SlideShare a Scribd company logo
1 of 20
Marta Sobolska, ID
Serce - budowa
Układ krążenia
W skład układu krwionośnego człowieka wchodzą:
 Serce - zbudowany z tkanki mięśniowej
centralny narząd układu krwionośnego
człowieka i zwierząt pompujący krew. Działa
jako pompa zalewowo-tłocząca i jego zadaniem
jest utrzymanie przepływu krwi przez tkanki.
 Naczynia krwionośne: tętnice, żyły, naczynia
włosowate
 Krew
 Narządy tworzące i niszczące komórki krwi,
szpik kostny oraz śledziona i komórki Kupffera w
wątrobie)
Układ krwionośny wraz z układem krwionośnym
tworzą UKŁAD KRĄŻENIA
Serce - położenie
• Serce jest narządem mięśniowym,
leży w śródpiersiu, wewnątrz klatki
piersiowej.
• Większa jego część około 2/3 leży
po lewej stronie, a po prawej
pozostała 1/3
• Oś długa serca jest odchylona lekko
w prawo, co powoduje że serce
przechylone jest podstawą do tyłu,
a koniuszkiem do przodu, dlatego
jego uderzenia są lepiej wyczuwalne
po przyłożeniu ręki poniżej lewego
sutka – są to uderzenia
koniuszkowe
Serce – budowa zewnętrzna
 W ogólnej budowie możemy wyróżnić
podstawę serca znajdującą się na górze,
bardziej po prawej stronie, oraz
wierzchołek zwany też koniuszkiem,
znajdujący się na dole po lewej, bliżej
ściany klatki piersiowej
 W górnej części można też wyróżnić tzw.
koronę serca. Jest to miejsce , z którego
odchodzą i łączą się z sercem jego główne
naczynia.
 W skład korony wchodzą:
- żyła gówna górna i dolna,
- aorta
- oraz 4 żyły płucne
 Serce umieszczone jest w worku
osierdziowym
Rysunek pochodzi z: R.Woźniacka
„Zarys anatomii człowieka”
Serce – budowa wewnętrzna
Lewy przedsionek
Lewa komora
Prawy
przedsionek
Prawa komora
W budowie wewnętrznej serca
wyróżniamy cztery jamy:
• Prawy przedsionek oraz komorę,
które tworzą tzw. serce prawe,
w którym krąży krew odtlenowana
• Lewy przedsionek oraz komorę – tworzą
serce lewe, w którym krąży krew
utlenowana.
• Przedsionki oddzielone są przegrodą
międzyprzedsionkową, a komory
przegrodą międzykomorową. W życiu
pozapłodowym jest ona szczelna, dzięki
czemu krew odtlenowana nie miesza się z
utlenowaną.
• Przedsionki od komór oddzielone są
komorami przedsionkowo-
komorowymi, w których znajdują się
ujścia przedsionkowo-komorowe
zamknięte zastawkami serca.
Zastawka
dwudzielna
(mitralna)
Zastawka
trójdzielna
Przedsionki
PRZEDSIONEK PRAWY
 możemy podzielić na
1. część zatokową - do tej części uchodzi
żyła główna górna i dolna oraz zatoka żylna
2. przedsionek prawy właściwy
 Ściany przedsionka nie są grube, gdyż ich
zadaniem jest tylko przepompowanie krwi z
żył z krążenia wielkiego do komory prawej
 W życiu płodowym krew przepływa z
prawego do lewego przedsionka serca
poprzez otwór owalny. Po urodzeniu
zastawka otworu owalnego zamyka ten
otwór w wyniku wzrostu ciśnienia w lewym
przedsionku po wypełnieniu się krążenia
płucnego, a następnie przyrasta na stałe.
PRZEDSIONEK LEWY
 Do przedsionka lewego uchodzą 4 żyły
płucne - dwie z lewego i dwie z
prawego płuca
 Ma on 6 ścian: górną (ujście żył
płucnych), przyśrodkową (ślad zastawki
otworu owalnego), tylną, boczną,
przednią i dolną
 Krew po wyrzuceniu podczas skurczu
zprawej komory przepływa pniem
płucnym poprzez żyły płucne powraca
do serca do jego lewego przedsionka. Z
lewego przedsionka krew jest
wyrzucana do lewej komory.
Zadaniem przedsionków jest
zapewnienie nieprzerwanego
dopływu krwi żylnej do serca.
Komory serca
KOMORA PRAWA
 Komora prawa jest większa od
przedsionka prawego a jej ściany są
