Προγράμματα όπως το «Εξοικονομώ κατ’ οίκον» αποτελούν μια καλή αφορμή για να μονώσει κανείς το κτίριο του. Δίνουν πέρα από τη χρηματική ενίσχυση και μια σημαντική ώθηση για τη βελτίωση της φρικτής κατάστασης πολλών κρύων κτιρίων της χώρας. Ωστόσο: τα κτίρια είναι περίπλοκα σχήματα και οι παράγοντες που πρέπει να ληφθούν υπόψη σε μια ενεργειακή αναβάθμιση σύνθετοι.

1. ΜΟΝΩΣΗ ΝΑΙ! ΜΕ ΠΡΟΣΟΧΗ ΟΜΩΣ!
Εικόνα 1: Συνίσταται η θερμή στέγη, αλλά μπορεί να λειτουργήσει εξίσου με μία καλά αεριζόμενη ψυχρή
στέγη με καλά επιλεγμένο φράγμα υδρατμών.
Προγράμματα όπως το «Εξοικονομώ κατ’ οίκον» αποτελούν μια καλή αφορμή για να
μονώσει κανείς το κτίριο του. Δίνουν πέρα από τη χρηματική ενίσχυση και μια σημαντική
ώθηση για τη βελτίωση της φρικτής κατάστασης πολλών κρύων κτιρίων της χώρας. Ωστόσο:
τα κτίρια είναι περίπλοκα σχήματα και οι παράγοντες που πρέπει να ληφθούν υπόψη σε
μια ενεργειακή αναβάθμιση σύνθετοι. Υπάρχει ο κίνδυνος με την προσθήκη μόνωσης, τα
παλαιότερα κτίρια να γίνουν κτίρια χειρότερα από ότι ήταν.
Χωρίς μόνωση, η διαφυγή θερμότητας βοηθά στην ξήρανση του κτιρίου - στους τοίχους,
το δάπεδο και την οροφή. Αν μειώσετε τη απώλεια θερμότητας με την τοποθέτηση της
μόνωσης, θα κάνετε το εσωτερικό του λιγότερο κρύο, αλλά ταυτόχρονα θα έχετε μειώσει
την ικανότητα του κτιρίου να στεγνώσει.
Οι επίπεδες στέγες είναι ελκυστικές. Αλλά οι επίπεδες στέγες δεν είναι καλές από φυσική
άποψη και η προσθήκη μόνωσης σε επίπεδη οροφή μπορεί πραγματικά να είναι αρκετά
επιζήμια. Είχατε μια μη μονωμένη οροφή που είχε καλές επιδόσεις, ίσως για πολλά, πολλά
χρόνια. Μπορείτε να προσθέσετε μόνωση σε αυτήν και ξαφνικά, έχετε προβλήματα
υγρασίας. Η οροφή γίνεται τώρα υγρή και δημιουργείται μούχλα ή ακόμα και ενδεχομένως
καταστροφή του δομικού στοιχείου (δομική σήψη). Έχεις καταστρέψει την οροφή και με
τι; Με μόνωση.
Οι επίπεδες στέγες διακρίνονται είτε σε ψυχρές στέγες είτε σε θερμές. Σε μια ψυχρή στέγη,
το δομικό στοιχείο είναι πάνω από τη μόνωση και επομένως κρύο. Αντίθετα μια θερμή
οροφή έχει μόνωση πάνω στο δομικό στοιχείο, διατηρώντας το ζεστό.
Μια επίπεδη ψυχρή ξύλινη οροφή έχει μια στρώση δομικού κόντρα πλακέ ακριβώς κάτω
από τη μεμβράνη οροφής και μόνωση (εάν υπάρχει) κάτω από αυτό. Εάν ο κάτω χώρος

