2. - społeczeństwo Masajów jest silnie patriarchalne. Większość ważnych dla grupy
decyzji jest podejmowana przez starszych mężczyzn. Prawo oralne, które obowiązuje
Masajów, reguluje większość sytuacji. Formalnie kara śmierci nie jest stosowana i jako
zadośćuczynienie wystarczy zazwyczaj zapłata w bydle lub przeprosiny. Sprawy są
rozwiązywane poza sądem, na procesach zwanych 'amitu', 'to make peace' lub 'arop'.
Masajowie są monoteistami, a ich Bóg jest nazywany Enkai lub Engai. Engai jest
pojedynczym bóstwem o podwójnej naturze: Engai Narok (Czarny Bóg) jest łaskawy,
natomiast Engai Nanyokie (Czerwony Bóg) jest mściwy.
3. Wysoki wskaźnik umieralności wśród niemowląt Masajów doprowadził do
nieuznawania dziecka do czasu, aż przeżyje trzy dni. Masajowie, którzy żyją zgodnie z
tradycją, nie urządzają ceremonii pogrzebowych, a zmarli są pozostawiani
padlinożercom. Tradycyjnie życie Masajów skupia się wokół bydła, które stanowi
główne źródło pożywienia. Miarą bogactwa mężczyzny jest liczba dzieci i bydła. Stado
składające się z 50 sztuk jest już godne szacunku, a im więcej dzieci, tym lepiej.
Mężczyzna, który ma wiele dzieci i nie ma bydła, lub odwrotnie, jest uważany za
biednego. Według wierzeń Masajów Bóg podarował im całe bydło na świecie. Dlatego
kradzież bydła od innych plemion jest tylko odbieraniem swojej własności. Praktyka ta
jest coraz rzadziej spotykana.
4. Wspólnota i współpraca wśród Masajów jest wskazywana jako wzorowy przykład
funkcjonowania przedsiębiorstwa. Masajowie mają silne poczucie wspólnoty, co
pozwala im dobrze działać zespołowo. Dzięki temu czują się silni. Nieważne, jaka jest
pozycja Masaja w społeczności, jest on odpowiedzialny za poprawne jej
funkcjonowanie. Według nich tylko współpraca może przynieść wymierne korzyści. Tą
ścieżką powinny podążać również firmy, które chcą osiągnąć sukces i pokonać kryzys.
5. - Masajowie jako lud koczowniczy, a później półkoczowniczy, budując
domy, polegają na lokalnych, łatwo dostępnych materiałach i miejscowej technologii.
Tradycyjny masajski dom jest skonstruowany dla ludzi, którzy ciągle się
przemieszczają, więc jego trwałość jest bardzo mała. Manyatty (chaty) mają kształt
owalu lub koła i są budowane przez kobiety. Szkielet domu jest budowany z
drewnianych tyczek, wbitych bezpośrednio w ziemię i przeplecionych mniejszymi
gałązkami. Taka konstrukcja jest następnie oblepiana mieszanką błota, trawy, krowiego
gnoju i moczu oraz popiołu. Manyatta jest mała (3 × 5 m), a jej wysokość wynosi 1,5 m.
6. Na tej niewielkiej przestrzeni rodzina gotuje, je, śpi, prowadzi życie towarzyskie i
przechowuje żywność, paliwo oraz wszystko, co posiada. W manyatcie często żyją
również małe zwierzęta gospodarskie. Wioski (enkang) są otoczone płotem w kształcie
okręgu, który jest budowany przez mężczyzn, zazwyczaj z ciernistej akacji. W nocy
bydło domowe, kozy i owce są zamykane w ogrodzeniu w centrum wioski, z dala od
dzikich zwierząt.
7. - dla Masajów najważniejszym wyznacznikiem jest
kohorta, do której przynależą. Mali chłopcy, pomimo że są zobowiązani wypasać
cielaki i jagnięta, gdy tylko nauczą się chodzić, spędzają dzieciństwo głównie na
zabawach. Dziewczynki są odpowiedzialne za dodatkowe prace przy gotowaniu czy
dojeniu. Co około 15 lat powstaje nowe pokolenie morans lub inaczej murran
(wojowników). Nowe pokolenie wojowników jest tworzone z chłopców w wieku 12–25
lat, którzy osiągnęli już wiek dojrzewania i nie należą do młodszej kohorty. Jednym z
obrządków przejścia z chłopca w młodego wojownika jest bolesna ceremonia
obrzezania, która jest przeprowadzana bez środków znieczulających.