grubsze i pokryte drobnymi beleczkami
mięśniowymi oraz trzema mięśniami
brodawkowatymi.
 Od mięśni tych odchodzą struny
ścięgniste i łączą się z zastawką
trójdzielną oddzielającą komorę prawą
od przedsionka prawego.
 Komora prawa ma za zadanie wypchnąć
krew odtlenowaną do pnia płucnego, a
stamtąd do płuc.
KOMORA LEWA
 Krew utlenowana z przedsionka lewego
dostaje się do komory lewej przez ujście
przedsionkowo-komorowe i zastawkę
dwudzielną mitralną.
 Ściany komory lewej są najgrubsze w
całym sercu, gdyż musi ona wtłoczyć
krew poprzez aortę do krążenia dużego.
 Podobnie jak w komorze prawej ściany
komory lewej pokryte są beleczkami
mięśniowymi oraz dwoma - tym razem,
mięśniami brodawowatymi, od których
odchodzą struny ścięgniste do zastawki
mitralnej. Dwa mięśnie ponieważ ta
zastawka posiada tylko dwa płatki.
STRUNY ŚCIĘGNISTE
Zastawki przedsionkowo-
-komorowe serca
 Pełnią bardzo ważną rolę: dzięki nim
krew krąży zawsze w jednym kierunku
i nie może wrócić z komory do
przedsionka.
 W momencie skurczu przedsionków
zastawki otwierają się pod ciśnieniem
napierającej krwi
 Po wpłynięciu do komory, krew odbija
się od jej dna i próbuje zawrócić, ale
mięśnie brodawkowate napinają się i
przytrzymują za pomocą strun
ścięgnistych płatki zastawek.
Zastawki półksiężycowate
 Zastawki półksiężycowate
oddzielają komory serca od pnia
płucnego i aorty. Dzięki nim krew
wypchnięta z komór do naczyń nie
cofa się.
 Zbudowane są z trzech kieszonek
przymocowanych do pierścieni
włóknistych. Podczas skurczu krew
dociska kieszonki do ściany naczyń
i wypływa z komór, a kiedy próbuje
się cofnąć, kieszonki wypełniają się
krwią, powiększają i stykając ze
sobą zamykają światło zastawki.
Budowa ściany serca
 Na przekroju ściany serca możemy idąc od wewnątrz wyróżnić trzy
warstwy:
1. wsierdzie 2. śródsierdzie 3.nasierdzie
1.Wsierdzie (łac. endocardium) jest najbardziej wewnętrzną warstwą
ściany serca. Jest to jednowarstwowym nabłonek płaski wyściełający
wnętrze serca wraz z beleczkami mięśniowymi, mięśniami
brodawkowatymi i zastawkami.
2. Nasierdzie (łac. epicardium) jest to blaszką trzewną worka
osierdziowego pokrywającego bezpośrednio serce. Serce leży więc
wewnątrz worka osierdziowego zbudowanego z osierdzia włóknistego
znajdującego się najbardziej na zewnątrz oraz blaszek nasierdzia
(osierdzia trzewnego) i osierdzia ściennego, pomiędzy którymi
występuje wolna przestrzeń – jama osierdziowa wypełniona płynem
surowiczym.
Budowa ściany serca cd.
Budowa ściany serca: śródsierdzie
 2. Śródsierdzie (łac. myocardium ) składa się z trzech głównych elementów:
2.1. SZKIELET SERCA - znajduje się w podstawie serca na granicy między przedsionkami i
komorami. Zbudowany jest z tkanki włóknistej zbitej i stanowi rusztowanie dla przyczepu
mięśniówki serca. Składa się z: czterech pierścieni włóknistych otaczających ujścia żylne i
tętnicze serca, dwóch trójkątów włóknistych – prawego i lewego.
2.2. MIĘSIEŃ SERCOWY, czyli właściwe myocardium. Składa się na nią osobna mięśniówka
przedsionków i komór: w przedsionkach nie rozróżniamy ściśle oddzielnych warstw, a jedynie
pasma mięśniowe głębokie - krótsze, biegnące w obrębie jednego przedsionka, i długie,
leżące bardziej powierzchowne, łączące oba przedsionki. W komorach wyróżnia się:
 zewnętrzną warstwę skośną - wspólną dla obu komór, na wierzchołku serca tworzącą wir
serca (łac. vortex cordis)
 środkowa warstwa okrężna - jej powierzchowna część jest wspólna, a głębsza osobna dla
