Anakart ve ekran kartı arıza ve çözümleri

1. YAKIN DOĞU ÜNİVERSİTESİ
BİLGİSAYAR VE ÖĞRETİM
TEKNOLOJİLERİ ÖĞRETMENLİĞİ
MEHMET KARABULUT
20070790

2. Anakart Arıza Ve Çözümleri

3. Anakartlar
Anakart, bir bilgisayarın tüm parçalarını üzerinde
barındıran ve bu parçaların iletişimini sağlayan
elektronik devredir.Fiberglastan(sert bit plastik türevi)
yapılmış,üzerinde bakır yolların bulunduğ; genellikle koyu
yeşil bir levhadır. Ana kart üzerinde,mikro işlemci yuvası ,
bellek, genişleme yuvaları, BIOS , diğer kartlar için
genişletme
yuvaları ve diğer yardımcı devreler (sistem saati ,
kontrol devreleri gibi) yer almaktadır.

4. ANAKART ÜZERİNDE MEYDANA GELEN ARIZALAR
1. Kısa Devre Sonucu Sabit Entegreler Zarar Görebilir.
Anakart üzerinde oluşan arızaların büyük bölümü çakılı entegrelerde meydana
gelir. Kısa devre sonucu çakılı entegrelerden yananlar olabilir. ISSA , Cache
Memory ,VIA controller chip ,Keyboard entegresi , Matematik işlemcisi gibi sabit
entegreler arıza yaparsa ,bu entegreler değiştirilmemektedir. Böyle bir arızada yeni bir
anakart alınmaktadır.
2. Keyboard Interface Error.
Anakart'ın Keyboard ( Klavye ) çıkışı yanmış ise bilgisayar bu hata mesajını
verecektir. ( Keyboard Interface Error ) Yanan keyboard çıkışı ve diyotları yenisi ile
değiştirilir. Bu da yeni anakart almaktan çok daha ucuz bir yöntemdir
3. Jumper Ayarları Yanlış Yapılmış İse .
Anakart üzerindeki Jumper ayarları yanlış yapılmışsa ( CLOCK yanlış ayarlanmış
yada voltaj ayarı yanlış yapılmışsa ) Mikroişlemci ( CPU ) aşırı ısınır ve bazen kilitlenme
yapar. Bu durumda bilgisayarın ayarlarının düzeltilmesi gerekir .
4. Ram Hata Mesajları.
Bilgisayar RAM hata mesajları verirse , slotlara takılı RAMlerde kayma veya
slotlarda tozlanma sonucu temassızlık olabilir. Bilgisayar kasası açılarak RAMler
yeniden monte edilip slotlar temizlenebilir.

5. ANAKART 'IN SOĞUTULMASI
Yarı iletken yapıtaşlarının en büyük düşmanı aşırı ısınmadır. Aşırı ısınmalar yarı
iletkenlerin ömrünü kısaltır bu yüzden de güvenilir bir şekilde giderilmesi gerekir. PC 'de bu işi
soğutucu bir fan üstlenir. Düşük fiyatlı bilgisayarlarda güç kaynağındaki fan hem güç
kaynağını hem de tüm bilgisayar donanımını soğutmakla görevlidir.
Anakarta sadece grafik ve ses kartı takılıysa güç kaynağındaki bu basit fan fazlasıyla
yeterlidir. Ancak bilgisayarınıza ayrıca network kartı , ISDN veya modem kartı , SCIS kartlı ya
da birden fazla sabit disk takılıysa güç kaynağındaki fandan gelen hava soğutma için yeterli
olmayabilir. Bu durumda ek bir soğutucu fan monte etmek gerekir. Çoğu kasalar ön bölümde
slotların ön tarafında boşluklara sahiptir , buraya kolayca daha iyi bir soğutma tertibatı için
standart fanlar monte edilebilir.
ANAKARTLARIN DOĞRU KULLANIMI
Kasaya bir anakart monte ederken yada yenisiyle değiştirirken kolayca bazı şeyleri
bozabilirsiniz. Anakart 'ın doğru kullanımı ile ilgili bazı bilgiler...
Kasa içinde çalışmadan önce metalik bir şeye dokunup kendimizi topraklayıp , üstümüzdeki
elektrik yükünü boşaltmalıyız.
Anakarta yalnızca kenarlarından temas edilmelidir. Chiplere ve lehimlenmiş yapı taşlarına
dokunulmamalıdır.
İşlemciyi çıkarırken bu iş için özel olarak tasarlanmış aracı kullanmak gerekir. Bu işlem sırasında
işlemci bacaklarını ( pinlerini ) eğmemeye ve kırmamaya dikkat edilmelidir.
Anakart asla çok sıkı olarak vidalanmamalıdır. Multilayer Board 'larda sıkışmadan dolayı veri
hataları meydana gelmektedir.
İşlemci soketine asla zorla bastırıp takılmamalıdır. ZIF soketi olmayan anakartlarda işlemciyi
dikkatlice soketine bastırmadan önce CPU 'nun doğru olarak yuvasına oturduğundan emin
olunmalıdır.
PC 'yi açmadan önce işlemci ,ram ve kartların yuvalarına doğru oturduğundan emin olunmalıdır.

