luïc âoï: φ = - φmcosωt + (φm + φdæ) t L r e 1 1 − . φmax ωt φ φdæ φ” φ’ Hçnh 6.2 Sæû biãún thiãn tæì thäng φ(t) luïc doïng maûch báút låüi nháút π0 Khi ωt = π thç φ = φmax vç r << ωL1. Nãn : t L r e 1 1 − = 11 1 ≈ω π − L r e . Tæì thäng luïc náöy : φmax ≈ 2φm + φdæ Váûy, tæì thäng φmax > 2φm luïc laìm viãûc bçnh thæåìng, nãn luïc náöy loîi theïp m.b.a ráút baío hoìa vaì doìng tæì hoïa I0 trong quaï trçnh quaï âäü seî ráút låïn, cåî 100 láön doìng I0
  • 3. 3 VÊ DUÛ 1 : Luïc bçnh thæåìng : I0 = 5%Iâm . Luïc qtrçnh quïa âäü : I0 = 5Iâm . Mba bë càõt khoíi læåïi khi âoïng khäng taíi. 6.2.2. Quaï doìng âiãûn khi ngàõn maûch ÅÍ âáy chè xeït quïa trçnh quïa âäü tæì luïc bàõt âáöu xaíy ra ngàõn maûch âãún khi thaình láûp chãú âäü ngàõn maûch xaïc láûp. Tênh doìng âiãûn In åí quïa trçnh quïa âäü. xnrn u1u1 in Hçnh 6.3 Så âäö luïc mba bë ngàõn maûch Våïi rn = r1 + r’2 xn = x1 + x’2 = ωLn Viãút phæång trçnh cán bàòng âiãûn aïp : u1 = U1msin(ωt + Ψn) = dt di Lir n nnn + . Trong âoï Ψn: laì goïc pha cuía âiãûn aïp luïc mba xaíy ra ngàõn maûch. Giaíi phæång trçnh trãn våïi âiãöu kiãûn ban âáöu t = 0 thç in = 0, ta âæåüc : in = i’ + i’’ = t L r nnnn n n ecosI)tcos(I − Ψ+Ψ+ω− 22 våïi : 22 1 )L(r U I nn n ω+ = . Ngàõn maûch xaíy ra báút låüi nháút khi Ψn = 0, våïi rn << ωLn . t L r nnn n n eItcosIi − +ω−= 22 Doìng âaût giaï trë cæûc âaûi khi ωt = π, luïc âoï : xgn L r nxg KI)e(Ii n n 212 =+= ω π − Trong âoï, Kxg phuû thuäüc vaìo dung læåüng mba, mba caìng låïn thç Kxg caìng låïn. Thæåìng Kxg = 1.2 ÷ 1.8. VÊ DUÛ 2 : Mba cäng suáút 1000kVA, un % = 6.5, unr % = 1.5, unx % = 6.32. Kxg = 1 + nx nr n n u u L r ee π − ω π − +=1 = 1.475 Doìng âiãûn xung bàòng : 7224751 100 22 .. %u KIi n xgnxg === nghéa laì ixg = 22.7Iâm .
  • 4. 4 • Haûi mba : 1. Dáy quáún noïng vaì bë chaïy caïch âiãûn. 2. Gáy læûc cå hoüc phaï kãút cáúu dáy quáún. • Baío vãû : 1. Duìng relais taïc âäüng nhanh càõt chäù sæû cäú ra khoíi mba. 2. Mba bë nm caïc voìng dáy bãn trong, ngæåìi ta thæåìng duìng relais håi, relais so lãûch âãø baío vãû càõt mba ra khoíi læåïi. 6.3. QUAÏ ÂIÃÛN AÏP TRONG M.B.A 6.3.1. Nguyãn nhán gáy quaï âiãûn aïp : MBA Um Um Um0 0.5Um 1.2 50 t (μs) U Pâ Khi mba laìm viãûc trong læåïi âiãûn thæåìng chëu nhæîng âiãûn aïp xung kêch, coìn goi laì quaï âiãûn aïp, coï trë säú gáúp nhiãöu láön trë säú âiãûn aïp âënh mæïc. Nguyãn nhán gáy quaï âiãûn aïp : 1. Thao taïc âoïng càõt âæåìng dáy hoàûc caïc maïy âiãûn. 2. Ngàõn maûch chaûm âáút keìm theo häö quang. 3. Seït âaïnh vaìo âæåìng dáy taíi âiãûn trãn khäng vaì soïng seït truyãön âãún mba. Âáy laì soïng nguy hiãøm nháút âäúi våïi mba, vç coï trë säú haìng triãûu vän.Tæì soïng quaï âiãûn aïp, ta tháúy : a. Tæì nåi xuáút hiãûn lan truyãön vãö hai phêa våïi täúc âäü gáön bàòng C. b. Daûng xung khäng chu kyì våïi âáöu soïng ráút däúc, coìn âuäi bàòng phàóng hån. c. Thåìi gian tàng tæì 0 ÷ Um khoaíng μs (hçnh 6.1). Âãø giaím biãn âäü Um0 cuía soïng quaï âiãûn aïp ta duìng bäü chäúng seït phoïng âiãûn P (hçnh 6.2), âãø dáùn âiãûn têch cuía soïng xung kêch xuäúng âáút. Ta tháúy Um0 laì biãn âäü træåïc chäúng seït ráút låïn. Sau taïc âäüng cuía bäü chäúng seït, âiãûn aïp cuía soïng xung kêch giaím âi nhiãöu Um. Biãn âäü sau bäü chäúng seït Um nhoí hån trë säú thæí âäü bãöìn caïch âiãûn cuía mba. Hçnh 6.4 Soïng quaï âiãûn aïp Hçnh 6.5 Soïng quaï âiãûn aïp træåïc vaì sau chäúng seït