komór.To ona wytwarza główną siłę skurczu serca
 wewnętrzna warstwa podłużna - osobna dla każdej komory
Budowa serca: śródsierdzie cd.
- szkielet serca
Rysunek pochodzi z: R.Woźniacka „Zarys anatomii człowieka”
Budowa serca – śródsierdzie cd.
- układ przewodzący serca
2.3. UKŁAD PRZEWODZĄCY SERCA
(łac. systema conducens cordis) – reguluje rytmikę pracy serca oraz prawidłową kolejność skurczów
poszczególnych części serca. To mechanizm pozwalający na samodzielne wytwarzanie rytmicznych
skurczów przedsionków i komór. Jest on zbudowany z zmodyfikowanych miocytów. Składają się na
niego:
 węzeł zatokowo-przedsionkowy – leży w obrębie przedsionka prawego, przy ujściu żyły głównej
górnej, generuje on wskutek powolnej samoistnej depolaryzacji prawidłowy rytm zatokowy skurczów
serca.
 węzeł przedsionkowo-komorowy - leży również w obrębie przedsionka prawego, ale wchodzi w skład
przegrody międzyprzedsionkowej, blisko dna przedsionka
pęczek przedsionkowo-komorowy, pęczek Hisa, - odchodzi od węzła przedsionkowo-komorowego i
jako pień przechodzi przez część błoniastą przegrody międzykomorowej i w dolnej części dzieli się na
dwie odnogi – prawą i lewą.
 rozgałęzienia końcowe (włókna Purkiniego) wstępują ku górze w mięśniówce właściwej podstawy
serca (zarówno komory prawej jak i lewej)
Budowa serca – śródsierdzie cd.
- układ przewodzący serca
Rysunek pochodzi z: R.Woźniacka „Zarys anatomii człowieka”
Układ przewodzący serca
automatyzm serca
 Wyspecjalizowane komórki węzła zatokowo-przedsionkowego potrafią cyklicznie wytwarzać impulsy elektryczne. Jest to
nasz naturalny, fizjologiczny rozrusznik serca. Prawidłowy rytm serca, który inicjowany jest właśnie z tego miejsca to rytm
zatokowy. Impulsy, które powstają w węźle zatokowym, przewodzą się szybkimi włóknami do węzła przedsionkowo-
komorowego. W zdrowym sercu węzeł przedsionkowo-komorowy to jedyne połączenie elektryczne między przedsionkami i
komorami.
 Impulsy, które dotarły do węzła przedsionkowo-komorowego, są przewodzone dalej w dół, do pęczka His. Impulsy
przebywają tę drogę z pewnym opóźnieniem. W początkowej fazie pracy serca krew napływa przez rozkurczone przedsionki
do rozkurczonych komór, pod koniec tej fazy kurczą się przedsionki dopompowując wypełnione już komory .Ta faza wymaga
czasu, aby komory zdążyły się napełnić. Czas ten zapewnia opóźnienie, które powstaje właśnie dzięki wolniejszemu
przewodzeniu przez węzeł przedsionkowo-komorowy.
 Dalej impulsy elektryczne wychodząc z pęczka Hisa i rozgałęziają się w dwie odnogi, prawą i lewą, które rozgałęziają się
na coraz mniejsze włókna Purkiniego, a te przewodzą impulsy do ścian prawej i lewej komory
 Jeśli węzeł zatokowy nie wytwarza impulsów, jego rolę może przejąć rozrusznik niższego rzędu którym jest węzeł
przedsionkowo-komorowy. Aby rozruszniki nie zakłócały się, rozrusznik niższego rzędu wytwarza impulsy wolniej niż węzeł
zatokowy. Jeśli i ten zapasowy rozrusznik zawiedzie, mamy jeszcze trzecią linię obrony – komórki mięśnia komór serca, które
też potrafią wytwarzać impulsy przy braku innych pobudzeń, ale ich rytm jest jeszcze wolniejszy.Węzeł zatokowy wytwarza
impulsy z częstością ok. 60 uderzeń / minutę, węzeł przedsionkowo-komorowy 40-50 u/min, a komórki mięśnia ok. 30 u/min.
Oczywiście rytm z rozruszników niższego rzędu jest zbyt wolny do normalnego funkcjonowania organizmu, ale pozwala mu
przeżyć. Rytm inicjowany przez rozruszniki niższego rzędu to rytm zastępczy.
DZIĘKUJĘ

