Krisia Oarsoaldean izaten ari den eraginari buruzko erreportajea.

1. n
ekonomianagusia
OARSOALDEA
GELDIRIK
Ez da salbuespena
izan. Krisiak ere gogor
jo du Oarsoaldea, eta
kaleratzeak eta lan
erregulazio
espedienteak lantegi
eta enpresa ugaritan
gertatu dira eta
oraindik gertatzen ari
dira. Sindikatuen
kezka nagusia da
oraindik ez dutela
zulo beltz horretan
argirik ikusten. Catelsako langileek izan zuten
EREaren kontra protesta egin
Testua: Aizpea Amas Argazkiak: zutenekoa.
Oarsoaldeko Hitza
16

2. ekonomianagusia
K
risia alde egiten ari dela
dioten arren, oraindik
berak utzitako ondorioak
bertan goxo daude, eta baita
Oarsoaldean ere. Horretarako,
langabeziaren datuei begiratu
besterik ez dago. Iazko otsailean
Oiartzungo Ureche
baino %20 langabe gehiago
enpresako langileek
dago aurtengoan: orduan 3.842
protesta ugari egin zituzten
baldin bazeuden, orain 4.638.
kaleratzeen kontra.
Herriz herri erreparatuta, Errente-
ria-Oreret an 2.757 langabe
daude, Pasaian 1.026, Oiartzu-
nen 496, eta Lezon 359. INEM
Espainiako Lan Institutuak eman-
dako datuak dira horiek. Langa-
bezia tasa %12ren bueltan dago,
Gipuzkoako batez bestekoaren
(%11,79) maila berean.
Lan Erregulazio Espedienteen
egoera ere ez da hobea. Datu ofi-
zialen arabera, (Eusko Jaurlari-
tzak emandako azken datuak),
Euskal Autonomia Erkidegoko
(EAE) dosierren erdiak Gipuzko-
an aurkeztu dira urtarrilean eta
otsailean. Hiru lurraldetan 463
aurkeztu baldin baziren, Gipuzko-
an 238. Horietatik %18 Donos-
tialdekoak (43) izan dira, eta do-
sier horien eraginpean, guztira,
716 pertsona daude. Oarsoalde-
ko daturik ez du eman Eusko
Jaurlaritzak, eta horiek dira gertu-
koenak. Gipuzkoako eskualdeen
zerrendan hirugarren tokian dago
Donostialdea. Haren aurretik
Urola Kosta (%25) eta Debaba-
rrena (%12) daude.
Krisia lehertu zenetik ez ditu
orain bezain beste langabe eduki EPEETAZ Hainbatek krisia aurten gainditzen hasiko dela iragarri arren,
Oarsoaldeak, eta etorkizunak ez ondorioak oraindik luzaroan igarriko direla uste dute eragile gehienek
dirudi hobea. Sindikatuek ez
diote lan egoerari hobetzeko zan- 2008ko udazkenean krisia hasi tuen kezka nagusia. Zorion Orti- denbora baterako kontratu etete-
tzurik ikusten. Datozen hilabete- zenetik, hainbat enpresatan izan gosa LABeko Oarsoaldeko ardu- en baitan daude. Beste batzue-
an kontratu berriak sortuko direla- dira horrelako kaleratzeak. Ure- radunaren ustez, «kaleratze ko- tan, berriz, espedienterik egon ez
koan daude, baina hori urteroko che taldeak ateak itxi zituen, eta lektiboak gutxi izan diren arren, arren, soldata murrizketak ema-
joera dela diote. Aste Santuko horrenbestez, Errenteriako Mar- banakako kaleratzeen kopurua ten ari dira xantaiapean. Edo hori
eta udako oporrak iristearekin ba- moles Urechen eta Oiartzunego handia izan da. Horiei, gainera, edo kaleratu».
tera, kontratu berrien kopuruak Colmuren 67 pertsona geratu kaleratzetzat hartzen ez dituzten Horien artean, Oiartzungo
gora egin ohi du. Hala ere, etor- ziren egun batetik bestera lanik kontratu amaiera guztiak erantsi Ramon Vizcaino enpresa aipa
tzen diren bezala joaten dira, eta gabe. Sogefik ere bide bera egin behar zaizkie». daiteke. Izan ere, sei hilabeteko
sasoi baterakoak izaten direnez, zuen, eta Oiartzunen 80 pertso- Xabier Perez ELAko Oarso-Bi- espedientea onartu zuten, urtarri-
hura pasatakoan, berriro gora na geratu ziren lanik gabe. dasoako arduradunak, berriz, En- lean. Hala ere, espedienteak, ma-
egiten du langabe kopuruak. Kaleratze masiboak ahaztu plegua Erregulatzeko Espedien- siboak baino, tailer eta enpresa
Azken aldian kaleratze masibo- gabe, orain gutxinaka-gutxinaka teak nabarmendu ditu: «Eskual- txikietan ugariagoak direla adie-
ak gutxitu egin dira, baina egiten dituztenak dira sindika- deko lanpostuen zati handi bat razi dute sindik atuet atik
17

3. ekonomianagusia
Portuko Camara Anaien
enpresan EREan jarraitzen
KALITATEZKO ENPLEGUA
dute gaur egun.