8. Gdy powstaje nowe pokolenie wojowników, dotychczasowi morans stają się młodymi
starszymi, którzy są odpowiedzialni za polityczne decyzje, aż do czasu, gdy staną się
starszymi. Wojownicy zapewniają bezpieczeństwo społeczności, a większość czasu
spędzają na pieszym przemierzaniu masajskich ziem, daleko poza granice ziem,
będących ich własnością. Coraz częściej angażują się również w hodowlę bydła,
wzbogacają swoje zapasy poprzez handel i barter, a nie przez kradzież, jak bywało w
przeszłości.
Flaga
masajsaka
9. Młode kobiety również przechodzą "kobiece obrzezanie" (emoratę) jako część
złożonego rytuału przejścia. Podczas tej ceremonii dziewczynki dostają instrukcje i
porady dotyczące ich nowej roli. Wtedy to dowiadują się, że stają się kobietami
gotowymi do zamążpójścia. W Kenii kobiece obrzezanie jest praktykowane przez 38%
populacji. Najpopularniejszą formą jest klitoridektomia. Zabieg ten jest zazwyczaj
wykonywany przez "profesjonalistę", który nie jest Masajem, a często należy do
plemienia Dorobo. Noże i ostrza, którymi dokonuje się zabiegu, są projektowane przez
kowala, il-kunono. Masajowie unikają il-kunono, gdyż wykonują oni narzędzia śmierci
– noże, krótkie miecze, groty do strzał. Podobnie jak młodzi mężczyźni, kobiety, które
przeszły obrzęd, ubierają się na czarno i malują twarz znakami, a następnie zakrywają
twarz aż do zakończenia ceremonii.
10. - masajska muzyka tradycyjnie składa się z rytmu wyśpiewanego
harmonijnie przez chór wokalistów, podczas gdy przewodnik muzyki (olaranyani)
śpiewa słowa. Olaranyanim jest zazwyczaj osoba, która najlepiej potrafi zaśpiewać
daną piosenkę. Zdarza się, że kilka osób może prowadzić jedną pieśń. Olaranyani
inicjuje śpiew poprzez zanucenie pierwszej linijki lub wskazanie tytułu (namba). Grupa
odpowiada jednomyślnym uznaniem, a olaranyani śpiewa wers przy gardłowym
nuceniu całej grupy. Tekst dotyka typowych tematów i jest często powtarzany słowo w
słowo. Śpiewaniu akompaniują ruchy szyją.
11. Kobiety śpiewają kołysanki, nucą piosenki i śpiewają pieśni pochwalne dla synów.
Charakterystyczna dla śpiewu kobiet jest monofonia i call-and-response. Kobiety
powtarzają zdania i odpowiadają sobie na nie same. Jedynym wyjątkiem od wokalnej
natury Masajów jest użycie rogu kudu w trakcie ceremonii eunoto. Eunoto, obrzęd
wejścia w wiek wojownika, może składać się z dziesięciu lub więcej dni śpiewu,
tańczenia i rytuałów. Wojownicy Il-Oodokilani odprawiają pewnego rodzaju marsz
przeszłości oraz "adumu" lub aignus, przez ludzi z zewnątrz zwanym "skaczącym
tańcem".
12. - polityka rządowa, która obejmuje ochronę parków
i rezerwatów, ale nie Masajów, wraz z rosnącą populacją powoduje, że prowadzenie
tradycyjnego masajskiego trybu życia staje się wyjątkowo trudne. Rosnąca bieda i
migracje powodują, że maleje autorytet względem wieku wśród Masajów, do tej pory
podstawa ich hierarchii. Przez lata rozpoczęto wiele projektów, które mają pomóc
przewodnikom plemienia znaleźć sposób na zachowanie tradycji i jednocześnie
zapewnienie niezbędnej we współczesnym świecie edukacji młodym pokoleniom.
13. Zawody, w których Masajowie znajdują swoje miejsce, to: rolnictwo, biznes (sprzedaż
tradycyjnych leków, prowadzenie restauracji, sklepów, sprzedaż i kupno minerałów,
sprzedaż i produkcja mleka przez kobiety, haftowanie), praca z ludźmi (ochroniarze,
kelnerzy, przewodnicy turystyczni) i inne prace w sektorze publicznym i prywatnym.