More Related Content

What's hot

Prezentacja pol zdr.odph2
Prezentacja  pol zdr.odph2Prezentacja  pol zdr.odph2
Prezentacja pol zdr.odph2Marjana90
 
Wykonywanie różnych rodzajów masażu leczniczego
Wykonywanie różnych rodzajów masażu leczniczego Wykonywanie różnych rodzajów masażu leczniczego
Wykonywanie różnych rodzajów masażu leczniczego Piotr Michalski
 
7.serce bad fizykalne
7.serce bad fizykalne7.serce bad fizykalne
7.serce bad fizykalnenisobiech
 
Wykonywanie masażu sportowego
Wykonywanie masażu sportowego Wykonywanie masażu sportowego
Wykonywanie masażu sportowego Piotr Michalski
 
Badanie i diagnozowanie pacjenta dla potrzeb masażu leczniczego
Badanie i diagnozowanie pacjenta dla potrzeb masażu leczniczego Badanie i diagnozowanie pacjenta dla potrzeb masażu leczniczego
Badanie i diagnozowanie pacjenta dla potrzeb masażu leczniczego Piotr Michalski
 
Dobieranie rodzaju masażu do jednostki chorobowej
Dobieranie rodzaju masażu do jednostki chorobowej Dobieranie rodzaju masażu do jednostki chorobowej
Dobieranie rodzaju masażu do jednostki chorobowej Piotr Michalski
 
Kultura polskiego romantyzmu.
Kultura polskiego romantyzmu.Kultura polskiego romantyzmu.
Kultura polskiego romantyzmu.AnnaBrak
 
Budowa i działanie narzadu wzroku
Budowa i działanie narzadu wzrokuBudowa i działanie narzadu wzroku
Budowa i działanie narzadu wzrokuAgata Hofman
 
Korzystanie z programów komputerowych wspomagających pracę masażysty
Korzystanie z programów komputerowych wspomagających pracę masażysty Korzystanie z programów komputerowych wspomagających pracę masażysty
Korzystanie z programów komputerowych wspomagających pracę masażysty Piotr Michalski
 
Analizowanie zaburzeń w funkcjonowaniu organizmu człowieka
Analizowanie zaburzeń w funkcjonowaniu organizmu człowieka Analizowanie zaburzeń w funkcjonowaniu organizmu człowieka
Analizowanie zaburzeń w funkcjonowaniu organizmu człowieka Piotr Michalski
 
Wykonywanie masażu segmentarnego
Wykonywanie masażu segmentarnegoWykonywanie masażu segmentarnego
Wykonywanie masażu segmentarnegoPiotr Michalski
 
Stres i wypalenie zawodowe
Stres i wypalenie zawodoweStres i wypalenie zawodowe
Stres i wypalenie zawodowesp20wek
 
Nadcisnienie w ciazy
Nadcisnienie w ciazyNadcisnienie w ciazy
Nadcisnienie w ciazyPolanest
 
Układ oddechowy u zwierząt
Układ oddechowy u zwierzątUkład oddechowy u zwierząt
Układ oddechowy u zwierzątPaulaMasal
 
Wplyw wysilku fizycznego_na_organizm_czlowieka
Wplyw wysilku fizycznego_na_organizm_czlowiekaWplyw wysilku fizycznego_na_organizm_czlowieka
Wplyw wysilku fizycznego_na_organizm_czlowiekalastowska
 

