چرخه عمر در توسعه سیستم های خبره

2. ‫فصل‬ ‫این‬ ‫در‬
•‫خب‬ ‫های‬ ‫سیستم‬‫و‬ ‫دادی‬‫ر‬‫ا‬‫ر‬‫ق‬ ‫های‬ ‫سیستم‬ ‫عمر‬‫چرخه‬ ‫ی‬‫مقایسه‬‫به‬‫ره‬
•‫ی‬‫ساز‬‫نمونه‬‫ش‬‫و‬‫ر‬ ‫و‬ ‫ای‬‫مرحله‬‫ش‬‫و‬‫ر‬ ‫تعریف‬
•‫آن‬ ‫های‬‫ر‬‫معیا‬‫و‬ ‫سنجی‬ ‫امکان‬ ‫تعریف‬
•‫یم‬‫ز‬‫پردا‬ ‫می‬‫خبره‬ ‫سیستم‬ ‫یک‬ ‫ی‬‫نگهدار‬ ‫و‬ ‫احی‬‫ر‬‫ط‬‫احل‬‫ر‬‫م‬ ‫اهمیت‬.

3. ‫دانش‬ ‫بر‬ ‫مبتنی‬ ‫سیستم‬‫دادی‬‫ر‬‫ا‬‫ر‬‫ق‬ ‫سیستم‬
1.‫سنجی‬ ‫امکان‬ ‫مطالعه‬1.‫سنجی‬ ‫امکان‬ ‫مطالعه‬
2.‫دانش‬ ‫ی‬ ‫مهندس‬2.‫سیستم‬ ‫وتحلیل‬ ‫تجزیه‬
3.‫احی‬‫ر‬‫ط‬3.‫احی‬‫ر‬‫ط‬
4.‫ی‬‫ساز‬ ‫پیاده‬4.‫ی‬‫ساز‬ ‫پیاده‬
5.‫تست‬5.‫تست‬
6.‫ی‬‫نگهدار‬6.‫ی‬‫نگهدار‬

4. ‫اختالف‬‫این‬‫دو‬‫سیستم‬‫در‬‫فاز‬‫دوم‬‫است‬.
‫تجزیه‬‫و‬‫تحلیل‬‫سیستم‬‫های‬‫دادی‬‫ر‬‫ا‬‫ر‬‫ق‬‫یک‬‫آیند‬‫ر‬‫ف‬‫خوش‬
‫تعریف‬‫است‬‫و‬‫جزییات‬‫و‬‫مدت‬‫هر‬‫کار‬‫می‬‫تواند‬‫مدیریت‬‫و‬
‫پشتیبانی‬‫شود‬.
‫ی‬ ‫مهندس‬‫دانش‬‫متفاوت‬‫از‬‫تجزیه‬‫و‬‫تحلیل‬‫سیستم‬‫اس‬‫ت‬‫ا‬‫ر‬‫ی‬‫ز‬
‫های‬‫ز‬‫نیا‬‫مختلف‬‫سیستم‬‫خبره‬‫به‬‫سختی‬‫مشخص‬‫می‬‫ش‬‫ود‬‫و‬
‫هدف‬‫های‬‫نهایی‬‫ت‬‫ر‬‫بصو‬‫واضح‬‫تعریف‬‫شده‬‫نیستند‬.

