Río Tea (Miño): nacemento, percorrido, flora e fauna, xeoloxía, aproveitamento...

2. LONXITUDE: 50 km
SUPERFICIE DA CUNCA: 411 km2
Concellos: O Covelo, Mondariz,
Mondariz-Balneario, Pazos de
Borbén, Ponteareas e
Salvaterra de Miño.

3. CLIMA
Atlántico (cálido e húmido)

4. RÉXIME: Pluvial, con augas altas no inverno.
CAUDAL: 17,5 m³/s

5. NACEMENTO: na confluencia das serras do Suído e Faro de Avión.
Coto Miñoto, na serra do Suído

7. Porto Pardellas
A GRAÑA

8. Carballeira de Prado,
no curso alto do Tea.

9. O Tea en Fofe (O Covelo)

10. MACEIRA

11. Refuxio
Alén
O Tea en Barciademera

12. Tatín (Mondariz)

13. Ponte de Cernadela (Mondariz)

14. Xabriña
MONDARIZ
MONDARIZ BALNEARIO
Manancial de Troncoso

15. O Tea en Fózara

16. Borbén
O Tea en Fózara

17. PONTEAREAS
Xinzo

18. Uma
O Tea na Ponte das
Partidas (Ponteareas)

19. O Tea en Salvaterra do Miño

20. O Tea en Fillaboa
(Salvaterra do Miño)

21. Desembocadura do Tea no Miño

22. DESEMBOCADURA: RÍO MIÑO
Confluencia do Tea e o Miño,
fronte á illa de Fillaboa.
Foto Sigpac

23. XEOLOXÍA
No curso alto salva fortes desniveis e forma canóns encaixados.
Nos seus afluentes abondan as fervenzas e os rápidos. As rochas
dominantes son os granitos.

24. Fervenza de Parrelos, entre Prado
e A Graña (O Covelo)

25. Rego de Ponte Piñeiro (O Covelo)

26. Rego do Coveliño (O Covelo) Lourido (O Covelo)

27. No curso medio e baixo as augas remánsanse e fórmanse areais.

28. FLORA
Nos bosques de ribeira dominan as amieiras e os salgueiros. Tamén se atopan
freixos, sabugueiros, bidueiros (nas zonas máis altas) avelairas, sanguiños e
carballos. No sotobosque valdeba, saltasebes, silvas, hedra, herba salgueira,
salgueiriño, amenta de auga, amarelle... Nas augas e nas beiras hai
Myriophylum, oucas, espigas de auga, herba das ras (nas partes remansadas),
bricios, eneas, carrizos, violetas, espadainas, trevo de auga, adelfiñas, herba
pulgueira...
No Tea atópanse varias especies de fentos pouco comúns como o Dryopteris
guanchica, e o Dryopteris affinis.

29. Xunco (Carex paniculata)
Platanaria (Sparganium erectum).
Inflorescencias femininas (abaixo)
abertas, e masculinas (arriba) pechadas.

30. FAUNA
No Tea atopamos troitas, lampreas, anguías... As aves máis
representativas son o merlo rieiro, o picapeixes, as lavandeiras...
Abondan os réptis (cobra sapeira, cobra de colar), os anfibios (ra
patilonga, verde e vermella, estroza, saramaganta,
limpafontes...). Entre os mamíferos destacan a lontra e a rata de
auga.
Troita
(Salmo trutta).
Ra verde (Rana perezi)

31. Candil (Onychogonphus uncatus)
Os invertebrados máis comúns son os insectos (patinadores,
libeliñas, gaiteiros, escarabellos de auga, colémbolos,
escarabellos muiñeiros, tabáns, efémeras, perlas...).
Acolle algunhas especies pouco comúns como o mexillón de río
(Margaritifera margaritifera), as libeliñas Macromia splendens,
tizón esmeralda (Oxygastra curtisii) e candil de Graslin (Gomphus
graslinii).
Patinador ou zapateiro (Gerris lacustris)

32. ESPAZOS PROTEXIDOS
LIC RÍO TEA: A zona protexida
comprende 97 ha nos Concellos de
Covelo, Fornelos de Montes,
Mondariz, Mondariz Balneario,
Ponteareas e Salvaterra de Miño.
O espazo é importante pola
excelente conservación da
vexetación de ribeira e pola riqueza
piscícola das súas augas.
LIC Serra do Suído (pendiente de
aprobación): inclúe unha pequena
parte das nacentes do Tea.

33. APROVEITAMENTO
O río percorre zonas moi poboadas e foi amplamente explotado
deste tempos antigos para a pesca (lamprea, troita...), para obter
enerxía hidraulica (muíños, serrerías, pequenas centrais
eléctricas) e como lugar de lecer.
En Mondariz-Balneario hai fontes de augas medicinais.

34. Ponteareas
Mondariz

35. Fontes medicinais de Mondariz.
Minicentral en
Maceiras
Instalación
s para a
pesca de
lamprea.

36. Antiga serrería hidráulica
en Maceiras (O Covelo).

37. MUÍÑOS
Tatín (Mondariz)
O Covelo
Ponteareas

38. DATOS HISTÓRICOS
Toda a área foi poboada desde tempos moi antigos do que dan
testemuña os castros.
No entorno do río consérvase un rico patrimonio: castros, pontes,
muíños, igrexas, edificios civís...

39. PONTES, PASOS
Covelo
Mondariz

40. Ponte de Fofe (O Covelo)Ponte Abuíña (O Covelo)

41. Ponte de Cernadela (Mondariz)

42. Ponte de Fózara
Ponte de Cabalón sobre o Uma
Angoares (Ponteareas)
Ponte San
Xoán de
Mosteiro no
río Alén
(Barcia de
Mera)

43. Ponte dos Remedios (Ponteareas)
Ponte da estrada
en Fillaboa (Salvaterra)

44. Ponte do tren en
Fillaboa (Salvaterra)
Ponte antiga de Fillaboa (Salvaterra)

45. TRADICIÓNS-LENDAS
A lenda conta que a ponte da Partidas foi construída nunha soa noite polos
mouros.
O nome da ponte ten varias orixes lendarias. Unha disque unha banda de ladróns
reuníase na ponte despois de roubar para facer as partidas do botín. Tamén falan
de cabaleiros que acostumaban reunirse alí antes de partir nas súas loitas. Outra
conta coma sete irmáns (Asunción, Lucía, María, Marta, Amaro, Brais e Cibrán)
xuntábanse alí antes de partir a predicar o evanxeo, e foi tanta a súa angueira de
predicación que, despois de finaren, medraron sobre os seus corpos sete outeiros
que arrodeaban a ponte. En todos estes montes erguéronse capelas na súa
honra.
Na Ponte das Partidas celebrábanse
os bautizos prenatais, procurando a
protección das forzas sobrenaturais. Cando
unha muller quedaba preñada acudía á
medianoite á ponte e alí agardaba o primeiro
camiñante que a cruzase convidándoo a botar
auga do río sobre o seu ventre e a ser o
padriño do meniño. Despois facían un
pequeno xantar e botaban ao río os
refugallos da comida.

46. PROBLEMAS
Contaminación por resíduos urbáns, industriais e agrícolas.
Alteración do curso e dos ecosistemas por centrais eléctricas.
Presenza de especies exóticas

47. MONTAXE E FOTOS: Adela Leiro, Mon Daporta