8. (on)Bewust (on)Veilig Ik ben me bewust dat ik onveilig handel Ik handel bewust veilig Ik ben me niet (meer) bewust dat ik onveilig handel Ik handel automatisch veilig
17. Eindconclusie Door rood rijden is gevaarlijk en kan ernstige ongevallen veroorzaken Is uw mening veranderd? Ja Nee
18. Poll Nu we het er over hebben: Ik rij wel eens door rood/ Ik ben wel eens door rood gereden Ja Nee
19. Effect: Bewustwording Ik ben me niet (meer) bewust dat ik onveilig handel Ik ben me bewust dat ik onveilig handel Door rood rijden is gevaarlijk Ik rij wel eens door rood/ Ben wel een door rood gereden Bewust worden
20.
21. Gevaar!!!! Ik handel BEWUST onveilig Ik weet dat… Maar doe het toch…. Bewust worden
24. Veilig werken moet je willen….. Ik ben me bewust dat ik onveilig handel Ik handel bewust veilig A Door rood maar wel op tijd… B Veilig maar te laat….. Kiezen voor veilig Bewust worden
25. Keuze onveilig - veilig Onveilig Veilig Kleine kans op ongeval Zeker geen ongeval Zeker te laat Grote kans om op tijd te komen… Kleine kans om gepakt te worden
26.
27. Maar we zijn er nog niet! Ca. 40 dagen volhouden Gewennen Kiezen voor veilig Bewust worden
28. En het is nooit af…….. Gewennen Kiezen voor veilig Bewust worden Blijven verbeteren
37. Elke leidinggevende is een veiligheidsambassadeur Zorg dat u het goede voorbeeld geeft Spreek uw medewerkers aan op hun gedrag Complimenteer uw medewerkers bij correct gedrag
Editor's Notes
Robert trapt af (snel door naar volgende: Programma)
Robert - Kort programma presenteren en snel weer door
Patrick - neemt over. Startvraag: Wie heeft tijd gehad om de test in te vullen? (handen op steken) door naar volgende… Robert - Optioneel: vragen of de uitkomsten verrassend waren. (start inhoudelijke discussie rond vragen voorkomen = test is bedoeld als indicatie en mensen van te voren al een keer te laten nadenken over de veiligheid in het magazijn.)
Patrick - Door hand opsteken inventariseren wie hoe goog scoort Robert- Toelichtende vragen: 0 – wat ga je er mee doen? 1-3 – waarop scoor je laag? Koppelen, laag en hoog (verwijzen naar de borrel en suggestie om kaartjes uit te wisselen en elkaar een op te zoeken)
Patrick - Startvraag: Waar zitten de gaten. Robert - Eventueel op één of twee mensen op de man af vragen. Patrick – Toelichting: Vaak scoren bedrijven op arbozorg/regels/procedures en lay-out/middelen/opleiding hoog drijfveer vooral: voldoen aan wettelijke bepalingen. De menselijke factor, met name veiligheidsbewustzijn en cultuur scoren vaak lager: deuk in het profiel maar uit onderzoek SamenVeiligwerken.nl belangrijk voor veiligheid.
Patrick – dia in drie stappen Ondanks regels en procedures en technische maatregelen blijken er veel ongevallen in de logistieke sector te gebeuren 1.700 SEH gevallen, 200 meldingen bij arbeidsinpectie en 5-10 doden per jaar. Het blijkt dat die getallen ook niet heel veel beter worden… in juni 2011 al vier doden in één maand: 2011 wordt weer een record jaar (bron: arbeidsinspectie en consument en veiligheid) Uit analyse van deze ongevallen blijkt dat 80-90% van alle ongevallen veroorzaakt door onveilig gedrag. Dat is ook niet gek: je kunt er voor kiezen om een procedure niet te volgen (bijvoorbeeld omdat de procedure niet voorziet in de situatie die zich voor doet), regels overtreden en/of technische voorzieningen niet gebruiken of omzeilen. Allemaal goed bedoeld natuurlijk…. Er wordt vaak snel gegrepen naar organisatorische maatregelen om de veiligheid te vergroten: Voorbeeld hesjes dragen in het magazijn: Aanrijd gevaar: scheiden van loop en rijpaden Looppad markeren door lijn op vloer (technisch) na verloop van tijd blijkt dat het niet werkt; Regels op borden onder de aandacht brengen (organisatorisch) Helpt even Brief van de directie: afdwingen van naleven en dreigen met sancties (organisatorisch) helpt ook maar even; Smoes: lijn is versleten: er wordt een pad geschilderd (technisch) je raad het al…. Daarna: hesjes, barriers en hekken. Maar niemand heeft een keer gekeken naar het waarom en geprobeert het gedrag te veranderen (wel proberen te sturen)
Patrick - Brug naar gedrag
Patrick – (on)bewust-(on)veilig model Gebaseerd op Leerfasen van Maslow (jaren ’60) niet het meest moderne model, maar door eenvoud goed te volgen
Patrick – gedragsverandering kan helaas niet snel (van onbewust onveilig naar (on)bewust veilig) Je komt pas in beweging als je je bewust bent van de gevaren, de noodzaak ziet om je gedrag aan te passen en dat ook nog een keer te doen. Voorbeeld: alcoholist – je kun niet starten met ontwennen als je je niet bewust bent van het probleem voor jezelf en je omgeving Daarnaast gevaar: Stilstand (is achteruitgang) De wereld is zo complex dat je je niet bewust bent van alle gevaren: van veel gevaren weten we niet eens dat ze bestaan. Veilig gedrag ontwikkel je dus continu
Patrick – Het is net een glijbaan: met heel veel moeite naar boven klimmem en voor je het weet sta je weet beden.
