2. I. C¸c chøc n¨ng cña hÖ
QTCSDL
a. Cung cÊp m«i tr­êng t¹o lËp CSDL
HÖ QTCSDL ph¶i cung cÊp mét m«i tr­êng ®Ó ng­êi dïng dÔ
dµng khai b¸o kiÓu d÷ liÖu, c¸c cÊu tróc d÷ liÖu thÓ hiÖn th«ng
tin vµ c¸c rµng buéc trªn d÷ liÖu.
VÝ HÖ QTCSDL MS Access
Visual Foxpro
dô:
Mçi hÖ QTCSDL cung cÊp mét hÖ thèng c¸c kÝ hiÖu ®Ó
m« t¶ CSDL gäi lµ ng«n ng÷ ® nh nghÜa d÷ liÖu.
Þ

3. b. Cung cÊp m«i tr­êng cËp nhËt vµ khai th¸c d÷
liÖu
Ng«n ng÷ ®Ó ng­êi dïng diÔn t¶ yªu cÇu cËp nhËt hay khai th¸c
th«ng tin gäi lµ ng«n ng÷ thao t¸ c d÷ liÖu.
Thao t¸c d÷ liÖu gåm:
 CËp nhËt (xem, nhËp, söa, xo¸... d÷ liÖu)
 Khai th¸c (s¾ p xÕp, t×m kiÕm, kÕt xuÊt b¸o c¸o… )
Ng«n ng÷ ®Þnh nghÜa d÷ liÖu vµ thao t¸c d÷ liÖu lµ hai
thµnh phÇn cña mét ng«n ng÷ CSDL duy nhÊt.
VÝ dô: ng«n ng÷ SQL (ng«n ng÷ hái cã cÊ tróc)
u

4. c. Cung cÊp c«ng cô kiÓm so¸t, ®iÒu khiÓn truy cËp vµo
CSDL
HÖ QTCSDL ph¶i cã c¸c bé ch­¬ng tr×nh thùc hiÖn nh÷ng nhiÖm
vô sau:
 §¶m b¶o an ninh, ph¸t hiÖn vµ ng¨n ngõa truy cËp kh«ng ®­îc
phÐp.
 Duy tr× tÝnh nhÊt qu¸n cña d÷ liÖu.
 Tæ chøc vµ ®iÒu khiÓn c¸c truy cËp ®ång thêi.
 Kh«i phôc CSDL khi cã sù cè ë phÇn cøng hay phÇn mÒm.
 Qu¶n lÝ c¸c m« t¶ d÷ liÖu trong CSDL.
ChØ nh÷ng ng­êi thiÕt kÕ vµ qu¶n lÝ CS míi ®­îc quyÒn
DL
sö dông c¸c c«ng cô kiÓm so¸t, ®iÒu khiÓn truy cËp vµo
CSDL.

5. II. Ho¹t ®éng cña mét hÖ
QTCSDL
Mçi hÖ QTCSDL lµ mét phÇn mÒm gåm nhiÒu thµnh phÇn, trong ®ã cã
hai thµnh phÇn chÝnh:
 Bé xö lÝ truy vÊn
 Bé qu¶n lÝ d÷ liÖu
HÖ QTCSDL chØ qu¶n lÝ cÊu
tróc cña c¸c b¶ng trong CSDL,
cßn viÖc qu¶n lÝ c¸c tÖp trong
CSDL do hÖ ®iÒu hµnh thùc
hiÖn ⇒ mçi hÖ QTCSDL ph¶i
cã c¸c giao diÖn cÇn thiÕt víi hÖ
®iÒu hµnh.
HÖ QTCSDL ®ãng vai trß cÇu nèi gi÷a c¸c truy vÊn trùc
tiÕp cña ng­êi dïng vµ c¸c ch­¬ng tr×nh øng dông cña hÖ
QTCSDL víi hÖ thèng qu¶n lÝ tÖp cña hÖ ®iÒu hµnh.

6. 3. Vai trß cña con ng­êi khi lµm viÖc víi c¸c hÖ CSDL
Sau khi hÖ CSDL ®· x©y dùng xong, nh÷ng ng­êi cã liªn quan ®Õn ho¹t
®éng cña mét hÖ CSDL cã thÓ ®­îc chia thµnh ba líp:
a. Ng­êi qu¶n trÞ mét hay mét nhãm ng­êi cã nhiÖm vô:
lµ
CSDL
 Qu¶n lÝ c¸c tµi nguyªn cña hÖ CSDL vµ c¸c phÇn mÒm liªn quan.
 Tæ chøc hÖ thèng: ph©n quyÒn truy cËp, ®¶m b¶o an ninh cho hÖ
CSDL…
 B¶o tr× vµ n©ng cÊp hÖ CSDL: b¶o vÖ vµ kh«i phôc hÖ CSDL, bæ
sung vµ söa ®æi ®Ó n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông.
Ng­êi qu¶n trÞ ph¶i hiÓu biÕt s©u s¾ c vµ cã kÜ n¨ng trong c¸c
lÜnh vùc hÖ CSDL vµ hÖ ®iÒu hµnh, ®ång thêi cã ®¹o ®øc tèt.