6. ANAKART DEĞİŞİMİNDE ORTAYA ÇIKABİLECEK HATALARI GİDERMEK
Anakartınız günümüz teknolojisinin çok gerisinde kaldıysa yenisiyle değiştirmelisiniz
. Bunun içinde eski anakartınızın hangi hangi forma sahip olduğuna dikkat etmeniz
gerekir. Maalesef anakartı kasaya monte etmeyi sağlayan delikler hiç bir şekilde
standardize edilmemiştir. Bu yüzden de başarılı terfisi ancak yeni anakartın daha
önceki anakart deliklerine uymasına bağlıdır.
Yeni anakartlar dışında diğer anakartların arka tarafında AT standardına göre vida
delikleri vardır. ATX anakartlar ise bu standarta uymadıkları için ATX kasalara
ihtiyaç duymaktadırlar. Anakartı kasaya monte ederken besleme gerilimi
bağlantısına da dikkat edilmelidir.

7. Arızalı anakartı nasıl anlayabilirim?
Eğer hata anakarttan kaynaklanıyorsa, BIOS bunu POST esnasında muhtemelen
fark eder ve gerekirse uygun beep kodu ile kullanıcıya bildirir. Aksi takdirde hatanın
tespit edilmesi için sadece POST kod kartı yardımcı olabilir. Bu tür bir durumda
anakartın hangi parçasının arızalı olabileceği beep kodu veya POST kodu listesi
yardımıyla tespit edilebilir. Farklı BIOS tipleri için tabii ki farklı hata kodları da
mevcut.
Anakartın birçok yapı taşı lehimlenmiştir. Bu nedenle arızalı parçanın, bu işin
eğitimini almamış kullanıcılar tarafından değiştirilmesi mümkün değildir. Arızalı
olduğunu düşündüğünüz parçayı lehim tabancası kullanarak sökmeye hiçbir şekilde
çalışmamalısınız. Bir anakartın SMD chip’leri sıcağa karşı oldukça duyarlıdırlar.
Sökülmeye çalışılan bileşenin yakınlarındaki bir chip zarar görebilir. Lehimin
sökülmesi ancak özel bir araç yardımıyla mümkündür. Anakart üzerindeki
değiştirilebilir tek parça genellikle merkezi işlemci (CPU) ve birçok durumda BIOS’tur.
Birçok arızanın tamiri mümkün ve fiyatı da genellikle uygundur. Ancak, bazı
durumlarda yeni bir anakart satın almanız çok daha iyi olacaktır.
Bu durumda bilgisayarınızı modern bir anakart ile donatma fırsatını kullanıp
kullanmaya karar vermek size kalıyor. Sahip olduğunuz ek kartlar ve sürücüler gibi
tüm bileşenleri, almayı düşündüğünüz anakart eskisi ile aynı Bus sistemine sahip
olduğu sürece yeni anakartınızda da kullanmaya devam edebilirsiniz.