Robert – Heel leuk allemaal dat abstrakte gedoe maar hoe zit dat in de praktijk???? Patrick – Laten we het inderdaad wat praktische maken….
Patrick - Kennen jullie deze??? (Brug naar stelling)
Patrick – Presenteert stelling Eens – laten staan Robert – Interview: Mensen die staan: - Ga je nu staan omdat de rest staat…. (zwicht je voor de sociale druk van de groep??) Mensen die zitten: Waarom vind je het niet gevaarlijk? * In geval van nood: (iedereen staat….) statistiekje: ca. 12% van de boetes zijn voor roodrijders (75% voor te hard rijden… bron: CJIB) dus in een groep van 30 zouden gemiddeld toch zo’n 3 roodrijders moeten zitten. Die vinden waarschijnlijk door rood rijden niet gevaarlijk…. Brug naar film:
Film: Hier een situatie van wat de gevolgen van door rood rijden kunnen zijn: Auto wordt gelanceerd
Staan zitten?
Nog een voorbeeld: kijk goed naar wat er gebeurt:
Robert – Opnieuw poll: kijken of de filmpjes effect hebben gehad * In geval van nood: leuk om te zien dat nog iedereen staat
Patrick – Nieuwe poll: Wie rijdt wel eens door rood/nog even snel door oranje? Wie is wel een door rood/oranje gereden?? Laatste roep wordt zich nu bewust van eigen gevaarlijk gedrag……..brug naar volgende dia. Robert – Dus eigenlijk word je je nu bewust dat je soms gevaarlijke dingen doet ( Bijzondere scenario’s: * Iedereen blijft zitten: statistisch onmogelijk en als je zo op de weg kijkt worden mensen steed kleurenblinder doorvragen dus. * Iedereen gaat staan inkopper: overgang naar snap je dat je dus soms gevaarlijke dingen doet/hebt gedaan. Mensen die de kruising midden in de nacht noemen even parkeren…. Worden opgepikt in het stukje rond kiezen voor veilig gedrag. Patrick – Brug naar bewustwording
Patrick – Wat er nu gebeurd is, is dat een aantal mensen zich bewust zijn geworden van hun onveilige gedrag. Dat is de eerste stap in de gedragsverandering. Door roodrijden is gevaarlijk Ik rij wel eens door rood: Conclusie – ik ben me bewust dat ik wel eens gevaarlijke dingen doe.
Patrick – Starten nieuwe poll: Robert - Terugvallen op mensen van de kruising midden in de nacht waar niemand komt…. Flauwekul….dat stoppen voor rode verkeerslichten Patrick – Ombuigen: we komen nu op een leuk punt…… (door naar volgende dia)
Patrick – Alleen werken aan bewustwording alleen is niet genoeg. Als je bewust bent van de gevaren/risico’s heb je dus blijkbaar een keuze om er wel of niet wat mee te doen. Koppeling magazijn : Als je weet dat in stellingen klimmen gevaarlijk is, wil niet zeggen dat je het niet doet (misschien wel wat voorzichtiger) Als je weet dat op een pallet meerijden gevaarlijk is, wil niet zeggen dat je het niet doet Als je weet dat door een heftruck op een pallet omhoog geheven worden om even een lamp te wisselen ….
Patrick – Alleen vergroten van het veiligheidsbewustzijn is niet voldoende voor gedragsverandering (het helpt natuurlijk wel… het is immers de eerste stap)
Patrick – Inleiden dilemma: Te laat komen is geen optie…. Eventueel urgenter maken: Missen van vakantievlucht Te vaak te laat gekomen op je werk: ontslag als je nog een keer te laat komt. vrouw/vriendin die net voor de bevalling staat. Robert – Wat doe je? Scenario’s: Iedereen gaat staan: kan niet kloppen of er zijn in het voorgaande magische dingen gebeurd: enkele mensen vragen of meer op de weegschaal gooien – A aantrekkelijker maken) Iedereen blijft zitten: Ideale situatie….. Teruggrijpen op voorgaande: door rood rijden was toch gevaarlijk???? Waarom stop je dan niet…. Brug naar volgende: Hoe kan dat wel weten maar niet doen??