6. ‫سیستم‬‫های‬‫خبره‬‫ای‬‫که‬‫ای‬‫ر‬‫دا‬‫پایگاه‬‫داده‬‫پیچیده‬‫ای‬‫هستن‬‫د‬‫ممکن‬
‫است‬‫م‬‫ز‬‫ال‬‫باشد‬‫که‬‫هر‬‫چندوقت‬‫یکبار‬‫اصالح‬‫شوند‬‫و‬‫مهندس‬‫د‬‫انش‬
‫پس‬‫از‬،‫ی‬ ‫س‬‫ر‬‫بر‬‫با‬‫اصالح‬‫آن‬‫موافقت‬‫کند‬.‫این‬‫عمل‬‫ی‬‫ار‬‫ر‬‫تک‬‫ا‬‫ر‬‫ب‬‫ی‬
‫توسعه‬‫سیستم‬‫خبره‬‫نمونه‬‫ی‬‫ساز‬‫نام‬‫د‬‫ر‬‫دا‬.
‫نمونه‬‫ی‬‫ساز‬‫اغلب‬‫شامل‬‫توسعه‬‫سریع‬‫یک‬‫نمونه‬‫است‬‫که‬‫هدف‬‫آن‬
‫ایجاد‬‫یک‬‫ی‬‫سکو‬‫پرتاب‬‫ای‬‫ر‬‫ب‬‫ان‬‫ر‬‫ب‬‫ر‬‫کا‬‫و‬‫متخصصین‬‫است‬‫و‬‫هم‬‫چنین‬
‫تشریح‬‫عملکرد‬‫سیستم‬‫ای‬‫ر‬‫ب‬‫انی‬‫ر‬‫مدی‬‫که‬‫ه‬‫ر‬‫با‬‫ر‬‫د‬‫ی‬‫تکنولو‬‫ی‬‫ژ‬‫سیستم‬
‫خبره‬‫دچار‬‫شک‬‫و‬‫تردید‬‫شده‬‫اند‬.
‫ی‬‫ساز‬ ‫نمونه‬=‫توسعه‬ ‫آیند‬‫ر‬‫ف‬ ‫در‬ ‫ی‬ ‫اساس‬ ‫ات‬‫ر‬‫تغیی‬

7. ‫ی‬‫ساز‬ ‫نمونه‬‫و‬ ‫ای‬ ‫مرحله‬ ‫مدل‬ ‫ای‬‫ر‬‫ب‬‫مثال‬
‫سیستم‬‫پرداخت‬‫ق‬‫حقو‬‫و‬‫دستمزد‬‫که‬‫شامل‬‫یک‬‫مجموعه‬‫ودی‬‫ر‬‫و‬(
،‫نام‬‫نام‬،‫خانوادگی‬‫ه‬‫ر‬‫شما‬،‫پرسنلی‬‫ان‬‫ز‬‫می‬‫ق‬‫حقو‬‫و‬..)‫است‬‫و‬‫یک‬
‫جی‬‫و‬‫خر‬‫شامل‬‫پرداخت‬‫ها‬‫مانند‬‫پرداخت‬‫ق‬‫حقو‬‫و‬‫مالیات‬‫است‬.‫در‬
‫این‬‫ش‬‫و‬‫ر‬‫جی‬‫و‬‫خر‬‫پرداخت‬‫مالیات‬‫با‬‫ضرب‬‫ساعات‬‫کار‬‫در‬‫نرخ‬‫آن‬
‫محاسبه‬‫می‬‫شود‬‫های‬‫ز‬‫ونیا‬‫چنین‬‫سیستمی‬‫بوضوح‬‫مشخص‬‫اس‬‫ت‬‫در‬
‫نتیجه‬‫ش‬‫و‬‫ر‬‫مرحله‬‫ای‬‫توصیه‬‫می‬‫گردد‬.
‫ولی‬‫در‬‫سیستم‬‫های‬‫خبره‬‫ای‬‫ر‬‫ب‬‫پرداخت‬‫مالیات‬‫ن‬‫چو‬‫ها‬‫ز‬‫نیا‬‫و‬‫اه‬‫داف‬
‫آن‬‫مشخص‬‫نیست‬‫بهتر‬‫است‬‫از‬‫ش‬‫و‬‫ر‬‫نمونه‬‫ی‬‫ساز‬‫استفاده‬‫شو‬‫د‬.
‫ای‬‫ر‬‫ب‬‫استفاده‬‫از‬‫این‬‫ش‬‫و‬‫ر‬‫توسعه‬‫دهنده‬‫باید‬‫یک‬‫هدف‬‫و‬‫یک‬
‫قسمت‬‫کوچک‬‫از‬‫دامنه‬(15%‫از‬‫آن‬)‫ا‬‫ر‬‫در‬‫نظر‬‫بگیرد‬‫و‬‫تنها‬‫ی‬‫و‬‫ر‬‫یک‬
‫هدف‬‫متمرکز‬‫شود‬‫بعنوان‬‫مثال‬‫هدف‬‫مالیات‬‫آمد‬‫ر‬‫برد‬‫اد‬‫ر‬‫اف‬‫مجرد‬.

