1. Хүнийсайхансэтгэл 1980 ондМонголкиноүйлдвэртбүтээсэнхарцагаанкино. Зохиогч - Д.Мягмар, Найруулагч - Б.Нагнайдорж, Зураглаач - Ж.Амаржаргал, Зураач - О.Гэндэн-Осор, хөгжмийнзохиолч - Б.Дамдинсүрэн, Голдүрд: Дэнзэн - Д.Чимэд-Осор, Дүрүүдэд: Л.Дуламжав, Л.Жанчивдорж, М.Оюун, Дэлгэцийн бүтээл

2. Энэкинондоронзай, цагхугацаа, хөдөлгөөнийэхтөгсгөлгүйуудамдоршиххүнийертөнцийнмөнхамьдралынтухайөгүүлжээ. Өтгөсөөүдэх, нялхсааугтахүргэлжийнөөдлөнхөгжихжамёсыгусчинөвгөнДэнзэнгийнамьдралаартодруулж, ертөнцө�

3. Д.Данзанравжаа Товчнамтар ГовийндогшинноёнхутагтДулдуйтынДанзанравжааТүшээтханаймгийнГовьмэргэнвангийнхошуунд, одоогийнДорноговьаймгийнӨргөнсумандядууардынхүүболонтөржээ. Нялхбалчирбайхадээжньөөдболж, эцгийнхээхамтайламьтнаасюмгуйж, баянчинээлэгхүмүүстзарцлагданамьтэжээдэгбайжээ. НэгэнөдөрДанзанравжаааавынхаахамтбаянайлыннайрандорж, үүдэндньзогсожбайлаа. Энэүедборооихээроржбайсангэдэг.

4. . Баянайлынгэрийнхоймортборооныдусалдусахадөрхийнтэргүүн, тарганноёнихэдхилэгнэнуурлаж, гэрээтойруулжхараадүүдэндзогссонноорхойхүүгийндээрдусаалдусаагүйбайхыгхаржээ.“Энэмуунусгайндээряагаадборооганц ч дусаагүйбайдагбилээ. Гэрийнхоймортсуугааминийдээрээсингэтлээдусдагийнучирюувэ” гэжээ

5. Найрандуригданирэгсэдтүүнийшүлгийгсонсоодихэдгайханбахархаж, хүүгөхөөрдөнхүндэлсэнгэдэг. Тэгтэлсанаандгүйявдалболж, авьяаслагядуухүүДанзанравжаагноёнхутагтаартодруулж, түвд, монголбичиг, буддыншашныгүнухаан, занүйлийнномдсуралцуулжэхэлжээ ҮүнийхариуджаалхүүРавжаа: ҮүлньгараадборооорохынцагтҮүдэнболоодхойморынялгааюубайхвэӨвчинболоодүхэхийнцагтХөгшинболоодзалууюуныялгаабайхвэгэжзургаан настайдаазохиосон “Хурмасттэнгэр” шүлгээуншижөгчээ Анхны шүлэг

6. Тэравьяасбилгээтүшиж 14 наснаасааТүвдийннэртшүлэгчГомбоГалданжамцыншүлэгдууллыгсонирхонсудалж, Монголынолонхошуунутгааржуулчланявж, түүхсоёл, угсаатнызүйнэлдэвсонирхолтойзүйлцуглуулж, шүлэгдуузохиожбайлаа. Данзанравжаагмонгол, түвдхэлээрнэгмянгашахамшүлэг, дуулалзохиосонгэхболовчөнөөүед 400 гаруйшүлэгзохиолньбаттаймэдэгддэгбайна.

7. Олонтүмэндихэдалдаршсанзохиолынтоонд “Урьханхонгор”, “Салжядахсэтгэл”, “СэргэлэнзантЦагаанаа”, “Духтайхурданхүрэн”, “Ертөнцавхайнжам”, “Үлэмжийнчанар”, “Ичигичиг” зэрэгдуушүлэгньордогбайна. Данзанравжаагийнсургаалийншүлгүүдээсхамгийнөргөндэлгэрсэннь “ЦагийнжамыгтодруулагчЦаасаншувуунысургаал” юм. ДулдуйтынДанзанравжааболбүгчимнийгэмдсэрүүнсалхийгсэнгэнүүлж, намгүмталдяруудуугхангинуулж, бүхнойрмогамьдралыгсэргээндолгилуулжбайсанавьяасбилэгтөгөлдөрхүнбилээ. Мөнтэрбээряруунайрагч, зохиолч, шашнытомоохонтөлөөлөгч, соёнгэгээрүүлэгчбайлаа.