Patrick – Veilig werken moet je willen. Je moet dus bewust de keuze maken voor veilig handelen. Groep A zit in onveilig kwadrant, B in veilige kwadrant. Brug naar volgende: En die keuze is helemaal niet makkelijk…..
Patrick – Heel simpele afweging en als je rationeel zou kunnen denken kies je voor veilig, maar zijn meer zaken die de afweging beïnvloeden (wolkjes benoemen) maar er spelen ook nog een aantal andere aspecten: Fysiek – Leeftijd bijvoorbeeld hersenen van mannen van onder 24 zijn nog niet volledig ontwikkeld moeite met inschatten oorzaak en gevolgen Psychisch – De een is wat beter gemotiveerd om aan veiligheid te werken, van nature wat regelvaster dan de ander etc. Maar ook vertekeningen: - Eigen invloed - ik weet wat ik doen - Tegensprekende statistieken - het is nog nooit misgegaan - Onwaarschijnlijk kleine kans - de kans dat het fout gaat is heel klein/onwaarschijnlijk etc. - Afstand – dat overkomt alleen anderen Cultuur – Druk vanuit de groep en wat sexy is binnen het bedrijf: wegwerkers stoer om net langs de afzetting te lopen. Conclusie: als je het afweegt, is het blijkbaar aantrekkelijker om door rood te rijden
Patrick - Conclusie Robert – Vragen naar herkenning / voorbeelden uit de zaal?
Patrick – Bewust veilig werken kost veel energie en het heeft tijd nodig om in te slijten. Hersenen moeten zich aanpassen en nieuw/afwijkend gedrag inbouwen. Dat duurt al snel zo’n 40 dagen (6-7 weken) (bron: Brein@work) dus ook deze stap is intensief en niet makkelijk, de verleiding op terug te vallen is erg groot…. Daarom ook niet te veel in een keer willen…..
Patrick – Zoals eerder gezegd het werken aan een beter veiligheidsgedrag is nooit af. Voor je het weet is de omgeving/situatie veranderd, er voortschrijdend inzicht in de risico's of werk je op de automaat dat je niet meer allert bent (bv mensen die met hun gedachten er niet bij zijn en per ongeluk door rood zijden of met een zieke kop op een heftruck klimmen)
Robert – prachtig verhaal maar wat kan ik als leidinggevende daar mee???
Robert – Brengt stelling in:
Patrick – Gedrag moet door persoon zelf worden aangepast. Maar zoals eerder blijkt is dat niet makkelijk. Bewust of onbewust beïnvloed de leidinggevende het gedrag van zijn mensen: Kopieergedrag: kijk maar een goed om je heen – mensen nemen al snel gedrag over (stopwoordjes, loopje etc.) Bij jonge mensen die net beginnen is dat goed te zien, al snel naar de start nemen ze groepsgedrag over om in te passen in de groep. Dus het begint al met het geven van het goede voorbeeld. Dus je kunt zeker het gedrag beïnvloeden, dat kun je zo complex maken als je wil, maar ook gewoon simpel beginnen
Patrick – Het is net dikke soep: het kost even energie en tijd om te beginnen maar gaande weg gaat het steeds soepeler.
Patrick – maar er zijn meer manieren gedrag te beïnvloeden. Die hebben we samengevat in vier ‘knoppen’: Het 5E model Engineering (Faciliteren) -technisch- faciliteren van goed gedrag en/of duwtje in de goede richting geven Education (Opleiden) werken aan kennis, bewustwording en overtuiging Enforcement (Handhaven) afdwingen van gewenst gedrag Encouragement (Aanmoedingen) aanmoedigen van gewenst gedrag Empowerment zelf problemen (leren) oplossen en/of zelf verantwoordelijkheid nemen/dragen Kort voorbeelden noemen
Patrick – Wat meer praktischer en concreter voorbeelden noemen van interventietools. Het simpelst en goedkoopst is te beginnen met aanspreken: Aanspreken op onveilig gedrag: Bewust worden (education) Corrigeren (enforcement) Complimenteren bij gedragsverandering - Aanmoedigen (encouragement)
Robert – Eigenlijk wel heel eenvoudig
Robert – Poll Wie gaar morgen meteen aan de slag???
Robert – wijzen op hulpmiddel: kaartje om aan de slag te gaan & wrap up/afsluiting van de ws