Belevingsverhaal over schapenkoppen eten in Noorwegen

1. tekst en foto Linda Korsten
Na een lange actieve dag in de bergen komen we ‘s avonds, moe
en hongerig, terecht in boerderijrestaurant Smalahovetunet bij
het Noorse Voss. Een authentieke eetervaring wacht ons hier,
horen we van reisleider Erik Østlie.
kop
Schapen
We worden een prachtig gerenoveerd Smalahove betekent dus schapen­
eten in Noorwegen
schuurtje uit de 17e eeuw binnengeleid, koppen, vandaar Smalahovetunet.
helemaal uit hout opgetrokken. Op het Een aantal mensen trekt wit weg. Ik ben
bestek en glaswerk staan mooie tinnen zelden zo blij geweest dat ik vegetariër
schapenkoppen afgebeeld, dus we ben, het is het ultieme excuus om me
verwachten wel iets met schaap, maar hier niet aan te hoeven wagen. Als een
niet dit. De stemming daalt schrikbarend jarig kind stort ik me even later op het
als eigenaar Ivar Løne binnen komt met bord vegetarische worstjes dat ze voor
een enorme schaal vol schapenkoppen. mijn neus zetten.
84 Bouillon! Voorjaar 2011 www.bouillonmagazine.nl Bouillon! Voorjaar 2011 www.bouillonmagazine.nl 85

2. Toch vind ik de schapenkoppen lekker ‘En dan breek je, zo, de kaak eraf,’ hoor ik dwingt op te kijken, waarbij ik het het tijd voor de rondleiding. Ivar heeft
ruiken. Ze zijn gerookt dus er hangt een Erik zeggen en ik kijk niet, maar het slagveld van uitgewoonde schapen­ namelijk het productieproces van
echte rookworstengeur. Erik vertelt hoe krakende geluid dat het maakt en dat even koppen om me heen wel in ogenschouw schapenkoppen geautomatiseerd, als
we dit schaapje moeten wassen. later als een vloedgolf langs de tafel gaat, moet nemen. ‘Dankzij het bèh­beentje,’ enige ter wereld. Hij bereidt zo wel
Hij komt hier geregeld en is dus expert. is toch moeilijk te negeren. zegt hij, en houdt het botje in de lucht. 70.000 koppen per jaar. De trek vergaat
Je eet blijkbaar alles van de kop dus ook Ik probeer er de humor maar van in te ‘Op feestjes kijken we altijd wie de je er van, dus misschien is het inderdaad
oren, tong, alles. Allereerst neme men zien. Normaal heb ik er al moeite mee als grootste heeft.’ een goed idee om met de rondleiding te
het oog. ‘Het enige wat je niet moet eten iemand voor mijn neus spareribs zit te
is de pupil. Neem het eruit, zo, en stop eten, of een kreeft ontleedt. Ik moet de een reisgenote rent al snel
dan het oog in je mond,’ zegt Erik en hij distantiëringstactiek van stal halen:
eet ‘m nog op ook. Haast iedereen doet
hem na.
ik maak mezelf een beetje los van het kokhalzend naar buiten
gebeuren, zie het als een grap en dank god
in gedachten op mijn blote knietjes voor Mijn tafelgenoten kunnen het bèh­been wachten tot na het eten. Maar misschien
Regelmatig wordt er ‘skol!’ geroepen. mijn vegetariërsvrijbrief. moeilijk vinden en klinken inmiddels ook niet. Een reisgenote rent al snel
Het is net Rusland: als er iemand een als chirurgen. ‘Achter de tong, hier, het kokhalzend naar buiten.
slok neemt wordt er geproost en is het de Ik heb niets tegen het eten van schapen­ zou hier ergens moeten zitten. Haal dat Boer Ivar blijkt een heel handige
bedoeling dat iedereen meedrinkt. Dat is koppen op zich. Het is nu eenmaal een er maar even uit, ja daar is het.’ machine te hebben bedacht, waarop 20
geen straf, want het zelfgebrouwen bier traditioneel gerecht. Waar ik wel moeite Skol! klinkt het weer, de stemming zit er schapenkoppen tegelijk met een brander
van Ivar smaakt heerlijk, net als de mee heb is het circus dat ervan gemaakt inmiddels goed in. Het valt allemaal wel van hun vacht kunnen worden ontdaan.
Aquavit trouwens. Het helpt vast ook wordt. Het is een gimmick en gasten mee en de drank helpt ook. ‘Het is echt Hij zet het apparaat aan en de koppen
om de smaak (en vooral het idee van wat zitten eigenlijk tegen hun zin die lekker,’ zegt de man naast me verbaasd, gaan om hun as en in de rondte draaien,
je eet) weg te spoelen. Een lichte schapenkoppen te eten. Ik vind het sneu tegen niemand in het bijzonder. Ik lach de carrousel van de dood. Volledig
verdoving kan onder deze omstandig­ voor die schaapjes van amper een half jaar en hij ook, opgelucht. Het ergste is geautomatiseerd schuiven ze langs de
heden geen kwaad. oud. Ze hebben er natuurlijk geen weet inmiddels achter de rug, we kunnen brander die alle haartjes wegschroeit.
‘Het vlees is heerlijk!’ roept iemand van, maar toch, ik vind het geen integere weer ontspannen. ‘Ik had het even Het hele tableau lijkt het decor van een
verderop aan tafel verrast. Om me heen manier om met dieren om te gaan. moeilijk toen ik de lippen voor de grap horrorfilm. Vervolgens gaan de koppen
wordt nog wat moeilijk gekeken. Ik kan ‘Weet je waarom een schaap bèh zegt?’ liet bewegen. Ik heb ze toch opgegeten, langs een guillotine, waarmee de
het ze niet kwalijk nemen. vraagt Erik. Een intrigerende vraag die me maar toen kwamen de tanden tevoor­ schedels in tweeën worden gespleten
schijn en dat vond ik toch niet zó.’ voordat ze naar de rookschuur over
Absurd heet dat. Mijn tafelgenoot aan de worden gebracht. ‘Waar zijn de hersenen
andere kant moet ook even zijn hart gebleven?’ vraagt een overenthousiaste
luchten. ‘O ja? Nou, ik pakte een stukje reisgenoot. Ivar antwoordt heel
vlees en dat viel tussen z’n lippen, net principieel: ‘Die gooien we weg.’
alsof hij zichzelf aan het opeten was. Dat dan weer wel.
Daar moest ik me ook even overheen Als Ivar een kop klaarlegt om door
zetten hoor.’ Absurd? Idioot zul je midden te hakken draai ik me om en
bedoelen! mijn oog valt op enorme bakken met
schapenkoppen, klaar om te worden
Als mijn moedige disgenoten de gevild en gekliefd. Ik heb genoeg gezien
schapenkop soldaat hebben gemaakt, is en vlucht naar buiten.
Toch nog zelf de proef op de som nemen?
www.smalahovetunet.com
86 Bouillon! Voorjaar 2011 www.bouillonmagazine.nl Bouillon! Voorjaar 2011 www.bouillonmagazine.nl 87