AB'de kırsal kalkınma politikalarını özetleyen bir sunu

1. Dr. Coşkun ŞEREFOĞLU
Uzman

2. 1. Kalkınma ve Kırsal Kalkınma
2. AB’de Kırsal Kalkınmanın Tarihi
1. Roma Anlaşması
2. Mansholt Planı
3. Bölgesel Kalkınma ve Yapısal Fonların
Desteklenmesi
4. Tarım-Çevre tedbirleri
5. Mac Sharry Reformu
6. AB Tarım Strateji Dokümanı
7. 1994-1999 Dönemi Politikalar ve Gündem
2000
8. 1257/1999 ve 1689/2005 nolu Tüzükler
9. Kırsal Kalkınma ve AB’nin Genişlemesi
10. 2007-2013 Dönemi Kırsal Kalkınma
11. 2013 Sonrası Dönemde Kırsal Kalkınma
3. Türkiye’de AB Kırsal Kalkınma
Politikaları
4. Sonuçlar

3. Kalkınma
Kırsal Kalkınma

4. Kalkınma
-ekonominin büyümesi,
-yapısının değişmesi ve
-gelir dağılımının düzeltilmesi ile
siyasal ve kültürel alanda
iyileştirmeler yapılmasıdır.
Kırsal Kalkınma
- kırsal alanda yaşayanların,
ekonomik, sosyal, kültürel ve
çevresel açıdan daha iyi koşullara
ulaşmasını sağlamaktır.

5. Roma Antlaşması Madde 39:
‘In working out the Common Agricultural
Policy...account shall be taken of the particular
nature of agricultural activity, which results from
the social structure of agriculture and from
structural and natural disparities between the
various agricultural regions.’
‘Tarımın sosyal yapısından ve farklı tarımsal
bölgeler arasındaki yapısal ve doğal
farklılıklardan kaynaklanan tarımsal aktivitenin
belirli doğası dikkate alınarak OTP vasıtasıyla
çözülecektir’

6. 1964 yılı, EEC 17/64 nolu tüzük ile EAGGF’nin
oluşturulması
EAGGF’nin Yönlendirme Bölümü ile:
- Tarım işletmelerinin üretim yapısı ve
- Tarımsal ürünlerin işlenmesi ve pazarlanması
için şartların iyileştirilmesi
destekleme kapsamına alınmıştır.

7. 1.Tarımsal işletmelerin modernizasyonu
(159/72/EEC),
2.Tarımsal yatırımlara destek, üretici örgütlerinin
kurulması,
3.Çiftçiliği bırakmanın teşvik edilmesi (erken
emeklilik yardımı) (160/72/EEC)
4.Mesleki eğitim, çiftçilere sosyo ekonomik
tavsiyelerde bulunma (161/72/EEC)
5.Tarımsal ürünlerin işlenmesi ve pazarlanmasını
iyileştirmek için tasarlanmış 355/77 nolu tüzük
6.1981 yılında 40 yaş altı genç çiftçilerin
desteklenmesine yönelik 81/528 nolu tüzük

8. - 1970’lerdeki Bölgeler arasındaki ekonomik gelişme
düzeyleri arasındaki farklar,
- 1975 yılında ortak bölgesel politikaların merkezi
bileşeni olarak Avrupa Bölgesel Kalkınma Fonunun
kurulması
- 1987 yılında çıkarılan Tek Avrupa Senedinde Uyum
fonunun ortaya çıkışı,
- Roma Antlaşması ile kurulan Avrupa Sosyal Fonu ve
Avrupa Yatırım Bankası
- 1988 yılında yapısal fonlar reformunun takdimi ve
1989-1993 yılları arasında üye ülkelerde
uygulanması

9. 1988 yılında Komisyon İletişim dokümanında;
Kırsal Kalkınma;
‘must ... be geared to local requirements and initiatives,
particularly at the level of small and medium-sized
enterprises, and must place particular emphasis on
making the most of local potential’.
Bu dönemlerde;
Tarımsal ürünlerin üretimini artırmaktan ziyade daha
kaliteli ürün üretimi ve tarımsal ürünler için yeni pazarlar
kurulumuna yönelmiştir.

10. - 1760/87 nolu tüzük ve 797/85 nolu
tüzüklerdeki hükümler ile Üye ülkelere
çevreyle dost üretim yapmaları getirilmiştir.
EAGGF yönlendirme kısmı tarafından
desteklenmiştir.
- 1992 yılında AB üye ülkelerine yönelik
Tarımsal-çevre tedbirlerinin takdim edilmesi.