8. ‫نمونه‬‫اولیه‬‫ممکن‬‫است‬‫همان‬‫نسخه‬‫نهایی‬‫بنظر‬‫سد‬‫ر‬
‫یا‬‫اینکه‬‫نیاز‬‫به‬‫پاالیش‬‫و‬‫ات‬‫ر‬‫تغیی‬‫داشته‬‫باش‬‫د‬‫که‬
‫شامل‬‫اضافه‬‫شدن‬‫قسمت‬‫های‬‫مختلف‬‫به‬‫نمونه‬‫او‬‫لیه‬
‫فعلی‬‫است‬.‫این‬‫نوع‬‫از‬‫نمونه‬‫اولیه‬(‫نمونه‬‫اولیه‬
،‫ی‬ ‫ایش‬‫ز‬‫اف‬‫ی‬‫نمو‬)‫نامیده‬‫می‬‫شود‬.
‫اگر‬‫نمونه‬‫اولیه‬‫ضایت‬‫ر‬‫بخش‬‫نباشد‬‫نمونه‬‫اولی‬‫ه‬‫بی‬
‫مصرف‬‫نامیده‬‫می‬‫شود‬.

10. ‫ی‬‫ساز‬ ‫نمونه‬ ‫ایای‬‫ز‬‫م‬
‫نمونه‬‫ی‬‫ساز‬‫یک‬‫ایده‬‫شن‬‫و‬‫ر‬‫به‬‫تولیدکنندگان‬‫میدهد‬
‫یک‬‫ش‬‫و‬‫ر‬‫سودمند‬‫ای‬‫ر‬‫ب‬‫تشریح‬‫سیستم‬‫در‬‫احل‬‫ر‬‫م‬‫اولیه‬
‫مدیریت‬‫ا‬‫ر‬‫با‬‫امکان‬‫نمایش‬‫سریع‬‫جذب‬‫می‬‫کند‬
‫وسیله‬‫ای‬‫ای‬‫ر‬‫ب‬‫متخصصین‬‫جهت‬‫انتقاد‬‫از‬‫سیستم‬‫یا‬‫ایجاد‬‫اصالح‬‫ات‬‫و‬
‫استثنائات‬‫قوانین‬
‫هم‬‫از‬‫بر‬‫ر‬‫کا‬‫و‬‫هم‬‫از‬‫متخصص‬‫پشتیبانی‬‫می‬‫کند‬
‫اطالعاتی‬‫ه‬‫ر‬‫با‬‫ر‬‫د‬‫تاثیر‬‫های‬‫ر‬‫ا‬‫ز‬‫اب‬‫انتخاب‬‫شده‬‫و‬‫نیز‬‫ش‬‫و‬‫ر‬‫نمایش‬‫دانش‬‫میدهد‬
‫و‬‫امکانی‬‫ای‬‫ر‬‫ب‬‫ایجاد‬‫ات‬‫ر‬‫تغیی‬‫م‬‫ز‬‫ال‬‫در‬‫احل‬‫ر‬‫م‬‫اولیه‬
‫مسائلی‬‫ا‬‫ر‬‫که‬‫در‬‫ل‬‫طو‬‫مرحله‬‫امکان‬‫سنجی‬‫تعریف‬‫نشده‬‫است‬‫نشان‬‫م‬‫ی‬
‫دهد‬.
‫سبب‬‫ایجاد‬‫تسهیالت‬‫مناسب‬‫ای‬‫ر‬‫ب‬‫سیستم‬‫های‬‫خبره‬‫در‬‫ی‬ ‫بعض‬‫دام‬‫نه‬‫های‬
‫خاص‬.