Patxi Cornejo Euskadiko CCO-
Zuzendaritzarekin akordioa
Oko Oarsoaldeko arduradunak
lortu arren, bederatzi langile
nabarmendu du, kalitatezko en-
kaleratu dituzte.
pleguari eragin diotela kaleratze
horiek: «Lan hitzarmenak zituzten
eskualdeko enpresa garrantzi-
tsuak, eta horienpean zeuden
lanpostuak izan dira eskualdeak
gehien galdu dituenak», adierazi
du. LAB ere «kezkatuta» agertu
da «enpresa askotan ematen ari
diren lanpostu duinen desager-
tzearengatik». Ildo horretatik, iritzi
dio patronalak «azpikontratazioa-
ren, aldibaterakotasunaren, pre-
karietatearen eta malgutasuna-
ren bidez ordezkatu nahi ditu
JOSE RAMON ZAPIRAIN LABen ordezkaria Pasaiako Portuan etorkizunean lanpostu horiek».
Zentzu horretan, ELAk uste du
ostalaritzako zati handi bat legez-
“Portuko enpresa guztietan ko ekonomiatik urrundu eta ezku-
tuko ekonomian sartzen ari dela.
izan dira lan arazoak” «Geroz eta ohikoagoa da sektore
horretan beltzean lan egitea, gi-
zarte segurantzan alta eman
K risia nonbait nabaritu bada eskualdean Pasaia-
ko portuan izan da. Kaleratzeak, EREak... dene-
tarik pairatu dute bertako langileek. Jose Ramon Za-
zekiten bezala krisia etorri zen moduan etorri behar
zuenik. Portuko lana eskariaren eta eskaintzaren bai-
takoa da, ondorioz, eragin handia izango du beste
gabe, eta nominarik gabe».
Felipe Pascua UGTko Bidaso-
ako arduradunak ere zerbitzuen
pirain LABen ordezkaria da portuan eta berak eman sektoreetan gartatzen denak. Esaterako, Arcelo- sektorea ikusten du kaltetuen,
du hango egoeraren berri. rrek-eta lan egin gabe jarraitzen badute, portutik ez eta langabeziak batik bat hari
Asko nabaritu al da krisia Pasaiako portuan? da txatarra pasatuko eta ez dizkigute gaiak garraitze- eragin diola iritzi dio Oarsoalde-
Lehenik esan behar da iaz zamen tona mugimen- ko ekarriko; berdin autoen eskariarekin. Iaz asko jai- an. Haatik, eraikuntza arloari era-
duak hiru milioi eta erdi ingurukoa izan zela, eta ho- tsi zen eta aurten badirudi trafikoa berriro handitzen gin diola gutxien uste du: «Ziur
rrek esan nahi du, ia %40a jaitsi dela mugimendua. ari dela, baina UECC enpresan, esaterako, eben- aski E Planarengatik izan da. Gai-
Ondorioz, arlo guztietan nabaritu da krisia. Enpresa tualik gabe daude aspalditik. Ikatzaren trafikoaren nera, aurreikusten da lanaren ba-
guztietan egon dira lan arazoak nahiz eta inork ez beherakada azaltzeko diote euria asko egi duenez naketa haztea, obra horiek amai-
duen itxi. termikak ez duela hainbeste ikatzik behar, baina ziur tuko direlako».
Zein enpresaten izan dira arazo larrienak? trafikoaren beherakadak krisiarekin zerikusia duela.
Lehengo urtean SGS enpresan bost langile kanpo- Arrantza, aldiz, dezente mugitu zen iaz, baina ez AU R R E I KUS PE NAK. Eta
ratu zituzten, nahiz eta kaleratze horiek krisiarekin arrantzaleek lan gehiago egin dutelako, kamioietan non dago zulo beltz horren buka-
harreman zuzenik ez izan. EREak Hermanos Cama- arrain gehiago etorri delako baizik. Aurten gauzak era? Sindikatuek, behinik behin,
ran eta SESPAn izan dira, eta aurten egoera berean hobeto joango direla esaten dute, eta bigarren seihi- ez dute epe motzean argi izpirik
jarraitzen dute. Ortagui garraio enpresan ere izan labetekoan nabarituko dela gehiago, baina beraiek ikusten. LABek eta ELAk ez dute
dute EREa. Nabarmendu behar da baita ere behin ere ez dute zenbakirik hori ziurtatzeko. lanpostu galera gelditzeko zan-
behineko langilerik ez dela une honetan Portuan. Eta izan al dira portuan langileak kaleratzeko tzurik ikusten. Horrenbestez, lan-
Zenbait enpresa ez dira EREan sartu behin-behine- krisia baliatu duten enpresak? gabezia kopuru berdintsuetan
ko langile guztiak kaleratu dituztelako. Hori portuan Bai. Izan diren kanporatzeak aspaldiko kontuak ibiliko dela iritzi diote. «Are gehia-
kantitate handia da, lanaren %20 edo 25a behin- ziren, baina nonbait, langileen indarrez eta orekari go, lehendik ere prekarietatea
behineko langileen bitartez egiten delako. Kontuan eutsi nahi ziotelako edo, enpresariak ez dira orain nagusi zen lan merkatua prekari-
hartu behar da portuan badirela langile asko behin- arte ausartu pausua ematen, eta krisiaren aukera ba- zatzeko joera mantenduko dela
behineko lan hitzarmenekin 20tik gora urte dituzte- liatu dute langileak kanporatzeko. Garraio enpresa- aurreikusten dugu», adierazi du
nak. ren kasua izan da, esaterako, baita zamalanetako Zorion Ortigosa LABeko kideak.
