SlideShare a Scribd company logo
1 of 4
ჟურნალისტი
ერთმანეთის ნამუშევარიუნდაშეაფასონ და“თეთრი”და“შავიც” თავად განასხვაონ.
მაგრამ ჟურნალისტთანაწილიეჭვით ეკიდება ხელისუფლების მორიგინიციატივას.
სჭირდებათუარაქართულმედიას თვითრეგულირება?
კანონი“სიტყვისა და გამოხატვის თავისუფლების შესახებ”საქართველოსპარლამენტმა
2004 წლის ივნისშიმიიღო.ამ კანონის მიხედვით,ჟურნალისტის საქმიანობა
მაქსიმალურად არის დაცულიფორმალურიზეწოლისგან. მაგალითად,თითქმის
შეუძლებელია, რომ ჩინოვნიკსადაჟურნალისტს შორის სასამართლოდავაჩინოვნიკის
სასარგებლოდდასრულდეს.ისეთიფაქტები,როდესაცგადაცემა“60 წუთის”
ჟურნალისტმანინო
ზურიაშვილმაერთიმილიონილარი წააგო სასამართლოშიაკაკი ჩხაიძის სასარგებლოდ,
წარსულს ჩაბარდა. თურომელიმესაჯარო პირისასამართლოსსარჩელით მიმართავს, მან
თავადუნდა ამტკიცოს,რომ მის შესახებ გავრცელებულიინფორმაციასიცრუეა.
მაგალითად,ახალი კანონმდებლობის პირობებში, ნინო ზურიაშვილიკი არ შეეცდებოდა,
სასამართლოთავისიარგუმენტების სისწორეშიდაერწმუნებინა,არამედ აკაკი ჩხაიძეს
მოუწევდამტკიცება,რომ იგიკორუმპირებულიარ არის.რომცდაემტკიცებინა,შემდეგ
აკაკი ჩხაიძესვემოუხდებოდაიმის დადასტურება, რომ ჟურნალისტიუნებლიეშეცდომის
მსხვერპლიკი არ იყო, არამედ მიზანმიმართულად ახდენდაჩხაიძის დისკრედიტაციას
მისთვის მატერიალურიან მორალურიზიანის მისაყენებლად.ამის შემდეგაცკი,თუ
სასამართლოჟურნალისტის მიმართ გამამტყუნებელგანაჩენსგამოიტანდა,თანხა
იქნებოდაგაცილებით ნაკლები,ადეკვატური და გონივრული, ვიდრეერთიმილიონი
ლარი.
ადვილი მისახვედრია, რომ მეტად ლიბერალურიკანონის პირობებში, ჟურნალისტის
კეთილსინდისიერებაზეადამოკიდებული,როგორინფორმაციას გაავრცელებს იგი
რომელიმესაჯარო პირის ან მოვლენის შესახებ.თუადრეჟურნალისტს სასამართლოს
შიში აიძულებდა,მეტ-ნაკლებად პატიოსნად ემუშავა,ახლაკანონის ჩარჩო
გაფართოებულიადაჭორების მოგონების შემთხვევაშიც კიჟურნალისტს სასჯელიარ
ემუქრება.კანონშიასახულისახელმწიფო პოლიტიკაასე შეიძლებაგანვმარტოთ:
სახელმწიფოსხედვით,ჯობს,ჩინოვნიკიიყოს დაუცველი ჟურნალისტის პირისპირ,
ვიდრეჟურნალისტს ემუქრებოდესწნეხიჩინოვნიკის მხრიდან.ახალიკანონიიდეალურ
პირობებს ქმნისსიტყვის თავისუფლებისთვის,ჟურნალისტურიგამოძიებებისთვის,
პოლიტიკური დებატებისთვის.მაგრამ იგივეკანონიახალისებს ჭორს, ტყუილს,
შეურაცხყოფასდაცილისწამებას.
როგორც თბილისში,ისესაქართველოს რამდენიმერეგიონშიგამოიცემაგაზეთები,
რომლებიც სრულად სარგებლობენ კანონის მიერ გაფართოებულიჩარჩოთიდაბეჭდავენ
ხმაურიან,მაგრამ გადაუმოწმებელან ტენდენციურ მასალებს.ამ გაზეთების გვერდით
გამოიცემასხვაგაზეთები,რომლებიც გაცილებითმეტპასუხისმგებლობას იჩენენ
მკითხველის მიმართ - არ უზრდელობენ,არავის შეურაცხყოფენდაკონფლიქტშიმხარედ
არ გამოდიან.ერთისიტყვით,არიან ჟურნალისტები,რომლებიცბოროტად იყენებენ
კანონით მინიჭებულფართო უფლებებსდამათ გვერდით არიან სხვაჟურნალისტები,
რომლებიც ნებაყოფლობითისაზღვრავენ სამოქმედოსივრცესეთიკის ნორმებით.