Wielu Masajów porzuciło swój koczowniczy tryb życia na rzecz odpowiedzialnej i
stabilnej pracy w handlu i polityce. Jednak niezależnie od tego, jak zaawansowane
miejskie życie prowadzą, wielu z nich chętnie zakłada tradycyjne stroje – shuka
(barwna część stroju), sandały ze skóry wołu i nosi drewniany kij – są pogodzeni ze
sobą i ze światem.
14. - bardzo popularne wśród Masajów jest przekłuwanie i rozciąganie małżowin
usznych. W tym celu używa się różnych przyrządów: kolców, prętów, kilku prętów do
rozciągania, kamieni, kłów słoni i pustych opakowań po filmach. Jednakże coraz mniej
młodych chłopców podąża tym zwyczajem. Kobiety noszą zdobione koralikami ozdoby w
obu małżowinach i mniejsze kolczyki w górnej części ucha. Usunięcie zawiązków kłów
zębów mlecznych we wczesnym dzieciństwie jest udokumentowaną praktyką wśród
Masajów w Kenii i Tanzanii. Masajowie wierzą, że biegunka, wymioty i inne gorączkowe
choroby wczesnego dzieciństwa są spowodowane przez opuchliznę dziąsła przy kłach. Kły
są uważane za robaczywe zęby. Praktyka ta jest stosowana nie tylko przez Masajów.
15. - tradycyjnie masajska dieta składała się z mięsa, mleka i krowiej krwi. Według
badań ILCA przeprowadzonych w 1989 roku: "Dzisiaj podstawą diety Masajów jest krowie
mleko i mączka kukurydziana. Mleko jest pite głównie świeże lub w słodkiej herbacie,
natomiast mączka jest wykorzystywana do owsianki. Gęsta owsianka (uoalia) jest jedzona
z mlekiem. Rzadka owsianka jest przygotowywana bez mleka. Mięso, pomimo że jest
ważnym składnikiem posiłków, nie jest spożywane regularnie i nie może być
zakwalifikowane jako podstawowy produkt. Tłuszcze zwierzęce oraz masło są używane
do gotowania owsianki, kukurydzy i fasoli. Masło jest ważnym składnikiem pożywienia
niemowląt. Krew jest rzadko pita."
16. Hodowane przez Masajów rośliny są najczęściej wykorzystywane do gotowania zup.
Najczęściej wykorzystywaną w tym celu rośliną jest akacja nilowa. Korzenie i kora łodygi są
gotowane w wodzie, a następnie wywar ten jest wypijany lub dodawany do zupymasajowie.
Mieszanka krowiej krwi, otrzymanej przez nacięcie żyły szyjnej, i mleka jest przygotowana
jako rytualny napój na specjalne okazje oraz jako lek dla chorych. Włączenie krwi do
tradycyjnej diety nie występuje z powodu ograniczonej liczby bydła. Obecnie Masajowie
swoją dietę opierają głównie na mączce kukurydzianej, ryżu, ziemniakach, kapuście (przez
Masajów zwaną kozimi liśćmi). Masajowie, którzy żyją blisko plantacji zbóż, zatrudniają się
jako farmerzy, co jest ich głównym źródłem utrzymania. Często powierzchnia dostępnej
ziemi jest zbyt mała, aby hodować na niej zwierzęta. W ten sposób Masajowie są zmuszeni
do uprawy roślin.
17. - ubiór Masajów różni się w zależności od wieku, płci i miejsca zamieszkania.
Przykładowo młodzi mężczyźni ubierają się na czarno przez kilka miesięcy po obrzędzie
obrzezania. Jednak ulubionym kolorem jest czerwony. Materiały niebieskie, czarne, w pasy i
szachownice są również noszone. Od lat 60. Masajowie zastępują skóry zwierzęce
(garbowaną skórę cielęcą i skórę owiec) odzieżą bawełnianą. Praca przy paciorkach,
wykonywana przez kobiety, ma bardzo długą tradycję wśród Masajów. Odzwierciedlają oni
swoją pozycję w społeczeństwie poprzez zdobienie i malowanie ciała.
18. Shúkà w języku Maa oznacza płótna, które tradycyjnie zawijane są dookoła ciała. Jedno
płótno owija każde ramię, a trzecie jest zakładane na wierzch. Płótna te są zazwyczaj w
kolorze czerwonym z dodatkiem innych kolorów (np. niebieskim) i we wzory (np. w
szkocką kratę). Kolor różowy, nawet w kwiecisty wzór, nie jest unikany przez
wojowników. Część garderoby, zwana kanga w języku suahili, jest bardzo popularna.