What's hot (20)

Prezentacja pol zdr.odph2
Prezentacja  pol zdr.odph2Prezentacja  pol zdr.odph2
Prezentacja pol zdr.odph2
 
Wykonywanie różnych rodzajów masażu leczniczego
Wykonywanie różnych rodzajów masażu leczniczego Wykonywanie różnych rodzajów masażu leczniczego
Wykonywanie różnych rodzajów masażu leczniczego
 
7.serce bad fizykalne
7.serce bad fizykalne7.serce bad fizykalne
7.serce bad fizykalne
 
Wykonywanie masażu sportowego
Wykonywanie masażu sportowego Wykonywanie masażu sportowego
Wykonywanie masażu sportowego
 
Badanie i diagnozowanie pacjenta dla potrzeb masażu leczniczego
Badanie i diagnozowanie pacjenta dla potrzeb masażu leczniczego Badanie i diagnozowanie pacjenta dla potrzeb masażu leczniczego
Badanie i diagnozowanie pacjenta dla potrzeb masażu leczniczego
 
Anatomia
AnatomiaAnatomia
Anatomia
 
Dobieranie rodzaju masażu do jednostki chorobowej
Dobieranie rodzaju masażu do jednostki chorobowej Dobieranie rodzaju masażu do jednostki chorobowej
Dobieranie rodzaju masażu do jednostki chorobowej
 
Kultura polskiego romantyzmu.
Kultura polskiego romantyzmu.Kultura polskiego romantyzmu.
Kultura polskiego romantyzmu.
 
System ochrony zdrowia w polsce ok. 1
System ochrony zdrowia w polsce ok. 1System ochrony zdrowia w polsce ok. 1
System ochrony zdrowia w polsce ok. 1
 
Budowa i działanie narzadu wzroku
Budowa i działanie narzadu wzrokuBudowa i działanie narzadu wzroku
Budowa i działanie narzadu wzroku
 
Korzystanie z programów komputerowych wspomagających pracę masażysty
Korzystanie z programów komputerowych wspomagających pracę masażysty Korzystanie z programów komputerowych wspomagających pracę masażysty
Korzystanie z programów komputerowych wspomagających pracę masażysty
 
Analizowanie zaburzeń w funkcjonowaniu organizmu człowieka
Analizowanie zaburzeń w funkcjonowaniu organizmu człowieka Analizowanie zaburzeń w funkcjonowaniu organizmu człowieka
Analizowanie zaburzeń w funkcjonowaniu organizmu człowieka
 
Tkanki zwierzęce
Tkanki zwierzęceTkanki zwierzęce
Tkanki zwierzęce
 
15
1515
15
 
Wykonywanie masażu segmentarnego
Wykonywanie masażu segmentarnegoWykonywanie masażu segmentarnego
Wykonywanie masażu segmentarnego
 
Stres i wypalenie zawodowe
Stres i wypalenie zawodoweStres i wypalenie zawodowe
Stres i wypalenie zawodowe
 
Nadcisnienie w ciazy
Nadcisnienie w ciazyNadcisnienie w ciazy
Nadcisnienie w ciazy
 
Układ oddechowy u zwierząt
Układ oddechowy u zwierzątUkład oddechowy u zwierząt
Układ oddechowy u zwierząt
 
Tajemnice stretchingu
Tajemnice stretchinguTajemnice stretchingu
Tajemnice stretchingu
 
Wplyw wysilku fizycznego_na_organizm_czlowieka
Wplyw wysilku fizycznego_na_organizm_czlowiekaWplyw wysilku fizycznego_na_organizm_czlowieka
Wplyw wysilku fizycznego_na_organizm_czlowieka
 

