2. FILM
1. tekst (audio)wizualny, dzieło pracy
twórczej, końcowy efekt pracy
artystycznej lub tekst użytkowy (np. film
instruktażowy, film reklamowy).
2. seria ruchomych obrazów, które podczas
projekcji wywołują wrażenie ruchu.[1]
[1] Ogonowska Agnieszka, „Szkolny słownik mediów
elektronicznych”, Wydawnictwo Edukacyjne, Kraków 2006,
str. 60.
3. JĘZYK FILMU
• Zespół środków stylistycznych oraz zasad
ich łączenia w dziele audiowizualnym.
Dzięki ich połączeniu tworzy się spójny
przekaz audiowizualny.
• Język filmu tworzą przede wszystkim:
kadr, plany filmowe, ujęcie, scena,
sekwencja, montaż.
4. KADR
• Seria nieruchomych fotogramów, dających
w trakcie projekcji wrażenie ruchu.
• Pojedynczy obraz filmowy ograniczony ramą
ekranu.
• „na poziomie estetyki filmu mówi się o kadrze,
często jako o kompozycji wizualnej,
ograniczonej ramą ekranu”[1]
Edukacja,
[1] Wojnicka Joanna, Katafiasz Olga, „Słownik wiedzy o filmie”, Park
Warszawa – Bielsko-Biała 2008, str. 421.
5. KADR A KLATKA FILMOWA
• Na poziomie
technicznym nie
mówimy o kadrach,
tylko o klatkach
filmowych.
• Zatrzymany na
ekranie/monitorze
kadr nazywamy
„stopklatką”.
http://www.rc.fm/files/images/taśma%20filmowa.jpg
6. PLAN FILMOWY
Dwa znaczenia:
Miejsce realizacji zdjęć filmowych.
Jako środek stylistyczny filmu - miara wielkości postaci
(przedmiotu lub obiektu), ujętej w kadrze, czyli odległość kamery
od filmowanego obiektu.
Granice planów są orientacyjne, a ich nazewnictwo umowne i zmienne.
Typowe plany filmowe charakterystyczne są głównie dla „kina stylu
zerowego” (klasyczne kino hollywoodzkie), a we współczesnym kinie
występują plany hybrydyczne (mieszane).
8. PLAN TOTALNY
• Służy zobrazowaniu topografii miejsca
akcji – funkcja informacyjna.
• Postać jest niezauważalnym elementem
kadru.
• Charakterystyczny dla filmów historycznych, wojennych i przyrodniczych.
9. Kadr z filmu Arka (2007) Grzegorza Jonkajtysa
http://filmpolski.pl/fp/index.php/4622396_1
10. Kadr z filmu Arka (2007) Grzegorza Jonkajtysa
http://filmpolski.pl/fp/index.php/4622396_5
11. PLAN OGÓLNY
• Pełny obraz miejsca akcji, w którym
człowiek niekoniecznie jest najważniejszym, ale zauważalnym elementem kadru.
• Pełni funkcję informacyjną.
• Pokazuje zależności między postacią
a otoczeniem, w którym się znajduje.
12. Kadr z filmu Popiół i diament (1958) Andrzeja Wajdy
http://filmpolski.pl/fp/index.php/152374
13. Kadr z filmu Tango (1980) Zbigniewa
Rybczyńskiego
http://filmpolski.pl/fp/index.php/465488_1
14. Kadr z filmu Rejs (1970) Marka Piwowskiego
http://filmpolski.pl/fp/index.php/161215_12
15. Kadr z filmu Ucieczka z kina „Wolność” (1990) Wojciecha
Marczewskiego
http://filmpolski.pl/fp/
index.php/1649_17
16. PLAN PEŁNY
• Postać ukazana jest w pełnej okazałości
(„od stóp do głowy”).
• Tło jest czytelne.
• Charakterystyczny dla filmów niemych,
w których postacie, za pomocą mimiki
i ruchów ciała porozumiewały się z widzem.