8. Дэлхийнэнергийнтөв ГовийнзүүнхэсэгторшихДорноговьаймгийнХамрынхийд. ЭнэгазрыгДэлхийнэнергийнтөвхэмээннэрлэжээ. ТусгазарньГовийнхутагтДулдуйтынДанзанравжаагийнэхнутагюм. Данзанравжаань 1820 оноосэхлэнХамрынхийд, Чойлонгийнхийд, Бүрдэнийхийдзэргийгбайгуулан 1840-өөд оноосУлаансахиусныхийд, Цагаантолгойнхийд, Дэмчигийнхийдзэргийгүндэслэнбарьж, “Намтардуулахдацан” хэмээхтеатр, Номынсан, “Хүүхдийндацан” нэртэйсургууль, “ГиваадинРавжаалин” нэртэйүзмэрийнсүмсанаачланбарьжээ. Данзанравжаагийнуранбүтээлодоогоормэдэгдэжбайгаа 100 гаруйдуу /үүнээснэлээдхэсэгньуртындуу/, яруунайраг 300 гаруй /үүний 150 орчимньтөвдхэлдээр/, гүнухааны Их соён гэгээрүүлэгч

9. бүтэнботь, 10 дэвтэржүжгийнзохиол, шашнызанүйлийнолонарванбүтээл, олонарвануранзургуудбүтээсэнМонголынихсоёнгэгээрүүлэгч, гүнухаантан, яруунайрагч, театрынурлагийнанхдагчхүнюм. Тэрээрэмэгтэйхүнийгдээдлэнхүндэлдэгбайсаннэгэн.

10. 1856 ондДанзанравжаа 53 насандааМанж, ХятадынбодлогоорхорлогдоннасбарсныдараатүүнийшарилыгБалчинчойжооламзанданшууланГивааданравжаалинцуглуулгынсүмдбусадэдөлгийнзүйлстэйхамтавдарланзалсангэдэг. ХаринөдгөөДорноговьаймгийнтөвСайншандхотодбайрлахмузейдньтүүнийчандархадгалагддагюмбилээ.

11. Говийнноёнхутагт 1803 ондтөрж 53 наслахдаанэгхүнбитгийхэлнэлээдхэдэнхүнхийжболохуйцбvтээлийгтуурвисангэжүздэг. ЭдгээрхийдүүдийгговийндогшинноёнхутагтДулдуйтынДанзанравжааүүсгэнбайгуулсанбөгөөдэдгээрхийдүүдийнбайршилньзөвгурвалжинхэлбэртэйюмбайна. Энэгазарньхүнтөрөлхтөндбиоэнергиөгөх, хүнийоюуныболонбиеийнядаргаагтайлахэнергиэрчхүчийгсэргээхдавтагдашгүйувидастгазарюм. ЦагаантолгойнхийдэдмонголынанхныдуулалтжүжигболохДанзанравжаагийн "СаранХөхөө" жүжиганхтоглогдожбайжээ.

12. Үлэмжийнчанар Сургаал ҮлэмжийнчанартөгөлдөрӨнгөтунамалтольшигҮзэсгэлэнтцарайгчиньҮзвэллагшинтөгсмааньҮнэхээрсэтгэлийгбулаанамзээ ӨглөөболгонэртлэнбосчӨндөртэнгэрийгбүрэнхаржбайОгторгуйхурмастуужмынхутгааОюунухаандчиньхайрлахболноОройнбүхэннэгийгсанажОдотeртөнцийгхүндэтгэнхаржбайЭрхэстгаригүзэсгэлэнтсүлдээрээҮүрдтаныгхайрлахболно Уранбүтээл

13. Сургаалын зохиолоос ӨсөхийнцагтсанууштайньБишрэл, хичээл, сэтгэлгуравӨөдлөхийнтулднягтлууштайньСургааль, үнэн, үлгэргуравАчлахындээдээрачлууштайньЭэж, аав, эхоронгуравАсрахындээдээрасрууштайньӨтгөс, нялхас, ханьгурав ЯлахынтүрүүндялууштайньБие, хэл, сэтгэлгуравЯруутөгссурууштайньЯриа, дуу, хөгжимгуравЭгшинбүрийдцэгнүүштэйньБие, хэл, сэтгэлгуравЭгнэгдтордожявууштайньБилэг, ухаан, чадалгурав