8. Ekran Kartı Arızaları Ve Çözümleri

9. Ekran kartını kontrol etmek
Ekran kartının arızalı olup olmadığını kontrol etmek için geçici olarak
başka bir kart kullanmalısınız. Eğer ikinci bir kartınız yoksa, bir
tanıdığınızın ekran kartını ödünç alabilirsiniz.
1. Bilgisayarı kapatın ve kasasını açın.
2. Yeni ekran kartını, bilgisayarınızdaki eski kartın yerine takın.
3. Ancak bilgisayarınızda anakarta entegre olarak bulunan bir
Onboard ekran kartı mevcutsa, ilk olarak bunu kapatmalısınız. Bunun
için anakart üzerinde bir Jumper veya DIP şalteri bulunabilir. Eğer
Jumper veya DIP şalteri bulamadıysanız, Onboard ekran kartını
BIOS’tan kapatmalısınız. Bunun için anakart ile beraber sunulan
kitapçığa bakabilirsiniz.
4. Son olarak bilgisayarı yeniden başlatın.
5. Bilgisayarınız yeni ekran kartıyla sorunsuz bir şekilde açılır ve
monitöre görüntü gelirse, gerçekten de ekran kartınızda sorun var
demektir. Aksi takdirde monitör arızalıdır. Bu durumda yapmanız
gerekenleri ilerleyen sayfalarda okuyabilirsiniz.

10. Onboard ekran kartı arızalı ise ne olacak?
Birçok modern anakart üzerinde entegre ekran kartları bulunur. şayet bu Onboard ekran
kartı arızalanırsa, yeni bir anakart satın almak zorunda kalmazsınız.Bir bilgisayarda
normalde birden fazla ekran kartı aynı anda kullanılamaz. Ancak Windows 98’den itibaren
sistemde birden fazla ekran kartı kullanılmasını mümkün kılan çoklu monitör çözümleri
mevcut. Ancak bunlar da uygun şartlar altında bağlanabiliyorlar. Bu nedenle yeni bir ekran
kartı takılırken, Onboard kartın mutlaka kapatılması gerekmektedir.
DİKKAT! Sahip olunan chipsete bağlı olarak sadece bir PCI ekran kartının kullanılması
mümkündür. Bu konu ile ilgili daha ayrıntılı bilgiyi donanımınızın el kitapçığından temin
edebilirsiniz.
Onboard ekran kartını anakart üzerindeki bir jumper veya DIP şalteri yardımıyla devre dışı
bırakabilirsiniz. Bununla ilgili daha ayrıntılı bilgi için kullanım kitapçığına göz atın.
Yeni ekran kartı boş bir yuvaya yerleştirilebilir. Başka bir şey yapmaya gerek yoktur. Ekran
kartı çalışırsa, onboard kart arızalı demektir. Onboard kartın tamir edilmesi mümkün olsa
bile pahalı olacağı için işlemciyi değiştirmeden yeni bir anakart almak daha akılcı bir çözüm
olacaktır.
Onboard grafik kartının arızasının boyutlarına bağlı olarak, devre dışı bırakmanıza rağmen
takılan yeni ekran kartının çalışmasında sorunlar olabilir veya hiç çalışmayabilir. Bu durumda
yeni bir anakart satın almaktan başka bir çözüm yolu yoktur. Ancak bu tür bir sorunla çok sık
karşılaşılmaz.

11. Ekran kartı alırken dikkat edilmesi gerekenler.
1. Video bellek miktarı görüntü performansı doğrudan etkiler. Yapılacak işe göre
belleğin miktarı uygun miktarda olmalıdır. Bellek miktarının fazla olması görüntü
performansını artırır.
2. Yüksek hızlı grafik işlemcisi verilerin ekranda daha kaliteli görüntülenmesini
sağlar.
3. Ekran kartının tazeleme hızının büyüklüğü görüntü kalitesi ile doğru
orantılıdır.
4. Ekran kartındaki grafik işlemcisinin üzerindeki soğutucunun iyi çalışması ve
soğutması ekran kartının performansını artırır.
5. Anakartın desteklediği yüksek bant genişliğine sahip ekran kartı seçilmesi
performansı artırır. Örneğin AGP ekran kartlarından daha fazla hız sağlayan
PCI-E ekran
kartını kullanabilmeniz için anakartınızda PCI-E genişleme yuvası olması
gerekir.