Serce budowa

  • 2. Układ krążenia W skład układu krwionośnego człowieka wchodzą:  Serce - zbudowany z tkanki mięśniowej centralny narząd układu krwionośnego człowieka i zwierząt pompujący krew. Działa jako pompa zalewowo-tłocząca i jego zadaniem jest utrzymanie przepływu krwi przez tkanki.  Naczynia krwionośne: tętnice, żyły, naczynia włosowate  Krew  Narządy tworzące i niszczące komórki krwi, szpik kostny oraz śledziona i komórki Kupffera w wątrobie) Układ krwionośny wraz z układem krwionośnym tworzą UKŁAD KRĄŻENIA
  • 3. Serce - położenie • Serce jest narządem mięśniowym, leży w śródpiersiu, wewnątrz klatki piersiowej. • Większa jego część około 2/3 leży po lewej stronie, a po prawej pozostała 1/3 • Oś długa serca jest odchylona lekko w prawo, co powoduje że serce przechylone jest podstawą do tyłu, a koniuszkiem do przodu, dlatego jego uderzenia są lepiej wyczuwalne po przyłożeniu ręki poniżej lewego sutka – są to uderzenia koniuszkowe
  • 4. Serce – budowa zewnętrzna  W ogólnej budowie możemy wyróżnić podstawę serca znajdującą się na górze, bardziej po prawej stronie, oraz wierzchołek zwany też koniuszkiem, znajdujący się na dole po lewej, bliżej ściany klatki piersiowej  W górnej części można też wyróżnić tzw. koronę serca. Jest to miejsce , z którego odchodzą i łączą się z sercem jego główne naczynia.  W skład korony wchodzą: - żyła gówna górna i dolna, - aorta - oraz 4 żyły płucne  Serce umieszczone jest w worku osierdziowym Rysunek pochodzi z: R.Woźniacka „Zarys anatomii człowieka”
  • 5. Serce – budowa wewnętrzna Lewy przedsionek Lewa komora Prawy przedsionek Prawa komora W budowie wewnętrznej serca wyróżniamy cztery jamy: • Prawy przedsionek oraz komorę, które tworzą tzw. serce prawe, w którym krąży krew odtlenowana • Lewy przedsionek oraz komorę – tworzą serce lewe, w którym krąży krew utlenowana. • Przedsionki oddzielone są przegrodą międzyprzedsionkową, a komory przegrodą międzykomorową. W życiu pozapłodowym jest ona szczelna, dzięki czemu krew odtlenowana nie miesza się z utlenowaną. • Przedsionki od komór oddzielone są komorami przedsionkowo- komorowymi, w których znajdują się ujścia przedsionkowo-komorowe zamknięte zastawkami serca. Zastawka dwudzielna (mitralna) Zastawka trójdzielna
  • 6. Przedsionki PRZEDSIONEK PRAWY  możemy podzielić na 1. część zatokową - do tej części uchodzi żyła główna górna i dolna oraz zatoka żylna 2. przedsionek prawy właściwy  Ściany przedsionka nie są grube, gdyż ich zadaniem jest tylko przepompowanie krwi z żył z krążenia wielkiego do komory prawej  W życiu płodowym krew przepływa z prawego do lewego przedsionka serca poprzez otwór owalny. Po urodzeniu zastawka otworu owalnego zamyka ten otwór w wyniku wzrostu ciśnienia w lewym przedsionku po wypełnieniu się krążenia płucnego, a następnie przyrasta na stałe. PRZEDSIONEK LEWY  Do przedsionka lewego uchodzą 4 żyły płucne - dwie z lewego i dwie z prawego płuca  Ma on 6 ścian: górną (ujście żył płucnych), przyśrodkową (ślad zastawki otworu owalnego), tylną, boczną, przednią i dolną  Krew po wyrzuceniu podczas skurczu zprawej komory przepływa pniem płucnym poprzez żyły płucne powraca do serca do jego lewego przedsionka. Z lewego przedsionka krew jest wyrzucana do lewej komory. Zadaniem przedsionków jest zapewnienie nieprzerwanego dopływu krwi żylnej do serca.