17. Kadr z filmu Człowiek z marmuru (1976) Andrzeja
Wajdy
http://filmpolski.pl/fp/index.php/16435_9
18. Kadr z filmu Zmruż oczy (2003) Andrzeja Jakimowskiego
http://filmpolski.pl/fp/index.php/1610389_18
19. PLAN AMERYKAŃSKI
• W tym planie postać ludzka pokazana jest od
kolan w górę.
• Postać jest najważniejszym elementem kadru.
• Plan ten często wykorzystywany jest
w scenach dialogowych.
• Charakterystyczny dla filmów sensacyjnych,
gangsterskich i westernów.
20. Kadr z filmu Rejs (1970) Marka Piwowskiego
http://filmpolski.pl/fp/index.php/161215_5
21. PLAN ŚREDNI
• Postać ukazana od pasa w górę.
• Najczęściej wykorzystywany w scenach
dialogowych.
22. Kadr z filmu Zezowate szczęście (1960) Andrzeja Munka
http://filmpolski.pl/fp/index.php/162278_4
23. Kadr z filmu Dług (1999) Krzysztofa Krauze
http://filmpolski.pl/fp/index.php/167700_5
24. PÓŁZBLIŻENIE
• Obejmuje najczęściej popiersie przedstawianej
postaci.
• W niektórych przypadkach jest to twarz postaci
ukazana w relacji z jakimś dodatkowym
rekwizytem
• Tło jest nieczytelne (nie jest znaczące )
• Używane najczęściej w scenach dialogowych
(prowadzonych na zasadzie ujęcieprzeciwujęcie)
25. Kadr z filmu Zezowate szczęście (1960) Andrzeja
Munka
http://filmpolski.pl/fp/index.php/162278_15
26. Kadr z filmu Popiół i diament (1958) Andrzeja Wajdy
http://filmpolski.pl/fp/index.php/152374_9
27. Kadr z filmu Rejs (1970) Marka
Piwowskiego
http://filmpolski.pl/fp/index.php/161215_15
28. Kadr z filmu Męska sprawa (2001) Sławomira Fabickiego
http://filmpolski.pl/fp/index.php/366374_2
29. Kadr z filmu Amator (1979) Krzysztofa
Kieślowskiego
http://filmpolski.pl/fp/index.php/16783_1
30. ZBLIŻENIE
• Twarz aktora wypełnia cały kadr (brak
dodatkowych rekwizytów)
• Tło jest całkowicie niewidoczne
(najczęściej zasłonięte przez postać)
• Służy ukazaniu emocji postaci
31. Taką zawartość
powinien mieć
kadr w zbliżeniu
Kadr z filmu Amator (1979) Krzysztofa Kieślowskiego
http://filmpolski.pl/fp/index.php/16783_44
32. Kadr z filmu Brzezina (1970) Andrzeja Wajdy
http://filmpolski.pl/fp/index.php/16218_3
33. Kadr z filmu Iluminacja (1972) Krzysztofa Zanussiego
http://filmpolski.pl/fp/index.php/16128_5
34. DETAL
• Szczegół ciała (ucho, oko, dłoń) lub
istotnego detalu występującego w filmie
(np. lufa pistoletu, aparat telefoniczny).
• W przypadku detalu przedmiotu – służy
podkreśleniu danego rekwizytu, nadaniu
mu specjalnego znaczenia
35. Kadr z filmu Urząd (1966) Krzysztofa Kieślowskiego
http://filmpolski.pl/fp/index.php/36971_6
36. UJĘCIE
1. Najmniejsza dynamiczna część filmu składająca
się z serii nieruchomych kadrów (dających w
trakcie projekcji wrażenie ruchu), zawarta
między dwoma cięciami montażowymi.
2. Odcinek
taśmy
filmowej
z
obrazem
zarejestrowanym od chwili włączenia kamery do
momentu jej zatrzymania.
3. Zrealizowane ujęcie można skrócić lub podzielić
na wiele ujęć, w trakcie montowania filmu.
37. UJĘCIE-PRZECIWUJĘCIE
1. Chwyt narracyjny polegający na alternatywnym ukazywaniu, na przemian,
dwóch rozmawiających ze sobą postaci.
2. Technika stosowana najczęściej w scenach dialogowych, które filmowane są za
pomocą dwóch różnych kamer).