11. - 2328/91 nolu tüzük: Tarımsal yapıların etkinliğini
iyileştirme (çiftlik yatırımları, genç çiftçiler,
hesapların girilmesi, çiftlik yönetimi, daha az
destekli alanlar ve dağlık alanlar, tarımsal çevre
tedbirleri, ormancılık tedbirleri, mesleki eğitim
projeleri)
- 1096/88 nolu tüzük: çiftçiliğin bırakılmasını teşvik
etmek,
- 866/90 nolu tüzük: tarımsal ürünlerin işlenmesi ve
pazarlanmasını iyileştirme

12. 1. Tarımsal Çevre Tedbirleri
2. Çiftçiler İçin Erken Emeklilik
3. Tarım arazilerinin
ağaçlandırılması

13. 1. 2078/92 nolu tüzük-Tarımsal Çevre
Tedbirleri
- Tarımsal alanları kirletici uygulamalarını
azaltılmasını amaçlayan tarım uygulamaları (gübre
miktarı ve ilaçların azaltılması)
- Uzun dönemli çevreyi koruma amaçları altında bir
kenara bırakılmış üretim yapılmayan tarımsal
alanların sürdürülmesi
- Kırsal alanların bakımı ve çevreyi koruma
gereksinmeleri ile uyumlu çiftçilik türleri üzerine
eğitimlerin verilmesi

14. 2. 2079/92 nolu tüzük Çiftçiler İçin Erken
Emeklilik
-Erken emeklilik uygulamasının bir sonucu olarak
çiftçiliği bırakmak zorunda kalan yaşlılar ve yaşlı aile
üyelerine yönelik bir gelir sağlanması,
-Tarımsal arazilerin tarımsal olmayan arazilere
dönüşümünün sağlanması ve tarım işletmelerin
büyümesi ve kırsal alanların oranlı kullanımının
sağlanması

15. 3. 2080/92 nolu tüzük ile tarım arazilerinin
ağaçlandırılması
-Tarımsal arazinin alternatif kullanım olarak
ağaçlandırılması,
-Çiftliklerde ormancılık faaliyetlerinin
yaygınlaştırılması

16. - OTP, Yapısal fonlar ve uyum fonunda
reform,
- Kırsal Kalkınma konusunda 9 yasal doküman
1257/99 nolu tüzük altında birleştirilmesi,
- ISPA ve SAPARD Katılım öncesi fonları,
- Kırsal kalkınma ve tarım-çevrenin OTP’nin
entegre bir parçası olduğu,
- AB-15 için 2000-2006 dönemi için 53 milyar €
tahsis edilmiştir
- 10 yeni üye için 7.8 milyar €
- OTP iki sütuna ayrılmış
- 1. sütun: geleneksel pazar tedbirleri ve fiyat
desteği
- 2. sütun: kırsal kalkınma, tarım-çevre

17. 1994-1999 dönemi politikalar Gündem 2000
Hedef 1 bölgeleri: kişi başına düşen GSYİH’sı AB
ortalamasının % 75’inin altında olan geri kalmış
bölgeler
Hedef 1 bölgeleri: kalkınmada geri kalmış
bölgeler ve kişi başı GSYİH’sı topluluk
ortalamasının % 75’inin altındaki bölgeler
(EAGGF Yön verme bölümü, ERDF, ESF,
FIFG)
Hedef 2 bölgeleri: işsizliğin ve sanayi alanındaki
istihdamın Birlik ortalamasının üzerinde olduğu ve
sanayiye yönelik iş kollarında yapısal bir azalmanın
gözlendiği bölgeler
Hedef 3 bölgeleri: genç işsiz, uzun süreli işsiz, ve
işgücü piyasasından çıkarılma tehditi altında olan
nüfus
Hedef 2 bölgeleri: yapısal zorluklarla karşı
karşıya olan bölgelerin ekonomik ve
sosyal değişiminin desteklenmesi
(ERDF ve ESF)
Hedef 4 bölgeleri: sanayi ve üretim süreçlerindeki
değişikliklerin istihdamı tehdit ettiği nüfus
Hedef 5a bölgeleri: çiftçiler, balıkçılar ve üretim
yapısında değişikliğe maruz kalan diğer sektörlerde
çalışan nüfus
Hedef 3 bölgeleri: eğitim, işgücü
sistemleri ve politikaların
uyumlaştırılması
(ESF)
Hedef 5b: Sosyo-ekonomik bakımdan az gelişmiş
kırsal bölgeler
Hedef 6 bölgeleri: nüfus yoğunluğunun çok düşük
olduğu bölgeler (1 km2 ye 8 kişiden az)

18. - 2001 yılında Sürdürülebilir kalkınma için AB
stratejisi kabul edilmiştir.
- Strateji ile;
- Sağlıklı, yüksek kaliteli ürünleri teşvik etme,
- OTP, organik üretim, yenilenebilir ham
materyaller ve biyoçeşitliliğin korunmasını içeren
çevresel olarak sürdürülebilir üretim metotlara
katkı sağlamalıdır ifadeleri yer almıştır.

19. Kırsal Kalkınma ile ilgili yapılan reformlar
Kırsal kalkınmaya ayrılan fonlarda artış
Yeni kırsal kalkınma tedbirlerinin takdimi (yeni teknolojilerin
kullanılmasına ilaveten standartları karşılama, hayvan refahı,
gıda kalitesi)
Hedef 1 bölgelerinde tarımsal çevre ve hayvan refahı
uygulamaları için AB fon oranınının % 75’den % 85’e çıkarılması
ve diğer alanlarda % 50’den % 60’a çıkarılması
Daha az tercih edilen alanlarda genç çiftçiler ve zorunlu
ödemeler ve devlet tarafından yönetilen ormanlara ormancılık
destekleri için yatırım desteğinde artış

20. - 2007 yılından itibaren kırsal
kalkınma tedbirlerinin tek bir
fon altında birleştirilmesi,
- Üye ülkelere fonların ilgili
tedbirlere tahsis edilmesinde
esneklik getirilmiştir,
- Kırsal ekonomiye daha fazla
önem (kırsal ekonomik
çeşitlilik) verilmeştir.

