1. Бодлого 1. Дөрвөн дамжуулагчтай гурван фазын цахилгаан хэлхээнд
PA=0.55кВт, PВ=0.55кВт, PС=0.55кВт бодит чадалтай тэгш хэмгүй гурван
ачааллыг одон холболтоор, P=3630Вт бодит чадалтай тэгш хэмтэй гурван
хэрэглэгчийг гурвалжин холболтоор зэрэгцээ холбосон. Гурвалжин холбогдсон
хэлхээний фаз тус бүрийн чадлын коэффициент cos=0.8. Тэжээлийн шугамын
эсэргүүцлийг тооцохгүй гэж үзвэл хэлхээний нийт шугамын гүйдлүүд (IA, IB, IC)
болон саармаг шугамын гүйдлийг (IN) тодорхойл?
A шугам тасарсан үеийн нийт шугамын гүйдлүүд (IA, IB, IC) болон саармаг
шугамын гүйдлийг (IN) тодорхойл?
Бодолт: Хэрэглэгчийг од холбосон хэлхээний фазын хүчдэл:
Uф = UA = UB = UC = Uш/ = 380/ = 220B
Од холбогдсон хэлхээний фазын гүйдэл: IAY = PA/Uacosa = 550/(220  1) = 2.5A
IBY = PB/Ubcosb = 1100/(220  1) = 5A ICY = PC/Uccosc = 2640/(220  1) = 12A
Векторын диаграммаас саармаг шугамаар гүйх гүйдлийг тодорхойлбол:
IN = IA + IB + IC = 9A
IA I ca Iab
A
IB I AD
B
IC IAD Ua
C
ICD IBD
Ica Iab
U AB
A
UC
ICY IBY IAY
R3
IAY IBY
R1
n
IB
L3
I CY
D
Ibc
jX
Y
jX L
IB
Rc Rb Ra Ub
I CY
1
Ica Uc IN
R2 jXL2 UBC
D
N Iab
IB
n a. Ibc á. I bc
Хэрэглэгчийг гурвалжин холбосон хэлхээний фазын гүйдэл:
Iab = Ibc = Ica = Iф = P/3Uшcosa = 3630/(3  380  0.8) = 4А
Гурвалжин холбогдсон хэлхээний шугамын гүйдэл:
IAD = IBD = ICD = Iф = Iab = Ibc = Ica =  4 = 6.92

2. Од холбогдсон хэлхээний фазын идэвхтэй гүйдэл: IAYИ = 2.5A, IBYИ = 5A, ICYИ = 12A
Од холбогдсон хэлхээний фазын хуурмаг гүйдэл: IAХ =IBХ = ICХ = 0
Гурвалжин холбогдсон хэлхээний фазын идэвхтэй гүйдэл:
IabИ = IbcИ = IcaИ = IabИcosф = IbcИcosф = IcaИcosф = 4  0.8 = 3.2A
Гурвалжин холбогдсон хэлхээний фазын хуурмаг гүйдэл:
IabX = IbcX = IcaX = IabXsinф = IbcXsinф = IcaXsinф = 4  0.6 = 2.4A
Шугамын нийт идэвхтэй гүйдэл: IAИ = IAYИ + IabИ = 2.5 + 3.2 = 5.7A
IBИ = IBYИ + IabИ = 5 + 3.2 = 8.2A IСИ = IСYИ + IabИ = 12 + 3.2 = 15.2A
Шугамын нийт хуурмаг гүйдэл:IAX = IAYX + IabX = 0 + 2.4 = 2.4A
IBX = IBYX + IabX = 0 + 2.4 = 2.4A IСX = IСYX + IabX = 0 + 2.4 = 2.4A
Шугамын нийт гүйдэл:
АИ А 6.2A
И 13.4A
И 15.45A
Бодлого 2. Зураг 11.33.a-д өгөгдсөн хэлхээний тэжээлийн үүсгүүрийн шугамын
хүчдэл тэгш хэмтэй 380В. Цахилгаан энерги хэрэглэгчийн эсэргүүцэл тэнцүү
R1=R2=R3=R=20. Хэрэв Т түлхүүр залгаатай үед гурван фазын цахилгаан
хэлхээний шугамын гүйдэл (Iш) болон амперметрийн заалтыг (IN) тодорхойл?
Бодолт: Фазын комплекс хүчдэл (Ua–комплекс хүчдэлийн вектор тоон үйлдлийн
тэнхлэгтэй нэг чиглэлд байна):