Etorkizun hurbilari begira zeintzuk dira aurrei- enpresena ere. Krisiari buelta emateko asmoz
kuspenak? Latza izan da beraz krisiaren eragina portuan ? sindik atuen, Espainiako et a
Zuzendaritza guztiek diote aurten egoera hobetzen Bai. Latza izan da eta nik uste dut oraindik luzatuko EAEko gobernuen eta patronala-
hasiko dela, baina egia esan beraiek ere ez dakite, ez dela. ren artean hasitako elkarrizketa
18

4. ekonomianagusia
soziala ere gogor kritikatu dute. horren haritik uste du etorriko kin». Hala, konpetitiboak izatera ritu dizkiote patronalari, inolako
«Estatuan CEOE [Espainiako pa- dela irtenbidea, eta bai Espainia- iritsi daitekeela esan du, «ez mo- diru sarrerarik ez duten familia ko-
tronala], CCOOrn eta UGTren ko Gobernuarekin et a bait a mentu jakin batean lan esku gutxi purua biderkatzen ari den bitarte-
artean langileen eskubideen za- Eusko Jaurlaritzarekin ere hitz kualifikatua eta merkea behar de- an».
palketa kudeatzen ari dira. Ezer egiten jarraituko dutela esan du. lako». Inbertsioak egin behar di- Horrenbestez, «langileen bo-
ez da berdin izango ordutik aurre- Ildo horretan, gogorarazi du hain- rela adierazi du, batik bat ikerke- rroka» jarri du irtenbide nagusi-
ra, materia soziolaboralean», bat akordio lortu dituztela: «Uda- tan, garapenean eta berrikun- tzat Ortigosak: «Egunerokotasu-
adierazi du ELAko Xabier Pere- lek langabezian dauden langileak tzan. nean patronalaren erasoei langi-
zek, pentsionen harira. Hain kontratatuko dituzte, eta horiek LABek eta ELAk, berriz, egun- leen antolakuntza eta borrokare-
zuzen, martxoaren 27an manifes- Eusko Jaurlaritzaren laguntzak ja- go eredua aldatu behar dela uste kin erantzun behar zaie lantokie-
tazioa egin zuten pentsioen erre- soko dituzte horien kontratazioak dute. «Krisia lehertu zenean argi tan».
formaren kontra Hego Euskal He- errazteko». Hala, 2010a azken esan genuen krisi hau sortu zute- ELAko Perezek, berriz, beha-
rriko gehiengo sindikalak deituta. krisi urtea izango dela uste du nak urte luzez langileon izerdiaz rrezkotzat jo du langileak kon-
Ortigosak ere hitz gogorrak zu- Pascuak, eta 2011ean, berriz, aberastutakoak eta merkatu ez- tzientziatzea: «Bereizi ditzatela
zendu ditu elkarrizketa sozialaren lanpostuak sortzen hasiko direla. berdinetan espekulatzen arituta- Espainiaren esanetara dauden
gainean: «Muturra behar da, Eu- Irtenbideak bilatze aldera, Cor- koak zirela. Eta onartezina zela sindikatuak eta gu. Izan ere, ez da
ropan kaleratze gehien ahalbide- nejo (Euskadiko CCOO) krisitik irabazi horietan parte izan ez du- sentsibilitate arazo bat soilik eus-
tu dituen legedia malgutasunik lanpostuak sortuz aterako garela tenek ordaintzea», uste du LABe- kal egitatearen aurrean, arlo so-
gabea dela esateko», esan du. iritzi dio. Horiek sortu behar dituz- ko Ortigosak. Behin krisia heldu- zialean jokoan dagoen zerbait
Horren eraginez, krisiak, «bereha- tenak enpresa pribatuak izan takoan hartutako neurriekin ez baizik». Horrenbestez, «ez dago
lako ondorioez gain, epe luzerako behar dutela adierazi du. «Baina dago ados, eta balantze «kezka- arazo horren aurrean tarteko
ondorio larriak» utziko dituelako- benetan hemendik atera nahi bal- garria» egiten du: «Gobernuek ezer: edo euskal gehiengo sindi-
an da LABeko kidea. din badugu kalitatezko enplegua gastu soziala murriztu, eta iraba- kala edo miseria», adierazi du
Felipe Pascuak (UGT), berriz, sortu behar da, balio erantsiare- ziak mantentzeko laguntzak opa- ELA sindikatuko ordezkariak.
19