5. ฝายชะลอน้้าสามารถแบ่งออกได้เป็น 3 ประเภท คือ ฝายชะลอน้้าแบบ
ท้องถิ่น ฝายชะลอน้้าแบบเรียงด้วยหิน (ฝายกึ่งถาวร) และฝายชะน้้า
แบบคอนกรีตเสริมเหล็ก (ฝายแบบถาวร) ซึ่งการก่อสร้างฝายชะลอน้้า
นั้นควรได้รับการศึกษาโดยละเอียด ให้มีความเหมาะสมกับสภาพ
พื้นที่และปัญหา เพราะไม่เช่นนั้นอาจเกิดผลเสียมากกว่าผลดีได้ เช่น
ท้าให้น้านิ่ง ไม่เกิดการไหลเวียน ส่งผลให้น้าเน่าเสีย ระบบนิเวศเสื่อม
โทรม หรือแม้กระทั่งการก่อสร้างฝาย อาจไปท้าลาย
ทรัพยากรธรรมชาติต่างๆ ที่มีอยู่โดยรอบได้

6. โครงการสร้างฝายชะลอน้้า
- ลดความรุนแรงของกระแสน้้า ลดการชะล้างพังทลายของตลิ่ง
- เมื่อน้้าไหลช้าลง ก็มีน้าอยู่ในล้าห้วยนานขึ้น โดยเฉพาะในหน้าแล้ง
- ช่วยดักตะกอนที่ไหลมากับน้้า ลดการตื้นเขินที่ปลายน้้า ท้าให้น้าใสมี
คุณภาพดีขึ้น
- ช่วยให้ดินชุ่มชื้น ป่ามีความอุดมสมบูรณ์ เพิ่มความหลากหลายทาง
ชีวภาพ
- สัตว์ป่า สัตว์น้า ได้อาศัยน้้าในการด้ารงชีวิต คืนพืชแก่เนินเขา/ภูเขาหัว
โล้น
- ดินชื้น ป่าก็ชื้น กลายเป็นแนวกันไฟป่า ลดความรุนแรงของไฟได้

7. “ให้พิจารณาด้าเนินการสร้างฝายราคาประหยัด โดยใช้วัสดุราคาถูกและหาง่ายใน
ท้องถิ่น เช่น แบบหินทิ้งคลุมด้วยตาข่ายปิดกั้นร่องน้้ากับล้าธารขนาดเล็กเป็น
ระยะๆ เพื่อใช้เก็บกักน้้าและตะกอนดินไว้บางส่วน โดยน้้าที่กักเก็บไว้จะซึมเข้าไป
ในดินท้าให้ความชุ่มชื้นแผ่ขยายออกไปทั้งสองข้าง ต่อไปจะสามารถปลูกพันธุ์ไม้
ป้องกันไฟ พันธุ์ไม้โตเร็วและพันธุ์ไม้ไม่ทิ้งใบ เพื่อฟื้นฟูพื้นที่ต้นน้้าล้าธารให้มี
สภาพเขียวชอุ่มขึ้นเป็นล้าดับ”

9. แนวทางที่เหมาะสมในการสร้าง Check Dam
1. ในพื้นที่ลาดชันสูง ในกรณีที่ความกว้างของล้าห้วยไม่เกิน 2
เมตร ควรสร้างฝายผสม ใช้วัสดุธรรมชาติ ไม้ท่อน หิน ถุงบรรจุ
ดินหรือทราย แต่ถ้าความกว้างของล้าห้วยมากกว่า 2 เมตร หรือใน
ล้าห้วยมีน้ามากควรเพิ่มโครงสร้างของ Check Dam เป็น
แบบคอกหมูที่มีโครงสร้างหลายระดับมากน้อยตามปริมาณน้้า

10. 2. ในพื้นที่ลาดชันปานกลาง ควรสร้าง Check Dam แบบคอกหมู
หรือแบบท้องถิ่นของชาวบ้าน ถ้าเป็นแบบคอกหมูให้ใช้หินเรียงหรือ
กระสอบทรายผสมซีเมนต์ขนาบโครงสร้าง
3. ในพื้นที่ลาดชันต่้า ในกรณีที่มีน้ามากควรสร้างฝาคอนกรีต
เสริมเหล็ก แต่ถ้ามีน้าไม่มากนักและความกว้างไม่เกิน 2 เมตร อาจใช้
ถุงทรายผสมซีเมนต์ได้

11. ทิ้งท้ายด้วยความรัก
ส้าหรับต้นน้้า ไม้ที่ขึ้นอยู่ในบริเวณสองข้างล้า
ห้วย จ้าเป็นต้องรักษาไว้ให้ดี เพราะจะช่วยเก็บ
รักษาความชุ่มชื้นไว้ ส่วนตามร่องน้้าและบริเวณ
ที่น้าซับก็ควรสร้างฝายขนาดเล็กกั้นน้้าไว้ใน
ลักษณะฝายชุ่มชื้น แม้จะมีจ้านวนน้อยก็ตาม
ส้าหรับแหล่งน้้าที่มีปริมาณน้้ามาก จึงสร้างฝาย
เพื่อผันน้้าลงมาใช้ในพื้นที่เพาะปลูก เป็นบ่อเกิด
ของการสร้างความอุดมสมบูรณ์และสร้าง
ความสามารถ