3. IA a
A +
T
j
Ua R1 R Ubc
Uc
UAB UAC
n IC Uc
a
R3 R2 IN Ua IÀ
-1 +1
IB c b
IC
Ub
C Uc
UBC IB
IB
IC
Ub
B
IN U ab -j
N A
a. á.
Зураг 12.33.
Ua = Uaej = Uaej0 = Ua = UФ = Uш/ = 380/ = 220B
Ub = Ube- j2/3 = 220(cos2/3 – jsin2/3) = 220(- 0.5 – j0.866) = - 110 - j90B
Uc = Uce- j4/3 = 220(cos4/3 – jsin4/3) = 220(- 0.5 + j0.866) = - 110 + j90B
Од холбогдсон гурван фазын цахилгаан хэлхээнд шугамын гүйдэл, фазын
гүйдэлтэй тэнцүү Iш = Iф байдаг. IA = Ua/R1//R = 220/10 = 22A IA = 22A
Амперметрийн заалтыг тодорхойлохын тулд n саармаг цэгийн зангилаанд
Крихгофийн 1-р хуулиар тэгшитгэл бичнэ.
IN = IA + IB + IC = 22 + (- 5.5 – j95) + (- 5.5 + j95) = - 12.7 A IN = 11A
Бодлого 3. Зурагт өгөгдсөн хэлхээний салааны гүйдүүдийг (I1, I2, I3) хүрээний
гүйдлийн аргаар тодорхойл? I2 салааны гүйдлийг Тевений аргаар батал?

4. Бодолт: Z12 = Z21 = XL1 +XC1 = - (j2 – j1) = - j1 A XL1 B
R2
D
j1 I2 1
I1 I3
Z11 = R1 + XL1 +XC1 + XL1 = 2 + j1 - j1 + j2 = 2 + j2
XC1 - j1
+ 10ej0 + 5ej30
Z22 = R2 + XL2 +XC1 + XC2 = 1 + j2 - j1 - j2 = 1 – j1 ~ I11 I22 ~
XL1 j2
E11 = 10ej0 E22 = 5ej30 R1 XC2
2 C
- j2
I1 = I11 = D1/D = 19e-j49.1/5 = 3.82 e-j49.1 = 2.5 – j2.89A
I3 = I22 = D2/D = 5.46e-j135/5 = 1.1e-j135 = - 0.78 – j0.78A
I2 = I1 + I3 = 2.5 – j2.89 - 0.78 - j0.78 = 1.72 – j3.67A
Бодлого 4. Транзисторын өсгүүрийн хэлхээг Нортоны эквивалент эсэргүүцлийн
аргаар (RHO) тодорхойл (зураг a)?
R1 R1
A A A
200 i 200 i
+ + + + 20
2B UAB 5i R2 20 2B UAB 5i R2 Iáõ Iáç Ri 40
- - - - 
0.05A
B B B
a. á. â.
Бодолт: А ба В төгсгөлийн цэгийг богино холбож (UAB=0) энэ хэлхээний богино
холболтын гүйдэл (Iбх), Нортоны эсэргүүцлийг (RHO) тодорхойлно. Эхлээд зүүн
гар талын хэсгийн гүйдлийг тодорхойлбол: i = E/R1 = 2/200 = 0.01A
Эсрэг талын хэсгийн гүйдлийг тодорхойлбол: iбх = - 5 i = - 5  0.01 = -
0.05A
Зүүн гар талын хэлхээнд Кирхгофийн хүчдэлийн хуулиар тэгшитгэл бичвэл:
UAB = Uхя 200i + UAB = E

5. Баруун гар талын хэлхээнд Кирхгофийн хүчдэлийн хуулиар тэгшитгэл бичвэл:
UAB = - R25 i = - 20  5i = -100i  i = - UAB/100
200i + UAB = E  2 – 200(- UAB/100) + UAB = 0
UAB = - 2B RHO = UAB/iбх = - 2/-0.05 = 40