  • 5. 5 6.3.2. Maûch âiãûn thay thãú vaì phæång trçnh vi phán Táön säú soïng quaï âiãûn aïp (xung kêch) laì : Hz., .,.tT f dx x x 5 6 10082 10214 1 4 11 2 ==== π ω = − Thaình láûp så âäö thay thãú : Goüi : C’d laì âiãûn dung giæîa caïc pháön tæí cuía dáy quáún våïi nhau. C’q laì âiãûn dung giæîa caïc pháön tæí cuía dáy quáún våïi âáút. Khi quaï âiãûn aïp dung khaïng xc << r, xL nãn boí qua r, xL vç fx ráút låïn. Hçnh 6.6 Så âäö thay thãú cuía dáy quáún mba khi coï quaï âiãûn aïp xxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxx xxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxx C’q C’d r, xl A X Ta tháúy âiãûn dung coï thäng säú raîi gäöm n voìng dáy: Âiãûn dung doüc toaìn pháön : n C C/ C ' d d d == ∑1 1 . Âiãûn dung ngang toaìn pháön : ' q ' qq nCCC == ∑ Khi láúy âäü daìi cuía dq laì mäüt âån vë, âäúi våïi mäüt nguyãn täú nhoí cuía dq coï âäü daìi dx coï thãø tçm âæåüc âiãûn dung ngang Cqdx vaì tham säú vi phán ngang Kdx, trong âoï K=1/Cd . Âäúi våïi âiãûn têch ngang åí nguyãn täú Kdx : Kdx du Q x x = (6.1) Âiãûn aïp trãn âiãûn dung : dxC dQ u q x x = (6.2) Thay (6.1) vaìo (6.2), ta coï : 02 2 =− x d qx u C C dx ud Giaíi pt trãn ta âæåüc nghiãûm daûng: xx x eDeDu α−α += 21 våïi α laì nghiãûm cuía pt âàûc træng : d q d q C C C C ±=α→=−α 02 . Duìng âiãöu kiãûn biãn våïi dáy quáún näúi âáút : XA C’d C’q
  • 6. 6 1. khi x =1m xx x UeDeDu =+= α−α 21 2. khi x = 0021 =+= α−α xx x eDeDu Ta tçm âæåüc : α α = sh xsh Uu mx (6.3) Træåìng håüp dáy quáún khäng näúi âáút, ta cuîng coï : α α = ch xch Uu mx . (6.4) 6.3.3. Sæû phán bäú âiãûn aïp ban âáöu doüc dáy quáún: Veî caïc quan hãû (6.3) vaì (6.4), ta âæåüc sæû phán bäú âiãûn aïp ban âáöu : Hçnh 6.6 Sæû phán bäú âiãûn aïp ban âáöu doüc dáy quáún. a/. Khi näúi âáút. b/. Khi khäng näúi âáút. α=5 α=10 Um 1 1 .4 .2 .2.4.6 .6 .8 Ta tháúy : α = 0 sæû phán bäú âiãûn aïp ban âáöu doüc theo dáy quáún âãöu : ux = xUm. α caìng låïn sæû phán bäú âiãûn aïp ban âáöu doüc theo dáy quáún khäng âãöu, maì táûp trung chuí yãúu vaìo âáöu dáy quáún. α > 5 sæû phán bäú âiãûn aïp khäng phuû thuäüc vaìo sæû näúi âáút hay khäng. Vç ràòng giaín âäö thay thãú mba gäöm r, L, C hçnh thaình, nãn mäüt loaût nhæîng maûch voìng dao âäüng vaì qtqâ tæì âiãûn aïp ban âáöu âãún âiãûn aïp cuäúi cuìng åí mäùi âiãøm cuía dáy quáún âãöu mang âàûc tênh dao âäüng. Do täøn hao trãn âiãûn tråí caïc dao âäng seî tàõt dáön. Biãn âäü dao âäüng vaì quaï âiãûn aïp xuáút hiãûn khi âoï tàng lãn våïi sæû tàng vãö âäü khaïc nhau giæîa phán bäú âiãûn aïp âáöu vaì cuäúi. Âãø giaím nguy hiãøm do dao âäüng âoï cáön giaím α âãún mæïc coï thãø. Giaím α seî tàng kêch thæåïc mba nhæ váûy seî tàng giaï thaình, nghéa laì khäng thæûc hiãûn âæåüc. .8 0A X (a) α=0 Um α=1 α=0 α=5 α=10 1 1 .2 .8 .6 .2 .4 .8 .6 .4 0 XA (b)
  • 7. 7 Baío vãû mba khoíi quaï âiãûn aïp : 1. Tàng cæåìng caïch âiãûn åí âáöu vaì cuäúi dáy quáún. 2. Taûo ra âiãûn dung maìn chàõn ténh âiãûn, dæåïi daûng nhæîng voìng kim loaûi håí coï boüc caïch âiãûn.