  • 7. Komory serca KOMORA PRAWA  Komora prawa jest większa od przedsionka prawego a jej ściany są grubsze i pokryte drobnymi beleczkami mięśniowymi oraz trzema mięśniami brodawkowatymi.  Od mięśni tych odchodzą struny ścięgniste i łączą się z zastawką trójdzielną oddzielającą komorę prawą od przedsionka prawego.  Komora prawa ma za zadanie wypchnąć krew odtlenowaną do pnia płucnego, a stamtąd do płuc. KOMORA LEWA  Krew utlenowana z przedsionka lewego dostaje się do komory lewej przez ujście przedsionkowo-komorowe i zastawkę dwudzielną mitralną.  Ściany komory lewej są najgrubsze w całym sercu, gdyż musi ona wtłoczyć krew poprzez aortę do krążenia dużego.  Podobnie jak w komorze prawej ściany komory lewej pokryte są beleczkami mięśniowymi oraz dwoma - tym razem, mięśniami brodawowatymi, od których odchodzą struny ścięgniste do zastawki mitralnej. Dwa mięśnie ponieważ ta zastawka posiada tylko dwa płatki.
  • 9. Zastawki przedsionkowo- -komorowe serca  Pełnią bardzo ważną rolę: dzięki nim krew krąży zawsze w jednym kierunku i nie może wrócić z komory do przedsionka.  W momencie skurczu przedsionków zastawki otwierają się pod ciśnieniem napierającej krwi  Po wpłynięciu do komory, krew odbija się od jej dna i próbuje zawrócić, ale mięśnie brodawkowate napinają się i przytrzymują za pomocą strun ścięgnistych płatki zastawek.
  • 10. Zastawki półksiężycowate  Zastawki półksiężycowate oddzielają komory serca od pnia płucnego i aorty. Dzięki nim krew wypchnięta z komór do naczyń nie cofa się.  Zbudowane są z trzech kieszonek przymocowanych do pierścieni włóknistych. Podczas skurczu krew dociska kieszonki do ściany naczyń i wypływa z komór, a kiedy próbuje się cofnąć, kieszonki wypełniają się krwią, powiększają i stykając ze sobą zamykają światło zastawki.
  • 11.
  • 12. Budowa ściany serca  Na przekroju ściany serca możemy idąc od wewnątrz wyróżnić trzy warstwy: 1. wsierdzie 2. śródsierdzie 3.nasierdzie 1.Wsierdzie (łac. endocardium) jest najbardziej wewnętrzną warstwą ściany serca. Jest to jednowarstwowym nabłonek płaski wyściełający wnętrze serca wraz z beleczkami mięśniowymi, mięśniami brodawkowatymi i zastawkami. 2. Nasierdzie (łac. epicardium) jest to blaszką trzewną worka osierdziowego pokrywającego bezpośrednio serce. Serce leży więc wewnątrz worka osierdziowego zbudowanego z osierdzia włóknistego znajdującego się najbardziej na zewnątrz oraz blaszek nasierdzia (osierdzia trzewnego) i osierdzia ściennego, pomiędzy którymi występuje wolna przestrzeń – jama osierdziowa wypełniona płynem surowiczym.
  • 14. Budowa ściany serca: śródsierdzie  2. Śródsierdzie (łac. myocardium ) składa się z trzech głównych elementów: 2.1. SZKIELET SERCA - znajduje się w podstawie serca na granicy między przedsionkami i komorami. Zbudowany jest z tkanki włóknistej zbitej i stanowi rusztowanie dla przyczepu mięśniówki serca. Składa się z: czterech pierścieni włóknistych otaczających ujścia żylne i tętnicze serca, dwóch trójkątów włóknistych – prawego i lewego. 2.2. MIĘSIEŃ SERCOWY, czyli właściwe myocardium. Składa się na nią osobna mięśniówka przedsionków i komór: w przedsionkach nie rozróżniamy ściśle oddzielnych warstw, a jedynie pasma mięśniowe głębokie - krótsze, biegnące w obrębie jednego przedsionka, i długie, leżące bardziej powierzchowne, łączące oba przedsionki. W komorach wyróżnia się:  zewnętrzną warstwę skośną - wspólną dla obu komór, na wierzchołku serca tworzącą wir serca (łac. vortex cordis)  środkowa warstwa okrężna - jej powierzchowna część jest wspólna, a głębsza osobna dla komór.To ona wytwarza główną siłę skurczu serca  wewnętrzna warstwa podłużna - osobna dla każdej komory
