1. ธารน้ําแข็งหนาปากปลอง เหตุภูเขาไฟไอซแลนดระเบิดรุนแรง
ศูนยสื่อสารวิทยาศาสตรไทย สวทช.
จากเหตุการณภูเขาไฟระเบิดในประเทศไอซแลนด ที่ไดกอใหเกิดเถาภูเขาไฟฟุงกระจายเปนบริเวณ
กวางในแถบยุโรปตะวันตก สรางความเสียหายทางเศรษฐกิจและธุรกิจการบินอยางมากในชวงที่ผานมานั้น
ในสวนของนักวิชาการไทย รศ.ดร.ปญญา จารุศิริ หัวหนาหนวยวิจัยธรณีวิทยาแผนดินไหวและธรณี
แปรสัณฐาน จุฬาลงกรณมหาวิทยาลัย ไดแสดงความคิดเห็นเกี่ยวกับเรื่องนี้วา ตามหลักทฤษฎีทาง
ธรณีวิทยา โดยเฉพาะการแปรสัณฐานเปลือกโลกแลวภูเขาไฟในบริเวณไอซแลนดไมควรระเบิดรุนแรงขนาดนี้
แตวาในกรณีนี้เปนภูเขาไฟใตธารน้ําแข็ง คือมีชั้นน้ําแข็งหนาปดทับอยูดานบน ทําใหเกิดการสะสมของ
พลังงานมาก จึงเกิดการระเบิดอยางรุนแรง
“ภูเขาไฟแบงไดงายๆ 2 แบบ คือ 1.ภูเขาไฟที่ระเบิดรุนแรง เชน ภูเขาไฟกรากะตัว ประเทศ
อินโดนีเซีย ภูเขาไฟเซนทเฮเลน ในอเมริกา ซึ่งเปนภูเขาไฟที่เกิดจากแผนเปลือกโลกเคลื่อนที่มาชนกันหรือ
มุดเขาหากัน และ 2.ภูเขาไฟที่ระเบิดไมรุนแรง เชน ภูเขาไฟไอซแลนด เพราะเปนภูเขาไฟที่เกิดใน
บริเวณที่แผนเปลือกโลกแยกตัวออกจากกัน หรือเกิดจากการปะทุขึ้นมาของจุดรอน (hot spot) ใตโลก เชน
ภูเขาไฟฮาวาย แตสําหรับการระเบิดของภูเขาไฟในประเทศไอซแลนดครั้งนี้ ถือเปนกรณีพิเศษ คือ เปนภูเขา
ไฟที่อยูใตธารน้ําแข็งไอยยาฟยัลลาโยกูลมีชั้นน้ําแข็งที่หนามากมาปดทับปลองดานบนอยู จึงทําใหเกิดการ
สะสมพลังงานความรอนและแรงดันจํานวนมหาศาลอยูภายใน กระทั่งวันหนึ่งเมื่อพลังงานที่สะสมใตโลกมีมาก
จนเกินรับไหว จึงเกิดแรงดันจนน้ําแข็งที่ปดทับอยูถูกดันใหแตกออกจนเกิดการระเบิดอยางรุนแรง เถาถาน
รอนที่อยูในหินละลายลาวาก็ฟุงกระจายไปทั่ว นอกจากนี้แรงดันและพลังงานความรอนที่ปะทุออกมายังมีผล
ทําใหน้ําแข็งบริเวณรอยแยกกลางเกาะไอซแลนดละลายอยางรุนแรงและรวดเร็ว ซึ่งเมื่อน้ําแข็งและน้ําเย็น
ไหลมาผสมกับหินละลาย ก็กอใหเกิดเถาภูเขาไฟจํานวนมาก โดยเถาภูเขาไฟขนาดใหญจะฟุงกระจายไมนาน
และตกลงในมหาสมุทร ขณะที่เถาภูเขาไฟขนาดเล็กจะฟุงและเคลื่อนตัวไปไดไกลมาก อยางไรก็ดีการระเบิด
ของภูเขาไฟในไอซแลนดครั้งนี้ดวยอิทธิพลของลมที่เคลื่อนที่ไปทางทิศตะวันออกทําใหเถาภูเขาไฟถูกพัดฟุง
กระจายไปทางทิศตะวันออกเปนสวนใหญ เปนเหตุใหหลายประเทศในแถบยุโรปตะวันตกไดรับผลกระทบ
ค อ นข า งมาก โดยเฉพาะอย า งยิ่ ง ธุ ร กิ จ การบิ น เพราะเถ า เหล านี้ ไ ม เ พี ย งทํ า ลายทั ศ นวิ สั ย แตยั ง มีผ ลให
เครื่องจักรตางๆ ในเครื่องบินเสียหายดวย”
ดร.ปญญา กลาววา ทุกวันนี้นักธรณีวิทยาบอกไดเพียงวามีภูเขาไฟที่ยังปะทุอยูที่บริเวณใดบาง แต
ยังไมมีเทคโนโลยีใดที่จะสามารถทํานายอยางถูกตองแมนยําวาภูเขาไฟจะระเบิดเมื่อใด สวนภูเขาไฟใน
ประเทศไทยเปนชนิดที่ดับสนิทตั้งแตเมื่อหาแสนปที่แลว จึงไมตองกังวลใจ แตสิ่งที่ตองพึงระวังไวคือภัยจาก
แผนดินไหวและฝุนควันที่ฟุงกระจาย เชน ภูเขาไฟละแวกใกลเคียงที่ตองจับตามอง อาทิ ภูเขาไฟกรากะตัว
ประเทศอินโดนีเซีย ที่เคยระเบิดเมื่อ 20 พฤษภาคม พ.ศ.2426 ซึ่งครั้งนั้นประเทศไทยไดรับผลกระทบจาก
เถาถานภูเขาไฟที่ปะทุออกมาดวยเชนกัน 22/04/53
/////////////////////////////////////////
ศูนยสื่อสารวิทยาศาสตรไทย สวทช. โทรศัพท 0-2564-7000 ตอ 1461,1462 e-mail : thaismc@nstda.or.th