11. ‫امکان‬‫سنجی‬‫یک‬‫سیستم‬‫خبره‬‫چندین‬‫معیار‬‫ا‬‫ر‬‫یابی‬‫ز‬‫ار‬‫می‬‫ک‬‫ند‬‫و‬
‫مشخص‬‫می‬‫نماید‬.
‫بک‬‫من‬
‫ایجاد‬‫یک‬‫لیست‬‫از‬‫نتایج‬‫و‬‫سپس‬‫نسبت‬‫دادن‬‫یک‬‫ن‬‫ز‬‫و‬‫به‬‫هر‬‫ن‬‫تیجه‬
‫که‬‫ان‬‫ز‬‫می‬‫اهمیت‬‫آن‬‫ا‬‫ر‬‫نشان‬‫می‬‫دهد‬.‫یک‬‫نشان‬(‫عالمت‬)‫نیز‬‫به‬‫ه‬‫ر‬
‫نتیجه‬‫نسبت‬‫داده‬‫می‬‫شود‬.

12. ‫نشان‬‫نتیجه‬‫ها‬ ‫وزن‬
‫خبره‬‫دانش‬ ‫مندی‬‫ز‬‫نیا‬2
‫شده‬ ‫تعریف‬ ‫خوبی‬ ‫به‬ ‫مسئله‬2
‫د‬‫ر‬‫دا‬ ‫نیاز‬‫قطعی‬‫غیر‬ ‫دانش‬ ‫به‬ ‫مسئله‬1
‫است‬ ‫شده‬ ‫مستند‬ ‫بخوبی‬ ‫مسئله‬ ‫دامنه‬2
‫نقاط‬‫مجموع‬/‫ها‬ ‫نشانه‬‫مجموع‬%=‫سنجی‬‫امکان‬7

13. ‫هزینه‬:‫محدوده‬‫هزینه‬‫در‬‫ابتدا‬‫باید‬‫در‬‫نظر‬‫گرفته‬‫شود‬.‫مناب‬‫ع‬‫باید‬
‫ای‬‫ر‬‫ب‬‫تجزیه‬‫و‬،‫تحلیل‬،‫احی‬‫ر‬‫ط‬،‫ی‬ ‫کدنویس‬‫پیاده‬‫ی‬‫ساز‬‫و‬..‫تع‬‫ریف‬
‫شوند‬.‫هزینه‬‫های‬‫سخت‬‫ار‬‫ز‬‫اف‬‫و‬‫نرم‬‫ار‬‫ز‬‫اف‬‫و‬‫منابع‬‫دانش‬‫نیز‬‫مش‬‫خص‬
‫شوند‬.
‫خصوصیات‬:‫سیستم‬‫های‬‫خبره‬‫در‬‫مسائل‬‫یستیک‬‫ر‬‫هیو‬‫خوب‬‫ع‬‫مل‬
‫می‬‫کنند‬‫ولی‬‫ای‬‫ر‬‫ب‬‫همه‬‫انواع‬‫مسئله‬‫ها‬‫مفید‬‫نیستند‬.‫تست‬‫تلفن‬
‫ی‬ ‫دسترس‬‫به‬‫خبرگان‬:‫خبرگان‬‫باید‬‫ای‬‫ر‬‫ب‬‫مسئله‬‫در‬‫نظر‬‫گرف‬‫ته‬‫شوند‬‫و‬
‫باید‬‫مان‬‫ز‬‫کافی‬‫ای‬‫ر‬‫ب‬‫ه‬‫ژ‬‫و‬‫پر‬‫اختصاص‬‫دهند‬‫و‬‫باید‬‫موثر‬‫و‬‫مشت‬‫اق‬‫به‬
‫کار‬‫باشند‬.