Masajowie, zamieszkujący w pobliżu wybrzeży, mogą nosić kikoi, rodzaj saronga, w
różnych kolorach i z różnych materiałów. Ulubionym wzorem są pasy. Wielu Masajów w
Tanzanii nosi proste sandały, które jeszcze do niedawna były robione z krowiej skóry.
Obecnie podeszwy są wytwarzane z plastiku. Zarówno mężczyźni, jak i kobiety ubierają
drewniane obrączki. Masajskie kobiety regularnie wyplatają biżuterię i paciorki. Kolory
paciorków mają swoje znaczenie, najpopularniejsze to: biały – pokój, niebieski – woda,
czerwony – wojownik/krew/odwaga.
19. (arab. badawi) — (pierwotnie) koczownicze lub półkoczownicze plemiona
krajów arabskich, Afryki Północnej i Bliskiego Wschodu. Nazwa została wprowadzona
przez Arabów, aby odróżnić arabską ludność miejską — hadari i wiejską — fellahowie. Są
sunnitami, choć w ich wierzeniach daje się zauważyć pierwiastki pogańskie jak kult sił
przyrody. Do XX wieku głównym zajęciem Beduinów była hodowla (wielbłądów, owiec i
kóz). Niektóre klany Beduinów mieszkają w namiotach i odbywają dalekie wędrówki ze
swoimi stadami w poszukiwaniu pastwisk. Chów zwierząt jednak nie zapewnia im
wystarczających środków do życia.
20. Beduini byli odrębnym społeczeństwem z własną administracją. Często rabowali
karawany w tym również te, które podróżowały do Mekki. Każdy władca danego
państwa musiał liczyć się z siłą Beduinów. Służyli również oni do tłumienia buntów
chłopów. Sprawowali w Egipcie kontrolę nad żeglugą w delcie Nilu. Sprawowali w
Egipcie kontrolę nad żeglugą w delcie Nilu.
21. W starożytnym Egipcie Beduinów zamieszkujących tereny na wschód od starożytnego
Egiptu - w południowej Palestynie, w południowej Transjordanii i na półwyspie Synaj, a
także na terytorium Lewant, w XV wieku p.n.e. aż do III Okresu Przejściowego określano
słowem Szasu. Nazwa wzięła się z transliteracji egipskiego słowa š3sw, czyli ci, którzy
przemieszczają się pieszo, określającego pogardzanych przez Egipcjan Beduinów. Pierwszy
termin pochodzi z XV wieku z Transjordanii. Jest on używany na liście wrogów w świątyni
umieszczona na kolumnie w Soleb zbudowanej przez Amenhotepa III. Skopiowany później
przez Ramzesa II w Amara Zachodnim i w Akszy, wykazy te wymieniają sześć grup Szasu:
Szasu z S'rr, Szasu z Lbn, Szasu z Sm't, Szasu z Wrbr, Szasu z Yhw i Szasu z Pysps.
22. - obecnie szacuje się, że jedynie 1-2% Beduinów prowadzi koczowniczy
tryb życia. Przemiany gospodarcze wymusiły poszukiwanie nowych, lepszych sposobów
utrzymania się. Jedną z bardziej znanych, choć marginalnych, nowych profesji Beduinów
jest obsługa ruchu turystycznego typu pilotowanie wycieczek na pustyni czy przejażdżki
na wielbłądach. Wykorzystywana jest tu ich wiedza i znajomość warunków na pustyni.
Ponadto znaleźli zatrudnienie jako przewoźnicy na trasach dawnych karawan, choć już nie
na wielbłądach, lecz nowoczesnymi środkami transportu masowego. Są też pracownikami
na plantacjach daktyli i trzciny cukrowej. Jednak najwięcej Beduinów osiadło w
rozwijających się miastach, gdzie znaleźli zatrudnienie w przemyśle lub usługach, choć
częściowo również pozostają bez pracy, jako słabiej wykształceni.
23. Kaddafi pochodził z niewielkiego plemienia
Al-Kaddafa, wywodzącego się z Syrty w
środkowej części wybrzeża Libii. Jego ród
uważa się za potomków Mahometa. Jest
synem Beduina, wędrownego hodowcy
wielbłądów. Miał siedmiu synów; jednym z
nich jest Saif al-Islam al-Kaddafi.