21. - 2004-2006 dönemi için yeni üye ülkelere
yönelik EAGGF fonunun Garanti Bölümünden
fon sağlanması,
AB 15’ler için desteklenen tedbirlere ilaveten bu
ülkelerde;
- Yeniden yapılandırmaya maruz kalan yarı geçimlilik
işletmelere yönelik gelir desteği,
- Üretici gruplarının kurulmasına destek,
- AB standartlarını karşılama, deregasyonlar tanınması,
- Teknik destek, Doğrudan ödemeler, Leader+ ve Tarımsal
danışmanlık ve yayım

22. 2007-2013 Dönemi Kırsal
Kalkınma Politikası:
eksenler ve tedbirler
« LEADER ekseni » (min. 5%): entegre, tabandan-tavana, yenilikçi
Eksen 1: Rekabet
edilebilirlik (min. 10%):
Eksen 2: Çevre ve arazi
yönetimi (min.25%):
Eksen 3: Çeşitlendirme
ve yaşam kalitesi
(min.10%):
EAFRD: Kırsal Kalkınma İçin Avrupa Tarım Fonu
- Çiftliklerin
modernizasyonu
- İşleme
- Altyapı
- Doğal felaket yardımı
- Eğitim
- Az tercih edilen
bölgeler
- Natura 2000
- Tarım-çevre
- Ormancılık
tedbirleri
- Çeşitlendirme, turizm
- Mikro işletmeler
- Köylerin yenilenmesi
- Temel hizmetler
22

23. OTP Tartışmalarının Kurumsal İçeriği
 Lizbon Antlaşması: tarım ve kırsal kalkınma
hakkında ortak karar
 2013 sonrası yeni AB finansal perspektifleri
 Avrupa 2020 stratejisi

24. Avrupa 2020 stratejisi ile bağlantılı öncelikler
Akıllı büyüme- bilgi ve yeniliğe dayalı bir ekonomi:
 Ar-Ge ve yenilik
 Eğitim, öğretim ve yaşam boyu öğrenme
 Dijital toplum
Sürdürülebilir gelişme- daha fazla kaynak etkinliği, daha yeşil ve daha rekabetçi
bir ekonomiyi teşvik etmek:
 Rekabetçilik
 İklim değişikliği ile mücadele etme
 Temiz ve etkin enerji
Bütünsel gelişim- ekonomik, sosyal ve alansal uyumu hedefleyen yüksek işgücü
ekonomisi:
 İşgücü
 Beceri
− Fakirlikle mücadele etme

25. Kırsal Kalkınmanın Avrupa 2020 stratejisine
katkısı:
Yeşil ve yenilikçi teknolojileri teşvik etme;
Beceri geliştirme, eğitim ve girişimciliğe yatırım;
Doğal kaynakları sürdürülebilir bir şekilde yönetmeye
yardımcı olma;
Kaynakların daha etkin kullanılarak çiftçiliğin rekabet gücünü
iyileştirme;
Çevresel kamu malları sağlama;
Düşük karbonlu kırsal ekonomi geliştirme;
Çiftçilikten kaynaklanan sera gazı emisyonlarını azaltma;
Kırsal alanların daha geniş kapsamlı olarak potansiyelini
kullanma.

26. Rekabetçi bir tarım sektörünü teşvik etmek
Kaynak etkinliğini iyileştirmek:
•Yeşil teknolojilere odaklanma •İklim değişikliğine uyum ve
yenilenebilir enerjinin
geliştirilmesi
•Modernizasyon/y
eniden
yapılandırma
Araçlar: Yenilik, teknoloji transferi ve beceri kazanımı, “yeşil”
yatırımlar

27. Doğal kaynakları korumak
•İklim değişikliğine uyum ve
azaltım
•Sürdürülebilir arazi yönetimi
ve eko sistemi korumak
•Doğal
kaynakların
yönetimi
Biyoçeşitlilik, su,
toprak
Araçlar: Kamu malları, eğitim ve danışma hizmetleri için arazi sahiplerine
yapılan ödemeler

28. Kırsal alanları geliştirmek
Yerel potansiyeli açığa
çıkarma, sosyal içermeyi
teşvik etme:
•Kırsal ekonomiyi
çeşitlendirmek
•Yerel altyapıyı
•geliştirmek
•Kamu-özel ortaklığını
içeren yerel aktörleri
harekete geçirme
birbiriyle iletişimlerini
güçlendirme
Araçlar: Sosyal sermayenin harekete geçirilmesi
(işbirliği, ağ kurma, stratejiye dayalı yer seçimi)

29. Teşekkür Ederim!
cserefoglu@ankaraka.org.tr