14. БадарчдээшлэхийнүндэсньСэрэх, санах, тэмүүлэхгуравБаларчдордохынтэмдэгньУнтах, мартах, тэрслэхгуравАжиллахцагийнхэмнэлньӨглөө, өдөр, оройгуравАмьдрахцагийнхэмжээньБалчир, идэр, өтөлгурав МөчидхоосныжишээньӨнгө, мөнгөзэрэглээгуравМөнхбусындохионьӨтлөх, элэх, буурахгуравАжилбүтээхийнэрэмбэньМэдлэг, чадвар, дадалгуравАливаашинжээсэрхэмньМэргэн, түргэн, даамайгурав

15. Аяа, уулолонболовчхэмээхсургааль МөчидхоосныжишээньӨнгө, мөнгөзэрэглээгуравМөнхбусындохионьӨтлөх, элэх, буурахгуравАжилбүтээхийнэрэмбэньМэдлэг, чадвар, дадалгуравАливаашинжээсэрхэмньМэргэн, түргэн, даамайгурав Аяа, уулолонболовчГандирсмэтуулцөөн Модолонболовчзанданмэтүнэртэймодцөөн Араатанолонболовчбарсмэтхүчтэйньцөөн Шувууолонболовчтогосмэтшувууховор Эрдэнэолонболовчиндранилмэтэрдэнэцөөн Морьолонболовчхүлэгмэтсайханньцөөн Сэтгэлолонболовчбуянтсэтгэлмэтсэтгэлцөөн.

16. Д.Равжаа Судалсан байдал

19. ҮлэмжийнчанартөгөлдөрӨнгөтунамалтольшигҮзэсгэлэнтцарайгчиньҮзвэллагшинтөгсмааньҮнэхээрсэтгэлийгбулаанамзээ . Үүний

20. ХөшүүнсэтгэлийгуяруулагчХөхөөшувууныэгшигшигХөөрхөнэелдэгүгчиньХүүрнэнсуухадурамтайХөөрхөнаальтминузээ.УчирмагцсэнгэнэсэнУранголшигбиечиньУгаасхамтбүтсэнУлаанзанданүнэршигУлмаарсэтгэлийгхөдөлгөнөзээ

21. БадмындундаасдэвэрсэнБалынамтадилБаясгалантаальчиньБахдажханашгүйБаярыгуламарвитганазээХүнийэнэнасандХүссэнхэргээбүтээгээдХүсэлттэнгэрийнэдлэлмэтХөлгүйжаргалангийндалайдХөвжхамтжаргаяаа

22. Дөрвөнулирал Хавар. Өсөхцаг Эсэргэнхаварцагийндохиоирэхэд Эгшиглэндонгодогчолоншувуужиргэлдэн Ээлжлэхцагийнэргэлтийгмартаад Эгүүрдбайгаахэлбэртэйбайдаг л. Энхрийлэнөсгөсөнаавээжийнхайранд Эрхэлжөссөнжаргалдааташуурч Элдэвнаадамтохууныгдаганявсаар Эргээдирэхдөрвөндалайнжамыгэсмэдэв л.

23. Зун. Идэрцаг Жаргалтайдэлгэрзуныгурвансард Жигдлэнургасантаванөнгийнбадамнайгалзаад Жигүүртэнолоншувуунуурындундцэнгэхэд Жавартайөвлийнхүйтнийгмартана л. Захирчсургагчдынсургаалыгогоороод Зальхайнайманномыгдаганявсаар Завдлагаүгүйдөрвөндалайн Жамыгэсмэдэв л.

24. Намар. Өтлөхцаг Намрынхонгорсалхиирэхэд Навчцэцгийндуртмалөнгөньсулраад Найгалзахолонцэцгийнүржимсньавтаад Нарныдулаанилчньбуурна л. Найртайбагыномгоор Найдангуйнтаванхорынэрхэндхучигдаж Найманчөлөөтхүмүүнийбиеийголсноо Насныидрийнцогоорнөгцөөв л.

25. Өвөл. Өнгөрөхцаг Хөхөвлийндохиоирэхэд Хөвчийнөндөрдээгүүрньцасбудраад Хүйтэнжаварлавчсалхиныэрчимчангараад Хөвчиндэлхийнөнгөньбуурна л. Хүнийбиеийншүтээнулмаар Хөгшрөөдөтлөхийнхэрд Хүчинбаоюунбилигсулранхомстож Хүчтэйүйлийнэрхийгдагана л ...