პირველი კატეგორიის ჟურნალისტების მიერ მომზადებულიმასალამკითხველისთვის
ხშირად უფრო მიმზიდველია, მეორეკატეგორიის ჟურნალისტებისმიერ მომზადებული
მასალა კი ობიექტურად უფრო სანდოა.
თბილისშივითარებაგამჭვირვალეა.მაგალითად,“24 საათს”და“ჯორჯიან თაიმსს”
სხვადასხვამკითხველი ჰყავს და ეს გაზეთებიერთმანეთის კონკურენტებად არ
აღიქმებიან.რეგიონებშიკი კონკურენციის ზღვარისწორედ ეთიკურ დაარაეთიკურ
გაზეთებს შორის გადის.
ამიტომაც, კახეთში,გურიაში,სამეგრელოშიმედიაორგანიზაციებსშორის მწვავე
დაპირისპირებაა.ტირაჟის მიხედვით თუვიმსჯელებთ,“მყვირალა”გაზეთებიყველგან
უკეთესად იყიდება - დედაქალაქშიც და რეგიონებშიც. დაბალანსებულპრესაზეკი
მოთხოვნაგაცილებით მცირეა.გამოდის,რომ ჟურნალისტურიეთიკადა
პასუხისმგებლობაქართველიმკითხველის მიერ დიდად დაფასებულიარ არის.ამიტომ,
კეთილსინდისიერიჟურნალისტებიმონდომებულიარიან,მედიის წიაღშიშეიქმნას
მექანიზმები,რომლებიცმკითხველს დაეხმარება,სათანადოდ შეაფასოსდადააფასოს ამა
თუიმ გაზეთის სანდოობის ხარისხიდაარ დაეწაფოს უპასუხისმგებლო პრესას.ეს არის
პრობლემის არსი.ერთმნიშვნელოვნად შეიძლებაითქვას,რომთვითრეგულაციაარა
მხოლოდ ხელისუფლების ინიციატივაა,არამედ,ეთიკურიჟურნალისტიკის სასიცოცხლო
მოთხოვნაც.აღსანიშნავიაისიც,რომ თვითრეგულაციის ზოგიერთიფორმამედიისთვის
მავნეშეიძლებააღმოჩნდეს,მაგრამ ამ საფრთხისშესახებ მომავალშივისაუბრებთ.

ჟურნალისტიკა

  • 1. ჟურნალისტი ერთმანეთის ნამუშევარიუნდაშეაფასონ და“თეთრი”და“შავიც” თავად განასხვაონ. მაგრამ ჟურნალისტთანაწილიეჭვით ეკიდება ხელისუფლების მორიგინიციატივას. სჭირდებათუარაქართულმედიას თვითრეგულირება? კანონი“სიტყვისა და გამოხატვის თავისუფლების შესახებ”საქართველოსპარლამენტმა 2004 წლის ივნისშიმიიღო.ამ კანონის მიხედვით,ჟურნალისტის საქმიანობა მაქსიმალურად არის დაცულიფორმალურიზეწოლისგან. მაგალითად,თითქმის შეუძლებელია, რომ ჩინოვნიკსადაჟურნალისტს შორის სასამართლოდავაჩინოვნიკის სასარგებლოდდასრულდეს.ისეთიფაქტები,როდესაცგადაცემა“60 წუთის” ჟურნალისტმანინო ზურიაშვილმაერთიმილიონილარი წააგო სასამართლოშიაკაკი ჩხაიძის სასარგებლოდ, წარსულს ჩაბარდა. თურომელიმესაჯარო პირისასამართლოსსარჩელით მიმართავს, მან თავადუნდა ამტკიცოს,რომ მის შესახებ გავრცელებულიინფორმაციასიცრუეა. მაგალითად,ახალი კანონმდებლობის პირობებში, ნინო ზურიაშვილიკი არ შეეცდებოდა, სასამართლოთავისიარგუმენტების სისწორეშიდაერწმუნებინა,არამედ აკაკი ჩხაიძეს მოუწევდამტკიცება,რომ იგიკორუმპირებულიარ არის.რომცდაემტკიცებინა,შემდეგ აკაკი ჩხაიძესვემოუხდებოდაიმის დადასტურება, რომ ჟურნალისტიუნებლიეშეცდომის მსხვერპლიკი არ იყო, არამედ მიზანმიმართულად ახდენდაჩხაიძის დისკრედიტაციას მისთვის მატერიალურიან მორალურიზიანის მისაყენებლად.ამის შემდეგაცკი,თუ სასამართლოჟურნალისტის მიმართ გამამტყუნებელგანაჩენსგამოიტანდა,თანხა იქნებოდაგაცილებით ნაკლები,ადეკვატური და გონივრული, ვიდრეერთიმილიონი ლარი.