  • 15. Budowa serca: śródsierdzie cd. - szkielet serca Rysunek pochodzi z: R.Woźniacka „Zarys anatomii człowieka”
  • 16. Budowa serca – śródsierdzie cd. - układ przewodzący serca 2.3. UKŁAD PRZEWODZĄCY SERCA (łac. systema conducens cordis) – reguluje rytmikę pracy serca oraz prawidłową kolejność skurczów poszczególnych części serca. To mechanizm pozwalający na samodzielne wytwarzanie rytmicznych skurczów przedsionków i komór. Jest on zbudowany z zmodyfikowanych miocytów. Składają się na niego:  węzeł zatokowo-przedsionkowy – leży w obrębie przedsionka prawego, przy ujściu żyły głównej górnej, generuje on wskutek powolnej samoistnej depolaryzacji prawidłowy rytm zatokowy skurczów serca.  węzeł przedsionkowo-komorowy - leży również w obrębie przedsionka prawego, ale wchodzi w skład przegrody międzyprzedsionkowej, blisko dna przedsionka pęczek przedsionkowo-komorowy, pęczek Hisa, - odchodzi od węzła przedsionkowo-komorowego i jako pień przechodzi przez część błoniastą przegrody międzykomorowej i w dolnej części dzieli się na dwie odnogi – prawą i lewą.  rozgałęzienia końcowe (włókna Purkiniego) wstępują ku górze w mięśniówce właściwej podstawy serca (zarówno komory prawej jak i lewej)
  • 17. Budowa serca – śródsierdzie cd. - układ przewodzący serca Rysunek pochodzi z: R.Woźniacka „Zarys anatomii człowieka”
  • 18. Układ przewodzący serca automatyzm serca  Wyspecjalizowane komórki węzła zatokowo-przedsionkowego potrafią cyklicznie wytwarzać impulsy elektryczne. Jest to nasz naturalny, fizjologiczny rozrusznik serca. Prawidłowy rytm serca, który inicjowany jest właśnie z tego miejsca to rytm zatokowy. Impulsy, które powstają w węźle zatokowym, przewodzą się szybkimi włóknami do węzła przedsionkowo- komorowego. W zdrowym sercu węzeł przedsionkowo-komorowy to jedyne połączenie elektryczne między przedsionkami i komorami.  Impulsy, które dotarły do węzła przedsionkowo-komorowego, są przewodzone dalej w dół, do pęczka His. Impulsy przebywają tę drogę z pewnym opóźnieniem. W początkowej fazie pracy serca krew napływa przez rozkurczone przedsionki do rozkurczonych komór, pod koniec tej fazy kurczą się przedsionki dopompowując wypełnione już komory .Ta faza wymaga czasu, aby komory zdążyły się napełnić. Czas ten zapewnia opóźnienie, które powstaje właśnie dzięki wolniejszemu przewodzeniu przez węzeł przedsionkowo-komorowy.  Dalej impulsy elektryczne wychodząc z pęczka Hisa i rozgałęziają się w dwie odnogi, prawą i lewą, które rozgałęziają się na coraz mniejsze włókna Purkiniego, a te przewodzą impulsy do ścian prawej i lewej komory  Jeśli węzeł zatokowy nie wytwarza impulsów, jego rolę może przejąć rozrusznik niższego rzędu którym jest węzeł przedsionkowo-komorowy. Aby rozruszniki nie zakłócały się, rozrusznik niższego rzędu wytwarza impulsy wolniej niż węzeł zatokowy. Jeśli i ten zapasowy rozrusznik zawiedzie, mamy jeszcze trzecią linię obrony – komórki mięśnia komór serca, które też potrafią wytwarzać impulsy przy braku innych pobudzeń, ale ich rytm jest jeszcze wolniejszy.Węzeł zatokowy wytwarza impulsy z częstością ok. 60 uderzeń / minutę, węzeł przedsionkowo-komorowy 40-50 u/min, a komórki mięśnia ok. 30 u/min. Oczywiście rytm z rozruszników niższego rzędu jest zbyt wolny do normalnego funkcjonowania organizmu, ale pozwala mu przeżyć. Rytm inicjowany przez rozruszniki niższego rzędu to rytm zastępczy.
  • 19.