7. b. Ng­êi lËp tr×nh øng dông nh÷ng ng­êi cã nhiÖm vô x©y dùng c¸c
lµ
ch­¬ng tr×nh øng dông, hç trî khai th¸c th«ng tin tõ CSDL trªn c¬
së c¸c c«ng cô mµ hÖ QTCSDL cung cÊp, ®¸p øng nhu cÇu khai
th¸c CSDL cña c¸c nhãm ng­êi dïng.
 Mçi ch­¬ng tr×nh sÏ cã c¸c c©u lÖnh yªu cÇu hÖ QTCSDL thùc
hiÖn mét sè thao t¸c trªn CSDL tuú theo nhu cÇu cô thÓ.
Ng­êi lËp tr×nh øng dông chØ cÇn biÕt th«ng tin vÒ cÊu tróc tÖp
trong CSDL vµ ph¶i cã kÜ n¨ng lËp ch­¬ng tr×nh trªn c¸c ng«n
ng÷ lËp tr×nh.

8. c. Ng­êi dïng lµ nh÷ng ng­êi cã nhu cÇu khai th¸c th«ng tin tõ
CSDL th«ng qua viÖc sö dông nh÷ng ch­¬ng tr×nh øng dông ®·
®­îc viÕt tr­íc.
 Giao diÖn cho ng­êi dïng th­êng cã d¹ng biÓu mÉu ®Ó cã thÓ
®iÒn c¸c néi dung thÝch hîp.
 Ng­êi dïng th­êng ®­îc chia thµnh tõng nhãm, mçi nhãm cã
mét sè quyÒn h¹n nhÊt ®Þnh ®Ó truy cËp vµ khai th¸c
CSDL.
VÝ – P huynh vµ häc sinh chØ cã thÓ xem ®
hô iÓm mµ
dô: kh«ng cã quyÒn cË nhË th«ng tin.
p t
– Gi¸ o viªn bé m chØ cã quyÒn cË nhË th«ng tin
«n p t
cña bé m vµ líp m
«n ×nh d¹y.
Ng­êi dïng lµ tËp thÓ ®«ng ®¶o nhÊt nh÷ng ng­êi cã quan hÖ víi
CSDL vµ ®­îc chia thµnh nhiÒu nhãm.

9. IV. C¸c b­íc x©y dùng
CSDL
B­íc 1. Kh¶o s¸t
 T×m hiÓu c¸c yªu cÇu cña c«ng t¸c qu¶n lÝ.
 X¸c ®Þnh c¸c d÷ liÖu cÇn l­u tr÷, ph©n tÝch mèi liªn hÖ gi÷a chóng.
 Ph©n tÝch c¸c chøc n¨ng cÇn cã cña hÖ thèng khai th¸c th«ng tin, ®¸p
øng c¸c yªu cÇu ®Æt ra.
B­íc 2. ThiÕt kÕ
 ThiÕt kÕ c¬ së d÷ liÖu.
 Lùa chän hÖ CSDL ®Ó triÓn khai.
 X©y dùng hÖ thèng ch­¬ng tr×nh øng dông.
B­íc 3. KiÓm thö
 NhËp d÷ liÖu cho CSDL.
 Ch¹y thö c¸c ch­¬ng tr×nh øng dông ®Ó ph¸t hiÖn vµ söa lçi.

10.  C¸c chøc n¨ng cña hÖ qu¶n trÞ c¬ së d÷ liÖu:
Cung cÊ m tr­êng t¹o lË CS
p «i p DL
Cung cÊ m tr­êng cË nhË vµ khai th¸ c d÷ liÖu
p «i p t
Cung cÊ c«ng cô kiÓm so¸ t, ® khiÓn truy cË vµo
p iÒu p
CSDL
 HÖ QTCSDL cã hai thµnh phÇn chÝnh: bé xö lÝ truy
vÊ vµ bé qu¶n lÝ d÷ liÖu.
n
 Nh÷ng ng­êi cã liªn quan tíi CSDL chia thµnh ba líp:
Ng­êi qu¶n trÞCSDL
Ng­êi lË tr×nh øng dông
p
Ng­êi dïng