38. SCENA
1. Całość kompozycyjna złożona z jednego lub
kilku ujęć, ale oparta na jedności czasu,
miejsca i akcji.
2. Musi posiadać początek, rozwinięcie i zakończenie oraz punkt kulminacyjny.
3. Ze względu na trzy jedności, uznaje się, że
można ją w fazie realizacji zarejestrować
w jednym ujęciu (przykładem jest film
Aleksandra Sokurowa pt. „Rosyjska Arka”
z 2002 r.).
39. SEKWENCJA
lat. sequentia – „następstwo”
1. Seria scen powiązanych logicznie i kompozycyjnie, będąca całostką dramaturgiczną.
2. Ukazuje spójny rozwój narracji, najczęściej
na przykładzie działań jednego bohatera.
3. Nie musi podlegać, tak jak scena, jedności
czasu i miejsca.
40. MONTAŻ
1.
2.
3.
Podstawowy środek wyrazu w sztuce filmowej
odróżniający zasadniczo film od innych dziedzin
twórczości artystycznej (niezbędny warunek filmowej
narracji).
Zabieg łączenia poszczególnych ujęć filmowych, scen i
sekwencji w gotowy film.
Najbardziej radykalni w stosowaniu montażu byli
twórcy „radzieckiej szkoły montażowej”, uważając go
za najważniejszy środek filmowej stylistyki.
41. MONTAŻ RÓWNOLEGŁY
• Polega na łączeniu minimum dwóch wątków, które dzieją
się w różnych miejscach, ale w tym samym czasie.
• Najczęściej służy skontrastowaniu fabuł przedstawianych
wydarzeń.
• Jedno
z
wcześniej
dostrzeżonych
w
kinie
dramaturgicznych rozwiązań montażowych.
Przykład: "Uprowadzeniu Agaty" M. Piwowskiego
http://www.youtube.com/watch?v=Jc0-a9UBLAs
42. MONTAŻ SKOJARZENIOWY
• to taki, w którym istotne znaczenie sekwencji
odkrywa się w zestawieniach czasem bardzo
nieoczekiwanych i odległych. Ważne sensy
oglądanych scen widz odkrywa sam dla siebie,
zależnie od stopnia swojej wrażliwości.
Przykład: „Usłyszcie mój krzyk” M. Drygas
http://www.filmotekaszkolna.pl/tresc.php?id=d1aa17eb97308b4&plyta_id=14
43. MONTAŻ CIĄGŁY
•
•
•
Zabieg montowania ujęć, scen i sekwencji według logiki następstwa
zdarzeń (w ciągu przyczynowo – skutkowym), w którym cięcia
montażowe są najmniej widoczne dla widza.
Najczęściej występujący w filmie typ montażu, dający wrażenie
naturalnego przebiegu akcji.
Nazwa pochodzi od ciągłości czasoprzestrzennej występującej w
tym typie montażu.
Przykład: „Siedem kobiet w różnym wieku” K. Kieślowskiego
http://www.filmotekaszkolna.pl/tresc.php?id=3ab1ca8a85d4d7c&plyta_id=10
44. MONTAŻ WEWNĄTRZUJĘCIOWY
• Zwany również montażem wewnątrzkadrowym.
• Technika montażu, polegająca na zmianie planów
wewnątrz jednego ujęcia (poprzez ruchy kamery i
zabiegi inscenizacyjne), a nie na cięciach montażowych.
• Zwykle używany przy konstrukcji długich ujęć.
• Mistrzem montażu wewnątrzujęciowego był Alfred
Hitchcock.
Przykład: „Oj! nie mogę się zatrzymać!” Z. Rybczyńskiego
http://www.youtube.com/watch?v=OZCLR9k_qQE
45. JAZDA KAMERY
• ruch kamery i wynikająca z niego zmiana
położenia kamery
• Najazd kamery – zbliżanie się do filmowanego
obiektu
• Odjazd kamery – oddalanie się od filmowanego
obiektu
• „travelling” – ujęcie z ruchomej kamery
przebiegające równolegle do filmowanego
obiektu