  • 2. ადვილი მისახვედრია, რომ მეტად ლიბერალურიკანონის პირობებში, ჟურნალისტის კეთილსინდისიერებაზეადამოკიდებული,როგორინფორმაციას გაავრცელებს იგი რომელიმესაჯარო პირის ან მოვლენის შესახებ.თუადრეჟურნალისტს სასამართლოს შიში აიძულებდა,მეტ-ნაკლებად პატიოსნად ემუშავა,ახლაკანონის ჩარჩო გაფართოებულიადაჭორების მოგონების შემთხვევაშიც კიჟურნალისტს სასჯელიარ ემუქრება.კანონშიასახულისახელმწიფო პოლიტიკაასე შეიძლებაგანვმარტოთ: სახელმწიფოსხედვით,ჯობს,ჩინოვნიკიიყოს დაუცველი ჟურნალისტის პირისპირ, ვიდრეჟურნალისტს ემუქრებოდესწნეხიჩინოვნიკის მხრიდან.ახალიკანონიიდეალურ პირობებს ქმნისსიტყვის თავისუფლებისთვის,ჟურნალისტურიგამოძიებებისთვის, პოლიტიკური დებატებისთვის.მაგრამ იგივეკანონიახალისებს ჭორს, ტყუილს, შეურაცხყოფასდაცილისწამებას. როგორც თბილისში,ისესაქართველოს რამდენიმერეგიონშიგამოიცემაგაზეთები, რომლებიც სრულად სარგებლობენ კანონის მიერ გაფართოებულიჩარჩოთიდაბეჭდავენ ხმაურიან,მაგრამ გადაუმოწმებელან ტენდენციურ მასალებს.ამ გაზეთების გვერდით გამოიცემასხვაგაზეთები,რომლებიც გაცილებითმეტპასუხისმგებლობას იჩენენ მკითხველის მიმართ - არ უზრდელობენ,არავის შეურაცხყოფენდაკონფლიქტშიმხარედ არ გამოდიან.ერთისიტყვით,არიან ჟურნალისტები,რომლებიცბოროტად იყენებენ კანონით მინიჭებულფართო უფლებებსდამათ გვერდით არიან სხვაჟურნალისტები, რომლებიც ნებაყოფლობითისაზღვრავენ სამოქმედოსივრცესეთიკის ნორმებით. პირველი კატეგორიის ჟურნალისტების მიერ მომზადებულიმასალამკითხველისთვის
  • 3. ხშირად უფრო მიმზიდველია, მეორეკატეგორიის ჟურნალისტებისმიერ მომზადებული მასალა კი ობიექტურად უფრო სანდოა. თბილისშივითარებაგამჭვირვალეა.მაგალითად,“24 საათს”და“ჯორჯიან თაიმსს” სხვადასხვამკითხველი ჰყავს და ეს გაზეთებიერთმანეთის კონკურენტებად არ აღიქმებიან.რეგიონებშიკი კონკურენციის ზღვარისწორედ ეთიკურ დაარაეთიკურ გაზეთებს შორის გადის. ამიტომაც, კახეთში,გურიაში,სამეგრელოშიმედიაორგანიზაციებსშორის მწვავე დაპირისპირებაა.ტირაჟის მიხედვით თუვიმსჯელებთ,“მყვირალა”გაზეთებიყველგან უკეთესად იყიდება - დედაქალაქშიც და რეგიონებშიც. დაბალანსებულპრესაზეკი მოთხოვნაგაცილებით მცირეა.გამოდის,რომ ჟურნალისტურიეთიკადა პასუხისმგებლობაქართველიმკითხველის მიერ დიდად დაფასებულიარ არის.ამიტომ, კეთილსინდისიერიჟურნალისტებიმონდომებულიარიან,მედიის წიაღშიშეიქმნას მექანიზმები,რომლებიცმკითხველს დაეხმარება,სათანადოდ შეაფასოსდადააფასოს ამა თუიმ გაზეთის სანდოობის ხარისხიდაარ დაეწაფოს უპასუხისმგებლო პრესას.ეს არის პრობლემის არსი.ერთმნიშვნელოვნად შეიძლებაითქვას,რომთვითრეგულაციაარა მხოლოდ ხელისუფლების ინიციატივაა,არამედ,ეთიკურიჟურნალისტიკის სასიცოცხლო