Link: http://www.barczentewicz.com/amerykanskie-spory-o-wykladnie-konstytucji-prezentacja/

1. Amerykańskie spory o
wykładnię konstytucji
Mikołaj Barczentewicz, Uniwersytet Warszawski
www.barczentewicz.com
Seminarium z teorii prawa, 9 listopada 2010 r.

2. 2
Mały chaos pojęciowy…

3. 3
Model I
Kryteriumpodziału:stosunekdoformalizmu
Formalizm
Tekstualizm
Oryginalizm
Nie-formalizm
Pragmatyzm
(“żyjący
konstytucjonalizm”)
Trzecia droga –
kompatybilizm
(Jack Balkin)

4. 4
Model II
Kryteriumpodziału:podstawowametodawykładni
Tekstualizm
Konstrukcjonizm
• Nowy Oryginalizm?
Kontekstualizm
(intratekstualizm)
• Nowy Oryginalizm
• Tekstualizm dynamiczny
Intencjonalizm
Oryginalizm
intencjonalny
Pragmatyzm

5. 5
Model III
Kryteriumpodziału:wykładniastatycznaczydynamiczna
Oryginalizm
Oryginalizm
intencjonalny
Tekstualizm
“statyczny” =
Nowy Oryginalizm
Nie-oryginalizm
Tekstualizm
“dynamiczny”
(“ewolucyjny”)
Pragmatyzm (“żyjący
konstytucjonalizm”)

6. Czym jest „żyjący konstytucjonalizm”?
• Nazwą desygnującą wszelkie nie-oryginalistyczne koncepcje
wykładni Konstytucji USA
• W praktyce przeciw formalizmowi (kontrowersyjne)
• Zwykle łączy się z aksjologicznym liberalizmem (w
amerykańskim rozumieniu tego słowa)
• Przedstawiciele: wszyscy sędziowie poza Thomasem i Scalią
(kontrowersyjne)
6

7. Czym jest oryginalizm?
• (1) Normatywną koncepcją wykładni (2) Konstytucji (3) USA
• Rodzajem formalizmu: próbą związania sędziów potocznym
znaczeniem tekstu prawnego
• Wyrazem przekonania, że zmiany w normach konstytucyjnych
powinny być poddawane szczególnemu procesowi zmiany
• Zwykle łączy się z aksjologicznym konserwatyzmem
7
Antonin Scalia Clarence Thomas

8. Problem aktywizmu sędziowskiego
• Aktywizm bywa rozumiany jako…
① odchodzenie od precedensów
② stwierdzanie niekonstytucyjności ustaw
③ odejście od oryginalnych intencji autorów Konstytucji
④ odejście od oryginalnego znaczenia przepisów Konstytucji
8

9. Krótka historia oryginalizmu
• Raoul Berger: Government by Judiciary (1977)
• Pierwotne intencje
• Pierwotne znaczenie (nowy oryginalizm)
• Oryginalizm semantyczny L. Soluma
• Żyjący konstytucjonalizm (ang. living constitutionalism)
9

10. Oryginalizm semantyczny L. Soluma
• Próba oparcia oryginalizmu na filozofii języka
• Rozróżnienie treści semantycznej i treści prawnej
• Dwuetapowa wykładnia: interpretacja i konstrukcja
10

11. Proceswykładnikonstytucji:interpretacjaikonstrukcja
Etap 2: Konstrukcja
Inne metody wykładni
Tylko jeśli treść
semantyczna niejasna
lub nieostra (?)
Rezultat: reguła
Etap 1: Interpretacja
Statyczna wykładnia językowa
i systemowa
Rezultat: treść semantyczna
11

12. Relacjatreścijęzykowejregułydotreścisemantycznej
Treść semantyczna
(rezultat interpretacji)
Treść językowa reguły
prawnej (rezultat
konstrukcji)
12

13. Oryginalizm semantyczny L. Soluma
• Teza o petryfikacji
• znaczenie językowe każdego przepisu konstytucji zostało ustalone
w momencie sformułowania i ratyfikacji
• Teza o znaczeniu przepisu
• treść semantyczna każdego przepisu konstytucji jest określona co
do zasady przez jego znaczenie w języku potocznym
• Teza o kontrybucji
• pierwotne znaczenie wyznacza granice prawidłowej
(legitymowanej) praktyki konstytucyjne [wersja umiarkowana]
• Teza o wierności
• istnieją dobre powody do afirmowania postawy wierności wobec
konstytucji 13

14. Amerykańskiekoncepcjewykładnikonstytucji
Próbaopisuwświetlepolskiejterminologiiteoretycznej
Wykładnia językowa i
sytemowa
Wykładnia
intencjonalna
(statyczna)
Wykładnia
funkcjonalna
(dynamiczna)Statyczna Dynamiczna
Pierwotne intencje Etap 2 NIE Etap 1 NIE
Pierwotne znaczenie
(również oryginalizm
semantyczny)
Etap 1 Etap 2 NIE Etap 2
Żyjący
konstytucjonalizm
NIE Etap 1 NIE Etap 1
14

15. Krytyka oryginalizmu semantycznego
• Czy teza o petryfikacji broni się jako twierdzenie pozytywne?
• Czy pluralizm metod konstrukcji jest oryginalistyczny?
• Kontrowersyjność tezy o kontrybucji
• Radykalne konsekwencje zastosowania oryginalizmu
semantycznego
15

16. Dziękuję za uwagę i zapraszam na
www.barczentewicz.com
16