2. είναι σχετικά καλά αεριζόμενος και θερμαινόμενος, τότε μια μη μονωμένη ψυχρή οροφή
παραμένει στεγνή γιατί η θερμότητα και ο ξηρός αέρας μπορούν να φτάσουν μέχρι το
κοντραπλακέ και να το στεγνώσουν. Επιπλέον, το φως του ήλιου στην κορυφή της οροφής
οδηγεί οποιαδήποτε υγρασία που εισέρχεται στο κόντρα πλακέ προς τα κάτω, στον χώρο
δηλαδή κάτω από τον οποίο μπορεί να αεριστεί με ασφάλεια.
Μια μη μονωμένη ψυχρή οροφή μπορεί να παραμείνει ξηρή και να διαρκέσει πολύ καιρό.
Το κύριο ζήτημα μακροζωίας είναι συνήθως ότι η μεμβράνη φθείρεται και στη συνέχεια
αρχίζει να διαπερνάται από το νερό της βροχής. Τώρα, εάν πάρετε αυτό το σχεδιασμό
ψυχρής στέγης και μόνωσης από κάτω από αυτό ως λύση ανακαίνισης, μπορείτε εύκολα να
προσθέσετε αρκετή μόνωση στα σημεία της οροφής που είναι αρκετά ψυχρή και η
υγρασία συσσωρεύεται. Το αν η στάθμη υγρασίας είναι αρκετά υψηλή ώστε να
προκαλέσει μούχλα ή σήψη εξαρτάται από πολλά πράγματα όπως το χρώμα της οροφής, τη
διαρροή αέρα και υδρατμών στο επίπεδο της οροφής και το πάχος μόνωσης που
προσθέσατε. Αλλά, γενικά, μόνο η εγκατάσταση καρφωτής μόνωσης κάτω από το ψυχρό
επίπεδο στέγης δεν είναι καλή ιδέα. Έχετε πάρει ένα δομικό στοιχείο στέγης που ήταν
ανθεκτικό (OK - ήταν επίσης κρύο και σχεδόν αδύνατο να ζεσταθεί) και το έχετε μετατρέψει
σε ένα που δεν είναι ανθεκτικό. Έχω δει παραδείγματα ψυχρών στεγών με πρόσθετη
μόνωση να αναπτύσσουν μούχλα σε πολλά μέρη της Β.Ελλάδας κυρίως. Ορισμένα από
αυτά είναι νέα κτίρια, με προστιθέμενη μόνωση σύμφωνα με τους κανονισμούς που
ισχύουν από το 2010 και με αφορμή το «Εξοικονομώ».
Τι πρέπει να κάνετε λοιπόν? Ποια είναι η καλύτερη λύση?
Κάντε την ψυχρή στέγη σας μια θερμή στέγη, όπου η μόνωση πηγαίνει πάνω από την
πλάκα.
Καλύπτετε το δομικό στοιχείο της οροφής με ένα φράγμα υδρατμών, στη συνέχεια
άκαμπτη μόνωση και μεμβράνη στεγών και μια ψυχρή βαφή στην επίπεδη ταράτσα. Με μια
θερμή οροφή, καθώς προσθέτετε όλο και περισσότερη μόνωση, το κοντραπλακέ (ή άλλο
υλικό οροφής) θερμαίνεται συνεχώς και καθώς προσθέτετε περισσότερη μόνωση, η στέγη
γίνεται πιο ξηρή. Η μόνη ανησυχία με μια θερμή οροφή είναι να βεβαιωθείτε ότι υπάρχει
ένα φράγμα υδρατμών κάτω από την άκαμπτη μόνωση. Δεν γνωρίζω τυχόν αποτυχίες στη
Ελλάδα (τουλάχιστον μέχρι σήμερα), αλλά στο εξωτερικό σε κλίμα Κεντρικής Ευρώπης
υπήρξαν προβλήματα με θερμές στέγες που παρέλειψαν αυτό το φράγμα.
Τέλος, για να είμαστε δίκαιοι, οι ψυχρές στέγες με μόνωση μπορούν να λειτουργήσουν. Η
πιο συνηθισμένη λύση είναι να αφήσετε προσεκτικά ένα διάκενο πάνω από τη μόνωση και
να αερίσετε το διάκενο μεταξύ αυτού του ψυχρού ξύλινου στρώματος και της μόνωσης με
ένα φράγμα υδρατμών κάτω από τη μόνωση στην οροφή. Αυτό λειτουργεί
παρεμποδίζοντας τον ζεστό, υγρό αέρα από το εσωτερικό του κτιρίου να εισέλθει στην
οροφή και οποιαδήποτε υγρασία που διαρρέει στην οροφή (με διάχυση ή ίσως μέσω μιας
μικρής τρύπας) μπορεί στη συνέχεια να εξαχθεί με ασφάλεια πάνω από τη μόνωση και
κάτω από το ξύλινο στρώμα. Αυτό κρατά το ξύλινο στρώμα στεγνό και ως εκ τούτου
ασφαλές από μούχλα ή σήψη.

3. Η άποψή μας είναι ότι όλοι όσοι ασχολούνται με το σχεδιασμό, την οικοδόμηση και τη
συντήρηση κτιρίων - και τους ανθρώπους που είναι υπεύθυνοι για την νομοθεσία για τα
κτίρια αυτά - πρέπει να καταλάβουν κάποια βασική φυσική σχετικά με την υγρασία, τη
μεταφορά θερμότητας και τους τρόπους που στεγνώνουν τα κτίρια. Έχουμε την
υπολογιστική ισχύ για να υποδείξουμε με ακρίβεια πώς οι εναλλακτικές προσεγγίσεις στη
μόνωση, για παράδειγμα, θα επηρεάσουν το υπόλοιπο κτίριο. Ας μην δημιουργήσουμε νέα
προβλήματα όταν προσπαθούμε να διορθώσουμε υπάρχοντα. Γ
Εμείς που έχουμε την τεχνογνωσία του παθητικού κτιρίου και των αναβαθμίσεων με βάση
το πρότυπο αυτό, γνωρίζουμε εξίσου καλά πόσο σημαντικός είναι ο αερισμός του
εσωτερικού του κτιρίου και πόσο αυτή η ανάγκη γίνεται ακόμη πιο επιτακτική σε ένα καλά
μονωμένο και αεροστεγανό κτίριο, προϋποθέσεις αναγκαίες για την βέλτιστη ενεργειακή
του απόδοση. Γιαυτό και θεωρούμε και προτρέπουμε τη χρήση μηχανικού αερισμού σε
κάθε νέο και ριζικά αναβαθμιζόμενο κτίριο ΝΖΕΒ.
Και βέβαια η βέλτιστη λύση μόνωσης ενός αμόνωτου παλιού κτιρίου πρέπει πάντοτε να
λαμβάνει υπόψη του και την στατική επάρκεια του κτιρίου και ειδικά της οροφής και να
μην φορτώνει το κτίριο με περιττό βάρος.
Προτιμούμε περισσότερο να αυτοσχεδιάζουμε σε ένα μοντέλο υπολογιστή παρά σε
κτίρια των πελατών μας.
Στέφανος Παλλαντζάς, Πολιτικός Μηχανικός ΕΜΠ, Πιστοποιητής Παθητικών Κτιρίων
Ιωάννα Γεωργοπούλου Φυσικός, Σοφιάννα Μάστορη Φυσικός, Σοφία Πιπέρου Πολιτικός
Μηχανικός
Με αφορμή ένα κείμενο από τον Jason Quinn, Sustainable Engineering Ltd, New Zealand,
‘’Adding insulation: not always good’,