14. ‫هدف‬‫سیستم‬:‫هدف‬‫اصلی‬‫ای‬‫ر‬‫ب‬‫توسعه‬‫سیستم‬‫باید‬‫ا‬‫ز‬‫ابتدا‬
‫مشخص‬‫و‬‫معلوم‬‫باشد‬.
‫دامنه‬‫تجزیه‬‫و‬‫تحلیل‬‫خبره‬:‫تعریف‬‫ویژگی‬‫های‬‫اصلی‬‫دامنه‬
‫م‬‫ز‬‫ال‬‫نیست‬‫مهندس‬‫دانش‬‫توانایی‬‫در‬‫مینه‬‫ز‬‫دانش‬‫مسئله‬‫داشته‬
‫باشد‬.‫بلکه‬‫باید‬‫بتواند‬‫مفاهیم‬‫ا‬‫ر‬‫درک‬‫کند‬.‫این‬‫مرحل‬‫ه‬‫اک‬‫ر‬‫اد‬
‫نام‬‫د‬‫ر‬‫دا‬.

15. ‫اگرسیستم‬‫های‬‫خبره‬‫بخواهند‬‫ه‬‫ر‬‫هموا‬‫موثر‬‫باشند‬‫بای‬‫د‬
‫ات‬‫ر‬‫تغیی‬‫ایجاد‬‫شده‬‫در‬‫ماندهی‬‫ز‬‫سا‬،‫شرکتها‬،‫اقتصاد‬‫س‬‫یاست‬
‫و‬‫فرهنگی‬‫نیز‬‫در‬‫آنها‬‫اعمال‬‫شود‬.
‫فنای‬‫دانش‬:‫عدم‬‫ی‬‫نگهدار‬‫سیستم‬‫های‬،‫خبره‬‫یکی‬‫از‬
‫هایی‬‫ر‬‫فاکتو‬‫است‬‫که‬‫مانع‬‫پذیرش‬‫سیستم‬‫های‬‫خبره‬‫م‬‫یشود‬.

16. ‫دو‬‫ر‬‫فاکتو‬‫اصلی‬‫ای‬‫ر‬‫ب‬‫ی‬‫نگهدار‬‫سیستم‬‫خبره‬
‫قابلیت‬‫اک‬‫ر‬‫اد‬:‫اگر‬‫کد‬‫برنامه‬‫آسان‬‫درک‬،‫شود‬‫مهندسین‬‫ی‬‫نگهدار‬‫سیس‬‫تم‬‫که‬
‫از‬‫اعضای‬‫اصلی‬‫تیم‬‫توسعه‬‫نیستند‬‫احتتر‬‫ر‬‫از‬‫سیستم‬‫ی‬‫نگهدار‬‫می‬‫کنند‬.
‫قابلیت‬‫ایجاد‬‫تغییر‬:‫ساختار‬‫سیستم‬‫خبره‬‫به‬‫گونه‬‫ای‬‫باشد‬‫که‬‫اح‬‫ر‬‫تتر‬‫بتوان‬‫آن‬
‫ا‬‫ر‬‫توسعه‬‫داد‬‫و‬‫ات‬‫ر‬‫تغیی‬‫ا‬‫ر‬‫ایجاد‬‫نمود‬.
‫قابلیت‬‫اک‬‫ر‬‫اد‬‫مهم‬‫تر‬‫است‬.
‫تولیدکنندگان‬‫مجرب‬‫سیستم‬‫های‬‫خبره‬‫باید‬‫نکاتی‬‫از‬‫قبیل‬:‫خط‬‫ف‬‫اصله‬‫در‬‫کد‬
،‫برنامه‬‫یکسانی‬‫خطوط‬‫کد‬،‫برنامه‬‫استفاده‬‫از‬،‫امین‬‫ر‬‫ف‬‫استفاده‬‫ر‬‫د‬‫ست‬‫از‬
‫اکترهای‬‫ر‬‫کا‬‫کوچک‬‫و‬‫گ‬‫ر‬‫بز‬‫و‬..‫و‬‫برنامه‬‫باید‬‫به‬‫ش‬‫و‬‫ر‬‫پیمانه‬‫ای‬‫باشد‬‫ک‬‫ه‬
‫ی‬‫نگهدار‬‫برنامه‬‫ا‬‫ر‬‫آسانتر‬‫می‬‫نماید‬.